Калкулус 1

Дополнителни задачи
Домен на композиција од функции

1. Да се определи доменот на 𝑓 ∘ 𝑔 за дадените функции:

𝑥
𝑓(𝑥) = , 𝑔(𝑥) = √𝑥 + 1
2
√𝑥 − 3𝑥 − 4

- Определување на доменот на функцијата 𝑓(𝑥) и доменот на функцијата 𝑔(𝑥)

За функцијата 𝑓(𝑥) имаме:

𝑥 2 − 3𝑥 − 4 > 0

3 ± √9 + 16 3 ± 5
𝑥1,2 = =
2 2

𝑥1 = −1 𝑥2 = 4

𝑥 ∈ (−∞, −1) ∪ (4, +∞)

=> 𝐷𝑓 = (−∞, −1) ∪ (4, +∞).
За функцијата 𝑔(𝑥) имаме:

𝑥+1≥0
𝑥 ≥ −1
𝑥 ∈ [−1, +∞)
=> 𝐷𝑔 = [−1, +∞).

-Определување на доменот на композицијата (ја користиме дефиницијата):

За доменот на композицијата 𝑓 ∘ 𝑔 имаме:

𝐷𝑓°𝑔 = { 𝑥 ∈ 𝐷𝑔 | 𝑔(𝑥) ∈ 𝐷𝑓 } = { 𝑥 ∈ 𝐷𝑔 | √𝑥 + 1 ∈ (−∞, −1) ∪ (4, +∞) } (*)

Бараме за кои вредости на x што припаѓаат на доменот на 𝑔(x), вредностите на функцијата

g(x)=√𝑥 + 1 припаѓаaт на доменот на 𝑓(𝑥).

√𝑥 + 1 ∈ (−∞, −1) ∪ (4, +∞)

√𝑥 + 1 < −1 или √𝑥 + 1 > 4

1
 Калкулус 1

Не постои таков број x за кој ќе важи √𝑥 + 1 ≤ −1. (Имаме квадратен корен од некој број да
е помал од -1, односно да е негативен број, што не е возможно).

Нека √𝑥 + 1 ∈ (4, +∞), имаме:

√𝑥 + 1 ≥ 4
2
√𝑥 + 1 ≥ 42
𝑥 + 1 ≥ 16
𝑥 ≥ 15
𝑥 ∈ [15, +∞)

Нареден чекор е заменување во погоре добиениот израз (*).

𝐷𝑓°𝑔 ={ 𝑥 ∈ [−1, +∞) | √𝑥 + 1 ∈ (−∞, −1) ∪ (4, +∞) } =

= { 𝑥 ∈ [−1, +∞) | 𝑥 ∈ [15, +∞)}=
= [15, +∞)

2. Да се определи доменот на 𝑓 ∘ 𝑔 за дадените функции:

𝑥+1
𝑓(𝑥) = √1 − 𝑥 2 𝑔(𝑥) =
x

- Определување на доменот на функцијата 𝑓(𝑥) и доменот на финкцијата 𝑔(𝑥)

За функцијата 𝑓(𝑥) имаме:

1 − 𝑥2 > 0
𝑥2 < 1
|𝑥| < 1
𝑥 ∈ [−1,1]
=> 𝐷𝑓 = [−1,1]
За функцијата 𝑔(𝑥) имаме:
𝑥≠0
=> 𝐷𝑔 = ℛ\{0}

-Определување нa доменот на композицијата (ја користиме дефиницијата):

За доменот на композицијата 𝑓 ∘ 𝑔 имаме:

𝑥+1
𝐷𝑓°𝑔 = { 𝑥 ∈ 𝐷𝑔 | 𝑔(𝑥) ∈ 𝐷𝑓 } = { 𝑥 ∈ ℛ\{0} | x
∈ [−1,1] } (*)

𝑥+1
Од x
∈ [−1,1] следува:

2
 Калкулус 1

𝑥+1
≤1−1 ≤
x
𝑥+1 𝑥+1
Што значи −1 ≤ x и x ≤ 1. Ги решаваме двете неравенства оделно.

𝑥+1 𝑥+1
−1 ≤ ≤1
x x
𝑥+1 𝑥+1
0≤ +1 −1≤0
x x

𝑥+1+𝑥
0≤ 𝑥+1−𝑥
x ≤ 0, (x≠ 0)
2𝑥+1 x
0≤ , (x≠ 0) 1
x
1 ≤ 0,
0≤2+ x
x 𝑥<0
1
−2 ≤
x 𝑥 ∈ (−∞, 0)
1
𝑥 ≤ − 2 или 𝑥 > 0
1
𝑥 ∈ (−∞, − 2] ∪ (0, +∞) –да се запази промената од ≤ во <

1
Бараниот интервал е пресек на интервалите (−∞, − 2] ∪ (0, +∞) и (−∞, 0):
1
𝑥 ∈ (−∞, − 2].

𝑥+1 1
Се добива ако x
∈ [−1,1], тогаш, 𝑥 ∈ (−∞, − 2].

Наредено заменуваме во (*)

𝑥+1 1
𝐷𝑓°𝑔 = { 𝑥 ∈ ℛ\{0} | ∈ [−1,1]} = {𝑥 ∈ ℛ\{0}|𝑥 ∈ (−∞, − ]} =
x 2
1
= (−∞, − ]
2

3
 Калкулус 1

3. Да се определи доменот на 𝑓 ∘ 𝑔 за дадените функции:

1
𝑓(𝑥) = 𝑔(𝑥) = √𝑥 2 − 4
√|𝑥 − 2|

|𝑥 − 2| > 0 𝑥2 ≥ 4
|𝑥| ≠ 2 |𝑥| ≥ 2
𝑥 ∈ (−∞, −2] ∪ [2, +∞)

𝐷𝑓 = ℛ\{2} 𝐷𝑔 = (−∞, −2] ∪ [2, +∞)

𝐷𝑓°𝑔 = { 𝑥 ∈ 𝐷𝑔 | 𝑔(𝑥) ∈ 𝐷𝑓 } = {𝑥 ∈ (−∞, −2] ∪ [2, +∞] | √𝑥 2 − 4 ∈ ℛ\{2} }

√𝑥 2 − 4 ≠ 2
𝑥2 − 4 ≠ 4
𝑥2 ≠ 8
𝑥 ≠ −2√2 и 𝑥 ≠ 2√2

𝑥 ∈ (−∞, −2√2) ∪ (−2√2, −2] ∪ [2,2√2) ∪ (2√2, +∞)

𝐷𝑓°𝑔 = {𝑥 ∈ (−∞, −2] ∪ [2, +∞] |𝑥 ∈ (−∞, −2√2) ∪ (−2√2, −2] ∪ [2,2√2) ∪ (2√2, +∞)} =
= (−∞, −2√2) ∪ (−2√2, −2] ∪ [2,2√2) ∪ (2√2, +∞).