16-TR81 - BAKKA-2014-2023-cilt1

2014-2023
BATI KARADENİZ BÖLGE PLANI

(ZONGULDAK - KARABÜK - BARTIN)
“BAĞIMLI EKONOMİK YAPISINI KIRMIŞ VE

YAŞAM KALİTESİNİ YÜKSELTMİŞ
BİR BÖLGE OLMAK”
©2013, BAKKA Tüm hakları saklıdır. Bu eserin tamamı ya da bir bölümü, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
uyarınca kullanılmadan önce hak sahibinden 52.Maddeye uygun yazılı izin alınmadıkça, hiçbir şekilde ve yöntemle
işlenmek, çoğaltılmak, çoğaltılmış nüshaları yayılmak, satılmak, kiralanmak, ödünç verilmek, temsil edilmek,
sunulmak, telli/telsiz ya da başka teknik, sayısal ve/veya elektronik yöntemlerle iletilmek suretiyle kullanılamaz.
Hazırlanmış olan çalışmanın tüm hakları Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı’na aittir. Burcu MİRANOĞLU, Çiğdem ÇÖREK
ve Mehmet ÇETİNKAYA tarafından hazırlanan işbu çalışmadan kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir.
EYLÜL, 2013
Mevcut Durum Analizi
2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı
“Büyük hedefimiz, milletimizi en yüksek medeniyet seviyesine ve refaha ulaştırmaktır.”
2 3
T.C. BATI KARADENİZ KALKINMA AJANSI Gelişme Ekseni, Öncelik ve Tedbirler
İÇİNDEKİLER
1.1.2.3. DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜNE BAĞLI DİĞER SEKTÖRLER.......................................................48
YÖNETİCİ ÖZETİ ................................................................................................................................................ 12 1.1.3. ENERJİ SEKTÖRÜ...................................................................................................................... 52
KISALTMALAR: . .............................................................................................................................................. 17 1.1.3.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİ ENERJİ KAYNAKLARI...............................................................52
BÖLGE PLANINA GENEL BİR BAKIŞ................................................................................................................... 18 1.1.3.1.1. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI........................................................................ 52
BÖLGE PLANININ ÖNEMİ VE AMACI............................................................................................................ 18 1.1.3.1.2. TÜKENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI.......................................................................... 54
2014-2023 BATI KARADENİZ BÖLGE PLANININ YAPISI........................................................................... 18 1.1.3.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİ ENERJİ TÜKETİM VERİLERİ.....................................................54
PLAN VİZYONU, GELİŞME EKSENLERİ VE TEDBİRLER............................................................................. 19 1.1.4. MOBİLYA VE ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ.............................................................................. 57
MEKANSALLAŞTIRILMIŞ ÖNCELİKLER................................................................................................... 22 1.1.4.1. MOBİLYA SEKTÖRÜ.......................................................................................................... 57
22 PLANLAMA İLKELERİ........................................................................................................................ 24 1.1.4.2. ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ.......................................................................................... 59
PLANLAMA SÜRECİ.............................................................................................................................. 25 1.1.5. TURİZM SEKTÖRÜ.................................................................................................................... 62
BÖLGE PLANININ ÜST ÖLÇEKLİ PLANLARLA İLİŞKİSİ.............................................................................. 28 1.1.5.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE GELİŞTİRİLEBİLECEK TURİZM TÜRLERİ............................63
GEÇMİŞ DÖNEM BÖLGE PLANLARI....................................................................................................... 28 1.1.5.2. TURİZM SEKTÖRÜ KONAKLAMA VE HİZMET KAPASİTESİ.................................................64
AJANSLAR ARASI İŞBİRLİKLERİ VE BATI KARADENİZ KALKINMA AJANSI.....................................................28 1.1.5.3. KÜLTÜR ........................................................................................................................... 65
ULUSLARARASI GELİŞMELER VE TR81 BATI KARADENİZ BÖLGESİ................................................................30 1.1.5.4. YEREL KÜLTÜREL DEĞERLER............................................................................................ 66
BÖLGENİN TÜRKİYE İÇİNDEKİ YERİ............................................................................................................... 30 1.1.5.5. BÖLGEDE YER ALAN ANTİK KENTLER............................................................................... 66
BÖLGENİN EKONOMİK VE SOSYAL YAPISINA GENEL BAKIŞ............................................................................. 33 1.1.6. YAPI SEKTÖRÜ.......................................................................................................................... 69
1. EKONOMİK YAPI....................................................................................................................................... 36 1.1.7. TARIM....................................................................................................................................... 75
1.1. SEKTÖRLERİN İNCELENMESİ............................................................................................................ 36 1.1.7.1. BİTKİSEL ÜRETİM............................................................................................................. 75
1.1.1. MADENCİLİK............................................................................................................................. 37 1.1.7.2. HAYVANSAL ÜRETİM........................................................................................................ 78
1.1.1.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE MADENCİLİK SEKTÖRÜ...................................................37 1.2. DIŞ TİCARET.................................................................................................................................. 82
1.1.1.2. MADENCİLİĞİN BÖLGE İSTİHDAMINA KATKISI.................................................................39 1.2.1. İTHALAT............................................................................................................................ 82
1.1.1.3. TAŞ KÖMÜRÜ................................................................................................................... 40 1.2.2. İHRACAT........................................................................................................................... 82
1.1.1.3.1. TAŞ KÖMÜRÜ REZERVLERİ...................................................................................... 40 1.3. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE YATIRIM ORTAMI................................................................................. 86
1.1.1.3.2. TEMEL GÖSTERGELER............................................................................................. 40 1.3.1. KAMU YATIRIMLARI.................................................................................................................. 87
1.1.1.3.3. TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU............................................................................ 40 1.3.2. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI.......................................................................... 88
1.1.2. DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ............................................................................................................. 46 1.3.3. BANKACILIK VE MEVDUAT BİLGİLERİ........................................................................................ 89
1.1.2.1. SEKTÖRÜN OLUŞUMU VE GELİŞİM SÜRECİ..................................................................... 46 1.3.4. KREDİLER.................................................................................................................................. 90
1.1.2.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ...................................................46 1.3.5. KOBİ FAALİYETLERİ VE İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİ................................................................. 91
1.3.5.1. KOBİ’LERİN SEKTÖREL DAĞILIMI ............................................................................... 91 3.3. BARTIN .....................................................................................................................................130
1.3.5.2. BÖLGE KOBİ’LERİNİN SORUNLARI ............................................................................. 92 3.4. BATI KARADENİZ BÖLGESİ VE DOĞAL AFETLER.............................................................................132
1.3.5.3. TEMEL DESTEK MEKANİZMALARI .............................................................................. 92 4. SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE ............................................................................................................................ 134
1.3.6. AR-GE ve YENİLİKÇİ ÇALIŞMALAR ...................................................................................... 94 4.1. GENEL DURUM ............................................................................................................................134
1.3.6.1. MARKA, PATENT, ENDÜSTRİYEL TASARIM VE FAYDALI MODEL BAŞVURULARI .........94 4.2. KİRLİLİK .....................................................................................................................................134
1.3.6.2. İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİ ...................................................................................... 95 4.2.1. HAVA KİRLİLİĞİ ...................................................................................................................... 134
1.4. BATI KARADENİZ BÖLGESİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ ............................................................96 4.2.2. TOPRAK KİRLİLİĞİ .................................................................................................................. 136
2014-2023 BÖLGE PLANI İLÇELERE YÖNELİK STRATEJİLER PAFTASI ............................................................ 98 4.2.3. SU KİRLİLİĞİ ........................................................................................................................... 136
2. DEMOGRAFİK VE SOSYOEKONOMİK YAPI ............................................................................................ 102 4.2.4. ATIK SU .................................................................................................................................. 137
2.1. DEMOGRAFİK YAPI .................................................................................................................103 4.2.5. KATI ATIKLAR ......................................................................................................................... 138
2.1.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİ GÖÇ EĞİLİMLERİ .......................................................................... 106 5. ULAŞIM VE LOJİSTİK ALTYAPI ..................................................................................................................... 142
2.2. SOSYOEKONOMİK YAPI...........................................................................................................108 5.1. GENEL DURUM ............................................................................................................................142
2.2.1. SAĞLIK ................................................................................................................................... 108 5.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİNİN ALTYAPI VE ERİŞİLEBİLİRLİK DURUMU ...........................................142
2.2.2. EĞİTİM .................................................................................................................................. 109 5.2.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ İLÇELERİN ULAŞIM VE ERİŞİLEBİLİRLİK DURUMU ...................142
2.2.2.1. YÜKSEKÖĞRETİM GÖSTERGELERİ ................................................................................. 110 5.3. KARAYOLU VE DEMİRYOLU ..........................................................................................................144
2.3. BEŞERİ SERMAYE ....................................................................................................................111 5.4. DENİZYOLU VE LİMANLAR ...........................................................................................................147

2.3.1. İŞGÜCÜ PİYASASININ GENEL GÖRÜNÜMÜ........................................................................111 5.4.1. DENİZYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ............................................................................................... 148
2.3.2. İSTİHDAM .......................................................................................................................112 5.5. HAVAYOLU VE HAVALİMANI.........................................................................................................148
2.3.2.1. KAMU İSTİHDAMI ......................................................................................................... 113 5.6. KENT İÇİ ULAŞIM .........................................................................................................................148
2.3.2.2. KADIN İSTİHDAMI ........................................................................................................ 113 5.7. LOJİSTİKTE POTANSİYEL ARAŞTIRMASI VE REKABET ANALİZİ........................................................149
2.3.3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ................................................................................................114 6. İNTERNET TEKNOLOJİLERİNE ERİŞİM ........................................................................................................ 152
2.3.4. İŞSİZLİK .................................................................................................................................. 117 BÖLGESEL ÖLÇEKLİ ÖNEMLİ PROJELER .......................................................................................................... 154
2.3.4.1. İŞYERİ SAYISI ................................................................................................................ 118 FİLYOS VADİSİ PROJESİ…………………………………………………………………………………………………………….. .............154
2.3.4.2. İŞSİZLİK SİGORTASI ÖDEME .......................................................................................... 118 EK BİLGİLER .....................................................................................................................................161
2.4. GELİR DAĞILIMI ve YOKSULLUK ...................................................................................................119 BÖLGE PLANININ ÜST ÖLÇEKLİ PLANLARLA İLİŞKİSİ .................................................................................161
2.4.1. GELİR DAĞILIMI ..................................................................................................................... 119 KAYNAKÇA .....................................................................................................................................168
2.4.2. YOKSULLUK ........................................................................................................................... 120 EKLER (TABLOLAR-GRAFİKLER) ................................................................................................................173
2.5. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI .......................................................................................................121 KATILIMCI LİSTESİ ...................................................................................................................................206
3. MEKÂNSAL EĞİLİMLER VE KENTLEŞME ..................................................................................................... 122
3.1. ZONGULDAK................................................................................................................................122
3.2. KARABÜK ....................................................................................................................................126
6 7
Günümüzde bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının dengeli bir yapıya kavuşturulması, bölgesel ve yerel
kalkınma ile sürdürülebilir gelişmenin sağlanması ve buna yönelik araçların geliştirilmesi önemli hale
gelmiştir. İktisadi ve sosyal kalkınmanın bölge bazında gerçekleştirilmesi için, o bölgenin özellikleri, farklılık
ve özgünlükleri ile temel sorun alanları ve gelişmişlik düzeylerinin saptanması, sorunlarına yönelik çözüm
önerilerinin sunulması ve bölgenin rekabetçi bir yapıya kavuşturulması için potansiyellerinin ön plana
çıkarılması önem arz etmektedir.
Bu kapsamda farklı dönemlerde bölge planları hazırlanmış ancak çeşitli nedenlerle istenilen düzeyde
uygulanamamış, planların sahiplenilmesi ve bölge paydaşlarının katılımı bağlamında yeterli etki
oluşturulamamıştır. Bu şartlar altında, bölgesel kalkınma politikaları da değişmiş ve daha şeffaf, esnek,
dinamik ve katılımcı bir sürecin uygulanması gündeme gelmiştir. Bu sürecin uygulanmasında, günümüz
yönetişim kavramı çerçevesinde, kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerin
bölgesel gelişme çalışmalarında daha çok söz sahibi olmaları ve ortak çalışmaları desteklenmektedir.
Ülkemizde, yerel ve bölgesel kalkınma politikalarını geliştirmek, bölge planlarını ve uygulama
programlarını hazırlamak, bölge bazında proje hazırlama ve uygulama kapasitesini arttırmak, başarılı
projelere imkânları ölçüsünde finansman sağlamak ve bu doğrultuda bölgesel gelişmenin hızlandırılması
için kalkınma ajansları kurulmuştur.
Kalkınma ajanslarının kuruluş amacı “Kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki
işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete
geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma plânı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak,
bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik
farklarını azaltmak” olarak belirtilmektedir. Zonguldak-Karabük-Bartın İllerini kapsayan Batı Karadeniz
Kalkınma Ajansı (BAKKA) da bu ortak amaca hizmet etmek için kurulmuştur.
Ajansımız, 2014-2023 yıllarını kapsayan bu çalışmada bölgenin mevcut durumunu tespit etmeye yönelik
incelemelerde bulunmuş, önümüzdeki dönemde yapılacak faaliyetlere yön verecek öncelik alanlarını
belirlemiştir. Bu planla birlikte, Ajans tarafından verilecek olan mali destekler ile teknik ve doğrudan
finansman desteklerine de yön gösterilmesi amaçlanmıştır.
Bölgemizin kalkınması ve rekabet üstünlüklerinin ortaya çıkartılması açısından yol gösterici stratejik bir
doküman olan Bölge Planının başarılı bir şekilde uygulanacağına ve sahiplenileceğine olan inancımla,
planın hazırlanmasında emeği geçen Yönetim Kurulu üyelerini, Kalkınma Kurulu üyelerini ve Ajans
personelini tebrik eder, başarılarının devamını dilerim.
ALİ ÇINAR
Bartın Valisi
BAKKA Yönetim Kurulu Başkanı
8 9
5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkındaki Kanunda, kalkınma
ajanslarının kurulma amacı, kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini
geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek
suretiyle ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel
gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliği sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını
azaltmak olarak belirtilmiştir.
Bu kapsamda, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA), 25 Temmuz 2009 tarihli ve 27299 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan 2009/15236 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Zonguldak, Bartın ve Karabük illerini
kapsayan Zonguldak merkezli TR81 Düzey 2 Bölgesi’nde kurulmuştur.
BAKKA tarafından hazırlanan “2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı”, TR81 Düzey 2 Bölgesi dahilinde
Zonguldak, Karabük ve Bartın illerini bütüncül olarak değerlendirerek bölgenin mevcut durumunu
ve ihtiyaçlarını ortaya koyan, katılımcılık esasını benimseyerek ekonomik ve sosyokültürel alanlarda
gerçekleştirilmesi hedeflenen kalkınmanın stratejilerini ve hedeflerini belirleyen temel bir dokümandır.
Batı Karadeniz Bölge Planı, özel sektör, kamu ve toplum arasında katılımcılık odaklı işbirliği kültürünü
arttırmaya hizmet edecek, yerel dinamikleri harekete geçirecek, tüm kesimler tarafından benimsenecek
olan bir bakış açısı ve hedef birliğini amaç edinmektedir. Dünyadaki tecrübeler göstermektedir ki, plan
ve programların başarıya ulaşabilmesinde hazırlık, uygulama ve izleme aşamalarından değerlendirme
aşamasına kadar geniş bir katılım ve sahiplenme son derece önemli rol oynamaktadır. Bu çerçevede
ajansımız da plan hazırlık çalışmaları kapsamında katılımcılığın en üst seviyede olmasına özen göstermiş,
bölgemizdeki paydaşlarımızın görüş ve önerilerini değerlendirerek tüm kesimlerce sahiplenilecek stratejik

bir doküman hazırlama çabası içerisinde olmuştur.
Bu plan aynı zamanda, belirlenen önceliklerin hayata geçirilmesine katkıda bulunarak bölgenin ekonomik
ve sosyal olarak kalkınmasını sağlayacak, bölgede istihdam olanaklarını arttıracak projelere verilecek
destekleri kapsayan Mali Destek Programlarına da temel oluşturacaktır.
2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planının hazırlanmasında emeği geçen Ajans uzmanları başta olmak
üzere;
• Değerli Yönetim Kurulu Üyelerine,
• Kalkınma Kurulu Başkanı ve Üyelerine
• Düzenlenen organizasyon ve çalıştaylara katılan, görüş bildiren, anket ve mülakat uygulamalarına
katılan Kaymakamlıklara, Belediyelere ve tüm Kamu Kurum ve Kuruluşlarına, Sivil Toplum
Kuruluşlarına, Meslek Odalarına, Özel Sektör Temsilcilerine ve bölgedeki tüm paydaşlara,
• Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı Sayın Ahmet YAMAN’a, Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel
Müdürü Sayın Nahit BİNGÖL’e, Strateji ve Politika Geliştirme Dairesi Başkanı Sayın Murat KARA’ya,
Yerel ve Kırsal Kalkınma Dairesi Başkanı Sayın İbrahim KUZU’ya ve Uzman Yardımcısı Neslihan
BAŞER’e teşekkürlerimi sunarım.
Faruk TEZEL
BAKKA Genel Sekreteri
10 11
YÖNETİCİ ÖZETİ
2014-2023 dönemini kapsayan Batı Karadeniz Bölge Planı, bölge kaynaklarının sürdürülebilir biçimde
yönetilmesini ve bölge ile ilgili çalışmalara yol gösterici olmasını amaçlamaktadır. Bu plan, bölgenin
ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda bütüncül bir yaklaşımla gerçekleştireceği kalkınma stratejisinin
hedeflerini ve önceliklerini ortaya koyan bir temel politika dokümanıdır. Plan aynı zamanda, belirlenen
önceliklerin hayata geçirilmesine katkıda bulunacak, istihdam olanaklarını arttırarak kalkınmaya yardımcı
olacak projelere verilecek destekleri kapsayan Mali Destek Programlarına da temel oluşturacaktır.
BATI KARADENİZ BÖLGE PLANI HAZIRLIKLARI, YÖNTEM VE KATILIMCILIK

Bölge planı hazırlık süreci üç aşamalı olarak koordine edilmiştir. Bunlar mevcut durum raporunun
oluşturulması, analizlerin gerçekleştirilmesi ve stratejilerin belirlenmesi aşamalarıdır. Katılımcılık
esasına dayanan üç aşamada da bölge paydaşlarının geri bildirimleri alınmış ve çalışmalara bu görüşler
doğrultusunda devam edilmiştir. İl ve ilçe çalıştayları ile rekabetçilik analizi toplantıları vasıtasıyla yürütülen
plan çalışmaları Kalkınma Kurulu Toplantısında da gündeme getirilmiştir. Çalışmalar kapsamında Kalkınma
Kurulu Toplantısı dâhil olmak üzere yaklaşık 500 kişinin görüş ve önerileri alınmıştır. Mevcut Durum
Analizi hazırlanırken sektörel araştırmalar, kurum ve kuruluşlardan veri talepleri, kurum görüşmeleri, VİZYON VE GELİŞME EKSENLERİ
saha/arazi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planının vizyonu BAĞIMLI EKONOMİK YAPISINI KIRMIŞ VE YAŞAM
2014-2023 Bölge Planı üç bölümden oluşmaktadır: KALİTESİNİ YÜKSELTMİŞ BİR BÖLGE OLMAK” olarak belirlenmiştir. Bu vizyona ulaşılması aşamasında
esas alınan üç temel ilke şunlardır:
• MEVCUT DURUM ANALİZİ
• GELİŞME EKSENİ, ÖNCELİK VE TEDBİRLER
• ÇOK SEKTÖRLÜLÜK
• ANALİZLER
• KATILIMCILIK
Sektörel araştırmalar, ilgili bakanlıkların yürütmüş olduğu çalışmaların yanı sıra ajansın bölgede öne çıkan
sektörlere yönelik yapmış ya da yaptırmış olduğu bilimsel çalışmaları kapsamaktadır. Mevcut durumla ilgili • SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
bilgileri sentezleyen Mevcut Durum Analizi, bölge paydaşları olan kamu kurum ve kuruluşları, KOSGEB,
üniversiteler, sendikalar, OSB müdürlükleri ve sivil toplum kuruluşlarından alınan veri ve görüşlere, üst
Plan kapsamında “SÜRDÜRÜLEBİLİR SOSYAL KALKINMA” ve “YENİLİKÇİLİK VE GİRİŞİMCİLİKLE
ölçekli stratejik dokümanlara ve sektörel incelemelere dayanmaktadır. Mevcut Durum Analizi kendi
DESTEKLENEN SEKTÖREL ÇEŞİTLİLİK OLMAK” üzere iki temel gelişme ekseni belirlenmiştir. Bu eksenlere
içerisinde 6 bölümden oluşmaktadır:
bağlı oluşturulan öncelikler şu şekildedir:
1. Ekonomik Yapı
2. Demografik ve Sosyoekonomik Yapı
• Sektörel Çeşitliliğin Sağlanması
3. Mekânsal Eğilimler ve Kentleşme
• Ulaşım, Altyapı ve Lojistik İmkânlarının Güçlendirilmesi
4. Sürdürülebilir Çevre
• Yerleşmelerin Mekân ve Yaşam Kalitesinin Arttırılması
5. Ulaşım ve Lojistik Altyapı
• Sosyal Kalkınmanın Sağlanması
6. İnternet Teknolojilerine Erişim
• Kırsalda Kalkınmanın Sağlanması
Gelişme Ekseni, Öncelik ve Tedbirler Mevcut Durum Analizindeki tespitlerden yola çıkılarak hazırlanmıştır.
• Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevre Oluşturulması
Bu bölüm, Batı Karadeniz Bölgesinin gelişmesi ve belirlenen önceliklere ulaşılabilmesi için stratejik öneme
sahip olan tedbir ve politikaların detaylı açıklamalarını içermektedir. Söz konusu bölüm kapsamında ülke • Turizmin Çeşitlendirilerek Geliştirilmesi
için hazırlanmış olan stratejik dokümanlar ve il, ilçe analizleri dâhil olmak üzere çok sayıda çalışmadan
faydalanılmıştır.
III. bölüm olan Analizler kısmında ise bölgeyi oluşturan her ilçenin mevcut durumunun ve mevcut durum
neticesinde belirlenmiş olan sektör stratejilerinin yer aldığı İl ve İlçe Analizleri ile bölge sektörlerinin
rekabetçilik durumunu ortaya koyan Sektör Tanımlama, Önceliklendirme ve Rekabetçilik Analizi
çalışmaları bulunmaktadır.
12 13
BATI KARADENİZ BÖLGE PLANI’NIN DAYANDIĞI DOKÜMANLAR Madencilik sektöründe uzun süredir var olan fakat son yıllarda iyice ortaya çıkan sıkıntının aksine, demir-
çelik ve buna bağlı yan sanayi ürünleri sektörünün bölge ekonomisi içindeki payı giderek artmaktadır.
Bölgenin ekonomisini küresel ve ulusal ölçekte konumlandırarak, üstlenebileceği rolleri tanımlamak Son yıllarda daha hızlı gelişim gösteren bu sektör bölge için büyük bir umut teşkil eder hale gelmektedir.
amacı ile hazırlanan bölge planları, bu doğrultuda farklı kurumlarca hazırlanmış üst ölçekli planlar ve Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre 2012 yılında bölge ihracatının yaklaşık %70’ini çelik ihracatı
ulusal strateji dokümanlarını esas almak durumundadır. Üst ölçekli planlar ve stratejiler ile alt ölçekli oluşturmaktadır.
planlar arasındaki ilişkiyi kurmak adına hazırlanan Batı Karadeniz Bölge Planı kapsamında, geçmiş dönem
ulusal ve bölgesel çalışmalarından faydalanılmıştır: Baskın olan bu iki sektör haricinde mobilya ve orman ürünleri ile enerji sektörlerinin de bölge ekonomisi
içindeki payları artmaya başlamıştır. Batı Karadeniz Bölgesi ekonomisinde tarımsal faaliyetler önemli bir
Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Onuncu Kalkınma Planı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yer tutmamaktadır. TÜİK verilerine göre, 2010 yılı içerisinde sektörlerin gayri safi katma değer içindeki
tarafından hazırlanmış olan Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi ve Türkiye Demir-Çelik Ve Demir Dışı payları açısından bölgede tarım sektörünün payı yalnızca %5,8’dir. Tarımsal faaliyetlerin az olmasında
Metaller Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı, Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye İhracat bölgenin makineli tarıma elverişli olmayan topoğrafik yapısı ve zaten kısıtlı olan tarım arazilerinin parçalı
Stratejisi ve Eylem Planı, TÜBİTAK tarafından hazırlanan Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi, ve dağınık yapıda olması etkindir. Mevcutta kısıtlı alanlarda yapılan tarım ve hayvancılık faaliyetleri de
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesi, Ulaştırma küçük hacimli işletmeler boyutunda sürdürüldüğünden bölgeye yeterli ekonomik gelir sağlamamaktadır.
Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Ulaştırma ve İletişim Stratejisi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından yürütülen KENTGES Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı, Gıda, Tarım ve 2013 yılı TÜİK verilerine göre Bartın ve Zonguldak illerinde kırsal nüfus kentsel nüfustan fazladır.
Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Türkiye Organik Tarım Stratejik Planı, Çevre ve Orman Bakanlığı Mesafelerin kısa olması nedeniyle illerde kentsel ve kırsal alanlar bütünleşmiş bir yapı sergilediğinden
tarafından hazırlanan Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kentlerde çalışan nüfusun önemli bir kısmı kırsal alanlarda yaşamaktadır. Kentsel nüfus ile kırsal nüfusun
hazırlanmış olan Türkiye Turizm Strateji Belgesi, Zonguldak-Bartın-Karabük (ZBK) Bölgesel Gelişme Planı, birbirine yakın olduğu bölgede, madencilikteki sıkıntılar ve buna bağlı işsizlik dikkate alındığında,
Zonguldak-Bartın-Karabük 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve 2010-2013 Batı Karadeniz Bölge Planı. tarımsal faaliyetlerin desteklenmesi gerektiği görülmektedir. Tarımsal verimliliğin arttırılması için organik
tarım, seracılık, balıkçılık ve arıcılık gibi bölgenin iklimi, toprak ve coğrafi yapısı gibi potansiyellerini
Bakanlıklarca hazırlanmış olan söz konusu dokümanların yanı sıra, bölge düzeyinde faaliyet gösteren değerlendirmeye yönelik en uygun alternatifin seçilmesi, kırsal kalkınmanın desteklenmesi adına fayda
kurum ve kuruluşlarca gerçekleştirilen araştırma raporları da göz önünde bulundurulan çalışmalar sağlayacak eylemlerdir.
arasındadır.
Bölgede tarımın yanında kırsal faaliyetlere destek olabilecek bir diğer sektör de turizm sektörüdür. %
63’ünü orman ve fundalık alanların oluşturduğu bölge, kırsal kalkınmaya da destek olabilecek doğa
turizmine elverişli pek çok değeri bünyesinde barındırmaktadır. Küre Dağları Milli Parkı ve Yenice
BÖLGEYE GENEL BAKIŞ
Ormanları bu değerlerden yalnızca ikisidir. Bölge, doğa turizminin yanı sıra kültür-tarih-kongre ve kıyı
Batı Karadeniz Bölgesi, Zonguldak ile birlikte Zonguldak’ın ilçesi iken 1991 yılında il statüsüne kavuşan turizmi için de elverişlidir. UNESCO tarafından “Dünya Miras Kenti” unvanı verilen Safranbolu ve Amasra,
Bartın ve aynı şekilde Zonguldak’ın ilçesi iken 1995 yılında il statüsüne kavuşan Karabük illerini turizm açısından marka olabilecek düzeydedir.
kapsamaktadır. 9.493,04km2 yüzölçümlü bölge; Zonguldak 606.527, Bartın 188.436, Karabük 225.145
Bölge kalkınmasında önemli bir rol üstlenebilecek olan turizm sektörünün gelişmesi, mevcut bazı
olmak üzere toplam 1.020.108 nüfusa sahiptir. Bölge, güneybatıda Bolu, Düzce, Kocaeli, Sakarya ve
sıkıntıların giderilmesi ile mümkün olabilecektir. Ulaşım ve konaklama olanaklarındaki eksikler, tanıtım
Yalova İllerini kapsayan TR42 Doğu Marmara Bölgesi ile doğuda ise Kastamonu, Çankırı ve Sinop İllerini
ve kalifiye eleman eksikliği bu sorunların başında gelmektedir. Sayılanlar haricinde bir diğer sorun ise,
kapsayan TR82 Bölgesi ile komşudur.
turizmi olduğu kadar yaşanabilirliği de olumsuz etkileyen çevre kirliliğidir.
Bölge illerinin gelişmişlik düzeyleri incelenirken Kalkınma Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar esas
Yıllardır süregelen plansız sanayileşme nedeniyle altyapıya gereken önemin verilmediği bölgede, buna
alınmıştır. Bakanlık tarafından 2003 yılında hazırlanan ‘’İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik
bağlı oluşan çevre kirliliği önemli boyutlardadır. Altyapı kapsamında değerlendirilebilecek ulaşım
Sıralaması Araştırması” 2011 yılında yine Bakanlık tarafından güncellenmiştir. Çalışmaya göre Karabük 28.
olanaklarına bakıldığında, bölgenin kara, deniz ve havayolu açısından çeşitlilik arz ettiği görülmektedir.
sırada, Zonguldak 29. sırada ve Bartın 48. sırada yer almaktadır. SEGE çalışmasına göre bölge içerisindeki
en gelişmiş il Karabük’tür. TÜİK tarafından hazırlanan sektörlere göre bölgesel paylar çalışmasına göre Bölgede karayolu ulaşımı kısmen yeterlidir fakat bölgenin ulaşılabilirliğinim arttırılması için ilave
Batı Karadeniz Bölgesi, ülke genelinde 22.sırada yer almaktadır. düzenlemeler ve yatırımlar gerekmektedir. Bölgedeki tek havaalanı Zonguldak’ın Çaycuma İlçesi’nde
bulunan Zonguldak Havaalanı’dır. Mevcut haliyle havayolu kullanımı henüz yeterli düzeyde değildir.
Bölge, sahip olduğu zengin taş kömürü, yeraltı kaynakları ve bu zenginliklerine bağlı olarak gelişmiş olan
Bölgede, dördü Zonguldak’ta ikisi Bartın’da olmak üzere toplam 6 adet liman mevcuttur. Bunlar haricinde
demir-çelik endüstrisiyle tanınmaktadır. Bölgedeki sanayi faaliyetleri günümüz itibariyle hala ağırlıklı
Zonguldak’ta yapılacak olan iki adet ilave liman projesi bulunmaktadır: İlki Alaplı’da yapılması planlanan
olarak madencilik ve demir-çelik endüstrisine dayansa da, zaman içerisinde madencilikte yaşanan sıkıntılar
liman projesi olup diğeri de 25 milyon ton kapasiteli olması hedeflenen Filyos Limanı Projesi’dir. Filyos Limanı,
nedeniyle istihdam oranlarında düşüş yaşanmaya başlanmıştır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüklerinden
Zonguldak’ın Çaycuma İlçesi’nde yapılması planlanan Filyos Vadisi Projesi kapsamında gerçekleştirilecek
alınan veriler doğrultusunda madencilik sektöründeki istihdam oranlarının yıllar arasındaki farklılıkları
olan bir projedir. Endüstriyel Simbiyoz Uygulamasının hayata geçirilmesi ile ilgili çalışmaların devam
net bir biçimde görülmektedir: 2000 senesinde madenciliğin tüm sektörler içerisindeki payı % 49 iken
ettirildiği Filyos Vadisi Projesi, Batı Karadeniz Bölgesi ve ülke için büyük önem arz etmektedir.
bu oran 2013 senesinde % 33’e gerilemiştir. Bölgedeki kurum ve kuruluşlarla gerçekleştirilen görüşmeler
neticesinde bölgenin en büyük probleminin işsizlik olduğu ortaya çıkmıştır. Artan işsizlik oranlarında ve buna
Bölgenin eğitim olanaklarına bakıldığında, ilk ve orta öğretim alanında Türkiye ortalamasına yakın olduğu
bağlı ekonomik güvensizlik ortamının oluşmasında madencilikte yaşanan bu sıkıntılar büyük paya sahiptir.
görülmektedir. Bölge eğitim ve sosyal yapı anlamında, 1992 yılında kurulan Bülent Ecevit Üniversitesi,
2007 yılında kurulan Karabük Üniversitesi ve son olarak 2008 yılında kurulan Bartın Üniversitesi sayesinde
giderek daha olumlu bir görünüm sergilemektedir.
14 15
Bölge sağlık hizmetlerine ve sosyal hizmetlere erişim olanakları açısından yeterli düzeyde değildir. TÜİK KISALTMALAR:
2012 verilerine göre yaşlı nüfusun fazla olduğu bölgede, bu gruba yönelik hizmetler son derece kısıtlıdır. AB : Avrupa Birliği
Kentleşme bilincinin tam olarak oluşturulamadığı bölgede yaşanabilirlik kapsamında ele alınması gereken ADNKS : Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
müdahale alanları bulunmaktadır. Sosyal kalkınmanın sağlanması adına eğitim ve sağlık hizmetlerinin AFAD : Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
iyileştirilmesi, sosyal ve kültürel donatı alanlarının arttırılması, toplumda yaşayan tüm bireyler için uygun AKÇT : Avrupa Kömür Çelik Topluluğu
fırsatların sunulması, özellikle iyi eğitim almış genç nüfusun bölgede tutulması için önlemlerin alınması AR-GE : Araştırma-Geliştirme
hedeflenmektedir. Zira işsizlik bölgenin en büyük problemlerindendir. Bölge istihdam oranı yüzde AKTVKK : Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu
53,9’dur. Her 100 erkekten 67’si her 100 kadından 42’si çalışmaktadır. Bölge toplam işsizlik oranı yüzde ÇATES : Çatalağzı Termik Santrali
7,3, erkeklerde işsizlik oranı yüzde 6,5, kadınlarda yüzde 8,6’dır. ÇED : Çevresel Etki Değerlendirme
ÇOB : Çevre ve Orman Bakanlığı
Bölgedeki en yüksek işsizlik oranı 15-24 yaş grubu kadınlardaki işsizlik oranıdır. İstihdamı arttırmak, kadın DLH : Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü
istihdamını arttırmadan mümkün değildir. Bunun için de kadınların eğitim seviyesinin arttırılması ve düşük DSİ : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
eğitim seviyesine sahip kadınların da istihdamına yönelik eğitim, teşvik ve girişimcilik programlarının ERİŞGEM : Kdz. Ereğli İş Geliştirme Merkezi
geliştirilmesi gerekmektedir. FAO : Gıda ve Tarım Örgütü
GİTES : Girdi Tedarik Stratejisi
GSKD : Gayrisafi Katma Değer
GSYİH : Gayrisafi Yurtiçi Hasıla
GZFT Analizi : Güçlü Yönler-Zayıf Yönler-Fırsatlar-Tehditler Analizi
HES : Hidroelektrik Santrali
ILO : Uluslararası Çalışma Örgütü
İBBS : İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması
İGEME : İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
İŞKUR : Türkiye İş Kurumu
KAİP : Koruma Amaçlı İmar Planı
KOBİ : Küçük ve Orta Büyüklükte İşletme
KENTGES : Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi Eylem Planı
KOSGEB : Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
KSS : Küçük Sanayi Sitesi
MFİB : Merkezi Finans İhale Birimi

OECD : Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Örgütü
OSB : Organize Sanayi Bölgesi
ÖSDP : Özelleştirme Sosyal Destek Projesi
ÖUKP : Ön Ulusal Kalkınma Planı
PAN Park : ProtectedArea Network (Korunan Alanlar Ağı)
SAN-TEZ : Sanayi Tezleri Projesi
SEGE : Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksi
STK : Sivil Toplum Kuruluşları
TRACECA : Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaşım Koridoru
TEKMER : Teknoloji Geliştirme Merkezi
TIES : Uluslararası Eko turizm Topluluğu
TİM : Türkiye İhracatçılar Meclisi
TINA : Ulaştırma Altyapı İhtiyaç Değerlendirmesi Projesi
TPE : Türk Patent Enstitüsü
TSE : Türk Standartları Enstitüsü
TSO : Ticaret ve Sanayi Odası
TTK : Türkiye Taşkömürü Kurumu
TÜBİTAK : Türkiye Bilimsel e Teknoloji Araştırma Kurumu
TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu
TCDD : Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
UNESCO : United Nations Educational, ScientificandCulturalOrganization
URAK : Uluslararası Rekabet Araştırma Kurumu
USİGEM : Üniversite Sanayi İşbirliğini Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi
UTİKAD : Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği
WWF : World Wild Fundfor Nature (Doğal Hayatı Koruma Derneği)
ZİGEM : Zonguldak İş Geliştirme Merkezi
16 17
BÖLGE PLANINA GENEL BİR BAKIŞ
BÖLGE PLANININ ÖNEMİ VE AMACI
Dünyada ve Türkiye’de küreselleşmenin etkisiyle artan rekabet neticesinde bölgesel gelişmişlik farklılıkları
da artmaktadır. Sosyal ve ekonomik dengesizliklerin giderilerek ülke içerisinde bölgesel gelişmişlik
farklılıklarının azaltılması açısından bölge planlaması önem kazanmıştır. Bu kapsamda Kalkınma Bakanlığı
tarafından hazırlanmış olan Ön Ulusal Kalkınma Planı’nda ve Onuncu Kalkınma Planı’nda bölgesel
gelişme, Türkiye için temel gelişme eksenlerinden biri olarak belirlenmiştir.
Bölgesel politikalar ile bugüne kadar yörece az gelişmiş bölgelerin kalkındırılarak bölgeler arası
eşitsizliklerin azaltılması hedeflenmiştir. Ancak günümüzde, bölgelerin rekabet gücünün arttırılması
ve ulusal kalkınmaya daha fazla katkıda bulunmaları önem kazanmıştır. Bölgelerin rekabet gücünün
arttırılması kapsamında bölge planı, bölge kaynaklarının etkin kullanımına yönelik bir araç addedildiğinden
büyük önem arz etmektedir.
Bölge planı, bölgesel düzeyde sosyoekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyellerini,
ulusal düzeydeki politika, plan ve stratejiler ile bölgesel ve yerel düzeyde yürütülecek faaliyetler arasındaki
ilişkiyi kurgulayan, kamu kesimi, özel kesim, sivil toplum arasındaki işbirliği ve koordinasyonu sağlayan,
III. bölüm olan Analizler kısmında ise bölgeyi oluşturan her ilçenin mevcut durumunun ve mevcut durum
bölgenin planlı bir şekilde program ve projelerle gelişmesine temel oluşturan en önemli unsurdur.
neticesinde belirlenmiş olan sektör stratejilerinin yer aldığı İl ve İlçe Analizleri ile bölge sektörlerinin
rekabetçilik durumunu ortaya koyan Sektör Tanımlama, Önceliklendirme ve Rekabetçilik Analizi
çalışmaları bulunmaktadır.
2014-2023 BATI KARADENİZ BÖLGE PLANININ YAPISI
Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı, Strateji Geliştirme ve Programlama Birimi uzmanları tarafından hazırlanan PLAN VİZYONU, GELİŞME EKSENLERİ VE TEDBİRLER
2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı, Ajansın faaliyet alanı olan TR81 Bölgesi’nin mevcut durumunu ve
temel sorunlarını tespit etmekte ve bu sorunların giderilmesine yönelik tedbirleri ortaya koymaktadır. 2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planının hazırlıklarında esas alınan temel ilke katılımcılık olmuştur. Bölge
2014-2023 Bölge Planı üç bölümden oluşmaktadır: paydaşlarının görüş ve önerilerini almak adına bölgedeki tüm ilçelerde ve il merkezlerinde çalıştaylar
ve bilgilendirme toplantıları düzenlenmiştir. Bölgenin ekonomik yapısını ortaya koymak adına sektör
analizleri ve saha çalışmaları yapılmış ve bu kapsamda anket uygulamaları ile yüz yüze görüşmeler
I- MEVCUT DURUM ANALİZİ
gerçekleştirilmiş, kurum ve kuruluşlardan resmi yazı kanalı ile bilgi temin edilmiş ve neticede 2014-2023
II- GELİŞME EKSENLERİ, TEDBİR VE POLİTİKALAR dönemini kapsayan Batı Karadeniz Bölge Planı’nın vizyonu “Bağımlı Ekonomik Yapısını Kırmış ve Yaşam
Kalitesini Yükseltmiş Bir Bölge Olmak” olarak belirlenmiştir.
III- ANALİZLER
2014–2023 Batı Karadeniz Bölge Planı’nda belirlenen vizyona ulaşılabilmesi için yedi adet stratejik tedbir
Mevcut durumla ilgili bilgileri birleştiren ve sentezleyen Mevcut Durum Analizi, bölge paydaşları olan kamu
belirlenmiştir:
kurum ve kuruluşları, KOSGEB, üniversiteler, sendikalar, OSB müdürlükleri ve sivil toplum kuruluşlarından
alınan veri ve görüşler ile sektörel incelemelere dayanmaktadır. Mevcut Durum Analizi kendi içerisinde 6
bölümden oluşmaktadır:
1. Sektörel Çeşitliliğin Sağlanması
2. Ulaşım-Altyapı ve Lojistik İmkânlarının Güçlendirilmesi
1. Ekonomik Yapı
3. Yerleşmelerin Mekân ve Yaşam Kalitesinin Arttırılması
2. Demografik ve Sosyoekonomik Yapı
3. Mekânsal Eğilimler ve Kentleşme 4. Sosyal Kalkınmanın Sağlanması
4. Sürdürülebilir Çevre 5. Kırsalda Kalkınmanın Sağlanması
5. Ulaşım ve Lojistik Altyapı 6. Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevre Oluşturulması
6. İnternet Teknolojilerine Erişim 7. Turizmin Çeşitlendirilerek Geliştirilmesi
Gelişme Ekseni, Öncelik ve Tedbirler mevcut durum analizindeki tespitlerden yola çıkılarak hazırlanmış-
tır. Bu bölüm, Batı Karadeniz Bölgesi’ nin gelişmesi ve belirlenen önceliklere ulaşılabilmesi için stratejik
öneme sahip olan tedbir ve politikaların detaylı açıklamalarını içermektedir.
18 19
VİZYON-GELİŞME EKSENLERİ-TEDBİR VE POLİTİKALAR ŞEMASI
VİZYON
BAĞIMLI EKONOMİK YAPISINI KIRMIŞ VE YAŞAM KALİTESİNİ YÜKSELTMİŞ BİR BÖLGE OLMAK
GELİŞME EKSENİ
SÜRDÜRÜLEBİLİR SOSYAL KALKINMA YENİLİKÇİLİK VE GİRİŞİMCİLİKLE DESTEKLENEN SEKTÖREL ÇEŞİTLİLİK
YERLEŞMELERİN • Kent içinde yer alan sanayi kullanımlarının kent dışına taşınması
SEKTÖREL ÇEŞİTLİLİĞİN • Geri dönüşüm sektörünün oluşturulması
MEKAN • Kentsel alanların yaşanabilir hale getirilmesi
SAĞLANMASI • Mobilya ve orman ürünleri endüstrisinin geliştirilmesi
VE YAŞAM • Tasman alanlarına yönelik tedbirlerin alınması
• Yatırım ortamının iyileştirilmesi ve KOBİ’lerin kapasitelerinin
KALİTESİNİN • Engelli dostu kent uygulamalarının yaygınlaştırılması
arttırılması
ARTTIRILMASI
MEVCUT SINAİ • Demir çelik sektörü ile buna bağlı

SOSYAL • İş sağlığı ve iş güvenliği’nin arttılması

FAALİYETLERİN yan sanayinin güçlendirilmesi
KALKINMANIN • Dezavantajlı kesime yönelik sosyal içerme sağlanması • Madencilik sektöründe verimliliğin sağlanması
SAĞLANMASI • Bölgenin eğitim ve sağlıkta tercih edilirliğinin arttırılması REKABET GÜÇLERİNİN • Enerji verimliliğinin sağlanması
• Kadınların istihdam kapasitelerini arttırıcı tedbirlerin alınması ARTIRILMASI • Kümelenme, endüstriyel simbiyoz ve markalaşma
çalışmalarının başlatılması
KIRSALDA • Küçük ve dağınık arazi yapısının tarıma elverişli hale getirilmesi

ULAŞIM • Filyos Vadisi Projesi’nin hayata geçirilmesi
KALKINMANIN • Tarımsal faaliyetlerin geliştirilmesi
SAĞLANMASI • Kırsal alanda tarım dışı ekonomik faaliyetlerin geliştirilmesi ALTYAPI VE LOJİSTİK • Ulusal ve uluslararası ağlara entegrasyonun sağlanması
• Fide- fidan üretimi, örtü altı ve organik tarım faaliyetlerinin İMKANLARININ • Bölgesel ve kent içi ulaşım sistemlerinin iyileştirilmesi
geliştirilmesi GÜÇLENDİRİLMESİ
• Su ürünleri ve arıcılık faaliyetlerinin desteklenmesi
SAĞLIKLI • Hatalı kentsel kullanımlardan kaynaklanan

VE DENGELİ çevre kirliliğinin önlenmesi
BİR ÇEVRE • Sanayi kökenli çevre kirliliğini ortadan kaldırmaya yönelik TURİZMİN • Turizm bölgeleri arasında tematik rotaların belirlenmesi
OLUŞTURULMASI önlemlerin alınması ÇEŞİTLENDİRİLEREK • Kalifiye personel eksikliğinin giderilmesi
• Atık depolama ve bertarafına ilişkin önlemlerin alınması GELİŞTİRİLMESİ • Konaklamada kalite, kapasite ve çeşitliliğin arttırılması
• Çevre kirliliğine yönelik farkındalığın arttırılması • Tanıtım ve markalaşma becerilerinin sağlanması
20 21
MEKANSALLAŞTIRILMIŞ ÖNCELİKLER
PLANLAMA İLKELERİ
2014-2023 yıllarını kapsayan Batı Karadeniz Bölge Planı hazırlanırken üç temel ilke esas alınmıştır:
• Çok Sektörlülük
• Sürdürülebilir Kalkınma
• Katılımcılık
Çok Sektörlülük
Esas alınan temel değerlerin ilki çok sektörlülüktür. Batı Karadeniz Bölgesinin vizyonu, mevcut ekonomik
ve sosyal yapısının analizleri neticesinde belirlenmiştir. Gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda bölgenin
istihdam sorunu olduğu ve istihdam sıkıntısının bölgenin göç verir hale gelmesine neden olduğu tespit
edilmiştir. İstihdam sorunun nedenlerinin başında ise bölgenin madencilik ve demir çelik sektörü odaklı
bir gelişim göstermesi ve zaman içerisinde yalnızca bu sektörlere ağırlık verilmesi nedeniyle sektörel
çeşitliliğin sağlanamaması gelmektedir.
PLANLAMA SÜRECİ
“Bağımlı Ekonomik Yapısını Kırmış ve Yaşam Kalitesini Yükseltmiş Bir Bölge Olmak” vizyonunda
değinildiği üzere bölgenin bağımlı ekonomik yapısının kırılabilmesi için farklı sektörlere dair müdahale
alanları plan kapsamında analiz edilmiştir. Yapılan analizler neticesinde bölge ekonomisini oluşturan
unsurların çeşitlendirilebilmesi için gerekli stratejiler belirlenmiştir. Ele alınan konular ile sektörler arası Bölge planına 2011 yılında mevcut durum analizi çalışmaları dahilindeki sektör analizleri ile
tamamlayıcılık ve sinerji oluşturulması hedeflenmiştir. başlanmıştır. Aynı yıl içerisinde SGPB uzmanları tarafından bölge OSB’lerinin ele alındığı analiz çalışması
gerçekleştirilmiştir. Mevcut durumun tespit edilmesi kapsamında bölgenin içinde bulunduğu koşullar ile
birlikte ülkenin ve dünyanın sosyoekonomik durumu veri olarak kullanılmış, ölçülebilir ve kıyaslanabilir
Sürdürülebilir Kalkınma bilgilere yer verilmiştir. Çalışma kapsamında bölge paydaşları ile beraber çalışma yöntemleri uygulanmış
Sürdürülebilir kalkınma, insan yaşamı için gereken ihtiyaçlar ile doğal kaynakların kullanımı arasında ve karşılıklı bilgi paylaşımı yapılmıştır. Diğer ülkelerle hâlihazırdaki ve olası sosyal ve ekonomik ilişkilere
gelecek nesilleri de gözeterek, bugünden geleceğe uyumlu bir programlama yapılmasını amaçlayan bir yer verilmiş, 2023 Türkiye vizyonuna ulaşmak için farklı kurumlarca hazırlanmış olan stratejik doküman
yaklaşımdır. 2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı, sürdürülebilir kalkınmaya bütüncül bir yaklaşımla ve programlar altlık olarak kullanılmış, bölgenin dâhil edilmesi gereken odaklar belirlenmiştir.
bakmayı esas almıştır. Mevcut durum analizi ile birlikte SGPB uzmanları tarafından il ve ilçelerin sorunlarının tespit edildiği,
gelişme stratejilerinin belirlendiği ilçe çalıştayları yürütülmüştür. Analizler kapsamında bölgenin gelişmesi
ve belirlenen önceliklere ulaşılabilmesi için stratejik öneme sahip olan tedbir ve politikalar, bölge paydaşları
Katılımcılık ile yapılan çalışmalar neticesinde belirlenmiştir. Bölge paydaşlarından geri bildirimlerin alınması ve gerekli
Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda temel değerler bölümünde üzerinde durulan “toplumsal diyalog ve düzenlemelerin yapılması amacı ile Ajans internet sitesi olan www.bakka.gov.tr adresinde yayınlanarak
katılımcılığın güçlendirilerek, toplumsal katkı ve sahiplenmenin sağlanması” esası, 2014–2023 Batı kamuoyu ile de paylaşılan plan, yine paydaşların ve kurum görüşlerinin neticesinde şekillendirilmiştir.
Karadeniz Bölge Planı’nın temel esaslarından biri olarak benimsenmiştir. Katılımcılık ilkesi çerçevesinde Planın geliştirildiği süreç aşağıda şematik olarak ifade edilmiştir.
bölge il ve ilçelerinde çalıştaylar yapılmış, bölgede bulunan belediyeler, kaymakamlıklar, bölge
müdürlükleri, il müdürlükleri, esnaf ve sanatkâr odaları, liman işletmeleri, KOSGEB, üniversiteler,
sendikalar, OSB müdürlükleri ve sivil toplum kuruluşları ile yüz yüze görüşmeler yapılmış, soru kâğıdı
uygulaması yöntemi ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar neticesinde hazırlanan taslak
plan, geri bildirimler alınması ve gerekli düzenlemelerin yapılması amacı ile Ajans internet sitesi olan
www.bakka.gov.tr adresinde yayınlanarak kamuoyu ile de paylaşılmıştır.
24 25
BÖLGE PLANININ ÜST ÖLÇEKLİ PLANLARLA İLİŞKİSİ
Kalkınma Ajansları tarafından hazırlanan Bölge Planları, alt ölçekli mekânsal planlara, bölgesel nitelikli
sektörel ve tematik stratejilere ve yerel yönetimlerin kurumsal stratejik planlarına çerçeve oluşturmak
üzere hazırlanmaktadırlar. Stratejik doküman niteliğindeki bölge planları, Kalkınma Bakanlığı tarafından
hazırlanan Kalkınma Planı ve Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi ile ilgili Bakanlıklarca hazırlanan ulusal
stratejilerle bağlantılı kurgulanmaktadır.
Batı Karadeniz Bölge Planı; Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Onuncu Kalkınma Planı, 1/100.000
ölçekli Çevre Düzeni Planı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan Türkiye Sanayi
Stratejisi Belgesi ve Türkiye Demir-Çelik Ve Demir Dışı Metaller Sektörü Strateji Belgesi Ve Eylem Planı,
Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, TÜBİTAK tarafından
hazırlanan Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından
hazırlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesi, Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Ulaştırma
Ve İletişim Stratejisi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürütülen Kentges Bütünleşik Kentsel
Gelişme Stratejisi Ve Eylem Planı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Türkiye Organik
Tarım Stratejik Planı, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal İklim Değişikliği Strateji
Belgesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan Türkiye Turizm Strateji belgeleri ile
ilişkilendirilerek hazırlanmıştır.1
Özellikle Batı Karadeniz, Kuzey Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgeleri birçok konuda benzer özellikler
göstermektedir. Coğrafi yapıdan kaynaklanan sorunlar, yoksulluk, yaşlılık, sektörel çeşitliliğin az olması,
GEÇMİŞ DÖNEM BÖLGE PLANLARI
mevcut doğal kaynakların hem sanayide hem de turizmde yeterince değerlendirilememesi bunlardan
Batı Karadeniz Bölgesi için hazırlanan ilk bölgesel plan Zonguldak-Bartın-Karabük (ZBK) Bölgesel Gelişme bazılarıdır. Bu yüzden, üç bölgenin mevcut sorunlarının çözümü için çeşitli alanlarda ortak hareket
Projesi’dir. DPT Müsteşarlığı tarafından 1995 yılı Eylül ayında çalışmalarına başlanan proje 1997 yılının etmesi ve tamamlayıcı politikalar uygulaması zaruridir. Bu ortak politika alanlarından ilki eko turizm
Mart ayında tamamlanmıştır. Ekonomik ve sosyal yapının demir çelik ve kömür sanayiinin etkisinde alanıdır. Üç bölge de hem yerli hem de yabancı eko turistler için birer çekim merkezidir. Ancak eko
olması ve bölgenin sosyoekonomik bir değişim sürecinde olması gerekçeleri ile hazırlanan proje, bölgenin turizmin doğası gereği oldukça hareketli olan eko turistlerin Karadeniz boyunca belirli rotalardan seyahat
darboğazlarını başarılı bir biçimde tespit etmiştir. Kurumlar tarafından yürürlüğe konulmamış olan plan, etmeleri sağlanmalı ve bu rotaların altyapıları her üç bölgede de eşzamanlı tamamlanmalıdır. Mevcut
sektörel gelişimin nasıl çeşitleneceğine dair kısıtlı bilgi içermektedir. yeşil doğa aynı zamanda sağlık turizmi (yaşlı bakım merkezleri, rehabilitasyon merkezleri, tuz ve termal
Bölgeyi bütüncül olarak ele alan ve sektörel gelişimin ne şekilde sağlanabileceğine dair bilgiler içeren ilk merkezler vb.) için de önemli avantajlar sağlamaktadır. Her üç bölgede de öne çıkan bu alanda işbirlikleri
kapsamlı bölge planı, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından 2010-2013 yıllarını kapsayacak biçimde geliştirilmeli ve Akdeniz iklimine göre avantajlı noktalar ön plana çıkartılarak gerekli tanıtım ve altyapı
hazırlanmış olan plandır. 2010-2013 Batı Karadeniz Bölge Planı, Ajansın mali destek programlarına zemin yatırımları koordineli şekilde gerçekleştirilmelidir.
oluşturmak için kurumsallaşma sürecinin devam ettiği 2010 yılında kısa bir süre içerisinde hazırlanmış Bir diğer önemli turizm alanı da kruvaziyer ve yat turizmidir. Tüm Karadeniz kıyıları boyunca hareket
olmasına rağmen bölgeyi iyi analiz etmiştir. Bölge kurum ve kuruluşlarının önemli ölçüde faydalandığı eden kruvaziyer gemiler ve yatlar Türkiye’nin Karadeniz kıyısında sadece belirli noktalarda durmaktadır.
plan, kısa dönemli kararların alınmasına etkili olabilmiştir. Genellikle en uzun süre İstanbul’da duraklayan bu gemi ve yatların Amasra, Sinop, Samsun, Trabzon ve
2010-2013 plan döneminin sona ermesi ile birlikte 2023 yılına kadar olan zaman dilimini kapsayan işbu Hopa’da uygun marina ve liman yatırımları ile daha fazla uğramalarının teşvik edilmesi ve sonucunda
plan hazırlanmıştır. 10 yıllık dönem için bölgenin gelişme durumuna uyumlu olacak biçimde rekabet oluşacak hizmet taleplerinin karşılanması için de uygun yatırımların ayrıca yapılması gerekmektedir.
gücünü arttırabilecek stratejik alanlara odaklanılan ve mekânsal gösterimlerle desteklenen 2014-2023 Her üç Bölgede de öne çıkan alanlardan bir tanesi de orman ve ormancılıktır. Özellikle odun dışı
Bölge Planı, bölge kurum ve kuruluşlarına, paydaşlarına yol göstermeyi amaç edinmiştir. orman ürünleri her üç bölgede de üretilmekte ancak pazarlama ve markalaşma konusunda sorunlar
bulunmaktadır. Tıbbi ve aromatik bitkiler, kestane balı, polen, arı zehiri, arı sütü, propolis gibi arıcılık
AJANSLAR ARASI İŞBİRLİKLERİ VE BATI KARADENİZ KALKINMA AJANSI ürünleri ve defne gibi ürünlerin pazarlaması Karadeniz adı altında yapılmalı ve yerli ve yabancı pazarlarda
Batı Karadeniz Bölgesi, güneybatıda Bolu, Düzce, Kocaeli, Sakarya ve Yalova İllerini kapsayan TR42 Doğu rekabet üstünlüğü yakalanmalıdır. Ulaştırma, her üç bölgeyi de yakından ilgilendiren önemli alanlardan
Marmara Bölgesi ile doğuda Kastamonu, Çankırı ve Sinop İllerini kapsayan TR82 Bölgesi ile komşu olup bir tanesidir. Üç bölge arasında fonksiyonel ilişkileri artıracak Karadeniz sahil yolu yatırımı tamamlanmalı,
kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir. Bu bölgeler dışında İstanbul ve Ankara gibi Türkiye’nin en önemli iki metropolü denizyolları bölge içerisinde yük ve yolcu taşımacılığında daha fazla kullanılmalı ve Bölgelerdeki önemli
ile de ticari ve sosyal anlamda etkileşim içerisindedir. Son yıllarda gündeme gelen İstanbul’da sanayinin merkezler arasında çapraz uçuşlar gerçekleştirilmelidir.
desantralizasyonu konusunda TR42 Doğu Marmara Bölgesi ile TR81 Batı Karadeniz Bölgesi uygun alanlar Bölgelerde öne çıkan ortak sektörler bağlamında üniversiteler ortak çalışmalar yürütmeli ve
olarak görülmekte, bu konuda gerekli çalışmalar yürütülmektedir. Bunun yanında Kültür ve Turizm Bakanlığı Bölgelere özel alanlarda en rekabetçi bölgelerde ilgili sektörde ilgili üniversiteler uzmanlaşmalıdır.
tarafından hazırlanan Turizm 2023 Stratejisi’nde de belirtilen ve Şile’den Başlayarak Sinop’a kadar uzanan Ayrıca ortak sektörlerde Ticaret ve Sanayi Odaları, İş Adamları Dernekleri, Ticaret Borsaları ve
kıyı bandını kapsayan Batı Karadeniz Kıyı Koridoru projesi de bölgeleri bütüncül planlamaya itmektedir. ilgili diğer kuruluşlar güçlü platformlar oluşturarak ilgili sektörlerin tanıtımını gerçekleştirmelidir.
Doğuda Trabzon, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Rize ve Artvin illerinin de dahil olacağı bir yapılanma ile
bölge kaynaklarından çok daha fazla katkı sağlamak mümkün olabilecektir.
1 Bölge Planının Üst Ölçekli Planlarla ilişkisi detaylı olarak ekler kısmında verilmektedir.
28 29
ULUSLARARASI GELİŞMELER VE TR81 BATI KARADENİZ BÖLGESİ Bu çalışma sonucunda Düzey 2 olarak 26 adet İstatistikî Bölge Birimi tanımlanmış olup, Bakanlar
Kurulu’nun 2002/4720 sayılı kararı 22 Eylül 2002 tarihli Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır. İBBS kapsamında
TR81 Batı Karadeniz Bölgesinin geleceği uluslararası projelere bağlı olarak şekillenmektedir. Bölgenin Zonguldak, Bartın ve Karabük İllerini kapsayan bölge, TR81 Düzey 2 Bölgesi olarak adlandırılmıştır.
coğrafi konumu, sanayi altyapısı ve madenleri bu hususta önem arz etmektedir.
Tamamlanmış olan Avrupa Birliği finansmanlı Karadeniz Ticaret Ağı Projesi (Black Sea Tradenet),
bölgenin uluslararası ticaret projelerindeki konumunu göstermektedir. Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi
İşbirliği kapsamında Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Ukrayna ve Yunanistan
gibi Karadeniz’de kıyısı bulunan ülkelerin yer aldığı projede Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) da
ortak olarak yer almıştır. 18 ay süren projede Zonguldak TSO tarafından Karadeniz ülkeleri arasındaki
bilgi transferi ve dış ticaretin arttırılmasına yönelik eğitim, seminer ve toplantılar düzenlenmiş, iş heyeti
ziyareti gerçekleştirilmiş ve projenin ana çıktısı olan Karadeniz Ticaret Haritası (Black Sea Commercial
Atlas) çalışmalarına katkı sağlanmıştır.
Karadeniz havzasında ekonomik ve ticari anlamda işbirliğini teşvik eden bu projede yer alınması ile bu
işbirliğinin etkin bir parçası olunması yolunda önemli bir adım atılmıştır.
Bölgede gerekli altyapı çalışmalarının tamamlanarak beşeri sermaye ve yatırımın çekilmesi ile uluslararası
ticarette daha etkin ve geniş bir katılım sağlanması beklenmektedir.
Bölgenin dâhil olduğu bir diğer proje olan TRACECA, Avrupa Birliğinin küresel stratejisinin bir parçası
olarak AB tarafından fonlanmış ve tarihi İpek Yolu’nun yeniden canlandırılmasını amaçlamıştır.
Avrupa-Kafkasya-Asya ulaştırma koridoru olarak tasarlanan proje bağlamında bölgede iki alt proje
tanımlanmıştır: Filyos Vadisi Projesi ve Irmak-Karabük-Zonguldak Demiryolunun Elektrifikasyonu ve
Sinyalizasyonu.
TRACECA’nın amaçları ülkelerin politik ve ekonomik bağımsızlığını Avrupa ve Dünya pazarına alternatif
ulaştırma rotaları ile açmak; kapasitelerini güçlendirerek desteklemek; üye ülkeler arasında gelecek
bölgesel işbirliğini teşvik etmek; uluslararası finansal kuruluşları ve özel yatırımcıların desteğini çekmek
için katalizör olarak işlev görmek; TRACECA yolunu Trans-Avrupa Şebekesi (TENs) ile birleştirmek olarak
sayılabilir. Bu amaçlar göz önünde bulundurulduğunda, TRACECA projesi kapsamında Filyos Vadisi
Projesinin ve Irmak-Karabük-Zonguldak Demiryolu projesinin bölgenin geleceğine yönelik yaratacağı
fırsatlar hem istihdam hem de lojistik temelli ele alınabilir. Bölgenin lojistik altyapısının gelişimine paralel
olarak sanayi ve ticaret faaliyetlerinin de artacağı öngörülmektedir.
TRACECA’nın alt projesi olan Filyos Vadisi Projesi yatırım, istihdam ve lojistik alanlarına liman ve
ardında yapılması planlanan endüstri bölgesiyle büyük katkılar sağlayacaktır. TINA 2020 (Türkiye’nin
Ulaştırma Altyapısı İhtiyaç Değerlendirmesi Teknik Yardım Çalışması) belgesinde beş öncelikli limandan
bahsedilmekte, Filyos Limanı bu limanlar arasında bulunmakta ve iyileştirilecek demiryolu bağlantılarına
bağlanmaktadır.
Irmak-Karabük-Zonguldak Demiryolunun Elektrifikasyonu ve Sinyalizasyonu, AB ile uyum kapsamında
demiryollarının birleştirilmesi amacının bir parçasıdır. Yıllık bir milyon yolcu kapasitesine ulaşmak Batı Karadeniz Bölgesi, güneybatıda Bolu, Düzce, Kocaeli, Sakarya ve Yalova İllerini kapsayan TR42 Doğu
amaçlanmış ve yapımında iktisadi verimlilik, güvenlik ve çevre ile uyum göz önünde bulundurulmuştur. Marmara Bölgesi ile doğuda Kastamonu, Çankırı ve Sinop İllerini kapsayan TR82 Bölgesi ile komşu olup
kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir. Zonguldak ile birlikte Zonguldak’ın ilçesi iken 1991 yılında il statüsüne
kavuşan Bartın ve aynı şekilde Zonguldak’ın ilçesi iken 1995 yılında il statüsüne kavuşan Karabük İllerini
BÖLGENİN TÜRKİYE İÇİNDEKİ YERİ kapsayan bölge, toplam 9.493,04 km2 yüz ölçümüne sahiptir. 2013 yılına ait TÜİK verilerine göre toplam
nüfusun 1.020.108 olduğu bölgede kentsel nüfus ile kırsal nüfus birbirine yakın değerlerdedir.
Avrupa Birliği’nin bölgesel düzeyde uyguladığı müktesebata uyum çerçevesinde; Kalkınma Bakanlığı
koordinasyonunda ve Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı’nın da katkılarıyla İstatistikî Bölge Birimleri Kalkınma Bakanlığı tarafından 2003 yılında hazırlanan ‘’İllerin ve Bölgelerin Sosyoekonomik Gelişmişlik
Sınıflandırması (İBBS) çalışması hazırlanmıştır. Bölgesel istatistiklerin toplanması, geliştirilmesi, Sıralaması Araştırması” 2011 yılında Bakanlık tarafından güncellenmiştir. SEGE-2011 çalışması ile illerin
bölgelerin sosyoekonomik analizlerinin yapılması, bölgesel politikaların çerçevesinin belirlenmesi ve gelişmişlik düzeyleri farklı alanlardan seçilen değişkenler yardımıyla ölçülmüş, bu ölçüm ve analizler so-
Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemi’ne uygun karşılaştırılabilir istatistikî veri tabanı oluşturulması nucunda il sıralamaları yapılarak aynı özelliklere sahip il grupları belirlenmiştir. Ölçülmek istenen gelişme/
amacıyla ülke genelinde İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması tanımlanmıştır. İstatistikî Bölge Birimleri kalkınma kavramının bileşenlerine göre demografik göstergeler, eğitim göstergeleri, rekabetçi ve yenilikçi
Sınıflandırmasında iller “Düzey 3” olarak tanımlanmış; ekonomik, sosyal ve coğrafi yönden benzerlik kapasite göstergeleri, yaşam kalitesi göstergeleri ve erişilebilirlik göstergeleri gibi değişkenler kullanılmış-
gösteren komşu iller ise bölgesel kalkınma planları ve nüfus büyüklükleri ile dikkate alınarak “Düzey 1” ve tır. Bu değişkenlere dayanarak yapılan çalışma neticesinde Zonguldak 81 il içinde 29. sırada, Karabük 28.
“Düzey 2” olarak gruplandırılmak suretiyle hiyerarşik İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması yapılmıştır. sırada, Bartın ise 48. sırada yer almıştır.
30 31
Kalkınma Bakanlığı’nın 2011 yılında güncellediği SEGE çalışması kapsamında iller ekonomik ve sosyal Grafik.2: Bölgenin İhracatında Öne Çıkan Sektörler (2012)
gelişmişlik düzeylerine göre aşağıdaki haritada gösterildiği üzere 6 bölgeye ayrılmıştır. Ekonomi Bakanlığı
Harita.1:
tarafındanTR 81 Bölgesi İllerinin
yürütülmekte TeşvikTeşvik
olan Bölgesel Düzeyleri
Uygulamalarının temel amacı, illerin üretim ve ihracat Grafik.2: Bölgenin İhracatında Öne Çıkan Sektörler (2012)
potansiyellerini arttırarak iller arasındaki gelişmişlik farkını azaltmaktır. Yeni Teşvik Sisteminde bölge
illerinden Zonguldak ve Karabük 3, Bartın ise 4. bölgede yer almaktadır. 4%
4%
Harita.1: TR 81 Bölgesi İllerinin Teşvik Düzeyleri 2% Çelik
Harita 1: TR81 Bölgesi İllerinin Teşvik Düzeyleri 9%
3%
2% 1% Çimento Cam Seramik Ve
Toprak Ürünleri
2%
Makine Ve Aksamları
4% 1%
1% Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri

70%
1%
Kaynak: TİM, İller Bazında Sektör Rakamları (2012)

