You are on page 1of 8

MCAL.

ANDRES DE SANTA CRUZ Y


“CALAHUMANA” JACH’A YATIQAÑA UTA
N° 1

08/11/21

SUMA MANQ’AÑANAKA JAN


COVID-19 USO KATUÑATAKI

YATIQIRI : Victor Yecid Flores Rojas

U.F. : Aymara aru “TCLOA”

YATIQAÑA MARA : Mayiri

YATICHIRI : Lic. Marcelo Mamani

2021
QILLQAWI TUQI YATIYASIÑA

Aka cartilla sata qillqawija suma manq’añanaka jan COVID-19 usu katuñataki parlañani

kunatija walpuniwa taqpachanitaki yatintañasa aka usu tuqitja wakisi.

Aka qillqawimpija munasiwa kunanaksa manq’aña wakisi jan sinti usuntañataki ukhamaraki jan

aka usu aptkatañataki jiwasa jila, kullaka masinakasaru.

Nayraqatanja qillqawi ajanurakiwa utjistu, ukatsti yatiyasiña aca yatiqawi tuqitwa juti,

ukharusti kuntsa wali aka yatiqawi munasi jutaraki, arkasinja taqpacha yatiqaña wakisi aka

qillqawi tuqitwa utji, ukatja irnaqañanaka aka qillqawi tuqitwa jutaraki tukuyañatakixa ma

yant’aña aka qillqawi toqitwa utjani.

Ukhamaraki ña tukuyatakixa ullart’awa kumjamasa manq’a tuqi qillqanakapa mayisi

irnaqawinja.
KUNATAKISA AKA QILLQAWIJA

Aka qillqawin luratapaja wakisiwa yatiñtayañataki taqpacha jila, kullaka, awki, mama, tata,

tio, jatiqiri jila – kullaka masinaka, ukanakaru yatiyañani kunanaksa musasi mañq’asiña jan

usutañataki aca COVID-19 usumpi, ukhamari uñt’añataki jiwas tuqina manq’añanaka, juntu

umanaka, laphinaka, panqaranaka ukhamaraki taxpacha suma manq’anaka kunatixa jiwas aca

pacha utjirinaka jaqinakaja armastanwa uñt’aña jisaw achachilanakan yatiqañanakapa.


SUMA MANQ’AÑANAKA JAN COVID-19 USU KATUÑAYAKI

Kunatixa aka pachanja COVID-19 usu puriniraki kaisa China maraka tuqita, aka usuja sinti

ch’amampiwa jaqinakaru katuraki junt’u usumpi, ch’oxo usumpi, piq’i usumpi, janchi usumpi

jan wali ikiñaru apantaraki, ukhamaraki yaqhipachaxa jaqixa jani saraña puerxiti ukatsti

qullaña utaruwa sarapjaraki jan walt’irinakaxa jiwapjarakiwa.

Ukana yatisinsti jiwasax suma manq’anakampiwa jark’achañasiraki aka usutxa, ukatwa wakisi

kulla umanaka, qulla manq’anaka, suma maq’anaka, suma achunaka uñt’aña manq’añataki.

Utjistuwa walja achunaka aksa thaya tuqina ukhamaraki junt’u tuqita, aka achunakaja janiw

sinti qullqitakikiti uñt’aja ukakiwa.

THAYA TUQI ACHUNAKA

Jichhaja aka taja toqita parlañani, utjistuwa wlaja achunaka uka achunakaja qhatunja

utjakiwa, ukampija uka achunakaja walipuniwa maq’aña wakisi kunatija suma manqankarakiwa.

Parltanwa ch’uqi, apilla, ulluku, jupha, jawasa, siwara, isaña, uka manq’anakata.

Junt’u umanakatsti parltanwa anu ch’aphi, romero, malva, manzanilla, qhanapaku, wira wira

ukanakarakiwa utjistu, eucalipto quqa.


JUNT’U TUQI ACHUNAKA

Junt’u tuqinja utjarakiwa camote, yuka, tunqu, walusa, lacayo, zapallo, cebolla, zanahoria,

lechuga, coliflor, nabo, beterraga, acelga, perijil, ajo, apio, ukanakarakiwa utji.

Quqa achunakatxa naranja, platanu, mandarina, sandia, piña, manzana, papaya, mango,

duranzo, higo, pera, tuna juk’ampinakawa utjaraki.

Junt’u umakatsti utjiwa hoja de vida, luisa quqa, cola de caballo, toronjil, koka laphi, café,

sultana, ukanakarakiwa utji.


Jichhaja parlañaniwa aka achunaka manqanaka tuqita kunjamatixa payaña, yattanwa

taqpacha achunaka qillqataja aka uraqi tuqinakana achuraki ukhamasti aka achunakaja janiw

kuna kullanakaniti jan kucha wanumpiwa satataraki ukatawa aka achunakaja suma

manq’anakawarakiwa.

Ukhamaraki payañasa yatiñarakiwa kunatixa kirina lawampi, phañampi payaña kuna ñiq’i

phukunakura payaña. Achunaka parlatatja yatiñawa kunanakatakisa wakisi kunatixa

kunanakasa ustama ukhamaruwa wakichaña aka achunaka, ukhamaraki achachila

awichanakaja yatinwa kunjama, kunanaka payaña waliptañataki.

Suma Manq’anaka

Jichhaxa parlañanirakiwa junt’u qullanakata kunjamasti utji wlja kasta laphinaka kunaymani

usunakataki, ch’uxu usutaki, junt’u usutaki, piqi usutaki, janchi usutaki, ch’akha p’akhatataki

may may usunakataki, ukhamaraki jiskt’asiña walirakiwa yatiqañataki aksa tuqinakataki

kunatixa aramasktanwa jiwas kullanakata.


IRNAQAWI

Suma manq’anakata jiskt’asin achachila awichanakaru, qillqt’am kunjamasa wakichaña akniri

usunakataki: romar usu, ch’oxo usu, mallq’a usu, COVID-19 usu uksanakataki.

USU :…………………………………………………………….………………

KUNAS WAKISI :…………………………………………………………………………….

KUN JAMA WAKICHAÑASA:……………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

USU :…………………………………………………………….………………

KUNAS WAKISI :…………………………………………………………………………….

KUN JAMA WAKICHAÑASA:……………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

USU :…………………………………………………………….………………

KUNAS WAKISI :…………………………………………………………………………….

KUN JAMA WAKICHAÑASA:……………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

USU :…………………………………………………………….………………

KUNAS WAKISI :…………………………………………………………………………….

KUN JAMA WAKICHAÑASA:……………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
YANT’AÑA

Aca laphinaka, achunaka suti uskuma, ukhamaraki kuna usutakisa wali.

…………………………………. …………………………………. …………………………………..

…………………………………. …………………………………. …………………………………..

………………………………….. ………………………………….. …………………………………..

………………………………….. ………………………………….. ………………………………….

…………………………………... ………………………………….. …………………………………..

…………………………………... ………………………………….. …………………………………..

You might also like