Professional Documents
Culture Documents
Suma Manq'Añanaka Jan Covid-19 Uso Katuñataki: Mcal. Andres de Santa Cruz Y "Calahumana" Jach'A Yatiqaña Uta
Suma Manq'Añanaka Jan Covid-19 Uso Katuñataki: Mcal. Andres de Santa Cruz Y "Calahumana" Jach'A Yatiqaña Uta
08/11/21
2021
QILLQAWI TUQI YATIYASIÑA
Aka cartilla sata qillqawija suma manq’añanaka jan COVID-19 usu katuñataki parlañani
Aka qillqawimpija munasiwa kunanaksa manq’aña wakisi jan sinti usuntañataki ukhamaraki jan
Nayraqatanja qillqawi ajanurakiwa utjistu, ukatsti yatiyasiña aca yatiqawi tuqitwa juti,
ukharusti kuntsa wali aka yatiqawi munasi jutaraki, arkasinja taqpacha yatiqaña wakisi aka
qillqawi tuqitwa utji, ukatja irnaqañanaka aka qillqawi tuqitwa jutaraki tukuyañatakixa ma
irnaqawinja.
KUNATAKISA AKA QILLQAWIJA
Aka qillqawin luratapaja wakisiwa yatiñtayañataki taqpacha jila, kullaka, awki, mama, tata,
tio, jatiqiri jila – kullaka masinaka, ukanakaru yatiyañani kunanaksa musasi mañq’asiña jan
usutañataki aca COVID-19 usumpi, ukhamari uñt’añataki jiwas tuqina manq’añanaka, juntu
umanaka, laphinaka, panqaranaka ukhamaraki taxpacha suma manq’anaka kunatixa jiwas aca
Kunatixa aka pachanja COVID-19 usu puriniraki kaisa China maraka tuqita, aka usuja sinti
ch’amampiwa jaqinakaru katuraki junt’u usumpi, ch’oxo usumpi, piq’i usumpi, janchi usumpi
jan wali ikiñaru apantaraki, ukhamaraki yaqhipachaxa jaqixa jani saraña puerxiti ukatsti
Ukana yatisinsti jiwasax suma manq’anakampiwa jark’achañasiraki aka usutxa, ukatwa wakisi
kulla umanaka, qulla manq’anaka, suma maq’anaka, suma achunaka uñt’aña manq’añataki.
Utjistuwa walja achunaka aksa thaya tuqina ukhamaraki junt’u tuqita, aka achunakaja janiw
Jichhaja aka taja toqita parlañani, utjistuwa wlaja achunaka uka achunakaja qhatunja
utjakiwa, ukampija uka achunakaja walipuniwa maq’aña wakisi kunatija suma manqankarakiwa.
Parltanwa ch’uqi, apilla, ulluku, jupha, jawasa, siwara, isaña, uka manq’anakata.
Junt’u umanakatsti parltanwa anu ch’aphi, romero, malva, manzanilla, qhanapaku, wira wira
Junt’u tuqinja utjarakiwa camote, yuka, tunqu, walusa, lacayo, zapallo, cebolla, zanahoria,
lechuga, coliflor, nabo, beterraga, acelga, perijil, ajo, apio, ukanakarakiwa utji.
Quqa achunakatxa naranja, platanu, mandarina, sandia, piña, manzana, papaya, mango,
Junt’u umakatsti utjiwa hoja de vida, luisa quqa, cola de caballo, toronjil, koka laphi, café,
taqpacha achunaka qillqataja aka uraqi tuqinakana achuraki ukhamasti aka achunakaja janiw
kuna kullanakaniti jan kucha wanumpiwa satataraki ukatawa aka achunakaja suma
manq’anakawarakiwa.
Ukhamaraki payañasa yatiñarakiwa kunatixa kirina lawampi, phañampi payaña kuna ñiq’i
Suma Manq’anaka
Jichhaxa parlañanirakiwa junt’u qullanakata kunjamasti utji wlja kasta laphinaka kunaymani
usunakataki, ch’uxu usutaki, junt’u usutaki, piqi usutaki, janchi usutaki, ch’akha p’akhatataki
usunakataki: romar usu, ch’oxo usu, mallq’a usu, COVID-19 usu uksanakataki.
USU :…………………………………………………………….………………
USU :…………………………………………………………….………………
USU :…………………………………………………………….………………
USU :…………………………………………………………….………………