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2011

BÖLGENİN EKONOMİK VE SOSYAL YAPISINA GENEL BAKIŞ
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, (2011)
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2011 Grafik.3: 2013 Yılı Sektörel İstihdam Oranları
Batı Karadeniz Bölgesinde ekonomik faaliyetleri belirleyen iki temel sektör bulunmaktadır: Bunlardan
Batı Karadeniz Bölgesi ülke ithalatının yaklaşık %1’ini gerçekleştirmektedir. 2002 yılından 2012 yılına
Grafik.1: Bölgenin İthalatında Öne Çıkan Sektörler birincisi geçmişi 19. yüzyıl ortalarına uzanan madencilik, ikincisi demir-çelik sanayidir.
kadar geçen 10 yıllık süre içerisinde bölge payı %0,74 ila %1,35 arasında değişmektedir.
0,21% 0,00% 1983’ten beri taşkömürü üretiminde4% esas belirleyici aktör Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) olmuştur.
Grafik.1: Bölgenin İthalatında Öne Çıkan Sektörler
Madencilik ve taşocakçılığı
16% 5% MADENCİLİK
3% seçim şansı bulunmadığından üretim
Taş kömürü üretiminde üreticilerin yer madenin bulunduğu alanda
Grafik.1: Bölgenin
5,95% İthalatında Öne Çıkan Sektörler
3% 1%
İmalat gerçekleştirilmek durumundadır. Bu nedenle Türkiye’de yatırımlar, Zonguldak Havzası’nda şekillenmiştir.
DEMİR ÇELİK
Toptan ve perakende ticaret Havza-i Fahmiye olarak bilinen taşkömürü 2% havzasının sınırları
1% 17 Ocak 1326 (miladi 1910) tarih ve 289
30,61% 0,21% 0,00% 2% TEKSTİL
Madencilik ve taşocakçılığı sayılı Teskere-i Samiye (Başbakanlık Tezkeresi) ile belirlenmiştir ve 1958’de genişletilen bu sınırlar içinde
63,23% Tarım ve ormancılık 1%
5,95% zilyetlik
26%yolu ile taşınmaz mal edinilmesi
6% yasaklanmıştır. Bu nedenle hâlihazırda Zonguldak’ta özel mülkiyet
TOPRAK-SERAMİK-MERMER
Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel
İmalat 1%
oldukça sınırlıdır ve bu başta kentleşme olmak üzere farklı alanlarda çeşitli sorunlara neden olmuştur.
hizmet faaliyetleri GIDA
Bölgedeki sanayi faaliyetleri günümüz itibariyle hala ağırlıklı olarak 1% madencilik ve demir-çelik endüstrisine
30,61% Toptan ve perakende ticaret ORMAN ÜRÜNLERİ ve MOBİLYA
Kaynak: TÜİK, 2011 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat dayanmakta olup zaman 33%içerisinde madencilikte yaşanan sıkıntılar 1% nedeniyleSANAYİ
istihdam oranlarında düşüş
Tarım ve ormancılık yaşanmaya başlanmıştır. Zonguldak Havzasında derin yer altı kömür madenciliği ENERJİ yapılmaktadır. Havzanın
63,23%
karmaşık jeolojik yapısı, üretimde tam mekanizasyona gidilmesine engel olmaktadır, dolayısıyla üretim
ÇİMENTO ve HAZIR BETON
Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel insan gücüne dayalı biçimde yani emek yoğun olarak gerçekleştirilmektedir. İşçi ve enerji maliyetlerinin en
hizmet faaliyetleri önemli kalemleri oluşturduğu madencilik sektörü, 1980’li yıllarda başlatılan özelleştirme faaliyetlerinden
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri, 2013
etkilenmiştir. Üretimin bir kısmının özel sektör eliyle gerçekleştirilmeye başlanması sonucu rodövans
Kurucaşile ilçesi başlayan
usulü çalışmaya kuvars kumu, kuvarsit
firmaların ve dolomit
bir kısmı, bakımından
elde edilen önem
karı arttırmak arz işçi
adına etmektedir.
ücretleriniBartın
ve iş güvenliği
Kaynak: TÜİK, 2011 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat İlinde endüstriyel hammaddeler ve taş kömürünün dışında bilinen
konusunda alınan tedbirleri azaltmak gibi yanlış bir uygulamaya yönelmişlerdir. metalik maden ve
Kaynak: TÜİK, 2011 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat 1
jeotermal kaynak bulunmamaktadır.
Yıllar boyunca bölgenin istihdam kaynağı olan madencilik sektöründe yaşanan sıkıntılar,
istihdam oranlarında düşüşle kendini göstermiştir. 2000 senesinde madenciliğin tüm sektörler
içerisindeki payı % 49 iken bu oran 2009 senesinde % 32’ye, 2013 yılında ise %25’e gerilemiştir.
Bölgenin ülke ihracatındaki payı ise 2012 yılı itibariyle %0,33 seviyesindedir. Son on yıllık süreç
1.1.1.1. MADENCİLİĞİN BÖLGE İSTİHDAMINA KATKISI
incelendiğinde bu oranın %0,12 ila %0,5 arasında değiştiği görülmektedir. 2002 yılından sonra ülke Madencilikte yaşanan sıkıntının aksine, demir-çelik ve buna bağlı yan sanayi ürünleri sektörünün bölge
ihracatındaki genel artışa paralel olarak bölge ihracatı da artmıştır. Hatta bölge ihracatı ülke ihracatından ekonomisi içindeki payı giderek artmaktadır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın hazırladığı Türkiye
daha fazla büyümüş ve 2010 yılına kadar bölgenin payı oransal olarak her yıl artmıştır. 2010 yılında Demir-Çelik ve Demir Dışı Metaller Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planında belirlenen “Demir-Çelik ve
ekonomik krizin etkisiyle bölge ihracatı azalmış ancak 2011 yılında yükselmiş ve rekor kırarak toplam 680 1
Demir DışıMaden
İllere Göre Metaller Sektöründe
Rezerv Yüksek
Durumlarını Katma
gösteren şekil Değerli Ürünlerin
EK-5 olarak Üretim Üssü Olmak” vizyonuna ulaşılması
verilmektedir.
Milyon ABD Doları seviyesine çıkmıştır. 2012 yılında ise tekrar 500 Milyon ABD Doları Seviyesine inmiştir. adına Batı Karadeniz Bölgesine önemli bir görev düşmektedir. Zira bölge, demir-çelik sektöründe faaliyet
gösteren ve alanlarında giderek daha fazla söz sahibi olmaya başlayan iki büyük entegre demir çelik
tesisine sahiptir: Zonguldak Ereğli İlçesinde bulunan ERDEMİR T.A.Ş. ile Karabük’te bulunan KARDEMİR A.Ş.
32 33
En fazla enerji tüketen sektörlerin başında gelen demir çelik sektörünün Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan ve kurulmasında fayda olan uluslararası ilişkiler, insan kaynakları yönetimi, uluslararası lojistik
yoğunlaşmasının temel nedeni taş kömürü kaynaklarına yakın olmaktır. Söz konusu entegre tesislerin ve ticaret, otomotiv mühendisliği, malzeme ve metalürji mühendisliği, maden mühendisliği, gemi
kurulmasına bağlı olarak bölgede sektör alt kırınımları oluşmaya başlamış ve bölge demir-çelik sektörünün inşaatı-mekatronik mühendislikleri, çevre mühendisliği gibi bölümlerden mezun olmuş ya da olacak
en önemli noktalarından biri haline gelmiştir. Bu durum istihdam oranlarına bakıldığında net olarak gençlerin bölge içi istihdama katılması ve üretimde söz sahibi olması büyük önem taşımaktadır.
görülmektedir. 2012 yılı itibari ile bölgede demir-çelik sektöründe çalışmakta olan kişi sayısı 12.887’dir. 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne göre Batı Karadeniz Bölgesi’nin nüfusu 1.020.108 kişidir.
6701 kişilik istihdamı ile bölgede demir çelik istihdamının %52’si ERDEMİR tarafından sağlanmaktadır. Bölge genelinde kentsel nüfus ile kırsal nüfus birbirine çok yakındır, öyle ki bölgenin kentsel nüfus oranı
KARDEMİR ise 3072 kişiden oluşan çalışan sayısı ile sektörel bazda %24 oranında bir katkı sağlamaktadır. %51.8’dir. Kentsel nüfusun kırsal nüfustan fazla olduğu tek il Karabük’tür. Mesafelerin kısa olması
ERDEMİR T.A.Ş. ile KARDEMİR A.Ş.’nin yanı sıra pek çok küçük ve orta ölçekli işletme (KOBİ) de nedeniyle illerde kentsel ve kırsal alanlar bütünleşmiş bir yapı sergilediğinden kentlerde çalışan nüfusun
demir-çelik sektöründe faaliyet göstermektedir. Demir-çelik sektörüne bağlı olarak bölgede kurgulanmış önemli bir kısmı kırsal alanlarda yaşamaktadır.
ve altyapısı hazırlanmış en önemli sektör tersanecilik sektörüdür. Ancak tersanecilik sektöründe yaşanan Kadın nüfus oranının %50,39 ile ülke ortalamasının üzerinde olduğu bölgedeki en yüksek işsizlik oranı
sıkıntılar, bölgesel eğilimler ve GİTES’te de üzerinde durulan hurda kullanımının arttırılmasının önemi 15-24 yaş grubu kadınlara aittir. İşsizliğin temel sorunlardan olduğu bölgede istihdamı artırmak, kadın
düşünüldüğünde bölgenin gemi söküm sektöründe uzmanlaşmasının önemi ortaya çıkacaktır. Yan sanayi istihdamını arttırmadan mümkün değildir.
ürünleri kapsamında yüksek katma değere sahip olan gemi söküm sanayi, makine imalatı, oto yan sanayi
ürünlerinin üretiminin arttırılmasının bölge için olumlu sonuçlar doğuracağı göz önünde bulundurulmalıdır. Bölge sağlık hizmetlerine ve sosyal hizmetlere erişim olanakları açısından yeterli düzeyde değildir.
Bu kapsamda KOBİ’lere gereken destek sağlanarak KOBİ’ler arasındaki işbirliği arttırılmalı ve çalışma 65 ve üzeri yaş grubunun 15-64 yaş grubuna oranını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı açısından bölge
koşulları daha iyi standartlara taşınmalıdır. KOBİ’ler arası ortak hareket kültürünün oluşturulması, %14,50 oranı ile Türkiye ortalamasının üzerinde bir değere sahiptir. Yaşlı nüfusun yanı sıra engelli birey
bölgede bulunan üniversiteler yardımıyla gereken teknik desteğin kendilerine sağlanması, üniversite sayısının da fazla olduğu bölgede, bu gruba yönelik hizmetler son derece kısıtlıdır. Kentleşme bilincinin
sanayi-kamu işbirliğinin oluşturularak Araştırma Geliştirme Merkezleri ve laboratuvarların kurulması tam olarak oluşturulamadığı bölgede yaşanabilirlik kapsamında ele alınması gereken müdahale alanları
bölgenin istihdam ve göç sorunlarına çözüm getirebilecek uygulamalar olarak görülmektedir. Bunların yanı bulunmaktadır. Zira sanayileşme sürecinin kentleşme sürecinden hızlı ilerlediği bölgede kentleşme
sıra özellikle kümelenme yaklaşımıyla KOBİ’lerin faaliyetleri biçimlendirilmelidir. Bu kapsamda, özellikle alanında ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Plansız kentleşmeye ilaveten zor bir topoğrafyaya sahip olması
yat ve tekne imalatı ve makine imalatı/otomotiv sektörlerinde kümelenme yaklaşımları geliştirilmelidir. bölgede altyapı eksikliklerinin ciddi boyutlara ulaşmasına neden olmuştur.
Demir-çeliğin yanı sıra bölgede potansiyel barındıran bir diğer sektör de mobilya ve orman ürünleri
Sosyal kalkınmanın sağlanması adına eğitim ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, sosyal ve kültürel donatı
endüstrisidir. Ancak sağladığı kısıtlı istihdam yapısıyla iş sürekliliği problemi yaşadığından uzmanlaşma ya
alanlarının arttırılmasının teşvik edilmesi, toplumda yaşayan tüm bireyler için uygun fırsatların sunulması,
da çalışan kalifikasyonu sağlanamaması işletmelerin problemleri arasında yer almaktadır. Değer zincirinin
özellikle iyi eğitim almış genç nüfusun bölgede tutulması için önlemlerin alınması hedeflenmektedir.
önemli aktörleri, örneğin hammadde tedariki bölgede bulunmamaktadır. Potansiyel arz etmesine
rağmen yeterince değerlendirilemeyen sektörün geliştirilebilmesi için öncelikle değer zincirinde yer alan Tüm bu başlıklar kapsamında, madenciliğe ve demir-çelik endüstrisine bağlı bir gelişim sergileyen
aktörlerin bölgeye çekilmesi gerekmektedir. bölgedeki bağımlı ekonomik yapının kırılması, bölgede potansiyel barındıran ve gelişmekte olan diğer
sektörlerle yeni istihdam alanları yaratılması hayati önem taşımaktadır. Planda vurgulanan hedefler ve
Batı Karadeniz Bölgesinin ekonomik ve sosyal alanda kalkınmasında önemli bir rol üstlenebilecek olan
stratejiler bölgenin geleceğine yön vermek üzere dikkatle seçilerek geliştirilmiştir.
diğer bir sektör turizm sektörüdür. Ulaşım ve konaklama olanaklarındaki sıkıntıların giderilmesi ve mevcut
Turizm-Otelcilik bölümleri yardımıyla yabancı dil bilen, kalifiye insanların yetiştirilmesi halinde bölge,
kongre, doğa-tarih-alternatif turizm türleri açısından önemli bir cazibe merkezi olabilecek potansiyele
sahiptir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan Turizm 2023 Stratejisi’nde ele alınan Batı Karadeniz
Kıyı Koridoru projesi kapsamında kalan bölgede turizmin çeşitlendirilerek geliştirilmesi öncelik alanı olarak
belirlenmiştir. Zira % 63’ünü orman ve fundalık alanların oluşturduğu bölge, kırsal kalkınmaya da destek
olabilecek doğa turizmine elverişli pek çok değeri bünyesinde barındırmaktadır. Doğal Hayatı Koruma
Derneği’nin (WWF) belirlediği Türkiye’nin en önemli 122 bitki alanından biri olan Yenice Ormanları ve Küre
Dağları Milli Parkı bu değerlerden yalnızca ikisidir. Bölge, doğa turizminin yanı sıra kültür-tarih-kongre ve kıyı
turizmi için de elverişlidir. UNESCO tarafından “Dünya Miras Kenti” unvanı verilen Safranbolu, tarihi ve doğal
güzellikleriyle ünlü Amasra turizmde markalaşma kapsamında büyük önem arz eden potansiyellerdendir.
Bölgede tarıma elverişli alanlar oldukça sınırlıdır. Kısıtlı alanlarda yapılan tarım ve hayvancılık faaliyetleri
küçük hacimli işletmeler boyutunda sürdürülmekte ve bölgeye yeterli ekonomik gelir sağlamamaktadır.
Madencilikteki sıkıntılar ve buna bağlı işsizlik dikkate alındığında, tarımsal faaliyetlerin desteklenmesi
gerektiği görülmektedir. Tarımsal verimliliğin arttırılması için, organik tarım, seracılık, balıkçılık ve arıcılık
gibi, bölgenin iklimi, toprak yapısı ve potansiyellerini değerlendirmeye yönelik en uygun alternatifin
seçilmesi, kırsal kalkınmanın desteklenmesi adına fayda sağlayacak eylemlerdir.
Bölgenin en önemli sektörlerinden madencilik ve demir-çelik sektörleri ile gelişmekte olan sektörleri
arasında yer alan turizm, lojistik, tersanecilik gibi sektörlerin geleceğine yön verme bağlamında bölgedeki
üniversitelere büyük pay düşmektedir. 1992 yılında kurulan Bülent Ecevit Üniversitesi, 2007 yılında
kurulan Karabük Üniversitesi ve son olarak 2008 yılında kurulan Bartın Üniversitesi’nde hâlihazırda
34 35
1. EKONOMİK YAPI 1.1.1. MADENCİLİK

1.1.1.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE MADENCİLİK SEKTÖRÜ
Grafik.2: Bölgenin
Batı Karadeniz İhracatında
Bölgesi, Öne Çıkan
madencilik Sektörler
faaliyetleri (2012)
ve buna bağlı olarak gelişim gösteren demir-çelik Batı Karadeniz Bölgesi yeraltı kaynakları açısından zengin bir bölgedir. Maden Tetkik ve Arama Genel
endüstrisi ile varlığını sürdürmüş, bu özelliği ile gelişerek büyümüş bir bölgedir. 1940’lı yıllardan itibaren Müdürlüğünden (MTA) alınan verilere göre bölgede rezerv miktarı en fazla olan madenlerin başında
madencilik sektörü ile demir 4%sektörü, bölgenin kalkınmasını sağlayan ve en fazla istihdam olanağı
4% çelik
2% Çelik cam sanayi hammaddesi olarak kullanılan kuvars kumu ve kuvarsit gelmektedir. Bu madenleri taş kömürü
9%
sunan sektörleri olmuştur. Ancak3%madencilik sektöründen başka sektörlere yeterince önem verilmemesi izlemektedir. Bölge yer altı kaynakları açısından zengin olmasına rağmen taşkömürü dışındaki bazı maden
ekonomik yapının tek sektör odaklı devam etmesine, girişimciliğin yetersiz kalmasına ve dolayısıyla farklı yataklarını değerlendirememektedir.
2% 1% Çimento Cam Seramik Ve
sektörlerin gelişememesine neden olmuştur. Tek sektörlü yapının kırılabilmesi
Toprak Ürünleri için rekabet gücü yüksek
2%
ve gelişme potansiyeline sahip sektörlerin tespit edilmesi şarttır. Kuvars kumu cam sanayiinde, kristal eşya üretiminde ve seramik sanayiinde kullanılmaktadır. Yapı
Makine Ve Aksamları malzemeleri sektöründe faaliyet gösteren büyük çaplı işletmelere sahip olan bölgedeki rezervlerin
4% 1%
Batı Karadeniz Bölge Planının amacı, bölgedeki bağımlı ekonomik yapıyı kırmaya yönelik stratejileri değerlendirilmesinin, uzun vadede bölgeye istihdam ve gelir anlamında katkı sağlayabileceği
belirlemektir. Stratejilerin sağlıklı bir biçimde belirlenebilmesi
1% için bölgenin
Kimyevi kapsamlı
Maddeler ekonomik analizi
Ve Mamulleri düşünülmektedir.
70%
yapılmalıdır. Mevcut Durum Analizinin ilk bölümü1% olan Ekonomik Yapıda Gelişme Potansiyeli Olan
Sektörler ile Dönüşüme İhtiyaç Duyan Sektörlerin tamamı ve bölgenin Yatırım Ortamı ele alınmıştır. Demir çelik sanayinde farklı amaçlarla kullanılan kuvarsit, bölgedeki demir çelik işletmeleri göz önünde
Ekonomik yapı bölümünde bölgenin nabzının tutulabilmesi için sırası ile: bulundurulduğunda değerlendirilmesi gereken bir diğer maden olarak öne çıkmaktadır.
Kaynak: TİM, İller Bazında Sektör Rakamları (2012) Türkiye’deki boksit yataklarının % 95’i Toros kuşağı içinde yer almaktadır. Alüminyum üretiminde, aşındırıcı
• SEKTÖRLERİN İNCELENMESİ malzeme, alüminyumlu çimento, refrakter tuğla, sıva yapımında ve kimya endüstrisinde kullanılan boksit,
• DIŞ TİCARET sanayi boyutunda alüminyum üretiminde kullanılan tek hammaddedir. Ülkede Toros kuşağı haricindeki
• BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE YATIRIM ORTAMI konularına yer verilmiştir. en önemli boksit yatakları Zonguldak’taki Kokaksu yöresinde bulunmaktadır.
Bölgede bulunan bir diğer maden kaynağı refrakter2 madde yapımında kullanılan şifertondur. Refrakter
Grafik.3: 2013 Yılı
Grafik.3: 2013 YılıSektörel
Sektörelİstihdam
İstihdam Oranları
Oranları malzemelerin kömür sobasından çeşitli ağır sanayii fırınlarına kadar geniş bir alanda kullanımı mevcuttur.
Tablo.1. İl Bazında Maden Rezervleri

4%
16% 5% 3% MADENCİLİK
3% 1% CİNSİ (TON) ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81
DEMİR ÇELİK
2% 1% Kuvars kumu 1.852.190.630 - 7.462.500 1.859.653.130
2% TEKSTİL
1% Kuvarsit 900.000.000 100.162.600 46.630.000 1.046.792.600
26% 6% TOPRAK-SERAMİK-MERMER
1%
GIDA Taş kömürü 906.506.340 - 407.009.527 1.313.515.867
1%
ORMAN ÜRÜNLERİ ve MOBİLYA Dolomit 393.750.000 245.655.000 - 639.405.000
33% 1% SANAYİ
ENERJİ Feldspat - 223.250.000 - 223.250.000
ÇİMENTO ve HAZIR BETON Şiferton 69.309.245 - 64.998.857 134.308.102
Kaynak:
Kaynak: Bilim,
Bilim, Sanayi ve Teknoloji
TeknolojiİlİlMüdürlükleri,
Müdürlükleri,2013
2013 Fosfat 47.006.000 - - 47.006.000
Kurucaşile ilçesi kuvars kumu, kuvarsit ve dolomit bakımından önem arz etmektedir. Bartın Boksit 9.336.250 - - 9.336.250
İlinde endüstriyel hammaddeler ve taş kömürünün dışında bilinen metalik maden ve
1.1. SEKTÖRLERİN İNCELENMESİ
jeotermal kaynak bulunmamaktadır.1 Manganez 47.700 - - 47.700
Mevcut Durum Analizi’ nin ilk bölümü olan Ekonomik Yapı başlığı altında ilk olarak sektörlerin mevcut Bentonit - 40.000 - 40.000
durumlarına ve SWOT Analizlerine yer verilmiştir. Bu bölümde rekabet gücü yüksek ve gelişme potansiyeli
olan1.1.1.1.
sektörler ile dönüşüm ihtiyacıBÖLGE
MADENCİLİĞİN duyan sektörlerin
İSTİHDAMINAtamamına yer verilmiştir:
KATKISI Traverten - 7.362.700 m2 - 7.362.700 m2
Kaynak: MTA, 2010, TTK, 2013

• MADENCİLİK
• DEMİR ÇELİK
1• ENERJİ
İllere Göre Maden Rezerv Durumlarını gösteren şekil EK-5 olarak verilmektedir.
• MOBİLYA VE ORMAN ÜRÜNLERİ
2 Refrakter (ateşe dayanıklı) malzemeler, yüksek sıcaklıklara ve bu sıcaklıklarda katı, sıvı ve gazların fiziksel ve kimyasal etkilerine karşı
• TURİZM koyabilme özelliğine sahip malzemelerdir.
• YAPI
• TARIM
36 37
Zonguldak 1.1.1.2. MADENCİLİĞİN BÖLGE İSTİHDAMINA KATKISI

Yer altı kaynakları açısından zengin olan Zonguldak’ta bulunan kaynakların en önemlileri, taş kömürü, Bölgede madencilik alanında faaliyet gösteren toplam 85 adet işletme bulunmaktadır ve bu işletmeler
boksit, manganez, barit, dolomit, fosfat, kuvarsit, kuvars kumu ve şifertondur. Bu madenlerin yanı sıra il 16.877 kişiye iş olanağı sunmaktadır. İşletmeler ağırlıklı olarak kömür madenciliği alanındadır; bölge
kuvarsit ve kuvars kumu bakımından da önemli potansiyellere sahiptir. genelindeki 83 işletmenin 57 adedi kömür çıkarımında çalışmaktadır.
Zonguldak’ta bulunan şiferton madenleri kapalı işletme gerektirdiğinden taş kömürü madenciliği ile Grafik.4: Madencilik Sektörü ile Diğer Sektörlerin İstihdam Oranları Karşılaştırması
birlikte ele alınmak durumundadır. Türkiye’de şiferton üretimi Filyos Ateş Tuğlası Sanayii T.A.Ş tarafından Grafik.4: Madencilik Sektörü ile Diğer Sektörlerin İstihdam Oranları Karşılaştırması
Amasra şiferton işletmesindeki yeraltı ocaklarında Eylül/1990 tarihine kadar sürdürülmüştür. Ancak
işletmenin teknolojinin gerisinde kalması ve genel talebin yüksek vasıflı malzemelere kayması nedeniyle
işletme üretim faaliyetlerine son vermiştir. Günümüzde şiferton üretimi Zonguldak’a bağlı Karadon
civarında taş kömürü üretimi neticesinde ortaya çıkan atıklardan yılda ortalama 3000 ton civarında olmak DİĞER
SEKTÖRLER MADENCİLİK
üzere gerçekleştirilmektedir. Burada üretilen şiferton Çaytaş Ateş Tuğla fabrikasında kullanılmaktadır. 33%
67%
Metalik madenler bakımından ildeki en önemli maden boksittir. Boksit yatak ve zuhurları özellikle merkez
ilçede yoğunlaşmıştır. Merkez ilçeye bağlı Kokaksu’da (Hayatköy) 2012 yılında 21.535 ton boksit üretimi
gerçekleştirilmiştir.
Boksit haricinde önemli miktarda kuvars kumu rezervi de bulunmaktadır3. Zonguldak İlinde belirtilen
madenler haricinde jeotermal kaynaklar da bulunmaktadır. Merkez ilçeye bağlı Kokaksu civarında 27°C sıcaklık
ve 6,5 lt/sn debili ve Kozlu ilçesinde 29,5°C sıcaklık ve 23 lt/sn debili jeotermal kaynaklar mevcuttur.
Ancak bu kaynakların değerlendirilmesine yönelik olarak herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri, 2013
Grafik.5: Koklaşma Özelliklerine Göre Havza Rezervleri

Karabük Bölgede kömür madenciliği üzerine çalışılan esas il Zonguldak’tır. İlde 54 adet işletme kömür çıkarımı
gerçekleştirmektedir. Kömür çıkarımını gerçekleştiren aktörlerin başında TTK gelmektedir. Kuruma bağlı
Türkiye’nin ilk demir-çelik entegre tesisi olan KARDEMİR’in bulunduğu şehir, bir sanayi şehri olarak
olarak rodövans5 usulü çalışan işletme sayısı 20’dir. Zonguldak’ta kömür madenciliği haricinde kuvars
doğmuş ve demir-çelik alanında faaliyet gösteren çok sayıda işletmeye sahiplik etmiştir. Son yıllarda
kumu ve boksit üretimi gerçekleştiren Koklaşmaz
birer firma da mevcuttur ancak bu iki işletmenin toplam kayıtlı
önemli mermer (traverten) rezervleri tespit edilerek işletmeye açılmış, mermer işleme tesislerinin 31%
çalışan sayısı yalnızca 32’dir.
kuruluş çalışmaları hızlanmıştır. Koklaşabilir

Zonguldak haricinde
67% kömür çıkarımı yapılan diğer il Bartın’dır. Bartın’da üretim konusu kömür olan esas
İlde önemli endüstriyel hammadde kaynakları ortaya çıkarılmıştır. Bunlar başta dolomit ve kuvarsit olmak
işletme yine TTK’ya bağlı olan Amasra Taş kömürü İşletme Müessesesi’dir. Taşkömürü ve TTK bölgenin
üzere traverten (mermer), feldspat ve bentonit olarak sıralanabilir. Endüstriyel hammadde yatak ve
madencilik sektörü karakterini ve istihdam yapısını belirlemekte ve ağırlığını korumaktadır.
zuhurları Eskipazar, Eflani ve Merkez ilçede yoğunlaşmıştır. Eskipazar ilçesi dolomit, traverten ve bentonit
yataklarına ev sahipliği yaparken, kuvarsit yataklarına sadece Eflani ilçesinde rastlanmaktadır. Merkez
Yarı
ilçede de feldspat ve dolomit yatakları yer almaktadır. Tablo.2. Batı Karadeniz Bölgesi’nde Madencilik Faaliyetinde Bulunan İşletmeler
Koklaşabilir
Eskipazar-Akkaya’da kaplıca amaçlı kullanılmaya uygun 26-33 ºC sıcaklıkta ve 4,8 lt/sn debili kaynak KAYNAK: TTK, 2013 2%
vardır. Sondajlarda 37 ºC sıcaklık, 40 lt/sn debi ve 0,33 MWt termal güce sahip akışkan görünür hale ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81
getirilmiştir (MTA, 2005).
İşletme İstihdam İşletme İstihdam İşletme İstihdam İşletme İstihdam
1.1.1.1.1. TÜRKİYE TAŞ KÖMÜRÜ KURUMU
Kömür 54 14.878 1 10 2 1391 57 16.279
Bartın Mermer - - 8 54 4 127 12 181
Bartın, sahip olduğu jeolojik yapı gereği özellikle taş kömürü ve endüstriyel hammadde yatakları için Kırma /
uygun bir oluşum ortamı sunmaktadır. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünün yapmış olduğu - - 8 99 5 217 13 316
Doğal Taş
çalışmalar neticesinde taş kömürü ile bazı endüstriyel hammadde yatak ve zuhurları ortaya çıkarılmıştır. Kuvars
1 30 - - - - 1 30
Kumu
Yapılan çalışmalara göre bilinen metalik maden yatağı yoktur. Endüstriyel hammadde bakımından ildeki
en önemli madenler başta kuvars kumu ve kuvarsit olmak üzere şiferton ve dolomittir. Şiferton yatakları Dolomit - 1 69 - - 1 69
Amasra ilçesinde yer alırken, Kurucaşile ilçesi kuvars kumu, kuvarsit ve dolomit bakımından önem arz Boksit 1 2 1 2
etmektedir. Bartın İlinde endüstriyel hammaddeler ve taş kömürünün dışında bilinen metalik maden ve
jeotermal kaynak bulunmamaktadır.4 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri, 2013
5 Rodövans; maden ruhsat sahalarının hukuku uhdesinde kalmak kaydıyla, hak sahibi tarafından sözleşme ile özel veya tüzel bir kişiye bir
3 İllerin maden rezervlerini gösterir tablolar EK-1, EK-2 ve EK-3 olarak ekler bölümünde yer almaktadır. süre tahsis edilmesi durumunda, maden ocağının işletilmesini üstlenen özel veya tüzel kişinin, esas ruhsat sahibine istihsal ettiği beher
4 İllere Göre Maden Rezerv Durumlarını gösteren şekil EK-5 olarak verilmektedir. ton maden için ödemeyi taahhüt ettiği meblağ olarak tanımlanmaktadır.
38 39
DİĞER
SEKTÖRLER MADENCİLİK
67% 33%
Kurulduğu günden bugüne kadar bölge ekonomisi üzerinde büyük etkisi olan Türkiye Taş Kömürü
1.1.1.3. TAŞ KÖMÜRÜ Kurumu’nun aynı zamanda bölge içi mülkiyet yapısı üzerindeki etkisi de büyüktür. Zonguldak İli
1.1.1.3.1. TAŞ KÖMÜRÜ REZERVLERİ sınırlarındaki taş kömürü havza sınırları 14.04.2000 tarih ve 2000/525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
3000 km2 denizde, 3885 km2 karada olmak üzere toplam 6885 km2 olarak düzenlenmiştir.
Zonguldak havzası, ülkeninKaynak:
taş kömürü rezervlerini bünyesinde barındırmaktadır. Bugüne kadar yapılmış
Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri, 2013 Havzayı özel mülkiyete kapatan çeşitli kararlara (Havza-i Fahmiye ve Teskere-i Samiye) rağmen havza içindeki
olan çalışmalarda, havzanın -1200 m derinliğe kadar tespit edilen toplam jeolojik rezervinin 1,31 milyar
araziler özel kişilerce çeşitli amaçlarla kullanılmış ve fiili durumu hukuka uydurma amacıyla 1986 yılında
ton olduğu ve bunun % 39’unun da (yaklaşık 514 Milyon ton) görünür rezerv olduğu tespit edilmiştir. 6
Grafik.5: Koklaşma Özelliklerine Göre Havza Rezervleri bir yasa çıkarılarak (3303 sayılı Taş kömürü Havzasındaki Taşınmaz Malların İktisabına Dair Kanun) TTK’nın
Grafik.5: Koklaşma Özelliklerine Göre Havza Rezervleri şahsında kömür madenciliğinin kazanılmış hakları saklı tutularak kişilere zilyetleri altındaki mülklerin
tapuları belirli koşullarda verilmiştir. Bu sebeple mevcutta Zonguldak’taki özel mülkiyet oldukça sınırlıdır.
Koklaşmaz Harita.2: Taş Kömürü Havzası Sınırları
31%
Koklaşabilir
67%
Yarı Harita.2 : Taş Kömürü Havzası Sınırları

Koklaşabilir
KAYNAK: TTK, 2013 2%
Kaynak: TTK, 2013

1.1.1.1.1. TÜRKİYE TAŞ KÖMÜRÜ KURUMU
Zonguldak havzasında koklaşabilir kömür rezervleri Kozlu, Üzülmez ve Karadon bölgelerinde bulunmaktadır.
Koklaşabilir taş kömürü rezervlerinin toplam rezervlere oranı yaklaşık olarak % 67’dir. Armutçuk bölgesinde
yer alan rezervler; yarı-koklaşma özelliği, yüksek ısıl değer ve düşük bünye külü içeriği ile hem koklaşabilir
kömürlerle harmanlanarak hem de pulverize kömür enjeksiyonu (PCI) olarak demir-çelik fabrikalarında
kullanıma uygun niteliktedir. Amasra bölgesi kömürlerinin koklaşma özelliği bulunmamakla birlikte, belirli
oranlarda metalürjik kömürler ile harmanlandığında koklaşma özelliğini bozmamaktadır. Kaynak: TTK, 2013
1.1.1.3.2. TEMEL GÖSTERGELER TTK VE İSTİHDAM

2008 yılındaki madencilik ürünleri ihracat ve ithalat rakamlarını gösteren Tablo.3 incelendiğinde; bölge Türkiye Taş kömürü Kurumu, kuruluşu yılı olan 1942’den sonraki 40 yıl boyunca bölge için önemli bir
içinde ithalat ve ihracatta en büyük paya sahip ilin Zonguldak olduğu ortaya çıkmaktadır. Bölgenin, istihdam kaynağı olmuştur. 1942 yılından 2012 yılına kadar olan zaman dilimindeki çalışan yapısını
Türkiye’nin madencilik ürünleri ihracatındaki payı % 1’in altındayken, madencilik ürünleri ithalatındaki gösteren grafikten de anlaşılacağı üzere TTK 1959 yılında toplam işgücü anlamında tarihindeki en yüksek
payı % 3’ün üzerindedir. Bunun yanı sıra, bölgede madencilik ürünleri için ihracatın ithalatı karşılama değer olan 43.787’ye ulaşmıştır. 1980’li yıllara kadar en yüksek değerlerini yaşayan yeraltı ve yerüstü işçi
oranının yaklaşık % 2 olduğu görülmektedir. sayısı 1980’lerden itibaren azalmaya başlamıştır. Üretim işçisi sayısı ise en fazla 6000 civarında kalmıştır.
Kaynak:
Artan TTK, 2013 zaman içinde istihdam maliyetlerini önemli miktarda arttırmıştır. Bu sebeple işgücünün
işgücü,
Tablo.3: Madencilik Dış Ticareti (Bin TL)
rasyonelleştirilmesi çalışmaları gündeme gelmiş, emekliliği gelen yer üstü ve yer altı işçileri resen emekli
TR81/ edilmeye başlanmıştır. TTK bünyesinde çalışan işçi sayısı 2012 yılı itibarıyla 10.140 kişi civarındadır.
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TÜRKİYE
TÜRKİYE
Grafik.6: Yıllara Göre İşçi Sayıları
İhracat 249 31 0 280 2.805.449 %0,01 Grafik.6: Yıllara Göre İşçi Sayıları
İthalat 1.091.540 153.590 1.141 1.246.271 37.331.370 %3,34 24000

22000
20000
Kaynak: TÜİK, 2011 18000
16000
14000 Üretim İşçisi
1.1.1.3.3. TÜRKİYE TAŞ KÖMÜRÜ KURUMU 12000
Yeraltı İşçisi
10000
TAŞKÖMÜRÜ ÜRETİMİ VE TTK SINIRLARI 8000
6000
Yerüstü İşçisi
Taş kömürü üretiminde üreticilerin yer seçim şansı bulunmamaktadır, üretim madenin bulunduğu 4000
2000
alanda gerçekleştirilmelidir. Bu nedenle Türkiye’de taş kömürü üretimi, rezervlerin tamamına sahip 0
olan Zonguldak Havzasında Türkiye Taş kömürü Kurumu (TTK) tarafından yapılmaktadır. Havzada
1960
1942
1945
1950
1955
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
2012
derin yer altı kömür madenciliği yapılmaktadır. Ancak havzanın karmaşık jeolojik yapısı, üretimde tam
mekanizasyona gidilmesine engel olduğundan üretim insan gücüne dayalı biçimde yani emek yoğun Kaynak: TTK, 2012
olarak gerçekleştirilmektedir. Kaynak: TTK, 2012
40 6 01.01.2013 Tarihi İtibariyle Rezerv Durumu EK-4 olarak verilmektedir. 41

Kurumun yıllara göre yaralı sayısı ve üretim miktarlarını gösteren Grafik.7, yıllık işçi sayısını gösteren
Grafik.6 ile beraber yorumlanmalıdır: Üretim işçisi sayısı hemen hemen benzer kalmakla birlikte kurum,
1980 yılından itibaren hem işçi sayısında hem de üretim miktarında düşüşe geçmiştir. Üretim miktarı, işçi
sayısı ve yaralı sayısı arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır: İşçi sayısının en fazla olduğu dönemde
yaralı sayısı da en yüksek rakamlara ulaşmıştır. Yine aynı şekilde, işçi sayısının azalmaya başladığı
dönemde üretim miktarı da yaralı sayısı da azalan işçi sayısına paralel olarak düşüşe geçmiştir. Bu durum,
TTK’nın insan gücü odaklı çalıştığını ortaya koymaktadır. Madencilik hali hazırda zaten emek yoğun bir
sektör olarak bilinmektedir ancak kurulduğu yıldan itibaren yaralı sayısının üretim miktarı ve işçi sayısı
ile doğrudan ilişkili olarak değişmesi, kurumun teknoloji kullanımının ve insan sağlığını güvenceye alacak
tedbirlerinin yetersiz olduğunu ortaya koymaktadır.
Grafik.7: Yıllara Göre Üretim Miktarları ve Yaralı Sayıları
1982 yılından sonra, demir-çelik fabrikalarında yaşanan kapasite artışı ve ortaya çıkan koklaşabilir
Grafik.7: Yıllara Göre Üretim Miktarları ve Yaralı Sayıları kömür talebinin TTK tarafından karşılanamaması sonucu bu sektördeki aktif fabrikalar ithal kömüre
yönelmişlerdir. Bunun neticesinde de demir-çelik odaklı fabrikalara yapılan satışlar azalarak 1998 yılında
189 bin tona kadar gerilemiştir.
Yaşanan bu olumsuzluklara rağmen özellikle KARDEMİR A.Ş.’nin artan talebi doğrultusunda, koklaşabilir
kömür arzı yeniden 400 bin ton seviyelerine yükselmiştir.
TTK’nın satışlarının büyük kısmını yaptığı ÇATES’in tüm elektrik santralleri ve termik santrallerin kurulu gücü
içindeki payı oldukça düşük düzeydedir. Tüm bu verilere dayanarak, TTK tarafından üretimi gerçekleştirilen
taş kömürünün arz güvenliğine katkı bağlamında etkisinin oldukça sınırlı olduğu anlaşılmaktadır. Ancak
daha ziyade ara ürün niteliğindeki düşük kalorili kömürlerin termik santral dışında değerlendirilme imkânı
bulunmamaktadır. Havzada üretilen düşük kalorili ara ürünlerin değerlendirilmesi amacıyla tesis edilmiş
olan ÇATES ile ilgili oluşturulacak kararlar hem TTK hem de rodövans karşılığı üretim yapan özel sektör
firmalarını yakından ilgilendirmektedir.
Kaynak: TTK,2012 Grafik.8: Yıllar İtibarıyla Sektörel Bazda TTK Taş Kömürü Satışları (Ton)
Kaynak: TTK, 2012
.
Zonguldak havzasının jeolojik şartları mekanize bir taşkömürü üretimine imkân vermediğinden,
taşkömürü üretimi büyük ölçüde emek yoğun olarak sürdürülmektedir. Bu nedenle Türkiye Taşkömürü
Kurumu’nun (TTK) satış fiyatları üretim maliyetlerini karşılayamamış ve kurumun zararı yıllar geçtikçe
Grafik.8:
artmıştır. BuYıllar İtibarıyla
kapsamda, Sektörel
TTK’nın Bazda
yeniden TTK Taş Kömürü
yapılandırılması Satışları
birçok (Ton) gelmiştir.
kez gündeme
Kurumun zarar eden yapısının ortadan kaldırılması ve yaşanmakta olan sorunların giderilebilmesi için
TTK’nın yeniden yapılandırılmasına yönelik bir eylem planının hazırlanması hedeflenmiştir. Bu çerçevede
gerekli çalışmalar 2009 yılı içinde Hazine Müsteşarlığınca başlatılmış olup, DPT Müsteşarlığı, Enerji ve Tabi
Kaynaklar Bakanlığı ve TTK ile 18/06/2009 tarihinde bir toplantı düzenlenmiştir. Bu toplantı neticesinde
teknik bir çalışma grubu oluşturulmuş ve 23/07/2009 tarihinde düzenlenen ikinci toplantı ile de çalışma
grubunun iş takvimi belirlenmiştir. 7
Ülkemiz taşkömürü potansiyelinin ekonomiye katkısını azami düzeye çıkartacak politikaların ortaya
konulması ve buna bağlı olarak TTK’nın konumunun belirlenmesine yönelik başlatılan çalışmaların bir an
önce sonuçlandırılması bölge ve ülke için önem arz etmektedir
TTK TAŞ KÖMÜRÜ SATIŞLARI

Yıllar itibarıyla TTK satışlarını gösteren grafik incelendiğinde; TTK’nın ürettiği taş kömürünün % 62’sini
Çatalağzı Termik Santrali’ne (ÇATES), % 22’sini Karabük Demir Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye ve % 4’ünü
Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne sattığı görülmektedir. Kalan yaklaşık % 11’lik bölüm ise ısınma amaçlı
satışlar ile diğer satışlardan oluşmaktadır. Kaynak: TTK, 2013
7 Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) Yeniden Yapılandırılması: Mevcut Durum Tespit Raporu, Aralık 2010
Kaynak: TTK, 2013
42 43
TAŞ KÖMÜRÜ ÜRETİMİNDE TTK - ÖZEL SEKTÖR KARŞILAŞTIRMASI GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR TEHDİTLER
TTK, Bakanlar Kurulu Kararı ile kendisine tahsis edilen toplam 6885 km2’lik taş kömürü havzasında, kurum
tarafından çalışılması ekonomik görülmeyen ve yatırım yapılması düşünülmeyen sahalardaki mevcut
rezervlerin ülke ekonomisine kazandırılması amacı ile 1988 yılında rodövans uygulamasına başlamıştır. TTK’nın eski usul Madenciliğin babadan
İstihdam ve katma Madenlere olan
05.06.2004 tarih ve 25483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5177 sayılı Kanun ile ve teknolojilerle oğula geçen bir meslek
değer yaratabilir bir talebin sürmesi
getirilen düzenlemelerle, özel sektörün Zonguldak Havzası’nda rodövans yoluyla üretim yapmasının önü üretime devam olarak algılanıyor
sektör olması
açılmıştır. ediyor olması olması
Hâlihazırda; Amasra’da 4, Karadon’da 10, Kozlu’da 2, Üzülmez’de 7 ve Armutçuk’ta da 1 adet olmak üzere
toplam 24 saha, özel sektöre devredilmiş durumdadır. 2010 yılında Karadon bölgesinde bulunan 3 saha
ile Armutçuk bölgesindeki 1 sahanın daha özel sektöre devredilmesi öngörülmektedir. Bu işlemlerin Çevreye etkisinin Sektördeki
Yeterli arama
gerçekleştirilmesi ile toplam devredilmiş saha sayısı 28’e yükselecektir. 2000-2013 yılları havza taş kömürü çeşitli teknolojilerle faaliyetlerin her AB uyum sürecinde
yapılmamış sahaların
üretimini gösteren Tablo.4 incelendiğinde; rodövans usulü ile çalışan işletmelerin sayısının artmasıyla kontrol edilebilir aşamasının yüksek yaşanabilecek sorunlar
olması
olması risk içermesi
özel sektör üretiminin 2005 yılından itibaren giderek arttığı görülmektedir.
Tablo.4: 2000-2013 Taş Kömürü Üretiminde TTK-Özel Sektör Üretim Oranları Karşılaştırması (Ton) Rodövans usulü
Kırsal kesimlerde çalışan firmaların
YILLAR TTK ÜRETİMİ ÖZEL SEKTÖR ÜRETİMİ HAVZA TOPLAMI yapıldığında göçü çoğunun esas Yabancı şirketlerin Fiyat dalgalanmaları
önleyebilecek etkiye faaliyet alanlarının Türkiye’ye olan ilgisi
2000 2.259.227 135.019 2.394.246 sahip olması madencilik ile alakalı
olmaması
2001 2.356.865 137.097 2.493.962
2002 2.244.385 74.647 2.319.032
2003 2.011.178 47.943 2.059.121 Bölgede maden Şirketlerin ARGE Madenlerin
çeşitliliğinin fazla faaliyetlerine önem sürdürülebilir
2004 1.880.847 65.124 1.945.971 olması vermemesi kaynaklar olmaması
2005 1.665.846 511.355 2.177.201

2006 1.522.698 795.931 2.318.629 Madencilik sektöründe
Emek yoğun bir
deneyimli kurumların AKÇT hükümleri
2007 1.675.283 817.092 2.492.375 sektör olması
bulunması
2008 1.586.532 1.043.909 2.630.441
2009 1.879.500 999.500 2.879.000 Sektörün ortak bir
Limana yakın olunması
vizyon ve politikaya
2010 1.708.844 883.073 2.591.917 sahip olmaması
2011 1.592.515 1.026.733 2.619.248
2012 1.457.104 835.157 2.292.261 Metal fiyatlarının Rezervlerin
yükselmesiyle büyüklüğü ve
2013
1.357.460 396.541 1.754.001 sağlanan sermaye nitelikleri
(Eylül Sonu)
birikimi hakkında bilginin
Kaynak: TTK, 2010 yetersiz olması
Yatırımların geri
dönüş sürecinin çok
uzun olması
44 45
1.1.2. DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ Bu işletmelerin bölgede olmasının en önemli nedeni, enerji ihtiyaçlarını karşılamada büyük pay sahibi
olan Türkiye Taşkömürü Kurumunun varlığıdır. TTK haricindeki en önemli faktör, illerin Ankara’ya yakın
1.1.2.1. SEKTÖRÜN OLUŞUMU VE GELİŞİM SÜRECİ olması ve o zamanki şartların getirmiş olduğu güvenlik önlemleridir.
Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yoğunlaşan 30 adet ham çelik üreticisi firma arasında, KARDEMİR ve ERDEMİR’in kurulması ile birlikte bölge, demir-çelik sektörünün en önemli noktası haline
gelmiştir. İlerleyen yıllarda bu iki işletmeye bağlı olarak bölgede sektör alt kırınımları oluşmaya başlamıştır.
kapasiteleri 50.000 ton ile 5.300.000 ton arasında değişen elektrik ark ocaklı 8 tesisler ile kapasiteleri 1.500.000
Öncelikle Karabük ilinde KARDEMİR’in uzun ürünlerin hammaddesi olan kütük üretimi yapıyor olmasından
ton ile 5.300.000 ton kapasiteli entegre tesislerin9 yanı sıra, 200 civarında da haddehane bulunmaktadır10.
dolayı uzun ürün haddehaneleri kurulmaya başlamıştır. Karabük’teki sürece benzer olarak Ereğli ilçesinde
(Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Sektör Rehberleri- Demir Çelik Sanayi, İstanbul Sanayi Odası )
de ERDEMİR’in yassı ürün üretimi yapmasından dolayı sac tüccarlığı ciddi oranda yapılmış, daha sonra
Harita.3: Demir
Harita Çelik
3: Demir Sektörü
Çelik Dağılımı
Sektörü Dağılımı bu sac tüccarlarının kesme – dilme hatları kurması ile birlikte Çelik Servis Merkezlerinin (ÇSM)11 temelleri
atılmıştır. Ancak bu dönüşümü başarı ile tamamlayanlar sayıca az kalmıştır. İlçede gelişim; sac tüccarları,
sac tüccarlığından ÇSM’ye geçiş yapmaya çalışanlar ve ÇSM sürecini tamamlayanlar olmak üzere 3
kategoride devam etmiştir. ERDEMİR’in yassı sac üretiyor olması ve ilçede dilme işlemleri konusundaki
gelişmeler boru profil imalatının da gelişmesine de zemin hazırlamıştır. ERDEMİR ve KARDEMİR’e bağlı
olarak gelişim gösteren sektörde, zamanla kalorifer peteği, kazan, havlupan, pano ve çelik ofis mobilyası
üretimi ile çelik konstrüksiyon alanında faaliyet gösteren işletmeler de kurulmaya başlanmıştır.
BÖLGEDEKİ İŞLETMELER
Bölgede demir-çelik üzerine faaliyet gösteren işletmelerden 6 adedi İstanbul Sanayi Odasının (İSO) 2011
yılına ait “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Listesi” nde yer almıştır. En üst sırada yer alan işletme
Kaynak: Türkiye Çelik Üreticileri Derneği ERDEMİR’dir. Sıralamaya giren işletmelerden ERDEMİR, Çınar Boru ve Özdemir Boru Kdz. Ereğli ilçesinden,
Harita 3: Demir Çelik Sektörü Dağılımı KARDEMİR, Mescier ve Çağ Çelik Karabük ilindendir.
Kaynak: Türkiye Çelik Üreticileri Derneği
Şekil.1: TTK-Demir Çelik Sektörü İlişkisi
Türkiye’deTTK-DEMİR
üç adetÇELİK SEKTÖRÜ
entegre İLİŞKİSİ
demir çelik tesisi bulunmaktadır ve bunların ikisi Batı Karadeniz Bölgesinde
yer almaktadır: Zonguldak Ereğli’de bulunan ERDEMİR, Karabük ilindeki KARDEMİR ve İskenderun’da SEKTÖRDEKİ İSTİHDAM DURUMU
bulunan İSDEMİR.
2012 yılı itibari ile bölgede demir-çelik sektöründe çalışmakta olan kişi sayısı 12.887’dir. 6701 kişilik
istihdamı ile bölgede demir çelik istihdamının %52’si ERDEMİR tarafından sağlanmaktadır. KARDEMİR ise
1.1.2.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ
3072 kişiden oluşan

Grafik.9: Demirçalışan sayısı ile sektörel
Çelik Sektörü İstihdam bazda %24 oranında bir katkı sağlamaktadır.
Rakamları
Türkiye’de demir çelik sektöründe hizmet vermeye başlayan ilk kurum Türk savunma sanayinin temelini Grafik.9: Demir Çelik Sektörü İstihdam Rakamları
oluşturan Makine Kimya Endüstrisi Kurumu’dur (MKEK-1928). Ülke genelindeki ikinci yatırım Karabük’e
yapılmıştır: Bölgede demir-çelik sektörüne yönelik ilk adım 1937 yılında Karabük ilinde Karabük Demir 386 158
Çelik Fabrikalarının (KARDEMİR A.Ş.) kurulması ile atılmıştır. 1960 yılında ülkenin 3.işletmesi kurulmuştur 3% 1%
ki bu Zonguldak EreğliKaynak:
ilçesinde bulunan
Türkiye Çelik ÜreticileriERDEMİR’dir.
Derneği Batı Karadeniz Bölgesi, Türkiye sanayiinin yapı 753
6%
taşlarından olan KARDEMİR ile ERDEMİR’i bünyesinde bulundurmaktadır. ERDEMİR
Şekil.1: TTK-Demir Çelik Sektörü İlişkisi
Şekil 1: TTK-Demir çelik Sektörü İlişkisi KARDEMİR
TTK-DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ İLİŞKİSİ 1817
14% KARABÜK HADDEHANELER
6701 ÇSM-BORU İMLT..
52% BARTIN MESCİER
TAT METAL HADDEHANE
3072
24%
8 Hurdanın eritilmesi ile sıvı çeliğin elde edildiği tesislerdir. Elektrik ark ocaklı tesislerde sıvı çelik dökülerek slab (yassı ürün), blum ve kütük 11 Sıcak veya soğuk haddelenmiş yassı çeliğin talebe göre belirli ebatlarda kesildiği veya dilimlendiği tesislerdir. Çelik servis merkezleri
(uzun ürün) haline getirilmektedir. 2011 yılında Türkiye ham çelik üretiminin yaklaşık dörtte üçü ark ocaklı tesislerde gerçekleştirilmiştir. lojistik imkanlarını da içine alacak şekilde müşteri ile entegre çalışan, istenilen ebat ve şekilde ki ürünün tam zamanında teslim edilmesi
Grafik. 10: Gerçekleştirilen Çelik İhracatı
hizmetini veren işletmelerdir.
9 Demirin alınıp başka maddeler ile birlikte yüksek fırınlar veya bazik oksijen fırınlarında (BOF) eritilip sıvı çelik haline getirildiği tesislerdir.
Daha sonra bu sıvı çelik döküm tesislerinde slab (yassı ürün), blum ve kütük (uzun ürün) olarak üretilmektedir.
10 Slab, blum veya kütük halindeki çeliğin sıcak veya soğuk olarak şekillendirilerek müşterinin istediği ebat/kesitte ürünün üretildiği
500.000
450.000
endüstriyel yerlerdir. Slabın haddelenerek yassı ürünün elde edildiği haddehaneler ile blum-kütüğün haddelenerek uzun ürünün elde 400.000
edildiği haddehaneler olmak üzere iki çeşittir. 350.000
46 47
300.000
250.000
200.000
14% KARABÜK HADDEHANELER
6701 ÇSM-BORU İMLT..
52% BARTIN MESCİER Mevcut Durum Analizi
TAT METAL HADDEHANE
ÇELİK İHRACATI
3072 Grafik.11: Ereğli Tersaneleri Gemi Üretim Rakamları
24% Grafik.11: Ereğli Tersaneleri Gemi Üretim Rakamları
2011 yılında Türkiye’nin gerçekleştirdiği çelik ihracatı TIM verilerine göre 15,4 Milyar $’dır. Batı Karadeniz
140000
Bölgesinin yapmış olduğu ihracat miktarı ise 473 Milyon 598 Bin $ olup, ülke toplamının %3,2’sine tekabül
etmektedir. Bölge ihracatının %40’ı Karabük, %60’ı ise Zonguldak tarafından yapılmıştır. Bu verilere göre 120000
Zonguldak
Kaynak: 9. ve
Bilim, Karabük
Sanayi 12. Sırada
ve Teknoloji yer almıştır. Bölge
İl Müdürlükleri, 2013illerinin, hali hazırda devam etmekte olan liman ve 100000
demiryolu yatırımları sonrası daha üst sıralarda yer alması beklenmektedir.
80000
Grafik.10: Gerçekleştirilen Çelik İhracatı
60000
Grafik. 10: Gerçekleştirilen Çelik İhracatı
40000
500.000 20000
450.000
400.000 0
350.000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
300.000
250.000 38500 43400 123600 18610 45700 57600 0
200.000
150.000
100.000 Kaynak: Ereğli DTO
50.000 Kaynak: Ereğli DTO
0
2011 (11 2012 (11
2008 2009 2010 2011
AY) AY) .
TR81 390.008 398.218 286.388 473.598 460.164 306.814 Kısa vadede sektörün finansman sorunu çözülmediği sürece olumlu bir gelişme olması
beklenmemektedir. ERDEMİR tarafından üretilmekte olan levha ve gemi sacları bölge tersanelerinin
BARTIN 0 0 0 54 54 114
ihtiyaçlarını karşılayabilecek seviyededir. Ancak ERDEMİR tarafından üretilen saclar, yüksek kaliteye
KARABÜK 19.502 53.302 125.428 187.674 177.996 149.631 sahip TR
olduklarından
Grafik.12: 81 Bölgesifiyatlandırmada da yüksek
Enerji Tüketiminin değerlere
Kullanım sahiptir. BuGöre
Alanlarına durumDağılımı
gemi üreticilerini sac ithalatı
ZONGULDAK 370.506 344.916 160.960 285.924 282.114 157.069 yapmak zorunda bırakmaktadır. Gemi inşa için gerekli olan bir çok profil de yine başta KARDEMİR olmak
KAYNAK: TÜİK, 2013 üzere bölgemiz firmalarından temin edilebilmektedir. Ancak gemi inşası için gerekli olan çeliklerin
Kaynak: TÜİK, 2013 tamamının bölgemizden temin edilmesi mümkün değildir.
15% Sanayi işletmesi (MWh)

Mesken (MWh)
DEMİR-ÇELİK ENSTİTÜSÜ MAKİNE-İMALAT-MÜHENDİSLİK
6%
SEKTÖRÜ 2% Ticarethane (MWh)
Ülkenin ilk ve tek Demir Çelik Enstitüsü, 2011 yılında Karabük Üniversitesi bünyesinde kurulmuştur. Üretim Karabük’te yer alan haddehanelerin temel
3% olarak üç üretim aracı bulunmaktadır: Motor, şanzıman
Sokak aydınlatma (MWh)
yapan ve ARGE çalışmalarını KDÇE bünyesinde yürütmek isteyen işletmelere Enstitü bünyesinde ofis temin ve merdane. İlde şanzıman imalatı4%yapan tek bir firma bulunmaktadır fakat söz konusu firma ihtiyacı
edilebilecek, ihtiyaç duydukları testler gerçekleştirilebilecek, elde edilen sonuçlar yetkin akademisyenler karşılayamadığı gibi katma değer üretme konusunda da yetersiz kalmaktadır. YineResmi daire (MWh)
Karabük’te motor ve
tarafında yorumlanarak işletmelerin kullanımlarına sunulabilecektir. Karabük Üniversitesi’nin sahip olduğu merdane bakımı yapan bir işletme, ARGE çalışmaları ve sahip olduğu2% kalifiye personeli sayesinde ülke
Diğer (MWh)
akademik deneyim ile ilgili alanda ARGE faaliyetleri desteklenebilecektir. Bu kapsamda KARDEMİR A.Ş. düzeyinde rekabet edebilir konumdadır. Karabük ilinde haddehanelere yönelik atölye hizmetleri çok
72% Tarımsal sulama (MWh)
ile Karabük Üniversitesinin ortaklaşa yürütmekte olduğu çalışmalar, üniversite-sanayi işbirliğinin güzel gelişmemiş olup, haddehaneler bu ihtiyaçlarını genelde kendi imkânları ile gidermektedirler.
0%
örneklerindendir: Kalkınma Bakanlığı destekli “Demir Çelik ve Malzeme Araştırma Geliştirme Merkezi Ereğli ve Alaplı ilçelerinde şanzıman imalatı ve motor-merdane bakım hizmetleri haricinde atölye
(MARGEM)”ne uygun olarak planlanmış olan Enstitü binası, KARDEMİR A.Ş. tarafından inşa edilmiştir. hizmetleri, boru-profil makinesi imalatı, kesme-dilme hattı imalatı ve mühendislik hizmetleri konularında
Kaynak: TÜİK, 2011
gelişim görülmektedir. Bu gelişimin sağlanmasında büyük ölçüde ERDEMİR’in etkisi bulunmaktadır. İki
ilçede de sektöre yönelik parça imalatı yapabilen atölyeler açılmıştır. Bu atölyeler uzun yıllardır ERDEMİR’e
1.1.2.3. DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNE BAĞLI DİĞER SEKTÖRLER parça imalat hizmeti sunmaları nedeni ile donanım ve tecrübelerini ciddi oranda geliştirmişlerdir. Her ne
kadar ERDEMİR ile yaptıkları işbirliği yeterli olmasa da ülke düzeyinde iş yapabilme kabiliyetleri sayesinde
TERSANECİLİK SEKTÖRÜ rekabetçi konumlarını devam ettirmektedirler.
Bölgede çelik kullanarak gemi inşa eden işletmelerin tamamı Ereğli ve Alaplı’da bulunmaktadır. Bölge
Bölgede çok daha ileri seviyelerde olması beklenen bir alan boru-profil ve kesme-dilme hatları imalatı
tersanelerinde sipariş üzerine yapılan gemilerin 2006 yılından 2012 yılına kadar olan üretim değerleri
yapan işletmelerin yer aldığı alandır. Bölgede başta ERDEMİR bünyesinde olmak üzere bu hatlarda
aşağıdaki grafikte verilmektedir. 2008 yılında artış gösteren üretim miktarı 2012 yılında sıfırlanmıştır,
çalışmış olan tecrübeli insan kaynağı değerlendirilememiş ve sektör istenilen seviyede gelişmemiştir.
tersanecilik sektörü son yıllarda büyük sıkıntı yaşamaktadır.
Oysaki sektörün, ülkenin en iyisi olabilme gibi bir potansiyeli bulunmaktadır.
Bölgede ulusal düzeyde rekabetçi olduğu söylenebilecek bir adet boru-profil hattı imalatı yapan işletme
bulunmaktadır. Yurt içi ve yurt dışında birçok hattın kurulumunu tamamlamış olan işletmenin Avrupalı
rakipleri ile mücadele edebilmesi için ARGE çalışmalarına daha fazla önem vermesi gerekmektedir.
48 49
Altyapı olarak ciddi olanaklara sahip olan bu işletmelerin ARGE konularında yapacakları çalışmalar, bölge Karabük’teki Ülkenin ilk Paslanmaz
üniversitelerinin de katılımları ile desteklenirse bu firmaların rekabet güçleri arttırılabilecektir. haddehanelerin Yassı Çelik üretimini
Mühendislik hizmetleri konusunda ise bölge çok iyi bir konumda değildir. ERDEMİR ve KARDEMİR’de çalışıp Avrupa’dakine kıyasla kütük ihtiyacının yapacak olan POSCO Kyoto Protokolü’nü
imalat maliyetlerinin bölge ve ülke TST firmasının imzalamayan
bölgede kalan mühendis ve kalifiye personel sayısı dikkate alındığında bu alanın iyi değerlendirilmediği
düşük olması içerisinden bölgemize yakın ülkelerin olması
görülmektedir. Söz konusu işletme haricindekiler ise kurumsallıklarını tamamlamış işletmelerden ziyade temininde sıkıntılar olan Kocaeli ilinde
bireysel girişimlerden oluşan işletmeler şeklindedir. Mühendislik konusunda çok sınırlı alanlarda demir- yaşaması kurulacak olması
çelik sektöründe yer alan işletmelere hizmet verebilmektedirler, oysaki bölge bu açıdan değerlendirilmeyi
bekleyen büyük bir potansiyele sahiptir. Bazı Orta Doğu
Yurtiçinde metro ve ve Kuzey Afrika
İhraç ürünlerinin
ERDEMİR’in kendi hızlı tren konularında ülkelerinde
neredeyse tamamının
bünyesinde ÇSM yatırımların gündemde devam eden siyasi
DİĞER SEKTÖRLER bölgemizde
kurmuş olması olması istikrarsızlıkların ülke
üretilebiliyor olması
Bölgede çelik konstrüksiyon alanında iş yapan firmalar bulunmaktadır. ERDEMİR’in üretmiş olduğu yassı ihracatını daraltıcı
etkisi
çeliğin lojistik avantajından yararlanmak sureti ile radyatör, havlupan ve kazan imalatı yapan bir işletme
ile birlikte çelikten ofis eşyaları ile elektrik panosu imalatı yapan işletmeler de bulunmaktadır. Özellikle Yeni ürün ve
Orta Doğu ve Doğu
radyatör, havlupan ve kazan imalatı ile çelikten ofis eşyası yapan işletmeler sadece yurt içinde değil yurt Karabük Üniversitesi hedef pazarlarda Avrupa ülkelerine göre Avrupalı çelik
dışında da rekabet edebilecek kapasitededirler. bünyesinde kurulmuş pazarlama zafiyeti,
Türkiye’deki metal üreticilerinin katma
olan Demir-Çelik müşteri yaklaşımı
Bölgede demir-çelik sektörüne bağlı olarak gelişen başka bir sektör bulunmamaktadır. Örneğin beyaz tüketim miktarlarının değeri yüksek mamul
Enstitüsüne sahip ve tanıtım
eşya üretimine yönelik herhangi bir faaliyet bulunmamaktadır. Oysaki 15 tonluk bir adet rulo sac ile düşük olması yatırımları
olunması faaliyetlerinin
üretilecek beyaz-eşya sayısı binden fazladır ve bölge beyaz eşya tüketiminin çok yoğun olduğu İstanbul, yetersizliği
Kocaeli Bursa, Ankara şehirlerine yakın konumdadır. Yassı çeliğe bağlı diğer sektörlerin de gelişmemiş
Çin, Hindistan
olması bölge için büyük bir eksikliktir. Doğalgazın demir-çelik Orta Doğu ve Yakın ve Japonya gibi
sektöründe faaliyet ÇSM’lerin ortak Doğu ülkelerinde ülkelerin Türkiye’ye
gösteren işletmelerce hareket etmemeleri planlanmış yatırımların ihracatındaki hızlı
kullanılabiliyor olması. olması artış eğilimi
GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR TEHDİTLER
Potansiyel İzmir ve İskenderun

Bölgede demir-çelik Filyos Vadisi Projesinin Hem hammadde bölgesinde demir-
ARGE faaliyetlerine pazarlardaki
piyasasının iyi biliniyor sunacağı lojistik Ankara, İstanbul, temininde hem de çelik sektörüne bağlı
önem verilmemesi korumacı yaklaşımlar
olması olanakları Bursa, Kocaeli gibi müşterilere ürün olarak bölgede yer
sanayi merkezlerine ulaştırılmasında alan, özellikle çelik
Global çelik yakın olunması lojistik maliyetlerin servis merkezlerinin
ERDEMİR ve
sektöründeki fazla yüksek olması o bölgelere yatırım
KARDEMİR gibi Demiryolu Zonguldak-Irmak
kapasiteler, Çin’in yapma eğilimleri
piyasayı belirleyici bağlantılarının ve demiryolu hattının
sahip olduğu büyük
etkiye sahip büyük liman kapasitesinin modernize ediliyor Eski teknolojilerle
kapasitenin, fiyatlar Ürün bazında
entegre tesislerin yetersiz olması olması üretime devam
üzerinde sürekli baskı uzmanlığı olan
bulunması edilmesi
oluşturması işletmelerin artması
Çin’in net ihracatçı
Entegre tesislerde Yurtiçi çelik
KARDEMİR ile bölge konumunu
yetişen üst düzey tüketimindeki (çelik
haddehanelerinin geliştirerek Ürün kaliteleri
donanıma sahip konstrüksiyon, ray,
işbirliği içerisinde sürdürmesi düşük küçük çaplı
mühendis, formen ve vb.) büyük gelişme
çalışmaması üreticilerin çokluğu
teknisyen varlığı potansiyeli
ERDEMİR’in Bölgede yer alan

