Grupa A

Poznajemy warsztat przyrodnika

1. Zaznacz poprawne zakończenie zdania. 1 pkt
Do składników przyrody zaliczamy
A. ptaki, rzeki, grzyby, budynki, sady, kanały.
B. Słońce, powietrze, rośliny, skały, drogi, drzewa.
C. skały, rośliny, jeziora, mosty, powietrze, zwierzęta.
D. zwierzęta, Słońce, rośliny, powietrze, skały, grzyby.

2. Przeczytaj tekst i podkreśl w nim nazwy tych obiektów, które nie są składnikami przyrody. 2 pkt
Babcia Kasi mieszka w małym domu na skraju lasu. Czasami z okien swojego domu może obserwować
sarny, które poszukują pożywienia. Za budynkami gospodarskimi rozciąga się pole, na którego końcu rośnie
ogromny dąb. W oddali płynie mała rzeczka. Można do niej dotrzeć wąską ścieżką, przeskakując po drodze
przez dosyć szeroki rów melioracyjny. Nad miejscowością, w której mieszka babcia Kasi, góruje
nowoczesny wiatrak wytwarzający energię elektryczną.

3. Wpisz w ramki nazwy zmysłów, których używa Kasia, gdy je kanapkę. Następnie połącz je
strzałkami z odpowiednimi narządami widocznymi na ilustracji. 2 pkt

4. Zaznacz stwierdzenia, które są wspólne dla doświadczeń i

obserwacji. 2 pkt

A. Pomagają wyjaśniać zjawiska zachodzące w przyrodzie.

B. Przy ich przeprowadzaniu należy ściśle trzymać się instrukcji.
C. Rozpoczynamy je zawsze od sformułowania pytania badawczego.
D. Są źródłem wiedzy o przyrodzie.
E. Podczas ich wykonywania zachowujemy ostrożność.
F. W ich trakcie badamy to, co dzieje się w przyrodzie, niczego nie zmieniając.
G. Na ich podstawie wyciągamy wnioski.

1z4
5. Wymień cztery źródła informacji, z których warto korzystać podczas okrywania tajemnic
przyrody. 1 pkt
1. …………………………………………………………………………………………………………….
2. …………………………………………………………………………………………………………….
3. …………………………………………………………………………………………………………….
4. …………………………………………………………………………………………………………….

6. Joasia przygotowała dwie identyczne doniczki napełnione ziemią i posadziła w nich dwie takie same
rośliny. Jedną z roślin systematycznie podlewała (rysunek 1), a drugą nie (rysunek 2). Wynik
doświadczenia przedstawiła na rysunkach.

Zapisz pytanie i wniosek, które można sformułować na podstawie doświadczenia Joasi. 2 pkt
Pytanie: …………………………………………………………………………….……………………..........
…………………………………………………………………………………………………………………
Wniosek: …..……………………………………………………………………………………………...........
…………………………………………………………………………………………………………………

7. Ustal właściwą kolejność etapów doświadczenia przyrodniczego. Wpisz numery od 1 do 5. 1 pkt

wykonanie doświadczenia …………
sformułowanie wniosku …………
przygotowanie materiałów …………
sformułowanie pytania …………
zanotowanie wyników …………

8. Kuba wybiera się na wycieczkę do pobliskiego lasu. Zaproponuj trzy przyrządy, które może
wykorzystać do obserwacji terenowych. Wyjaśnij, do czego służy każdy przyrząd. 2 pkt
Przyrząd przydatny podczas obserwacji
Do czego służy ten przyrząd?
terenowych

2z4
9. Jak przygotować obiekty do obserwacji mikroskopowych? Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest
prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe. 4 pkt

1. Obiekt do obserwacji układa się bezpośrednio na stoliku mikroskopowym. P F

2. Obserwowany obiekt powinien być dobrze oświetlony. P F
3. Aby przygotować obiekt do obserwacji, wycina się z niego gruby kawałek. P F
4. Obserwowany obiekt umieszcza się w kropli wody między dwoma szkiełkami. P F

10. O czym musisz pamiętać podczas wyznaczania kierunków głównych za pomocą kompasu?
Zaznacz właściwe stwierdzenia. 2 pkt
A. Nie wyznaczaj kierunków w pochmurny dzień.
B. Trzymaj kompas z dala od metalowych przedmiotów.
C. Stań w południe słoneczne tyłem do Słońca.
D. Połóż kompas poziomo na dłoni.

11. O czym musisz pamiętać, wyznaczając kierunek północny za pomocą gnomonu? Zaznacz
prawdziwe stwierdzenia. 2 pkt
A. Wyznaczaj kierunki w słoneczny dzień o godzinie 12.00.
B. Trzymaj gnomon z dala od metalowych przedmiotów.
C. Ustaw gnomon w zacienionym miejscu.
D. Najkrótszy cień rzucany przez gnomon wskaże kierunek północny.
Na podstawie zamieszczonego niżej planu Starego Miasta w Krakowie wykonaj zadania 12–14

3z4
12. Zapisz nazwy kierunków geograficznych, które oznaczono literami A i B, oraz odpowiadające im
skróty międzynarodowe. 2 pkt
A – …………………………………………………………………………………………………………..
B – …………………………………………………………………………………………………………..
13. Zapisz nazwy elementów planu oznaczone literami C, D i E. 3 pkt
C – …………………………………………………………………………………………………………..
D – …………………………………………………………………………………………………………..
E – …………………………………………………………………………………………………………..
14. Posługując się planem Starego Miasta w Krakowie, uzupełnij zdania tak, aby były prawdziwe.
4 pkt
Kasia i Agata były na szkolnej wycieczce w Krakowie. Zwiedzanie Starego Miasta rozpoczęły od
Barbakanu, który znajduje się przy ulicy ……………………………… . Potem przeszły przez Bramę
Floriańską i znalazły się na ulicy ……………………….. , gdzie spacerowały wzdłuż murów obronnych.
Gdy szły ulicą św. Jana, dotarły do ………………………………, gdzie podziwiały Sukiennice i wieżę
ratuszową. Zwiedziły też Collegium Maius – najstarszą część Uniwersytetu Jagiellońskiego usytuowaną
przy ulicy ……………………………… .
15. Rysunek przedstawia fragment nieba. Wskaż na rysunku strzałką Gwiazdę Polarną. 1 pkt

4z4