Ηλεκτρομαγνητισμός

Τι είναι οι μαγνήτες; Οι μαγνήτες διακρίνονται σε φυσικούς και σε τεχνητούς.

Μαγνήτες ονομάζονται τα → Οι φυσικοί μαγνήτες είναι ορυκτά υλικά.

σώματα εκείνα τα οποία έχουν Δημιουργήθηκαν χάρη στο μαγνητικό πεδίο της Γης.
την ιδιότητα να έλκουν
διάφορα αντικείμενα που → Οι τεχνητοί μαγνήτες κατασκευάζονται με τη  βοήθεια
περιέχουν σιδηρομαγνητικά
υλικά (σίδηρο, νικέλιο, κοβάλτιο, του ηλεκτρικού ρεύματος.
κλπ.)

Ο μαγνήτης έχει την μεγαλύτερη δύναμη στα άκρα του,

που ονομάζονται πόλοι

Διακρίνονται σε βόρειο (συμβολίζεται με Β ή Ν)

                  νότιο (Ν ή S) μαγνητικό πόλο.

Οι όμοιοι πόλοι δύο μαγνητών απωθούνται,

ενώ οι διαφορετικοί πόλοι έλκονται.

Μια χαρακτηριστική ιδιότητα κάθε μαγνήτη είναι ότι

δεν μπορούμε να απομονώσουμε έναν και
μόνο πόλο του.

Κάθε μαγνήτης όσο μικρός και αν

είναι, έχει δυο πόλους.

Ακόμη και αν κόψουμε ένα μαγνήτη σε μικρότερα

κομμάτια κάθε κομμάτι του θα είναι ένας
νέος μαγνήτης με δυο πόλους.
 Ηλεκτρομαγνητισμός

Οι μαγνήτες περιβάλλονται από μαγνητικό πεδίο!

Ο πλανήτης μας είναι ένας τεράστιος μαγνήτης!

Η Γη δημιουργεί γύρω της ένα μαγνητικό πεδίο.

Αυτό μοιάζει με το πεδίο ενός τεράστιου ραβδόμορφου μαγνήτη, του οποίου
ο βόρειος μανητικός πόλος βρίσκεται κοντά στο νότιο γεωγραφικό πόλο και αντίστοιχα
ο νότιος μαγνητικός πόλος  κοντά στο βόρειο γεωγραφικό πόλο,
χωρίς να συμπίπτουν με αυτούς.

Η γη συμπεριφέρεται σαν ένας τεράστιος μαγνήτης με άκρα τον βόρειο και τον νότιο πόλο.
Έτσι έλκει τους άλλους μαγνήτες οι οποίοι προσανατολίζονται με τον ίδιο τρόπο στο
μαγνητικό της πεδίο.
Το μαγνητικό πεδίο της
Γης  είναι απαραίτητο
προκειμένου να  αποκρούει την
ηλεκτρομαγνητική
ακτινοβολία  που διαρκώς
εκπέμπεται από τον ήλιο.
 Ηλεκτρομαγνητισμός

 Από τον ηλεκτρισμό στο μαγνητισμό – Ο ηλεκτρομαγνήτης

Το 1820 ο Δανός φυσικός Hans Christian Oersted κάνοντας

πειράματα ηλεκτρισμού στη διάρκεια ενός μαθήματος έκανε τυχαία μια
εκπληκτική ανακάλυψη. Η μαγνητική βελόνα μιας πυξίδας, που είχε ξεχάσει
κοντά σ' έναν αγωγό, μετακινήθηκε, όταν μέσα από τον αγωγό άρχισε
να ρέει ηλεκτρικό ρεύμα. Από την παρατήρηση αυτή προέκυψε η
σύνδεση του ηλεκτρικού ρεύματος με το μαγνητισμό. Αυτή η ανακάλυψη
επηρέασε καθοριστικά την εξέλιξη της τεχνολογίας .

Στους ηλεκτρομαγνήτες  οφείλουμε τη λειτουργία των

περισσότερων ηλεκτρικών συσκευών που χρησιμοποιούμε

σήμερα. Μερικές από αυτές είναι  η ηλεκτρική

Με τους
οδοντόβουρτσα, το κινητό τηλέφωνο, το πλυντήριο, ο
ηλεκτρομαγνήτες
ηλεκτρικός κινητήρας του αυτοκινήτου, ο ανεμιστήρας, πετυχαίνουμε να
το ψυγείο, το μικρόφωνο  και άλλα πολλά. δίνουμε μαγνητικές
ιδιότητες σε υλικά που
δεν είναι μαγνήτες, για
όσο διάστημα
διαρρέονται από
ηλεκτρικό ρεύμα.