Türkiye’nin, otomotiv Sektöre yönelik OSB’lerin altyapı ve
KARDEMİR’İN yüksek pazarlama
ana ve yan sanayi hammaddelerin ulaşım imkânlarının
katma değerli çelik stratejisindeki
üretiminde bölgesel üs önemli bir kısmının yetersiz olması
ürünlerine yönelik girdi değişime küçük
haline gelme eğilimi ithalat yoluyla temin
üretme yatırımları işletmelerin uyum edilmesi
sağlayamaması
50 51
1.1.3. ENERJİ SEKTÖRÜ
1.1.3.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİ ENERJİ KAYNAKLARI
Batı Karadeniz Bölgesi enerji kaynaklarına yakınlığı, kurulu tesisleri ve planlanan yatırımları ile enerji
sektörü konusunda önemli bir potansiyele sahiptir. Bölgedeki enerji kaynakları iki ana başlık altında
verilmektedir:
Yenilenebilir Enerji Kaynakları: Rüzgâr enerjisi, hidroelektrik enerjisi, Karadeniz dip suları ve hidrojen
sülfür, güneş enerjisi, jeotermal enerji, biokütle enerjisi
Tükenebilir Enerji Kaynakları: Kömür kurulu gücü 305MWm olacaktır. Söz konusu HES’lerin tamamının hayata geçirilip geçirilmemesinin
sürdürülebilirlik ve doğal çevrenin korunması açısından uygunluğu iyi analiz edilmelidir.
Bartın ilinde ise 9 MWe’lik kurulu güç ile bölgenin en az hidroelektrik kurulu gücü bulunmaktadır.
1.1.3.1.1. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI Bölge hidroelektrik enerji potansiyeli açısından zengin olmakla birlikte kurulu güç açısından beklenen
potansiyelin altında bulunmaktadır.12
RÜZGÂR ENERJİSİ
Elektrik İşleri Etüt İdaresi’nin (EİE) yapmış olduğu çalışmalar neticesinde bölge illerini oluşturan Zonguldak,
Karabük ve Bartın için rüzgâr enerjisi potansiyelleri ayrı ayrı belirlenmiştir. Söz konusu çalışmalara KARADENİZ DİP SULARI VE HİDROJEN SÜLFÜR
göre bölge genelinde verimli bir tesis kurulmasına imkân tanıyacak derecede bir rüzgâr potansiyeli
bulunmamaktadır. Hidrojen Sülfür (H2S), Karadeniz dip sularında meydana gelen aşırı kirlenme sonucunda oluşmuştur.
Hidrojen Sülfürün (H2S) çevresel zararlarını azaltmak için bu madde bileşenlerine ayrılmalıdır. Ayrışma
Rüzgâr Enerjisi Potansiyel Atlası’na göre Zonguldak ilinin rüzgâr enerjisi potansiyeli düşük seviyededir. sonucu ortaya çıkan bileşenler gaz formdaki kükürt ve hidrojendir. Zonguldak, Samsun, Sinop, Giresun
Ancak kurulu gücü 120MWe olan proje halinde bir rüzgâr enerjisi santrali bulunmaktadır. açıklarında H2S’e ulaşmak daha kolaydır. H2S yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edebilecek enerji
Karabük’te rüzgâr potansiyeli olmasına rağmen, veriler olumlu bir tablo ortaya koymamaktadır. ile rahatlıkla bileşenlerine ayrılabilir. Bu bağlamda Karadeniz–Güneş–Rüzgâr Hidrojen Enerji Sistemi
Karabük’ün yüz ölçümü dikkate alındığında şehrin % 35’i rüzgâr enerjisi santrali kurumuna uygun Projesi (KGRHES) dikkate alınması gereken bir projedir.
olmayan alan olarak gözükmektedir. Bu bilgiler ışığında yatırımcılar bölgeyi rüzgâr enerji santrali kurmak Karadeniz dip sularında bulunan toplam H2S potansiyeli dikkate alınarak elde edilecek hidrojen miktarları
için uygun görmemişlerdir. düşünüldüğünde bu durum bölge açısından özel bir önem arz etmektedir.
Rüzgâr hız dağılımı ve diğer faktörler açısından Bartın’a bağlı Amasra ilçesi diğer bölgelere göre rüzgâr
santrali kurulması açısından daha avantajlı konumdadır. Buna paralel olarak Amasra’da kurulu gücü
45MWe olan, yine Bartın’ın Kurucaşile İlçesinde ise kurulu gücü 27 MWe olan için 2 adet rüzgâr enerjisi GÜNEŞ ENERJİSİ
santral projesi bulunmaktadır.
Karadeniz Bölgesi Türkiye’nin en az güneşlenme süresi olan ve en az güneş alan bölgesidir. Ancak dünyanın
Tablo.5: Batı Karadeniz Bölgesi Rüzgâr Enerjisi Santral Bilgileri kurulu güneş enerjisi kullanım oranları gözden geçirildiğinde güneşlenme gün sayısının bu konuda en
önemli etken olmadığı da görülecektir. Özellikle güneş enerjisi bakımından yeterli radyasyon kuşağında
Kurulu Kurulu Gücü İnşa Halindeki İşletmedeki bulunmayan Almanya’nın başarısı göz önüne alındığında bölgenin verimli olduğu söylenebilir. Türkiye’de
Lisans Durumu Tesis İli Tesis İlçesi Gücü Kapasite
(MWm) (MWe) Kapasite (MWe) (MWe) güneş enerjisi açısından daha verimli yerler mevcuttur ve henüz potansiyel değerlendirilmemiştir.
Dolayısı ile güneş enerjisi öncelikle potansiyeli yüksek bölgelerden başlanarak kurulmalı, Batı Karadeniz
Yürürlükte Zonguldak 120 120 120 0 Bölgesinde ise son yıllarda verimliliği son derece arttırılmış olan güneş enerjisi ile su ısıtma sistemleri
kullanımı teşvik edilmelidir.
Yürürlükte Bartın Kurucaşile 27 27 27 0
Bölgede güneş enerjisi ile ilgili en önemli yatırım Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın 2013 Yılı Küçük
Uygun Bulundu Bartın Amasra 45 45 45 0 Ölçekli Altyapı Mali Destek Programı kapsamında desteklediği Bartın İl Özel İdaresi’ne ait olan ve güneş
panelleriyle 250 KW’lık elektrik enerjisi üretilecek olan projedir.
Kaynak: EPDK,2013
JEOTERMAL ENERJİ
HİDROELEKTRİK ENERJİ
Jeotermal enerji yönünden bölge çok elverişli gözükmese de Karabük İlinde, Eskipazar-Akkaya’da kaplıca
Zonguldak ilinde aktif çalışır vaziyette Köprübaşı HES ve Tefen HES isimli iki adet hidroelektrik santrali amaçlı kullanılmaya uygun 26-33 °C sıcaklıkta ve 4,8 lt/sn debili kaynak vardır. Sondajlarda 37 °C sıcaklık,
bulunmaktadır ve toplam kurulu güçleri yaklaşık 115 MWm’dir. 40 lt/sn debi ve 0,33 MWt termal güce sahip akışkan görünür hale getirilmiştir (MTA, 2005). Onun dışında
Bölgenin hidroelektrik enerji potansiyeli en fazla olan ili Karabük’tür. Hâlihazırda kurulu gücü 6,54MWm enerji üretiminde faal bir rol üstlenen bir birim yoktur.
olan bir adet HES çalışır vaziyettedir ancak 8 adet uygun bulunan 4 adet de yürürlükte olan HES projeleri
mevcuttur. Zonguldak ve Karabük’teki tüm projelerin hayata geçirilmesi durumunda bölgenin toplam
12 Hidroelektrik Enerji Santralleri EK-6 olarak verilmektedir.
52 53
Kaynak: Ereğli DTO
. Mevcut Durum Analizi
BİOKÜTLE ENERJİSİ Grafik.12: TR 81 Bölgesi Enerji Tüketiminin Kullanım Alanlarına Göre Dağılımı
Grafik.12: TR 81 Bölgesi Enerji Tüketiminin Kullanım Alanlarına Göre Dağılımı
Biokütle enerji kapasitesi göz ardı edilen enerji kaynaklarından biridir. Toplam tarım alanlarında üretilen,
yüksek yağ oranına sahip ve biokütle enerji kaynağı olarak da kullanılabilecek olan ürünler sırasıyla
buğday, arpa, yem bitkileri ve mısırdır. Bunun yanında, orman ürünleri ile çöplerden de biyokütle enerjisi
elde etmek mümkündür. Bölgede bu konuda bir çalışma yapılmamıştır. Özellikle orman artıklarından 15% Sanayi işletmesi (MWh)
enerji üretmeye yönelik araştırma yapılması temiz enerji üretimi açısından önem arz etmektedir. Mesken (MWh)
6% 2% Ticarethane (MWh)
1.1.3.1.2. TÜKENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI 3%
Sokak aydınlatma (MWh)
4%
Resmi daire (MWh)
Bölgede çalışır halde 3 adet termik santral bulunmaktadır ve bu üç santral de Zonguldak ilindedir. Söz
konusu santraller Çatalağzı’ndaki ÇATES ve Eren Enerji Termik Santralleri ile Çaycuma’da bulunan ve 2% Diğer (MWh)
doğalgazla çalışan termik santraldir. Toplam kurulu güç 1854MWe civarındadır. Büyük sanayi kuruluşları 72% Tarımsal sulama (MWh)
ERDEMİR ve KARDEMİR ise kendi enerjilerini üretmek için santral kurmuşlardır ve ürettikleri enerjiyi 0%
kullanmaktadırlar. Hâlihazırda Bartın ve Karabük’te çalışır halde bir termik santral bulunmamaktadır.13
Söz konusu santraller haricinde özellikle Zonguldak ili için çok sayıda proje başvurusu bulunmaktadır: Kaynak: TÜİK, 2011
Zonguldak’ta 2 adet yürürlükte 6 adet inceleme aşamasında olmak üzere toplam 8 adet yeni santral
Ağır sanayi faaliyetlerinin yapıldığı Zonguldak ve Karabük’te kişi başına ortalama tüketim değeri Türkiye
başvurusu bulunmaktadır. Karabük’te biri uygun bulunan biri inceleme aşamasında 2 adet başvuru
ortalamasının 2 katı kadardır. 16Ancak söz konusu kuruluşların tüketim miktarlarının istatistiklere dâhil
bulunmaktadır. Bartın’da ise doğal güzellikleri ve turistik faaliyetleri ile tanınan Amasra İlçesinde bir
edilmemesi durumunda bölgede sanayi ve ticarette kullanılan elektriğin ve dolayısı ile kişi başı ortalama
adet yürürlükte proje başvurusu mevcuttur. Söz konusu başvuruların tamamının kabul edilmesi halinde
elektrik tüketimin Türkiye ortalamasının altına düştüğü görülmektedir.
bölgenin toplam kurulu gücü 5088 MWm olacaktır.14
Mesken tüketiminde bölge tüm Türkiye’de gerçekleşen tüketimin %1,34’ünü gerçekleştirirken ticaret
Ülkenin ve bölgenin enerji ihtiyacı olduğu aşikârdır. Ancak enerji ihtiyacını karşılamak adına kısa sektöründe bu oran %0,75’lere kadar gerilemektedir. Toplam tüketimde ise bölge tüketimi ülke genelinin
mesafelerde bu kadar çok sayıda termik santral kurulmasının sürdürülebilirlik ile bağdaşmayacağı, kenti %2,06 sına tekabül etmektedir.
ve kentlileri olumsuz etkileyeceği göz ardı edilmemelidir. Bu kapsamda termik santrallerin çevreye verdiği
Ticaret sektöründeki elektrik tüketiminin düşük olması, bölge içi ticaretin düşük olması ile ilişkilendirilebilir.
zararlar göz önünde bulundurulmalı, yaşam kalitesinin zaten yüksek olmadığı bölgede bu kadar çok
Özellikle büyük sanayi kuruluşlarının verilerinin istatistiklere dâhil edilmemesi durumunda ticari elektrik
sayıda santralin çalışır hale gelmesi ile gelecekte durumun ne olacağı iyi tespit edilmelidir.
tüketiminin çok düşük olduğu görülmektedir.
Ağırlıklı olarak tükenebilir enerji kaynaklarını kullanan termik santrallerde kazanda gerçekleşen yanma
olayı sonucunda kül ve atık gaz açığa çıkmaktadır. Açığa çıkan atık gaz, elektro filtre adı verilen kül tutucu
sistemden geçirilerek atmosfere atılmakta iken oluşan külün bir kısmı satılarak ülke ekonomisine geri
kazandırılmaktadır. Termik santrallerin geri dönüşüm sektörüne katkısı atık kül ile sınırlı değildir, atık
suların da farklı alanlarda kullanımı mevcuttur. Taş kömürü
rezervlerinin Dalga enerjisi Yeni enerji
Makina Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesinin 2009 yılında yayınladığı “ÇATES Atık Isısı ile Bölgesel Türkiye’nin en büyük taş
yerin çok dibinde konusunda türlerinde yatırım
Isıtma İmkânları” adlı çalışma ile BAKKA’nın 2011 yılında tamamladığı analizde belirtildiği üzere, ÇATES’in kömürü rezervlerine sahip
bulunması nedeniyle çalışmaların maliyetlerinin
olması
atık sularının konutların ısıtılmasında kullanılması sağlanabilir. Termik santrallerden çağın gereklerine çıkarma maliyetinin yapılıyor olması yüksekliği
uygun biçimde faydalanabilmesi için benzer çalışmaların yapılması ve bunların hayata geçirilmesi yüksek olması
gerekmektedir. Bu konu kaynakların etkin kullanımı açısından da önemlidir. Bölgede Çatalağzı Karadeniz’de
Enerji üretim
termik santralinin bölgeye sınır
tekniklerinin ve
Türkiye’nin en eski ve köklü teknolojisinin olan Akçakoca’da
1.1.3.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİ ENERJİ TÜKETİM VERİLERİ termik santrallerine sahip yenilenmemiş doğalgazbulunması
teknolojisinin
ülkemizde
Dünya genelinde kişi başına ortalama tüketim verisi gelişmişlik göstergesi olarak kabul edilmektedir. olması olmasından kaynaklı ve aramaların
geliştirilmiyor
verimlilik sorunu sürdürülüyor
Bölgesel enerji tüketim göstergeleri bölgede bulunan sanayi düzeyi hakkında oldukça önemli fikirler olması
bulunması olması
vermektedir ancak enerji tüketiminin bölgenin refah düzeyini tam olarak yansıttığını söylemek doğru
değildir. Zira bölgede en fazla enerji tüketen sektörlerin başında gelen demir çelik ile madencilik Filyos Vadi Projesi
faaliyetleri yaygın olarak yapılmaktadır. Sadece demir çelikte faaliyet gösteren entegre tesisler ERDEMİR KOK Gazı potansiyelinin kapsamında kuru- Termik santrallerin
Termik santrallerin lacak olan dev sa-
ile KARDEMİR bile bölgenin enerji tüketim sayılarını yükseltmektedir. Bölgedeki enerji tüketiminin en bulunması ve bu gazdan enerji genel olarak ithal
çevreye olumsuz nayi tesisleri için
fazla Zonguldak ilinde gerçekleşiyor olması da bu durumun bir göstergesidir.15 elde etme yöntemlerinin yüksek enerji kömürle çalışıyor
etkilerinin bulunması
kullanılmaya başlaması ihtiyacı oluşacak olmaları
13 EPDK, 2013
olması
14 Bölge Enerji Verileri EK-7 olarak verilmektedir.
15 TÜİK, 2011
16 Batı Karadeniz Bölgesi Enerji Tüketim Göstergeleri EK-8 olarak verilmektedir.
54 55
Kömür çıkarma
Hidroelektrik santral konusunda Kömüre bağlı enerji
Hidroelektrik santral potansiyelinin daha verimli üretim tesislerinin
potansiyelinin yüksek olması yeterince yeni tekniklerin çevreye duyarlı
kullanılamıyor olması geliştirilebilecek olmaması
olma ihtimali
Potansiyel olmasına İlerleyen yıllarda

ve lisans alınmasına kömüre dayalı
Bölgede rüzgâr enerjisinden
rağmen henüz rüzgâr farklı ürünlerin
yararlanılacak alanların olması
enerjisi santrali üretilebilecek
bulunmaması olması
1.1.4. MOBİLYA VE ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ
Güneş enerjisi
verileri Almanya’dan Kok gazı üretme 1.1.4.1. MOBİLYA SEKTÖRÜ
Jeotermal kaynakların daha iyi olmasına tekniklerinin Mobilya sektörü işletme sayısı açısından bölgede önde gelen bir sektör değildir. Zonguldak’ta mobilya
bulunması rağmen Türkiye’de sürekli geliştiriliyor imalatı yapan firmaların tüm işletmelere oranı %2 iken, bu oran Bartın’da %9, Karabük’te ise %4’tür.
daha elverişli yerler olması
Diğer sektörlerle karşılaştırıldığında gerek yarattığı istihdam, gerekse işletme sayısı açısından bölge
bulunması
ekonomisinde mobilya sektörünün önemli bir ağırlığının olmadığı görülmektedir. Batı Karadeniz
Bölgesinde mobilya sektörü 2 ayrı sınıfta değerlendirilmelidir:
Enerji sektörüne yönelik Jeotermal enerji Birincisi mikro-küçük ölçekte faaliyet gösteren işletmelerdir. Bu işletmeler bölge içi talebi karşılamakta
insan kaynaklarının bölgede kaynaklarına yönelik ve yalnızca bölgesel pazarda faaliyet göstermektedirler. Sağladığı kısıtlı istihdam yapısıyla iş sürekliliği
bulunuyor olması tesis bulunmaması problemi yaşadığından uzmanlaşma ya da çalışan kalifikasyonu sağlanamaması işletmelerin problemleri
arasında yer almaktadır. Mikro-küçük boyutlu mobilya sektörü işletmelerinin ana problemleri arasında
düşük katma değerli çalışma başta gelmektedir. Sektördeki mikro ve küçük ölçekli firmaların çoğunun
Bölgede 3 adet üniversitenin Türkiye’nin toplam kısa, orta veya uzun vadeli stratejisi bulunmamaktadır. Bunun temel sebebi, sadece kendi bölgelerindeki
bulunması ve enerji sektörüne kurulu gücüne göre pazara hitap etmeleri ve aracılık faaliyetlerinin üretim faaliyetlerine göre ağır basması nedeni ile stratejiye
yönelik çeşitli mühendislik hidroelektrik kurulu ihtiyaç duymamalarıdır. Sektördeki küçük ölçekli firmalardan bir kısmı ise kısıtlı da olsa komşu illere de
alanlarında eğitim veriliyor gücünün düşük ürünlerini satmayı başarmıştır. Ancak küçük ölçekli firmalar da, ulusal pazardaki paylarını arttıracak veya
olması olması
uluslararası pazarlara girmelerini sağlayacak stratejilere sahip değildirler.
İkinci grupta ise sektörün orta büyüklükteki işletmeleri yer almaktadır. Bu işletmeler tamamen bölge
Bölgede Karadeniz dip Dalga enerjisinin dışı, ihracat odaklı çalışmakta olan, kurumsallaşma konusunda büyük adımlar atmış işletmelerdir. Sayıca
sularının kullanılabilme henüz verimli hale az olan bu grup, yarattığı katma değerin fazlalığı ile dikkat çekmektedir. Bu işletmeler, markalaşma ve
potansiyeli bulunması gelmemiş olması tasarım unsurlarının sektördeki önemini kavramış olanlardır. Söz konusu işletmeler, yenilikçi ürün ortaya
koyma konusunda yüksek performans göstermemelerine rağmen belli ürün gruplarında uzmanlaşma ve
ihracat pazarları geliştirebilme yetenekleriyle bölge ekonomisi için önem arz etmektedirler. İhracat yapan
Dalga enerjisi verimli Güneş enerjisi için sınırlı sayıdaki orta ölçekli firmanın, kısa ve orta vadeli uygulanabilir stratejileri mevcuttur.
olduğunda Türkiye’nin bu kullanılan fotovoltoik
konudaki en elverişli yeni pillerin maliyetlerinin Sektörün bölgeye bağımlılığı en alt düzeydedir. Değer zincirinin önemli aktörleri, örneğin hammadde te-
olması yüksek olması dariki bölgede değildir. Yine sektöre hizmet ya da teknoloji sunucular da bölgede konumlanmamışlardır.
Firmaların genelinde üniversite mezunu ve dil bilen kişi sayısı oldukça azdır. Firmaların patent, endüstri-
yel tasarım tescil belgesi, ARGE faaliyetleri eğilimleri düşük görülmektedir.
TTK Amasra maden ocağı Batı Karadeniz Bölgesinde firmalar en çok üretim altyapısı ve teknoloji konularında destek talep etmek-
bacasından emilen hava
tedirler. Bunu markalaşma ve tesis destekleri izlemektedir. İhracat ve yeni pazarlara giriş konusunda ise
içindeki metan gazından
elektrik üretimi tesisi projesi en az desteğin talep edildiği görülmektedir.
mevcuttur
56 57
Grafik.13:Firmalarca
Grafik.13: Firmalarca Talep
Talep Edilen
Edilen Destek
DestekKonuları
Konuları Batı Karadeniz Bölgesinde ulusal pazara hitap eden firma sayısının azlığı ve bölgesel talebin kısıtlı
olmasından dolayı iç talep azdır. Mikro ve bir kısım küçük ölçekli firmalar genellikle kendi illerindeki
perakende pazarına, orta ve bir kısım küçük ölçekli firmalar ise bayiler ve toptan (kamu, müteahhitler,
yapı market zincirleri) pazarına ürün satmaktadır. Ayrıca perakende satış için kendi mağazaları olan orta
ÜRETİM
ALTYAPISI VE
ölçekli firmalar da mevcuttur.
TEKNOLOJİSİ Sektörde Devlet Malzeme Ofisi (DMO) aracılığıyla önemli miktarda devlet alımları bulunmaktadır, ancak
61%
bu fırsat ofis mobilyaları alanında sadece Devlet Malzeme Ofisi’nin sözleşmeli firması olan tek bir firma
DİĞER
3% tarafından ciddi şekilde kullanılmaktadır.
TESİS İHRACAT, MARKALAŞMA, Bölgedeki mobilya firmaları 2011 yılında yaklaşık 13.170.000 TL’lik ihracat gerçekleştirmiştir. Bu miktar
8% YENİ TANITIM Türkiye’nin gerçekleştirdiği mobilya ihracatının yaklaşık yüzde 1’idir. Bölgeden yapılan mobilya ihracatı
İSTİHDAM PAZARLARA 10% İNOVASYON /
ARGE 5 firma tarafından gerçekleştirilmektedir. Mobilya ihracatı yapan 5 firmanın mevcut durumda ihracat
6% GİRİŞ
5% 7% yaptığı ve potansiyel pazar olarak gördükleri ülkelerin listesi aşağıda verilmektedir.
Mevcut durumda ihracat yapılmış ülkeler: Almanya, Fransa, Hollanda, İtalya, Libya, Kenya, Kamerun,
Belçika, Türkmenistan, Azerbaycan, Libya, Irak, İran, Gürcistan, Fransa, Ürdün, Nijer, Uganda.
Kaynak: TR81 Düzey-II Bölgesi Mobilya ve Orman Ürünleri Sektör Analizi, 2012, BAKKA
Kaynak: TR81 Düzey-11 Bölgesi Mobilya ve Orman Ürünleri Sektör Analizi, 2012, BAKKA Potansiyel pazar olarak görülen ülkeler: Kenya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Rusya, Cezayir, Hollanda, Ür-
dün, Lübnan, Fransa, Orta Doğu, Kuzey Afrika, Fildişi, Senegal, Gana.
BÖLGE İŞLETMELERİNİN DURUMU

1.1.4.2. ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ
Bölgedeki mobilya işletmelerinin rekabet gücü düşüktür. Özellikle firma yapısı ve stratejik yönetim
konusunda önemli eksiklikleri bulunan işletmeler, yönetsel yetenekleri konusunda desteklenmeye Orman ürünleri sektörü, düşük teknoloji, sermaye ve emek yoğun faaliyet gösteren işletmelerin hâkim
ihtiyaç duymaktadırlar. Kurumsallaşma, tasarım-inovasyon ve ARGE odaklı çalışma, maliyet azaltımı ya da olduğu bir sektördür. Batı Karadeniz Bölgesi, gerek orman alanlarının genişliği, gerekse orman ürünleri
Tablo.6: İllere Göre Bölgeyi Ziyaret Eden Turist Sayısı sektöründe faaliyet gösteren işletme yoğunluğu nedeniyle Türkiye’nin önemli ürün sağlayıcıları arasında
değer yaratımı konusuna odaklanma ve yönetimsel beceriler bölgede yetersizdir. Ayrıca bölge, mobilya
sektöründe yer almaktadır. Sektörde faaliyet gösteren işletmeler genellikle tomruk, kereste ve parke imalatı
250000 yığınlaşmanın olduğu diğer bölgelere göre ulaşım ve lojistik açısından da dezavantajlıdır.
yapmaktadırlar.
Mikro ZONGULDAKise, bölgesel pazar için
ölçekli firmalarda kurumsallık en düşük seviyededir. Küçük ölçekli firmalarda
200000
yeterli seviyede olsa dahi ulusal pazar için düşük seviyededir. Sektörde firma başına tescilli marka sayısı Zonguldak’ta orman ürünleri sektöründe 15 işletme faaliyet göstermekte ve 200 kişinin üzerinde istihdam
150000
1,2’dir. İhracat yapan orta ölçekli firmaların kalite ve ihracat yaptıkları ülkeler için gerekli sertifikasyonları yaratmaktadır. Mobilya imalatçılarıyla karşılaştırıldığında işletme başına istihdam oranı daha düşüktür ve
KARABÜK
mevcuttur. Orta ölçekli firmaların kurumsal kimlikleri, broşür, web sayfası, katalog vb. donanımları ulusal işletme sayısı da son yıllarda azalmıştır. Yeni girişim oranı da en düşük seviyededir.
100000
ve uluslararası pazarda rekabet edebilecek seviyededir. Bartın’daki orman ürünleri sektörü işletmelerinin toplam işletmeler arasında oranı yüzde 5’tir. Şehir sanayi
50000 BARTIN
Sektörde çalışan 4 yıllık üniversite mezunu sayısı oldukça düşüktür. Firma sahipleri de dahil olmak üzere işletmeleri açısından oldukça düşük seviyededir ve sanayisi az gelişmiş il olarak sınıflandırılmaktadır. (T.C.
0
4 yıllık üniversite mezunu olan 74 kişinin yaklaşık yüzde 64’ü orta ölçekli 3 firmada çalışmaktadır. Yüzde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2012) Bartın’da 1997’de kurulan Borüs Bartın Orman Ürünleri Sanayi
2005 2006 2007 2008 2009 2010 ve Ticaret A.Ş. kereste ve parke sektöründe önemli kuruluşlar arasında değerlendirilmekteyken şu an
27’si küçük ölçekli firmalarda, yüzde 9’u ise mikro ölçekli firmalarda çalışmaktadır.
Kaynak: Zonguldak, Karabük, Bartın Kültür ve Turizm Müdürlükleri, 2011
ticari hayatına devam etmemektedir.
Zonguldak ilinde bulunan Bülent Ecevit Üniversitesi’ne bağlı Çaycuma Meslek Yüksek Okulu Mobilya ve
Dekorasyon Programı önemli bir fırsattır. Ancak senede yaklaşık 30 mezun verme kapasitesine sahip olan Karabük’ün yüzde 63,2’si ormanlarla kaplı olmasına rağmen, orman ürünleri sanayi yeteri kadar geliş-
program öğrencilerinin büyük bir kısmı bölge dışından gelmektedir. Dolayısıyla mezuniyetin ardından ya memiştir. Yenice ve Eskipazar İlçelerinde ORÜS adı altında 2 adet tesis 1997 yılında Özelleştirme idaresi
geldikleri şehirlere dönmekte ya da iş bulmak için büyük şehirlere gitmektedirler. Bölgede, CNC operatörü, tarafından özelleştirilmiştir. Bu tesislerde çoğunlukla parke imalatı, tomruk biçme, doğrama ve mobilya
cilacı, döşemeci, boyacı, delikçi, montajcı gibi konularda nitelikli mavi yakalı personel ihtiyacı; tasarım, imalatı yapılmakta idi. Eskipazar A.Ş. olarak özelleşen ORÜS, uzun yıllardır atıl vaziyettedir, ancak 2012 yılı
dış ticaret, pazarlama alanlarında da beyaz yakalı personel ihtiyacı bulunmaktadır. Bölgenin nitelikli insan itibariyle çeşitli yatırımcılar ilgi göstermekte, görüşmeler gerçekleştirmektedirler.
kaynağı sıkıntısı, mobilya sektörü için önemli bir rekabet dezavantajıdır. Orman ürünleri sektörü firmaları coğrafi olarak bölgede bir arada konumlanmamışlardır. Yalnız Karabük’te
İstenilen nitelikte ara mamul ve hammadde temininde bölgede önemli bir sıkıntı bulunmamaktadır. orman ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalar Yenice bölgesinde yoğunlaşmaktadır. Bartın’da
Hammadde ve ara mamuller; İstanbul, Bursa, Adapazarı, İzmir, Ankara gibi illerden temin edilmektedir. yoğunlaşma olan bir bölge bulunmamaktadır. Zonguldak’ta faaliyet gösteren sektör firmaları da Çaycuma
Organize Sanayi Bölgesi ve Devrek ilçesinde konumlanmıştır.
Bölgede konteyner limanı bulunmadığından ürünler İstanbul üzerinden gönderilmektedir. Bölgedeki
bütün üreticiler başka bölgeden temine gittiklerinden, nakliye sadece satışta değil, dolaylı olarak satın Bölgedeki firmaların en önemli rekabet avantajları, lojistik konumlarıdır. Coğrafi olarak, bölgenin çok
almada da bölge için bir rekabet dezavantajı oluşturmaktadır. Nakliye maliyetleri haricinde diğer bir yoğun orman alanına sahip olması ve bölgede bulunan 9 orman işletme müdürlüğü sayesinde firmalar
sorun da altyapı eksiklikleridir. hammaddeye kolayca erişim sağlamaktadır.
Bölgede işletmeler kurumsallaşma çalışmalarına ve patent, tescilli ürün, ARGE faaliyetleri gibi konulara
yeterli önemi vermemekte, kalifiye insan gücü bağlamında da yetersiz kalmaktadırlar.
58 59
BÖLGE İŞLETMELERİNİN DURUMU 117 sayılı tebliğ ile

Stajlarda öğrencilerin
Tasarım, model bölgeyi değil
Batı Karadeniz Bölgesinde gerekli insan kaynağı beklentilerini karşılamak üzere çeşitli eğitim kurumları Eleman yetiştirme için orman ürünleri ile
geliştirme ve ürün Kastamonu Entegre
mevcuttur: Karabük Üniversitesi ve Bartın Üniversitesi’nde Orman Fakülteleri bulunmaktadır. Ancak söz bölge üniversitelerinde alakalı 9/10 oranında
çeşitliliğinin yetersiz gibi büyük ölçekli
konusu kurumlar yeterli sayıda mezun verseler de bu kişiler bölge firmalarını tercih etmemektedir. ilgili bölümlerin KDV tevkifatı yüzünden
olması işletmeleri tercih
bulunması hammadde ihracatının
Bölgedeki işletmelerin tedarik zinciri orman işletme şeflikleri, firmalar ve çoğu bölge dışında faaliyet etmesi
avantajlı hale gelmesi
gösteren inşaat, mobilya, demir-çelik ve taşımacılık sektörü işletmelerinden oluşmaktadır. Firmalar
hammaddelerini ilgili orman işletme şefliklerinden temin etmekte, bu hammaddeyi standartlaşmış Yetişmiş, kalifiye İnegöl mobilya Meslek okulu
ölçülerdeki kereste haline getirmekte ve sonrasında inşaat, mobilya, demir-çelik ve taşımacılık ile ilgili Büyük şehirlere yakın
personel olmaması kümelenmesi mezunlarına bir avantaj
sektörlere satışını gerçekleştirmektedirler. Bu sektör için gerekli tüm ekipman ve sarf malzemelerin olunması
sağlanmaması
temini Bursa, İstanbul, İzmir, Ankara ve Kocaeli gibi illerden yapılmaktadır.
Sektör firmalarının maliyetlerini etkileyen en önemli unsurlar hammadde fiyatları ve altyapı
Avrupa Birliği 7. Geçmişteki geçim
yetersizlikleridir. Sektördeki hammadde ülke içinde sadece orman işletme müdürlüklerinden temin
Sektörel bilgi birikiminin Yeterli pazarlama ağının Çerçeve Programı kaynaklarının (Almanya,
edilebilmektedir. Orman işletme şeflikleri her ne kadar ihale ile satış yapıyor olsalar da hammaddenin olması kurulamaması proje başvurularının TTK) yeni nesli
fiyatının devlet tarafından belirlendiği görülmektedir. Altyapıda ise özellikle karayolu üzerinde bulunan başlaması tembelleştirmesi
firmalar dışında kalan işletmeler çeşitli sıkıntılar yaşamaktadır. Diğer yandan, firmaların bölgedeki
limanlara, Çaycuma’da faaliyet gösteren havaalanına, demiryoluna, demir-çelik sektöründeki fabrikalara Sanayi sicil belgesi ile
ve en önemlisi de büyük illere ulaşımındaki kolaylığı beraberinde birçok avantajı da getirmektedir. Bölge insanının el 2. ve 3. kuşakların elektrik giderlerinde Makine teçhizatın
Yürürlüğe giren yeni teşvik paketi de sektörün gelişimi için önem arz etmektedir: Bu kapsamda Karabük sanatlarına yatkın İstanbul’a yerleşmesi ve indirim ve ihracatta KDV yurtdışından gelmesi
ve Zonguldak 3., Bartın ise 4. bölge içerisinde yer almaktadır. Bu durum, yeni teşvik paketinden olması işlerin sürdürülememesi indirimi bulunması
yararlanacak firmalara maliyetler açısından büyük fayda sağlayacak ve rekabet güçlerini arttırmalarına
olanak tanıyacaktır.
Kurumsallaşamama, Üretilen malzemenin
Orman ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalar satışlarını çoğunlukla özel sektöre yapmaktadırlar. Makine parkının her tür
sektörel birliktelik Sektörel yeniliği olmadığından
Müşterilerinin çoğunu büyük illerde bulunan inşaat firmaları ve bölgede faaliyet gösteren mobilya imalata uygun olması
olmaması satılmama riski
işletmeleri oluşturmaktadır. Bölgede bulunan demir-çelik endüstrisi, hastane ve askeriyeye iş yapan
firmalar mevcuttur. Bunun yanı sıra TTK ’ya ürün veren firmalar da bulunmaktadır.
Bartın Limanı’nın Kompozit malzemelerin

Bölgede faaliyet gösteren firmalardan hiçbirinin özelleşmiş bir ürünü bulunmamakta, dolayısıyla bölgede Ulaşım güçlüğü ve
konteyner taşımacılık Kastamonu’dan
herhangi bir patent ya da endüstriyel tasarım tescili bulunmamaktadır. problemleri
için izninin bulunması alınması
Bölgedeki firmalar ihracat yapmamaktadırlar. İhracat yapılmamasına rağmen potansiyeli yüksek olan Orman Bölge
ülkeler şunlardır: İran, Irak, Suriye, Tunus, Cezayir, Fas ve Mısır. Müdürlüklerinin olması Çırak yetişmemesi
nedeniyle meşe ve
kayının kaliteli olması
GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR TEHDİTLER Malzeme fiyatlarının
Kamu tarafından malı
yüksekliği
destek sağlanması
Üniversitede CNC
Çevre illerde sektör yan Firmaların sel ve
makinesinin olmaması Hammadde açısından
Hammaddeye yakın ürünlerinin imalatının taşkın bölgelerinde
ve öğrencilerin bu Yerli firma ve üreticilere daha pahalı olan
olunması yapılabilmesi konumlanması
konuda yeterli eğitimi bölge halkının sahip kerestenin diğer
alamaması çıkması hammaddelerle rekabet
edemeyişi
Meslek 2008 yılında ABD’de Zonguldak Çaycuma İşyerlerinin atölye
yüksekokullarının devreye sokulan FSC İlçesinde kalifiye eleman zihniyetinde çalışmaları
Farklı ulaşım modlarının Mobilya konusunda
kalitesinin düşmesi ve sertifikası yüzünden bulunması
bulunması ihtiyaçların artması
yetenekli öğrencilerin ihracatın yüzde 10-15
bulunmaması azalması
İşletmelerin taleplere Firmaların teknolojiye
cevap verebilecek ayak uyduramaması
Küçük esnafın birlikte esnekliğe sahip olması
Markalaşma 2013 Mart itibariyle FSC
Bölgede orman hareket ettirilerek yeni
faaliyetlerinin yetersiz belgesi olmayanların
ürünlerinin çeşitli birlikler oluşturma şansı
olması Avrupa’ya satışı
olması yaratılabilmesi
yapamayacak olması
60 61
1.1.5. TURİZM SEKTÖRÜ
Batı Karadeniz Bölgesinde turizm sektörünün gelişme düzeyi illere göre farklılıklar göstermektedir.
Bölgede turizm endüstrisinin en çok geliştiği iller Karabük ve Bartın’dır fakat bu farklılıkların nedeni
turizm olanaklarının tüm ile yayılmış olması değil, Amasra ve Safranbolu gibi belirli ilçelerin ön plana
çıkmış olmasıdır.
Turizm faaliyetleri açısından Karabük’ün en gelişmiş ilçesi Safranbolu’dur. Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Yüksek Kurulu’nun kenti 1975 yılında kentsel sit alanı ilan etmesi ile hareketlenen turizm 1.1.5.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE GELİŞTİRİLEBİLECEK
faaliyetleri, kentin UNESCO tarafından 17 Aralık 1994’de Dünya Miras Listesi’ne dâhil edilmesi ile TURİZM TÜRLERİ
daha da hızlanmıştır. 3000 yıllık tarihi boyunca pek çok uygarlığa sahne olan kent bir açık hava müzesi
Batı Karadeniz Bölgesi yaklaşık 140 km uzunluğundaki sahili, çeşitli uygarlıklardan kalan kültür hazineleri,
konumundadır. Kültür turizminin etkin olduğu, Leyla Gencer gibi dünya çapında tanınan bir opera doğal güzellikleri ve iklim farklılıkları ile önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Bünyesinde barındırdığı
sanatçısının doğduğu yer olan Safranbolu’da her yıl Ağustos ayının ikinci haftasında Uluyayla Şenlikleri, yaylaları, mağaraları, akarsuları, gölleri ve milli parkları ile geniş bir turizm yelpazesine sahip olan bölge,
Eylül ayında da Altın Safran Belgesel Film Festivali düzenlenmektedir. özellikle doğa ve kültür turizmi açısından önemli bir destinasyon olma potansiyeline sahiptir.
Karabük’ün Eskipazar ilçesine bağlı olan Hadrianapolis antik kenti kazı çalışmalarına başlanması ile ilgi
çekmeye başlamıştır. Ancak kazı çalışmalarının tamamlanmaması nedeniyle henüz turizm endüstrisinden DENİZ TURİZMİ
pay alamamaktadır. Kazı çalışmalarının tamamlanması ve ortaya çıkartılan arkeolojik eserlerin sergilenebilir
Batı Karadeniz Bölgesi ise deniz turizmi açısından gerekli koşullar olan temiz deniz, temiz kumsallar, uygun
hale getirilmesi ile Eskipazar’ın kültür turizminde önemli bir konuma geleceği düşünülmektedir. Karabük, iklim koşulları, uzun güneşlenme süresi gibi koşullara yeterince sahip olmasa da 140 km uzunluğunda
kültürel varlıklarının yanı sıra doğal değerler açısından da oldukça zengin bir ildir. Ancak bu kaynakların sahili ile bir potansiyel barındırmaktadır.
yalnızca bir kısmı turizm amaçlı olarak değerlendirilebilmiştir. Yenice, Safranbolu ve Eskipazar’da doğa
turizminin geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.
SU ALTI DALIŞ TURİZMİ
Bartın ilinde turizm faaliyetlerinin en yoğun olduğu ilçe Amasra’dır. 1940’lı yıllarda Karabük Demir-Çelik
Batı Karadeniz Bölgesinde su altı dalış faaliyetleri çevre kirliliği, donanım eksikliği gibi nedenlerden ötürü
Fabrikası işçilerinin sayfiye yeri olarak kullanmaya başlaması ile tanınmaya başlayan Amasra, 2000’li
çok fazla rağbet görmemekle birlikte bu konuda yürütülmekte olan faaliyetler bulunmaktadır.
yıllardan itibaren dünya turizm taleplerindeki gelişmeler ve Safranbolu’nun önemli bir kültür turizmi
destinasyonu haline gelmesiyle yükselen bir grafik çizmeye başlamıştır.
EKO TURİZM
Batı Karadeniz Bölgesinin en önemli tabiat alanlarından birisi Küre Dağları üzerinde yer alan ve Bartın
Zengin doğal kaynakları ile Batı Karadeniz Bölgesi, kaynakların sürdürülebilirliği ve bu kaynakların turizm
ile Kastamonu il sınırları içerisinde kalan Küre Dağları Milli Parkı’dır (KDMP). Parkın idarî olarak etrafında amaçlı olarak değerlendirilmesi konusunda büyük bir potansiyele sahiptir. Sanayi faaliyetlerinin olmadığı
bulunan ilçe merkezleri Bartın’a ait olan Ulus, Kurucaşile ve Amasra ile Kastamonu’ya ait olan Azdavay, kırsal alanlarda eko turizmin benimsenip yaygınlaştırılması sayesinde, yerli halkın bilinçlenerek kırsal
Pınarbaşı ve Cide ilçeleridir. Sahip olduğu değerler dolayısıyla 2000 yılında “Milli Park” statüsü alan KDMP, kalkınmanın sağlanabilmesi için büyük bir fırsat değerlendirilmiş olacaktır. 17
korunması amaçlanan biyolojik çeşitliliklerin güvence altına alınması için kullanılan “tampon bölge”
kavramının da gündeme gelmesine sebep olmuştur. Bunların yanı sıra KDMP, Avrupa’nın olağanüstü
DAĞ TURİZMİ/DOĞA YÜRÜYÜŞLERİ
doğal güzellikleri ile turizm arasında karşılıklı denge ve uyuma dayalı bir korunan alanlar ağı oluşturmak
suretiyle korunan alanların yönetiminde kalitenin arttırılmasını tevsik eden bir sivil toplum kuruluşu olan Günümüzde doğanın tüm yönleriyle yaşanmasına olanak sağlayan doğa yürüyüşleri (trekking) hızla
ve adını Korunan Alanlar Ağı (Protected Area Network) kısaltmasından alan PAN Parks’ın Türkiye’de kabul yaygınlaşmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı dağ ve doğa yürüyüşü turizminin gelişmesine yönelik
ettiği ilk alan olma özelliğine de sahiptir. çalışmalar yürütmekte olup bazı yörelerde yürüyüş rotaları ve mola noktaları belirlemiştir. Bu rotalar
üzerinde ihtiyaç duyulan kamp alanları, tuvalet, çöp toplama yerleri gibi bazı altyapı ihtiyaçlarını
Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren bir sanayi kenti olarak anılan Zonguldak’ta turizm bugüne kadar karşılayacak donanımı sağlamaktadır. Bölgemizde bulunan Küre Dağları doğa yürüyüşü açısından en
geri planda kalmıştır. Turizmin geri planda kalmasının nedeni herhangi bir potansiyele sahip olunmaması bilinen bölgedir.
değil, sahip olunanların değerlendirilememesi ve altyapı-hizmet eksiklikleridir. Zonguldak, 1978 yılından
beri her iki yılda bir düzenlenen Türkiye Kömür Kongresi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Zonguldak’ta kongre MAĞARA TURİZMİ
turizmi kapsamında yıllardır süren çalışmalar olmasına rağmen il, turizm yatırımlarında etkili olamamıştır.
Son yıllarda alternatif bir turizm türü olarak gelişme gösteren ve pek çok macera severin ilgisini çeken
Mağaralar açısından oldukça zengin olan Zonguldak’ta mağaracılık faaliyetleri Kültür ve Turizm mağara turizmi 1990’lı yıllardan bu yana turizmi çeşitlendirme politikası güden Kültür ve Turizm
Bakanlığı’nca ilk kez 1988 yılında başlatılmış ve yedi mağara kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. 1994 yılında Bakanlığı’nın da gündemindedir. Mağaraların durumlarına ve ziyaretçilerin donanımlarına göre mağara
İl Turizm Müdürlüğü’nün girişimleriyle toplam on dokuz mağaranın jeolojik etütleri yapılmış, bunlardan turizmi üç şekilde gerçekleştirilebilmektedir:
Gökgöl Mağarası turizm amaçlı olarak ziyarete açılmış, Kdz. Ereğli’deki “Cehennemağzı Mağaraları” İl
Turizm Müdürlüğü’nün önerisiyle 1996 yılında Bakanlıkça “İnanç Turizmi Projesi” kapsamına alınmıştır. 1. Turizme açık olan mağaralar
(Zonguldak Cehennemağzı Mağarası, Zonguldak Gökgöl Mağarası, Bartın Gürcüoluk Mağarası,
Karabük Mencilis Mağarası)
2. Ekipmanlı normal ziyaretçilerin rehber eşliğinde ziyaret edebileceği mağaralar
(Zonguldak Çayırköy Mağarası)
3. Ekipmanlı profesyonel ziyaretçilerin girebileceği mağaralar
(Zonguldak-Kızılelma Mağarası)
17 Doğal güzellikler ve korunan alanlara dair detaylı bilgi EK-9 olarak verilmektedir.
62 63
Kaynak: TR81 Düzey-II Bölgesi Mobilya ve Orman Ürünleri Sektör Analizi, 2012, BAKKA
turizm işletme belgeli ve belediye belgeli oda sayısının 3667 oda ve yatak kapasitesinin ise 8508 yatak
1.1.5.2. TURİZM SEKTÖRÜ KONAKLAMA VE HİZMET KAPASİTESİ olduğu görülmektedir. Bölgede toplam yatak sayısı içerisinde turizm işletme belgeli yatak sayısının oranı
Yıllar itibarıyla en çok turist alan il Bartın’dır. Bölgeye gelen yaklaşık 450 bin turistin yarıya yakını Bartın % 37’dir. En çok turizm işletme belgeli yatak kapasitesi Zonguldak ilinde bulunmaktadır. Zonguldak
ilinde konaklamaktadır. Bölgeye gelen turistlerin ortalama % 95’ini yerli turistler oluşturmaktadır. Bölgeye bölgedeki toplam yatak kapasitesinin % 44’üne sahiptir. En çok belediye belgeli yatak kapasitesi ise Bartın
gelen yabancı turist oranı yıllara göre % 6-% 8 arasında değişmektedir. ilinde bulunmaktadır. Bartın ili bölgedeki belediye belgeli yatakların % 47’sine sahiptir. Ancak bölge içinde
Tablo.6: İllere Göre Bölgeyi Ziyaret Eden Turist Sayısı turizm faaliyetlerinin en yoğun olarak gerçekleştirildiği il olmasına rağmen Bartın’ın turizm işletme belgeli
Tablo.6: İllere Göre Bölgeyi Ziyaret Eden Turist Sayısı tesisler açısından da yetersiz kaldığı görülmektedir.
250000 Tablo.8: Zonguldak, Karabük, Bartın İlleri Konaklama Tesisi Kapasitesi (2011)
ZONGULDAK
200000 İller Turizm İşletme Belgeli Belediye Belgeli
150000 Oda Sayısı % Yatak Sayısı % Oda Sayısı % Yatak Sayısı %

KARABÜK
100000 Zonguldak 688 49 1362 44 532 24 1060 20
Karabük 446 31 1070 34 704 31 1806 33

50000 BARTIN
Bartın 286 20 696 22 1011 45 2514 47
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 Toplam 1420 100 3128 100 2247 100 5380 100
Kaynak: Zonguldak, Karabük, Bartın Kültür ve Turizm Müdürlükleri, 2011 Kaynak: Zonguldak, Karabük, Bartın Kültür ve Turizm Müdürlükleri, 2011
Kaynak: Zonguldak, Karabük, Bartın Kültür ve Turizm Müdürlükleri, 2011
Bölgedeki konaklama tesislerinin % 45’i (88 adedi) Karabük ilinde yer almaktadır. Mevcut tesislerin çoğu
Safranbolu ilçesinin turistik ve kültürel özelliği nedeniyle eski konakların restorasyonu ile oluşturulmuş BÖLGEDE TURİZM SEKTÖRÜ İSTİHDAM DEĞERLERİ
özel belgeli konak ve otellerdir. Karabük ilini 76 konaklama tesisi ile Bartın ili (% 38) izlemektedir. Turizm
faaliyetlerinin en yoğun gerçekleştirildiği il olmasına rağmen Bartın’da 4 ve 5 yıldızlı tesis bulunmadığı Bölgede turizm sektöründe toplam 3191 kişi istihdam edilmektedir. Ancak turizm sektöründe çalışan
görülmektedir. En az konaklama tesisinin ise Zonguldak ilinde (% 17) bulunduğu görülmektedir. insan sayısının bu rakamın çok daha üzerinde olduğu tahmin edilmektedir zira pek çok tesiste sigortasız
çalışan çok sayıda insan bulunmaktadır. Bununla birlikte turizm sektöründe en çok çalışan Zonguldak
Tablo.7: Zonguldak, Karabük, Bartın İlleri Konaklama Tesisi Sayısı ilindedir.
Tesis Türü ve Sınıfı Zonguldak Karabük Bartın Toplam Tablo.9: İller İtibariyle Turizm Sektöründe İstihdam Edilen Çalışan Sayısı
***** 1 - - 1 TURİZM İŞLETMELERİ ZONGULDAK KARABÜK BARTIN
**** 1 - - 1 Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri 310 182 90
Belediye Belgeli Konaklama Tesisleri 154 187 200

*** 9 5 2 16
Seyahat Acentaları 30 12 6
** /* 3 1 4 8
Yiyecek İçecek İşletmeleri (Restaurant, Cafe, Bar) 1447 300 300
Özel Belgeli 1 13 - 14
TOPLAM 1914 681 596
Belediye Belgeli Oteller 19 58 36 113
Kaynak: Rakamlar, TR 81 bölgesinde faaliyet gösteren turizm işletme belgeli ve belediye belgeli konaklama tesisleri ile
Pansiyonlar - 11 34 45 Sanayii ve Ticaret Odası kayıtları ve Esnaf ve Sanatkârlar Odası kayıtlarından derlenmiştir.
TOPLAM 34 88 76 198
Kaynak: Zonguldak, Karabük, Bartın Kültür ve Turizm Müdürlükleri, 2011 1.1.5.3. KÜLTÜR
Batı Karadeniz Bölgesi sahip olduğu kültürel ve sosyal donatı yapısı bakımından ülke ortalamasının
Zonguldak, Karabük ve Bartın illeri oda sayısı ve yatak kapasitesi açısından incelendiğinde bölgedeki altında kalmaktadır fakat bölgenin sosyal ve kültürel yapısı 1992 yılında kurulan Zonguldak Bülent
Ecevit Üniversitesi ve sonraki yıllarda kurulan Bartın Üniversitesi ve Karabük Üniversitesi’nin etkisi ile
değişime uğramış, canlılık kazanmaya başlamıştır. Üniversitelerle bölgeye gelen genç ve eğitimli nüfusun
bölgeye katkısı başta festival, sinema ve kütüphane sayısındaki artış olmak üzere farklı alanlarda kendini
göstermeye devam etmektedir.
64 65
Tablo.10: Kültürel ve Sosyal Donatı Göstergeleri Kadıoğlu Köyü Mozaik Kazı Alanı: Bu alan Çaycuma ilçesi, Kadıoğlu Köyü, Çobanhasanlar Mahallesi
sınırları içinde Zonguldak’ın 45 km güneydoğusunda yer almaktadır. 2008 yılında, özel mülkiyete ait bir
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TR81 / TÜRKİYE alanda bulunan mozaik için öncelikli olarak sit kararı alınmış ve Kdz. Ereğli Müze Müdürlüğünce kurtarma
kazısına başlanmıştır
Kütüphane Sayısı 6 8 4 18 %1,6
Asar Tepe (Kimistene Antik Yerleşimi): Antik Yerleşim alanı Eskipazar Deresemail Köyü,
Müze Sayısı 1 - 1 2 %1,1 Değirmenbaşı Mahallesi’nin doğusunda yer alan Asar Tepe üzerinde kurulmuştur. Mevcut bilgilerle
tapınağın Geç Hellenistik devirde, yani M.Ö. 1. yy.da inşaa edildiği ve en az M.S. 4. yy. a kadar kullanıldığı
Sinema Salonu Sayısı 17 6 3 26 %1,4
sanılmaktadır. Tapınak çok büyük bir coğrafyada tek olma özelliğine sahiptir.
Sinema Koltuk Sayısı 2511 797 431 3739 %1,5 Sandıkkaya Tapınağı ya da Mezar Anıtı: Sandıkkaya Tapınağı, Yazıkavak Köyü’nün 1 km
kuzeydoğusunda, Deresemail vadisi içinde bulunan Sandıkkaya mevkiindedir. İyi korunmuş bir Roma
Sinema Gösteri Sayısı 339 140 150 629 %1,7
tapınak mezar yapısıdır.
Tiyatro Salonu Sayısı 3 4 2 9 %1,8 Hadrianapolis: “Hadrianapolis” Eskipazar ilçe merkezinin 3 km batısında “Viranşehir” olarak adlandırılan
mevki ve çevresindeki arazi üzerinde dağınık bir şekilde bulunmaktadır. 2005 yılında başlanan arazi
Tiyatro Koltuk Sayısı 736 1683 247 2666 %1,4
çalışmalarında Hadrianapolis’in bir güneybatı Paphlagonia kenti olduğu, kente Geç Hellenistik, Roma ve
Tiyatro Gösteri Sayısı 209 18 26 253 %1,1 Erken Bizans devirlerinde (en azından M.Ö. 1. yy.’dan M.S. 8. yy.’a değin) yerleşilmiş olduğu belirlenmiştir.
2005 yılında yapılan arkeolojik yüzey araştırmalarında 24 adet dağınık kamu ve diğer tür yapılar tespit
Kaynak: TÜİK, Kültür İstatistikleri, 2011 edilmiştir. Karabük Bölge Koruma Kurulu tarafından Eylül 2007’de Hadrianapolis kentinin yayılmış olduğu
alan 1. Dereceli Arkeolojik Sit olarak tescillenmiş ve koruma altına alınmıştır.
1.1.5.4. YEREL KÜLTÜREL DEĞERLER

Yöresel el sanatları bakımından Zonguldak’ın, dokuma ve madencilik kültürünü yansıtan hediyelik eşya GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR TEHDİTLER
üretimi konusunda geliştiği görülmektedir. Ereğli’de elpek, Çaycuma’da pelemet ve diğer yerli dokuma
çeşitleri günümüzde yöresel nakışlarla süslenerek hediyelik eşyalarda kullanılmaktadır. Elpek bezi önemli Turistlerin değişen Doğaya yönelik turizm
Bölge coğrafyasının motivasyonları, daha faaliyetlerinin artışı
bir yerel kültürel değer olmasına rağmen üretimi kısıtlıdır çünkü bölgede bezin hammaddesi olan keten
jeomorfolojik Turizm kavramı yerel otantik, farklı ve nedeniyle doğal çevre
üretimi yapılamamaktadır. Bunun dışında, Devrek’te sürdürülen bastonculuk, tamamen bir el sanatı özellikleri nedeniyle yönetimlerce ve bölge üzerinde baskının
benzersiz deneyimler
ürünüdür. Günümüzde değişik biçim ve malzemeden üretilen bastonlar kaybedilmemesi gereken bir farklı turizm halkınca tam olarak yaşamak istemeleri artması, biyolojik
kültürel değer olarak karşımıza çıkmaktadır. aktivitelerine uygun algılanamaması ve farklı turizm çeşitliliğin olumsuz
yapıda olması ürünlerine yönelik etkilenmesi ve yok
Bartın İli’nde bölgenin diğer illerine göre el sanatları daha çok çeşitlilik göstermektedir. Bugün özellikle olması
olarak değişen satın
Amasra ve köylerinde yapılan ağaç oymacılığı yöre için önemlidir. Bununla birlikte, Kurucaşile İlçesi alma davranışları
Karaman köyünde yapılan taş sac yapımı diğer bir önemli zanaattır. Bartın İlinde diğer bir önemli sanat
dalı ise dokumacılıktır. Makineleşmeden etkilenmiş olsa da bugün Kumluca, Kozcağız ve Kurucaşile’nin Kıyı turizminin
kırsal kesimlerinde sürdürülmektedir. Geçmişi 20.yy başlarına dayanan tel kırma işlemeciliği, Bartın ilinde Bölgenin “Batı yoğun olduğu bazı Nüfus yoğunluğu
Karadeniz Doğal ve kültürel destinasyonlarda nedeniyle taşıma
sürdürülmekte olan diğer bir önemli yöresel sanattır. Kıyı Koridoru” değerlerin yeterince kapasitesinin aşılması
pazarın doyuma
Karabük’te özellikle Safranbolu’da lonca geleneğinin az da olsa sürdürüldüğü görülmektedir. Semercilik, çalışmasının bir korunamaması ulaşması nedeniyle ve doğal alanlarda
bakırcılık, kalaycılık, kunduracılık, saraçlık ve nalbantlık bu bölgede yapıla gelmektedir. parçası olması turistlerin alternatif tahribat yaratması
destinasyon ve turizm
çeşidi arayışı
1.1.5.5. BÖLGEDE YER ALAN ANTİK KENTLER Bazı alanlarda artan
Bölgede alternatif yoğun turist akını
Filyos (Tios / Tieion) Örenyeri: Tarih boyunca Tios, Tieion, Tianon, Tium gibi farklı isimlerle anılan turizm çeşitleri Dünyada ve sebebiyle alanın
Tios / Tieion Antik Kenti; Zonguldak Çaycuma ilçesi, Filyos Beldesi’nde bulunmaktadır. Flora ve fauna doyum noktasına
konusunda Türkiye’de alternatif
açısından benzersiz ulaşması ve
Tios Kenti kazıları, 2006 yılından beri yürütülmektedir. Kentte Prof. Dr. Sümer Atasoy’un başkanlığında, uzmanlaşmış seyahat turizm türlerine
bir zenginliğe sahip kaynakların bozulma
acenteleri ve tur yönelik talebin
2006 yılında başlayan ve günümüze değin devam eden bilimsel arkeolojik kazılar ve kent alanında yapılan olması ve kirlenme seviyeleri
operatörlerinin az ve giderek artması
çevre yüzey araştırmalarında, Hellenistik Döneme tarihlenen sur duvarları, Roma-Bizans dönemine ait yetersiz olması arttıkça ve taşıma
yapı kalıntıları, Roma dönemi sikkeleri ve çanak-çömlek parçaları ortaya çıkarılmıştır. kapasitesi zorlandıkça
yörenin cazibesini
Tios Kenti kazılarından elde edilecek bilgi ve belgeler, Karadeniz tarihi ve arkeolojisi için büyük önem yitirmeye başlaması
taşımaktadır. Çünkü Tios, Türkiye’nin Karadeniz kıyılarında kazılan ilk ve tek antik kenttir. Yapılan kazılar
sonucunda yolları, meydanı, hamamı, dini yapıları, evleri, depoları, dükkânları, mezarlarıyla büyük bir
kentin ortaya çıkarılacağı tahmin edilmektedir.
66 67
Önemli orman Safranbolu ve 1.1.6. YAPI SEKTÖRÜ

alanlarının ve Milli Karadeniz Havzası Amasra’da artan kitle
Parkların bölge Denizlerin kirli Ekonomik İşbirliği vb. turizmi ve günübirlikçi Batı Karadeniz Bölgesinde yapı malzemeleri sektörü 10 alt sektörü içermektedir: Çimento, alçı, kireç,
sınırları içerisinde yer olması nedeniyle gerçekleşme olasılığı sayısına bağlı olarak hazır beton, agrega, tuğla, kiremit, seramik, cam ve mermer.
bölgede yaşanan
alması (Küre Dağları kıyı turizminin yüksek uluslararası yoğunlaşma ve bu
Milli Parkı, Yenice yapılamaması organizasyonların yoğunlaşmanın
Ormanları, Yedigöller gündemde olması getirmiş olduğu ÇİMENTO
Milli Parkı) sorunlar
Bölge, yüksek fırın cürufu, uçucu kül gibi puzolanik malzemeler açısından önemli bir potansiyele sahiptir.
Tarihi, arkeolojik, Üniversite şehirleri Bölgede Sit alanı Bu malzemeler bölgedeki öğütme tesisleri vasıtasıyla katkılı çimento üretiminde değerlendirilmektedir.
Turizm paydaşları olması nedeniyle
kültürel ve folklorik ilan edilen (Örneğin Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinin her birinde birer adet çimento fabrikası bulunmaktadır. Bunlardan
arasında diyalog ve artan genç nüfus ve
değerlerin doğal öğrenci ailelerinin Safranbolu) şehirlerde
işbirliğinin yetersiz Zonguldak, Ereğli ve Karabük illerinde bulunan çimento fabrikaları öğütme tesisi niteliğinde, Bartın’daki
alanlarla bir arada bölgeyi ziyaret restorasyon
olması çimento fabrikası ise entegre tesis niteliğindedir. Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinde çimento
bulunması etmeleri nedeniyle çalışmalarında yaşanan
potansiyel turist bürokratik zorluklar sektöründe çalışan toplam 215 kişi bulunmaktadır.
sayısının artması
Bölgedeki bu üç çimento fabrikası yılda ortalama 876.000 ton üretim yapmaktadır. Karadeniz Bölgesinde
Bölgede bulunan üç Rakip destinasyon ise toplamda 10 adet fabrika üretim yapmaktadır ve toplam üretim yıllık 10,761 milyon tondur. Buna göre
Uluslararası ve kentin (Zonguldak, merkezlerinin Batı Karadeniz Bölgesindeki üretim, tüm Karadeniz Bölgesinin üretim kapasitesinin % 8,1’ini, Türkiye
ulusal pazarlar için Karabük, Bartın) (Kastamonu, Beypazarı
Plansız kentleşme geneli çimento üretim kapasitesinin ise % 0,83’ünü oluşturmaktadır. Bölgeden Rusya, Kuzey Afrika ve
keşfedilmemiş bir birbirine yakın olması vb.) olması ve bu
destinasyon olması ve bütünleşik bir şehirlerin bazı alanlarda Romanya gibi ülkelere çimento ihracatı gerçekleştirilmektedir.
destinasyon yaratma rekabet üstünlüğüne Bölgedeki limanların iyileştirilmesi ve kapasitelerinin arttırılması, hem yakın pazarlara hem de uzak
potansiyeli sahip olmaları. pazarlara erişim açısından büyük önem arz etmektedir. Uçucu kül katkılı çimento üretiminde termik
Özgün turistik ürün Doğal alanlarda Bölgede gelişen ulaşım santrallerin uçucu küllerinin kullanıldığı bölgede, külün teknik kalitesinde dönemsel olarak dalgalanmaların
çeşitliliğine sahip bulunan üst yapı olanakları nedeniyle olması önemli bir sorundur zira bu durum sürdürülebilir ve kaliteli katkılı çimento üretiminde sıkıntılara
olması tesislerinin doğal çevre bölgenin daha yol açmakta ve maliyeti arttırmaktadır.
ile uyumsuz olması ulaşılabilir olması
Konaklama tesisi Küresel ısınma ALÇI

Büyük şehirlere yakın niteliklerinin ve yatak nedeniyle güney

olması kapasitesinin yetersiz bölgelerinden kaçış Bölgede doğal alçıtaşı veya alçı ürünleri üretimi gerçekleştiren herhangi bir işletme bulunmamaktadır.
olması ve kuzey bölgelerine Yerel yönetimlerce Karabük ili Ovacık ilçesine bağlı Pürçükören Köyü civarında önemli miktarda doğal
yönelik turizm
talebinin artması alçıtaşı madeni bulunduğu belirtilmektedir ancak MTA’nın Karabük İli Maden ve Enerji Kaynakları
raporunda (2010) doğal alçıtaşı rezervi ve kalitesi konusunda herhangi bir bilgi yer almamaktadır. Bölgede
Dünya miras cevher rezervi ve özelliklerinin belirlenebilmesi için saha bazında jeolojik ve hammaddeler ön araştırma
listesine dahil edilen Toplumda
Safranbolu’nun alternatif turizm çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.
uluslararası üne sahip bilincinin yeterince
olması, olumlu marka Buna karşın Zonguldak ili Çatalağzı beldesinde işletmeye alınan ZETES-II adlı taş kömürü termik santralinin
imajı ve bölgede geliştirilememiş
marka yaratma olması tam kapasite çalışması durumunda, baca gazı kükürt arıtma işlemi neticesinde günlük 1000 ton kül ve
potansiyelinin olması sentetik alçıtaşı oluşacağı öngörülmektedir. ZETES santrallerinde yılda 230 bin ton sentetik alçı oluşacağı
Bölgedeki sanayi öngörülmektedir. Bölgede taş kömürüne dayalı ilave termik santrallerin kurulması planlanmakta olup, bu
Eko turizm tesislerinin varlığına tesislerin faaliyete geçmesi durumunda ilave sentetik alçıtaşı üretimi söz konusu olacaktır.
potansiyelinin yüksek bağlı olarak artan
olması çevre kirliliği ve 2008 yılında 70 milyon adet üretim kapasitesi ile Çaycuma Kâğıt Torba fabrikası kurulmuş olup gıda, kimya,
yetersiz çevre kalitesi maden, çimento, yapı kimyasalları ve alçı sektörleri için renkli kraft kağıt üretimi gerçekleştirmektedir.
Bölgede turizm pa- Gelişmiş teknolojiler ile üretim yapan Çaycuma kağıt fabrikası AR-GE çalışmaları aracılığıyla dayanıklı alçı
Yeterli turistik
zarının doyuma ulaş- kaynakların varlığına plaka kartonlarının Batı Karadeniz Bölgesinde üretilmesi için önemli bir potansiyel oluşturmaktadır.
mamış olması ve reka- karşın turizm faa- Bölgede alçı sanayi sektörünün gelişmesi için önemli bir potansiyel bulunmaktadır. Termik santrallerde
betin şiddetli olmaması liyetlerinin çeşit-
nedeniyle yeni yatırım- lendirilmesi hususunda baca gazı arıtma işlemlerinde ortaya çıkan sentetik alçının yapı, çimento ve seramik sektöründe
cılara açık olması vizyon eksikliği değerlendirilmesiyle bölgeye hem ekonomik girdi hem de istihdam alanı yaratılabilecektir. Aynı zamanda
değerlendirilmemesi durumunda bir atık malzemesine dönüşen sentetik alçının bertarafının yaratacağı
Kalifiye turizm
çevresel sorunlar da önlenmiş olacaktır. Bu durum özellikle uçucu kül ile birlikte sentetik alçının çimento
personeli istihdamı
üretiminde değerlendirilmesi durumunda daha büyük etkiye sahip olacaktır. Termik santrallerde oluşan
Bölgenin turistik kül ve alçıtaşı kullanılarak gaz beton üretilmesi de mümkündür. Sentetik alçı özelliklerinin; çimento, yapı
tanıtım ve pazarla- malzemesi, seramik sektörlerinde kullanımının uygunluğunun değerlendirilmesi için kapsamlı araştırma
masının yetersiz olması
çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.
68 69
KİREÇ SEKTÖRÜ
Batı Karadeniz Bölgesinde kireç üretimine uygun kireçtaşı rezervleri tüketim ihtiyacının çok
üzerindedir. Bölgede endüstriyel kireç üretimi Bartın Kireç Fabrikası (KİMTAŞ) isimli firma tarafından
gerçekleştirilmektedir. Yine bölgede yamaç ocağı şeklindeki üretim ile AHO kireç fabrikası bulunmaktadır.
Kireç fabrikasında üretilen kireç ürünleri yurtiçinde Trabzon, Ankara ve Bursa illerine pazarlanmaktadır.
Bölgedeki birincil kireç tüketimi demir-çelik, çimento ve elektrik enerjisi üretim sanayilerinde
gerçekleşmektedir. İkincil kireç tüketimi ise yapı malzemesi, inşaat sektörü ve tarımsal faaliyetlerde
gerçekleşmektedir.18 Önemli kireçtaşı ve kireç tüketicileri arasında yer alan ERDEMİR ve KARDEMİR demir-
çelik işletmeleri, kireçtaşı ve kireç ihtiyaçlarını kendi işlettikleri ocaklardan sağlamaktadır. Çatalağzı’nda
işletilmekte olan ZETES Termik Santrallerinde de önemli miktarda kireçtaşı tüketimi gerçekleşmekte
olup kireçtaşı ihtiyacı yakın civardaki taşocaklarından sağlanmaktadır. Bölge genelinde inşaat ve yapı
sektöründe de kireç kullanımı yaygındır.
HAZIR BETON
Bölgede toplam 13 adet hazır beton üreticisi firma bulunmaktadır. Bu firmalara bağlı hazır beton tesisleri
Zonguldak, Karabük ve Bartın illerine yayılmış durumdadır.
sadece kamu kuruluşunun ihtiyaçları doğrultusunda üretim yapmaktadırlar. Bu kuruluşların ruhsatlı
Bölgedeki hazır beton üreticisi firmaların üç adedi anonim şirket iken geri kalan firmalar limited şirket saha bilgileri incelediğinde, Zonguldak’ta il özel idaresinin 5, DSİ’nin 3, Karayollarının 8, DLH’nin 5, Alaplı
şeklinde yapılanmışlardır. Hazır beton üreticileri ürettikleri hazır betonu öncelikle kendi bölgelerinde belediyesinin 2, TCDD’nin 1 ayrı yerde kum-çakıl veya taş ocağı ruhsatlı alanı mevcuttur. Bartın ilinde ise,
satmaktadırlar ve bölge dışında faaliyetleri bulunmamaktadır. Bölgedeki hazır beton firmaları hazır beton Karayollarının 6, Köy hizmetlerinin 3, DLH’nin 3 ayrı yerde ruhsatlı sahası mevcuttur.
üretim girdilerinden çimentoyu bölge dışından Ankara, Bolu’dan, kimyasal katkıları ise Ankara, İstanbul
Agrega kurulu kapasite değerleri incelendiğinde Zonguldak ilinde toplam 4 milyon ton Karabük ilinde
ve Kocaeli’nden temin etmektedirler. Hazır beton sektörünün ürettiği ürün hemen tüketilen bir ürün
ise 2 milyon ton üretim kapasitesi vardır. 2008 yılında Zonguldak ilinde 1 milyon 851 bin ton üretim
olduğundan ihracat kalemi bulunmamaktadır.
yapılmışken Karabük ilindeki üretim 400 bin ton düzeyindedir.
Grafik.14: Batı Karadeniz Bölgesi 2008-2010 Yılları Arası Hazır Beton Üretim Miktarları
1,1 TUĞLA ve KİREMİT
1,057
1,05 Tuğla grubunda inşaat tuğlaları ve fabrika tuğlaları olarak iki büyük gruba ayrılan tuğlalar içi kısmen
Hazır beton üretimi
0,998 boş olduğundan dolayı hafiflikleri ve ısı ve ses izolasyonunda sağladıkları avantajlar nedeniyle duvar
1
(milyon m3)
üretiminde tercih edilen bir yapı malzemesidir. Fabrika tuğlaları klinker tipi, dolu, düşey delikli ve yatay
0,95 0,913 delikli olarak çok çeşitli boyutlarda imal edilmektedir.
0,9 Bölgede tuğla ve kiremit üretimi yalnızca Bartın ve Zonguldak illerinde gerçekleştirilmektedir. Toplam
0,85 üretici firma sayısı Bartın’da 3, Zonguldak’ta 1 olmak üzere 4 adettir. Bartın’da bulunan bir işletme,
tuğlanın yanı sıra beton kiremit de üretmektedir. Bu fabrika, beton kiremit üretiminde Türkiye’nin ilk
0,8
üretici fabrikalarından birisi olarak göze çarpmaktadır. Ayrıca, ateş tuğlası ve refrakter kaplama malzemesi
2008 2009 2010
üreten Bartın’da 1 ve Zonguldak’ta ise 2 firma aktif olarak faaliyettedir.
Kaynak: TR81
Kaynak: Düzey-11
TR81 Bölgesi
Düzey-II YapıYapı
Bölgesi Sektörü Analizi,
Sektörü 2011,2011,
Analizi, BAKKABAKKA Bölgede üretim yapan fabrikaların yıllık tuğla üretim kapasiteleri yaklaşık 74 milyon adettir. Bu üretim
kapasitesi ile bölge, tüm Türkiye tuğla üretim kapasitesinin yaklaşık %1,3’lük, Karadeniz Bölgesi’nin ise
BETON AGREGALARI %7,65’lik bir kısmını oluşturmaktadır. Aynı şekilde, beton kiremit üretiminde de bölgenin yaklaşık 12
milyon adetlik üretim kapasitesi bulunmaktadır.
Beton agregaları sektörü asıl olarak hazır beton sektörünün bir alt sektörü olma niteliğindedir. Bölgede
beton agregası üzerine faaliyet gösteren 11 adet işletme bulunmaktadır. Bunlardan 4’ü Karabük ilinde, Bölge genelindeki tuğla üretimi son yıllar içerisinde çok fazla değişim göstermemiştir ve genel olarak 31
7’si ise Zonguldak ilinde yer almaktadır. İşletme sayısı 11 olmakla birlikte işletmelerin çoğunun birden milyon adet civarında üretim yapılmıştır.
Grafik.15:
fazla Zonguldak
yerde üretimi İli Arazi Varlığı
söz konusudur. 2008 ve 2009 yılları içerisinde pek fazla değişiklik göstermeyen bölge beton kiremit üretimi, 2010 yılında
Bu işletmeler dışında bölgedeki kamu kuruluşlarının (DSİ, Karayolları, Köy hizmetleri, Belediyeler v.b.) yaklaşık % 72 artmıştır.19
1% kendi personelleri ve ekipmanları ile bir
ruhsatlı sahaları mevcuttur ancak işletmelerin bu sahalarda
2% İlgili firmalar bölge haricinde dışında İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Yalova gibi Türkiye’nin değişik
faaliyette bulunmaları söz konusu değildir. Kamu kuruluşları kendi yapacakları işlerde agrega kullanımı bölgelerine satış yapmakta ve Çorum, Kayseri, Ankara, Mersin, Bursa, İstanbul ve Konya gibi illerden ise
söz konusu olduğunda taşeron kullanmaktadırlar. Taşeronlar kamu kuruluşlarının ruhsatlı sahalarından, alış yapmaktadırlar.
Tarım Arazisi
18 BAKKA, TR81 Düzey-II Bölgesi Yapı Sektörü Analizi, 2011 28% 19 BAKKA, TR81 Düzey-II Bölgesi Yapı Sektörü Analizi, 2011
69% Orman-Fundalık
70 Mer’a Arazisi 71
Tarım Dışı Alan

REFRAKTER Karabük ilinde önemli endüstriyel hammadde kaynakları arasında dolomit, kuvarsit feldspat yer
almaktadır. Endüstriyel hammadde yatakları Eskipazar, Eflani ve Merkez ilçede yoğunlaşmaktadır.
Bölgede yüksek sıcaklığa dayanıklı tuğla ve refrakter malzemesi üreten üç adet fabrika bulunmaktadır. Eskipazar ilçesinde dolomit, Eflani ilçesinde kuvarsit yatakları bulunmaktadır. Merkez ilçede de feldspat
Bunlardan birisi Bartın’da diğer ikisi ise Zonguldak ili içerisinde faaliyet göstermektedir. Refrakter ve dolomit yatakları yer almaktadır.
malzeme, genel tanım olarak, yüksek sıcaklıklara ve bu sıcaklıklarda gaz, sıvı ve katı maddelerin fiziksel ve
kimyasal etkilerine dayanıklı, metal veya alaşım olmayan malzemedir. Temel cam ürünlerine (düzcam vb.) kara ve denizyolu ile ekonomik ulaşım potansiyelinin varlığı bölgede
cam işleme sektörünün gelişmesi için fırsat oluşturmaktadır.
Yüksek sıcaklıklara maruz fırın, baca vb. yapıların yapımında veya içinin kaplanmasında sıkça
kullanılmaktadır. Ayrıca yüksek sıcaklığa maruz her türlü yapı elemanında koruyucu kaplama olarak da
kullanım alanı bulunmaktadır. MERMER
Batı Karadeniz Bölgesinde yüksek sıcaklığa dayanıklı yapı malzemesi üretiminin 1940’lı yıllarda Karabük Doğal taş sektörü, son dönemde yeni üreticilerin de pazara girmesiyle ivme kazanan; hem ülkemiz hem
civarında dolomit yataklarının bulunmasına dayandığı belirtilmektedir (DPT 2008). 1947 yılının de dünya ticareti için önem arz eden sektörler arasındadır.
sonlarında 14.000 ton/yıl kapasiteye sahip olan refrakter üretimi, 1949 yılında Zonguldak Hisarönü’nde
kurulan Sümerbank Filyos Ateş Tuğla Sanayi tesisi ile birlikte 1988 yılı itibarı ile kapasitenin 65.000 ton/ Bölgede yalnızca Karabük ilinde önemli mermer yatakları bulunmaktadır. Karabük’te mermer oluşumları
yıl’a ulaştığı belirtilmektedir (DPT 2008). Alümina-silikat refrakter malzeme üreten Filyos Ateş Tuğlası özellikle Eskipazar ilçesinde yoğunlaşmış durumdadır.
Sanayii işletmesi bölgenin (ve Türkiye’nin) önemli bir üreticisi olarak hizmet vermiştir ve 1997 yılında
özelleştirilmiştir.
Bölgede halihazırda refrakter tuğlası üretimi yapan üç tesis bulunmaktadır. Firmalardan sağlanan bilgilere GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR TEHDİTLER
göre bölgenin toplam refrakter tuğlası üretim kapasitesi, yaklaşık 34.500 ton/yıldır. Bölgede Toplam
kapasitenin iki firmanın kapasitesini artırmış olmasına rağmen özelleştirme sonrası Filyos ateş tuğlada Termik santrallerden Başta limanlar Yakın zamanda yurtiçi
ürün değişikliğine gidilmesi nedeniyle düştüğü gözlenmektedir. Konut talebinin elde edilen külün olmak üzere ulaşım ve yurtdışındaki
sürekli olması kalitesindeki bağlantılarının yakın bölgelerde cam
dalgalanmalar iyileştirilmesi üretimine dönük
yatırım yapılmış olması
SERAMİK
Seramik sanayi, inşaat sektörüne önemli oranda girdi sağlayan bir sanayi dalıdır. Sektörün en önemli iki Alçı plakası
ürünü ekonomik büyüklüğü ve uluslararası ticarete konu olması nedeniyle kaplama malzemeleri ile sağlık Bölgede hazır betona üretiminde Bölgedeki
talep olması
gereçleridir. kullanılan dayanıklı projelerin

kartonun üretilmiyor doğuracağı talep
Batı Karadeniz Bölgesinde seramik sektöründe faaliyet gösteren iki büyük aktör bulunmaktadır: Çanakçılar olması
ve Bartın Seramik. Söz konusu işletmeler Türkiye toplam kapasitesinin %7.3’ ünü oluşturmaktadırlar.
Kuzey Afrika ülkeleri, Ortadoğu ve Türkî Cumhuriyetler başta olmak üzere pek çok ülkeye ürün ihraç eden
Agrega ve
firmalar, bölge genelinde yaklaşık olarak 700 kişiye istihdam olanağı sağlamaktadırlar. Hali hazırda çimento Yakın coğrafyada
mermer (doğal
ihracatı yapılıyor yer alan ve dünya
taş) sektörlerinde
olması ortalamasının
kapasite kullanım
üzerinde büyüyen
CAM SEKTÖRÜ oranlarının
ülkelerin varlığı
düşüklüğü
Cam sektörü ürünleriyle inşaat, otomotiv, beyaz eşya, gıda, içki, meşrubat, ilaç, kozmetik, turizm, mobilya,
boru, elektrik ve elektronik gibi bir çok sektöre ve ev kesimine girdi veren temel sanayi alanlarından
biridir. Otomotiv camı,
Bölgede kraft kâğıt kaplamalı cam,
İşletmelerin
Önemli hammadde rezervlerine sahip olmasına rağmen bölgede cam üretim sektörü bir gelişme üreten bir tesisin enerji camı gibi
rekabetçi olmaması
gösterememiştir. Yakın geçmişte Batı Karadeniz bölgesi için hedef yurtdışı pazarlar arasında yer alan olması katma değeri
ülkelerde (Rusya, Bulgaristan, Gürcistan, Ukrayna) cam üretim tesislerinin kurulması veya kapasiteler ile yüksek ürünlere
ürün çeşitlerinin artırılması sektörün bölgede gelişme potansiyelini sınırlandırmaktadır. yönelik talep artışı
Bölgede cam sektörünün ihtiyaç duyduğu temel hammaddeler açısından önemli bir rezerv bulunmasına
rağmen sadece Bartın Kurucaşile’de silis kumu üretimi için bir adet ocak ve hazırlama tesisi işletilmektedir.
Kurucaşile ilçesi Başköy mevkiinde Şişecam grubuna bağlı Cam İş Madencilik A.Ş. tarafından işletilen silis
Kentsel dönüşümün
kumu üretim ve hazırlama tesisinde üretim kapasitesi 250 bin ton/yıl olup, toplam 42 kişilik istihdam Sentetik alçı taşı Enerji verimliliği
yaratacağı talep ve
bulunmaktadır. Üretilen silis kumu cam üretim sanayisinde düzcam kumu olarak değerlendirilmektedir. üretimi yapan yüksek yatırımların
büyümeye devam
tesislerin olması az olması
Zonguldak ilinde en önemli endüstriyel hammadde kaynakları arasında dolomit, kuvarsit ve kuvars kumu eden iç pazar
bulunmaktadır. Başlıca kuvars kumu yatakları Merkez ilçe Kokurdan, Uzungüney ve Virancık yatakları ile
Ereğli-Kirencik Köyü yataklarıdır.
72 73
1,1
1.1.7.
1,05
TARIM 1,057
Bölgede birisi entegre
Hazır beton üretimi

tesis niteliği taşıyan
Yenilikçi üretimi
1.1.7.1.
1 BİTKİSEL
0,998
ÜRETİM
(milyon m3)
3 adet çimento Liman
tetikleyecek / Bölge,
0,95 tarım konusunda Türkiye’nin önde gelen bölgelerinden olmasa da, çeşitli potansiyeller
fabrikası bulunması kapasitelerinin 0,913
geliştirecek talebin barındırmaktadır. Bölge genelinde, engebeli arazi yapısına bağlı olarak kısıtlı bir alanda tarım
ve bunlarda cüruflu yetersiz olması
artması 0,9
yapılabilmektedir. Tarım potansiyeli olan ilçelerin ortak sorunu, parçalı ve dağınık arazi yapısıdır. Topografik
çimento üretiminin
yapılıyor olması yapının
0,85 yanı sıra tarım alanlarının parçalı olmasının bir diğer nedeni de miras yoluyla parçalanmadır.
Bölgenin
0,8 2012 yılı toplam arazi varlığı Türkiye genelinin % 1’lik dilimini oluşturmaktadır. Bölge genelinde
toplam alanın % 61’ini 2008tarla alanı, %15’ini nadas2009
alanı, %4’ünü sebze bahçeleri,
2010 % 22’sini ise meyve
Ateş tuğlası, bahçeleri oluşturmaktadır. Bölgede en fazla tarım alanına sahip il Bartın’dır. En çok nadasa bırakılmış
refrakter kaplama
İşletmelerin araziTR81
Kaynak: Karabük’te
Düzey-II bulunurken en fazlaAnalizi,
Bölgesi Yapı Sektörü meyve2011,
alanıBAKKA
Zonguldak’ta bulunmaktadır. 20
malzemesi, tuğla,
kurumsallaşmamış
beton kiremit üretimi
olması
yapan işletmelerin
bulunması
ZONGULDAK
Zonguldak çok engebeli bir arazi yapısına sahiptir. İlin % 56’sı dağlarla, % 31’i platolarla ve 13’ü ovalarla
kaplıdır. Tarım arazisi niteliği gösteren alan ise %28’lik bir orana sahiptir.
Bölgede refrakter
malzemelerin
Grafik.15: Zonguldak
Grafik.15: ZonguldakİliİliArazi
AraziVarlığı
Varlığı
hammaddesi olan TTK kömürünün
dolomitin ve cam pahalı olması 1%
hammaddesi olan silis 2%
kumunun olması
Tarım Arazisi
28%
Bartın Seramik
Tuğla ve kiremit 69% Orman-Fundalık
üretim sürecinde
ve Çanakçılar
kullanılan katkı Mer’a Arazisi
Seramik gibi görece
maddelerinin büyük
kurumsallaşmış Tarım Dışı Alan
oranda ithal ediliyor
firmaların olması
olması
Teknoloji odaklı
Cam hammaddesi Kaynak: Zonguldak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
değil üretim /
olan silis kumunun Kaynak: Zonguldak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
kapasite odaklı Bitkisel üretim; tahıl, meyvecilik ve son yıllarda sebzecilik üzerinde yoğunlaşmaktadır. İlde üretilen tahıllara
olması
yapılanma bakıldığında, en geniş ekiliş alanına sahip ürünün mısır olduğu görülmektedir. Buğday ise mısırdan sonra
ikinci sırada yer almaktadır. Üretim miktarının en fazla olduğu ürün buğday olarak görülmektedir. En fazla
verim sağlanan ürün ise yoncadır.21
İlde meyve üretiminde öne çıkan ürün fındıktır. Özellikle Alaplı ilçesi fındık üretiminde büyük paya
sahiptir.22 Üretim alanı ve üretim miktarında fındık ilk sırada yer alırken, en verimli ürünün elma olduğu
görülmektedir. Fındık ve çilek yetiştiriciliğinin tamamına yakını Ereğli ve Alaplı İlçelerinde yapılmaktadır.
Yine bölgeye has bir çeşit olan Osmanlı Çileğinin yetiştiriciliği de bu bölgede yoğunlaşmaktadır. Ceviz,
elma, armut, erik ve kiraz yetiştiriciliği en fazla Çaycuma, Devrek, Gökçebey ilçelerinde yapılmaktadır.
Ceviz, bölge için önem arz eden bir meyve çeşididir. Bölge, kivi meyvesinin yetiştirilmesi için gerekli olan
iklim şartları göz önüne alındığında potansiyel arz etmektedir.23
. Sebzecilik faaliyetlerinde en çok fasulye, lahana ve ıspanak yetiştirildiği görülmektedir.24 Ekilen ürünlerden
elde edilen verim bağlamında ise domatesin ön plana çıktığı görülmektedir.
Sebzecilik faaliyetlerinde en çok fasulye, lahana ve ıspanak yetiştirildiği görülmektedir. Ekilen ürünlerden
elde edilen verim bağlamında ise domatesin ön plana çıktığı görülmektedir.
20 TÜİK, 2012
21 Zonguldak’ta Yetiştirilen Tahıllar EK-10 olarak verilmektedir.
22 BAKKA, İl ve İlçe Analizleri, 2013
23 Zonguldak’ta Yetiştirilen Meyveler EK-11 olarak verilmektedir.
24 Zonguldak’ta Yetiştirilen Sebzeler EK-12 olarak verilmektedir.
74 75
ORGANİK ÜRETİM- YÖRESEL ÜRÜNLER

Kdz. Ereğli ve Alaplı ilçelerinde yaklaşık 1212 çiftçi 38600ha alanda organik tarım yapmaktadır. Bunun
yanında Gökçebey; Bodaç, Namazgâh- Hacı Musa hattı, Devrek; Dirgine Vadisi ve Ereğli Gülüç Vadisi
organik tarım için uygun alanlar oluşturacağı tahmin edilmektedir. İlde organik tarım potansiyeli olan
ürünler arasında başta fındık olmak üzere elma,ceviz,kestane, kivi ve hayvansal üretim kolu olarak da
arıcılık yer almaktadır. Sayılan ürünlerin yanı sıra Ereğli ve Alaplı İlçelerinin iklim ve toprak özellikleri,
kilosu 500-2000euro arasında alıcı bulunan trüf mantarı için uygundur.
KARABÜK
Karabük, genel olarak dağlık bir arazi yapısına sahip, büyük ova ve düzlüklerin nispeten az olduğu bir
ildir. Tarım arazileri Grafik 16’de de görüldüğü gibi toplam arazi varlığının %22’sini oluşturan 93.020 ha’lık
alandır.
Grafik.16: Karabük
Grafik.16: İli Arazi
Karabük Varlığı
İli Arazi Varlığı
4%
5%
Tablo.11: Örtü Altı Üretim
Tarım Arazisi
Ürün Alan (da) Verim (kg/da) Üretim (ton)
69% 22% Orman-Fundalık
Mer’a Arazisi Marul(Göbekli) 14 315 2.333
Tarım Dışı Alan Domates 14 2.461 17.092
Hıyar 13 1.939 15.145
Marul(Kıvırcık) 13 229 1.803

Kaynak: Karabük İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
İlinKaynak:
engebeli topografyaya
Karabük sahip
İl Gıda, Tarım olması ekimi
ve Hayvancılık yapılabilen
Müdürlüğü, 2012 alanların çok az bir bölümünün sulanmasına Ispanak 13 154 1.203
imkân vermektedir. Sulanan arazilerin az olması ilde kuru tarım sistemini hâkim kılmıştır. İlde tahıllardan
enGrafik.17:
çok buğdayBartın
ve arpaİli yetiştirilmektedir.
Arazi Varlığı Üretilen en verimli ürünse yoncadır.25
İlde yetiştirilen başlıca sebzeler, fasulye, domates, patates ve lahanadır. Üretimden elde edilen verime
6%
bakıldığında ise en verimli ürünün1% domates olduğu görülmektedir. Maniye olarak adlandırılan yerli ORGANİK ÜRETİM- YÖRESEL ÜRÜNLER
domates ilin özellikli tarım ürünlerindendir.26
29% İlde toplam 5 üretici 100 kovanda organik bal üretim faaliyeti yürütmektedir. ‘Safranbolu safranı’’ olarak
İlde yetiştirilen meyveler ise ceviz, üzüm elmadır.27İlde özellikle çavuş üzümü olarak adlandırılan sofralık coğrafi işaret alınan safran bitkisi, ekonomik değer çok yüksek bir bitki olarak ön plana çıkmaktadır.
üzüm türü ilin özgün değerlerindendir. Safranbolu ve Karabük Merkez İlçenin hemen hemen bütün Özellikle ilaç ve gıda endüstrisinde çok geniş kullanım alanı bulunmakta olan safran yetiştiriciliği ve
Tarım Arazisi
köylerinde çavuş üzümü 64%yetiştiriciliği yüzyıllardır yapılmaktadır. Bugün itibariyle 1440 da. bağ alanı pazarlanması konusuna Karabük İlinin ayrıca önem vermesi gerekmektedir.
Orman-Fundalık
mevcuttur. Üzümlerin büyük çoğunluğu sofralık olarak pazarlanmakta, satılamayan ürünler yine yörede
Mer’a Arazisi
aranan ürünler arasına giren sirke ve pekmez olarak değerlendirilmektedir.
Tarım Dışı Alan
İl genelinde sulanabilir arazilerin az oluşu sebebiyle mevcut sulu arazilerin en verimli şekilde kullanılması BARTIN
gerekmektedir. Bu amaçla örtü altı yetiştiriciliğine büyük önem verilmiş örtü altı ekim alanları arttırılmıştır.
Batı Karadeniz Bölgesinde engebeli bir coğrafi kesimde yer alan Bartın ilinin büyük bir bölümünü
Örtü altı üretimde en çok üretilen ürünler Tablo.11’de sıralanmıştır. En çok marul, domates, hıyar, ıspanak
yükseltiler meydana getirmektedir. İlin %29’luk bölümünü tarım arazileri oluşturmaktadır.
üretilmekte olup en fazla verim sağlanan ürünse domatestir.
Kaynak: Bartın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
Grafik.18. Batı Karadeniz Bölgesinde İthal Edilen Ürünlerin Dağılımı

5,95% 0,21% 0,00%
25 Karabük’te Yetiştirilen Tahıllar EK-13 olarak verilmektedir. Madencilik ve taşocakçılığı
26 Karabük’te Yetiştirilen Sebzeler EK-14 olarak verilmektedir.
27 Karabük’te Yetiştirilen Meyveler EK-15 olarak verilmektedir.
İmalat
30,61%
76 Toptan ve perakende 77
63,23%
ticaret
Tarım ve ormancılık
Grafik.17:
Grafik.17: Bartın
Bartın İli Arazi
İli Arazi Varlığı
Varlığı İkinci sırada büyükbaş hayvan varlığı gelmektedir. Kanatlı ve büyükbaş hayvan varlığı dağılımı sırasıyla
Zonguldak, Bartın ve Karabük şeklindedir.
1% 6%
29% Tablo.13: İllere Göre Hayvan Varlığı Dağılımları
Büyükbaş Küçük Baş Kanatlı Arı

Tarım Arazisi
64%
Orman-Fundalık Zonguldak 66.400 17.950 3.250.000 29.400
Mer’a Arazisi
Karabük 46.060 16.494 715.897 19.162
Tarım Dışı Alan
Bartın 56.222 4.522 828.163 25.381
TR81 168.682 38.966 4.794.060 73943

Kaynak:
İlde sebzeBartın İl Gıda,
üretimi Tarım
daha ve Hayvancılık
çok iç tüketime Müdürlüğü,
yönelik 2012
yapılmaktadır. Son yıllarda örtü altı yetiştiriciliğin Kaynak: Zonguldak, Karabük, Bartın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri, 2012
yaygınlaşması ile ticari anlamda yapılan üretim artmaktadır. İl genelinde sebzeler içerisinde en fazla
yetiştiriciliği yapılan sebze domates olup bunu sırasıyla hıyar, lahana, biber ve fasulye izlemektedir. 28 Batı Karadeniz Bölgesi’nde en çok üretimi gerçekleştirilen hayvansal ürün süttür. Süt haricinde yumurta,
İl genelindeki meyve alanları dağınık bir yapı arz etmekle birlikte, fındık ve son yıllarda gelişmekte olan kırmızı et ve deri üretilen diğer hayvansal ürünlerdir. Çaycuma ilçesi ve Bartın ilinde süt ve süt ürünleri
ceviz bahçeleri haricinde bahçe sayıları oldukça düşük bir düzeydedir. İlde en çok üretilen meyve çeşidi üretimi yoğun olarak gerçekleştirilmektedir. Ancak ilçelerin temel eksiği yeterli sayı ve kapasitede soğuk hava
5,95% ceviz
fındıktır. Fındık üretimini 0,21%ve0,00%
elma izlemektedir.29 deposuna sahip olunmamasıdır. Soğuk hava depolarının az ve yetersiz olması ürünlerin ömrünü kısaltmakta,
Madencilik ve taşocakçılığı
İlde örtü altı üretim de son yıllarda önem kazanmıştır. Bu kapsamda en çok merkez ilçeye bağlı köyler olmak pazarlanma süreçlerini olumsuz etkilemektedir.
üzere, Amasra, Kurucaşile ve Ulus ilçelerinin köylerinde de örtü altı tarım faaliyetleri sürdürülmektedir.
İmalat Bölgede, Zonguldak ve Bartın illerinde balıkçılık faaliyetleri nispeten gelişmiştir. Bölgede su ürünlerinin
İlde toplam 4490 örtü altı işletmesi mevcuttur.
30,61% % 99’u denizden karşılanmaktadır, mevcut tatlı su potansiyelinin kullanımı ise yeterli değildir. Tablo.14’te
Tablo.12: Bartın Örtü Altı Üretim Toptan ve perakende görüldüğü üzere ilde yaklaşık 5000 balıkçı bulunmaktadır. Bartın’da ise yaklaşık 1800 balıkçı faaliyet
63,23%
ticaret göstermektedir. Zonguldak ve Bartın illerinde su ürünleri açısından potansiyel bulunmasına rağmen
İlçe Adı KÖY SAYISI İŞLETME SAYISI
Tarım ve ormancılık TOPLAM (Da) sektör altyapı ve üst yapı eksiklikleri nedeniyle gıda güvenliği ve pazarlama konusunda sıkıntılar
yaşamaktadır. Bu sıkıntıların başında balıkçı barınaklarındaki üstyapıların (soğuk hava deposu, tasnif
Merkez 117 3.896 1.492
alanı, vb.) yetersiz olması, balıkçı teknelerinin standartlara uygun olmaması ve balık işleme tesisinin
Amasra 28 260 30 bulunmaması gelmektedir.
Kaynak: TÜİK, 2011 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat Balıkçılığın bir diğer sorunu ise kirliliktir: Son yıllarda önlem alınmaya başlansa da kanalizasyon atıklarının
Kurucaşile 24 120 35
direkt olarak denize boşaltılması ve endüstriyel kirlilik denizdeki canlılara zarar vermektedir. Karadeniz’de
Ulus 60 214 50 200 metrenin altındaki derinliklerde oksijen olmaması ve hidrojen sülfit yoğunluğunun çok yüksek oluşu
nedeniyle deniz yaşamı gelişememektedir. Bu durum kıyı temizliğinin önemini daha da arttırmaktadır.
Toplam 229 4.490 1.607 Kıyı sularının bozulması balık stoku üzerinde olumsuz etki yapmaktadır.

Tablo.14: Balıkçılık Kıyı Yapısı Bulunan İllerde ve İç Sularda TKİB Tarafından Ruhsatlandırılmış Balıkçı
Gemisi ve Gerçek Kişiler
1.1.7.2. HAYVANSAL ÜRETİM
Balıkçı Gemisi/ Balıkçı /
Bölge genelinde bitkisel üretimde olduğu gibi hayvansal üretimde de coğrafi ve yerel şartlardan doğan Balıkçı Gemisi Barınak Balıkçı (gerçek
Balıkçılık Kıyı Balıkçılık Kıyı
kısıtlar söz konusudur. (adet) Sayısı*(adet) kişi)
Yapısı Yapısı
Bölgede en çok kanatlı hayvan bulunmaktadır. Kanatlı hayvan yetiştiriciliği son yıllarda önem kazanmaya Zonguldak 640 5 128 4856 971
başlamıştır. Özellikle 2000 yılından itibaren broiler yetiştiriciliğinde önemli bir artış olmuştur. Büyük
şirketlerle yapılan sözleşmeli çiftçilik modeli broiler yetiştiriciliği önemli bir istihdam alanı ve gelir kaynağı Bartın 273 4 68 1764 441
oluşturmuştur. Zonguldak’ın ilçeleri olan Gökçebey, Devrek, Çaycuma ekseni ile Karabük’ün ilçeleri
Kaynak: DLH, 2011
olan Safranbolu ve Eskipazar’da kanatlı hayvan yetiştiriciliği gelişmiştir. Eflani’de ise hindi yetiştiriciliği
mevcuttur.30 Sahip olunan potansiyeller ve Ankara-İstanbul arası konumu göz önünde bulundurularak
bölgede kanatlı hayvan yetiştiriciliği desteklenmeli, daha fazla katma değer elde edilebilmesi için organik
tavuk/hindi üretimine başlanmalıdır.
28 Bartın’da Yetiştirilen Sebzeler EK-16 olarak verilmektedir.
29 Bartın’da Yetiştirilen Meyveler EK-17 olarak verilmektedir.
30 BAKKA, İl ve İlçe Analizleri, 2013
78 79
Bölge, zengin florası ile arıcılık faaliyetleri için uygun koşullar sağlamaktadır. Hali hazırda Zonguldak
Orman Bölge Müdürlüğünce Bartın, Karabük ve Ereğli’de bal ormanları oluşturulmaktadır. Mevcut bal GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR TEHDİTLER
ormanlarının yanı sıra her sene 50 hektarlık bir alanda bal ormanı çalışmasının yapılması kurumun
faaliyetleri arasında yer almaktadır. Gerek tatlı su balıkçılığı
gerekse deniz ürünleri
Zonguldak ili %52’lik orman örtüsü, 60 bin kovan varlığı ve 600 ton civarında bal üretimi ile birçok ilden Parçalı ve dağınık arazi
açısından önemli bir Erozyon problemi
ileridir. Mevcut bitki örtüsü içerisinde bulunan defne, ıhlamur, böğürtlen, ormangülü, meşe, akasya yapısı
potansiyel mevcut
ve yoğun miktardaki kestane ağacının varlığı sayesinde üretilen balın Türkiye genelinde üretilen ballar olması
içerisinde antibiyotik ve antioksidan özelliği yönünden en değerli bal olduğu tespit edilmiştir.31 Ana arı,
arı sütü, polen, propolis üretimi ile Türkiye’de ilk defa 2013 yılında arı zehri üretiminin yapıldığı bölgede Yem bitkilerinin
Bölge özelliklerine Balıkçılık konusunda
özellikle Devrek- Ereğli İlçeleri arasında yer alan köyler ve Alaplı ilçesi arıcılık ve organik bal üretiminin en üretimine uygun arazi
göre üretimi yapılacak prosedürün çokluğu
verimli yapılabileceği alanlardır. ve iklimin bulunması
bitki deseninin tespit nedeniyle balıkçılığın
Arı yetiştiricilerinin bilinçlendirilmesi için kurulmuş olan “Uygulamalı Eğitim Merkezi” nin bulunduğu ilde edilememesi gelişememesi
herhangi bir bal dolum ve paketleme tesisinin olmaması ise önemli bir sorundur.
Defne, mantar,
safran gibi farklı
Kalite ve standardizasyonun Kredi faizlerinin
ve katma değeri
yetersiz olması yüksekliği
yüksek ürünlerin
yetiştirilebiliyor olması
İlin arazi yapısı ve

Dağ sıraları arasında Arazi-i Fehmiye
Balık işleme tesisinin
kalan ve mikro-klima Kanunu nedeniyle
bulunmaması
özelliğine sahip çok Kadastro çalışmaları
sayıda bölgenin varlığı tamamlanamaması
Su kaynaklarının
Hayvancılıkta uygun bakım
kullanımında yasal
ve besleme kurallarının
düzenlemelerden
bilinmemesi
kaynaklanan sorunlar
Balıkçı teknelerinin
standartlara uygun
olmaması
Ürün işleme tesislerinin

yetersizliği
Balıkçı barınaklarındaki
üstyapıların (soğuk hava
deposu, tasnif alanı, vb.)
yetersiz olması
Kadastro çalışmalarının
tamamlanmamasından
dolayı mera ıslah
çalışmalarının istenilen
düzeyde olmaması
Sertifikalı tohum
kullanımında yetersizlik
31 Zonguldak Arı Yetiştiricileri Birliği, 2013

Çevre kirliliği
80 81
1.2. DIŞ TİCARET
1.2.1.
Grafik.17: İTHALAT
Bartın İli Arazi Varlığı
Batı Karadeniz Bölgesi ülke ithalatının yaklaşık %1’ini gerçekleştirmektedir. 2002 yılından 2012 yılına
kadar geçen 10 yıllık süreçte bölge payı %0,74 ila %1,35 arasında değişmiştir.
1% 6%
Bölgede en fazla ithalatı Zonguldak İli gerçekleştirmektedir. 2008 yılına kadar bölge ithalatının yaklaşık
%90’lık kısmını tek başına yapan il, her sene payının bir kısmını Karabük İline aktarmış ve 2012 yılı
itibariyle bölgede gerçekleştirilen 1 Milyon 754 Bin ABD29%Doları ihracatın yaklaşık %72’si gerçekleştirmiştir.
Zonguldak ilinde 2011 yılı verilerine göre 93 adet ithalatçı firma bulunmaktadır. İthalatçı firma başına
16 Milyon 538 Bin ABD Doları ithalat yapılmıştır. Yine aynı dönemde kişi başına ithalat ise 2.512 ABD
Doları’dır. Tarım Arazisi
64%
Karabük İli 2002 yıllarında 18 Bin 720 ABD Doları olan ithalatını 2012 yılı itibariyle 482 Bin Orman-Fundalık
827 ABD
Mer’a
Doları seviyesine çıkartmış ve %4 olan bölge payını da %27 civarına yükseltmiştir. Karabük İlinde 2011Arazisi
yılı
2011 yılı verilerine göre bölgede faaliyet gösteren 100 adet ihracatçı firma bulunmaktadır. İllerin
verilerine göre 26 adet kayıtlı ithalatçı firma bulunmaktadır. İthalatçı firma başına 16 Milyon Tarım
ABD Doları
Dışı Alan potansiyellerine göre ihracatçı firma başına düşen ihracat tutarı değişmekle birlikte 2011 yılı için bölgede
ithalat yapılmıştır. Kişi başına ithalat ise 1.902 ABD Doları’dır.
bu tutar 6 Milyon 800 Bin ABD Doları’dır. Kişi başına düşen ihracat ise 667 ABD Doları’dır. Bu ortalama ile
Bartın İlinin ithalattaki bölge payı 10 yıllık süreç içerisinde neredeyse hiç değişmemiş ve %1’lik bölge, 26 düzey 2 bölgesi arasında 13. sırada yer almaktadır.
seviyesini korumuştur. Bartın İlinde 2011 yılı verileri incelendiğinde 20 adet ithalatçı firma bulunduğu
Bölgelerin ihracat tutarlarına göre sıralamasına bakıldığında Batı Karadeniz Bölgesi 26 Düzey 2 Bölgesi
görünmektedir. İthalatçı firma başına 742 Bin ABD Doları ithalat yapılmıştır. Kişi başına ithalat ise 79 ABD
arasında 2012 yılı itibariyle 19. sırada bulunmaktadır. Bölgenin son beş yıllık performansı dikkate
Doları seviyesindedir.
Kaynak: Bartın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012 alındığında on yedinci, on sekizinci ve on dokuzuncu sıralarda yer aldığı görünmektedir.
Bölge genelinde ithal edilen ürünlerin sektörel dağılımları incelendiğinde yaklaşık %63’lük payıyla en
Bölgenin ihracatına yön veren il Zonguldak’tır. Grafikte görüldüğü üzere 2009 yılına kadar bölge ihracatı
fazla madencilik ve taş ocaklığı sektöründe ürün ithal edildiği görünmektedir. İlgili sektörü %30,61’lik
Zonguldak ilinin ihracatına paralel şekilde bir performans sergilemiştir. Son yıllarda ise Karabük İlinin
payı ile imalat sektörü ve %6’lık payıyla toptan ve perakende ticaret takip etmiştir.
yükselen performansıyla birlikte bölge ihracatı da farklı bir eğim kazanmıştır. 2012 yılı verilerine göre
Grafik.18. Batı Karadeniz Bölgesinde İthal Edilen Ürünlerin Dağılımı Karabük İli bölge ihracatını %33’lük kısmını oluşturmaktadır. Bartın İlinin bölge payı yıllar itibariyle değişse
de genellikle %3 seviyesinde kalmıştır.
5,95% 0,21% 0,00% Grafik.19: Batı Karadeniz Bölgesinin 2002-2012 Yılları Arası İhracatta Ülke Payı
Madencilik ve taşocakçılığı Grafik.19: Batı Karadeniz Bölgesinin 2002-2012 Yılları Arası İhracatta Ülke Payı
0,60%
İmalat
30,61% 0,50%
Toptan ve perakende 0,40%

63,23%
ticaret
0,30%
Tarım ve ormancılık
0,20%
Kaynak: TÜİK, 2011 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat 0,10%
Kaynak: TÜİK, 2011 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat 0,00%

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1.2.2. İHRACAT
Batı Karadeniz Bölgesinin ülke ihracatındaki payı 2012 yılı itibariyle %0,33 seviyesindedir. Son on yıllık Kaynak: TÜİK,
Kaynak: TÜİK,İller
İllerBazında
Bazındaİhracat Rakamları
İhracat (2002-2012)
Rakamları (2002-2012)
süreç incelendiğinde bu oranın %0,12 ila %0,5 arasında değiştiği görülmektedir. 2002 yılından sonra ülke Bölge ihracatına yön veren sektörler incelendiğinde Zonguldak ve Karabük İllerinin de ihracatına yön
ihracatındaki genel artışa paralel olarak bölge ihracatı da artmıştır. Hatta bölge ihracatı ülke ihracatından veren çelik sektörünün baskın olduğu anlaşılmaktadır. 2012 yılında bölge ihracatının yaklaşık %70’ini
daha fazla büyümüş ve 2010 yılına kadar bölgenin payı oransal olarak her yıl artmıştır. 2010 yılında çelik ihracatı oluşturmaktadır. Bu sektörü %9’luk payı ile çimento cam seramik ve toprak ürünleri sektörü
ekonomik krizin etkisiyle bölge ihracatı azalmış ancak 2011 yılında yükselmiş ve rekor kırarak toplam 680 takip etmektedir. Diğer sektörlerin payları nispeten daha az yer kaplamaktadır. 2011 yılı incelendiğinde
Milyon ABD Doları seviyesine çıkmıştır. 2012 yılında ise tekrar 500 Milyon ABD Doları seviyesine inmiştir. sıralamada ciddi bir değişiklik olmadığı ancak çelik sektörünün ihracat payının yaklaşık %79 seviyesinde
Grafik.20: Bölgenin İhracatında Öne Çıkan Sektörler (2012)
olduğu görünmektedir.
9% 4% Çelik
82 4% 83
3%
Çimento Cam Seramik Ve Toprak
2% 1%
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Kaynak: TÜİK, İller Bazında İhracat Rakamları (2002-2012) Mevcut Durum Analizi
Grafik.21: Zonguldak İlinin 1996-2012 Yılları Arası İhracatı ($)
Grafik.20: Bölgenin İhracatında Öne Çıkan Sektörler (2012) 600.000.000

Grafik.20: Bölgenin İhracatında Öne Çıkan Sektörler (2012) 500.000.000
Zonguldak İlinin ihracatında baskın olan sektör çelik sektörüdür. Çelik ürünleri ihracatı, ilin ihracatının
yaklaşık %60’lık kısmına denk gelmektedir. Çelik sektörünü, %15’lik payıyla çimento cam seramik ve
400.000.000
9% 4% Çelik toprak ürünleri takip etmektedir. İlk beş sektörün ilin ihracatındaki toplam payı %91’nin üzerindedir .
4% 300.000.000
3% (TİM, İller Bazında Sektör Rakamları, 2012) 33
Çimento Cam Seramik Ve Toprak
2% 1% 200.000.000
Zonguldak’tan dünyanın çeşitli ülkelerine ihracat yapılmaktadır. 2012 yılı verilerine göre 108 farklı ülkeye
2% Ürünleri
Makine Ve Aksamları ürün satılmıştır. Bu ülkeler içinde %22’lik payla en fazla ihracat yapılan Romanya’dır. Romanya’yı, %16’lık
2% 100.000.000
Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri payla Birleşik Devletler takip etmiştir. Kanada, Almanya ve Birleşik Krallık ihracat yapılan diğer ülkelerdir.
4% 0
1% İlk beş ülkenin ihracat payı %53’tür.34
İklimlendirme Sanayii
70%
1% Hazırgiyim Ve Konfeksiyon
1%
KARABÜK
Demir Ve Demir Dışı Metaller Kaynak: TÜİK, İller Bazında İhracat Rakamları (1996-2012)
Karabük’ün ihracatında son yıllarda ciddi yükselişler olmuştur. İlin ihracatı 2000 yılında 10 Milyon ABD
Savunma Ve Havacılık Sanayii Doları seviyesinde bulunurken 2011 yılında rekor kırarak 224 Milyon ABD Doları seviyesine çıkmıştır. İlin
bölge payı 2011-2012 yılları itibariyle %33 seviyesinde bulunmaktadır. Karabük İlinde 2011 yılı verilerine
göre 25 adet kayıtlı ihracatçı firma bulunmaktadır. İhracatçı firma başına yaklaşık 9 Milyon 860 Bin ABD
Kaynak:
Kaynak: TİM,
TİM, İllerİller Bazında
Bazında Sektör
Sektör Rakamları
Rakamları (2012)
(2012) Doları ihracat yapılmaktadır. Kişi başına düşen 1.020 ABD Doları ihracat ortalamasıyla il Türkiye’deki iller
Bölge ihracatında en fazla söz sahibi olan ülke toplam ihracat içerisinde %13’lük payıyla Romanya’dır. sıralamasında 17. sırada bulunmaktadır.
Romanya’yı Birleşik Devlet ve Fas takip etmiştir. İlgili dönemde bölgeden 137 farklı ülkeye ihracat
yapılmıştır. İhracat yapılan ilk on ülkenin payı, bölge ihracatının %58’ine denk gelmektedir. 2011 yılında Grafik.22:
Grafik.22: Karabük İlinin1996-2012
Karabük İlinin 1996-2012 Yılları
Yılları ArasıArası İhracatı
İhracatı ($) ($)
da bölgeden en fazla ihracat yapılan ülke Romanya olmuştur. Romanya’yı Fas ve İtalya takip etmiştir.
( TİM, İller Bazında Sektör Rakamları, 2012)32 250.000.000
200.000.000
ZONGULDAK 150.000.000
Zonguldak, bölgede en fazla ihracat yapan ildir. 2008 yılı itibariyle kendi rekorunu kıran il, takip eden 100.000.000
yıllarda aynı performansı sergileyememiş ve düşüşler yaşamıştır. 2012 yılı itibariyle yaklaşık 320 Milyon
ABD Doları seviyesinde ihracat gerçekleştirerek bölge ihracatının %68’ini oluşturmuştur. Zonguldak İlinde 50.000.000
2011 yılı verilerine göre 61 adet kayıtlı ihracatçı firma bulunmaktadır. İhracatçı firma başına yaklaşık 7
0
Milyon 500 Bin ABD Doları ihracat yapılmaktadır. Kişi başına düşen 711 ABD Doları ihracat ortalamasıyla
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
il, Türkiye’deki iller sıralamasında 24. sırada bulunmaktadır.
Kaynak: TÜİK, İller Bazında İhracat Rakamları (1996-2012)
Grafik.21: Zonguldak
Grafik.21: Zonguldak İlinin
İlinin 1996-2012
1996-2012 Yılları
Yılları Arası Arası($)İhracatı ($)
İhracatı Karabük İlinin ihracatında da Zonguldak İlinde olduğu gibi çelik sektörünün önemli payı vardır. Çelik
sektörünün ilin ihracatındaki payı yaklaşık %89’dur. Çelik sektörünü %5’lik katkısıyla savunma ve havacılık
600.000.000 sanayii takip etmektedir. İlk beş sektörün il ihracatındaki toplam payı %98,8’dir.( TİM, İller Bazında Sektör
500.000.000 Rakamları, 2012)35
2012 yılında Karabük’ten 104 farklı ülkeye ihracat yapılmıştır. Bu ülkeler arasında il ihracatının yaklaşık
400.000.000
%26’sını gerçekleştiren Fas en fazla ihracat yapılan ülke. Fas’ı, %9’luk payıyla Yemen takip etmektedir.
300.000.000 Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri ve İran ilk beşteki diğer ülkelerdir. Bu beş ülkenin ihracat toplamı, il
ihracatının %58’ini oluşturmaktadır.36
200.000.000
100.000.000
0
33 Zonguldak İlinden En Fazla İhracat Yapılan İlk 5 Sektör tablosu EK-19 olarak verilmektedir.
34 TİM, İller Bazında Ülke Rakamları (2012)
Kaynak: TÜİK, İller Bazında İhracat Rakamları (1996-2012) 35 Karabük İlinden En Fazla İhracat Yapılan İlk 5 Sektör tablosu EK-20olarak verilmektedir.
32 Batı Karadeniz Bölgesinden En Fazla İhracat yapılan İlk 10 Ülke tablosu EK-18 olarak verilmektedir.
84 85
BARTIN 1.3.1. KAMU YATIRIMLARI

Bartın bölge illeri içinde en az ihracat yapan ildir. Buna rağmen ilin ihracatı 2000 yılında 2 Milyon ABD Ülke nüfusunun %1,34’üne sahip olan bölgede mevcut yatırımlar ülke genelinin %0,7’si düzeyindedir.
Doları seviyesindeyken 2011 yılında ilin kendi rekorunu kırarak 20 Milyon ABD Doları seviyesinin üzerine Kamu yatırımlarının yurt içi dağılımına bakıldığında bölgenin yeterli payı alamadığı görülmektedir. Kamu
çıkmıştır. İlin bölge payı genel olarak %3-%4 seviyelerinde bulunmaktadır. Bartın İlinde 2011 yılı verilerine yatırımlarının nüfusa adil dağılımı esasına göre bölgeye, mevcut yatırımın neredeyse iki katı kadar daha
göre 17 adet kayıtlı ihracatçı firma bulunmaktadır. İhracatçı firma başına yaklaşık 1 Milyon 213 Bin yatırım yapılması gerekmektedir. Bölgede en fazla kamu yatırımı yapılan il Zonguldak olmuştur.
ABD Doları ihracat yapılmaktadır. Kişi başına 110 ABD Doları ihracat ortalamasıyla il, Türkiye’deki iller .
sıralamasında 60. sırada bulunmaktadır.
Grafik.23. Bartın İlinin 1996-2012 Yılları Arası İhracatı ($)
Grafik.23. Bartın İlinin 1996-2012 Yılları Arası İhracatı ($) KARABÜK
88.592
25.000.000
ZONGULDAK
20.000.000
161.085
BARTIN
15.000.000 84.973
10.000.000
5.000.000
Sektörler bazında dağılıma bakıldığında yalnızca iki sektörde Türkiye ortalamalarının üzerinde yatırım
0 yapıldığı görülmektedir. Bunlardan ilki madencilik yatırımlarıdır: Ülke genelinde toplam madencilik
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 yatırımları içerisinde bölge yatırımları %5,58’lik bir paya sahiptir. Bu oranın yüksek olmasında bölgenin
madencilik sektörünün gelişmiş olmasının payı büyüktür. Taşkömürü maden ocaklarının ilde bulunması
Kaynak:
Kaynak: TÜİK,
TÜİK, İller Bazındaİhracat
İller Bazında İhracatRakamları
Rakamları (1996-2012)
(1996-2012) nedeniyle bu yatırımdan en fazla pay alan bölge ili Zonguldak olmuştur. Zonguldak’ı Bartın ili izlerken
Bartın İlinin ihracatına yön veren sektörler bölgenin diğer illeri olan Karabük ve Zonguldak İlinden farklıdır. Karabük’te madencilik sektöründe hiç kamu yatırımı yapılmamıştır. 39
Diğer iki ildeki gibi çok baskın bir sektör bulunmamakla birlikte hazır giyim ve konfeksiyon sektörü %39’luk İkinci fazla pay alan sektör %2,16’lık oranla turizm sektörü olmuştur. Turizmden en fazla pay alan bölge ili
payı ile ilk sırada bulunmaktadır. Bu sektörü, %20’lik payı ile Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri sektörü ise Bartın olurken bu ili Karabük izlemiştir. Bu yatırımlarda Bartın ve Karabük’ün turizm sektör gelişmişlikleri
takip etmektedir. İlk beş sektörün il ihracatındaki toplam payı yaklaşık %87’dir.( TİM, İller Bazında Sektör ile Amasra ve Safranbolu gibi değerlere sahip olması önemli bir etken olmuştur. Zonguldak’ta ise turizm
Rakamları, 2012)37 sektöründe hiç kamu yatırımı yapılmamıştır.
Bartın ilinden 2012 yılında 33 farklı ülkeye ihracat yapılmıştır. Bu ülkeler arasında il ihracatının yaklaşık Bölgede sırasıyla en çok eğitim, diğer kamu hizmetleri, madencilik, tarım, sağlık, enerji, ulaştırma
%55’lik kısmını gerçekleştiren Almanya en fazla ihracat yapılan ülke olarak ön plana çıkmaktadır. -haberleşme, turizm ve konut yatırımları yapılmıştır.
Almanya’yı, %11’lik payıyla Türkmenistan takip etmektedir. Türkmenistan’ın ardından Irak, Gürcistan
Grafik.24: TR81 Bölgesi Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı
ve Azerbaycan gelmektedir. Bartın’dan komşu ülkelere yapılan ihracat önemli bir yer tutmaktadır. Söz
konusu beş ülkenin ihracat toplamı, ilin ihracatının yaklaşık %79’unu oluşturmaktadır.38 Grafik.24: TR81 Bölgesi Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı
4% 2% 1%
1.3. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE YATIRIM 7%
6% EĞİTİM
ORTAMI 7%
DİĞER KAMU HİZMETLERİ
MADENCİLİK
. Küreselleşmeye bağlı olarak değişen zaman-mekân algısı uyarınca işletmeler tarafından gerçekleştirilen 27% TARIM
doğrudan sermaye yatırımlarında artış yaşanmaya başlanmıştır. Büyük ve çok uluslu işletmeler tarafından SAĞLIK
gerçekleştirilen doğrudan yabancı yatırımlar ve ulusal yatırımlarda, yatırımın hayata geçirileceği bölgenin 20% ENERJİ
rekabet edebilirlik düzeyinin yüksek olması beklenmektedir.
KARABÜK Zira bir bölgenin yatırım amaçlı tercih ULAŞTIRMA- HABERLEŞME
edilebilmesi için ulaşılabilirlik düzeyinin yüksek olmasının yanı sıra hammadde kaynaklarına yakın olması,
88.592 TURİZM
lojistik olanaklarının gelişmiş ve beşeri sermayesinin yetkin olması gerekmektedir. KONUT
ZONGULDAK 26%
Batı Karadeniz Bölgesinin sahip olduğu yatırım ortamı incelenirken bölgeye yapılan kamu yatırımları
161.085
ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları incelenmiş, faaliyet göstermekte olan KOBİ’lerin yaşam
BARTIN
döngülerinin yanı sıra yatırım olanaklarının iyileştirilebilmesi için giderilmesi gereken darboğazlar tespit
84.973
edilmiştir. Bunun yanı sıra sektörlere göre kredi hacimleri bakımından bölge illeri incelenmiş ve mevcut Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 2012
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 2012
ARGE-yenilikçilik faaliyetleri irdelenmiştir.
37 Bartın İlinden En Fazla İhracat Yapılan İlk 5 Sektör tablosu EK-21 olarak verilmektedir.
39 Kamu Yatırımlarının İllere Göre Sektörel Dağılımı EK-22 olarak verilmektedir.
86 87
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 2012
Kamu yatırımları tahsisinin 2001-2012 yılları arasında dağılımına bakıldığında 2012 yılı itibariyle bölgenin Grafik.26: TR81 Düzey 2 Bölgesinde Yabancı Sermayeli Şirket Sayıları ve Sektörleri
toplam kamu yatırımlarından aldığı pay 2001 yılına göre artmış olmasına rağmen bölge nüfusuna oranla
halen daha yeterli seviyede olmadığı görülmektedir. 2001-2012 yılları arasında kamu yatırım tahsislerinin Grafik.26: Batı Karadeniz Bölgesinde Yabancı Sermayeli Şirketlerin Sektörlere Göre Dağılımı
bölgeye katkısında dalgalı bir seyir görülmektedir. Ülke yatırımları sürekli artan bir seyir izlemekteyken,
Grafik.25: 2001-2012 Yılları Kamu Yatırım Tahsislerinin İllere Göre Dağılımı İnşaat Ana Metal
bölge geneli için istikrarlı bir artış ya da azalıştan söz etmek mümkün değildir.
(Cari Fiyatlarla- Bin TL) 17% Sanayi
Grafik.25: 2001-2012 Yılları Kamu Yatırım Tahsislerinin İllere Göre Dağılımı 17%
500000 Toptan- İmalat

450000 Perakende 44%
400000 Ticaret
350000 22%
300000 BARTIN
250000
KARABÜK
200000
150000 ZONGULDAK
100000 Kaynak:Ekonomi
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı,
Bakanlığı, 2013
2013
50000
Bölgede 2009-2013 yılları arasında 165 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiş, 14 adedi iptal edilmiştir.44
0 Grafik.27: Toplam Mevduat
Düzenlenen
Grafik.26: belgelerin tamamı
Batı Karadeniz yerli sermaye
Bölgesinde Yabancıyatırımlarıdır.
SermayeliTeşvikler ve uluslararası
Şirketlerin Sektörlere doğrudan yabancı
Göre Dağılımı
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 sermaye yatırımlarına ait veriler incelendiğinde bölgeye yabancı sermaye yatırımlarının çekilmesinin
4.798.274
bölgesel öncelikler arasında yer alması gerektiği
İnşaat ortaya çıkmaktadır.
Ana Metal
(Cari Fiyatlarla-
Kaynak: Bin TL) 2012
Kalkınma Bakanlığı,
17%sahasındaki Karma Endüstri
Filyos Limanı ve geri SanayiBölgesinin yatırımlara açılması, ulaşım altyapısının
3.184.972
Bölge, kamu yatırımlarında en fazla payı 2010 yılında almış olup bunu 2006 yılı takip etmektedir. En düşük 17%gelişmeler ve İstanbul sanayisinin desantralizasyonu
iyileştirilmesine yönelik başlatılan ve planlanan
payı ise 2001, 2002 ve 2003 yıllarında almıştır. Zonguldak, 2001-2012 yıllarının tamamında Karabük ve bölgeye yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırım girişleri açısından bölgede bir fırsat olarak
Bartın’dan daha fazla pay almıştır. Karabük 2002, 2007, 2008 ve 2009 yıllarında Bartın’dan daha az pay Toptan- 1.110.103 1.062.702
İmalat
görülmektedir.
alırken diğer yıllarda ise Karabük’ün aldığı pay Bartın’dan daha fazla olmuştur.40 Perakende 44%
Ticaret
1.3.3. BANKACILIK VE
ZONGULDAK
22% MEVDUATBARTIN
KARABÜK BİLGİLERİ
TÜRKİYE (İST. ANL.
1.3.2. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İZM. HARİÇ)
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan alınan verilere göre 2013 yılının ilk yarısı itibari ile Batı
Türkiye, yatırım ve ticari ilişkilerinin güçlü olduğu yahut potansiyel arz eden ve stratejik olarak ikili Kaynak: Bankacılık
Karadeniz Düzenleme
Bölgesi’nde ve 129
toplam Denetleme
bankaKurumu, 2013
şubesi bulunmaktadır. 45
Ülke genelindeki toplam mevduatın
ilişkilerinin güçlendirilmesinde fayda gördüğü ülkelerle Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması (YKTK) %0,88’i, toplam nakdi kredi hacminin ise ancak %0,84’ü bölge illerinde bulunmaktadır. Bölgedeki tasarruf
Anlaşmaları imzalamaktadır. Bugüne kadar 84 ülke ile imzalanmış olan YKTK Anlaşmalarının amacı, Grafik.28:tutarı
mevduatı Tasarruf Mevduatı
ise ülke genelindeki toplam tasarruf mevduatının %1,11’ine tekabül etmektedir.
taraf ülkeler arasında sermaye ve teknoloji akımını arttırmaktır. İşbu anlaşmalarla hedeflenen yabancı İstanbul, Ankara ve İzmir
yatırımcı kitlesi; sermayenin yanı sıra know-how, teknoloji, yönetim becerisi ve yeni pazar imkânlarını da Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, 2013 hariç tutulduğunda illerin ortalama toplam mevduat durumlarına göre
Zonguldak3.491.362.000
ortalamanın üzerinde; Karabük ve Bartın ise ortalamanın altındadır.
beraberinde ülkeye getirebilecek olan gelişmiş ülkelerin doğrudan yabancı sermaye yatırımcılardır.
Grafik.27: Toplam
Grafik.27: Mevduat
Toplam Mevduat
2.321.575.000
A.T. Kearney Doğrudan Yabancı Yatırımlar Güven Endeksi’ne göre Türkiye, 2012 yılında en cazip ülkeler
listesinde 13. sırada yer almaktadır.41 Öyle ki 2012 yılı sonu itibarıyla ülkedeki Türkiye’deki uluslararası
doğrudan yatırım stok değeri 181 milyar dolara ulaşmıştır. 4.798.274 795.367.000 918.914.000
2012 yılı yatırımlarının %55’ini imalat, elektrik/gaz ve madenciliğin oluşturduğu sanayi sektörleri, %45’ini
3.184.972
ise hizmet sektörlerine yapılan yatırımlar oluşturmaktadır. En fazla UDY girişi sağlayan ülkeler ise İngiltere,
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TÜRKİYE (İST. ANK.
Avusturya, Lüksemburg, Hollanda ve Almanya olmuştur (YASED,2013) 42
İZM. HARİÇ)
1.110.103 1.062.702
2012 yılı sonu itibarıyla Türkiye’de faaliyette bulunan 33.843 uluslararası sermayeli şirketten 18’İ bölgede
Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, 2013
yer almaktadır. Uluslararası sermayeli şirketlerin 9 adedi Zonguldak’ta, 6 adedi Karabük’te, 3 adedi ise
Bartın’da faaliyet göstermektedir.
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TÜRKİYE (İST. ANL.
Bölgedeki yabancı sermayeli işletmelerin 8’i imalat sanayii sektöründe, 4’ü toptan ve perakende ticaret
İZM. HARİÇ)
sektöründe, 3’ü inşaat sektöründe ve 3’ü ana metal sanayinde faaliyet göstermektedir.43
40 2001-2012 Yılları Kamu Yatırım Tahsislerinin İllere Göre Dağılımı EK-23 olarak verilmektedir.
Grafik.28: Tasarruf Mevduatı
41 T.C. Başbakanlık Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı 44 Ekonomi Bakanlığı, 2013
42 UDY’YE ilişkin veriler Düzey-2 ve Düzey-3 bazında yayımlanmadığı için bu hususta bölgeye ilişkin bir değerlendirme yapılamamaktadır. 45 http://ebulten.bddk.org.tr/haritalama/harita.aspx
88
43 30.06.2013 Tarihi İtibarıyla Türkiye’de Faaliyette Bulunan Yabancı Sermayeli Firmalar Listesi, Ekonomi Bakanlığı 3.491.362.000 89
2.321.575.000
1.110.103 1.062.702

ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TÜRKİYE (İST. ANL.
İZM. HARİÇ)
Aynı şekilde 3 büyük şehrin tasarruf mevduatı hariç tutularak hesaplanan ülkenin tasarruf mevduatı ortalaması Grafik.30: Kredilerin
Grafik.30: Sektörlere
Kredilerin Göre Performansı
Sektörlere Göre Performansı
Kaynak: Bankacılık Düzenleme
2.321.575.000 ve Denetleme
TL’dir. Zonguldak Kurumu,
3.491.362.000 TL 2013
ile Türkiye ortalamasının üzerinde, Karabük ve Bartın’ın ise
sırasıyla 795.367.000 TL ve 918.914.000 TL ile Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir.
%60,00
Grafik.28: Tasarruf
Grafik.28: Mevduatı
Tasarruf Mevduatı
%50,00
%40,00
3.491.362.000
%30,00
2.321.575.000 %20,00
%10,00
795.367.000 918.914.000
%0,00
Toptan
Finansal Gıda, Metal ve Tekstil ve
Ticaret ve Ziraat ve
Denizcilik Enerji Kuruluşla Meşrubat İnşaat İşlenmiş Tekstil Turizm
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TÜRKİYE (İST. ANK. Komisyon Balıkçılık
r ve Tütün Maden Ürünleri
culuk
İZM. HARİÇ)
Zonguldak %54,96 %2,02 %17,79 %7,00 %8,91 %4,98 %34,42 %16,35 %4,88 %3,17
Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, 2013 Karabük %0,00 %1,00 %1,04 %3,90 %1,07 %0,27 %7,60 %3,70 %2,00 %7,00
Bartın %0,00 %0,46 %18,39 %5,85 %2,10 %19,14 %0,77 %7,37 %0,43 %4,05
Başlı başına bir hüküm olmamakla birlikte ticari kuruluşlar mevduatı, ilin ticari gelişmişlik düzeyi hakkında Türkiye %8,32 %0,43 %0,28 %3,45 %4,64 %1,67 %4,79 %3,51 %1,60 %3,55
bilgi sahibi olunmasına yardımcıdır.
2012 yılı sonu Türkiye Bankalar Birliği verilerine46 göre bölgedeki illerin ticari kuruluşlar mevduatı Türkiye
ortalamasının altındadır.
1.3.5.
. KOBİ FAALİYETLERİ VE İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİ
Grafik.29:Ticari
Grafik.29: Ticari Kuruluşlar
Kuruluşlar Mevduatı
Mevduatı
1.3.5.1. KOBİ’LERİN SEKTÖREL DAĞILIMI
454.243
355.306 Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan KOBİ’lerin %57,48’i toptan ve perakende ticaret ile ulaştırma ve
depolama alanlarında faaliyet göstermektedir. TTK gibi güçlü bir kurumun varlığından ötürü en az sayıda
KOBİ’nin faaliyet gösterdiği sektör madencilik ve taş ocakçılığıdır. İmalat sektöründe faaliyet gösteren
KOBİ sayısı 3.881 adet olup Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan KOBİ’lerin %9,07’sini oluşturmaktadır.
Grafik.31: KOBİ'lerin Sektörel Dağılımı
73.488 Grafik.31.: Kobi’lerin Sektörel Dağılımı
42.523
Madencilik ve Taş ocakçılığı

Zonguldak Karabük Bartın Türkiye Ortlaması
(İst. Ank. İzm. hariç) 4% İmalat
9%
Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, 2013 12% Diğer Hizmet Faaliyetleri
Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, 2013 11%
İnşaat
1.3.4. KREDİLER 6% Toptan ve perakende ticaret
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 2013 yılı ilk altı aylık verilerine47 göre bölgedeki toplam nakdi 23%
krediler 7.895.439.000TL’dir. Bu tutarın %4,09’una tekabül eden 323.080.000TL takipteki alacaklardan Ulaştırma ve depolama
oluşmaktadır. Kredi performansında Zonguldak %4,99, Bartın %3,54 ile ülke genelinin altında bir Konaklama ve yiyecek
Grafik.30:
performansKredilerin Sektörlere
sergilerken Göre
Karabük ise Performansı
%2,32’lik oranla ülke geneline yakın bir performans sergilemektedir. 48
35% Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler
Sektörlere göre kredi hacimleri bakımından Zonguldak ve Karabük’te ilk üç sırada metal ve işlenmiş
maden, toptan ticaret ve komisyonculuk ile inşaat sektörleri yer almaktayken Bartın’da toptan ticaret ve
%60,00 Kültür, sanat, eğlence
komisyonculuk, inşaat ile ziraat ve balıkçılık sektörleri ön plana çıkmaktadır.
%50,00 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri, 2013
Seçilmiş sektörel kredilerdeki takip oranlarına göre Zonguldak’taki sorunlu krediler denizcilik, tekstil, Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri, 2013
%40,00
finansal kuruluşlar, toptan ticaret ve komisyonculuk ile inşaat sektörleri; Karabük’te tekstil, ziraat ve
balıkçılık, gıda-meşrubat ve tütün, toptan ticaret ve komisyonculuk ile turizm; Bartın’da ise metal ve
%30,00
işlenmiş maden, finansal kuruluşlar, toptan ticaret ve komisyonculuk, gıda-meşrubat ve tütün ile ziraat Grafik.32: BAKKA KOBİ Mali Destek Programları Sektör Dağılımları
%20,00
ve balıkçılık sektörlerindedir. 49
%10,00 2010 Proje Sayısı 2011 Proje Sayısı 2013 Proje Sayısı
46 http://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/--2012---illere-ve-bolgelere-gore-ozet-bilgiler-/1250
47 http://ebulten.bddk.org.tr/haritalama/harita.aspx
%0,00
48 Nakdi Krediler tablosu EK-24 olarak verilmektedir.
32%
Toptan
90 Finansal Gıda,
49 Seçilmiş Sektörel Krediler tablosu EK-25 olarak verilmektedir.
Metal ve Tekstil ve 91
Ticaret ve Ziraat ve
Denizcilik Enerji Kuruluşla Meşrubat İnşaat İşlenmiş Tekstil Turizm
Komisyon Balıkçılık
r ve Tütün Maden Ürünleri
culuk
6% Toptan ve perakende ticaret
23% Ulaştırma ve depolama
Konaklama ve yiyecek
35% Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler

Sektörel ve öncelik dağılımına göre Mali Destek Programlarında en fazla destek alan sektör metal ve
1.3.5.2. BÖLGE KOBİ’LERİNİN SORUNLARI Kültür, sanat, eğlence
maden endüstrisi olmuştur. Bu sektörü, 2010 ve 2011 yıllarında makine teçhizat sektörü izlerken, 2013
Batı Karadeniz Bölgesinin en temel sorunu girişimcilik oranının yetersiz olmasıdır. Bölgenin tek sektörlü Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri, 2013
yılında turizm sektörü izlemiştir.
ekonomik yapıya sahip olmasının temelinde de girişimciliğin olmaması yatmaktadır. Bölgenin ülke
geneline göre girişim sayısı oranı yalnızca %1 civarındadır. En yüksek girişim sayısına Zonguldak ilinde
rastlanırken, en düşük sayıya ise Bartın İli sahiptir.50 Grafik.32:
Grafik.32:BAKKA KOBİMali
BAKKA KOBİ MaliDestek
Destek Programları
Programları Sektör
Sektör Dağılımları
Dağılımları
Bölge KOBİ’lerinin önemli bir sorunu ayakta kalabilme süreleridir. 2011 yılında 589 işletme faaliyetlerine 2010 Proje Sayısı 2011 Proje Sayısı 2013 Proje Sayısı
son vermiş, 2012 yılında ise bu rakam 486 olmuştur. 2012 yılı için bölgede kapanan işletme sayısının
32%
kurulan işletme sayısına oranı 0,57 olmuştur. Bu oranın 1’in altında olması kurulan işletme sayısının
kapanan işletme sayısından fazla olduğunu göstermektedir. 26 Düzey-2 bölgesi içerisinde TR 81 Batı
Karadeniz Bölgesin 10. sırada yer almaktadır. (TOBB, Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri, Aralık 2012.
2012)51 21%
18% 18% 18%
Yapılan çalıştaylar, anket değerlendirme formları ve mali destek programlarına sunulan başvuru
14% 15%
14% 15% 15%
formlarının incelenmesi neticesinde KOBİ’lerin öne çıkan sorunları şu şekildedir:
12% 12%
• Nitelikli işgücü bulmakta yaşanan zorluklar 9% 9% 10%
7% 7% 8%
• İşletme sermayelerinin yetersiz olması 5% 6% 6% 6%
4% 4% 4% 4%
• Ulaşım ve lojistik imkânlarının düşük seviyede olması 2% 1% 1%2%
0%1%0%
• Enerji verimliliği konusunda teknik kapasite eksikliği
• Üretim süreçlerinin verimliliğinin analiz edilememesi Metal ve Makine Orman Gıda Turizm Kimya Tekstil İnşaat Taş ve Enerji Diğer
• İhracat yapma kabiliyetlerinin yetersiz olması maden teçhizat ürünleri endüstrisi sanayi toprak sektörü
• Bölgede profesyonel danışmanlık hizmeti sunacak kurum bulunmaması end. ve imalat endüstrisi ürünleri
• Bölgede yeni yatırım yapılacak arazilerin bulunmasında yaşanan sıkıntılar Kaynak:
Kaynak:BAKKA
BAKKAFaaliyet Raporu
Faaliyet Raporu
• Bölgede fuar ve kongre merkezinin olmaması veya başka nedenlerle KOBİ’lere yönelik ulusal ve
uluslararası organizasyonların yapılmaması Batı Karadeniz Kalkınma Ajansının belirlediği önceliklere göre destek dağılımına bakıldığında ise, üretim
• Katma değeri yüksek ürünlere geçiş yapılmaması ve buna bağlı olarak ürün çeşitliliğinin arttırılamaması kapasitesinin arttırılması önceliğinin ilk sırayı aldığı, turizm sektöründe çeşitliliğin sağlanması ve hizmet
• Kurumsallaşmanın yeterli seviyede olmaması, bölge KOBİ’lerine örnek olabilecek kurumsal işletme kalitesinin arttırılması önceliğinin ise ikinci sırada yer aldığı görülmektedir.
sayısının çok az olması Grafik.33: BAKKAKOBİ
KOBİ Mali
Mali Destek
Grafik.33:BAKKA DestekProgramları
ProgramlarıÖncelik Dağılımları
Öncelik Dağılımları
• Üniversite ile KOBİ’ler arasında ortak çalışma platformlarının oluşmaması
82%
74%
66%
1.3.5.3. TEMEL DESTEK MEKANİZMALARI
Bölgedeki KOBİ’lerin yararlandıkları 4 temel destek mekanizması bulunmaktadır:
• Kalkınma Ajansı Mali Destek Programları
• Yatırım Teşvik Sistemi 14% 17%
11% 9%
7% 6%
• KOSGEB Destekleri 3% 0% 1%
• TÜBİTAK Destekleri
Üretim kapasitesinin ve Ar-Ge’ye yönelik Enerji verimliliğinin ve Turizm sektöründe
verimliliğin arttırılması yatırımların sağlanması ve çevreye duyarlı teknoloji çeşitliliğin, tesis ve hizmet
yenilikçi ürün üretilmesi kullanımının arttırılması kalitesinin arttırılması
KALKINMA AJANSI MALİ DESTEK PROGRAMLARI
2010 Yüzde 2011 Yüzde 2013 Yüzde
Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı KOBİ’lere yönelik 2010 yılında bu yana toplam 3 adet Mali Destek
Programı yürütmüştür. 2010 yılında yürütülen mali destek programı kapsamında 41 adet işletme ile Kaynak: BAKKA Faaliyet Raporu
Kaynak: BAKKA Faaliyet Raporu
sözleşme imzalanmıştır. 37 adet projenin tamamlandığı mali destek programında Ajans tarafından toplam
10.094.568 TL mali destek sağlanmıştır. 2011 yılında yürütülen mali destek programı kapsamında 44
işletme ile sözleşme imzalanmıştır. Mali destek programı kapsamında Ajans tarafından toplam 10.977.196
TL mali destek sağlanmıştır. 2013 yılı itibari ile yürütülmekte olan mali destek programı kapsamında ise Harita 4: Bölgede Yer Alan OSB’ler
26 işletme destek almaya hak kazanmıştır.
50 Batı Karadeniz Bölgesi Girişim Sayıları tablosu EK-26 olarak verilmektedir.