 Όταν ένα καλώδιο διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα, αποκτά μαγνητικές ιδιότητες.

 Όταν ένα καλώδιο είναι τυλιγμένο σαν ελατήριο (σπειροειδώς), ονομάζεται πηνίο (ή

σωληνοειδές).

 Όταν ένα πηνίο συνδεθεί σε μια ηλεκτρική πηγή, αποκτά μαγνητικές ιδιότητες  εντονότερες
από αυτές του καλωδίου που διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα.

 Αν τοποθετήσουμε μια ράβδο από σίδηρο (σιδερένιος πυρήνας) στο εσωτερικό ενός πηνίου
και το συνδέσουμε με ηλεκτρικό ρεύμα , φτιάχνουμε ηλεκτρομαγνήτη.
 Ηλεκτρομαγνητισμός

Εντυπωσιακή εφαρμογή των

ηλεκτρομαγνητών
αποτελούν τα εναέρια
τρένα. Τα τρένα αυτά δεν
ακουμπούν στις ράγες. Τόσο
στα τρένα όσο και στις ράγες
είναι τοποθετημένοι ισχυροί
ηλεκτρομαγνήτες. Τα τρένα
αιωρούνται σε απόσταση
ενός περίπου εκατοστού από
τις ράγες λόγω της άπωσης
των όμοιων μαγνητικών
πόλων που υπάρχουν στο
πάνω μέρος της τροχιάς και
στο κάτω μέρος του τρένου.
Το ταχύτερο εναέριο Όταν ένας μόνιμος μαγνήτης περιστρέφεται
ηλεκτρομαγνητικό τρένο μέσα σε πηνίο, τότε παρατηρείται ροή
βρίσκεται στην Ιαπωνία. ηλεκτρονίων, δηλαδή ηλεκτρικό ρεύμα.
Χάρη στη μικρή τριβή μπορεί Αλλά και το πηνίο που περιστρέφεται γύρω
να αναπτύξει ταχύτητα που από ένα μαγνήτη, επίσης διαρρέεται από
ξεπερνά τα 550 χιλιόμετρα ηλεκτρικό ρεύμα.
την ώρα.

Αυτό το φαινόμενο αξιοποιείται

στις συσκευές που παράγουν ηλεκτρικό
ρεύμα, τις γεννήτριες.
Οι γεννήτριες είναι συσκευές
που μετατρέπουν την κινητική ενέργεια σε
ηλεκτρική δημιουργώντας ηλεκτρικό ρεύμα. 
Η λειτουργία της στηρίζεται στην περιστροφή
ενός μόνιμου μαγνήτη, που βρίσκεται μέσα
στο πηνίο της γεννήτριας.
 Ηλεκτρομαγνητισμός

Που χρησιμοποιούμε τις γεννήτριες;

α) στο δυναμό του ποδηλάτου

Το δυναμό του ποδηλάτου είναι μια μικρή γεννήτρια ηλεκτρικού ρεύματος που

κατασκευάζεται από ένα πηνίο και ένα μόνιμο μαγνήτη.
Όταν η ρόδα του ποδηλάτου γυρίζει, γυρίζει και ο μόνιμος μαγνήτης που βρίσκεται μέσα
στο πηνίο, το κύκλωμα διαρρέεται από ρεύμα και το λαμπάκι του ποδηλάτου ανάβει. Όσο
πιο γρήγορα περιστρέφεται η ρόδα τόσο πιο έντονα φωτοβολεί το λαμπάκι. Όταν σταματήσει
η ρόδα να γυρίζει, το λαμπάκι σβήνει.

β) στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια

στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, ο μαγνήτης περιστρέφεται από έναν υδροστρόβιλο, ο οποίος

κινείται με το νερό που πέφτει ορμητικά από καταρράκτη, φυσική ή τεχνητή λίμνη.

γ) στα ατμοηλεκτρικά (θερμοηλεκτρικά) εργοστάσια

Οι εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας με την καύση των ορυκτών καύσιμων παράγουν

θερμότητα για να ατμοποιήσουν το νερό. Ο ατμός περιστρέφει ένα στρόβιλο και αυτός μια
γεννήτρια. Τα εργοστάσια αυτά παράγουν ρύπους οι οποίοι μπορούν να μολύνουν τον αέρα. Αυτά
τα εργοστάσια λέγονται θερμοηλεκτρικά επειδή χρησιμοποιούν την ενέργεια θερμότητας για να
παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.

δ) στις ανεμογεννήτριες

 Στις ανεμογεννήτριες, ο μαγνήτης κινείται από την έλικα, η οποία κινείται λόγω του ανέμου