51 2011 ve 2012 Yılları Kurulan ve Kapanan İşletme Sayıları tablosu EK-27 olarak verilmektedir.
92 93
YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ 1.3.6.2. İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİ

Batı Karadeniz Bölgesinden 2009-2013 yılları arasında Yatırım Teşvik Belgesi alan işletme sayısı 134’tür. İş Geliştirme Merkezleri, bünyesinde barındırdığı işletmelere işletme geliştirme koçluğu, destek ağlarına
Bu işletmeler arasında KOBİ sınıfında olmayan firmalar da bulunmaktadır. Ancak büyük çoğunluğunun ulaşım, finans kaynaklarına erişim imkânı, uygun koşullarda iş yeri mekânı, ortak ofis ekipmanı, ofis
KOBİ sınıfında yer aldığı söylenebilir. Aynı dönemde Zonguldak ilinden 68, Karabük ilinden 35 ve Bartın hizmetleri gibi hizmetler sunarak işletmelerin en kırılgan oldukları ilk yıllarını sağlıklı bir şekilde aşmalarını
ilinden 31 adet işletme Yatırım Teşvik Belgesi almıştır. ve büyümelerini sağlamak amacıyla kurulan ve işletilen, İşletme Kuluçkası veya İşletme Fidanlığı olarak ta
adlandırılan merkezlerdir.
Sektörel bazda alınan teşvik belgelerini incelediğimizde 72 işletmenin imalat sanayiinde, 43 işletmenin
Bölgede 2 adet İŞGEM bulunmakta olup bunların tamamı Zonguldak ili sınırları içerisindedir. Türkiye
de hizmet sektöründe faaliyet gösterdiği görülmüştür. genelinde toplam 12 adet olan İŞGEM’lerin 2’sinin bölgede olması önemli bir göstergedir. Ancak, 2008
yılından sonra hiç İŞGEM kurulmaması, mevcut İŞGEM’lerin göstermiş olduğu performanslar da göz
önüne alındığında verimlilik konusunun yeniden gözden geçirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
TÜBİTAK MALİ DESTEK PROGRAMLARI Bölgede yer alan İŞGEM’ lerle ilgili mevcut durumu gösteren tablo aşağıda verilmiştir.
1995-2012 yılları arasında TÜBİTAK mali destek programlarına başvuru yapan firma sayısı 19’dur. Bu sayı,
ülke genelinde başvuru yapan firma sayısının %0,41’ini oluşturmaktadır. Bu firmalardan ERDEMİR ve
KARDEMİR haricindekiler KOBİ sınıfında yer almaktadır. Tablo.16: Batı Karadeniz Bölgesinde Yer Alan İşletmeler
Özellikle ERDEMİR ve KARDEMİR etkisi ile bölgede oluşması beklenen makine imalat sektörünün yeterince Dolu Mevcut Mevcut
gelişmemesi ve ar-ge çalışmalarına uzak olunması bu sonucun doğmasında önemli katkı sahibidir. Yine Kuruluş Yılı İşlik Sayısı
İşlik Sayısı İşletme Sayısı İstihdam
aynı dönemde sunulan toplam proje sayısı toplam 43 adettir. Bu projelerden 13 tanesi ERDEMİR, 6 tanesi
de KARDEMİR tarafından sunulmuştur. Bölgeden sunulan proje sayısının ülke geneline oranı %0,44 olup ZONGULDAK
1997 20 15 10 60
İŞGEM
yeterli seviyede değildir.
Tablo.15: Başvuru Yapan Firma ve Proje Sayısı EREĞLİ İŞGEM 2004 15 15 15 38
Kaynak: KOSGEB 2012 Yılı Faaliyet Raporu

ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TÜRKİYE TR81 YÜZDE
Başvuru Yapan
14 4 1 19 4582 0,41%
Firma Sayısı
Proje Sayısı 32 9 2 43 9721 0,44%

Kaynak: TÜBİTAK
1.3.6. AR-GE ve YENİLİKÇİ ÇALIŞMALAR

1.3.6.1. MARKA, PATENT, ENDÜSTRİYEL TASARIM VE FAYDALI
MODEL BAŞVURULARI
1995-2012 yılları arasında Türk Patent Enstitüsü’ne (TPE) yapılan toplam patent başvuru sayısı 59’dur.
Tescillenen patent sayısı ise 14’tür. Ülkenin toplam tescillenmiş patentlerinin sadece %0,35’i bölgede
bulunmaktadır. Bölge, Düzey-II bölgeleri arasında tescillenmiş patent sayısı sıralamasında 18. sırada yer
almaktadır.
Yine aynı yıl aralığı için TPE’ye yapılan endüstriyel tasarım başvuru sayısı 85 olup, tescillenen endüstriyel
tasarım sayısı 71’dir. Bölge, diğer Düzey-II bölgeleri arasında 20. sırada yer almakta ve ülkenin tescillenmiş
endüstriyel tasarımlarının %0,10’nu barındırmaktadır.
Faydalı model başvuruları açısından 2012 yılsonu itibari ile 58 adet başvuru yapılmış olup 22 adedi
tescillenmiştir. Bölge, diğer Düzey-II bölgeleri arasında 22. sırada yer almakta ve ülkenin tescilli faydalı
model sayısının %0,13’ünün bulundurmaktadır.
Batı Karadeniz Bölgesinin marka tescili ile ilgili başvuruları 2012 yılsonu itibari ile 2018 adettir. Tescilli
marka sayısı ise 963’tür. 2009 yılsonu itibari ile tescillenen marka sayısı 655’tir. Ülkenin tescillenmiş
markalarının %0,24’ü bölgede yer almaktadır.52
52 Patent, Marka, Faydalı Model, Endüstriyel Tasarım Başvuru Sayıları EK-28 olarak verilmektedir.
94 95
Grafik.33:BAKKA KOBİ Mali Destek Programları Öncelik Dağılımları
82%
74%
66%
1.4. BATI KARADENİZ BÖLGESİ 14% 17%

11% 9%
7% 6%
3% 0% 1%
ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ

Üretim kapasitesinin ve Ar-Ge’ye yönelik Enerji verimliliğinin ve Turizm sektöründe
verimliliğin arttırılması yatırımların sağlanması ve çevreye duyarlı teknoloji çeşitliliğin, tesis ve hizmet
Batı Karadeniz Bölgesinde 4 adediyenilikçiaktif olmak üzere toplam
ürün üretilmesi 5 adet
kullanımının Organizekalitesinin
arttırılması Sanayi Bölgesi bulunmaktadır.
arttırılması
Zonguldak Ereğli ve Çaycuma ilçelerinde 2010 bulunan
Yüzde Organize
2011 Yüzde Sanayi Bölgelerinde yatırım çalışmaları devam
2013 Yüzde
etmektedir. Alaplı İlçesi Organize Sanayi Bölgesi’nde ise yer seçimi yapılmış olup, OSB’nin faaliyete
Kaynak: BAKKA Faaliyet Raporu
geçirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Bölgede yer alan diğer OSB’ler Karabük ve Bartın
Organize Sanayi Bölgeleridir.53
Harita 4: Bölgede Yer Alan OSB’ler
Harita 4: Bölgede Yer Alan OSB’ler
Çaycuma Organize Sanayi Bölgesi’nde kanalizasyon, içme ve kullanma suyu, terfi hattı, elektrik,
yağmursuyu kanal şebekeleri ile tretuvar ve yol üst kaplaması tamamlanmıştır. OSB Müdürlüğü EPDK’dan
elektrik dağıtım lisansı almıştır. Su, OSB içerisinde bulunan kuyulardan tedarik edilerek OSB yönetimi
tarafından dağıtılmaktadır. 2010 yılı içerisinde kâğıt ve elektrik sektörlerinde faaliyet göstermekte olan 2
firmanın doğalgaz talebi olmuş ve bu konuda altyapı sağlanmıştır. Bunların yanında, atık su arıtma tesisi
konusunda, Bilim, Sanayi ve Teknoloji başvurusunda bulunulmuştur.
EREĞLİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Ereğli Organize Sanayi Bölgesi 1995 yılında kurulmuştur. Organize Sanayi Bölgesi’nde, 5000-10.000-
15.000 ve 20.000 m²’lik 4 farklı büyüklükte sanayi alanı planlanmıştır. Firmaların yaklaşık % 25’i üretim
yapmakta iken, % 50’lik dilim henüz faaliyete geçmemiştir. OSB’deki parsellerin yaklaşık % 25’i ise boştur.
Ereğli Organize Sanayi Bölgesi, Ereğli-İstanbul yolunun 5,3. km’sinden ayrılan Alaplı yolunun 6,4.
km’sinde yer almaktadır. OSB Ankara’ya karayoluyla 330 km, İstanbul’a 280 km mesafededir. TEM Düzce
Kaynak: Batı Karadeniz Bölgesi Organize Sanayi Bölgeleri Mevcut Durum Analizi, 2011, BAKKA bağlantısına ise yaklaşık 60 km uzaklıktadır. Ereğli ve Alaplı’daki liman projeleri dolayısıyla karayolu yanında
Kaynak: Batı. Karadeniz Bölgesi Organize Sanayi Bölgeleri Mevcut Durum Analizi, 2011, BAKKA deniz yolu ulaşımı açısından da uygun bir konumda olan OSB, havayolu ve demir yolu ulaşımı açısından
benzer olanaklara sahip değildir. Karasu-Irmak demiryolu hattının tamamlanması ile beraber OSB’nin
demiryolu bağlantısı da sağlanmış olacaktır. OSB’nin kurulu olduğu arazinin kamulaştırma işlemleri
ZONGULDAK sonuçlandırılmıştır. OSB arazisinin yaklaşık büyüklüğü 200 hektar olup söz konusu alan belediye mücavir
alanı dışındadır. Bölgede, içme suyu ve kanalizasyon şebekeleri mevcuttur. Enerji dağıtımı EPDK’dan
alınan lisansla OSB Yönetimi tarafından yapılmaktadır. Doğalgaz sistemi mevcuttur. Herhangi bir altyapı
ÇAYCUMA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ sorunu bulunmayan OSB’de katı atık toplanmasına yönelik çöp konteyneri alım işi de tamamlanmıştır.
Çaycuma Organize Sanayi Bölgesi, 1991 yılında 125 hektar arazi üzerinde kurulmuştur ve büyüklükleri
5000 -30.000 m² arasında değişen toplam 65 parselden oluşmaktadır. OSB düz bir zemine sahip olduğu
için inşaat maliyetleri nispeten düşüktür. ALAPLI ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
OSB’de yer alan parsellerin yaklaşık % 49’u üretimde olan firmaları barındırırken, % 14’ünde üretimde Alaplı Organize Sanayi Bölgesinin kuruluş çalışmaları 1996 yılında başlamış, 1997 yılında ise yer seçim
olmayan firmalar bulunmaktadır. OSB’nin yaklaşık %37’lik dilimi ise boştur. çalışmaları tamamlanmıştır. 2005 yılında OSB kuruluş protokolü yeniden düzenlenmiş ve yürürlüğe
Karayolu bağlantıları tamamlanmış olan OSB, Ankara’ya 240 km, İstanbul’a 380 km, bölgedeki tek girmiştir. OSB için seçilen alan, Ereğli Organize Sanayi Bölgesinin batısında yer almakta ve karayoluna
havaalanı olan Zonguldak Havaalanına 12 km uzaklıktadır ve bu anlamda bölgedeki en avantajlı OSB 2 km uzaklıkta bulunmaktadır. Toplam alanı 816.964,10 m2 olan OSB’nin kamulaştırma çalışmaları
konumundadır. En yakın TCDD istasyonuna uzaklığı ise 3 km’dir. Zonguldak ve Bartın Limanlarına 40-45 tamamlanmıştır. Alaplı OSB elverişli konumu nedeniyle yatırımcıların ilgisini çekmektedir.
km’lik eşit uzaklıklarda bulunan OSB, Filyos Vadisi Projesi kapsamında yapılacak olan Filyos Limanına ise
22 km mesafede bulunmaktadır.
53 Bölgede Yer Alan OSB’ler EK-29 olarak verilmektedir.
96 97
KARABÜK
KARABÜK ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Karabük Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü 1992 yılında göreve başlamıştır. Çeşitli kurum
ve kuruluşların temsilcilerinin de katıldığı Yer Seçimi Heyeti 1993 yılında çalışmalarına başlamış, OSB’nin
kuruluşu Sanayi ve Ticaret Bakanlığının 19.11.1993 tarih ve 5900 sayılı yazısı ile onaylanmıştır.
OSB’de yer alan firmaların % 62’si üretimdedir. %10’ luk dilim ise üretimde değildir. OSB’nin yaklaşık
% 28’i boş durumdadır.
Karabük, TEM Otoyolu- Gerede bağlantısına 80 km uzaklıktadır. Karabük karayolu ile Ankara’ya 218 km,
İstanbul’a 420 km. ve Kocaeli’ye 300 km; demiryolu ile Zonguldak iline 126 km mesafede yer almaktadır.
OSB demiryolu ile yaklaşık 100 km mesafede bulunan Zonguldak Limanından yararlanmaktadır. OSB’nin
Bartın limanına mesafesi 70 km’dir. OSB’ye yaklaşık 70 km mesafede bulunan Filyos Vadisi Projesi’nin
bitirilmesiyle birlikte Filyos Limanı’ndan da yararlanma imkânı bulacak olan OSB, aynı zamanda Yenice
yolunun tamamlanması ile de deniz yoluna daha kolay ulaşım sağlayacaktır.
1997 yılında ihalesi ve yer teslimi yapılan OSB’nin aynı tarihte temeli atılmıştır. 2000 yılında alt yapı
inşaatı işleri kapsamında yer alan bölge içi yollar, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon, 1500 m3’ lük su
deposu, yağmur suyu drenajı çalışmaları tamamlanmıştır. 2002 yılında da bölge içi yol, otopark, tretuvar
kaplaması ve muhtelif inşaat işleri sonuçlandırılmıştır.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü ile 2007 yılında bağlantı anlaşması
yapılmıştır. Hali hazırda 1430 MW enerji üretimi yapılmaktadır. dağıtımcı işletmeciliği yapmamaktadır. 5084 sayılı yasa çerçevesinde diğer illere göre % 50 ucuz enerji
OSB alanını genişletmek ve yolla direkt bağlantı sağlayıp daha görünür hale gelmesini sağlamak amacıyla kullandırılmaktadır. 2 adet pompa istasyonu mevcuttur ve kullanma suyu dağıtımı yapılabilmektedir.
260 ha alan ilave edilmesi planlanmaktadır. Bu konuda başvurularda bulunulmuş olup, konunun nihai Ayrıca ADSL internet bağlantısının altyapısı tamamlanarak sanayicinin kullanımına sunulmuştur.
hale getirilmesi beklenmektedir. OSB’de açılacak 260 ha’nın yaklaşık 110 ha’lık kısmında ise Karabük il Mevcut OSB’nin güneydoğusunda, Ulus ırmağı yatağında bulunan ve büyük kısmı ırmak boşluğu, hazine
merkezinde faaliyet gösteren 17 adet haddehane sahibinin bir araya gelerek oluşturdukları KARMET A.Ş. ve meradan oluşan, yaklaşık 100 Ha. alan OSB’nin II. kısım genişletme alanı olarak düşünülmektedir. DSİ
kurulması planlanmaktadır. ve Bartın İl Özel İdaresi tarafından yapılacak olan sedde çalışmasına müteakip “Yer Seçim Çalışmaları”
OSB alanını genişletmek ve yolla direkt bağlantı sağlayıp daha görünür hale gelmesini sağlamak amacıyla sonuçlandırılacaktır.
260 ha alan ilave edilmesi planlanmaktadır. Bu konuda başvurularda bulunulmuş olup, konunun nihai
hale getirilmesi beklenmektedir. OSB’de açılacak 260 ha’nın yaklaşık 110 ha’lık kısmında ise Karabük il
merkezinde faaliyet gösteren 17 adet haddehane sahibinin bir araya gelerek oluşturdukları KARMET A.Ş.
kurulması planlanmaktadır.
BARTIN
BARTIN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Bartın Organize Sanayi Bölgesi’nin altyapı işlemlerine 1995 tarihinde başlanmış ve altyapı inşaatı 1999
tarihinde tamamlanmıştır. Firmaların % 65’i üretimde olup % 21’lik dilimi üretim yapmamaktadır. OSB’nin
% 14’ü ise boştur.
Limana olan mesafesi ise 26 km’dir. OSB, demiryolu bağlantısına ve Zonguldak Havaalanı’na da 24 km
mesafede bulunmaktadır. Bartın Organize Sanayi Bölgesi İstanbul’a 430 km, Ankara’ya ise 270 km.
mesafededir.
OSB’de doğalgaz kullanılmaktadır. Su, kanalizasyon, PTT gibi hizmetler ise kolayca sağlanabilmektedir.
OSB’de tüm sanayi parsellerine toplam 6 trafo dağıtım binası ve 95 adet elektrik direği ile elektrik enerjisi
verilmektedir. OSB yönetimi dağıtımcı lisansına sahip olmasına rağmen, maliyetleri arttırmamak adına
98 99
2. DEMOGRAFİK VE
SOSYOEKONOMİK YAPI
Mevcut Durum Analizinin ikinci bölümü olan Demografik Yapı’da bölge illerinin nüfus hareketlerine,
eğitim ve sağlık olanaklarına, istihdam yapısına, tek sektörlü ekonomik yapının sosyal yaşama olan
etkilerine ve kentleşme analizlerine yer verilmiştir.
Vizyonu “Bağımlı Ekonomik Yapısını Kırmış ve Yaşam Kalitesini Yükseltmiş Bir Bölge Olmak” olan Batı
Karadeniz Bölge Planında öngörülen kalkınma tek boyutlu değildir: Ekonomik kalkınmanın yanı sıra sosyal
kalkınmanın da sağlanması gerekmektedir. Sosyal boyutu düşünülmeden sadece ekonomik kalkınmanın
öngörüldüğü örnekler, başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Kapsamlı ve sürdürülebilir kalkınmanın gereklerinden
biri, sosyal olanaklara öncelik vermektir. Bu temel amaç dâhilinde bölgede yaşam kalitesinin arttırılması
benimsenmiştir.
Bölgenin %48.2’sini oluşturan kırsal nüfusun istihdam olanaklarının çeşitlendirilmesine, kentlilik bilincinin
oluşturulup yaşanabilirliğin arttırılmasına, dezavantajlı gruplara yönelik sosyal içermenin sağlanmasına
ve istihdam olanaklarının çeşitlendirilmesine yönelik stratejilere altlık oluşturması amacı ile bölgenin 2.1. DEMOGRAFİK YAPI
sosyal yapısı bu bölümde detaylı olarak incelenmiştir. Batı Karadeniz Bölgesi’nin nüfusu 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne göre 1.020.108 kişidir.
Harita.5: İllere Göre Nüfus Dağılımları Buna göre Türkiye nüfusunun %1,34’ü Batı Karadeniz Bölgesi’nde yaşamaktadır. Bölge illeri içerisinde en
fazla nüfusa sahip olan il Zonguldak iken en az nüfusa sahip olan il ise Bartın’dır.
Harita.5: İllere Göre Nüfus Dağılımları Bölge genelinde kentsel nüfus ile kırsal nüfus birbirine çok yakındır, öyle ki bölgenin kentsel nüfus
oranı %51.8’dir. Bartın ve Zonguldak illerinde kırsal alanlarda yaşayan nüfus, kentsel alanlarda yaşayan
nüfustan fazladır. Daha önce belde olmaları nedeniyle kır nüfusu içinde sayılan Zonguldak’a bağlı Kozlu
ve Kilimli beldelerinin 2012 yılı sonunda ilçe statüsü kazanması nedeniyle Zonguldak’taki kentsel nüfusun
kırsal nüfusa göre artış göstermiş olabileceği düşünülmektedir ancak buna ilişkin resmi veri henüz
yayınlanmamıştır.
2013 TÜİK verilerine göre kentsel nüfus oranı Türkiye rakamlarına en yakın il Karabük, en uzak il ise
Bartın’dır. İlçeler bazında ise kentsel nüfus dağılımı bağlamında Ereğli, Safranbolu, Eskipazar ilçeleri ön
plana çıkarken, kırsal nüfus bağlamında Ulus, Kurucaşile, Eflani öne çıkmaktadır.54
Kentsel ve kırsal alanların bütünleşmiş bir yapı sergilemesi nedeniyle, kentlerde çalışan nüfusun kırsal
alanlarda yaşama eğilimi göstermesinin bu duruma sebep olduğu düşünülmektedir.
Grafik.34:
Grafik.34:Batı
BatıKaradeniz Bölgesi2012
Karadeniz Bölgesi 2012 ADNKS
ADNKS sonucu
sonucu
Kent Kır Toplam
1.020.108
528.401
491.707
606.527
319.222
287.305
172.945
120.285
225.145
68.151
188.436
52.200
2013 TÜİK Verilerinden Hazırlanmıştır
2013 TÜİK Verilerine Göre Hazırlanmıştır.
TR81 ZONGULDAK KARABÜK BARTIN
Kaynak: TÜİK,
Kaynak: TÜİK,2013
2013
54 İlçeler Bazında Kent ve Kır Nüfusları EK-30 olarak verilmektedir.
102 Harita 6: İllere Göre Kadın Erkek Nüfus Dağılımları 103

Batı Karadeniz Bölgesi nüfusunun cinsiyete göre dağılımı aşağıdaki haritada gösterilmektedir. Buna Tablo.17: Batı Karadeniz Bölgesi 2000-2012 Dönemi Nüfusu
göre Türkiye genelinden farklı olarak Karabük ili hariç Batı Karadeniz Bölgesi’nde kadın nüfusun erkek
nüfustan fazla olduğu görülmektedir. Türkiye geneli için kadın nüfusun oranı %49,81 iken Batı Karadeniz 2000 2007 2012
Bölgesi’nde bu oran %50,39’dur. TÜRKİYE 67.803.927 70.586.256 75.627.384
Harita.6: İllere Göre Kadın Erkek Nüfus Dağılımları TR81 1.024.879 1.016.484 1.020.108
ZONGULDAK 615.599 615.890 606.527
Merkez 218.422 215.922 213.544
Alaplı 44.578 46.372 44.986
Çaycuma 100.685 96.850 94.038
Devrek 66.518 62.790 57.366
Ereğli 159.808 170.371 173.933
Gökçebey 25.588 23.585 22.660
KARABÜK 225.102 218.463 225.145
Merkez 116.804 119.084 123.616
Eflani 12.270 9.592 9.108
Eskipazar 16.365 13.217 12.519
Ovacık 5.455 3.407 3.193
Safranbolu 47.257 49.821 55.170
Yenice 26.951 23.342 21.539
BARTIN 184.178 182.131 188.436

TÜİK 2013 Verilerine göre hazırlanmıştır.
Merkez 130.492 135.051 143.262
Batı Karadeniz Bölgesi nüfus artışı ve hareketleri açısından ele alındığında göç veren bir bölge olarak
göze çarpmakta ve Türkiye ortalamasının altında bir nüfus artış hızı sergilemektedir. Tablo.17’de 2000- Amasra 16.122 15.199 15.284
2012 döneminde yaşanan nüfus değişimleri görülmektedir. 2000 yılına ait veri Genel Nüfus Sayımı verisi,
Kurucaşile 8.742 7.593 7.210
2007 ve sonrasına ait veri ise ADNKS verisidir. Söz konusu dönemde bölgenin idari yapısını değiştiren
tek düzenleme (Zonguldak Merkez’de yer alan Kilimli ve Kozlu beldelerinin ilçe olması) 2014 yılında Ulus 28.822 24.288 22.680
yapılacak olan yerel seçimlerin ardından tam anlamıyla hayata geçecek olduğundan nüfus açısından bu
ilçeler tabloya dahil edilmemiştir. Diğer yandan adı geçen ilçelerin, geçmişte belde statüsünde olmaları
nedeniyle TÜİK tarafından kırsal nüfus içinde değerlendirilmeleri de bir önceki bölge planında eleştirilen Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı ve oranları nüfus piramidinde gösterilmektedir. Buna göre bölge
hususlar arasında yer almaktadır. 0-14 yaş grubu açısından Türkiye ortalamasının altında bir görünüm sergilemekteyken 15-64 yaş ile 65
ve üzeri yaş grupları açısından Türkiye ortalamasının üzerinde değerlere sahiptir. Türkiye genelinde 15-64
2000-2012 dönemi nüfusu incelendiğinde, Türkiye nüfusunda istikrarlı bir artış olduğunu söylemek
yaş grubunun genel nüfusa oranı %67,55 seviyesindeyken Batı Karadeniz Bölgesi’nde bu oran %70,21’dir.
mümkündür. Bahsi geçen dönemde Türkiye nüfusu 67.803.927 kişiden 75.627.384 kişiye ulaşmıştır. Ancak
Bu haliyle nüfus piramidinin ortaya koyduğu en önemli nokta istihdamda sürdürülebilir bir artışın acil bir
yine ilgili dönemde Batı Karadeniz Bölgesi’nin nüfusu 1.024.879 kişiden 1.020.108 kişiye gerileyerek ülke
ihtiyaç olarak bölge gündeminde bulunması gerektiğidir.
genelinin tersine bir görünüm çizmiştir. Her ne kadar 2000-2010 döneminde yıllık binde 0,09’luk bir
artış görülmekteyse de bu oran aynı dönem için Türkiye ortalaması olan binde 8’in oldukça uzağındadır. 0-14 yaş grubunun, çalışabilir yaş grubu olarak kabul edilen 15-64 yaş grubuna oranı anlamına gelen
Nüfustaki bu azalış, Türkiye genelindeki eğilim ile ters bir görüntü arz etmektedir. Türkiye’de yoğun göç genç bağımlılığı açısından Batı Karadeniz Bölgesi Türkiye ortalamasının altında bir değere sahiptir. Türkiye
veren bölgelerin ülkenin doğusunda olduğu düşünüldüğünde ülkenin batısında olmasına rağmen Batı genelinde %36,91 olan bu oran bölge genelinde %27,94’tür. 65 ve üzeri yaş grubunun 15-64 yaş grubuna
Karadeniz Bölgesi’nde yaşanan bu gelişmenin tersine çevrilmesi için ciddi tedbirler alınması gerektiği oranını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı açısından ise bölge ortalaması %14,50 oranı ile Türkiye ortalaması
açıktır. olan %11,12’nin üzerinde bir değere sahiptir. 55Öte yandan toplam yaş bağımlılık oranı açısından bölge,
%42,44 değeri ile Türkiye oranı olan %48,03’ün altında bir değere sahiptir. Genç bağımlılığı ve toplam
Bölgenin göç veren bir yapı sergilemekte olması kadın-erkek nüfus dağılımını da etkilemektedir:
bağımlılık oranları açısından Türkiye geneli ile karşılaştırıldığında bölge her ne kadar avantajlı gibi görünse
Göç veren bölgelerde kadın sayısının, erkek sayısından fazla olduğu görülmektedir. Zonguldak ve
de bölge nüfusunun azalma eğilimi içerisinde olması ve bölgenin göç veren niteliğinin değişmemesinin
Bartın’da kadın nüfusunun daha fazla olması Tablo.17’de de görüldüğü üzere göç veren iller olması ile
bu “avantajlı” durumun nedenleri olduğu değerlendirilmektedir.56
ilişkilendirilmektedir.
Zonguldak il nüfusu 2000-2012 döneminde azalmış, Karabük nüfusu neredeyse değişmemiş, Bartın’ın
nüfusunda ise bir artış gözlenmiştir. 55 Batı Karadeniz Bölgesi Nüfusunun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı EK-31 olarak verilmektedir.
56 2012 ADNKS’ye Göre TR81 Düzey 2 Batı Karadeniz Bölgesi Yaş Bağımlılık Oranları EK-32 olarak verilmektedir.
104 105
Grafik 35: Nüfusun Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımı Harita.7: İllere Göre Nüfus Hareketleri
Harita 7: İllere Göre Nüfus Hareketleri
Harita 7: İllere Göre Nüfus Hareketleri
TÜİK 2013 Verilerinden Hazırlanmıştır.
Grafik.36’da Batı Karadeniz Bölgesi’nin verdiği ve aldığı göçün yaş gruplarına göre dağılımı gösterilmektedir.
Buna göre bölgenin verdiği göçün %59,32’sini oluşturan 20.641 kişinin 15-34 yaş grubunda olduğu
görülmektedir. Toplam göç eden nüfusun %14,28’i 15-19 yaş; %18,33’ü 20-24 yaş; %16,69’u 25-29 yaş
Grafik.36: Batı Karadeniz Bölgesi'nin Verdiği ve Aldığı Göçün Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
2.1.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİ GÖÇ EĞİLİMLERİ TÜİK 2013 Verilerinden
ve %10,02’si de(Bin)30-34Hazırlanmıştır.
yaş grubundadır. Bölgenin aldığı göç açısından ele alındığında, aynı yaş grubunun
toplamın %66,44’üne denk gelen 20.771 kişiden oluştuğu görülmektedir. Bu nüfusun toplam içindeki
2012 ADNKS’ye göre Batı Karadeniz Bölgesi’nin diğer düzey 2 bölgeleri ile arasındaki göç ilişkisi Harita.6’da dağılımına bakıldığında, %22,48’inin 15-19 yaş; %21,95’inin 20-24 yaş; %13,20’sinin 25-29 yaş ve
gösterilmektedir. Buna göre 2012 yılı içerisinde 31.266 kişi Batı Karadeniz Bölgesi’ne göç etmişken 34.793 %8,81’inin 30-34 yaş grubunda olduğu görülmektedir. 15-24 yaş grubunun %44,43’e ulaşan ağırlığında
kişi ise bölgeden ayrılmıştır. Dolayısıyla bölgenin nüfusu göç yoluyla 3527 kişi azalmıştır. Bölgenin en bölge üniversitelerinin varlığının önemli etkide bulunduğu değerlendirilmektedir.57
fazla göç aldığı ilk beş düzey 2 bölgesi sırasıyla TR10 İstanbul, TR42 Doğu Marmara, TR51 Ankara, TR41 Grafik.36: Batı Karadeniz Bölgesi'nin Verdiği ve Aldığı Göçün Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Bursa, Eskişehir, Bilecik ile TR82 Kuzey Anadolu olmuştur. Bölgenin verdiği göç açısından da bu sıralama Grafik.36: Batı Karadeniz Bölgesi’nin Verdiği ve Aldığı Göçün Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Bin)
(Bin)
değişmemektedir.
İstanbul ve Ankara göç verilen iller sıralamasında bölge illerinin hepsi açısından ilk iki sırada yer alırken,
Kocaeli her üç il için bir diğer ortak hedef il konumundadır. Zonguldak açısından Bursa, Karabük açısından
Çankırı göç verilen iller arasında yer alırken; bölge illerinin hepsinin bir birleriyle güçlü bir göç ilişkisi
içinde olduğunu söylemek mümkündür. Bu açıdan öne çıkan Bartın’ın göç verdiği hedefler arasında
Zonguldak ve Karabük öne çıkmaktadır. (TÜİK,2013)
TÜİK 2013 verilerinden hazırlanmıştır.
Göç alınan iller söz konusu olduğunda ise Zonguldak açısından en çok göç alınan iller sırasıyla İstanbul,
Ankara, Bartın, Kocaeli, Bursa ve Karabük şeklideyken Bursa ve Karabük’ten Zonguldak’a göç eden kişi
sayısı eşittir. Karabük’e en çok göç veren iller ise sırasıyla İstanbul, Ankara, Zonguldak, Kocaeli ve Bursa
şeklinde sıralanmaktadır. Sırasıyla İstanbul, Zonguldak, Ankara, Karabük ve Kocaeli ise Bartın’ın en çok
göç aldığı illerdir. Alınan göçe ilişkin veriler ele alındığında bölge illeri arasındaki göç ilişkisi daha açık
biçimde ortaya çıkmaktadır. Hem Zonguldak hem de Bartın bölge içi göç açısından ön plandadır.
TÜİK 2013 verilerinden hazırlanmıştır.

Tablo.18’de 2007-2012 döneminde Batı Karadeniz Bölgesi illerine ait net göç ve net göç hızına ilişkin
değerler gösterilmektedir. Söz konusu dönemde Zonguldak nüfusunun artan biçimde göç eğilimi
içerisinde olduğu görülmektedir. 2007-2008 döneminde -3,05 seviyesinde olan net göç hızı istikrarlı
biçimde artarak 2011-2012 döneminde -13,77 seviyelerine ulaşmıştır. Karabük, bu açıdan inişli-çıkışlı bir
görünüm arz etmektedir. 2007-2012 dönemi ele alındığında, net göç hızının artıda olduğu bir dönemi
ekside olduğu bir dönem takip etmektedir. Söz konusu dönem Bartın temel alınarak incelendiğinde ise
belirli bir eğilimden bahsetmek mümkün olmasa da ilgili dönem genelinde Bartın nüfusunun göç veren
bir nitelik arz ettiği söylenebilir.
57 Batı Karadeniz Bölgesi’nin Verdiği ve Aldığı Göçün Yaş Gruplarına Göre Dağılımı EK-33 olarak verilmektedir.
106 107
Tablo.18: İller Bazında 2007-2012 Dönemi Net Göç ve Net Göç Hızı Bölge genelinde yüz bin kişi başına düşen hastane sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Zonguldak
ve Karabük illerinde Türkiye ortalamasının üzerinde olan yüz bin kişi başına düşen yatak sayısı,
2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 Bartın ilinde ortalamanın altındadır.60 OECD ülkelerinin ortalamasının yüz bin kişiye 490 yatak olduğu
düşünüldüğünde (OECD, 2012) hem Türkiye hem de Bölge ortalaması OECD ortalamasının altında
Net göç Net Net göç Net Net göç Net Net göç Net Net göç
Net göç kalmaktadır. Türkiye’de Isparta ve Elazığ dışında OECD ortalamasının üzerinde kişi başı hastane yatak
hızı göç hızı göç hızı göç hızı göç hızı
sayısına sahip il bulunmamaktadır.
Zonguldak -1.891 -3,05 -4.443 -7,14 -7.555 -12,12 -7.836 -12,71 -8.408 -13,77
Türkiye, kişi başına düşen hekim sayısı bakımından da OECD ortalamasının altındadır. Bin kişiye düşen
Karabük -106 -0,49 -731 -3,34 130 0,57 -827 -3,76 5.066 22,76 hekim sayısı OECD ülkelerinde 3,1 iken, Türkiye’de 1,7 dolaylarında bulunmaktadır (OECD, 2012). Batı
Karadeniz Bölgesinde ise bin kişi başına düşen hekim sayısı 1,57’dir. 61 Bölge genelinin ortalaması Türkiye
Bartın 2.093 11,36 462 2,45 -957 -5,08 -1.059 -5,64 -185 -0,98 ortalamasının altında iken, Zonguldak ülke ortalamasının üzerindedir. Bölge illeri arasında bu konuda
ciddi farklılıklar bulunmaktadır.
2.2. SOSYOEKONOMİK YAPI 2.2.2. EĞİTİM

Bölge illeri net okullaşma oranı açısından Türkiye ortalamasının üzerindedir. 2013 TÜİK verilerine göre
2.2.1. SAĞLIK bölge genelinde kadın ve erkek okullaşma oranları arasında ciddi bir fark bulunmamaktadır.62
Bölgede, 3’ü özel, 17’si kamu olmak üzere toplam 20 hastane bulunmaktadır. Özel hastanelerin ikisi 2013 TÜİK verilerine göre her üç ilde de okuma yazma bilmeyen nüfus oranı %6 civarındadır. Okul
Zonguldak’ta, biri ise Karabük’tedir. Zonguldak’ta Merkez, Ereğli, Devrek ve Çaycuma İlçelerinde 4 adet mezuniyet oranlarına bakıldığında en fazla değeri ilkokul ve ilköğretim okulu mezunlarının aldığı
hastane ve Merkez ilçede 1 adet Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi projesi yapılmaktadır. 58 görülmektedir. Lise ve dengi ile yüksekokul-fakülte mezun oranlarına bakıldığında ise Karabük ilinin diğer
Bölgedeki tek üniversite hastanesi Zonguldak’ta bulunan Bülent Ecevit Üniversitesi Eğitim ve Araştırma illere göre daha yüksek değerler aldığı görülmektedir. Yüksek lisans ve doktora mezunları oldukça azdır.
hastanesidir. Hastane bünyesinde radyoterapi ve kemoterapi merkezleri bulunmaktadır. Söz konusu Kadın okuryazarlığı ile kadınların bir okuldan mezun olma oranları ise erkeklere göre daha düşüktür.
merkezler, fiziksel koşulları iyileştirildiğinde ve kapasiteleri arttırıldığında çevre illere ve hatta Ankara ve Tablo.19: 6 Yaş Ve Üzeri Nüfus İçin İller Bazında Bitirilen Eğitim Düzeyi 2012 (%)
İstanbul gibi büyük kentlere dahi hizmet verebilecek duruma gelebilecektir.
Zonguldak Karabük Bartın TR81
Bunun yanı sıra 2010 yılında Karabük’te Tıp Fakültesi kurulmuş olup öğrenci alımına başlamıştır.
Öğrenciler hâlihazırda Bülent Ecevit Tıp Fakültesinde eğitimlerini sürdürmektedirler. Akademik kadronun Okuma Yazma Bilmeyen 6 6 6 6
tamamlanması ile tıp fakültesi binasının faaliyete geçmesi planlanmaktadır.

Okuma Yazma Bilen-Okul Bitirmeyen 16 15 19 17
Bölge illerinin tamamında aile hekimliği uygulamasına başlanmıştır. Ana çocuk sağlığı ve aile
planlaması birimlerine bakıldığında dağılımın, Zonguldak’ta 2, Bartın’da 1 ve Karabük’te 1 şeklinde İlkokul Mezunu 26 24 27 26
olduğu görülmektedir. Bunların dışında, Zonguldak’ta 104, Bartın’da 7 ve Karabük’te 21 adet sağlık evi
bulunmaktadır.59 İlköğretim Mezunu 19 18 22 19
Grafik.37: Bölge Hastane Kapasite Verileri
Grafik.37: Bölge Hastane Kapasite Verileri Ortaokul ve Dengi Okul Mezunu 4 5 3 4
Lise ve Dengi Okul Mezunu 18 21 14 18

333
304 Yüksekokul-Fakülte Mezunu 7 9 7 8
291
Hastane yatak Yüksek Lisans Mezunu 1 1 1 1
252
sayısı/100.000 kişi
223
Doktora Mezunu 1 1 1 1
175 169
1
157 Toplam hekim Bilinmeyen 2 1 2 2
140
118 sayısı/100.000 kişi
65
31 İl sıralaması (hekim
19 sayısına göre)
0 0
Zonguldak Karabük Bartın TR81 TÜRKİYE
60 2013 TÜİK verilerine göre hazırlanan Yüz Bin Kişi Başına Hastane Yatak ve Toplam Hekim Sayısı tablosu Ek 36’da verilmektedir.
Grafik.38: Yüksek Öğretim Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı 61 2013 TÜİK verilerine göre hazırlanan Eğitim Seviyelerine Göre Net Okullaşma Oranı tablosu EK-37’da verilmektedir.
58 Zonguldak İlinde Devam Eden Hastane Projeleri EK-34’te verilmektedir. 62 2013 TÜİK verilerine göre hazırlanan Eğitim Seviyelerine Göre Net Okullaşma Oranı tablosu EK-38’da verilmektedir.
59 İller Bazında Hastane Ve Yatak Sayıları Dağılımı EK-35 olarak verilmektedir
108 109
1.014
Okul, öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayıları bakımından bölge illerinde gözlenen sayılar ÖSYM ve bölge üniversitelerinin verilerine göre , 2010-2013 döneminde Bartın ve Karabük üniversitelerinin
Türkiye genelinin altındadır ancak önceki yıllara oranla bir artış yaşanmıştır. 2013 TÜİK verilerine göre öğrenci sayıları neredeyse 2 katına çıkmıştır. 2 yıllık bir süreçte gerçekleşen bu gelişmenin bölge eğitiminin
2012-2013 öğretim döneminde derslik başına düşen öğrenci sayısı açısından Bartın diğer bölge illerine geleceği açısından son derece önemli olduğu düşünülmektedir. Üniversite öğrenci ve akademisyen
kıyasla daha iyi durumdadır. Zonguldak ise mesleki ve teknik ortaöğretim konusunda diğer illere göre sayılarının artmasının kültürel ve ekonomik olarak da şehrin gelişmesine katkıda bulunduğu göz önünde
bulundurulduğunda bölgede üniversite eğitiminin önemli bir sektör haline de gelmesi beklenmektedir.
daha avantajlı durumdadır.63
Karabük Üniversitesinde Türkiye’nin ilk Raylı Sistemler Mühendisliği Bölümü açılmıştır. KARDEMİR in
İhtiyaç duyulmasına rağmen bölgede hiçbir olgunlaşma enstitüsü, turizm eğitim merkezi ve yetişkinler
Türkiye’de ray üreten tek entegre tesis olduğu düşünüldüğünde raylı sistemler mühendisliği bölümünün
teknik eğitim merkezi bulunmamaktadır. 2010-2011 öğretim yılı sonu itibariyle bölgede 16 halk eğitim Karabük Üniversitesi bünyesinde kurulmasının üniversite - sanayi işbirliği kapsamında olumlu sonuçlar
merkezi, 6 mesleki eğitim merkezi, 8 pratik kız sanat okulu, 57 özel dershane, 34 motorlu taşıt sürücü doğuracağı düşünülmektedir. Yine Karabük Üniversitesi’nde kurulan Demir Çelik Enstitüsü; sektörde yeni
kursu ve 15 adet muhtelif kurs bulunmaktadır. teknolojilerin geliştirilmesine katkıda bulunacaktır. Karabük Üniversitesi bünyesinde Türkiye’nin ilk Tıp
Bölgede bulunan yaygın eğitim kurumlarını bitirenler söz konusu olduğunda halk eğitim merkezlerini Mühendisliği bölümü kurulmuş olup 2013-2014 öğretim yılında faaliyete geçmesi öngörülmektedir. Bartın
54.178 kişinin, mesleki eğitim merkezlerini 5581 kişinin, 3308 sayılı kanuna göre açılan meslek kurslarını Üniversitesinde de ilde öne çıkan sektörlere yönelik olarak bölümler açılmaktadır. Bu kapsamda Meslek
Yüksekokulunun Yat İşletme ve Yönetimi ile Gemi İnşaatı programları Kurucaşile ilçesinde, Tekstil Teknolojisi
ise 1567 kişinin bitirdiği görülmektedir.
ile Ormancılık ve Orman Ürünleri programları ise Ulus İlçesinde eğitim faaliyetlerine başlamıştır. Anılan
Sayılanların yanı sıra bölgede 32 özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi, 1 özel eğitim merkezi, 4 özel bölümlerin yanı sıra üzerinde durulması gereken alanlar bulunmaktadır. Bölgenin stratejik konumu ve Filyos
etüt eğitim merkezi ve 5 rehberlik araştırma merkezi bulunmaktadır. Bilim Sanat, Öğretilebilir Zihinsel Vadisi Projesi gibi büyük çaplı projelerin mevcudiyeti göz önünde bulundurulduğunda lojistik ve dış ticaret
Engelliler İş Eğitim ve Otistik Çocuklar İş Eğitim Merkezi başlıkları altında sınıflandırılan merkezlerden eğitimine önem verilmesi gerektiği görülmektedir.
yedisi de bölgede yer almaktadır. 64 Bartın Üniversitesi yeni kampüs alanı inşaatına başlanmıştır. Yeni kampüsün dünyada hızla benimsenen
Yeşil Kampüs ilke ve kurallarına göre inşa edilmesi hususu üniversite tarafından temel politika olarak
belirlenmiştir. Bülent Ecevit ve Karabük Üniversitelerinde ise Teknopark kurularak üniversite sanayi
2.2.2.1. YÜKSEKÖĞRETİM GÖSTERGELERİ işbirliğinin hayata geçirilmesi planlanmaktadır.
Üç üniversitenin de ortak sorunu yeterli öğrenci yurdunun bulunmamasıdır. Geçtiğimiz yıllara nazaran bu
Bölgede üç adet üniversite bulunmaktadır: 1992 yılında kurulan Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, sorunun üstesinden gelmeye yönelik çeşitli yatırımlar yapılsa da artan öğrenci sayıları göz önüne alındığında
2007 yılında kurulan Karabük Üniversitesi ve son olarak 2008 yılında kurulan Bartın Üniversitesi. yurt ihtiyacının devam edeceği görülmektedir. Üniversitelerin sadece öğretim yuvası olmadığı, değişen
dünya koşullarına uyum sağlayabilecek sosyal bireylerin yetişmesi için üniversitelerin uygun eğitim kurumları
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nde toplam 20.763, Bartın Üniversitesi’nde 7.114 ve Karabük olduğu düşünülerek, bölge üniversitelerinin sahip oldukları sosyal olanaklar arttırılmalıdır.
Üniversitesi’nde toplam 20.779 öğrenci bulunmaktadır. Bölge öğrenci sayısı anlamında Türkiye toplamının
Grafik.38: Yüksek Öğretim Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı
% 1’ini oluşturmaktadır.
2.3. BEŞERİ SERMAYE
Grafik.38: Yüksek Öğretim Öğrenci Ve Öğretim Elemanı Sayısı

Kendi biriminde görevli öğretim elemanı
2.3.1. İŞGÜCÜ PİYASASININ GENEL GÖRÜNÜMÜ
sayısı : Diğer öğretim elemanı 2010 yılı TÜİK verilerine göre, işgücü piyasası temel değişkenleri bakımından Zonguldak ilinde dikkati
606 Önlisans ve lisans düzeyinde öğrenci sayıları
361 çeken temel husus % 10,7 ile işsizlik oranıdır. Zonguldak bu oran ile en yüksek işsizlik oranına sahip 39.
25000
Kendi biriminde görevli öğretim elemanı ildir. Karabük % 11,5 ile 31. ve Bartın % 10,2 ile 45. sırada yer almıştır. İşgücüne katılım oranı Zonguldak’ta
sayısı
20000 % 52,2 iken, Karabük’te % 51,4, Bartın’da % 54,6’dır. Bölge illeri, istihdam oranı % 43 olan Türkiye
ortalamasının üzerindedir.
15000 20763
20763 20779
20779 168
10000 Grafik.39: İşgücüne
7114 Grafik.39: İşgücüneKatılım,
Katılım,İstihdam ve İşsizlik
İstihdam Oranları
ve İşsizlik Oranları
5000 7114
60,0
0 1054 620 315

50,0
BÜLENT ECEVİT KARABÜK ÜNİ. BARTIN ÜNİ.
ÜNİ. 40,0
Zonguldak
30,0 Karabük
Bölge genelinde toplam 1614 yüksek lisans, 332 doktora öğrencisi bulunmaktadır Bunların yanında,
Bölge genelinde
Zonguldak Bülenttoplam 1614
Ecevit yüksek lisans,
Üniversitesi 332 doktora
bünyesinde, öğrencisiyüksekokulu
6 meslek bulunmaktadır
ve Bunların
14 adet araştırma 20,0 Bartın
yanında,
merkezi,Zonguldak Bülent Ecevit
Bartın Üniversitesi Üniversitesi
bünyesinde bünyesinde,
2 adet 6 meslek yüksekokulu
meslek yüksekokulu ve 14merkezi,
ve 3 Araştırma adet Karabük 10,0 Türkiye
üniversitesinde
araştırma iseBartın
merkezi, 2 meslek yüksekokulu
Üniversitesi ve 7 adet
bünyesinde araştırma
2 adet meslekmerkezi yer almaktadır.
yüksekokulu Zonguldak Bülent
ve 3 Araştırma
Ecevit Üniversite’sinde
merkezi, Kdz. Ereğli ise
Karabük üniversitesinde Eğitim Fakültesi
2 meslek bünyesinde
yüksekokulu veZihinsel
7 adet Engelliler
araştırma Öğretmenliği
merkezi yer Bölümü ile 0,0
Güzel Sanatlar Fakültesi bünyesinde Resim Bölümü açılması; Bartın Üniversite’sinde ise Hukuk Fakültesi İşgücüne katılım oranı İşsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%)
almaktadır. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversite’sinde Kdz. Ereğli Eğitim Fakültesi bünyesinde
(%)
ile Fen Fakültesi kurulması düşünülmektedir.
Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Bölümü ile Güzel Sanatlar Fakültesi bünyesinde Resim
63 2013 TÜİK
Bölümü verilerineBartın
açılması; göre hazırlanan Okul, Öğretmenise
Üniversite’sinde ve Derslik
Hukuk Başına Öğrenci Sayıları
Fakültesi ile Fen tablosu EK-39 olarak
Fakültesi verilmektedir.
kurulması Kaynak: TÜİK, 2010
64 2013 TÜİK verilerine göre hazırlanan Yıllara Göre Yaygın Eğitim Kurumları tablosu EK-40 olarak verilmektedir. Kaynak: TÜİK, 2010
düşünülmektedir.
110 ÖSYM ve bölge üniversitelerinin verilerine göre , 2010-2013 döneminde Bartın ve Karabük 111
üniversitelerinin öğrenci sayıları neredeyse 2 katına çıkmıştır. 2 yıllık bir süreçte gerçekleşen
bu gelişmenin bölge eğitiminin geleceği açısından son derece önemli olduğu 2.3.2. İSTİHDAM
İşgücüne katılım oranı İşsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) 40 Kadın
(%) 30 Toplam
20
10 Mevcut Durum Analizi
Kaynak: TÜİK, 2010 0
15-24 25-34 35-54 55+ Toplam
2.3.2. İSTİHDAM Bölge TÜİK,2012

Kaynak: genelinde istihdam durumu analiz edilirken unutulmaması gereken en önemli husus kayıt dışı
istihdamdır. Özellikle madencilik sektöründe faaliyet gösteren çok sayıda kaçak işletmenin varlığı göz
2.3.2.
BölgeninİSTİHDAM
istihdam oranı %53,9’dur. Her 100 erkekten 67’si ve her 100 kadından 42’si çalışmaktadır. önünde bulundurulduğunda elde edilen verilerin bölgenin durumunu ne derece yansıttığı tartışmalıdır.
Erkek istihdamı oranı % 65 olan Türkiye ortalamasından 1,6 puan yüksek iken, kadın istihdam oranı Grafik.42: Aylara
Grafik.42: Aylara Göre Batı
Batı Karadeniz
KaradenizBölgesi
BölgesiKayıtlı
KayıtlıÜcretli İstihdamı
Ücretli Sayıları
İstihdamı (4/a)
Sayıları (Mevsimsellikten
(4/a)
Türkiye ortalamasından (% 26,3) 15,4 puan yüksektir. Türkiye ortalamasının düşüklüğü göz önünde arındırılmış ve Ekim
(Mevsimsellikten 2008=100
arındırılmış olacak
ve Ekim şekilde endekslenmiştir.)
2008=100 olacak şekilde endekslenmiştir.)
.bulundurulursa bölgenin kadın istihdam oranının çok da iç açıcı olmadığı görülecektir.
Grafik.40: Cinsiyete Göre İstihdam Oranı, TR81, % 160,0 148,5
Grafik.40: Cinsiyete Göre İstihdam Oranı, TR81, % 140,0 142,7
138,4
70 120,0
100,0 110,3
60
80,0
50
60,0
40 TR81 40,0
30 20,0
20 Türkiye
0,0
10
Tem.09
Oca.09
Nis.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Oca.12
Nis.12
Oca.13
Eki.08
Eki.09
Tem.12
Eki.10
Eki.11
Eki.12
0
Toplam Erkek Kadın
Zonguldak Bartın Karabük Türkiye
Kaynak: TÜİK,2012
Kaynak: TÜİK,2012
Kaynak: SGK, 2013, BAKKA Analizleri
2012 TÜİK verilerine göre yükseköğretim mezunlarının istihdamdan aldığı pay giderek artmaktadır. Kaynak: SGK, 2013, BAKKA Analizleri
İstihdamın içindeki en büyük pay ise lise altı eğitimlilerdedir. Okuryazar olmayanların istihdamında yıllar
içindeki azalış dikkat çekmektedir.65
2.3.2.1. KAMU İSTİHDAMI
En yüksek istihdam oranı erkeklerde 35-54 yaş grubundadır. Kadınlarda ise 25-34 yaş grubudur. İstihdam
oranı her iki cinsiyette de 55+ yaş grubunda en düşük seviyededir. Erkek istihdam oranı her yaş seviyesinde Ocak 2013 dönemi itibariyle Zonguldak’ta kamu çalışanı sayısı (4/c) geçen senenin aynı dönemine
kadın istihdam oranından daha yüksektir. 55+ yaş grubu istihdam oranında hızlı bir düşüş yaşanmaktadır. göre 359 kişi artarak 21 bin 398 kişi, Bartın’daki kamu çalışanı sayısı yine 359 kişi artarak 7 bin 560 kişi
Kadın istihdamında bu oran yüzde 21,3‘dür. ve Karabük’ün ise 675 kişi artarak 10 bin 425 kişi olmuştur. Geçen bir yılda kamu çalışanı sayısındaki
Grafik.41:YaşYaş Gruplarına değişimin en fazla olduğu il Karabük’tür. Karabük’ü sırasıyla Bartın ve Zonguldak izlemektedir.67
GöreGöre İstihdam
Oranı, Oranı,
TR81, %TR81, %
Grafik.41: Gruplarına İstihdam

Zonguldak ili kamu çalışanı sayısında Mart 2009’da 100 olan endeks değeri Ocak 2013’de 111,7 olarak
90 gerçekleşmiştir. SGK’dan alınan verilere göre Zonguldak’ta kamu istihdamı Mart 2009-Ağustos 2011
80 arasında 95-100 bandı arasında kalmış, Ağustos-Eylül 2011 aylarında pik yaparak 110 bandına yaklaşmış
70 ve birkaç ay sonra bu bandı da aşmıştır. 68
60
Erkek Bartın ili kamu çalışanı sayısında Mart 2009’da 100 olan endeks değeri Ocak 2013’de 117,4 olarak
50
gerçekleşmiştir. Diğer bir ifadeyle Bartın baz dönem olarak alınan Mart 2009’dan bu yana endeks
40 Kadın
değerini 17,4 puan artırmıştır. SGK’dan alınan verilere göre Bartın’da kamu istihdamı Mart 2009-Ocak
30 Toplam 2013 arasında 100-120 bandı arasında seyretmiştir. 69
20
10 Karabük ili kamu çalışanı sayısında Mart 2009’da 100 olan endeks değeri Ocak 2013’de 120,7 olarak
0 gerçekleşmiştir. SGK’dan alınan verilere göre Karabük’te kamu istihdamı Mart 2009-Ocak 2013 arasında
15-24 25-34 35-54 55+ Toplam 100-120 bandı arasında seyretmiştir.70
Kaynak:
Kaynak:TÜİK,2012
TÜİK,2012
Mevsimsellikten arındırılmış seriler itibarıyla Ocak 2013’de Zonguldak’ta kayıtlı istihdam 116 bin 268 kişi, 2.3.2.2. KADIN İSTİHDAMI
Bartın’da 36 bin 973 kişi ve Karabük’te 49 bin 46 kişidir.66 Bartın’da kadın istihdamı Ocak 2013 döneminde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16,6 artarak 6
Mevsimsellikten arındırılmış seriler itibarıyla Ocak 2013’de Zonguldak’ta sigortalı ücretli çalışan sayısı bin 229 kişi olmuştur. Bartın’ı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11,6’lık artış oranı ile Karabük ve
Grafik.42: Aylara Göre Batı Karadeniz Bölgesi Kayıtlı Ücretli İstihdamı Sayıları (4/a) yüzde 9,7’lik artış oranıyla Zonguldak izlemiştir. Söz konusu dönem itibariyle Bartın ve Karabük Türkiye
(4/a) 79 bin 805 kişi, Bartın’da 24 bin 408 kişi ve Karabük’te 32 bin 254 kişidir. Bir önceki yılın aynı dönemin
(Mevsimsellikten
göre arındırılmış
kayıtlı ücretli istihdamı ve Ekim
Zonguldak’ta 2008=100
yüzde olacak
1,1, Bartın’da şekilde
yüzde 11,8 endekslenmiştir.)
ve Karabük’te yüzde 8,8 artış ortalaması olan yüzde 11.5’in üzerinde bir atış oranı yakalamışlardır.
göstermiştir. Böylece Bartın ve Karabük illerinin Türkiye ortalamasının üzerinde bir artış yakalamış olduğu
Sigortalı Ücretli Çalışan Sayısı bakımından istihdam edilen kadınların ilin toplam istihdamı içindeki
görülmektedir.
160,0 148,5 payı Bartın’ında yüzde 25,5, Karabük’te yüzde 19,8 ve Zonguldak’ta yüzde 18,2 olarak gerçekleşmiştir.
Mevsimsellikten
140,0 arındırılmış haliyle Bartın ve Karabük’te istihdamın Türkiye geneli ile142,7 uyumlu bir yapı
138,4
izlediği
120,0 söylenebilir. Öte yandan Zonguldak’ta istihdam artışının, görece daha yatay bir seviye izlediği
görülmektedir.
100,0 Ocak 2013 dönemi itibariyle Bartın’ın endeks değeri Türkiye ortalamasından 110,3 10,1,
67 Batı Karadeniz Bölgesi İller Bazında Kamu İstihdamı (4/c) grafiği EK-44 olarak verilmektedir.
Karabük’ün endeks değeri ise 4,3 puan üstündedir. 68 Aylara Göre Zonguldak İli Kamu Çalışanı (4/c) grafiği EK-45 olarak verilmektedir.
80,0
69 Aylara Göre Bartın İli Kamu Çalışanı (4/c) grafiği EK-46 olarak verilmektedir.
60,0
112 65 TÜİK verilerine göre hazırlanan “Eğitim Durumuna Göre İstihdam” tablosu ek 42 olarak verilmektedir. 70 Aylara Göre Karabük İli Kamu Çalışanı (4/c) grafiği EK-47 olarak verilmektedir. 113
40,0Karadeniz Bölgesi İller Bazında Sigortalı Dağılımları ve Kayıtlı İstihdam” tablosu ek 43 olarak verilmektedir.
66 “Batı
20,0
Mevsimsellikten arındırılmış haliyle kadın istihdamının Zonguldak’ta Ekim 2008-Ocak 2013 arasında 140 Tablo.20: İllere Göre İş Kazası, Meslek Hastalığı. İş Göremezlik ve Ölüm Sayıları
bandına yaklaştığı görülmektedir. Zonguldak’taki kadın istihdamının istenilen seviyede gerçekleşmemesinin
sebebi, ilin sanayi ağırlıklı karakteri ve sektörel çeşitliliğini ağırlıkla sanayi sektörünün kendi içinde SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK ÖLÜM
İŞ MESLEK
çeşitlendirmesi nedeniyle kadınların çalışma alanlarının görece kısıtlı olmasıdır. Sektörel yapısı ağırlıklı İLLER İŞ MESLEK İŞ MESLEK
KAZASI HASTALIĞI TOPLAM TOPLAM
olarak sanayi yoğun olan bir diğer bölge ili olan Karabük’ün yakalamış olduğu yüksek kadın istihdam artış KAZASI HASTALIĞI KAZASI HASTALIĞI
oranının sebebi ise ilin sektörel çeşitliliğini kadın istihdamının fazla olduğu sektörlerle yani hizmet, tekstil
ZONGULDAK 3.943 159 84 39 123 29 4 33
ve perakende ticaret sektörleri ile genişletmiş olmasından kaynaklanmaktadır.
Kadın İstihdamında Ekim 2008’de 100 olan endeks değeri Ocak 2013’de Karabük’te 169,4, Bartın’da 148,5 BARTIN 500 0 8 0 8 5 0 5
ve Zonguldak’ta 139,3 olarak gerçekleşmiştir. Diğer bir ifadeyle baz dönem olarak alınan Ekim 2008’den KARABÜK 1.152 1 5 2 7 6 0 6
bu yana endeks değerini Karabük 69,4, Bartın 48,5 ve Zonguldak 39,3 puan artırmıştır. Karabük kadın
istihdamında endeks değeri 148,8 olan Türkiye ortalamasından yüzde 14’lük daha fazla bir atış oranı Kaynak: TÜİK İstatistikleri
yakalamış ve son dört yılda kadın istihdamını en fazla artıran bölge ili olmuştur.71 Bölge genelinde son 7 yılda iş kazaları sonucunda ölen ve yaralanan sayısı gittikçe artmakta olup
Grafik.43: Aylara Göre Batı Karadeniz Bölgesi Kadın İstihdamı yeterli önlemlerin alınmaması durumunda bu oranların daha da artacağı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Grafik.43: Aylara Göre Batı Karadeniz Bölgesi Kadın İstihdamı Maden sektörü çok tehlikeli sınıfa girdiği için bu sektörde A sınıfı sertifikaya sahip iş sağlığı ve güvenliği
uzmanlarının çalıştırılması zorunludur. A sınıfı sertifikaya sahip uzman sayısının arttırılması, bu konudaki
180,0 169,4
160,0 eksikliklerin giderilmesi yönünde atılacak önemli bir adım olacaktır.
148,8
140,0 148,5 2010 yılında meydana gelen 62.903 iş kazasından 35.430’unun iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi
139,3
120,0 çalıştırma zorunluluğu bulunmayan, 50’nin altında işçi çalıştıran işyerlerinde meydana gelmiştir. Burada
100,0 mevzuat açısından en önemli eksiklik mevzuatın toplam işçi sayısının ortalama %60’ını oluşturan küçük
80,0 ve orta ölçekli işletmelerde çalışan işçileri kapsamamasıdır. Ancak, mevzuatta yer alan işyeri hekimi ve iş
60,0 güvenliği uzmanı ile ilgili yeni hükümler, kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta
40,0 yer alan işyerleri için, iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, diğer sağlık personeli çalıştırılması zorunluluğu
Oca.09
Nis.09
Oca.10
Tem.09
Nis.10
Oca.11
Tem.10
Nis.11
Oca.12
Eki.08
Tem.11
Nis.12
Oca.13
Eki.09
Tem.12
Eki.10
Eki.11
Eki.12
01.07.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. Yeni yönetmelik gereği artık kamu kurumları da İş
sağlığı ve iş Güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak zorunda kalacaklardır.
Mevzuata dair bir diğer husus, 5177 Sayılı Kanunla Değişik 3213 Sayılı Maden Kanunu ile alakalıdır.
Zonguldak Bartın Karabük Türkiye
Söz konusu kanunda değişiklik yapılarak bazı madenlerin denetimi Özel İdarelere devredilmiştir. Ancak
Kaynak: SGK, 2013, BAKKA Analizleri havzada yer alan özel idarelerin tamamı yeterli ve deneyimli maden mühendisi ve diğer teknik elemana
Kaynak: SGK, 2013, BAKKA Analizleri sahip değildir. Kalifiye eleman eksiklikleri neticesinde Maden Kanununun gerekleri yerine getirilemediği
gibi iş kazalarının artmasına da neden olunmaktadır. Özel İdarelerde maden mühendislerinin görev aldığı
madencilik birimleri kurulmalıdır.
2.3.3. İŞ SAĞLIĞI İŞ GÜVENLİĞİ Meslek hastalığı; bir insanın sağlığının yapmış olduğu işten zarar görmesi sonucunda meydana gelen
Grafik.44: Yaş Gruplarına Göre İşsizlik Oranı, TR81, %
Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesinde yaşanan sorunların başında kayıt dışı istihdam gelmektedir. İş hastalığa verilen addır. Maden sektöründe ‘pnömokonyoz’, ‘silikoz’ ve ‘antrekozis’ adı verilen maden
kazası istatistikleri, meslek hastalıkları ve iş kazalarına bağlı ölümler yalnızca kayıtlı işçileri kapsamakta, ocaklarındaki koşullardan ve kömür tozlarından dolayı oluşan meslek hastalıkları bulunmaktadır. Kömür
25,0 dışı çalışanları içermemektedir. Bu nedenle ülke ve bölge genelinde kaza ve ölüm sayılarına
kayıt tozundan kaynaklanan meslek hastalıklarının yanı sıra, metal ve demir çelik sektörü yöreye hakim endüstri
bakıldığında
20,0 sağlıklı verilere ulaşılamamaktadır. alanları olduğundan kurşun, arsenik, cıva bileşimlerinden kaynaklanan hastalıklar ile maden ocaklarında
yerin kilometrelerce altında güneş ışığından mahrum çalışmanın neden olduğu psikolojik rahatsızlıklar da
SGK’nın sektörel bazda iş kazaları istatistiklerine göre bölgede yaşanan iş kazaları en çok emek yoğun
15,0 Erkek Batı Karadeniz Bölgesinin meslek hastalıklarındandır.
çalışılan madencilik sektöründe yaşanmaktadır.72 İkinci sırada metal sektörü gelmekte, bunu gemi, inşaat
ve enerji takip etmektedir. Türkiye genelinde yaşanan iş kazalarının %6‘sı madencilik ve demir çelik
Kadın Bölgede meslek hastalıklarına dair en önemli sorun, mevcut meslek hastalıklarının ortaya çıkarılamaması,
10,0
faaliyetlerinin yoğun olduğu Zonguldak’ta, %0,7 si Bartın’da, %1,7’si de Karabük’te meydana gelmiştir. istatistiklerin düzenli olarak tutulmaması ve meslek hastalıklarının tedavilerinin yapılamamasıdır.
Toplam
5,0 istatistikleri baz alınarak hazırlanan tabloya bakıldığında toplam sürekli iş görmezlik sayısı ve ölüm
TÜİK Meslek Hastalıkları Hastaneleri bu anlamda büyük önem taşımaktadır ancak ülkemizde İstanbul, Ankara
sayısı konusunda Zonguldak’ın bölge içerisinde ilk sırada olduğu görülmektedir. Karabük’te de yüksek ve Zonguldak’ta olmak üzere sadece 3 adet meslek hastalıkları hastanesi mevcuttur. Bölgedeki meslek
0,0
olan oranlarda ilde yoğun olarak gerçekleştirilen demir-çelik faaliyetlerinin etkin olduğu sonucu ortaya hastalıkları hastanesi sayısı yetersiz olup işlevlerini de tam anlamıyla yerine getirememektedir. Bu
15-24 25 yaş ve üzeri Toplam
çıkmaktadır. nedenle meslek hastalıkları hastanelerinin arttırılması hem hastalıkların tedavisinde hem bunların kayıt
Kaynak: TÜİK, 2012 altına alınarak değerlendirilmesinde faydalı olacaktır.
Maden ocaklarında meydana gelen kazaların nedenleri; grizu, gazlar, göçükler, havalandırma, yanlış üretim
metotları, nakliyat, patlayıcı maddeler, makine, elektrik, malzeme taşıma ve kullanma olmuştur. Ayrıca
yapılan araştırmalar sonucunda 08-16.00 saatleri arasındaki vardiyada daha fazla iş kazalarının meydana
71 Aylara Göre Kadın İstihdamı (4/a kapsamındaki) Tablosu EK-48 olarak verilmektedir. geldiği tespit edilmiş bunun sebeplerinin ise işçinin özel sorunlarından soyutlanamadığı ve o saatlerde
72 2012 SGK verilerine göre hazırlanan “İş Kazası İstatistikleri” tablosu EK-49’de verilmektedir.
114 115
Grafik.43: Aylara Göre Batı Karadeniz Bölgesi Kadın İstihdamı
180,0 169,4
160,0 148,8
140,0 148,5
139,3
amirlerinin daha çok iş istemekte olmasının yarattığı baskı olduğu gözlemlenmiştir. Kömür işçilerinde
eğitim ve kültür eksikliği de bir etken olup, bu durum gerekli iş güvenliği ortamının yaratılmasında
2.3.4. İŞSİZLİK
120,0
100,0
engel teşkil etmektedir. Üretim metotlarının insan sağlığı ve güvenliğini olumsuz etkilemeyecek şekilde Bölge80,0
toplam işsizlik oranı yüzde 7,3, erkeklerde işsizlik oranı yüzde 6,5, kadınlarda yüzde 8,6’dır. En
60,0
yüksek işsizlik oranı hem erkeklerde hem de kadınlarda 15-24 yaş grubundadır. Bu yaş grubunda toplam
değiştirilmesi, İş Sağlığı ve İş Güvenliği denetimlerinin yürütülmesi ve bu konuda gerekli ortamın ve bilincin
40,0
oluşturulması ve bu durumun her türlü araç, gereç ve insan faktörü ile desteklenmesi alınması gereken işsizlik oranı yüzde 17,9 olup, erkeklerde yüzde 13,4, kadınlarda ise yüzde 23,5’tir. İşsizlik oranları,
Oca.09
Nis.09
Oca.10
Nis.10
Oca.11
Nis.11
Oca.12
Nis.12
Oca.13
Tem.09
Tem.10
Tem.11
Tem.12
Eki.08
Eki.09
Eki.10
Eki.11
Eki.12
önlemlerin başında gelmektedir. Ayrıca deneyimli ve nitelikli üretim personeli, eğitim ve sorumluluk özellikle 15-24 yaş aralığında, cinsiyetler arasında çok büyük farklılıklar göstermektedir. Bölgedeki en
bilincinin yükseltilmesi ile bu kazalar en aza indirgenebilecektir. yüksek işsizlik oranı da 15-24 yaş grubu kadınlardaki işsizlik oranıdır.
Bölgede ikinci yaygın sektör olan demir çelik sektöründe 2 dev kuruluş olan KARDEMİR ve ERDEMİR’ de Zonguldak
Bölgede genç işsizlik oranının Bartınolduğu görülmektedir.
oldukça yüksek Karabük Türkiyeişsizlerinin yaklaşık yüzde 40’a
Bölge
de iş kazaları ve sektöre bağlı meslek hastalıkları sayısı diğer sektörlere kıyasla daha fazladır. Ağır metal yakınını gençler oluşturmaktadır. İşsizlik oranı genç nüfusta yüzde 17,9’dur. 25 yaş ve üzeri nüfustaki
sanayi olduğu için ve kas gücüne dayalı işlerden dolayı kas-iskelet sistemi yaralanmaları bu sektörde işsizlik oranı ise sadece yüzde 5,7’dir. Genç işsizler büyük çoğunlukla çalıştıkları sektörlere bağlı olarak
oldukça sık görülmektedir. Ağır ve son derece büyük malzeme ve makinaların bir yerden diğerine sürekli hizmetler sektöründe çalışırken işsiz kalmışlardır. Daha önceden sanayi sektöründe çalışırken işsiz
taşınması, sıcaklığı 1800 dereceye kadar çıkan erimiş metaller, toksik ve aşındırıcı maddeler, hava yoluyla kalanlar ise ikinci sırada gelmektedir.
solunum sisteminin maruz kaldığı kokular-dumanlar-maddeler ve gürültü, iş sağlığı ve güvenliği açısından Grafik.44: YaşYaş
Gruplarına GöreGöre
İşsizlik Oranı,Oranı,
TR81, TR81,
%
Grafik.44: Gruplarına İşsizlik %
en önemli riskleri oluşturmaktadır. Meslek hastalıkları olarak, sürekli sarsıntı yapan makinalarla çalışan
işçilerde görülen Karpal Tünel Sendromu, bunun yanı sıra yaklaşık 1000’ den fazla kimyasal kullanıldığı
25,0
düşünülürse kimyasal pnömonite hastalıkları ile sık karşılaşılmaktadır.
ERDEMİR 2012 senesinde 92.973 saat iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verdiğini açıklamıştır ve 6331 Sayılı İş 20,0
Sağlığı ve güvenliği kanununda öngörülen ‘Risklerin belirlenmesi ve giderilmesi’ konusunda çalışmalarını 15,0 Erkek
2004 yılından bu yana da yürütmektedir.
10,0 Kadın
KARDEMİR’de ise “Kazasız Çelik Üretimi“ hedefi belirlenmiş olup iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitimlerin
Toplam
yanı sıra İSG uzmanları, işyeri sağlık personeli istihdam ederek konuya gerekli hassasiyeti göstermiştir. 5,0
ERDEMİR ve KARDEMİR gibi kurumsal işletmelerde dahi yapılan eğitimler ve alınan önlemlere rağmen
0,0
iş kazaları sayısı fazladır çünkü teşkilatlanmada olduğu gibi mevzuat bakımından da hala İSG alanında
15-24 25 yaş ve üzeri Toplam
bir dağınıklık göze çarpmaktadır. Öyle ki, yönetmeliklerden bir bölümü Avrupa Birliği’nin İş Sağlığı ve
Güvenliğiyle İlgili Direktifleri olup Türkçe’ye aynen çevrilmiştir. Bu anlamda çevirisi yapılan AB direktifleri Kaynak:
Kaynak: TÜİK,
TÜİK, 2012
2012
yönetmelik olarak düzenlenmiş, fakat yönetmelik metinleri dağınık, çelişkili ve yüzeysel kalmıştır. İş sağlığı
ve güvenliği alanında sorunların çözümü için, mevzuattaki dağınıklığın giderilmesini, kapsam sorununun İller bazında işsizlik oranlarına bakıldığında, ise TÜİK’in en güncel verileri 2010 yılına aittir. Söz konusu yıl
çözümlenmesini, sağlıklı bir uygulamanın ve etkin denetimin gerekli olduğu aşikârdır. Hayata geçirilen itibariyle işsizlik oranının en fazla olduğu ilin Karabük olduğu görülmektedir. Karabük’ü sırasıyla Zonguldak
İSG yasaları standartları AB’nin yüksek koruma düzeyine sahip standartlarla uyumlaştırılmalıdır. ve Bartın illeri izlemektedir. Üç yıllık verilere bakıldığında bölgedeki iller bazında işsizlik oranlarının arttığı
görülmektedir. Zonguldak yüzde 10,7’lik işsizlik oran ile en yüksek işsizlik oranına sahip 39. ildir. TR81
İş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda gerekli denetim ve kontrolü yapan ÇSGB İş Müfettişlerinin bölgesindeki bir diğer il Karabük yüzde 11,5 ile 31. ve Bartın yüzde 10,2 ile 45. sıradadır.
daha etkin denetim yapması, sayılarının arttırılması, denetim sonucu önerecekleri tedbirlerin mutlaka
ilgililerce yerine getirilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Özellikle maden sektöründe Tablo.21: Batı Karadeniz Bölgesi İller Bazında İşsizlik Oranları (%)
tozdan kaynaklı meslek hastalıklarını en az düzeye indirmek için tozla mücadele hızlandırılmalı, bu
2008 2009 2010
amaçla işveren çalışmalarını desteklemek ve yönlendirmek için daha önce Zonguldak’ta faal olup
sonradan kapatılan İSGÜM laboratuvarının yeniden kurulması ve bu konuda mali ve idari olanakların Zonguldak 6,9 7,3 10,7
sağlanması gerekmektedir. ILO’nun katkısıyla kurulan İSGÜM Türkiye’de sadece 7 ilde mevcuttur. İSGÜM
sayısının arttırılması ya da yeni kurulmakta olan OSGB’ lerin (Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi), İSGÜM Karabük 7,5 8,4 11,5
görevi görecek şekilde altyapılarını oluşturup aktif olarak bölgede çalışmaya başlamaları da alınacak
Bartın 5,2 6,4 10,2
tedbirlerdendir.
Bunun yanı sıra İSG uzmanlık belgesi almak sınava hazırlık kursları Zonguldak’ta mevcut olmayıp bu Kaynak: TÜİK, 2010
bölgede sadece Karabük Üniversitesinde açılmıştır ki bu da özellikle A sınıfı İSG uzmanına ihtiyaç duyulan
bu yöre için büyük eksikliktir.
Toplumun bütün kesimlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği bilinci ve kültürünün yaratılması için tarafların
çabalarının arttırılması gerekmektedir. Sadece bu bölgede değil ülke genelinde üniversitelerde bu
konuya gerekli önem verilmeli, uygulamalar yapılarak küçük yaşta bu bilinç oluşturulmaya çalışılmalıdır.
Toplumda iş sağlığı ve güvenliği duyarlılığı ve bilinci oluşturmak için yapılmakta olan İSG haftaları, bölgesel
konferanslar, seminerler, televizyon programları vb. etkinlikler çeşitlenerek sürdürülmeli, İSG eğitimleri
bu alanı da içine alacak şekilde yeniden yapılandırılmalıdır.
116 117
2.3.4.1. İŞYERİ SAYISI 2.4. GELİR DAĞILIMI ve YOKSULLUK

Ocak 2012-2013 döneminde Bartın’daki işyeri sayısı yüzde 11 artarak 3 bin 347 olmuştur. Bu dönemde
Bartın’da toplam 333 yeni işyeri açılmıştır. Aynı dönemde Karabük’te işyeri sayısı yüzde 4,6 artarak 4 bin
2.4.1. GELİR DAĞILIMI
Harita 8: TR81 Bölgesi İş Yeri Verileri
527 kişi olurken, Zonguldak’ta yüzde 1,7 artarak 10 bin 107 olmuştur. Söz konusu dönemde Türkiye’de Türkiye genelinde karşılaşılan sorunla paralel olarak; Batı Karadeniz Bölgesi’nde de gelir dağılımı
işyeri sayısı artış oranı yüzde 6,6 olarak gerçekleşmiştir. bakımından eşitsizlikler bulunmaktadır. Bölge’nin75 2011 yılında %20’lik nüfus dilimlerinin bölge toplam
gelirinden aldıkları paylar aşağıdaki grafikteki gibi gerçekleşmiştir. 2011 yılında görece daha yoksul olan
%20’lik dilim, bölgenin toplam gelirinin %7,3’lük kısmından; son %20’lik geliri en yüksek olan dilim
ise toplam gelirin %41,3’ünden yararlanmıştır. Türkiye verileriyle karşılaştırıldığında bölgedeki gelir
dağılımının görece adaletli olduğu söylenebilir.
Tablo.22: Eşdeğer Hane Halkı Kullanılabilir Gelire Göre Sıralı Yüzde 20’lik Gruplar İtibariyle Yıllık Eşdeğer
hane Halkı Kullanılabilir Gelirlerin Dağılımı
Yüzde 20’lik fert grupları

Dördüncü
İlk % 20(*) İkinci %20 Üçüncü %20 Son %20(*)
TR8 Batı Karadeniz %20
2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011
TÜRKİYE
6,8 7,3 12,1 12,5 16,8 16,6 22,3 22,2 42,0 41,3
5,8 5,8 10,6 10,6 15,3 15,2 21,9 21,7 46,4 46,7
Kaynak: TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2010, 2011
Grafik.45:Türkiye
Bartın 2012 ve TR81
yılında yakalamış için Yıllık
olduğu yüzde Eşdeğer
11’lik Hane
işyeri Halkı
sayısıKullanılabilir Gelire
artış oranı ile Göre Gelir
Karadeniz illeri arasında ilk Grafik.45:Türkiye ve TR81 için Yıllık Eşdeğer Hane Halkı Kullanılabilir Gelire Göre Gelir
Dağılımı
sıraya yerleşmiştir. Toplam 18 Karadeniz ili arasında rekor düzeyde gerçekleştirmiş olduğu artış ile Bartın; Dağılımı
Grafik.45: Türkiye ve TR81 için Yıllık Eşdeğer Hane Halkı Kullanılabilir Gelire Göre Gelir Dağılımı
Trabzon ve Samsun’u bile geride bırakmıştır. İşyeri artışında Bartın’ın başı çektiği Karadeniz Bölgesi’nde
46,7
yüzde 10,2’lik artışla Düzce ikinci, yüzde 9,8’lık artışla Artvin üçüncü 41,3 sırada yerTR8 almıştır. Batı Karadeniz
50,0
Batı 46,7
Bölgesi’nin diğer
40,0 illerinden olan Zonguldak yüzde 1,7’lık artış oranıyla son sırada yer almıştır. Karabük ise
Karadeniz 50,0 41,3 TR8 Batı
yüzde 4,6’lık artış oranıyla on birinci sıradadır.
30,0 22,2 21,7 Karadeniz
40,0
16,6 15,2
Kayıtlı ücretli20,0
istihdamı ile işyeri12,5
sayısı arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Son bir yılda Bartın, kayıtlı
TÜRKİYE
10,6
ücretli istihdamındaki 7,3 yüzde
5,8 11,8’lik artışını, yakalamış olduğu yüzde 11’lik yüksek işyeri artış oranı 30,0 22,2 21,7
10,0
ile perçinlemiştir. Bartın’daki yüksek kayıtlı ücretli istihdam artışı, mevcut firmaların personel sayısını 16,6 15,2 TÜRKİYE
0,0 20,0 12,5 10,6
artırmasından ziyadeİlkyeni
%20 kurulan işletmelere
İkinci %20 Üçüncü dayanmaktadır.
%20 Dördüncü %20 Son %20 7,3 5,8
10,0
Kayıtlı işyeri sayısında
Kaynak: TÜİK, Gelir Ekim 2008
ve Yaşam itibarıyla
Koşulları 100 olan endeks değeri Ocak 2013 itibarıyla Bartın’da 159,4
Araştırması,2011
olarak gerçekleşmiştir. Diğer bir ifadeyle Bartın baz dönem olarak alınan Ekim 2008’den bu yana endeks 0,0
değerini 59,4 puan artırmıştır. Bu oran 34,1 puan olan Türkiye geneli artış miktarından 25,3 puan daha İlk %20 İkinci %20 Üçüncü %20 Dördüncü %20 Son %20
fazladır. Bölge illerinin çok üstünde KARABÜK olan başarısı ile Bartın’ın 160 bandını da 2013 yılının ilk çeyreği
itibariyle geçeceği öngörülmektedir. Söz 857 konusu mevsimsellikten arındırılmış endeks değeri itibarıyla Kaynak: TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması,2011
Kaynak: TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması,2011
Zonguldak ve Karabük illerinin Türkiye ortalamasının altında kaldığı görülmektedir.73
Gelir dağılımı eşitliğini ölçmek için kullanılan araçlar içinde en yaygın kullanılanı Gini katsayısıdır.
BARTIN Gini katsayısı sıfır ile bir arasında değişen bir katsayıdır ve sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımı eşitliğinin,
KARABÜKarttığını gösterir. Buna göre; Türkiye geneli Gini katsayısı
2.3.4.2. İŞSİZLİK SİGORTASI ÖDEME
ZONGULDAK
952
229 bire yaklaştıkça gelir dağılımı eşitsizliğinin
857 Bölgesinin daha düşük bir Gini katsayısına sahip olduğu ve
ile karşılaştırıldığında TR8 Batı Karadeniz
İşsizlik ödeneği; bir işyerinde çalışırken, çalışma isteğinde, yeteneğinde, sağlığında ve yeterliliğinde dolayısıyla da bölgede gelir adaletsizliğinin Türkiye ortalamasından düşük olduğu söylenebilir. TR8 Batı
olmasına rağmen kendi kusuru ve isteği dışında işini kaybeden kişilerin, karşı karşıya kaldıkları gelir Karadeniz Bölgesi, Doğu Marmara Bölgesi(TR4) ve Doğu Karadeniz Bölgesi(TR9)’dan sonra en iyi Gini
kaybının bir bölümünü karşılamayı amaçlayan bir sigorta çeşididir. İşsizlik ödeneğinin amacı işini kaybeden katsayısına sahip 3. Düzey 1 bölgesidir.
sigortalı işsize ve ailesine destek olmak ve ortaya çıkabilecek gelir kayıplarının neden olacağı ekonomik BARTIN
çöküşleri engellemektir. ZONGULDAK 229
952
İŞKUR’dan alınan verilere göre Ocak 2013’te Zonguldak’ta 229 kişi, Bartın’da 107 kişi, Karabük’te ise 93 75 Gelir dağılımı ve yoksulluk ile ilgili yorumlar yapılırken TÜİK tarafından gerçekleştirilen 2011 yılı “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması”
sonuçlarından yararlanılmıştır. İBBS 2 bölgeleri nezdindeki veriler bu çalışma kapsamında açıklanmadığından, yapılan yorumlar TR81
kişi işsizlik ödeneği almaktadır. Karabük’te işsizlik ödeneği alan kişi sayısı Ocak 2012’ye göre yüzde 36,8 Düzey 2 Bölgesi olan Batı Karadeniz’in de içinde bulunduğu TR8 Batı Karadeniz Düzey 1 Bölgesi düzeyindedir. Düzey 1 istatistikleri
artarken, Bartın’da yüzde 19,5’lik ve Zonguldak’ta yüzde 13,9’luk bir azalma gerçekleşmiştir. Söz konusu kullanılarak yapılan yorumlarda bu hususa dikkat edilmelidir.
dönemde Türkiye genelinde işsizlik ödeneği alan kişi sayısında yüzde 8’lik bir artış yaşanmıştır.74
73 “Aylara Göre İşyeri Sayıları bilgileri EK-50 ve EK -51’de verilmektedir.” grafiği EK-49’da verilmektedir.
118 74 Batı Karadeniz Bölgesi İşsizlik Ödeneği Alan Kişi Sayısı tablosu EK-52 olarak verilmektedir.
119
Tablo.23: Eşdeğer Hane Halkı Kullanılabilir Gelire Göre Gini Katsayısı Tablo.24: Gelire Dayalı Göreli Yoksulluk Sınırına Göre (Türkiye için hesaplanan) Bölgesel Yoksul Sayıları
ve Yoksulluk Oranı
Gini Katsayısı
İBBS, 1. Düzey TR8 Yoksulluk Yoksulluk sınırı Yoksul sayısı Yoksulluk
Verileri-Medyan gelir (TL) (Bin kişi) oranı (%)
2006 2007 2008 2009 2010 2011
% 50 3870 609 13,8
TR1 İstanbul 0,375 0,346 0,362 0,363 0,373 0,371
TR2 Batı Marmara 0,350 0,321 0,331 0,361 0,360 0,365 % 60 4644 852 19,3
TR3 Ege 0,426 0,376 0,387 0,381 0,387 0,397 Kaynak: TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2011
TR4 Doğu Marmara 0,392 0,393 0,335 0,368 0,341 0,326 TÜİK’in Türkiye geneli için göreli yoksulluk sınırı olarak kabul ettiği medyan gelirin %50’sinin altında
yaşayan kişi sayısı, TR8’de 609 bin kişidir. Aynı yöntemle yapılan bölgesel hesaplamalara göre, TR8’de
TR5 Batı Anadolu 0,413 0,379 0,402 0,408 0,367 0,374 hane halkı göreli yoksulluk sınırı aylık 3.870 TL’dir.
TR6 Akdeniz 0,421 0,418 0,387 0,403 0,397 0,404 TÜİK tarafından açıklanan gelir dağılımı ve yoksulluk verileri Düzey 1 ölçeğindedir. TR81 Düzey 2 Bölgesi
için yapılması gereken çalışmaların başında nicel veriler yardımı ile ve uzman görüşüne başvurularak
TR7 Orta Anadolu 0,342 0,328 0,339 0,395 0,362 0,366 bölgesel yoksulluk envanterinin çıkarılması gelmektedir. Ayıca iller bazında kentsel yoksulluk haritasının
çıkarılması gerekmektedir. Gerçekleştirilecek olan söz konusu çalışmalar, yoksulluğun asgari düzeye
TR8 Batı Karadeniz 0,372 0,360 0,366 0,382 0,348 0,335
indirilmesine yönelik politikaların oluşturulmasında ve uygulama araçlarının geliştirilmesinde daha etkin
TR9 Doğu Karadeniz 0,378 0,346 0,365 0,359 0,327 0,327 Grafik.45:Türkiye ve TR81
sonuçlara ulaşılmasına yardımcı için Yıllık Eşdeğer Hane Halkı Kullanılabilir Gelire Göre Gelir
olacaktır.
Dağılımı
TRA Kuzeydoğu Anadolu 0,381 0,405 0,436 0,407 0,404 0,390
TRB Ortadoğu Anadolu 0,404 0,397 0,405 0,415 0,417 0,427

2.5. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 46,7
50,0
Batı Karadeniz Bölgesi’nde STK’lar dernekler, federasyonlar, birlikler ve 41,3 meslek odaları olarakTR8 Batı
TRC Güneydoğu Anadolu 0,396 0,366 0,395 0,411 0,404 0,396 değerlendirilmiştir. Başta madencilik ve demir-çelik olmak üzere farklı sektörlerde ve kamuda örgütlenmişKaradeniz
40,0
TÜRKİYE 0,428 0,406 0,405 0,415 0,402 0,404 sendikalar da bölgede faaliyet göstermektedir.
30,0
22,2 21,7
Elde edilen verilere göre bölge illerinde sosyal16,6
ve kültürel derneklerin çoğunlukta olduğu anlaşılmaktadır.
Kaynak: TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2006-2011 15,2 TÜRKİYE
20,0 12,5 10,6ilinde sportif amaçlı kurulan dernek sayısının dikkate değer bir
Bununla birlikte özellikle Zonguldak
7,3 görülmektedir.
oranda olduğu 5,8 77
10,0
2.4.2. YOKSULLUK Bölgesel kalkınma sürecinde STK’lara önemli bir rol düşmektedir. Bölgede bulunan STK faaliyetlerinin
0,0
hali hazırdaki durumu ise bu rolü doldurmak için yeterli değildir. Bölgedeki STK’ların faaliyetleri hakkında
Bin Yıllık Kalkınma Hedefleri kapsamında yoksulluk dünyadaki en önemli sorunlardan biri olarak İlk %20 İkinci %20 Üçüncü %20 Dördüncü %20 Son %20
çalışmalar yapılarak başta dezavantajlı gruplara dönük olarak faaliyet gösterenler olmak üzere bunlara
nitelendirilmektedir. Genel olarak insanların temel gereksinimlerini karşılayamama durumu olarak
tanımlandığından yoksulluk sürdürülebilir kalkınma önünde önemli engellerden birisidir. Kaynak:faaliyet ve etkinliklerini
TÜİK, Gelir ve Yaşamgeliştirmeleri için yardımcı olunmalı ve bunlarla işbirliği geliştirilmelidir.
Koşulları Araştırması,2011
Türkiye genelinde en yoksul durumdaki kitlenin genel nitelikleri incelendiğinde; “beş kişiden fazla
büyüklüğe sahip hanelerde yaşayanlar, okuryazar olmayanlar, işsizler ve yevmiyeli çalışanlar, tek
yetişkinden oluşan aileler ve tarımda çalışanlar yoksulluk riski en yüksek kesimleri oluşturmaktadır.76 KARABÜK
Yoksullukla mücadele, gelir dağılımının iyileştirilmesi, dezavantajlı kesimlerin gözetilmesi ve sosyal 857
hizmetlerin yaygınlaştırılması konularında ve fırsat eşitsizliğinin gelecek nesillere sirayet etmesinin önüne
geçilmesinde, bölge düzeyinde önemli adımların atılması, ulusal ölçek nezdinde de hedeflenen amaçlara
ulaşılmasına katkı sağlayacaktır.
BARTIN
Gelire dayalı göreli yoksulluk sınırlarına göre, bölgesel yoksul sayıları ve yoksulluk oranı (2010 2011) yılı ZONGULDAK 229
Düzey 1 verilerine göre, medyan gelirin %50’si kullanıldığında Batı Karadeniz Bölgesi’nin (TR 8) 2010 952
yılında %14,4’ü; 2011 yılında %13,8’i bölge için belirlenen yoksulluk sınırının altındadır. Medyan gelirin
%60’ı referans alındığında bu oranlar sırasıyla %20,8 ile %19,3’e karşılık gelmektedir. 2011 yılı yoksulluk
oranlarına bakıldığında, Batı Karadeniz Bölgesi’nin, yoksulluk oranı yüksek olan bölgeler arasında olduğu
görülmektedir.
77 “Bölgedeki STK’ların İllere Göre Dağılımı” grafiği EK-53 olarak verilmektedir.

76 Kırsal Kalkınma Planı (2010-2013).
120 121
3. MEKÂNSAL EĞİLİMLER VE Kentsel kullanım alanlarının oldukça sınırlı olduğu ilde alan üretimine yönelik çalışmalar yetersiz kalmak-
tadır. Kentte bir döneme damgasını vuran endüstri yapılarının tamamı Türkiye Taşkömürü Kurumu’na
aittir. Ancak yıllar içerisinde kurumda baş gösteren sıkıntılar nedeniyle TTK’nın küçülmeye başlamasıyla,
KENTLEŞME kuruma ait alanlar işlevlerini yitirmeye ve atıl hale gelmeye başlamıştır. Bu durumun en can alıcı örneği
rant baskısının en yoğun yaşandığı yer olan kent merkezinde bulunan Lavuar Alanı’dır. Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillenmiş bir endüstri mirası olan Lavuar Alanı 2012 yılı
Batı Karadeniz Bölgesi dahilinde Zonguldak, Karabük, Bartın olmak üzere üç il ve bu illere ait toplam 18 başında tescil kararı kaldırılarak yıkılmıştır.
ilçe bulunmaktadır.78 Bartın ve Karabük ayrılmadan önce tek il durumunda olan bölgede kentsel kullanım
Dünya ve Türkiye örneklerine bakıldığında, kente özgün nitelik katan, kent belleğini ve kent kimliğini ayakta
ve hizmet alanları Zonguldak Merkez, Ereğli, Bartın Merkez, Amasra, Karabük Merkez ve Safranbolu
tutmaya yarayan bu tarz yapıların doğru kullanıldıklarında kentlerin, hatta bulunduğu kentin etkileşim
ilçelerinde yığılmış durumdadır. Haritada da görüldüğü gibi, Zonguldak ilçelerinden Kdz. Ereğli ve Alaplı,
alanındaki kentlerin de oluşturduğu bölgelerin ekonomik ve sosyal kalkınması açısından olumlu etkiye
Çaycuma-Gökçebey ve Devrek; Karabük Merkez ve Safranbolu ilçeleri hizmet yoğunlaşması anlamında
sahip oldukları genel kabul gören bir durumdur. Zonguldak gibi geçmişinde yoğun sanayi aktivitelerinin
birbirlerine eklemlenme eğilimindedirler.
olduğu ve Cumhuriyet döneminin ilk ve en önemli kurumlarına ev sahipliği yapmış olan kentler için kent
Harita.9: TR 81 Batı Karadeniz Bölgesi Hizmet Yığınlaşmaları kimliğini yansıtır nitelikteki yapıların kentin kullanımına kazandırılması hem sosyal hem de ekonomik
alanda pek çok getiri sağlayabilecek bir yaklaşımdır.
Harita 9: TR 81 Batı Karadeniz Bölgesi Hizmet Yığınlaşmaları Zonguldak’ın bir diğer önemli sorunu, kentin Ankara kapısında bulunan ve” 69 Ambarları” olarak anılan
sanayi alanlarıdır. TTK mülkiyetindeki 69 Ambarları, mevcut hali ile fonksiyonelliğini yitirmiştir ve görsel
bir kirlilik yaratmaktadır. Kentsel kullanım alanı üretmekte sıkıntı çekilen Zonguldak’ta, merkez içerisinde
atıl bir alanın bulunması pek çok soruna neden olmaktadır. Atıl vaziyetteki sanayi alanlarının doğru bir
planlama ile kente kazandırılması öncelikle değerlendirilmesi gereken konulardandır.
TTK mülkiyetindeki alanlar 69 Ambarları ile sınırlı değildir. Zonguldak’ta kentsel sit alanı olan ve
hâlihazırda TTK lojmanlarının bulunduğu Fener Mahallesi, kentsel imajın yeniden oluşturulmasında
değerlendirilebilecek potansiyele sahiptir ancak bugünkü hali ile oldukça bakımsızdır.
Zonguldak kent merkezinin en can alıcı sorunu ulaşım sistemlerinin plansızlığından kaynaklanmaktadır.
TTK’da çalışan işçilerin yoğun olarak yaşadığı Kozlu, Merkez ve Kilimli ilçeleri arasında toplu taşıma
olanakları anlamında bütüncül bir yaklaşım gerçekleştirilememiş, bu da toplu taşıma hizmetleri
konusunda karışıklığa ve yeterli hizmetin sunulamamasına neden olmuştur.

Çevre yolunun olmaması ulaşım alanındaki en önemli eksikliklerdendir. Şehirlerarası taşımacılık yapan
kamyon ve tırların yanı sıra RORO taşımacılığı yapan ağır tonajlı araçlar da çevre yolu olmaması nedeniyle
kent merkezini kullanmaktadırlar. Söz konusu araçların bir kısmı, kent merkezinde yer alan TTK’ya ait
limanı kullanmaktadırlar. Liman, mevcut haliyle Rusya ve Ukrayna limanları arasında tır taşıyan ve
belirli dönemlerde narenciye taşımacılığı yapan RORO gemilerine hizmet vermektedir. KARDEMİR ve
haddehanelerin kütük ihtiyacının karşılandığı ve ihracatın yapıldığı, Kayseri’de bulunan mobilya ve boru
3.1 ZONGULDAK fabrikalarının ihtiyacı olarak Rusya’dan ithal edilen rulo saçların getirildiği yer Zonguldak Limanı’dır. TTK
Limanının kent merkezi içerisinde kalması ulaşım, çevre kirliliği, görüntü kirliliği gibi pek çok soruna
Zonguldak, madencilik faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı bir sanayi kentidir. Taş kömürü üretiminde
neden olmaktadır.
üreticilerin yer seçim şansı bulunmadığından, üretim madenin bulunduğu alanda gerçekleştirilmek
durumundadır. Bu nedenle Türkiye’de yatırımlar, Zonguldak Havzası’nda şekillenmiştir. Sanayi
faaliyetlerinin başlaması ile işgücünün barınma ihtiyacı neticesinde küçük bir yerleşim alanı olarak
oluşmaya başlayan kent, zaman içerisinde plansız bir biçimde gelişerek bugünkü halini almıştır. Kontrolsüz
sanayi gelişimi ve plansız konut alanları, mekân tüketici bir rol oynamıştır.
Havza-i Fahmiye olarak bilinen taşkömürü havzasının sınırları 17 Ocak 1326 (miladi 1910) tarih ve 289
sayılı Teskere-i Samiye (Başbakanlık Tezkeresi) ile belirlenmiştir ve 1958’de genişletilen bu sınırlar içinde
zilyetlik yolu ile taşınmaz mal edinilmesi yasaklanmıştır. Bu nedenle hâlihazırda Zonguldak’ta özel mülkiyet
oldukça sınırlıdır ve bu başta kentleşme olmak üzere farklı alanlarda çeşitli sorunlara neden olmaktadır.
Sanayi alanları ile yaşam alanlarının iç içe geçtiği kentte yerleşim alanlarının büyük bölümü ya
düzensiz ve yasadışı yerleşmelerin olduğu, yeterli özel mülkiyetin olmadığı gecekondu bölgeleridir
ya da kent siluetini bozan yoğun yapılaşmanın görüldüğü plansız yerleşim alanları niteliğindedir.
78 Zonguldak’a bağlı Kozlu ve Kilimli Beldeleri 2012 yılı sonunda ilçe statüsü kazandığından, merkez ilçeler dâhil bölgedeki ilçe sayısı 18’e
ulaşmıştır. Mevcut durum analizi çalışmaları esnasında Kozlu ve Kilimli ilçe statüsü kazanmamış olduğundan, söz konusu ilçelere dair
bilgi edinilememiştir.
122 123
Şekil .2 : Zonguldak Kent Merkezi
Şekil.2: Zonguldak Kent Merkezi
başlanmakta ve risk altındaki binalara yeni kat ilaveleri yapılmaktadır. Gereken önlem alınmadığı takdirde
Zonguldak çok büyük tehlike altındadır. Bunların yanı sıra herhangi bir afet durumunda kullanılabilecek
TTK Limanı ve beraberindeki kömür depolama alanının işlevinin değiştirilmesi amacıyla, Zonguldak Kent
büyüklükte depolama ve risk yönetimi için gerekli alanlar da mevcut değildir. Erişilebilirliği ancak iki kent
Konseyi tarafından TTK Genel Müdürlüğüne resmi yazı yöntemiyle danışılmıştır ancak genel müdürlük
kapısından sağlanabilen kentte olası bir afete karşı en azından belediyenin gerekli tedbirleri şimdiden
alternatif bir liman bulunmadan Zonguldak Limanı’nda değişikliğe gidilemeyeceğini bildiren bir cevap
alması gerekmektedir.
. vermiştir. İşlev açısından olmazsa olmaz durumda bulunan ancak kentsel yaşam kalitesi bağlamında
sorunların odağı konumundaki liman, gerekli planlamalar yapılarak kent merkezinden taşınmalıdır. Tasman alanları, kentsel arazi sıkıntısı, sosyal donatı eksiklikleri ve ulaşım sorunları ile karşı karşıya olan
Türkiye’nin ve bölgenin geleceği açısından büyük önem arz eden Filyos Projesi kapsamında oluşturulması kent merkezinden geçen Acılık ve Üzülmez Dereleri, çevre ve görüntü kirliliğine neden olmaktadır.
planlanan 25 milyon ton kapasiteli limanın, hâlihazırda bulunan limana etkisinin ne olacağı üzerinde
Zonguldak Merkez İlçeden sonra en fazla kentsel nüfusa sahip olan ilçe Ereğli’dir. İlçenin sanayileşmesinde
çalışılması gereken bir konudur.
ve gelişmesinde demir-çelik sektörü önemli rol üstlenmiştir. Yerleşme deseninin ışınsal bir biçimde
Limanın ve tren güzergâhının kent merkezinde çakışmasının yanı sıra otobüs ve dolmuş duraklarının geliştiği ilçede konut alanları gelişimi ağırlıklı olarak kuzey ve batı yönündedir. Kentsel alanlar, kıyının
Şekil.3:
da Zonguldak
aynı alanda bulunması yayaİli
ve Hizmet Yığınlaşması
taşıt trafik akışını sınırlamakta ve yaya güvenliği açısından problem doldurulmasıyla genişletilen kıyı boyunca ve Ereğli-Devrek karayolu üzerinde gelişmiştir. Merkezi iş
oluşturmaktadır. alanları, ERDEMİR’e bağlı bir gelişme göstermiştir. Ereğli, Zonguldak’ın diğer ilçelerine nazaran daha
düzenli bir yapılaşma göstermektedir.
1956 yılında inşası biterek kullanıma açılan ve kent merkezinde bulunan Fevkani Köprüsü ise bir başka
sorun alanıdır. İnşa edildiği yıldan bu yana gerekli yapım ve bakım çalışmaları yapılmayan Fevkani Köp- Kentsel nüfusu 20.000’in üzerinde olan Devrek ve Çaycuma, diğer ilçelere nazaran daha düz bir
rüsü ekonomik ömrünü tamamlamıştır. Köprü, ulaşım problemlerini çözmekten ziyade kenti ve kullanım topografyaya sahiptir. Düz coğrafyası nedeniyle Çaycuma İlçesinin kentsel yerleşim alanı daha kompakt bir
alanlarını bölerek farklı sorunlara neden olmaktadır. yapı sergilemekte ve sanayi alanı gelişimine fırsat sunmaktadır. Zonguldak İli’nin en önemli akarsularından
olan Filyos Çayı, Çaycuma’daki kentsel yerleşim alanlarını ikiye böldüğünden konut alanlarının gelişim yönü
Son zamanlarda kentin gündemini meşgul eden bir diğer önemli konu tasman sorunudur. Yıllardır
doğu ve batı yönlerinde uzanmaktadır. Devrek İlçesi ise Zonguldak-Ankara karayolu üzerinde yer almaktadır.
bilinmesine rağmen görmezden gelinen tasman alanları sorunu, acil önlem alınması gereken konuların
Bahsi geçen karayolu boyunca uzanan Devrek Çayı rekreasyon amaçlı kullanımlar açısından elverişlidir.
başında gelmektedir. Yeraltı madenciliğinin zemin içerisinde ve yeryüzünde neden olduğu hareketler ve
Ayrıca kente kimlik katacak bir alan olarak da ön plana çıkmaktadır. İlçenin konut dışı kentsel çalışma alanları,
şekil değişiklikleri tasman olarak adlandırılmaktadır. Yeraltı faaliyetlerinden kaynaklanan tasman sorunu,
sanayi–depolama alanları ve küçük sanayi sitesi, kent merkezinin kuzey-doğusunda konumlanmıştır.
jeolojik ve çevresel özelliklerden bağımsız düşünülmemelidir: Kentin kireçtaşından oluşan jeolojik yapısı
yağmur sularının etkisiyle çözünmeye elverişli durumdadır. Düzgün bir kanalizasyon sistemine sahip
olmayan Zonguldak, kanalizasyon atıklarının yeraltına verilmesinden ötürü gün geçtikçe daha da tehlikeli
bir hale gelen tasman sorunuyla karşı karşıyadır. 79
Bugün, Gelik Beldesi, İncivez Mahallesi, Kozlu Beldesi, Üzülmez, Karadon Bölgelerinde tasman
alanlarından ötürü çökmeler yaşanmaktadır. Bu bölgelerde üretim yapılmaya devam edilmekte, bunun
yanı sıra altında büyük taş kömürü rezervleri bulunan kentteki çok katlı binaların ve gökdelenlerin sayısı
da her geçen gün artmaktadır. Tasman hasarına uğrayan evlerin etrafında yeni apartman inşaatlarına
79 Zonguldak İli Zemin Hareketleri Raporu, 2013
124 Şekil.4: Karabük Kent Merkezi Bir diğer ulaşım sorunu Devlet 125
Demiryolları Gar sahasının
.
Zonguldak İli Hizmet Yığınlaşması
Şekil.3: Zonguldak İli Hizmet Yığınlaşması
Şekil.4: Karabük Kent Merkezi Bir diğer ulaşım sorunu Devlet

Kentsel nüfusu 20.000’in üzerinde olan Devrek ve Çaycuma, diğer ilçelere nazaran daha düz bir
topografyaya sahiptir. Düz coğrafyası nedeniyle Çaycuma İlçesinin kentsel yerleşim alanı dahaDemiryolları
kompakt bir Gar sahasının Kentlileşme kavramının tam anlamıyla benimsenemediği ilin bazı kesimleri halen kırdan kente geçiş
kenti ikiye ayırması ve kente
yapı sergilemekte ve sanayi alanı gelişimine fırsat sunmaktadır. Zonguldak İli’nin en önemli akarsularından sürecini yaşamakta ve bunu ekonomik faaliyetlerle ve konut seçimleriyle ortaya koymaktadır. Zira kent
olan Filyos Çayı, Çaycuma’daki kentsel yerleşim alanlarını ikiye böldüğünden konut alanlarınınentegre olamamasıdır. Pek
gelişim merkezinde yer almasına rağmen Öğlebeli, Kılavuzlar ve Hamzalar gibi ekonomik değeri fazla olmayan
yönü doğu ve batı yönlerinde uzanmaktadır. Devrek İlçesi ise Zonguldak-Ankara karayoluçok üzerinde yer kentinde, kentsel alanlarda halen tarımsal faaliyetlere devam edilmektedir. Kent merkezinde kalan bu alanların kentsel
Avrupa
almaktadır. Bahsi geçen karayolu boyunca uzanan Devrek Çayı rekreasyon amaçlı kullanımlar açısından fonksiyonlara bürünmemiş olması arsa sıkıntısının yaşanmasına neden olmaktadır. Bu duruma bir diğer
merkezin toplanma noktasını örnek, Belen ve Çerçiler’dir. Söz konusu yerleşim alanları belediye sınırına dâhil edilmiş olmalarına
elverişlidir. Ayrıca kente kimlik katacak bir alan olarak da ön plana çıkmaktadır. İlçenin konut dışı kentsel
oluşturan istasyon, rağmen imar planı dışında kaldıklarından planlı bir gelişim temin edilememektedir.
çalışma alanları, sanayi–depolama alanları ve küçük sanayi sitesi, kent merkezinin kuzey-doğusunda
konumlanmıştır. Karabük’te yalıtıcı bir nitelik Sanayileşme hızının gerisinde kalan kentleşme, plansız konut alanlarının yanı sıra altyapı faaliyetlerinin
kazanmakta ve yoğunluk de yetersiz olmasına neden olmuştur. Kent merkezinde kalan sanayi alanları bunun en belirgin
örneğidir. Karabük kent merkezinde yer alan İstasyon bölgesinde 10 adet haddehane bulunmaktadır.
3.2. KARABÜK Bu haddehanelerin 5 adedi faaliyetlerini sürdürürken diğer 5 adedi kapanmıştır ya da depo olarak
kullanılmaktadırlar. Yeşil Mahalle bölgesinde 3 adet haddehane olup, 2 adedi faaliyetlerini sürdürmektedir.
Karabük, Zonguldak’ın bir ilçesi iken 1995 yılında il statüsüne kavuşmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk 5000 Evler mevkiinde 1 adet, ve Kemal Oyman mevkiinde bir adet işletme faaliyetini sürdürmektedir.
demir-çelik işletmesi olan KARDEMİR’in kurulması ile birlikte kent şekillenmeye başlamıştır. 1950’li yıllara Kent içinde kalan haddehaneler, çevre kirliliğine neden olmanın yanı sıra kent içi trafiği olumsuz
kadar halkın yaşam alanı olan Safranbolu’nun tercih edilirliği 1950’lerden sonra azalmaya başlamıştır. etkilemekte, yerleşim alanlarının bütünlüğünü bozmakta ve kentsel düzenlemelerin yapılmasını imkânsız
Bu değişimde KARDEMİR’in etkisi büyüktür: KARDEMİR çalışanlarının işletmeye yakın konut alanlarını hale getirmektedirler. Tüm bu olumsuzluklara rağmen haddehane sahipleri, nakil maliyetinin fazlalığından
tercih etmesi ve Karabük’te Avrupa anlayışı ile yapılan yeni konutların tercih edilmesiyle Safranbolu’nun ötürü taşınmak istememektedirler. Bu durum kentin yaşam ve çevresel kalitesini düşürmektedir.
büyümesi durmuş ve Karabük kenti oluşmuştur. Hızlı sanayileşme süreci, kısa zaman içerisinde planlanması
gereken ve fakat tam anlamıyla başarılamayan kentleşmeyi ve buna bağlı olarak pek çok kentsel sorunu Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı haddehanelerin kent merkezi dışına taşınabilmesi kapsamında bir fizibilite
beraberinde getirmiştir. çalışması yaptırmıştır. Bu fizibilite çalışmasında kent merkezinde kalan haddehanelerin kent merkezi
dışına taşınabilmesi için üç alternatif üzerinde durulmaktadır: Planlanan alanlardan ilki Karabük Organize
Sanayileşme neticesinde başlayan göç hareketleri sonrası, kısa sürede nüfus artışı yaşanmaya başlanmış Sanayi Bölgesidir. OSB’de genişletme çalışmaları yapılmakta olup 260.000 m²’lik bir alanın kullanılabilirliği
ve ilde önemli bir konut sorunu baş göstermiştir. Günümüzde ilin aldığı göç, geçmiş yıllara nazaran söz konusudur ancak haddehanelerin tamamı için bu alanın yeterli değildir. İkinci alternatif Eskipazar
azalmış olsa da, yaşanan konut sıkıntısı halen devam etmektedir. Bu sıkıntıların esas nedenleri hem konut İlçesidir. Hâlihazırda İl özel İdaresi Eskipazar mevkiinde planlama çalışmalarına devam etmektedir.
sayısının hem de konut üretilebilecek alanların yetersiz olmasıdır.
Üçüncü alternatif ise Asit Köprüsü civarıdır. Söz konusu alan KARDEMİR A.Ş. yanındaki Asit Köprüsü
Halkın yeni ve modern konutlara olan talebinin artması neticesinde sanayileşme sürecinin ilk yıllarında civarından başlayıp, Karabük-Ankara karayolunu paralel ve yolu kuzey doğu ve doğu tarafında Soğanlı
KARDEMİR çalışanlarına lojman hizmeti veren konut alanlarının tercih edilirliği azalmıştır. Özellikle Çayı yatağı içinde Cemaller bölgesine kadar uzanan bölgedir. Aynı zamanda bölgenin hemen doğusundan
Yenişehir bölgesinde yoğunlaşan bu konutlar günümüzde kentsel sit statüsünde olup sivil mimarlığın en demiryolu hattı geçmektedir. Fizibilite çalışması neticesinde en uygun yerin Asit Köprüsü Civarı olduğu
güzel örneklerini oluşturmaktadırlar. Halen lojman olarak kullanılmakta olan bu alanın, işlev değişikliği ile tespit edilmiştir.
tüm kentlinin faydalanabileceği kullanım alanlarına dönüştürülmesi benzer alanlar için önemli bir örnek Kent merkezinde kalan sanayi alanlarının yanı sıra merkezi kısıtlayan bir diğer unsur ulaşım ağlarındaki
oluşturabilecek niteliktedir. sıkıntıdır. Karabük-Kastamonu karayolu kent içi yol niteliği kazanmış durumdadır. 50m genişliğindeki
Karabük ilinin temel sıkıntılarından biri gecekondu alanlarıdır. Kent merkezindeki Soğuksu, Namık Kemal, karayoluna alternatif herhangi bir yol bulunmadığından toplu taşıma araçları, tırlar ve kamyonlar tek bir
Atatürk, Adatepe mahallelerinin %80’lik kısmı gecekondu bölgelerinden oluşmaktadır. Gecekondulaşmanın aks üzerinde hareket etmektedirler. Kent merkezinden geçen ve hem şehirlerarası hem şehir içi yol vasfına
yanı sıra bir diğer sıkıntı ildeki kaliteli konut sayısının az olmasıdır. Kaliteli konut sayısının az olmasında bürünmüş olan karayolu pek çok soruna neden olmaktadır. Kentin gelişme yönü ve yerleşim alanları ile
temel etken, müteahhit eliyle yapılan konut üretiminin istenen kalitede olmamasıdır. sanayi alanları göz önünde bulundurulduğunda, bir çevre yoluna ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.
126 127
.
Bir diğer ulaşım sorunu Devlet Demiryolları Gar sahasının kenti ikiye ayırması ve kente entegre
olamamasıdır. Pek çok Avrupa kentinde, kentsel merkezin toplanma noktasını oluşturan istasyon,
Karabük’te yalıtıcı bir nitelik kazanmakta ve yoğunluk farklılıklarına neden olmaktadır.
Şekil.3: Zonguldak İli Hizmet Yığınlaşması
Kentleşme açısından bakıldığında Karabük Üniversitesi’nin de önemli bir role sahip olduğu görülmektedir.
Her geçen yıl öğrenci kapasitesini arttıran üniversitenin kampüs alanı da buna paralel olarak
genişlemektedir.
Karabük’ün merkez ilçeden sonra en büyük ilçesi Safranbolu’dur. Karabük’te demir-çelik işletmelerinin
açılmasının ardından Safranbolu nüfus kaybetmeye başlamış, kentin başka bir yönde büyümesi ile
1970’lere kadar “kendini koruyan kent” unvanını kazanmıştır. 1970’lerden sonra Safranboluların evlerini
satarak yeni konutlara geçmek istemeleri ya da kendi evlerini ucuz ve dokuya uymayan malzemelerle
onarmak istemeleri süreci ise Safranbolu’yu “kendini koruyan kent” ten “korunması gereken kent” haline
getirmiştir. Bu dönemle birlikte, koruma imar planlarının oluşum süreçleri başlamıştır. Kente olan ilgi, 1975
yılında, Anıtlar Yüksek Kurulunun Safranbolu’yu kentsel sit ilan etmesi ile birlikte artmıştır. İlk dönemlerde Karabük’ün merkez ilçeden sonra en büyük ilçesi Safranbolu’dur. Karabük’te demir-çelik işletmelerinin
gelen turistleri evlerinde konuk eden yöre halkı, daha sonra turizm olgusuyla tanışmış ve 1990’lı yılların açılmasının ardından Safranbolu nüfus kaybetmeye başlamış, kentin başka bir yönde büyümesi ile
başından itibaren turistik tesisler ve işletmeler yöntemiyle turizm hizmeti sunmaya başlamıştır. Sahip 1970’lere kadar “Kendini Koruyan Kent” unvanını kazanmıştır. 1970’lerden sonra Safranboluların evlerini
olduğu zengin kültürel mirası kent ölçeğinde korumadaki başarısı Safranbolu’yu “Dünya Kenti” ününe satarak yeni konutlara geçmek istemeleri ya da kendi evlerini ucuz ve dokuya uymayan malzemelerle
kavuşturmuş ve UNESCO tarafından “Dünya Miras Listesi” ne alınmasını sağlamıştır. Tüm ülkede bulunan onarmak istemeleri süreci ise Safranbolu’yu “kendini koruyan kent” ten “korunması gereken kent” haline
yaklaşık 50 bin kadar korunması gerekli Kültür ve Tabiat varlığının 1131’i Safranbolu’dadır.80 Bu zenginlik getirmiştir. Bu dönemle birlikte, koruma imar planlarının oluşum süreçleri başlamıştır. Kente olan ilgi, 1975
kenti bir Müze Kent haline getirmiş, korumacılıktaki başarısı ise kente “Korumanın Başkenti” unvanını yılında, Anıtlar Yüksek Kurulunun Safranbolu’yu kentsel sit ilan etmesi ile birlikte artmıştır. İlk dönemlerde
kazandırmıştır. gelen turistleri evlerinde konuk eden yöre halkı, daha sonra turizm olgusuyla tanışmış ve 1990’lı yılların
Şekil.4: Karabük Kent Merkezi Bir diğer ulaşım sorunu Devlet başından itibaren turistik tesisler ve işletmeler yöntemiyle turizm hizmeti sunmaya başlamıştır. Sahip
Şekil 4.: Karabük Kent Merkezi
Demiryolları Gar sahasının olduğu zengin kültürel mirası kent ölçeğinde korumadaki başarısı Safranbolu’yu “Dünya Kenti” ününe
kavuşturmuş ve UNESCO tarafından “Dünya Miras Listesi” ne alınmasını sağlamıştır. Tüm ülkede bulunan
kenti ikiye ayırması ve kente yaklaşık 50 bin kadar korunması gerekli Kültür ve Tabiat varlığının 1131’i Safranbolu’dadır.81 Bu zenginlik
entegre olamamasıdır. Pek kenti bir Müze Kent haline getirmiş, korumacılıktaki başarısı ise kente “Korumanın Başkenti” unvanını
kazandırmıştır.
çok Avrupa kentinde, kentsel
merkezin toplanma noktasını

Şekil 5: Karabük İli Hizmet Yığınlaşması
oluşturan istasyon,
Karabük’te yalıtıcı bir nitelik
kazanmakta ve yoğunluk
Bir diğer ulaşım sorunu Devlet Demiryolları Gar sahasının kenti ikiye ayırması ve kente entegre
olamamasıdır. Pek çok Avrupa kentinde, kentsel merkezin toplanma noktasını oluşturan istasyon,
Karabük’te yalıtıcı bir nitelik kazanmakta ve yoğunluk farklılıklarına neden olmaktadır.
Kentleşme açısından bakıldığında Karabük Üniversitesi’nin de önemli bir role sahip olduğu görülmektedir.
Her geçen yıl öğrenci kapasitesini arttıran üniversitenin kampüs alanı da buna paralel olarak
genişlemektedir.
81 Kaynak TÜİK, Kültür İstatistikleri, 2011
80 TÜİK, Kültür İstatistikleri, 2011
128 129
Şekil.5: Karabük İli Hizmet Yığınlaşması
L Mevcut Durum Analizi
Lonca kültürü kentin yapılanmasında ve üretim faaliyetlerinde kendisini hissettirmektedir. Bugün

halen üretimin sürdürüldüğü demirciler, bakırcılar, kalaycılar ve semerciler çarşıları kentteki el ustalığı Karabük ve Zonguldak ile kıyaslandığında Bartın’ın, rekreatif düzenlemelere ve sosyal donatı alanlarının
ile üretimin devamını sağlamakta ve kentin yerel ve özgün niteliğini günümüze taşımaktadır. Restore oluşturulmasına müsait alanlarının daha fazla olduğu görülmektedir. Kentin içerisinden geçen Bartın
edilmesi ile birlikte özellikle de el sanatları merkezi haline gelen Arasta ve çevresindeki dükkânlar, kente Irmağı, sahip olduğu taşımacılık potansiyeli ve rekreatif düzenlemelere elverişli yapısı ile il için büyük bir
gelen turistlerin gezdiği ve turistik eşya alışverişi yapabildikleri alanlar olarak ön plana çıkmaktadır. Kentin avantajdır. Irmak çevresinde yer alan ve kentin merkezinde var olan tarihi kimlik; su izinin yarattığı kültürel
turistik ve tarihi değerlerinin yoğunlaştığı bölge daha çok “çarşı” kesimidir. Kentin kuzeyinde yer alan kale kimlik; toprak-iklim- ve biyosfer alan değerlerinin birlikteliğinin gücü olan tarımsal kimlik; su izinin
ve güneyinde yer alan Hıdırlık tepesi tüm kenti izlemek için uygun seyir teraslarıdır. Kentin içerisinde de üzerinden gelişen sanayi kimliği; su ve taşımacılık, liman ve iskele varlığı ile gelişime kontrollü açık olan
görülmesi gereken pek çok tarihi yapı bulunmaktadır. sanayi değerlerini taşıyan kent, içinde barındırdığı bunca değeri harmanlamaktadır.82
Irmak ıslahına yönelik çalışmalar gündeme gelmektedir ancak söz konusu projelerin detaylı analiz
3.3. BARTIN edilmesi gerekmektedir. Zira yapılması düşünülen ve fakat sonrasında iptal edilen TEFER Projesi
kapsamında ırmağın güzergâhının değiştirilmesi suretiyle arazi kazanımı amaçlanmıştır. Söz konusu proje
1991 yılında Zonguldak’tan ayrılarak il olan Bartın’ın kent merkezi, mevzuat, kentsel sit alanları ve iptal edilmiş olsa dahi gündeme gelecek diğer projelerde şu hususa dikkat edilmelidir: Tarih boyunca
topografyaya dayalı faktörler nedeniyle çok kısıtlı bir alanda sıkışıp kalmıştır. şiddetli yağışlar sonucu pek çok kez taşkına sahne olan ilde, ırmağın ıslah edilmesi yerine ırmak yatağına
Merkezde Koruma Amaçlı İmar Planı (KAİP) kapsamında kalan bir kentsel sit alanı bulunmaktadır. Kentin ve mendereslerine müdahale edilmesi çok ciddi sorunlara neden olabilecektir.
tarihini yansıtan bu alan içerisinde eski Bartın evleri, ahşap yapılar ile şadırvan, hamam ve iki adet han Bartın, il olduktan sonra hızlı bir büyüme süreci yaşamıştır. Bilhassa konut stokunu arttırma ve yenileme
bulunmaktadır. Kent merkezinde yer alan 285 adet sivil mimari örneği, günümüzde bozulma ve yıkılma bağlamında çalışmalar yapılmaya başlanmış ancak doğal ve yasal kısıtlardan dolayı kent yayılarak
tehlikesiyle kaşı karşıyadır. Sınırlı sayıda sivil mimarlık örneğinin restorasyon çalışmalarının yapılmış genişleme imkânı bulamamıştır. Bu durum özellikle ruhsatlı binalarda kaçak kat sorununu ortaya
olmasına, Bartın Belediyesi tarafından çeşitli restorasyon ve ışıklandırma çalışmalarına devam edilmesine çıkarmıştır.
rağmen bu çalışmalar yetersiz kalmaktadır.
İlde altyapı çalışmalarına devam edilmektedir. Belediye tarafından, Bartın’ın kanalizasyon atık su arıtma
Ulaşım bağlantıları yetersiz olan fakat kentsel sit alanı olduğundan müdahale edilemeyen kent merkezine tesisi yapımı, 80 km’lik içme ve kullanma suyu ana hatların değiştirilmesi ve İnkumu kanalizasyon paket
alternatif bir alt merkez oluşturulması gerekmektedir. Bartın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ne arıtma ve derin deniz deşarjı için Avrupa Birliği hibesi ile 41 trilyon liralık proje hazırlanmıştır. Çevre
ait olan eski fidanlık alanı, alt merkez olarak değerlendirilebilecek yegâne alandır. Fidanlık bölgesinin Bakanlığı ve IPA işbirliği ile yürütülen projenin ihale sürecine başlamıştır. Doğalgaz çalışmalarının devam
planlama ilkelerine uygun olarak yaya öncelikli modern bir alt merkez haline getirilmesi ile sit alanı olan
Şekil.6: Bartın Kent Merkezi
alan geleneksel merkez olarak kalacak ve trafik yükünden arındırılabilecektir.
ettiği Bartın’da Belediye tarafından gerçekleştirilmesi planlanan bir diğer proje sokak aydınlatmalarının
rüzgâr enerjisi ile yapılmasıdır. Bu konuda çalışmalar başlatılmıştır ve ölçümler yapılmaktadır.
Amasra İlçesi, kentin ve bölgenin turizmde markalaşmış en önemli destinasyonlarından biridir. Kent,
Şekil.6: Bartın Kent Merkezi şehircilik anlamında kendi özgün değerini oluşturamamış ve hızla betonlaşma sürecine girmiştir. Ekonomik
Ulaşım bağlantıları yetersiz yapılanmasını turizm üzerine kuran bir kent için böyle bir konu imaj ve talep bitirici bir rol oynamaktadır.
Otopark sorunu yaşayan ilçe, özellikle turist sayısının arttığı yaz aylarında sıkıntı çekmektedir. Amasra’nın
olan fakat kentsel sit alanı bir diğer önemli konusu, son yıllarda sık sık gündeme gelen termik santral kurulmasıdır. Termik santral
kurulması ile turizm faaliyetlerinin ne şekilde etkileneceği iyi analiz edilmeli, dengeli ve sürekli bir
olduğundan müdahale gelişimin yöntemleri araştırılmalıdır.
edilemeyen kent Şekil

merkezine
7: Bartın İli Hizmet Yığınlaşması
alternatif bir alt merkez
oluşturulması gerekmektedir.
Bartın İl Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Müdürlüğü’ne ait
olan eski fidanlık alanı, alt
merkez olarak
değerlendirilebilecek yegâne
alandır. Fidanlık bölgesinin
planlama ilkelerine uygun
130
olarak yaya öncelikli modern bir alt merkez haline getirilmesi ile sit alanı 82olan alan
http://www.peyzaj.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=4838&tipi=5&sube=0
131
geleneksel merkez olarak kalacak ve trafik yükünden arındırılabilecektir.
3.4. BATI KARADENİZ BÖLGESİ VE DOĞAL AFETLER HEYELAN

Zonguldak il genelinde gözlenmekte olup, özellikle Çaycuma ve Alaplı ilçelerinde yoğun olarak meydana
Afetler ekonomik, sosyal ve fiziki altyapı maliyetlerini yükselterek tüm sektörleri etkilediğinden afet
gelmektedir. Karabük ve Bartın illeri heyelan olaylarının en çok meydana geldiği illerdendir. Yenice ilçesi
yönetiminin kalkınma politikalarındaki önemi artmaktadır. Ulusal Deprem Stratejisinde belirtildiği üzere
Türkiye genelinde heyelan afetinden en çok etkilenen ilçedir. Bartın’da heyelan olayları özellikle Ulus,
afet sonrası müdahaleye yönelik politikalar yerine, afet öncesi risk azaltmaya yönelik politikalar önem
Kurucaşile ve Merkez ilçede yoğun olarak gözlenmektedir.
kazanmaktadır. Bunun için ulusal düzeyde alınan önlemlere ek olarak yerelde de önleyici faaliyetlerin
alınması önem arz etmektedir.
Afetlere yönelik risk azaltma ve hazırlık çalışmalarının iyileştirilmesi, afet konusunda görev yapan
kurumlar arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanması amacıyla Afet ve Acil Durum Yönetimi
KAYA DÜŞMESİ
Başkanlığı (AFAD) ve il özel idarelerine bağlı İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri oluşturulmuştur. Afet Zonguldak ve Bartın ili kaya düşmesi olayının az olarak yaşandığı illerimizdendir. Kaya düşmesi olayı
öncesi risk azaltmanın önemli bir unsuru olarak dayanıksız ve mevzuata aykırı yapıların dönüştürülmesi, Karabük’te Eskipazar ve merkez ilçeye bağlı yerleşim birimlerinde yoğun olarak gözlenmektedir.
güvenli ve kaliteli yerleşimlerin kurulması için 2012 yılında Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi
Kanunu çıkarılmıştır. Zonguldak Belediyesi, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi
Hakkında Kanun ile 5393 sayılı Belediye Kanununda yapılan düzenleme sonucunda, kamunun mülkiyetinde SEL
veya kullanımında olan yerlerde kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilebilmesi ve uygulama
Bölge Batı Karadeniz havzasında yer almakta olup, su baskını olayları şiddetli yağışlara bağlı olarak sık
yapılabilmesi için gerekli çalışmaların başlanması yönünde bir karar almıştır.
yaşanmaktadır. 1998 yılında aşırı yağışlar sonucu meydana gelen su baskını olaylarından Karabük ve
Afet riski yüksek bölgeler tespit edilerek kademeli bir dönüştürme işlemi gerçekleştirilmelidir. Yeni Bartın’ın yanında Zonguldak’ın Devrek, Alaplı, Gökçebey ilçeleri çok etkilenmiştir. Bölgede su baskını
yerleşimlerde ise afet riskleri göz önünde bulundurularak planlı bir kentleşme sağlanmalıdır. olayları çoğunlukla Karabük’e bağlı Yenice, Merkez ve Eskipazar ilçeleri ile Bartın’a bağlı Merkez, Ulus ve
Amasra ilçelerinde yoğun olarak yaşanmaktadır.
Modern afet yönetimi, afete hazırlıklı olmakla ile birlikte afetleri önlemenin önemini vurgulamaktadır.
Doğal afetlerle ilgili çalışmalarda uzaktan algılama (UA) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) günümüzde yaygın
olarak kullanılmaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) teknikleri afet zararlarının azaltılmasında güvenilir, hızlı
ve kolay kullanımı açısından tercih edilir bir araç olarak görülmektedir. KENTGES’in “Mekânsal Planlama ORMAN YANGINLARI
Sisteminin Yeniden Yapılandırılması” stratejisi kapsamında da üzerinde durulan bu konu kapsamında Batı Karadeniz Bölgesi orman yangınları açısından yangına çok hassas bölgeler arasında bulunmamaktadır.
bölgesel düzeydeki veriler Ajans tarafından CBS altyapısına uyumlu hale getirilmiştir. (Orman Genel Müdürlüğü Yangın Harekât Merkezi) 3.derece hassas alanlar arasında yer alan bölgede
Bölge illerinin karşı karşıya olduğu afetlerin başında tasman alanları gelmektedir. 83 Zonguldak ilinin temel çıkan yangınların temel nedenleri yıldırım düşmesi ve insan kaynaklı hatalardır.84 Halkın bilinçlendirilmesi
ile orman yangınlarının önü alınabilecektir. Bölgede yangıları tetikleyebilecek en önemli unsur ise lodos
sorunu olan tasman haricinde deprem, heyelan, kaya düşmesi ve sel bölgeyi tehdit eden afetlerdir.
rüzgârıdır.
DEPREMSELLİK
Bölgede Zonguldak merkez 2. derecede, Karabük merkez 1. derece ve Bartın merkez 1. Derece tehlikeli
deprem bölgesinde olup Kuzey Anadolu Fay Sistemi’nin etkisi altındadır ve hasara neden olabilecek
deprem üretme potansiyeline sahiptir. Bölge ve çevresinde son yüzyılda 1944 yılında M=7.2 Gerede,
1968 yılında M= 6.5 Bartın, 1999 yılında M= 7.4 İzmit ve M= 7.2 Düzce depremleri gerçekleşmiş olup
bölgede hasar ve can kaybına neden olmuştur.
Harita 8: TR81 Bölgesi Depremselliği
84 İşletme Müdürlüklerinin Yangına Hassaslık Derecelerine Göre Dağılım Haritası EK-54 olarak verilmektedir.
83 Tasman alanları kentleşme başlığı altında verildiğinden burada ayrıca bahsedilmeyecektir.
132 133
4. SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE
4.1. GENEL DURUM
Sanayi kültürünün baskın olduğu bölgenin önemli sorunlarından biri plansız sanayileşme nedeniyle
altyapı eksikliklerinden kaynaklanan çevre kirliliğidir. Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinde görülen
öncelikli sorun hava kirliliğidir. Hava kirliliğini su kirliliği takip etmekte olup üçüncü sırada ise atık problemi
gelmektedir. Toprak kirliliği de öncelikle çözülmesi gereken bir diğer problemdir.
Tablo.25: 2009-2010 Döneminde İllerin Çevre Sorunlarının Öncelik Sırası
(Sorunların Öncelik Sırası İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüklerince Belirlenmiştir)
DOĞAL
HAVA SU TOPRAK GÜRÜLTÜ
İLLER ATIKLAR EROZYON ÇEVRENİN
KİRLİLİĞİ KİRLİLİĞİ KİRLİLİĞİ KİRLİLİĞİ
TAHRİBATI
Zonguldak 1 2 4 3 5 7 6
Karabük 1 2 4 3 - - 5
Bartın 1 2 5 3 4 6 7
Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2012
ve etrafı dik dağlar ile çevrili olması, bunun yanında şehir merkezinin düşük kotta bulunması nedeni
İllerde yer alan sanayi kuruluşları özellikle hava ve su kirliliğine neden olmaktadır. Zonguldak ve Karabük
hava kirliliği yoğun olarak hissedilmektedir. Kentte, özellikle kış aylarında ve aksam saatlerinde yüksek
illerinde kent içinde de sanayi kuruluşlarının yer alması, yerleşim alanları kirliliği, gürültü ve görüntü
oranda hava kirliliği görülmektedir. Karabük ilinde hava kirliliğinin bir diğer sebebi de motorlu taşıtlardır.
sorunlarına da sebep olurken Bartın ilinde bu sorunlar nispeten daha az görülmektedir.85
Şehir merkezinin çok küçük bir alana toplanması, şehirlerarası yolun kent merkezinden geçiyor olması da
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2012 yılı verilerine göre, Zonguldak ve Bartın’da yer alan petrol ve motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirliliğini arttırmaktadır.
madencilik şirketlerinin neredeyse tamamı çevre sorunlarına neden olmaktadır. Karabük’te ise çevre
Bartın İlinde de bölgenin diğer illerinde görüldüğü gibi evlerde kullanılan kömürlerin düşük kalitede olması
sorununa neden olan herhangi bir petrol yahut madencilik faaliyetinin bulunmadığı beyan edilmiştir.
hava kirliliğini oluşturan önemli bir faktördür. İlin coğrafi durumu nedeniyle kış aylarında yoğun hava
kirliliği yaşandığı görülmektedir. Kış aylarında yaşanan hava kirliliği artışı ölçümlerde de gözlemlenmiş
4.2. KİRLİLİK ve her üç ilde Kasım, Aralık, Ocak ve Şubat aylarında partikül madde değerlerinde ciddi artışlar olduğu
görülmüştür.
4.2.1. HAVA KİRLİLİĞİ Hava kirliliğinin giderilmesi hususunda çeşitli güçlüklerle karşılaşılmaktadır. Bu güçlüklerin en önemli
nedeni üç ilde de toplumun çevre konusunda bilinçsiz olmasıdır. Yeterli denetimin yapılmaması ve sanayi
ZONGULDAK, KARABÜK VE BARTIN İLLERİNDE HAVA KİRLİLİĞİNİN
dallarında çalışanların eğitimsiz olması diğer önemli faktörleri oluştururken, mali imkânsızlıkların kirliliğin
DEĞERLENDİRİLMESİ önlenmesinde karşılaşılan güçlükler sıralamasında son sırada geldiği görülmektedir.
Bölge genelinde, özellikle kış aylarında yoğunlaşan bir hava kirliliği görülmektedir. Zonguldak İlinde hava
kirliliğini etkileyen en önemli kaynaklar yoğun enerji ve kömür kullanımı gerektiren sanayi tesisleri ve termik
santrallerdir. İlde çok farklı sanayi sektörleri bulunduğu için farklı tesislerden kaynaklanan emisyonların Tablo.26:Hava Kirliliğinin Giderilmesinde Karşılaşılan Güçlükler (Önem Sırasına Göre)
türleri de farklılık göstermektedir. Özellikle demir çelik tesisleri toz emisyonları açısından risk taşımaktadır. Kaliteli
Kış aylarında evsel ısınmadan, kaynaklı hava kirliliği söz konusudur. Konutlarda kullanılan kömürlerin Yeterli İşçilerin Kurumsal Toplumda
Mali Yakıt
düşük kaliteli olması, uygun olmayan yakma sistemlerinin kullanılması hava kirliliğini arttırmaktadır. Evsel İller Denetim Eğitimsiz ve Yasal Bilinç
İmkânsızlıklar Temininde
Yapılamaması Olması Eksiklikler Eksikliği
ısınmada kullanılan kömürlerin kül ve uçucu madde oranlarının yüksek olması da ildeki hava kirliliğini Zorluklar
önemli derecede etkilemektedir. İldeki hava kirliliğine bir diğer etken de ilin topografik yapısıdır. Kent
Zonguldak 2 3 6 5 4 1
merkezini çevreleyen dağlar, özellikle kış aylarında yüksek oranda hava kirliliğine sebep olmaktadır.
Karabük 3 2 6 4 5 1
Karabük ilinde de hava kirliliğini etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Hava kirliliğine neden olan en
Bartın 5 2 6 4 3 1
önemli kaynaklardan biri Zonguldak ilinde olduğu gibi sanayi tesisleridir. Özellikle demir çelik tesisleri toz
emisyonları açısından risk oluşturmaktadır. Kent merkezinde bulunan haddehaneler ve KARDEMİR AŞ. Kaynak: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2012
bu tesislerin başında gelmektedir. Konutlarda kullanılan kömürlerin düşük kaliteli olması, uygun olmayan
yakma sistemlerinin kullanılması da hava kirliliğini arttırmaktadır. Karabük’ün coğrafi yapısı, iklim şartları
85 T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre hazırlanan İl Sınırları İçinde 2010 Yılı Sonu İtibariyle Çevre Sorunu Oluşturan Sanayi
134 Kuruluşlarının Yol Açtığı Çevre Sorunları EK-55’de verilmektedir. 135
Hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla alınan tedbirler kapsamında üç ilde de en çok motorlu taşıtların
egzoz gazı ölçümleri ve sanayi kuruluşlarının emisyon izni almaları takip edilmektedir. İlçeler arasında
hiçbir önlemin alınmadığı tek yer Zonguldak Merkez’dir. (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2012)86
Batı Karadeniz Bölgesinde kirliliğe neden olan iki adet demir çelik tesisi ve bunun yanı sıra çok farklı
sanayi sektörleri bulunmasına rağmen hava kalitesi seviyelerinin izlenebilmesi için yeterli ölçüm sistemi
bulunmamaktadır. Kent merkezlerinde ölçülen hava kalitesi seviyeleri şu an için sınır değerleri sağlıyor
görünse de yönetmelikteki hedef sınır değerler yürürlüğe girdiğinde sınırların aşılması söz konusudur.
4.2.2. TOPRAK KİRLİLİĞİ

bir su kaynağıdır. Anılan barajlardan ERDEMİR tesislerinin kullanma suyu temin edildiği gibi Ereğli ilçesinin
ZONGULDAK, KARABÜK, BARTIN İLLERİNDE TOPRAK KİRLİLİĞİNİN içme ve kullanma suyu da temin edilmektedir.
DEĞERLENDİRİLMESİ
Filyos Çayı ve bu çaya karışan Yenice ve Devrek Çayları ile Alaplı Çayı, Gülüç Çayı ile Acılık Deresine atılan
Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinde toprak kirliliğine neden olan en önemli kaynaklar evsel ve evsel ve endüstriyel atık sular kirliliğe neden olmaktadır.
endüstriyel atıkların arıtılmadan ortama verilmesi ve/veya tarımsal sulamada kullanılması, pestisitler,
Karabük İli’nin en önemli akarsuyu Filyos Irmağıdır. Bu ırmağın iki önemli kolu olan Araç ve Soğanlı
gübre kullanımı ve mevzuata uygun olmadan bertaraf edilen atıklardır. Toprak etüdü yapılmadan
Çayları il topraklarındaki önemli akarsulardır. Filyos ırmağı, Gerede yakınlarında Gerede Suyu, Eskipazar
gübreleme, gereğinden fazla gübre kullanımı, toprak veriminin düşmesine ve toprağın kirlenmesine
yakınlarında Soğanlı Çayı, Araç Çayı ile birleştikten sonra Yenice Irmağı adını alır. Karabük İli, Eflani
neden olmaktadır.
İlçesindeki toplam 800 ha sulama sahasına sahip üç adet te gölet bulunmaktadır.
İllerden alınan toprak numunesi analiz sonuçlarına göre her üç ilin topraklarının da çinko (Zn) ve krom
Karabük İlinin içme ve kullanma suyunu temin eden iki bölge vardır. Şu an kullanılmakta olan birinci bölge
(Cr) açısından yönetmelikte verilen sınır değerlerin oldukça üzerinde olduğu görülmüştür. ( Batı Karadeniz
Karabük İli içme ve kullanma suyunun %95 civarını karşılamakta olan Toprak Cuma Karasu bölgesi ve %5
Bölgesi Çevresel Durum Değerlendirmesi, 2012)
civarını karşılayan Hamzalar bölgesidir. İl genelinde içme ve kullanma suyu olarak kullan 269 adet kaynak
Krom ve çinko gibi kirleticilerin toprak numunelerinde olmasının sebebi endüstriyel faaliyetlerdir. ve 121 adet kuyu olmak üzere toplam 390 adet kaynak bulunmaktadır.
Bu faaliyetler kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı, metal cevherler
Bartın havzasının yağış alanı 2100 km² olup, Bartın ili içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılayan iki adet
madenciliği, çimento imalatı, fırınlanmış kilden kiremit, briket, tuğla ve inşaat malzemeleri imalatı,
içme suyu kaynağı bulunmaktadır. Bartın ili merkezinde iki adet içme suyu kaynağı bulunmaktadır.
kâğıt hamuru, kâğıt ve mukavva imalatı, ana metal sanayi vb. şeklinde sıralanabilir. Bölgedeki sanayi
tesisleri düşünüldüğünde bölge topraklarında her üç ilde de krom ve çinkonun yönetmelikte verilen sınır
değerden yüksek çıkmasının sebebi akla ilk önce sanayi tesislerini getirmektedir.
4.2.4. ATIK SU
Zonguldak Belediyesi tarafından Zonguldak-Ereğli karayolu üzerindeki “Kanalizasyon Sistemi ve Atıksu
4.2.3. SU KİRLİLİĞİ Arıtma Tesisi” 13.04.2013 tarihinde hizmete açılmıştır. İl genelinde toplayıcı hatlar ve cazibeli basınçlı
hatlar ile 7 adet terfi merkezinde toplanan atık sular mekanik arıtıma ve biyolojik arıtıma tabi tutulduktan
sonra Karadeniz’e derin deniz deşarjı yöntemiyle bırakılmaktadır. Tesisin yapılmış olması önemlidir ancak
SU KAYNAKLARININ DURUMU hâkim rüzgâr yönü ve yerleşim alanları göz önünde bulundurulmadan yapılan yer seçimi nedeniyle kentte
Batı Karadeniz Bölgesi’nde çok sayıda akarsu bulunmaktadır. Yörede yoğun yerleşim, daha çok kıyı yoğun koku kirliliği yaşanmaktadır.
bölgelerinde ve akarsu vadilerinde görülmektedir. Yerleşimin bu şekilde olması akarsuların ve kıyı
Alaplı kanalizasyonu Alaplı Çayı vasıtasıyla arıtılmadan denize deşarj edilmektedir. Alaplı-Ereğli arasındaki
bölgelerinin kirletilmesine neden olmaktadır. Çünkü Batı Karadeniz Bölgesi’nde evsel atık suları herhangi
Gülüç Belediyesine ait evsel atık sular ve Ereğli belediyesi evsel atık suları İller Bankasınca yapılan derin
bir işleme tabi tutulmadan akarsulara ya da denizlere boşaltılmaktadır.
deniz deşarjı yöntemiyle ayrı noktalardan denize verilmektedir. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.
Denizlerin, özellikle kıyı bölgelerinin kirlenmesinde ise akarsularla taşınan kirleticiler önemli yer atık su arıtma tesislerinden çıkan arıtılmış sular da denize deşarj edilmektedir.
tutmaktadır. Kirleticilerin direkt ve dolaylı şekilde deşarj edildikleri akarsuların hem kendileri olumsuz
yönde etkilenmekte hem de bu kirleticilerden devamlı ve dayanıklı olanlarını denizlere taşıyarak kıyı
Çatalağzı Termik santralinden oluşan günde 2500 ton kül ve cüruf için sulandırma suyunun sağlanmakta
ekosistemini bozmaktadırlar.
olduğu gölet havzasına kül barajı yapılması için Çevre ve Orman Bakanlığından ÇED Olumlu Kararı alınmış
Zonguldak ilinde 3 adet ruhsatlı kaynak suyu bulunmaktadır. İçilebilir özellikte kaynak suyu sayısı dokuzdur. ve test çalışmalarına başlanmıştır. Filyos Çayı’nın getirdiği evsel atık sular ve Çaycuma Oyka Kağıt Fabrikası
Ancak bu sular bulundukları fiziksel koşullarının uygunsuz olmaları nedeniyle koşulları iyileştirilmeden gibi sanayilerin endüstriyel atık suları Hisarönü Beldesi Saz Köy Mevkiinden denize ulaşmaktadır.
kullanıma sunulamazlar.
Karabük İlinde en fazla kirlenen ve kirliliği gün geçtikçe artma eğilimi gösteren nehirler Araç Çayı ve Filyos
Zonguldak ilinde Alaplı Çayı, Devrek İlçesinden geçen Bolu Çayı, Ereğli iİlçesinden geçen Gülüç Çayı ve Çayı’dır. Bu nehirlerin kirlenmesine yol açan etkenlerin başında endüstriyel tesislerden kaynaklanan
Filyos Irmağı en önemli akarsulardır. Zonguldak il sınırları içerisinde Karadeniz’e dökülen Gülüç Irmağı; atıkların ve atık suların miktar ve çeşitlerinin artması, bu atıkların hiçbir arıtıma tabi tutulmadan doğrudan
Gülüç ve Aydınlar Çayları ile beslenen, Gülüç ve Kızılcapınar barajlarının sularının denize ulaştığı önemli alıcı su ortamına verilmesi gelmektedir. İl sınırları içerisinde bulunan yüzeysel sular etrafında kurulmuş
86 Hava Kirliliğinin Önlenmesi Amacıyla Alınan Tedbirler tablosu EK-56 olarak verilmektedir. olan yerleşim yerlerinden kaynaklanan evsel atık sular da önemli derece kirliliğe neden olmaktadır. İlde
atık su arıtma tesisi ve 25-30 km civarında yağmur suları drenaj hattı mevcuttur.
136 137
Bartın’da İlde en fazla kirlenen ve kirliliği gün geçtikçe artma eğilimi gösteren nehir Bartın Çayı’dır. Bu
nehrin kirlenmesine yol açan etkenlerin başında endüstriyel tesislerden kaynaklanan atıkların ve atık GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR TEHDİTLER
suların miktar ve çeşitlerinin artması, bu atıkların hiçbir arıtıma tabi tutulmadan doğrudan alıcı su
ortamına verilmesi gelmektedir. İl sınırları içerisinde bulunan yüzeysel sular etrafında kurulmuş olan Endüstriyel tesislerden
yerleşim yerlerinden kaynaklanan evsel atık sular da önemli derece kirliliğe neden olmaktadır. kaynaklanan atıkların
ve atık suların miktar AB müktesebatı Taşımacılık
Zonguldak’ta atık su
Bölge genelinde atık suların yol açtığı kirlenmenin nedenlerine bütünleşik olarak bakmak gerekirse, ve çeşitlerinin artması kapsamında uyulması faaliyetlerinden
ve katı atık bertaraf
özellikle kanalizasyon şebekesinin olmaması veya yetersiz olması, yerleşim yerlerinde evsel nitelikli atık ve bu atıkların zorunlu olan kaynaklanan hava
tesislerinin bulunması
suların arıtılmaması, sanayi kuruluşlarında atık suların arıtılmaması ve fosseptik çukurların sağlıklı şekilde düzenlemeler kirliliğinin artması
hiçbir arıtıma tabi
inşa edilmemesi olduğu söylenebilir.87 tutulmadan alıcı su
ortamına verilmesi
4.2.5. KATI ATIKLAR Zonguldak’ta Düzenli Zonguldak’ta bulunan Besin zinciri sonucu
Depolama Tesisi, Tıbbi atık su arıtma tesisinin mevcut kirleticilerin
İllere genel olarak bakıldığında, öncelikle evsel atıkların bertarafının iyileştirilmesi adına adımlar atıldığı Atık Sterilizasyon yer seçiminin hatalı insan bünyesine
ancak yeterli seviyeye ulaşılamadığı görülmektedir. Bununla birlikte tıbbi atıklarla ilgili yapılan çalışmalar Tesisinin bulunması olması geçmesi
da dikkate alındığında önümüzdeki yıllarda katı atıkların bölge için sorun olmayacağı söylenebilir. Ancak
vahşi olarak depolama yapılan alanlarda iyileştirme yapılması son derece önemli ve maliyetli bir işlemdir. Nüfus ve tüketim
Doğalgazın Evsel ısınmada alışkanlıklarının
Zonguldak’ta günde ortalama 472 ton/gün katı atık üretilmektedir. 2005 yılında katı atıkların bertarafı kullanılmaya kullanılan kömürlerin değişmesiyle atık
için Zonguldak Merkez İlçe ve civar belediyeler birleşerek bir birlik oluşturmuş, Kasım 2008 yılı itibarı ile başlanması düşük kalitede olması miktarı ve çeşidinin
düzenli depolamaya geçilmiştir. Tesis proje süresi 25 yıldır. Düzenli Depolama Tesisi, Tıbbi Atık Sterilizasyon artması
Tesisi, Ambalaj Atıkları Toplama Ayrıştırma Tesisi aynı mevkide bulunmaktadır. Akarsu kenarları,
Karabük İlinde ise Çevre Hizmetleri Birliği kurularak, Karabük-Merkez, Safranbolu, Yenice, Eskipazar, Zonguldak’ta Ambalaj kanyonlar, ormanlık
Eflani, Ovacık İlçe Belediyeleri ile Yortan pazarı, Ovacuma Beldelerinden oluşan 210.000 kişilik nüfusa Atıkları Toplama alanlar ve dere
Topografik yapı
Ayrıştırma Tesisi yataklarının vahşi
ait 69.000 ton/yıl atık inşaatı halen devam etmekte olan düzenli depolama alanında bertaraf edilecektir.
bulunması depolama alanı olarak
Depolama sahası kullanım ömrü 22 yıl olarak planlanmıştır. Karabük ilinde lisanslı tehlikeli atık bertaraf kullanılması
tesisi bulunmamakla beraber bu atıkların miktarları ve bertaraf şekilleriyle ilgili herhangi bir veriye
ulaşılamamıştır. Yoğun enerji ve kömür

kullanımı gerektiren
Bartın İl sınırları içerisinde düzenli depolama alanı bulunmamakla beraber her belediye atığını kendi sanayi tesislerinin
belirlediği sahada bertaraf etmektedir. Ancak Bartın Belediyeler Birliği Bartın-Merkez, Amasra, Ulus, yarattığı hava kirliliği
Kurucaşile İlçe Belediyeleri ile Kozcağız, Arıt, Hasankadı, Kumluca, Abdipaşa Belde Belediyeleri atıklarının
Demir çelik
düzenli depolanmasının yapılması için proje hazırlamışlardır. tesislerinden
Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıklar, evsel katı atıkların dışında havada, suda ve toprakta kalıcı kaynaklanan toz
özellik gösteren ve ekolojik dengeyi bozan atıklar olduğundan tehlikeli ve zararlı atık sınıfına girmekte emisyonları
ve bu tür atıkların üretim, taşıma, depolama ve bertarafına ilişkin özel önlemler alınması gerekmektedir. Taşımacılık
Diğer bütün kuruluşlarda olduğu gibi sağlık kuruluşlarında da her geçen gün atık miktarı verdikleri hizmet faaliyetlerinden
ölçüsünde hızla artmaktadır. Bu artışın neden olabileceği tehlike risklerinin ortadan kaldırılması için gerekli (özellikle karayolu
önlemlerin alınarak toplamadan bertarafa kadar yönetim aşamalarının belirlenmesi gerekmektedir. taşımacılığı)
kaynaklanan hava
Zonguldak ilinde devlet hastaneleri, özel hastaneler, sağlık istasyonları, sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı kirliliği
merkezleri, teşhis ve tedavi kliniği, diş polikliniği, göğüs hastalıkları hastanesi, Hıfzıssıhha Laboratuvarı ve
özel laboratuvarlar olmak üzere toplam 80 adet tıbbi atık üreten kurum bulunmaktadır. Zonguldak İlinde Toplumsal duyarsızlık
günde 1537 kg tıbbi atık üretilmektedir. Bartın ve Karabük İllerinin tıbbi atıkları da Zonguldak tıbbi atık
sterilizasyon tesisinde bertaraf edilmektedir. Ambalaj atıkları toplama ayrıştırma sistemi ise 2010 yılının Zonguldak kent
sonlarında hizmete açılmıştır. merkezindeki limanda
Atıklar, Zonguldak ve Karabük’te öncelikli olarak toprak kirliliğine neden olmaktadır. Bartın ilinde ise kömürün dökme
yükleme yapılması
atıklar özellikle yer altı sularını etkilemektedir. Doğal hayata olumsuz etki ve koku problemi gibi konular
da tedbir alınması gereken başlıklar arasındadır.88
87 Atık Suların Yol Açtığı Kirlenmenin Nedenleri tablosu EK-57 olarak verilmektedir.
88 İl Sınırları İçinde Yerleşim Merkezlerinde Oluşan Atıkların Oluşturduğu Sorunlar tablosu EK-58 olarak
verilmektedir.
138 139
Evsel ve endüstriyel
atıkların arıtılmadan
ortama verilmesi
ve/veya tarımsal
sulamada kullanılması
TTK Genel
Müdürlüğüne ait Kozlu
maden ocaklarından
çıkan ocak içi toz
ve molozların sıvı
atıklarla birlikte denize
dökülmesi
Sanayi alanında
faaliyet gösteren
işletmelerin
denetlenmelerinde
eksiklik
Zonguldak’ta
kömür ve kömüre
dayalı sanayilerden
kaynaklanan katı atık
kirlenmesinin fazla
olması
Başta Filyos Çayı
olmak üzere bölgedeki
akarsuların evsel ve
endüstriyel atıklarla
kirletiliyor olması
140 141
5. ULAŞIM VE LOJİSTİK ALTYAPI

5.1. GENEL DURUM
Batı Karadeniz Bölgesi, gerek Karadeniz’e kıyısının bulunması, gerekse Ankara ve İç Anadolu hinterlandına
hitap etmesiyle önemli bir lojistik potansiyeline sahiptir. Ancak, sadece konum üstünlüğü rekabet için
yeterli olmamakta, ulaşım ağlarının çeşitliliği ve entegrasyonu da büyük önem taşımaktadır.
Batı Karadeniz Bölgesi’nde denizyolu, demiryolu, karayolu ve havayolu ulaşım imkânlarının hepsi
birlikte bulunmaktadır. Ulaşım ağının çeşitliliği açısından güçlü bir bölge olmasına rağmen, altyapı
eksiklikleri ve diğer nedenlerle bölgede ulaşım ağlarının kullanımları yeterli düzeyde değildir. Ulaşım ve
lojistik altyapıların iyileştirilmesi, ulaşım ağları arasındaki entegrasyonun arttırılması ve diğer eksiklerin
giderilmesiyle birlikte bölgenin coğrafi konumu ve sahip olduğu ulaşım çeşitliliği önem kazanacaktır.
5.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİNİN ALTYAPI VE

ERİŞİLEBİLİRLİK DURUMU
Bölgelerin temel altyapı imkânlarına sahip olması rekabet edebilirlik için gerekli olan ortamın mevcudiyeti
açısından önemlidir. Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu Derneği (URAK) ve Deloitte tarafından
2010 yılında hazırlanan İller arası Rekabetçilik Endeksi’ne göre Zonguldak ve Bartın illerinin endeksleri ve
sıralamadaki yeri yıllar itibariyle devamlı olarak yükselmiş olup, Karabük’ün endeksi ve sıralamadaki yeri
ise yaklaşık olarak sabit kalmıştır. Bunun önde gelen nedenlerinden biri demiryolu ağına bağlı Zonguldak
Havaalanı’nın iç ve dış hat uçak seferleri ile erişilebilir olmasıdır (URAK 2010).
Tablo.27: Erişilebilirlik Açısından Batı Karadeniz Bölgesindeki İllerin Karşılaştırılması

ve demiryolları ağına bağlı olup olunmamasına daha az ağırlık verilmiştir. Havaalanına uçuş sayılarının
artması durumunda bu ağırlık arttırılabilecektir. Bu durumda Çaycuma ve çevresindeki ilçelerin endeksleri
2009-2010 2008-2009 2007-2008
yükselecektir. Aynı şekilde, planlanan demiryolu projelerinin (yeni hat ve mevcut hattın modernizasyonu)
İL Endeks Değeri Sıra Endeks Değeri Sıra Endeks Değeri Sıra tamamlanması ile demiryollarının da ağırlığı arttırılabilecektir. Bu durumda demiryolu hattı üzerinde
bulunan birçok ilçenin endeksleri yükselecektir.
BARTIN 34,23 44 29,60 47 23,52 58
Harita.11:
Harita.11: Batı Batı Karadeniz
Karadeniz Bölgesi İlçelerinin
Bölgesi İlçelerinin Ulaşım Ulaşım ve ErişilebilirlikDurumu
ve Erişilebilirlik Durumu
KARABÜK 29,83 49 29,29 48 28,32 47
ZONGULDAK 60,59 9 50,86 15 38,08 29
İSTANBUL 94,58 1 94,36 1 93,48 1
TÜRKİYE ORTALAMASI 35,45 34,61 33,87
Kaynak: URAK 2010
5.2.2. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ

İLÇELERİN ULAŞIM VE ERİŞİLEBİLİRLİK DURUMU
Batı Karadeniz Bölgesinde üçü merkez ilçe olmak üzere toplam 18 ilçe bulunmaktadır.89 Ulaşım ve
erişilebilirlik durumları baz alındığında en yüksek endekse sahip ilçelerin Zonguldak’a bağlı ilçeler
olduğu görülmektedir. Zonguldak’ı Karabük ve Bartın’a bağlı ilçeler izlemektedir. İlçeleri 4 kategoriye
ayırmak mümkündür. Endeks hesaplamalarında diğer değişkenlere nispeten Zonguldak Havaalanına
89 Zonguldak’a bağlı Kozlu ve Kilimli Beldeleri 2012 yılı sonunda ilçe statüsü kazandığından, merkez ilçeler dâhil bölgedeki ilçe sayısı 18’e
ulaşmıştır. İşbu raporun hazırlandığı dönemde Kozlu ve Kilimli ilçe statüsü kazanmamış olduğundan, söz konusu yerlere dair detaylı
bilgi verilememektedir.
142 143
5.3. KARAYOLU VE DEMİRYOLU

Bölge genelinde ulaşım altyapısı kara yolu ağırlıklıdır. 90Zonguldak ve Karabük illerinde demir yolu ağının
bulunması bir avantaj olmakla birlikte özellikle yolcu taşımacılığı için sınırlı bir hizmet vermektedir.
Bölgede karayolu ulaşımı kısmen yeterli olup bölgenin ulaşılabilirliğini arttırmak için ilave düzenlemeler
ve yatırımlar gerekmektedir. Söz konusu yatırımlar arasında bölünmüş yollar önemli bir yer tutmaktadır.
Bölgede sanayi yatırımlarının arttırılması, ticaret, turizm ve lojistiğin gelişmesi için karayolunun
geliştirilmesi oldukça önemlidir.
Bölgede bazı kesimlerde ilave karayolu ulaşım aksları da gerekmektedir. Zonguldak, Karabük ve Bartın
şehir merkezinden geçen şehirlerarası yolların çevre yolu ile şehir dışına çıkarılması, bölge il ve ilçeleri
arasındaki ulaşımın iyileştirilerek günün şartlarına uygun hale getirilmesi ve ulaşım ağları arasında
bağlantıların yapılması gereken altyapı yatırımları arasında yer almaktadır. Ereğli-Devrek arasında
bulunan yol güzergâhı da Ereğli-Devrek-Ankara istikametinde seyredecek araçlar için Zonguldak’ı bypass
edecek bir proje olarak gündeme taşınmaktadır. Seyahat süresini kısaltarak trafik sorununu azaltacak bu
tarz projeler büyük önem taşımaktadır.
Bölgede otoyol bulunmamaktadır ancak Ankara-İstanbul otoyoluna bölge illerinden Bartın 139 km,
Karabük 98 km, Zonguldak 111 km mesafededir. UDHB tarafından hazırlanan 2035 hedefleri arasında ise
Bartın-Bolu otoyol hattı da bulunmaktadır.
Karadeniz Sahil Yolu Projesi kapsamında bölgedeki çalışmalar halen devam etmektedir. Hopa’dan başlayıp
Harita.12: Otoyollar (Mevcut ve Planlanan Hatlar) Karadeniz Sahil Yolu Projesi kapsamında bölgedeki çalışmalar halen devam etmektedir. Hopa’dan başlayıp
Sinop’a kadar çalışmaların büyük ölçüde tamamlandığı hat Kurucaşile, Bartın, Filyos, Zonguldak ve Ereğli
istikametinden geçerek üçüncü boğaz köprüsüne ulaşacaktır. Bu doğrultuda yapımına başlanan tüneller
arasında Kurucaşile-Bartın yolu arasındaki tüneller ile Zonguldak-Filyos arasındaki Mithatpaşa tünelleri
de yer almaktadır. Mithatpaşa tünellerinin Zonguldak’ı Kilimli sahil yoluyla Filyos’a bağlayarak Zonguldak
şehir merkezinden geçen trafiği % 25 oranında azaltması, seyahat süresini ise 30 dakikadan 5 dakikaya
indirmesi planlanmaktadır.
Uzunluğu 415 km’yi bulan Irmak-Karabük-Zonguldak (IKZ) demiryolu hattı bölgeden geçmektedir. Bu
hattın 189 km’lik kısmı bölge içinde bulunmaktadır. Bölgede demiryolu sadece Zonguldak-Karabük-
Çankırı-Irmak arasında tek hat olarak mevcuttur. Bartın ili sınırları dahilinde demiryolu ulaşım hattı
mevcut değildir. Bölge içinde en yaygın demiryolu ağının Karabük’te bulunduğu görülmektedir. Bunun
sebebi, Türkiye’nin ilk ağır sanayi tesislerinden Karabük Demir-Çelik Fabrikası’nın kurulmasından sonra
hammadde ve kömür temini için demiryolu yatırımlarına öncelik verilmiş olmasıdır. Ancak sonraki yıllarda
demiryolları için çok önemli yatırımlar yapılmamıştır. Zonguldak’tan Karabük ve Ankara’ya demiryolu
ile ulaşım mümkün olmasına rağmen eski altyapı ve karayoluna göre zayıf bağlantıları nedeniyle hatta
seyahat süreleri uzundur. Bu sebeple ağırlıklı olarak sanayiye kitle taşımasında kullanılmakta olan
demiryolunda yolcu taşımacılığı çok yaygın değildir.
Mevcut demiryolu hattı bölgede üretilen sanayi ürünlerini pazara ulaştırmada da oldukça yetersiz
Harita.13: Irmak-Karabük-Zonguldak (IKZ) Demiryolu Hat Güzergâhı kalmaktadır. Hattın veriminin arttırılması ve daha etkin kullanımı kapsamında ağın modernleştirmesi 2010
yılı AB Katılım Ortaklığı Mali Destek Programına alınmış ve 2012 yılında proje için sözleşme imzalanmıştır.
2012 yılı sonu itibariyle bölgede toplam 323,85 km bölünmüş yol bulunmaktadır. Bölgede karayolu ağı
iyileştirme çalışmaları kapsamında Zonguldak-Ereğli, Zonguldak-Yeniçağa, Zonguldak-Kilimli, Bartın- Irmak-Karabük-Zonguldak Hattının Rehabilitasyonu ile Sinyalizasyon ve Telekomünikasyon Sistemlerinin
Kurucaşile, Karabük-Kastamonu arasındaki kesimlerde bölünmüş yol çalışmaları devam etmektedir. Kurulumu (IKZ) Projesi Avrupa Birliği ile Türkiye’nin ortaklaşa finanse ettiği Türkiye’deki en büyük hibe
Bartın-Karabük, Kilimli-Saltukova, Zonguldak-Kozlu, Bartın-Boğaz, Kurucaşile-Cide kesimleri arasında da projesidir. IKZ Projesinde, sözleşme bedelinin %85’i AB’den sağlanan hibe ile %15’i ise Türkiye katkısı
toplam 112 km uzunluğunda ihale edilecek bölünmüş yol projesi mevcuttur. 91 olarak Avrupa Yatırım Bankasından sağlanan kredi ile karşılanacaktır ve proje yaklaşık 227 milyon avroya
mal olacaktır. Yüklenici firmalar Yapı Merkezi - MÖN Ortak Girişimi, 25 Ocak 2012 tarihinde çalışmalarına
Zonguldak-Devrek karayolu üzerindeki Sapça tüneli ve Üzülmez tünelleri ile Zonguldak- başlamıştır. Projenin inşaat süresi 48 ay olup, Ülkü-Karabük-Zonguldak arası mesafenin ilk 24 aylık sürede
Ereğli yolunun bölünmüş yol olarak kullanılabilmesi kapsamında projelendirilen tünel ve tamamlanması öngörülmüştür.
yol yapım çalışmaları halen devam etmektedir. Çaydamar-Kozlu arasında projelendirilen
tünel çalışması ise Ereğli yoluna bağlanarak Ereğli istikametinden Ankara yönüne seyreden Proje kapsamında mevcut yolun tamamen yenileneceği kesimler olduğundan, işleyen tren trafiği
araçların Zonguldak şehir merkezine girmeden seyahat etmelerine imkân verecektir. aksamayacak şekilde hattın belirli kesimleri, kısa sürelerle kapatılarak inşaat faaliyetlerinin yürütülmesi
öngörülmektedir. Projeyle birlikte mevcut hatların AB standartlarında tren işletmeciliğine uygun hale
90 Karayolu ve Demiryolu Göstergeleri tablosu EK-59’da verilmektedir. getirilmesi planlanmaktadır.
91 Bölünmüş Yol Çalışmaları şekli EK-60 olarak verilmektedir.
144 145
Harita.13: Irmak-Karabük-Zonguldak (IKZ) Demiryolu Hat Güzergâhı Şekil.8: Adapazarı-Karasu-Ereğli-Bartın Demiryolu Güzergâhı
Harita.13: Irmak-Karabük-Zonguldak (IKZ) Demiryolu Hat Güzergâhı ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI VERİLERİNE GÖRE DÜZENLENMİŞTİR.
Ulaş
tırm
a, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Verilerine Göre Düzenlenmiştir
Ulaştırma Bakanlığı verilerine göre düzenlenmiştir. Ulaştırma Bakanlığı verilerine göre düzenlenmiştir.
Bölgede üretilen malların ticari merkezlere dağıtılabilmesi ve bölgeye hammadde sevkiyatının
4.2. DENİZYOLU VE LİMANLAR
sağlanabilmesi için bölgenin demiryoluyla Marmara Bölgesi’ne bağlantısı gerekmektedir. Bu sebeple DLH ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI VERİLERİNE GÖRE DÜZENLENMİŞTİR.
tarafından bir proje hazırlatılarak Adapazarı-Karasu-Akçakoca-Ereğli-Zonguldak-Bartın arasında yaklaşık 5.4. DENİZYOLU VE LİMANLAR
uzunluğu 281 km olan ve yedi senede bitirilmesi hedeflenen demiryolu projesi hazırlanmış ve Adapazarı-
Bölge denizyolu taşımacılığı açısından önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen yolcu taşımacılığı
Karasu arasındaki yaklaşık 63 km uzunluğundaki ilk etabın ihalesi gerçekleştirilmiştir.
yok denecek seviyededir. Batı Karadeniz Bölgesi’nde 6 adet liman bulunmaktadır. Bu limanların dördü
Erdemir, Kardemir ve bu fabrikaların üretim girdilerini sağlayan kömür üretim merkezleri ile Filyos Yatırım Zonguldak, diğer ikisi ise Bartın sınırları içerisinde yer almaktadır. Ayrıca Zonguldak’ta yapılacak olan
Havzası ve çevresinde yer alacak sanayi tesisleri, yapımına başlanan bu hat ile önemli bir sanayi üretim iki adet ilave liman projesi bulunmaktadır. Bunlardan biri Alaplı’da yapılması planlanan Alaplı Limanı ve
merkezi olan Kocaeli bölgesine bağlanacaktır. Ayrıca Bandırma-Bursa-Ayazma-Osmaneli hattının devreye diğeri Çaycuma’da yapılması planlanan 25 milyon ton kapasiteli Filyos Limanı’dır. Filyos limanının ihale
girmesi ile Bursa bölgesindeki otomotiv endüstrisinin ana girdisi olan demir ve çelik fabrikalarının modelinin seçilerek 2013 yılında ihale edilmesi planlanmaktadır. Denizyolu taşımacılığı bölgede mevcut
ürünlerinin bu bölgeye daha kısa ve ekonomik bir şekilde ulaştırılması sağlanacaktır. tesisler ve ilave yatırımlarla önemli bir yere sahip olacaktır. Ulaş
tırm
Sanayi alanında önemli bir etki yaratan bu hattın bir diğer katkısı da dış ticaret alanında gerçekleşecektir. Mevcut tesislere yapılacaka, Denizcilik
ilave veyatırımlar arasında
Haberleşme Bakanlığı Bartın
Verilerine Göre Limanı’nın Ro-Ro ve konteyner taşımacılığına
Düzenlenmiştir
Bu proje ile Karasu Limanı, Ereğli, Filyos ve Bartın Limanının demiryolu şebekesine bağlanması ile uygun hale getirilmesi çalışmaları
4.2. DENİZYOLUda bulunmaktadır.
VE LİMANLAR
Karadeniz üzerinden Rusya, Ukrayna ve Kazakistan’a dış ticaret açısından önemli bir ulaşım koridoru
Harita 14: TR81 Bölgesi Limanları
oluşturulmuş olacaktır. Dış ticarete katkısının yanında bu koridor ayrıca kombine taşımacılık avantajı
yaratarak Akdeniz üzerinden ülkemizi transit geçecek yüklerin taşınmasında ulusal bir katkı sağlanmasına
da imkân tanıyacaktır.
Bu proje, yük taşımacılığı alanında sağladığı bu katkının yanında Karadeniz bölgesinin önemli turizm
merkezleri olan Bartın, Amasra ve Ereğli’nin mevcut demiryolu ağına bağlanmasını da sağlayacaktır.
Batı Karadeniz Bölgesi’nin İstanbul ve Marmara Bölgesi ile Ankara ve İç Anadolu Bölgesine bağlantısını
oluşturacak hat ile birlikte yolcu taşımacılığı alanında ulaşım alt yapısını geliştirme adına önemli bir adım
daha atılmış olacaktır.
Yolcu ve yük taşımacılığında sağlanacak bu etkileşim ile birlikte bölgedeki Ereğli Filyos ve Bartın
Limanları’nın dış ticaretteki rollerinin daha da artmasına olanak sağlayacak bu proje Zonguldak ve Bartın
illerinin sosyoekonomik yapısında olumlu değişimlere neden olacaktır.
146 147
Yurtdışı Bağlantılı Ro-Ro Hatları Zonguldak merkezinde bulunan terminal alanı kent içinde kaldığından hem otopark sorununa neden
TTK’ya ait olan Zonguldak Limanından Ukrayna limanlarına (Skadovsk, Evpotaria, Odessa) Ro-Ro seferleri olmakta hem de trafik sıkışıklıklarına sebebiyet vermektedir. Bununla beraber, şehirlerarası taşımacılık
devam etmektedir. Zonguldak Limanı’nda Ro-Ro gemileri için üç Ro-Ro gemisinin aynı anda yanaşabildiği faaliyetlerini gerçekleştiren kamyonların ve ağır yük taşıyan araçların kent merkezinden geçmesi bir başka
problem olarak öne çıkmaktadır. Buna sebep olan en önemli etken çevre yolunun olmayışı ve Zonguldak
bir adet rıhtım, genel kargo ve dökme yük gemilerinin yanaştığı iki adet rıhtım ve bir adet tren ferisi Limanı’nın şehir içinde kalmış olmasıdır. Ayrıca limanın demiryolu bağlantısının da şehir merkezinden
rıhtımı bulunmaktadır. Zonguldak iline bağlı Ereğli ilçesinde bulunan Erdemir Limanı’nda iki dökme yük geçmesi trafik sıkışıklıklarına neden olmaktadır.
rıhtımı, iki genel kargo rıhtımı, 1 Ro-Ro rıhtımı, 1 tren ferisi rıhtımı ve 1 cüruf rıhtımından oluşmaktadır.
Karabük kent merkezinde de en önemli sorun, Zonguldak’ta olduğu gibi çevre yolu olmadığından
Ancak liman günümüzde Ro-Ro seferleri için kullanılmamaktadır. Uluslararası düzenli Ro-Ro hatlarında şehirlerarası yol bağlantılarının kentin merkezinden geçerek kent trafiğini sıkıştırmasıdır. Bunlara ek
taşınan araç sayısında 2003 yılına göre bölgemizde %187’luk bir artış olmuştur (2012 verilerine göre). olarak şehir içerisinde bulunan haddehaneler nedeniyle de ağır tonajlı araçlar kent merkezini kullanmak
92
Batı Karadeniz Bölgesinin toplam elleçleme kapasitesi Samsun ve Karasu Limanlarınınkinden fazladır. durumunda kalmaktadır. Toplu taşıma araçları kullanımı ise yeterli düzeyde değildir.
Yapılması planlanan Filyos Limanının 25 milyon tonluk kapasitesinin de eklenmesi halinde bölge, İstanbul Bartın kenti ise Zonguldak ve Karabük’e kıyasla daha planlı bir yapı sergilemekle birlikte çevre yolunun
ve Kocaeli illerinden daha kuvvetli bir altyapıya kavuşmuş olacaktır.93 bulunmaması şehirlerarası yolların kent merkezinden geçerek trafik sıkışıklıklarına neden olmaktadır.
Bartın Irmağı, üzerinde 500 tonluk gemilerle Karadeniz’den kente kadar ulaşım yapılabilen en düzenli Bartın’ın en büyük problemlerinden bir diğeri ise yaz sezonlarında sahil kesimleri ve kent içinde artan
akarsudur. Bartın Irmağı’nda akış hızının çok az oluşu ve çok derin olması nedeniyle nehirde ulaşım kolay trafik yoğunludur. Ayrıca şehirlerarası otobüs firmalarının servisleri ile kent merkezindeki park problemi
sağlanabilmektedir. Irmağın Karadeniz’e bağlandığı noktada Bartın Limanı yer almaktadır. Yolcu ve yük de kent içi ulaşımı olumsuz yönde etkilemektedir.
taşımacılığı potansiyellerine sahip olan ırmak, sık sık taşma riskine sahiptir. Yukarı havzalarında toprağın Özellikle Zonguldak ve Karabük’te bazı güzergâhlarda hafif raylı sistem ya da raylı sistemlerin devreye
su tutma kapasitesinin az olması, orman alanlarına müdahale edilmiş olunması ve akarsu yataklarının alınması kent içi ulaşımı rahatlatmanın yanında toplu taşımanın da cazibesini arttırarak özel araçların
ıslah edilmemesi yaşanan taşkın olaylarının temel sebepleridir. Havzadaki taşkınlardan korunmak şehir içinde seyrinin ve trafik yoğunluğunun azaltılmasını sağlayacaktır. Nüfus yoğun bölgeler olan
amacıyla “Bartın Irmağı ve Yan Kolları Islahı Projesi”ne başlanmıştır. Zonguldak-Üniversite-Kozlu aksı ile Karabük-Üniversite-Safranbolu güzergâhları hafif raylı sistemlerin
yapımına müsaade edecek yoğunlukta bir potansiyel barındırmaktadır. Bu güzergahları tren garları ve
otogarlarla entegre ederek kent içi trafik yoğunlukları azaltılabilecek ve ulaşım ağları entegrasyonu
sağlanmış olacaktır.
5.4.1. DENİZYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI Bartın’da Amasra ve İnkumu’na yönelik olarak teleferik sistemlerinin geliştirilmesi, teleferik başlangıç
Bölgede denizyolu yolcu taşımacılığı mevcutta neredeyse yok denebilecek seviyededir. Turizm ve Kültür noktalarında otoparkların yapılarak insanların teleferik kullanmaya yönlendirilmeleriyle hem turizme
Bakanlığı’nca hazırlanan “Türkiye Turizm Stratejisi 2023” isimli çalışmada, Batı Karadeniz kıyı koridorunun katkı sunulacak hem de şehir içi trafik rahatlatılmış olacaktır.
Şile-Sinop arasında uzanan yaklaşık 500 km uzunluğundaki bölümünde kıyı ve doğa turizminin
geliştirilmesi planlanmıştır. Bu hedefe ulaşmak için Şile, Akçakoca, Amasra, Cide, Çaylıoğlu ve Sinop
yerleşmelerinde hâlihazırda balıkçılara hizmet veren liman ve barınakların, kapasitelerinin arttırılması ve 5.7. LOJİSTİKTE POTANSİYEL ARAŞTIRMASI VE
gemi ve teknelere verilen hizmetlerin iyileştirilmesi planlanmıştır.
Söz konusu çalışmada belirtilen Batı Karadeniz Turizm Gelişim koridorunun orta ve en önemli noktasında REKABET ANALİZİ
Amasra Limanı bulunmaktadır. Ulaştırma Bakanlığı, DLH Genel Müdürlüğü, Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Batı Karadeniz Bölgesi, coğrafi konumu itibari ile Ankara ve İç Anadolu’yu Karadeniz’e kıyısı olan ve önemli
isimli çalışmada belirlenen hedeflerin gerektirdiği turizm hizmetlerinin sunumu için uygun geri saha gibi ticaret hacmine sahip olunan ülkelere bağlayan bir koridor niteliğindedir. Karadeniz üzerinde bulunan
önemli avantajlara sahip Amasra Limanı’nda kurvaziyer gemilerinin yanaşabileceği bir “Yolcu İskelesi” önemli liman kentleri Trabzon, Samsun, Giresun, Zonguldak, Ordu, Köstence, Burgaz, Varna, Odesa,
ile teknelerin yanaşabileceği “Küçük Tekne Yanaşma Yerleri”nin inşasını kapsayan “Amasra Limanı Yolcu Evpatoria, Novorosisk, Poti, Batum ve Sochi‘dir. Karadeniz coğrafyasında denizyolu konteyner, genel
kargo, kuru dökme yük ve Ro-Ro ile taşınmakta olan yük trafiğinde önemli bir artış gözlemlenmektedir.
İskelesi ve Küçük Tekne Yanaşma Yerleri İnşaatı” 18.06.2013 tarihinde tamamlanmıştır. Artan bu ticaret hacmi bölge için potansiyel pazarların genişlemesi anlamına gelmektedir. Batı Karadeniz
Bölgesi, ulaşım ve lojistik altyapısı açısından diğer bölgelerle karşılaştırıldığında gerek ulaşım çeşitliliği
gerekse altyapı ve erişebilirlik açısından olumlu tablo çizmektedir.
5.5. HAVAYOLU VE HAVALİMANI Batı Karadeniz Bölgesi, coğrafi konumuna ve Karadeniz’de bulunan diğer bölgelere kıyasla ulaşılabilirliğinin
iyi olmasına rağmen lojistik performansı açısından yetersiz kalmaktadır 2012 yılında Liman Başkanlıkları
Verimli zaman kullanımının giderek önem kazandığı günümüzde, havayolu ulaşımı neredeyse tüm
ve Liman Tesisi bazında seçili limanlarda gerçekleşen toplam ithalat-ihracat, toplam kabotaj, toplam
sektörlerin gelişimini etkileyecek derecede öneme sahiptir. Bölgede tek havaalanı Zonguldak’ın Çaycuma
transit ile toplam elleçleme istatistikleri uyarınca Batı Karadeniz Bölgesi Türkiye limanlarında yapılan
İlçesi’nde bulunan Zonguldak Havaalanı’dır. Askeri bir havaalanı olarak ikinci dünya savaşı esnasında toplam elleçlemenin sadece %2,06’sını gerçekleştirmektedir. Samsun ilinde elleçlenen yük miktarı ise
inşa edilen Zonguldak Havaalanında 1999 yılında yeni bina ve çevre düzenlemesi çalışmaları yapılmıştır. Batı Karadeniz Bölgesinde elleçlenen toplam yükün %52,7’sine denk gelmektedir.95
Zonguldak’ın Çaycuma ilçesi sınırları içerisinde bulunan 500.000 yolcu/yıl kapasiteli Zonguldak Havaalanı
Kabotaj hatlarına bakıldığında daha olumlu bir tablo ortaya çıkmaktadır: Batı Karadeniz Bölgesi
ihale aşamasında olan Filyos Limanı’na 5 km, Zonguldak kent merkezine 55 km, Karabük kent merkezine Türkiye’de kabotaj yüklemelerinde elleçlenen toplam yükün %3,2’sini karşılamaktadır. Ancak yine de bu
87 km, Bartın kent merkezine 36 km uzaklıktadır. rakamlardan, bölgedeki limanların transit bir üs olarak kullanılmadığı anlaşılmaktadır. Türkiye’de yüksek
Havaalanı’ndan günümüzde dış hatlarda Almanya uçuşları yapılmakta olup iç hatlarda belirli dönemlerde yoğunlukla transit üs olarak kullanılan sayılı liman vardır, bunlar İstanbul ve Kocaeli’nde yer almaktadır.
açılan hatlar yeterli yolcu kapasitesine ulaşamadığı için kapatılmıştır. Filyos Vadisi Projesinin hayat İthalat-İhracat açısından Batı Karadeniz Bölgesi, toplam elleçlemenin %2,31’ini karşılamaktadır.
geçmesiyle birlikte havaalanı tüm bölgeye hitap etmeye başlayacağı ve bölgesel bir hüviyet kazanacağı Merkezleri birbirine ve bölge dışına bağlayan kara yollarının yüksek kalitede olmaması ve çevreyollarının
buna bağlı olarak yolcu sayısının da artacağı düşünülmektedir. Özellikle iç hat seferlerinde istenilen yolcu eksikliği bölgenin lojistik açıdan cazibesini azaltan önemli faktörlerdendir. Aynı şekilde, demir yolu ağı
potansiyeline erişemeyen ve sık sık uçuşları durdurulan havaalanında gerekli düzenlemeler yapılarak altyapısının eski olması ve Zonguldak-Karabük-Çankırı-Irmak arasının tek hat olması demiryolunun
alternatif iç hatlarda da uçuşlar düzenlenmelidir.94 cazibesini azaltmaktadır. Bölgedeki lojistik performansını etkileyen diğer problemler lojistik merkezlerin
olmaması, depolama tesislerinin azlığı, hızlı tren seferlerinin olmaması, aktif bir serbest bölgenin
olmaması, tır-kamyon parklarının yetersizliği ve topoğrafik engellerdir.
5.6. KENT İÇİ ULAŞIM Zonguldak Limanının en önemli dezavantajlarından biri limanın genişlemesine imkân sağlayacak alanın
bulunmaması ve şehrin merkezinde yer almasıdır. Bartın Limanı ise düşük drafta sahip olduğundan
Bölge illerinde ulaşıma dair genel sorun, plansız kentleşmenin neden olduğu kent içi ulaşım problemleridir. yüksek tonajlı gemiler bu limana yaklaşamamaktadır. Bölgede lojistik faaliyetlerde bulunan birçok firma
Plansız altyapı gelişiminin yanı sıra topoğrafyaya da bağlı olarak ulaşım güzergâhlarında devamlılık yoktur bulunmasına rağmen bu firmalar lojistik sektöründe yeterli kurumsallaşmaya ve markalaşmaya sahip
ve buna bağlı olarak ulaşım altyapılarını hayata geçirmek oldukça maliyetlidir. değildir. Lojistik ile ilgili kümelenme olmayışı da lojistik performansı olumsuz etkileyen faktörler arasında
92 Yurtdışı Bağlantılı Ro-Ro Hatlarında Taşınan Araç Sayısı tablosu EK-61 olarak verilmektedir. yer almaktadır.
93 Denizyolu Göstergeleri tablosu EK-62 olarak verilmektedir. 95 2012 Yılında Liman Başkanlıkları ve Liman Tesisi Bazında Limanlarımızda Gerçekleşen Toplam Elleçleme İstatistikleri tablosu EK-
94 Bölgenin Havaalanlarına Uzaklığı tablosu Ek-63’de verilmektedir. 64’de verilmektedir.
148 149
Bartın Limanının 2004 Lojistik hizmet

yılında “ISPS CODE” sağlayıcıların ekipman, Taşımacılık
Altyapı yatırımlarının
sertifikası alarak teknoloji, maliyet, amaçlı yeni liman
Zonguldak-Irmak yüksek maliyetli
Karayolu, demiryolu Merkezleri birbirine ve uluslararası liman statüsü hizmet çeşitliliği ve yapımına uygun
Demiryolu Hattı Topoğrafya ve çarpık olması
ve denizyolu gibi bölge dışına bağlayan kazanması kalitesi konularında alanların olması
Rehabilitasyon şehirleşmeden
farklı ulaşım ağlarıyla kara yollarının yetersiz olması
Projesinin 2016 ötürü yüksek altyapı
yük taşımacılığı tamamının yüksek
yılına kadar maliyetleri Limanlardan alınan Karadeniz kıyısında Bölgedeki yüksek
yapılabilmesi kalitede olmaması
bitecek olması yükün taşınmasında bulunması ve draftlı limanların özel
karayolu ağının Ankara, Düzce firmalara (Erdemir,
Adapazarı- Serbest Bölge ve Endüstri
kullanılmasının kent gibi önemli Eren Enerji) ait
Karasu-Ereğli- Şehir içi toplu Bölgesinin bulunması
içi trafiğe ek yoğunluk ticaret ve sanayi olması ve belirli
Çevreyolu eksikliği Bartın Demiryolu taşımada kullanılacak
getirmesi merkezlerine yakın yük tiplerine göre
Yüksek kapasite ve nedeniyle şehirlerarası Projesinin kısmen hafif raylı ve raylı
olması tasarlanmış olması
yük trafiğine sahip yolların şehir de olsa başlatılmış sistem alternatiflerinin
limanların varlığı merkezlerinden olması ve 2023 uygulamasının zor
geçmesi yılına kadar oluşu İstanbul ve Ankara’ya Kombine ve
Kombine taşımacılık İstanbul ve
tamamlanacak olan yakınlığı, İç Anadolu demiryolu
altyapısının çevresinde oturmuş
olması Bölgesi’nin hinterlandı taşımacılığının
gelişmemiş olması limanların olması
içinde yer alması artan önemi
Bölge
karayollarında Gümrük
devam eden Havaalanında iç
Liman işletmeciliği, mevzuatında
bölünmüş yol Havaalanının kent hatlarda istikrarlı
acentacılık ve gümrük Zonguldak Limanının yapılması
çalışmaları ile merkezlerinden uzak uçuşlarının olmayışı,
müşavirliği konusunda şehir merkezinde planlanan
Karadeniz Sahil oluşu ve bağlantılı uçuşların sürekli
yetişmiş insan gücüne sıkışmış olması dış ticaret
Yolu çalışmalarının hatların bulunmayışı olarak askıya alınması,
sahip olması kolaylaştırmaya
2023’e kadar hat güzergâhlarının
yönelik
tamamlanacak çeşitlendirilememesi
düzenlemeler.
olması
Kent içi karayolu
İstanbul Boğazında trafiğinde ve önemli

Limanların birçoğunun Sanayi ve ticaret Konteyner
yoğunluk arterlerde pik
Çok sayıda karayolu düşük draftlı olması alanlarının kullanımındaki
nedeniyle saatlerde tıkanıklık
taşımacılığı firması, TIR nedeniyle büyük genişlemesine artış
geçişlerde yaşanan yaşanması ve ulaşım
ve kamyon olması tonajlı gemilerin engel olan plansız
gecikmeler ve hızının düşmesi
yanaşamaması yapılaşma
desantralizasyon
UND’nin 2023
Bolu-Bartın Otoyolu yılına kadar Dünya
2035 hedefleri Düzce, Adapazarı Bankası Lojistik
Sanayi liman Karadeniz arasında yer alırken ve Samsun’a direkt Performans
ihracata dönük bağlantılarının kent içi ülkeleriyle olan TR42 ve TR83 demiryolu olmaması Endeksi’nda ilk
sektörlerin olması trafiği aksatması ticaretin artma Düzey 2 Bölgeleri 10’da yer almayı
eğilimi limanlarının otoyol hedeflemesi
ağına bağlantılarının
mevcut olması Lojistik sektörüne
TCDD’nin lojistik
Türkiye’nin rejimi yönelik danışmanlık
Filyos Vadisi altyapı yatırımları
düzgün tek ırmağı olan Önde gelen lojistik firmalarının olmaması
Projesinin varlığı:
Bartın Irmağı’nın ağır ve dış ticaret
Yolcu taşımacılığının Liman, Endüstri Limanlarda konteyner
tonajlı gemilerin seyrine bölümlerinin Hinterlandında
ağırlıklı olarak karayolu Bölgesi ve Serbest taşımacılığının
ve Bartın Limanı’nın bölge dışındaki kalkınmada
ile yapılması Bölge içermesi ve yapılmaması. Yükleme
konteyner ticaretine üniversitelerde öncelikli illerin
lojistik merkezi için boşaltma işlemlerinin
elverişli olması olması olması
uygun olması çok uzun sürmesi
Yerleşim bölgelerinde, TR42 ve TR83 Düzey Türkiye’de

Hafif raylı sisteminin
Erdemir ve Eren Enerji iş merkezlerinde 2 Bölgelerinde ihracatın
bulunmaması ve
gibi büyük sanayi ve aktarma Mevcut limanlarda faaliyette olan ve artmasına bağlı
diğer toplu taşıma
tesislerine ait taşımacılık noktalarında yeterli kullanılmayan yapımı devam eden olarak ilave
alternatiflerinin yeterli
amaçlı limanların bölgede otopark alanlarının kapasitenin olması limanlar, lojistik liman ihtiyacının
düzeyde olmaması
bulunması bulunmaması merkezler ve diğer doğması
lojistik tesisleri
150 151
6. İNTERNET TEKNOLOJİLERİNE
Bu bağlamda KOBİ’ler başta olmak üzere bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımına yönelik farkındalığın
artırılmasına, gerek hanehalkı gerekse de işyerlerine daha kaliteli ve hızlı hizmet sunacak alt yapı
çalışmalarının bölge illerinde ve ilçelerinde yapımına hız verilmelidir.
ERİŞİM Bölge genelinde kamu kurum ve kuruluşları ile iletişimde e-devlet hizmetlerinin kullanımı hakkında
halkının bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının yalnızca belli eğitim
düzeyinin üzerinde olan kişiler tarafından değil, tüm eğitim seviyelerine sahip kişiler tarafından kullanımı
TÜİK tarafından 2013 yılı Nisan ayında gerçekleştirilen Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım sağlanmalıdır. Bunun için de öncelikli olarak ilköğretim mezunu bireylerin bilişim teknolojileri kullanımını
Araştırması sonuçlarına göre İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey-1’e göre yapılan internet artırıcı faaliyetlerin teşvik edilmesi gerekmektedir.
erişim imkânı, Batı Karadeniz’de (TR8) %39,8 oranında olup bu değer Türkiye ortalaması olan %48,9’un
altındadır. Erkeklerde internet kullanım oranı %50,6 iken, bu oran kadınlarda %29,5’tir. Aynı araştırmada
Batı Karadeniz’de (TR8) toplam bilgisayar kullanım oranı erkeklerde %51,3, kadınlarda %30,3’tür ve
toplam bilgisayar kullanım oranı %40,6’dır.
Harita.15: Penetrasyon Haritası - ADSL Bağlantısı

Kaynak: IPSOS-KMG, PC ve İnternet Penetrasyon Çalışması, 2011

Kaynak: IPSOS-KMG, PC ve İnternet Penetrasyon Çalışması, 2011
lkınmasına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
TTNET tarafından 2011 yılında IPSOS-KMG araştırma şirketine yaptırılan ve bu konuda gerçekleştirilen en
kapsamlı çalışma olarak
PROJE SAHASININ YERİ gösterilen “PC ve İnternet Penetrasyon Çalışması”na göre internet penetrasyonu
Zonguldak’ta %30, Karabük’te %28,6 ve Bartın’da %27,7’dir. Bölgenin ortalama internet kullanımı ise
Şekil.9:
%28,76 Filyos Vadisi Proje
düzeyindedir. Sahası Karadeniz sahil bandında %32,1’lik penetrasyon oranı ile ilk sırada yer
Zonguldak
alan Rize’nin hemen arkasından gelmektedir. Yine illerin internet penetrasyon oranlarına bakıldığında,
Filyos Vadisi Projesinin yeri
Zonguldak ile birlikte diğer bölge illerinin komşu oldukları Doğu Marmara illeri ile rekabet edemedikleri
Filyos Irmağı’nın Karadeniz’e
görülmektedir. döküldüğü deltada,
Bilgi toplumuna geçiş süreci doğrultusunda bölge halkının günlükZonguldakhayatlarındailekullandıkları
Bartın ve temel
arasındaki bir mevkidedir.
bilişim aracı olan internetin kullanımının yaygınlaştırılması oldukça önemlidir. İnternet kullanımını teşvik
etmek ve yeni kullanım alanlarını geliştirmek bölgede hem hane halkı Yakın bireylerinin
yerleşim hem birimleri
de girişimlerin
Filyos (Hisarönü), Saltukova
dünya ile entegrasyonu açısından büyük önem taşımaktadır. Bölgedeki firmaların e-ticaret yapabilme
Beldeleri
kapasitelerinin artırılması, global pazarlara erişebilmesi, maliyetlerinin azaltılması,ile verimliliğin
Çaycuma artırılması,
İlçesi’dir. Alan, Zonguldak’ın
iş süreçlerini daha etkin yönetilebilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygın kullanımı ile mümkün
35km doğusunda ve
olabilecektir.
Çaycuma İlçesi’nin 20km
Günümüzde, işletmelerin bilgiyi elde etme, geliştirme ve yönetmekuzeyinde yetenekleri, ekonomik
kalmaktadır. 4 kmbüyümenin,
verimliliğin ve rekabet edebilirliğin temel unsuru haline gelmiştir. Bu açıdan, bilgi
batısında ve iletişim
Hisarönü teknolojilerinin
(Filyos)
iş dünyasına nüfuz etmesi ve işletmelerde yaygın ve etkin olarak kullanılması; ekonominin bilgiye dayalı
Beldesi bulunmaktadır.
hale gelmesi, daha yüksek katma değer üretmesi ve yeni iş alanlarının oluşumu açısından büyük önem
taşımaktadır.96
96 DPT Bilgi Toplumu Stratejisi (2006-2010) .
152 153
PROJE SAHASININ YERİ

BÖLGESEL ÖLÇEKLİ ÖNEMLİ
Filyos Vadisi Projesinin yeri Filyos Irmağı’nın Karadeniz’e döküldüğü deltada, Zonguldak ile Bartın
PROJELER
arasındaki bir mevkidedir. Yakın yerleşim birimleri Filyos (Hisarönü), Saltukova Beldeleri ile Çaycuma
İlçesi’dir. Alan, Zonguldak’ın 35km doğusunda ve Çaycuma İlçesi’nin 20km kuzeyinde kalmaktadır. 4 km
batısında Hisarönü (Filyos) Beldesi bulunmaktadır.
FİLYOS VADİSİ PROJESİ

FİLYOS HAVZASININ SEÇİLME NEDENLERİ
Türkiye’nin ihracat hedefine ulaşabilmesini teminen, ülke genelinde yapılan planlamalar doğrultusunda
• Arazi sıkıntısının yaşandığı Batı Karadeniz Bölgesinde yatırıma elverişli tek büyük düz alan olması
doğru yer, zaman ve ölçekte liman kapasiteleri hayata geçirilerek, limanların demiryolu ve karayolu
bağlantıları tamamlanacaktır. Demiryolu bağlantılı olması planlanan bu limanlar vasıtasıyla yeni • Ulaşım ağları (demiryolu-denizyolu-havayolu-karayolu) arasında entegrasyon imkanına sahip olması
taşımacılık koridorlarının oluşturulması mümkün olabilecektir. Oluşturulacak bu koridorlar sayesinde
• Alternatif yerleşme ve gelişme alanları bulunması
Türkiye uluslararası taşımacılıkta önemli bir rol üstlenecektir. Türkiye’nin artan dış ticaretini karşılamak ve
bölgesel bir aktarma merkezi olmasını sağlamak için Karadeniz, Ege ve Akdeniz’de üç ana liman yapılması • Karadeniz’in Ankara ve İç Anadolu’ya en yakın noktasında bulunması
planlanmıştır. Bu büyük ölçekli limanlardan Filyos Limanının etüd-projeleri tamamlanmıştır ve ihale • Marmara Bölgesi limanlarının maksimum kapasiteye ulaşması ve tevziat (dağıtma) imkânı bulunmaması
aşamasına gelmiştir. Kaynak: IPSOS-KMG, PC ve İnternet Penetrasyon Çalışması, 2011
• İstanbul’un finans merkezi yapılması kapsamındaki desantralizasyon çalışmaları
Planlanan limanlardan en önemlilerinden biri Batı Karadeniz Bölgesinde hayata geçirilecek olan Filyos
lkınmasına katkıda bulunacağı düşünülmektedir. • Bölgedeki ve bölge dışındaki büyük sanayi tesislerinin liman ihtiyacı
Limanı Projesi’dir. Proje; Filyos Serbest Bölgesi, Filyos Endüstri Bölgesi, Filyos Limanı, taşkın koruma
yapıları, sanayi altyapısı ve güçlü ulaşım bağlantıları ile birlikte planlanmıştır. Türkiye’nin en büyük • Firmalara pazar, nakliye ve maliyet üstünlüğü sağlayacak olması
PROJE SAHASININ
entegre yatırımlarından YERİ
biri olması beklenen projenin, geniş etki alanı nedeniyle tüm bölgenin ve hatta
• Türkiye’nin 2023 ihracat hedefleri doğrultusunda ilave stratejik limanlara olan ihtiyacı
ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
Şekil.9: Filyos Vadisi Proje Sahası
Filyos Vadisi Projesinin yeri PROJENİN KAPSAMI

Filyos Irmağı’nın Karadeniz’e
Proje alanında, Bolu ve Karabük il merkezleri ile Bolu iline bağlı Gerede, Mengen ve Yeniçağa ilçeleri,
döküldüğü deltada,
Çankırı iline bağlı Bayramören, Çerkez ilçeleri, Kastamonu iline bağlı Araç ilçesi, Karabük iline bağlı tüm
Zonguldak ile Bartın
ilçeler, Zonguldak iline bağlı Çaycuma, Devrek, Gökçebey ilçeleri ile Ankara ve Bartın illerinin bir kısım
arasındaki bir mevkidedir. arazileri bulunmaktadır. Zonguldak İli dışındaki illerde baraj ve sel kapanları gibi projeler yer almaktadır.
Yakın yerleşim birimleri Filyos Vadisi Projesi kapsamında yapılması düşünülen yatırımlar aşağıda verilmiştir:
Filyos (Hisarönü), Saltukova
• Liman ve Antrepo Sahası
Beldeleri ile Çaycuma
İlçesi’dir. Alan, Zonguldak’ın • Sanayi Tesisleri
35km doğusunda ve • Enerji Tesisleri
Çaycuma İlçesi’nin 20km
• Lojistik Tesisleri
kuzeyinde kalmaktadır. 4 km
batısında Hisarönü (Filyos) • Serbest Bölge Yatırımları
Beldesi bulunmaktadır. • Karma Endüstri Bölgesi Yatırımları
• Organize Sanayi Bölgesi
Proje kapsamında barajlar (taşkın, sulama, içme suyu ve enerji amaçlı), sel kapanları, hidroelektrik
. santraller ve 20.898 Ha araziyi kapsayan sulama tesisleri mevcuttur. 26 büyük proje içeren bu tesislerin
bugüne kadar birkaç baraj inşaatı ile sedde imalatına başlanmış, diğer projelerin master plan çalışmaları
tamamlanmış, bazılarında kabul aşamasına gelinmiştir.
Proje kapsamında yapılması planlanan barajlar şunlardır:
• Köprübaşı Barajı ve HES (Devrek Çayı üzerinde)
• Çay Barajı ve HES (Devrek Çayı üzerinde)
• Andıraz Barajı ve HES (Soğanlı Çayı üzerinde)
• Aktaş Barajı ve HES (Soğanlı Çayı üzerinde)
• Araç Barajı (Araç Çayı üzerinde)
154 155
• Hacılar Barajı ve Sulaması FİLYOS LİMANI

• Akhasan Barajı ve Sulaması AB uzmanları tarafından hazırlanan TINA 2020 (Türkiye’nin Ulaştırma Altyapısı İhtiyaç Değerlendirmesi
• Kirazlıköprü Barajlarıdır Teknik Yardım Çalışması) belgesinde beş öncelikli limandan bahsedilmekte, Filyos Limanı bu limanlar
arasında bulunmakta ve iyileştirilecek demiryolu bağlantılarına bağlanmaktadır.
Proje kapsamında yapılması planlanan sel kapanları ise şu şekildedir:
Filyos Vadisi Projesinin en önemli parçalarından olan Filyos Limanı ilk etapta 5 milyon ton/yıl, ikinci etapta
• Karasu Selkapanı (Devrek Çayı ve yan kolları üzerinde) 20 milyon ton/yıl olmak üzere 25 milyon ton/yıl kapasiteye sahip olacak şekilde gerçekleştirilecektir.
• Buldan Selkapanı (Devrek Çayı ve yan kolları üzerinde) Limanın konteyner, dökme, katı-sıvı ve cevher yükü elleçlemek üzere gerekli altyapıya sahip olması
planlanmaktadır. Şekil.10’da görüldüğü gibi liman geniş bir hinterlanda sahiptir.
• Pirinçlik Selkapanı (Yenice Çayı ve yan kolları üzerinde)
Şekil.10: Filyos Limanı Hinterlandı
• Şimşirdere Selkapanı (Yenice Çayı ve yan kolları üzerinde)
• İncedere Selkapanı (Yenice Çayı ve yan kolları üzerinde) Şekil.10: Filyos Limanı Hinterlandı
• Kılıçlar Selkapanı (Araç Çayı yan kolu olan Eflani deresi üzerinde) Yakın çevrede yer a
• Akgeçit Selkapanı (Araç Çayı anakolu üzerinde)
Amasra, Bartın, Zonguld
• Karıt Selkapanı
Erdemir limanlarının
düşüktür. Filyos L
PROJENİN MEVCUT DURUMU limanlardan daha yükse
Filyos Yatırım Bölgesi dört kısma ayrılmıştır, birinci kısmı 8 Eylül 2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan
sahip olacaktır. Limanın
2012/3574 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile endüstri bölgesi ilan edilmiştir. Bu kararla birlikte Filyos Bölgesi
Türkiye’de ilk karma endüstri bölgesi uygulaması olacaktır. Ülkemizde Filyos haricindeki tüm endüstri Filyos Irmağı’nın güncel
bölgeleri ihtisas endüstri bölgeleridir. doğusu seçilmiştir. Bu lim
• Filyos Limanı Projesinin imar planı onaylanmıştır. Bölgede yer alan ve Ulaştırma Operasyonel
bağlantıları tamamlan
Programı kapsamında AB fonları ile finanse edilmesi planlanan liman projesi kapsamında
Anadolu’ya kadar geniş
liman gerisinde yer alan sahada yapılacak sanayileşme çalışmalarına AB tarafınca da önem
atfedilmektedir. Proje finansmanının sağlanacağı IPA ile görüşmeler devam etmekle birlikte
hizmet vermesi düşü
henüz neticelendirilememiştir. AB fonları kullanılamadığı takdirde Türkiye kendi öz kaynaklarıyla
bu projeyi hayata sokmayı planlamaktadır. Limanı oluşturacak men
• Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü tarafından hâlihazırda bölgede jeoteknik ve jeolojik etütlerin gibi esas yapılar, denizin içinde yer alacaktır. Buna karşılık liman arka sahası içinde 1 milyo
gerçekleştirilmesi ve hâlihazır haritasının yenilenmesi için hizmet alımı ihalesine çıkılmış Yakın çevrede yer alan Bartın, Amasra, Bartın, Zonguldak, Ereğli ve Erdemir limanlarının kapasiteleri
durumdadır. Taşkın koruma yapım işleri tamamlanmadan endüstriyel kuruluşların faaliyete gelecek,
düşüktür. Filyos Limanı bu limanlardan daha yüksek kapasiteye sahip olacaktır. Limanın yapımı için, Filyos
geçmesi mümkün olmadığından bölgede büyük miktarda altyapı yatırımına ihtiyaç duyulmaktadır. Irmağı’nın güncel ağız kısmının doğusu seçilmiştir. Bu limanın ulaşım bağlantıları tamamlandığında İç
• Hâlihazırda Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı ve Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü Anadolu’ya kadar geniş bir sahaya hizmet vermesi düşünülmektedir. Limanı oluşturacak mendirek, rıhtım
 Karadeniz
gibi esas yapılar, yöresindeki
denizin içinde sanayi
yer alacaktır. Buna ve liman
karşılık ticaret
arkaiçin ivme
sahası içindeoluşturacaktır.
1 milyon m2’si kapalı
tarafından yatırım taleplerinin güncellenmesi çalışmaları devam etmektedir. Çalışmaların yakın
gelecekte tamamlanması öngörülmektedir. Endüstri bölgelerine ilişkin mevzuatta bölgeye olan alan olmak üzere, yaklaşık 7,5 milyon m2’lik bir sahaya gereksinim duyulmaktadır. Bu alanın bir kısmı
yatırım taleplerinde kullanılacak seçim kriterleri bulunmamaktadır. kumul sahasının üzerinin örtülmesiyle, bir kısmı ise hemen güneyde ve batıda yer alan tepelik alanların
düzleştirilmesiyle elde edilecektir. Bu düzleştirme sırasında çıkacak malzemenin, limanın taş ihtiyacının
• Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda Filyos Projesinin endüstriyel simbiyoz projesi olarak karşılanmasında kullanılacağı belirtilmektedir.
uygulanabilirliğine yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Bu çalışmalara Kalkınma Bakanlığı,
Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü, Sanayi Genel Müdürlüğü, Verimlilik Genel Müdürlüğü, Çevre Liman ve çevre bölgesine ilişkin olarak;
Yönetimi Genel Müdürlüğü, Türkiye Yatırım Destek Ve Tanıtım Ajansı, Batı Karadeniz Kalkınma • Limanın geri sahasında ihtiyaç duyulan alan kamulaştırılmıştır,
Ajansı temsilcileri iştirak etmektedirler. • 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmıştır,
Teşvik Kanununda endüstri bölgelerine ilişkin özel bir hüküm yer almamaktadır ancak Bilim, Sanayi ve •Şekil.11:Filyos Limanı
1/1.000 ölçekli imar Yerleşim
planı onay Planı
aşamasındadır,
Teknoloji Bakanlığı endüstri bölgelerinin özel teşvik kapsamında değerlendirilmesiyle ilgili çalışmalarını • ÇED muafiyeti bulunmaktadır,
sürdürmektedir.
156 157
Limanı oluşturacak mendirek, rıhtım
gibi esas yapılar, denizin içinde yer alacaktır. Buna karşılık liman arka sahası içinde 1 milyon m 2’si
gelecek,
Limanda aşağıdaki özelliklere sahip gemiler hizmet görebilecektir; Serbest Bölgeye İlişkin Bakanlar Kurulu Kararları
• 3 adet 50.000 DWT Konteyner Gemisi Filyos Serbest Bölgesine ilişkin olarak Bakanlar Kurulu’nda toplam 6 adet karar alınmıştır. Bu kararların
• 4 adet 30.000 - 100.000 DWT Cevher Gemisi karar sayıları 94/5377, 96/8692, 2006/11566, 2008/14087, 2009/14730, 2010/975’dir. 2010/975 sayılı

• Karadeniz yöresindeki sanayi ve ticaret için ivme oluşturacaktır.
2 adet 90.000 DWT Sıvı Yük Gemisi “Zonguldak İli Çaycuma İlçesi, Filyos Irmağı Havzasında yer alan Filyos Serbest Bölgesinin Sınırlarının
Yeniden Belirlenmesi” kararında aşağıdaki krokide yerde aldığı şekilde serbest bölge sınırları yeniden
• 4 adet 30.000 DWT Kuru Yük Gemisi
belirlenmiştir. Bu kararla dört bölgeye ayrılmış olan Filyos Yatırım Havzasında 1. bölgenin bir kısmı serbest
Limanla birlikte; bölge kapsamından çıkartılmış ve 3. ve 4. Bölgeler ise serbest bölge gelişme alanı olarak tespit edilmiştir.
• Anadolu pazarları Asya, Avrupa, Karadeniz ve Doğu Avrupa ülkelerine açılacak, Harita.17:
Harita.15: 2010/975 2010/975
Sayılı Bakanlar SAYILI
Kurulu BAKANLAR
Kararı Eki KURULU KARARI EKİ
• Bölgede 25 milyon ton/yıl ilave liman kapasitesi oluşacak,
• Demiryolu bağlantılı liman derin rıhtımları ile dökme yük ve konteyner gemilerine hizmet
edecek,
• Liman arkasında serbest bölge ve karma endüstri bölgesi aktif hale gelecek,
• Karadeniz yöresindeki sanayi ve ticaret için ivme oluşturacaktır.
Şekil.11:Filyos Limanı
Şekil.8:Filyos Limanı Yerleşim Planı Yerleşim Planı
Endüstri Bölgesi Endüstri Bölgesi

5/10/2010 tarihli ve 2010/975 sayılı kararnameyle serbest bölge statüsünden çıkarılan kuzeyde kalan
5/10/
birinci bölge 08/09/2012 tarih ve 2012/3574 sayılı kararla endüstri bölgesi olarak ilan edilmiştir. Alan
yaklaşık olarak 607 arazilerin çokluğu
hektar büyüklüğündedir. 124 hektar sedde ve orman alanı, yaklaşık 113 hektar sulak
ve sazlık alan dikkate alındığında, sanayi alanı olarak planlanabilecek tahmini büyüklüğü 370 hektardır.
ır. adına kamulaştırması tamamlanmıştır.
Alanın serbest bölge
Alan içerisinden Filyos Irmağı geçmekte olup, oldukça yayılmış ve geniş bir alanı kaplamaktadır. Filyos
Irmağı dışında kalan alan içinde kısmen tarım yapılmakta, kısmen boş çalılık, kavaklık, ağaçlık ve sazlık
alanlar mevcuttur. Alanın kuzeyinde Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünce (Mülga DLH İnşaatı Genel
Müdürlüğü) ihalesi yapılması planlanan Filyos Limanı proje alanı bulunmaktadır.
Çevre ve Orman Bakanlığınca 02/10/2009 tarihinde onaylanan Zonguldak-Bartın Karabük Planlama
Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında (ÇDP) “Serbest Bölge” olarak ayrılmış olmakla birlikte,
05/10/2010 tarih ve 2010/975 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Serbest Bölge sınırları dışına çıkarılmıştır.
Serbest Bölge dışarısına çıkarılan alanın, 03/05/2012 tarihinde yapılan değişiklikle kentleşme 1/100.000
Ölçekli Çevre Düzeni Planında “Bölgesel Çalışma Alanı” olarak belirlendiği ve Endüstri Bölgesi ilanıyla
FİLYOS SERBEST BÖLGESİ birlikte yeni bir ÇDP değişikliğine gidilmeden alanın Endüstri Bölgesi olarak geçerli olacağı Çevre ve
Filyos Serbest Bölgesinin faal olabilmesi için öncelikle nehrin ıslahı kapsamında yapılan projelerin Şehircilik Bakanlığı’ndan gelen 18/05/2012 tarih ve 7661 sayılı yazı ile belirtilmektedir. Endüstri Bölgesi
tamamlanması gerekmektedir. Serbest bölge kurulmasındaki amaçlar aşağıda sıralanmıştır; Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre 2’nci derece deprem bölgesindedir. Filyos bölgesindeki
faylar aktif durumda olmayıp, Kuzey Anadolu fay hattına 100 km, Bartın fay hattına 30 km mesafede
• İhracata yönelik yatırımları genişletmek ve sanayi malları ihracatını arttırmak,
bulunmaktadır.
• Dış ticaret ve yatırımlarla ilgili bürokrasiyi azaltmak,
Arazi %1 civarında eğimli ve kuzeye doğru olup, düz bir topografyaya sahiptir. Hâkim rüzgâr yönü 1.
• İthalatın daha ucuz ve kolay gerçekleştirilmesini sağlamak, derecede doğu-güneydoğu, 2. derecede güneydoğu, 3. derecede ise güney-güney doğudur. Arazinin
• Üretim ve istihdam olanaklarını arttırmak, kuzey sınırında Karadeniz, güney sınırında serbest bölge, batı sınırında demiryolu hattı ve doğu sınırında
ise yerleşimler ve orman alanları bulunmaktadır. Güneydeki serbest bölge statüsünün kaldırılması
• Uluslararası ticarete yeni boyutlar kazandırmak. halinde, bu alan ilan edilecek Endüstri Bölgesine dahil edilebilir.
Alanın yaklaşık 500 m batısında bölgenin dışında kalan Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge
Kurulunun 22/04/1996 tarihli ve 14573 sayılı Kararı ile tescil edilen “1. Derece Arkeolojik Sit Alanı”
158 159
mevcuttur. Halen Kale mevkiinde Filyos Antik Kenti kazı çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca bölgenin
kuzeydoğusunda yapımı planlanan ve endüstri bölgesi alanı dışarısına çıkarılan Filyos Limanı geri hizmet
alanı içerisinde de 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı bulunmaktadır. Alanın içinde ve batı sınırında sazlık sulak
EK BİLGİLER
alan bulunmaktadır. Alan içinde Saz köyü ve Aşağı İhsaniye köyleri sınırlarında kalan orman vasfında
mülkiyeti Maliye Hazinesine ait parseller bulunmaktadır. BÖLGE PLANININ ÜST ÖLÇEKLİ PLANLARLA İLİŞKİSİ
Alanın yakın çevresinde enerji nakil hatları bulunmakla birlikte, bölgede yer almak isteyen yatırımcıların Kalkınma Ajansları tarafından hazırlanan bölge planları, alt ölçekli mekânsal planlara, bölgesel nitelikli
enerji talebine göre nasıl ve ne şekilde karşılanacağı belirlenecektir. Ayrıca Çatalağzı Beldesinde Eren sektörel ve tematik stratejilere ve yerel yönetimlerin kurumsal stratejik planlarına çerçeve oluşturmak
Enerjiye ait 1360 MW’lık kurulu güç bulunmakta olup; Filyos’a kadar tamamlanan 154 kV’luk Eren üzere hazırlanmaktadırlar. Stratejik döküman niteliğindeki bölge planları, Kalkınma Bakanlığı tarafından
TES-Amasra Hema-Osmanca iletim hattından enerji alınarak yapılacak bir Trafo Merkezinden enerji hazırlanan Kalkınma Planı ve Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi başta olmak üzere ilgili Bakanlıklarca
sağlanabilecektir. hazırlanan ulusal stratejilerle bağlantılı kurgulanmaktadır.
Yüzey suyu seviyesinin yüksek olması nedeniyle içme ve kullanma suyu ihtiyacı Filyos Irmağı çevresinde Batı Karadeniz Bölge Planı, Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Onuncu Kalkınma Planı, Bilim, Sanayi
açılacak keson kuyulardan sağlanabilir. Ayrıca, Devrek bölgesinde proje aşamasında olan ve yaklaşık ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi ve Türkiye Demir-Çelik
250.000 kişiye hitap edecek içme suyu ve elektrik üretimi amaçlı HES baraj projesi bulunmaktadır. ve Demir Dışı Metaller Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı, Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanan
Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, TÜBİTAK tarafından hazırlanan Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik
Stratejisi, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesi,
PROJENİN SAĞLAYACAĞI FAYDALAR Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Ulaştırma ve İletişim Stratejisi,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürütülen KENTGES Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi Ve Eylem
Filyos Vadisi Projesinin hayata geçmesiyle ilin ve hatta bölgenin sosyo–ekonomik yapısında önemli
Planı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca hazırlanan Türkiye Organik Tarım Stratejik Planı, Orman
değişiklikler olacaktır. Proje ile birlikte 2025 toplam bölge nüfusu 1.595.000 kişi olacak biçimde
ve Su İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi ve Kültür ve Turizm
Zonguldak’ın 903.000, Bartın’ın 312.000, Karabük’ün 380.000 nüfusa sahip olacağı öngörülmektedir.
Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan Türkiye Turizm Strateji belgeleri ile ilişkilendirilerek hazırlanmıştır.
Filyos Vadisi’nde kurulacak serbest bölge ve endüstri bölgesi, Filyos Limanıyla birlikte bölgede bulunan
Zonguldak Havaalanı ve güçlü ulaşım bağlantıları, çok sayıda özel sektör yatırımının bölgeye gelmesini
tetikleyecektir. ONUNCU KALKINMA PLANI (2014-2018)
Liman, OSB, serbest bölge, endüstri bölgesi, HES, sulama amaçlı baraj, tarıma ve sanayiye kazandırılması
2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planında, Onuncu Kalkınma Planı gelişme eksenleri göz önünde bulun-
hedeflenen arazilerin çokluğu nedeniyle bu proje mega proje olarak düşünülmekte ve bölgesel bir
durulmuştur. Yerel kalkınmanın sağlanması kapsamında Onuncu Kalkınma Planında yer verilen gelişme
nitelik taşımaktadır. Proje ile bölgede doğrudan yada dolaylı olarak 40 bin yeni istihdam yaratılacağı
eksenlerinin gösterdiği doğrultuda tespit ve önerilerle plana yön verilmiştir.

düşünülmektedir. Bölgeye yapılacak doğrudan yatırımların 10 milyar doların üstünde olacağı tahmin
edilmektedir. 2014-2018 dönemini kapsayan Onuncu Kalkınma Planı, küresel ekonomide geleceğe dönük risklerin ve
Proje’nin tamamlanması halinde taşkın alanında kurulacak sanayi alanı ile serbest bölge ve endüstri belirsizliklerin sürdüğü, dünya ekonomisinde değişim ve dönüşümlerin yaşandığı, yeni dengelerin oluş-
bölgesinde gerekli yatırımlar emniyetli bir şekilde yapılacak, sanayiye yapılacak bu yatırımlarla bölgenin tuğu, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında güç dengelerinin yeniden şekillendiği bir ortamda ha-
önemli problemi olan göç, yeni iş merkezleri sayesinde büyük ölçüde önlenecektir. Taşkınla tarım zırlanmıştır.
arazilerinin elden çıkması önlenecek, böylece topraksız kalacak olan çiftçilerin geçim zorluluğu nedeniyle
Plan, Türkiye’nin potansiyelini, bölgesel dinamikleri ve Türk insanının yeteneklerini harekete geçirerek
göçü önlenecek ve Filyos Limanı yapılan yatırımlar sayesinde bölgenin dışa açılan kapısı konumuna
kalkınma sürecinin hızlandırılması amacıyla, yeniden şekillenen dünya ekonomisinde uluslararası
gelecektir.
işbölümü ve değer zinciri hiyerarşisinde Türkiye’nin konumunun aşamalı olarak üst basamaklara
Filyos Limanı ve entegre tesisleri ile birlikte Filyos Vadisi Projesi olarak anılan proje kapsamında hem Batı çıkarılması hedeflenmektedir.
Karadeniz bölgesine (Zonguldak, Bartın, Karabük) hem de hinterlanda alanı içindeki Ankara, Kırıkkale,
Kastamonu, Çankırı, Bolu, Eskişehir ve Kayseri Bölgesine hizmet ederek önemli katkı sağlayacaktır.Filyos 10.Kalkınma Planında yer verilen ana başlıklar şu şekildedir:
Limanı ve entegre tesisleri ile birlikte Filyos Vadisi Projesi olarak anılan proje kapsamında hem Batı
Karadeniz bölgesine (Zonguldak, Bartın, Karabük) hem de hinterlanda alanı içindeki Ankara, Kırıkkale,  Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum
Kastamonu, Çankırı, Bolu, Eskişehir ve Kayseri Bölgesine hizmet ederek önemli katkı sağlayacaktır.  Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme
LİMANIN ULAŞIM AĞLARI  Yaşanabilir Mekânlar, Sürdürülebilir Çevre
Karadeniz kıyısında bulunan liman Ankara ve İç Anadolu hinterlandına hitap etmesiyle önemli bir lojistik
potansiyeline sahiptir. Rehabilitasyon çalışmaları devam eden Irmak-Karabük-Zonguldak demiryolu hattı  Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği
ve yapımına kısmen başlanan 281 km uzunluğundaki Adapazarı-Karasu-Akçakoca-Ereğli-Zonguldak-
Batı Karadeniz Bölge Planında belirlenen gelişme eksenleri 10.Kalkınma Planında belirlenen hedeflerle
Bartın demiryolu hatlarıyla birlikte 2023 yılına kadar limanın Ankara ve Marmara-İstanbul bağlantısı
paralellik arz etmektedir: Sürdürülebilir Sosyal Kalkınma gelişme ekseni altında yer verilen Yerleşmelerin
sağlanmış olacaktır.
Mekân ve Yaşam Kalitesinin Arttırılması ile Yenilikçilik ve Girişimcilikle Desteklenen Sektörel Çeşitlilik
Bölünmüş yol çalışmaları ve Karadeniz Sahil Yolu çalışmalarıyla birlikte limanın ve bölgenin karayolu gelişme ekseni altında incelenen “Sektörel Çeşitliliğin Sağlanması” ve “Ulaşım, Altyapı ve Lojistik
bağlantıları güçlendirilmiş olacaktır. Zonguldak Havaalanı ise liman bölgesine 5 km mesafede olup, İmkânlarının Güçlendirilmesi” başlıkları, Kalkınma Planında ulaşılmak istenen hedefler doğrultusunda
sanayi yatırımlarının hız kazanmasıyla birlikte bölgesel bir nitelik kazanarak daha iyi hizmet vermeye hazırlanmıştır.
başlayacaktır.
160 161
BÖLGESEL GELİŞME ULUSAL STRATEJİSİ (2013-2023) 2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI
Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planının vizyonu, Dokuzuncu Kalkınma Planı ve Türkiye Sanayi Stratejisi
Bölgesel gelişme temelinde 2023 vizyonunda Türkiye’yi topyekûn kalkınmış bir bölge olarak hedefleyen
vizyonlarına paralel olacak biçimde “2023 Yılında 500 Milyar Dolar İhracata Ulaşarak Ülkemizin Dünya
Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi’nde mekânsal bölgelemeler ve değerlendirmeler ön plandadır.
Ticaretinde Lider Ülkeler Arasında Yer Alması” olarak belirlenmiştir.
“Orta Düzeyde Gelişmiş Kentler ve Dönüşüm Kentleri” arasında nitelenen TR81 Batı Karadeniz Bölgesi Batı Karadeniz Bölge Planı da bu amaca ulaşılması amacıyla stratejiler belirlemiş bulunmaktadır. Eylem
İlleri Zonguldak, Karabük, Bartın’da özellikle KİT’lerin yoğun olarak ekonomik faaliyetlerin içerisinde yer planının hedeflerinden ikisi “ihracatçı sayısının ve ihracat kapasitesinin arttırılması” ve “ihracatçıların
aldığı ve “görece” bağımlı istihdam yapısının dönüşümüne yönelik hamlelerin desteklenmesi gerektiği küresel alanda rekabetçiliklerinin arttırılması”dır.
belirtilmiştir.
Bu kapsamda KOBİ’lerin pazarlama ve ihracat kapasitesini arttırmaya yönelik desteklerin verilmesi
Batı Karadeniz Bölgesinde (Zonguldak, Karabük, Bartın) sektörel istihdam oranlarının madencilik planlanmaktadır. Mali destek programlarının dayanağını oluşturan bölge planının öncelikli sektörler başlığı
sektöründe yoğunlaştığı ve madencilik sektöründe esas belirleyici aktörün bir KİT olan Türkiye Taşkömürü altında incelenen ticaret bölümünde, bölgedeki işletmelerin mevcut durumlarının nasıl iyileştirileceğine,
Kurumu olduğu ifade edilmiştir. TR42, TR22 bölgelerinden sonra üçüncü en verimli bölge olarak gösterilen rekabet güçlerinin ne şekilde arttırılacağına yönelik stratejiler belirlenirken Türkiye İhracat Stratejisi ve
TR81 Batı Karadeniz Bölgesi Bölge Planında da BGUS değerlendirmeleri ışığında bölgenin yapısı, ekonomik Eylem Planı stratejileri esas alınmıştır.
ve sosyal durumu ele alınmıştır.
TÜRKİYE ORGANİK TARIM STRATEJİK PLANI (2012-2016)
ÇEVRE DÜZENİ PLANI Türkiye’de organik tarım, 1991 yılından itibaren 2092/91 sayılı Avrupa Birliği Konsey Tüzüğü esas alınarak
yapılmaktadır. Organik tarım faaliyetleri, üreticilerin eğitimli ve bilinçli olmasını gerektirmektedir. Elde
Zonguldak, Bartın, Karabük Planlama Bölgesi’nde, sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak üzere: edilen ürünler, katma değerlerinin normal ürünlere göre daha fazla olmasının yanı sıra ihraç edilebilirlik
oranları da daha yüksek olduğundan daha fazla gelir kazandırmaktadır.
Fiziki, ekonomik ve sosyal özelliklerin bölge bütününde geliştirilmesi, bölgede turizm, konut, sanayi, tarım,
ulaşım ve hizmet sektörlerinin gelişiminin değerlendirilmesi, buna bağlı olarak yapılacak yatırımların en Sektör sıralamasında tarım sektörünün son sırada yer aldığı bilinen Batı Karadeniz Bölgesinde, kırsal alanda
doğru kullanımının sağlanması hedefiyle 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Hazırlanmıştır. kalkınmanın sağlanabilmesinin bir yolu olarak tarımsal faaliyetler önerilmektedir. Bu tarımsal faaliyetlerin,
tarım arazilerinin parçalı ve engebeli yapısından dolayı geniş arazilerde gerçekleştirilenler yerine özellikli
Plan bütününde Batı Karadeniz Bölgesi; doğal ve kültürel kaynaklarına ve potansiyellerine rağmen son ürün üretimine yönelik olması gerektiği tespit edilmiştir. Planda yer alan “Kırsalda Kalkınmanın Sağlanması”
yıllarda nüfusu göç veren bir alt bölge olduğuna, bölgede yer alan illerin önemli ekonomik sorunlar isimli öncelik alanı altında yer alan “Tohumluk, örtü altı ve organik tarım faaliyetlerinin yaygınlaştırılması”
barındırdığına değinilmiş, madencilik ve demir çelik sektörlerinde yaşanan sorunlar nedeniyle bölgenin ve “Kırsal alanlarda özellikli ürün üretiminin yaygınlaştırılması” tedbirlerinde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık
göç verir hale geldiğinin üzerinde durulmuştur. Bakanlığının organik tarımın geliştirilmesine yönelik sunduğu stratejilerden faydalanılmıştır.
Planlama bölgesi bütününde, sürdürülebilir gelişme ve dengeli kalkınmayı sağlama amacıyla, doğal ve
kültürel/tarihsel çevreyi bozmadan, en uygun ve ekonomik arazi kullanım planlaması yapılarak doğal ve ULUSAL BİLİM, TEKNOLOJİ VE YENİLİK STRATEJİSİ (2011-2016)
kültürel mirasın güncel olarak izlenmesi ve yönetilmesinin gerekliliği de vurgulanmıştır. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisinin vizyonu: “Ürettiği Bilgi ve Geliştirdiği Teknolojileri, Ülke ve
İnsanlığın Yararına Yenilikçi Ürün, Süreç ve Hizmetlere Dönüştürebilen Türkiye”dir.
1/25.000 ölçekli il çevre düzeni planları bölge planı hazırlık sürecinde tamamlanmadığından ve eski tarihli
bir planda bulunmadığından bu planlardan yararlanılamamış ancak fikir toplantılarına katılım sağlanarak Strateji belgesinde özellikle üzerinde durulan konu ARGE çalışmalarının arttırılması ve yaygınlaştırılması
tüm plan süreçleri takip edilmeye çalışılmıştır. gerekliliğidir ki Batı Karadeniz Bölgesi bu konuda istenen düzeyde değildir. Madencilik, demir çelik ve enerji
sektörlerinin baskın olduğu bölgede, gelişime açık sektörler olmalarına rağmen olan işbu sektörlerin hala
emek yoğun devam ettiriliyor olması, bölgenin genel sorunlarının başında gelmektedir. Bu eksikliklerin
TÜRKİYE SANAYİ STRATEJİSİ BELGESİ (2010-2014) giderilmesi kapsamında hazırlanan stratejilerde Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi’nin Ulusal
ARGE ve Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ’lerin Rolünün Güçlendirilmesi başlıklı amacı esas alınmıştır:
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan strateji belgesinde, Türkiye’nin uzun dönem
vizyonu “Orta ve Yüksek Teknolojili Ürünlerde Avrasya’nın Üretim Üssü Olmak” olarak belirlenmiştir. Batı Karadeniz Bölge Planında değinilen ve bugüne kadar Ajans tarafından gerçekleştirilen mali destek
programlarının önceliklerinde yer verilen kalifiye insan kaynağının arttırılması ile ARGE faaliyetlerinin
Batı Karadeniz Bölge Planında ele alınan madencilik, demir çelik, geri dönüşüm, enerji ve orman ürünleri yaygınlaştırılmasına yönelik faaliyetlerin belirlenmesinde işbu maddeler göz önünde bulundurulmuştur.
sektörlerinde Türkiye Strateji Belgesinde belirlenen hedef ve stratejilerden faydalanılmıştır. Bilhassa
strateji belgesinin 252. Maddesi, anılan sektörler için belirlenen stratejilerde yol gösterici olmuştur:
GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ (GİTES) ve EYLEM PLANI
“Temiz üretim süreçlerine geçişle birlikte birçok sektörde verimlilik artışları zorunlu hale gelecektir. Bu (2013-2015)
süreçte, özellikle enerji, imalat sanayi ve ulaştırma sektörlerinde yanma verimliliğini artıran projelerin
GİTES, Dokuzuncu Kalkınma Planı politikalarıyla uyumlu olarak, özellikle Türkiye’de önde gelen sektörlerin
uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir. Söz konusu teknoloji değişikliği, çevre ve enerji teknolojilerini
ithal girdi bağımlılığı ile Türkiye’de işletmelerin çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan girdi tedariki
önemli düzeyde yatırım yapılabilecek sektörler arasına sokmaktadır. Bu sektörlerin Türkiye’de gelişmesi
konusundaki yetersizliklerini bertaraf etmeyi, üretim için en önemli unsurların başında yer alan girdilerin
özellikle çevre alanındaki düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulamaya geçirilmesi ile mümkün olacaktır.”
tedariğinde kamu ve özel sektörde bir ortak anlayış ve bakış açısı geliştirmeyi hedeflemiştir.
Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesinin 12.maddesinde üzerinde durulan kümelenme kavramı da, bölgedeki
sektörlerin rekabet edebilirliklerinin arttırılması kapsamında incelenmiştir.
162 163
GİTES’in stratejik hedefleri, girdi kaynaklarındaki belirsizliklerin, girdi ithalinde ülke/bölge bazlı coğrafi Türkiye’nin iki büyük entegre demir çelik tesisi olan KARDEMİR ve ERDEMİR’e sahip olan bölge, demir
dağılımdaki aşırı bağımlılık gibi dengesizliklerin, hammadde niteliğindeki doğal kaynakların geleceğine çelik faaliyetlerinin yaygın olarak yapıldığı bölgelerin başında gelmektedir. Madencilikle birlikte en
dair risklerin en aza indirilmesi, ihracata dönük üretimde daha etkin ve düşük maliyetli girdi tedarikinin fazla istihdam üreten sektör olan demir çelik sektörünün mevcut durum analizi yapılarak sektöre ve
sağlanması ile üretim ve ihracatın ara malı ithalatına bağımlılığının azaltılması ve bu suretle ihracatta bölgeye özgü sorunlar tespit edilmiştir. Bu sorunların başında strateji belgesinde de değinilen ARGE
sürdürülebilir rekabet gücüne katkı sağlanmasıdır. faaliyetleri yetersizliği, üretim altyapısındaki ve teknolojisindeki sıkıntılar, kalifiye eleman eksikliği ve
mevzuat sorunları gelmektedir. Bahsi geçen sorunların çözümü için verimliliğin sağlanması, demir çeliğe
Batı Karadeniz Bölge Planının önceliklerinden “Sektörel Çeşitliliğin Sağlanması” ile “Kırsalda Kalkınmanın
bağlı yan ürün sanayinin geliştirilmesi, sektörde enerji verimliliğinin sağlanması konularında stratejiler
Sağlanması”nda yer verilen tedbirlerde, Girdi Tedarik Stratejisi (GİTES) ve Eylem Planında sektör sektör
geliştirilmiştir.
değinilen stratejik hedeflerden faydalanılmıştır.
ENERJİ VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ (2010 – 2023) KENTGES BÜTÜNLEŞİK KENTSEL GELİŞME STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI (2010-
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesinde temel amaç, 2023)
Türkiye’nin enerji verimliliği alanındaki yol haritasının stratejik ve dinamik bir bakış açısıyla hazırlanmasıdır.
KENTGES’in amacı, yerleşmelerin yaşanabilirlik düzeylerinin mekân ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve
Enerji verimliliği konusu, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansının ele aldığı öncelikli konulardan biridir. Ajans, ekonomik, sosyal, kültürel yapılarının güçlendirilmesine yönelik yol haritasının oluşturulmasıdır.
hem 2010-2013 Bölge Planında, hem 2014-2023 Bölge Planında hem de mali destek programlarında bu
konunun önemi üzerinde durmuştur. Bu amaca ulaşılabilmesi için bölgesel ölçeği ilgilendiren konularda kalkınma ajanslarına da birtakım gö-
revler biçilmiştir. KENTGES’in temel stratejileri aşağıda yer alan üç ana eksende gruplandırılmıştır:
Bölge ekonomisinin temel aktörleri olan demir çelik ve madencilik sektörlerinde enerji verimliliğinin
sağlanması en önemli konulardan birisidir. Bu sektörlerde enerji verimliliği konularına madencilik ve 1. Mekânsal Planlama Sisteminin Yeniden Yapılandırılması
demir-çelik sektör analizleri bölümlerinde ve “Enerji Verimliliğinin Sağlanması”, “Madencilik Sektöründe
Verimliliğin Sağlanması” ile “Geri Dönüşüm Sektörünün Oluşturulması” tedbirlerinde yer verilmiştir. 2. Yerleşmelerin Mekân ve Yaşam Kalitesinin Artırılması
Enerji verimliliğini yaygınlaştırmak amacıyla Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı 2010-2013 Bölge Planında, 3. Yerleşmelerin Ekonomik ve Toplumsal Yapılarının Güçlendirilmesi
termik santrallerin çevreye verdiği zarara değinilmiş ve ÇATES atık sularının ısınma amacıyla kullanımına
dönük bir araştırmanın yapılabileceğinden bahsedilmiştir. Hem enerji verimliliği hem de kentsel “Mekânsal Planlama Sisteminin Yeniden Yapılandırılması” stratejisi kapsamında bölgesel düzeydeki
alanlarda kömür kullanımından doğan kirliliğin önlenmesi açısından termik santrallerin atıklarının başka veriler Ajans tarafından CBS altyapısına uyumlu hale getirilmiştir. Ülke genelinde oluşturulacak portala
ihtiyaçları karşılamada kullanılması sürdürülebilirlik açısından önem arz etmektedir. 2014-2023 dönemi entegrasyon sağlandığında, karşılıklı olarak mevcut verilerden faydalanmak mümkün olabilecektir.
için hazırlanan yeni dönem bölge planında da konunun önemi üzerinde durulmuştur.
Belirlenen amaçlar ile paralellik arz edecek biçimde 2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planında kentlerin
çevresel ve doğal değerlere saygılı, sürdürülebilir ve yaşanabilir bir yapıda gelişmesi ön görülmüştür.
TÜRKİYE ULAŞTIRMA VE İLETİŞİM STRATEJİSİ HEDEF 2023 Kent makroformlarının dengeli bir yapıda gelişmesi için “Yerleşmelerin mekân ve yaşam kalitesinin
Türkiye Ulaştırma ve İletişim Stratejisinin vizyonu, “Ülkemizin Rekabet Gücüne ve Toplumun Yaşam Ka- arttırılması” önceliği altında çeşitli önerilerde bulunulmuştur. aracılığıyla gerçekleştirilebilecektir.
litesinin Yükseltilmesine Katkı Veren; Güvenli, Erişilebilir, Ekonomik, Konforlu, Hızlı, Çevreye Duyarlı, Ke-
Planda, kırsal kalkınma ile alakalı olarak “Kırsalda Kalkınmanın Sağlanması” başlıklı bir öncelik alanı
sintisiz, Dengeli, Çağdaş Hizmetlerin Sunulduğu Sürdürülebilir Bir Ulaştırma Sistemi Oluşturmak” olarak
belirlenmiştir. Bu başlık altında “Kırsal alanlarda özellikli ürün üretiminin yaygınlaştırılması”, “Yerel- yöresel
belirlenmiştir.
ürünlerin ticari ürüne dönüştürülmesi” ve “Kırsal alanda tarım dışı ekonomik faaliyetlerin geliştirilmesi”
Ülkenin ve de bölgenin hem ekonomik hem de sosyal alanda kalkınabilmesinin temeli ulaşılabilirliği tedbirlerine yer verilmiştir.
arttırmaktır. Bu kapsamda dökümanda farklı ulaşım modlarına yönelik stratejilere yer verilmiştir.
Bölgeyi ilgilendiren ulaşım bağlantılarının mevcut durumları ve yapılması planlanan projeler, Filyos Vadisi
Projesi ve limanlar ile ilgili bilgiler derlenirken söz konusu strateji belgesinden de faydalanılmıştır.
ULUSAL DEPREM STRATEJİSİ (2012-2023)
Ulusal Deprem Stratejisinin amacı, “Depremlerin Neden Olabileceği Fiziksel, Ekonomik, Sosyal, Çevresel
TÜRKİYE DEMİR-ÇELİK VE DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ STRATEJİ BELGESİ ve Politik Zarar Ve Kayıpları Önlemek veya Etkilerini Azaltmak Ve Depreme Dirençli, Güvenli, Hazırlıklı Ve
Sürdürülebilir Yeni Yaşam Çevreleri Oluşturmak”tır.
VE EYLEM PLANI (2012-2016)
UDSEPʼin hedef, strateji ve eylemleri üç ana eksende gruplandırılmıştır:
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan dökümanın vizyonu “Demir-Çelik ve
Demir Dışı Metaller Sektöründe Yüksek Katma Değerli Ürünlerin Üretim Üssü Olmak” olarak belirlen- 1. Depremleri öğrenmek
miştir.
2. Deprem güvenli yerleşme ve yapılaşma
Belge çerçevesinde, firmaların rekabet gücünü arttıracak, kurumlar arasında koordinasyonu sağlayacak,
3. Depremlerin etkileriyle baş edebilmek
işgücünün niteliğini yükseltecek, işletmelerin finansmana erişimini kolaylaştıracak, yenilikçilik
kapasitelerini geliştirecek, girdi maliyetlerini düşürecek, çevreye duyarlılığı artıracak yatay politikalar Batı Karadeniz Bölgesini oluşturan Zonguldak, Karabük ve Bartın illeri birinci derece deprem kuşağında
belirlenmiştir. yer aldığından bölge planında gerekli bilgilere ve mekânsal gösterimlere kentleşme başlığı altında yer
verilmiştir.
164 165
AB ENTEGRE ÇEVRE UYUM STRATEJİSİ (UÇES) (2007 - 2023) AVRUPA BİRLİĞİ PROGRAMLARI
Ulusal Çevre Stratejisinin temel amacı, Türkiye’de ekonomik ve sosyal şartları da dikkate alarak sağlıklı H2020: Yeni AB Araştırma ve Yenilik Çerçeve Programı
yaşanabilir bir çevre oluşturmak ve bu doğrultuda ulusal çevre mevzuatının AB çevre müktesebatı ile Horizon 2020, Avrupa’nın küresel rekabet edebilirliğini güçlendirmeyi amaçlayan, 2014-2020 yılları ara-
uyumlaştırılarak uygulanması ile uygulamanın izlenmesi ve denetlenmesini sağlamaktır. Temel amacın sında yürürlükte olacak AB’nin yeni Araştırma ve Yenilik Çerçeve Programıdır. Önerilen 80 milyar Avro’luk
gerçekleştirilebilmesi için su, atık su, katı atık, hava, endüstri, doğa ve kimyasallar gibi alanlara öncelik
bütçesiyle, Bu program sayesinde, Avrupa’da yeni büyüme ve istihdam olanaklarının yaratılması
verilmiştir.
hedeflenmektedir.
UÇES kapsamında belirlenen önceliklere Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı Bölge Planında özellikle çevre
Horizon 2020; Birlik çerçevesinde yürütülen tüm araştırma ve yenilik programlarını 2014-2020 yılları için
-altyapı ve kentleşme başlıklarında değinilmiştir. Çevre başlığı altında yer verilen kirlilik sebepleri ile bu
bütüncül bir sistem altında toplamayı amaçlamaktadır. Bu şekilde AB’de Ar-Ge kapsamında yürütülen
kirliliklerle nasıl mücadele edileceğine dair tespitler, doğrudan UÇES amaçlarıyla ilişkilidir. Yaşanabilirlik
faaliyetlerin etkisinin artırılması hedeflenmektedir.
seviyesinin yükseltilmesinin amaçlayan plan, sürdürülebilir kalkınmada ekolojik dengenin korunması
hususuna ayrıca önem vermiştir.
ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ STRATEJİ BELGESİ (2010-2020)

Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi kapsamında enerji, ulaştırma, sanayi, atık, arazi kullanımı tarım ve
ormancılık konularında stratejiler belirlenmiştir. Bu kapsamda öne çıkan ve Batı Karadeniz Bölge Planında
da değinilen konular şu şekildedir:
• Temiz üretim teknolojileri ve en iyi teknikler kullanılacaktır.
• Sanayi ile işbirliği içerisinde enerji verimliliğini sağlayacak yapı malzemeleri ve teknolojilerine yönelik
öncelikli projeler belirlenecektir.
• Mevcut termik santrallerin iyileştirme çalışmaları tamamlanacak ve hidroelektrik santrallerin de daha
verimli çalışması sağlanacaktır.
• Başta yenilenebilir enerji ve temiz kömür teknolojisi olmak üzere nükleer enerji dâhil düşük ve sıfır
emisyon teknolojilerinin kullanımı özendirilecek; temiz teknolojiler ve enerji kaynakları alanında ARGE
çalışmaları yapılacak; bu alanlarda yerli sanayi desteklenecektir.
Kombine taşımacılığın geliştirilmesi ile ilgili potansiyel analiz çalışması yapılacaktır.

Sanayide ısı geri kazanımı seçenekleri, motorlarda hız kontrolü ve endüstriyel kojenerasyon sistemleri Horizon 2020 önerisinde, programın araştırma ve yenilik için sağlanan finansman kaynaklarının tamamını
özendirilecek ve teşvik edilecektir. kapsayacağı ifade edilmektedir: Araştırma ve Teknoloji Geliştirme için Çerçeve Programları, Rekabet Ede-
bilirlik ve Yenilik Programı (CIP) ve Avrupa Yenilik ve Teknoloji Enstitüsü (EIT). Ayrıca Çerçeve Programı,
Sanayide kullanılan kaynakların, temiz üretime yönelik kaynaklar ile ikame edilmesi ve alternatif malze-
CIP ve EIT kapsamındaki farklı fonlama olanaklarının, yeni dönemde tutarlı ve esnek bir biçimde bir araya
melerin kullanılması özendirilecektir.
getirileceği de ifade edilmektedir.
Atık yönetiminde kaynağında azaltma, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve kazanımı sıralaması daha etkin
uygulanacaktır. İşletmelerin ve KOBİ’lerin Rekabet Edebilirliği Programı (Programme for the Competitiveness of Enterp-
Düzenli depolama tesislerine giden organik madde miktarı azaltılacak, biyobozunur atıklar enerji veya rises and SMEs, COSME) ile KOBİ’lerin rekabetçiliğinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. COSME programı-
kompost üretimine yönlendirilecektir. nın ana hedef kitlesini girişimciler oluşturmaktadır. COSME ile girişimciliğin desteklenmesi, finans kay-
naklarına daha iyi ulaşım imkânı sağlanması, bölgesel düzeyde işletmelere destek sağlanması, KOBİ’lerin
Tarla içi tarımsal hizmetleri kolaylaştırmak maksadıyla arazi toplulaştırması konularında teknik ve mali
uluslararasılaştırılması ve pazarlara ulaşma becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
çalışmalar yapılacaktır.
Horizon 2020 Programı Bilimsel Mükemmeliyet, Endüstriyel Liderlik ve Rekabetçilik ile Toplumsal Sorun-
lara Çözümler olmak üzere üç öncelik alanı altında yapılandırılmıştır.
TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023
Kültür ve Turizm Bakanlığının hazırladığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ve Eylem Planı 2007- 2013, Bahsi geçen program ve AB Konseyi’nin söz konusu teklife yönelik önerilerinin ana hatlarının, Türkiye’nin
Türkiye’nin doğal, kültürel, tarihi ve coğrafi değerlerini koruma-kullanma dengesi içinde kullanmayı ve Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi ile uyum içerisinde olduğu görülmektedir. Özellikle, Türkiye’nin
turizm alternatiflerini geliştirerek ülkenin turizmden alacağı payı arttırmayı hedef almaktadır. öncelikleri arasında yer alan araştırma sonuçlarının ticari ürün ve hizmete dönüşümünün teşvik edil-
mesi ve KOBİ’lerin yenilik sisteminde daha güçlü aktörler olmalarının teşvik edilmesi hususları, Horizon
Zonguldak ve Bartın illeri Türkiye Turizm Stratejisi’nin 2023 yılı hedefleri kapsamında öncelikle eko-turiz- 2020 kapsamında da ön plana çıkmaktadır. Bölge özelinde düşünüldüğünde de belirlenen amaçlar olan
min geliştirileceği bölgeler arasında gösterilmiştir. Ayrıca Bartın iline bağlı Amasra ilçesi “Turizm Gelişim
“Yenilikçilik ve Girişimcilikle Desteklenen Sektörel Çeşitlilik” ve “Sürdürülebilir Sosyal Kalkınma” başlıkları
Koridorları” stratejisi kapsamında Batı Karadeniz Kıyı Koridorunda yer almakta olup ilçenin kıyı, kültür ve
altında ön görülen hedeflerin Avrupa Birliği destek programlarıyla uyumluluk gösterdiği görülmektedir.
doğa turizmi çerçevesinde geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Batı Karadeniz Bölge Planının 7 temel hedefinden biri olan “ Turizmin Çeşitlendirilerek Geliştirilmesi”
kapsamında belirlenen tedbirlerde turizm bölgeleri arasında tematik rotaların belirlenmesi, turizm tesis-
lerinde ve hizmetlerinde yaşanan eksikliklerin giderilmesi ve tanıtım faaliyetlerinin arttırılmasına yönelik
stratejilere yer verilmiştir.
166 167
KAYNAKÇA İNTERNET KAYNAKLARI

www.milliparklar.gov.tr/biosempozyum/bioweb/onyil.pdf
Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Bşk., 2013, Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı, Ankara http://ref.sabanciuniv.edu/sites/ref.sabanciuniv.edu/files/rapor_2011_demir_celik_sektoru_rekabet_
BAKKA, 2011, Batı Karadeniz Bölgesi Organize Sanayi Bölgeleri Mevcut Durum Analizi gucu_2011.pdf
BAKKA, 2012, TR81 Düzey2 Bölgesi Mobilya ve Orman Ürünleri Sektör Analizi Raporu http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/sanayiha/oik477c3.pdf
BAKKA, 2011, Zonguldak-Karabük-Bartın Turizm Sektör Analizi http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/sanayiha/oik623.pdf
BAKKA, 2011, TR81 Düzey II Bölgesi Yapı Sektörü Analizi http://energy.usgs.gov/Coal/AssessmentsandData/CoalDatabases.aspxhttp://www.dw.de/the-rise-and-
BAKKA, 2011, Çevresel Durum Değerlendirmesi fall-of-germanys-coal-mining-industry/a-2331545
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2010, Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi 2011-2014, Ankara http://e-ogrenme.anadolu.edu.tr/eKitap/SYT201U.pdf
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2012, Türkiye Demir-Çelik ve Demir Dışı Metaller Sektörü Strateji http://sdt.unwto.org/sites/all/files/docpdf/fromdavostocopenhagenbeyondunwtopaperelectronicver-
Belgesi ve Eylem Planı, Ankara sion.pdf
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2011, Türkiye Çevre Durum Raporu, Ankara http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCre_Da%C4%9Flar%C4%B1_Mill%C3%AE_Park%C4%B1
Devlet Planlama Teşkilatı, DOLSAR, 2006, Yeşilırmak Havza Gelişim Pr. Bölgesel Gelişme Ana Planı, Ankara http://tr.wikipedia.org/wiki/Makina_ve_Kimya_End%C3%BCstrisi_Kurumu
Devlet Planlama Teşkilatı, 1997, Zonguldak-Bartın-Karabük Bölgesel Gelişme Projesi http://tr.wikipedia.org/wiki/Safranbolu
DLH, 2011, Balıkçılık Kıyı Yapıları Durum Ve İhtiyaç Analizi
http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye’de_madencilik
Ekonomi Bakanlığı, 2012, Girdi Tedarik Stratejisi 2013-2015
http://www.demircelik.com.tr/-1-452-turk-celik-sektorune-cevre-ilk-odulu.html
Ekonomi Bakanlığı, 2012, Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı 2023
http://www.ecotourism.org/what-is-ecotourism
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, 2012, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi 2012-2023
Ersoy, M., Şengül,H.T. ve Gözü,Ö., 2002, Sanayisizleşme Sürecinin Kentsel Yaşama Etkileri Zonguldak http://www.ekodialog.com/Turkiye_ekonomi/turizm.html
Örneği- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Ana Bilim Dalı 2000 http://www.ibp.gov.tr/pg/sektorpdf/sanayi/demircelik.pdf
Yılı Stüdyo Çalışması, Ankara
http://www.iea.org/ciab/Post-2012_GHG_Red_Statement.pdf
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bak., 2003, Türkiye Organik Tarım Stratejik Planı Karabük Tarım Master Planı
http://www.iea.org/media/weo2010.pdf
Kara, M.,2008, Bölgesel Rekabet Edebilirlik Kavramı ve Bölgesel Kalkınma Politikalarına Yansıması,
Ankara: DPT Uzmanlık Tezleri
http://www.iea.org/topics/coal/
Kalkınma Bakanlığı, 2013, Bölgesel Gelişme ve Ulusal Stratejisi 2014-2023 Taslağı http://www.kdmp.gov.tr/default.asp
Kalkınma Bakanlığı, 2011, İllerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Ankara http://www.kdmp.gov.tr/PAN_Parks_calismalari.pdf
Kalkınma Bakanlığı, 2013, Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Ankara
http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,9869/turizm-geliri-ve-gideri-gsmh-ve-gsyih-ihracat-ve-
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2007, Türkiye Turizm Stratejisi 2023, Ankara ithala-.html
Kütükçüoğlu, M., 2012, Türkiye’nin İlk Ağır Sanayi Kenti Karabük http://www.maden.org.tr/
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2006, AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi 2007-2023, Ankara http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/6b4f48fe09a313b_ek.pdf?tipi=5&turu=R&sube=0
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2009, Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi 2010-2020, Ankara
http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/f9dc5dd6afc6c84_ek.pdf?tipi=5&turu=R&sube=0
SGK, 2013, BAKKA Analizleri
http://www.madenim.com/toppage19.htm
Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, 2005, Bartın Tarım Master Planı
http://www.madenim.com/toppage19.htm
Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, 2003, Zonguldak Tarım Master Planı
T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı http://www.metalurji.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=64..
TİM, İller Bazında Sektör Rakamları 2012 http://www.mkek.gov.tr/tr/default.aspx

TOBB, Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri, 2012 http://www.mta.gov.tr/v2.0/pdf_doc/stratejik-plan.pdf
TÜBİTAK, 2010, Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 http://www.mta.gov.tr/v2.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Bartin_Madenler.pdf
TÜBİTAK, 2010, Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı 2011-2016 http://www.mta.gov.tr/v2.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Karabuk_Madenler.pdf
TÜİK, 2011 Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası http://www.onuncuplan.gov.tr
TÜİK, İller Bazında İthalat Rakamları 2002-2012 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/01/20130120-9.htm
TÜİK, 2011 Yılı Ekonomik Faaliyetlere Göre İthalat
http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/81-il-durum-raporu-2012-11052012113452.pdf
TÜİK, İller Bazında İhracat Rakamları (1996-2012)
http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/demir-celik-raporu-2012-06042012151706.pdf
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Türkiye Ulaştırma ve İletişim Stratejisi 2023
http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/demir-celik-strateji-belg-16012013112821.pdf
Zonguldak Zemin Hareketleri Raporu, 2013
Zonguldak İŞKUR, İşgücü Piyasası Talep Araştırması Raporu
168 169
http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/l01Im+KKP_2010_2013_.pdf KURUM GÖRÜŞMELERİ

http://www.spiegel.de/international/end-of-an-industrial-era-germany-to-close-its-coal- Alaplı Belediyesi ve Kaymakamlığı
mines-a-463172.html
Amasra Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem21/yil01/ss189m.htm
Bartın Belediyesi
http://www.uevf.com.tr/29.EVH-Sunumlar/Panel5/VeyselYayan.pdf
Çaycuma Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.undp.org.tr/povRedDocuments/YEM_Kirsal%20Istihdam.pdf
Devrek Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.usgs.gov/
Eflani Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.worldcoal.org/resources/coal-statistics/
Eskipazar Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/metalmad/oik636.pdf
Gökçebey Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.worldcoal.org/resources/coal-statistics/
Karabük Belediyesi
http://www.sourcewatch.org/index.php/Germany_and_coal
Kdz. Ereğli Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www05.abb.com/global/scot/scot244.nsf/veritydisplay/5a6585863c0cdcc2c125783e004197ce/
$file/Sustainability%20in%20Mining_v6_lowres.pdf Kurucaşile Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.ecotourism.org/ Ovacık Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.blackseatradenet.eu/The-project-2/ Safranbolu Belediyesi ve Kaymakamlığı
http://www.blackseatradenet.eu/Resources-3/,TradeNet-Commercial-Atlas-12 Ulus Belediyesi ve Kaymakamlığı
www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/3343/oik536.pdf Yenice Belediyesi ve Kaymakamlığı
www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121225-27-1.pdf Zonguldak Belediyesi

Zonguldak Kent Konseyi Toplantıları
RESMİ YAZIŞMA KANALI İLE BİLGİ ALINAN KURUMLAR

Bartın Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü ÇALIŞTAYLAR VE TOPLANTILAR
2012 Yılı II. Kalkınma Kurulu Toplantısı
Bartın Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

Bartın Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü 2013 Yılı I. Kalkınma Kurulu Toplantısı
2013 Yılı II. Kalkınma Kurulu Toplantısı
Bartın Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
Alaplı Çalıştayı
Bartın Üniversitesi Rektörlüğü
Amasra Çalıştayı
Karabük Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
Bartın Çalıştayı
Karabük Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Bartın Rekabetçilik Analizi Çalıştayı
Karabük Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
Çaycuma Çalıştayı
Karabük Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
Devrek Çalıştayı
Karabük Üniversitesi Rektörlüğü
Eflani Çalıştayı
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
Eskipazar Çalıştayı
OSB İl Müdürlükleri
Gökçebey Çalıştayı
TCDD Bölge Müdürlüğü
Karabük Çalıştayı
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu
Karabük Rekabetçilik Analizi Çalıştayı
Türkiye Taşkömürü Kurumu
Kdz. Ereğli Çalıştayı
Zonguldak Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
Kurucaşile Çalıştayı
Zonguldak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Ovacık Çalıştayı
Zonguldak Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Safranbolu Çalıştayı
Zonguldak Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü Ulus Çalıştayı
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektörlüğü Yenice Çalıştayı
Zonguldak Rekabetçilik Analizi Çalıştayı
Zonguldak Çalıştayı
170 171
EKLER (TABLOLAR-GRAFİKLER) EK-2: Karabük İli Maden Rezervleri
MADEN ADI SAHA ADI REZERV DURUMU

EK-1: Zonguldak İli Maden Rezervleri
Eskipazar-Sofular 236.250.000 (G+M)
DOLOMİT (Dol)
MADEN ADI SAHA ADI REZERV DURUMU (ton) Merkez-Balıkışık 4.078.000 (G+M) /5.327.000 (M)
Eflani-Kırantepe ve
Devrek /Adatepe ve Ak- 81.100.100 (G+M)
BAKIR (Cu) Rezerve yönelik çalışma bulunmamaktadır. KUVARSİT (Kvst) Kırgıntepesi
çabey
Eflani-Patırcalı Tepe 15.156.250 (G+M)
Kokaksu 8.442.500 (G+M)
Eflani-Kızgüvendiği 3.906.250 (G+M)
Aydındere/Erikli 375.000 (G+M)
BENTONİT (Ben) Eskipazar-Bayındır 40.000 ton (M)
BOKSİT (Bx) Rüzgarlımeşe- Küçükburun 225.000 (G+M)
Merkez-Filyos Çayı 217.000.000 (M)
Sapanlıdere-Borasan 168.750 (G+M) FELDSPAT
Yenice-Yenice yolu 6.250.000 (G)
Çaycuma-Güdüllü 125.000 (G+M)
Eskipazar-Kayadibi 1.212.700 mᶾ toplam
DOLOMİT (Dol) Alaplı 393.750.000 (G+M)
TRAVERTEN Eskipazar-Budaklar Köyü 6.040.000 mᶾ toplam
Devrek-Yörükoğlu-Keloğlu
43.935.000 (M) Eskipazar-Tamışlar 110.000 mᶾ toplam
Mah
Kilimli-Merkez-Gürgen- Kaynak: MTA, 2010
175.000 ton kolay işletilebilir rezerv
FOSFAT (P) tepe
Kozlu-Kozlu Barajı 2.475.000 (M)
EK-3: Bartın İli Maden Rezervleri
Merkez-Sofular 421.000 (M)
KUVARSİT (Qz) Çaycuma-Sapça Köyü 900.000.000 (G+M) MADEN ADI SAHA ADI REZERV DURUMU
Merkez-Uzungüney 42.187.500 (G+M) / 41.250.000 (M) DOLOMİT (Dol) Kurucaşile Rezerve yönelik çalışma bulunmamaktadır.
Ereğli-Kandilli-Kirencik
KUVARS KUMU(Qzk) 332.000.000 (G+M) / 206.753.130 (M) Kurucaşile-İlyasgeçidi Köyü-
Köyü
Başköy, Hacılar Sırtı, Balkayası 41.530.000 (G+M)
Kilimli-Kokurdan 563.000.000 (G+M) / 456.000.000 (M) mevkii
Kozlu-Virancık 95.000.000 (G) / 116.000.000 (M) Kurucaşile-İlyasgeçidi Köyü-
KUVARSİT (Kvst) 3.450.000 (M)
Kömeçköy
Ereğli-Ramazanlı,
19.000 (G+M) Kurucaşile-İlyasgeçidi Köyü-
Kızılanba 1.650.000 (G)
MANGANEZ (Mn) Paşalılar-Çukurköy
Devrek-Yiyici Tepe 28.700 (M)
Amasra- Kazpınarı 6.771.875
Merkez-Kozlu-Ontemmuz 1.443.000 (G+M)
ŞİFERTON (Şif) Amasra-Tarlaağzı 12.208.731
Merkez-Kilimli-Karadon 27.913.908 (G+M) / 31.049.337 (M)
Merkez-Kokurdan 8.903.000 (G) Amasra-Gömü Köyü 17.508.000 (G+M) / 19.843.000 (M)
ŞİFERTON (Şif)
Kaynak: MTA, 2010 Amasra-Kazpınarı-Çapakdere 8.667.251 (G+M)
KUVARS KUMU Kurucaşile-Kömeç Köyü 7.462.500 (G+M)
Kaynak: MTA, 2010
172 173
EK-4: 01.01.2013 Tarihi İtibariyle Rezerv Durumu (ton) EK-6: Hidroelektrik Enerji Santralları
REZERV TTK TOPLAM KURULU GÜÇ /

AMASRA ARMUTÇUK KOZLU ÜZÜLMEZ KARADON SANTRALIN ADI İL YILLIK ÜRETİM FAALİYET DURUMU
TÜRÜ (TON) MWM
78.88 MWm / 74
Hazır 385.750 1.701.960 2.393.439 789.077 2.593.340 7.863.566 Köprübaşı HES Zonguldak 203.120.000 kWh Lisans Verildi
Mwe
1.39 MWm / 1.34
Eğerci Reg. Ve HES Zonguldak 6.120.000kWh Lisans Verildi
Görünür 170.036.777 7.595.321 66.221.761 135.533.636 132.863.006 512.250.501 Mwe
5.38 MWm / 5.16 İşlemleri Devam
Aralık HES Zonguldak 17.805.000kWh
Muhtemel 115.052.000 15.859.636 40.539.000 94.342.000 159.162.000 424.954.636 Mwe Ediyor
İşlemleri Devam
Devrek Reg. Ve HES Zonguldak 9 MWm / 9 Mwe 52.370.000kWh
Ediyor
Mümkün 121.535.000 7.883.164 47.975.000 74.020.000 117.034.000 368.447.164
36.75 MWm / 33
Tefen HES Karabük 141.200.000kWh Lisans Verildi
Mwe
TOPLAM 407.009.527 33.040.081 157.129.200 304.684.713 411.652.346 1.313.515.867
6.54 MWm / 6.48
Yalnızca HES Karabük 30.140.000kWh Lisans Verildi
Mwe
Kaynak: TTK, 2013
6.14 MWm / 5.53
Han HES Karabük 16.210.000kWh Lisans Verildi
Mwe
EK-5: İLLERE GÖRE MADEN REZERV DURUMLARI 4.9 MWm / 4.6

Şimşir Reg. Ve HES Karabük 18.826.000kWh Lisans Verildi
Mwe
55.68 MWm /
Eren Barajı ve HES Karabük 263.492.000kWh Lisans Verildi
55.91 Mwe
23.92 MWm / 22.5
Pirinçlik Reg. Ve HES Karabük 76.850.000kWh Lisans Verildi
Mwe
Alaboğa Reg. Ve HES Karabük 18.410.000kWh
Mwe Ediyor
3.667 MWm / 3.3

İkiler HES Karabük 11.380.000kWh Lisans Verildi
Mwe
Uzunburun Reg. Ve 13.8 MWm / 13.45 İşlemleri Devam
Karabük 53.480.000kWh
HES Mwe Ediyor
7 MWm / 6.85
Suçatı HES Karabük 42.780.000kWh Lisans Verildi
Mwe
Doğan HES Karabük 29.069.000kWh
Mwe Ediyor
7 MWm / 6.72 İşlemleri Devam
Yenice Reg. Ve HES Karabük 21.540.000kWh
Mwe Ediyor
7.285 MWm / 6.85
Başak Reg. Ve HES Bartın 21.543.000kWh Lisans Verildi
Mwe
4.32 MWm / 4.11
Ulus I Reg. Ve HES Bartın 21.200.000kWh Lisans Verildi
Mwe
3.84 MWm / 3.7
Ulus II Reg. Ve HES Bartın 16.680.000kWh Lisans Verildi
Mwe
Kumluca Reg. Ve HES Bartın 7.770.000kWh
Mwe Ediyor
Karataş Reg. Ve HES Bartın 7.610.000kWh
Mwe Ediyor
Orsa I Reg. Ve HES Bartın 24.740.000kWh
Mwe Ediyor
Kaynak: EPDK
174 175
176
EK-7: Bölge Enerji Verileri
İnşa
Kurulu Gücü Kurulu Gücü Halindeki İşletmedeki Kapasite
Lisans Durumu Tesis Türü Yakıt Türü Tesis Adı Tesis İli /İlçesi
(MWm) (MWe) Kapasite (MWe)
(MWe)
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Ulus II Reg. Ve HES BARTIN 3,84 3,7 3,7 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Ulus I Reg. Ve HES BARTIN 4,32 4,11 4,11 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Kayadibi Akarsu Santrali BARTIN 0,503 0,464 0 0,464
Yürürlükte Rüzgar Diğer Kurucaşile BARTIN 27 27 27 0
Yürürlükte Termik Diğer Amasra Termik Santralı BARTIN 1116,748 1100 1100 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Yalnızca HES KARABÜK 6,54 6,48 0 6,48
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Han HES KARABÜK 6,14 5,53 5,53 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Şimşir Reg. Ve HES KARABÜK 4,9 4,6 4,6 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Pirinçlik reg ve HES KARABÜK 23,92 22,5 22,5 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Eren Barajı, Reg ve HES KARABÜK 37,038 35,186 35,186 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Suçatı HES KARABÜK 44,344 43 43 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Tefen HES ZONG. 36,75 33 0 33
Yürürlükte Termik Diğer Kandilli Termik Sant. ZONG. 51,3 50 50 0
Yürürlükte Termik Diğer Çatalağzı ZONG. 300 300 0 300
Yürürlükte Termik Diğer Çatalağzı ZONG. 1408,68 1390 15 1375
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Köprübaşı HES ZONG. 78,88 74 74 0
Yürürlükte Hidroelektrik Diğer Eğerci Reg. Ve HES ZONG. 1,385 1,343 1,343 0
Yürürlükte Rüzgar Diğer Zonguldak ZONG. 120 120 120 0
Yürürlükte Termik Doğal Gaz Çaycuma DGKÇS ZONG. 145,8 140 140 0
Sonlandırıldı Hidroelektrik Diğer Suçatı HES KARABÜK 7 6,85 6,85 0
Sonlandırıldı Hidroelektrik Diğer Kayadibi BARTIN 0,464 0,464 0,004 0,46
Sonlandırıldı Termik Doğal Gaz Alaplı ZONG. 6,3 6,3 6,3 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Doğal Gaz Aralık HES ZONG. 5,38 5,16 5,16 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Diğer Çayaltı Reg. ve HES ZONGULDAK 9,95 9,55 9,55 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Doğal Gaz Karataş Reg. ve HES BARTIN 2,1 2,04 2,04 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Doğal Gaz Orsa I reg. Ve HES BARTIN 6,4 6,04 6,04 0
BARTIN
Uygun Bulundu Rüzgar Doğal Gaz Amasra RES 45 45 45 0
AMASRA
Uzunburun Regülatörü ve
Uygun Bulundu Hidroelektrik Diğer KARABÜK 13,8 13,45 13,45 0
HES
Uygun Bulundu Hidroelektrik Diğer Alaboğa Reg. ve HES KARABÜK 4,73 4,63 4,63 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Diğer Yenice Reg. Ve HES KARABÜK 7 6,72 6,72 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Doğal Gaz Doğan HES KARABÜK 8,55 8,25 8,25 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Doğal Gaz Kadıbükü reg. Ve hes KARABÜK 8,476 8,142 8,142 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Doğal Gaz Karakaya HES KARABÜK 4,3 3,87 3,87 0
Uygun Bulundu Termik Doğal Gaz Frengaz DG Termik Santrali KARABÜK 30 29,19 29,19 0
Uygun Bulundu Hidroelektrik Doğal Gaz Alel-5 Reg. Ve Hes KARABÜK 2,96 2,84 2,84 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Suçatı HES KARABÜK 36,2 35,5 35,5 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Suçatı HES KARABÜK 19 18,8 18,8 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Han HES KARABÜK 5,46 5,4 5,4 0
Reddedildi Hidroelektrik Diğer Kumluca Reg. Ve HES BARTIN 2,37 2,1 2,1 0
Reddedildi Rüzgar Doğal Gaz Amasra BARTIN 22 22 22 0
Reddedildi Termik Doğal Gaz BARTIN 18 17,46 17,46 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Suçatı HES KARABÜK 30,5 29,6 29,6 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Devrek Reg. Ve HES ZONG. 9 9 9 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Köprübaşı HES ZONG. 74 74 74 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Köprübaşı HES ZONG. 82,14 74 74 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Köprübaşı HES ZONG. 84,14 78,88 78,88 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Köprübaşı HES ZONG. 74 72,5 72,5 0
Reddedildi Hidroelektrik Doğal Gaz Köprübaşı HES ZONG. 74 71,8 71,8 0

177
ZONGUL-
BARTIN KARABÜK TR 81 TÜRKİYE
0
0
0
0
0
0
DAK
Mesken Tüketimi 363.610 109.166 124.066 596.841 44.271.092
Ticaret Sektörü
MWH 138.864 42.012 49.174 230.050 30.525.233
Tüketimi
13,54
1,404
71,04
33
423
320
330
300
600
75,72
Toplam Tüketim 2.656.927 308.808 888.337 3.847.071 186.099.551
Kişi Başına Ortala-
13,54
1,404
71,04
33
423
320
330
300
600
75,72
kWh 4.339 1.649 4.011 3.774 2.490

ma Net Tüketim
Mesken Başına
kWh 1.263 1.138 1.103 1.203 1.573
Ortalama Tüketim
13,54
36,9
323,56
373,64
606,67
1,51
430
300
78,88
74
EK-8: Batı Karadeniz Bölgesi Enerji Tüketim Göstergeleri
EK-9: TURİZM VERİLERİ

KARABÜK
ZONG.
ZONG.
ZONG.
ZONG.
ZONG.
ZONG.
ZONG.
ZONG.
ZONG.
Zonguldak İli Dağ Turizmi ve Doğa Yürüyüşleri ile İlgili Varlıklar

Dağlık ve ormanlık bir alandan oluşan Zonguldak coğrafyasında yükseltiler 2000 metreyi aşmamaktadır.
Dört mevsim yeşil kalabilen, aralarında küçük akarsu ve köyler olan bu dağlık alanlarda yürüyüş yapmak ve
Modern Enerji Termik Sant-
Kara Elmas Termik Santrali
TTK Amasra Maden Ocağı

Yeniçatalağzı Eren Termik
İçindeki Metan Gazından
doğada vakit geçirmek mümkündür.

Bacasından Emilen Hava
Elektrik Üretimi Tesisi

Çatalağzı İthal Kömür
Karabükgaz DGKÇS
Çay Barajı ve HES
Trekking Güzergahları
Termik Santrali
Köprübaşı HES
Köprübaşı HES
• Değirmenağzı Şelaleleri (Aşağıçayır, Yahma Köyü, Üçköy/ Kozlu),

Tefen HES
Santrali
• Alacaağzı – Gökçeler Vadisi (Kandilli / Kdz.Ereğli),

• Güneşli Şelaleleri – Kayalıdere Vadisi (Çaylıoğlu Beldesi, Devrek – Kdz.Ereğli arası),
rali
• Harmankaya Şelaleleri (Elvanpazarcık / Merkez),

Doğal Gaz
Doğal Gaz
Doğal Gaz
Doğal Gaz
• Ilıksu – Saka Köyü (Kozlu),

Diğer
Diğer
Diğer
Diğer
Diğer
• Bölüklü Yayla – Bacaklı Yayla (Gümeli / Alaplı),

• Dirgine Vadisi – Aksu Yaylası (Eğerci / Devrek),
• Bostandüzü (Akçasu Köyü / Devrek),
Hidroelektrik
Hidroelektrik
Hidroelektrik
Hidroelektrik
• Çatalağzı Donbay Düzü,

• Elmacı Köyü – Dağköy Hattı,
Termik
Termik
Termik
Termik
Termik
Termik
• Madencioğlu şelaleleri (Özbağı/Devrek)

• Hacımusa Deresi (Hacımusa/Gökçebey)
eğerlendirmede
eğerlendirmede
eğerlendirmede
eğerlendirmede
eğerlendirmede
eğerlendirmede
Kaynak:EPDK
Karabük İli Dağ Turizmi ve Doğa Yürüyüşleri ile İlgili Varlıklar

Reddedildi
Reddedildi
Reddedildi
İade Edildi
İnceleme
İnceleme
İnceleme
İnceleme
İnceleme
İnceleme
Karabük ili ve ilçelerinde, özellikle de Eskipazar, Yenice ve Safranbolu ilçelerinde önemli doğa yürüyüşü
güzergâhları mevcuttur.
178 179
a. Eskipazar c. Safranbolu
2009 yılında Karabük Valiliği ve Eskipazar Kaymakamlığı tarafından hayata geçirilen “Doğadan Tarihe Yü-
rüyüş Rotaları” projesi, toplam 8 farklı parkurdan oluşmaktadır. Patika ve orman yollarının işaretlenme-
Uzun Parkurlar
siyle oluşturulan bu rotalar, toplamda 166 kilometrelik bir güzergâhı kapsamaktadır. Eskipazar trekking
• Safranbolu’dan - Eflani’ye Katır Yolu: Safranbolu’dan Eflani’ye ya da Cinci Han’dan-Taşhan’a giden bu yol;
güzergahları şunlardır:
hem doğal, hem de bir kültür yoludur. Her iki yönde de yürünebilmektedir (2 gün). Dört mevsim yürünebilir.
• Yalakkuz Eğriova Göleti-Ören (11 km)
• Ulugeçit Köyü - Sakaralan Kanyonu: Parkurun başlangıç noktası Eflani’ye bağlı Ulugeçit Köyü’dür. Buradan
• Ören-Kuyucak Yaylası (12 km)
başlayan yürüyüş 20 km. sonra Safranbolu’ya bağlı Değirmencik Köyü’ne ulaşmaktadır. Köyden sonraki yürüyüş
• Kuyucak Yaylası-Adiller Eğriova Göleti (14 km) yolu zor bir parkur olup özellikle Yörük Köyü’nün alt kısmında bulunan kanyonun geçilmesi oldukça zordur (2 gün).
• Adiller Eğriova Göleti- Alan Yaylası (10 km)
• Çatak Köyü - Sırçalı Kanyonu: Çatak Köyü’nden başlayan parkur, Karabük-Kastamonu karayolunun kenarında
• Alan Yaylası-Hadrianoupolis antik kenti (14 km) bulunan tarihi kemer köprüde bitmektedir (2 Gün). Dört mevsim yürünebilir.
• Hadrianoupolis-Aslanlar (10 km)
• Örencik - Sırçalı Kanyonu: (2 gün) Dört mevsim yürünebilir.
• Aslanlar-Kimistene antik kenti (13 km)
• Çetiören-Kimistene (109 km) • Ağaçkese Köyü - Sırçalı Kanyonu: Ağaçkese Köyü’nde, Safranbolu-Eflani karayolunun kenarından başlayan
parkur, Karabük-Kastamonu karayolunun kenarında bulunan tarihi kemer köprüde bitmektedir (2 Gün). Dört
b.Yenice mevsim yürünebilir.
Karabük Valiliği ve Yenice Kaymakamlığı tarafından gerçekleştirilen “Yenice Yürüyüş Parkurları” projesi
2009 yılında uygulamaya geçirilmiş olup toplamda 210 kilometrelik 21 farklı parkurdan oluşmaktadır. Gü- DOĞAL GÜZELLİKLER VE KORUNAN ALANLAR
nübirlik, kısa ve uzun olmak üzere 3 farklı kategoride oluşturulan yürüyüş parkurları genellikle orman yolu
ve patikalardan oluşmaktadır. Yenice ormanları yürüyüş parkurları, her seviyedeki yürüyüşçülere hitap Zonguldak- Alaplı - Gümeli Tabiat Alanı
eden birkaç saatlik kolay parkurlardan (kısa), 4-6 saatlik günübirlik yürüyüşlere ve 2-6 günü kapsayan uzun
rotalara kadar turistlere üç farklı kategoride trekking imkanı sunmaktadır. Yenice trekking güzergahları Alaplı’ya 35km uzaklıktaki Gümeli Bölgesi’nin 255 hektarlık kısmı 2008 yılında koruma statüsüne alınmış ve Doğa
şunlardır: Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından “Gümeli Tabiat Anıtı” olarak tescil edilmiştir.
Günübirlik Parkurlar Alanda nesli tükenmek üzere olan ve 1000 yaşın üzerinde olan pek çok Porsuk ağacı bulunmaktadır. Doğa tarihi
• Kent Ormanı - İncebacaklar - Şeker Kanyonu (11 km.) bakımından çok değerli olan bu ormanın genel yapısı ılıman, nemli Kuzey Ormanları tipindedir. Alanın biyoçe-
şitlilik açısından çok zengin flora ve faunaya sahip olması, Türkiye’nin 1000 ve 1200 yaşlarındaki en yaşlı porsuk
• Yazıköy - Aslandibi (12 km.) ağaçlarını bünyesinde barındırması, yaylayı eko turizm açısından önemli hale getirmektedir.
• Göktepe Yaylası - Bağbaşı Yaylası - Çeltik Köyü (11 km.)
Zonguldak- Devrek- Yedigöller Milli Parkı
• Göktepe Yaylası - Bektaş Yayla - Fındıkaltı (12 km.)
• Değirmendere Alabalık - Kızılkaya Orman İşletme (12 km.) Zonguldak’ın güneyinde yer alan 2.019hektar büyüklüğündeki Yedigöller havzası, kayan kütlelerin vadilerin önle-
rini kapatması sonucu oluşan yüzeysel ve yeraltı akışlarıyla birbirine bağlı kuzeyden güneye 1500 metre mesafede
• İncebacaklar Köyü - Şekermeşe Orman İşletme (14 km.) sıralanmış 7 heyelan gölünden oluşmaktadır. Büyükgöl, Seringöl, Deringöl, Nazlıgöl, Küçükgöl, İncegöl ve Sazlıgöl
• Sorgun Yayla - Keltepe Zirve - Eğriova Karabük Göleti (12 km.) olarak adlandırılan göller aralarında 100 metre yükselti farkı bulunan iki plato üzerinde yer almaktadır. Dördü bü-
yük, üçü ise küçük olan bu göller yazın sıcak aylarda kurumaktadırlar. Gölleri içine alan 550 hektarlık alan Dirgine
• Karaağaç Köyü - Keltepe Zirve - Sorgun yayla (15 km.)
Orman İşletmesine bağlı işletme şefliği iken 1965 yılında “milli park” olarak ilan edilmiş ve koruma altına alınmıştır.
• Gökbel Köyü - Karakaya - Anayol Dolemit Madeni (15 km.)
Oldukça engebeli bir bölgede bulunan Milli Parkta heyelanın oluşturduğu göller, “Orman Denizi”ni andıran 238
• Arboretum - Subatan Yaylası - Arboretum (15 km.) adet bitki türünün bulunduğu zengin bitki örtüsü, göllerde yaşayan alabalıklar ve bu değerlerin yarattığı rek-
reasyonel kullanım potansiyeli Parkın ana kaynaklarını oluşturmaktadır. Milli Parkta hâkim bitki örtüsü kayın
Uzun Parkurlar ağaçlarıdır. Ayrıca meşe, gürgen, kızılağaç, karaçam, sarıçam, göknar, karaağaç, ıhlamur ve porsuk gibi değişik
• Eğriova Eskipazar Göleti - Meyri Sapağı - Eğriova Karabük Göleti (25 km. - 2gün) türde ağaçlar da görülmektedir.
• Arboretum - Eğriova Karabük Göleti - Keltepe Zirve - Sorgun Yayla (30 km. - 2gün) Karabük – Yenice- Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı: 334 hektarlık alan 23.12.1987 tarihinde tabiatı koruma alanı
olarak ilan edilmiştir. Sahanın nadir bir ekosistem özelliği taşıması ve alanda olağanüstü boy ve çapta porsuk,
• Karaağaç - Belen Yayla - Eğriova Karabük Göleti - Sorgun Yayla - Karaağaç (23 km. - 2gün)
fındık ve dişbudak gibi türler bulunması nedeniyle kaynak değeri yüksektir.
• Değirmen Alabalık - Kızılkaya - Yalaklaryanı - Baklabostan Orman İşletme-Karakaya Orman İşletme -
Karabük - Çitdere Tabiatı Koruma Alanı: Şekermeşe ve Dibekyanı mevkiinde yer alan 72.15 ha.lık alan
Anayol Dolemit Maden (63 km.- 5 gün)
29.12.1987 tarihinde koruma alanı olarak tescil edilmiştir. Çok çeşitli ağaç türlerinin bir arada bulunduğu eşsiz
• Kent Ormanı - Şekermeşe Orman İşletme - Eğriova Eskipazar Göleti - Sorgun Yayla - Keltepe Zirve - Eğ- bir ekosisteme sahip olması, Istranca meşesinin dünyada eşine ender rastlanan boy ve çaptaki örneklerinin var-
riova Karabük Göleti – Subatan - Arboretum (77 km. - 6 gün) lığı, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin de yer aldığı eşsiz yaban hayvanlarına sahip olması
nedeniyle yüksek kaynak değerine sahiptir.
180 181
Karabük - Gökpınar Arberatumu: Yenice’ye 11 km uzaklıktadır. 1050 metre rakımda bulunan arberatum olmakla birlikte Ekim - Mayıs ayları arasında yılın beş ayını karlar altında geçirmektedir. Alana ulaşımı
sahası 4 ha.’lık bir alanı kaplamaktadır. İçinde pek çok ağaç ve ağaçcık barındıran alan, 40′ın üzerinde ağaç sağlayacak düzgün bir yolu yoktur.
türünün bir arada bulunması ve alanda anıt ağaçların varlığı nedeniyle 1991 yılında “açık hava müzesi” Zonguldak Merkez - Gökgöl Mağarası: Uzunluğu kollarıyla birlikte 3.350 m olan ve birbirine bağlı kat-
olarak tescil edilmiştir. Ayrıca Dünya Ormancılık Örgütü (FAO) ve Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) ta- lardan oluşan, yatay olarak gelişmiş, 100 metre rakımındaki (mağara ağzı) halen aktif bir mağara olan
rafından mutlak koruma sahası olarak kabul edilmiştir. Gökgöl Mağarası, Zonguldak – Ankara karayolunun 5. km’sinde bulunmaktadır. Tersiyer dönemine ait
Karabük - Karakaya Deresi: Büyükdüz Orman Araştırma Bölgesinden doğan Baklabostan Deresi, Kara- kayaç katmanlarının çökeldiği zamandan beri (yaklaşık 7.000.000–2.500.000 yıl) oluşumu devam eden
kaya Deresinin başlangıcını oluşturmaktadır. Başlangıç rakımı 770 metre olup birçok irili ufaklı derenin mağara, damlataş oluşumu açsından çok zengin olup, başka mağaralarda olmayan değişik renk ve şe-
birleşmesiyle oluşmuştur. Toplam uzunluğu 19 km’dir. killerde damlataş oluşumlarını barındırmaktadır. Karbon kireçtaşı oluşumlu mağarada traverten, sarkıt,
dikit, sütun, bayrak, perde, akma damlataşları ve yoğun makarna sarkıtları görülmektedir.
Karabük - Kızılkaya Deresi: Kızılkaya deresi 400 metre rakımdan doğmakta olup 140 metre rakımında
Filyos (Yenice) ırmağına kavuşmaktadır. Uzunluğu 8250 metredir. Kızılkaya Deresi üzerinde suyun akışına Zonguldak – Merkez - Kızılelma Mağarası: Türkiye’nin en uzun mağaralarından biri olan Kızılelma
bağlı olarak küçük şelalelere ve yüzülebilecek küçük gölcüklere rastlamak mümkündür. Özellikle ilkbahar Mağarası, Kilimli beldesinin güneydoğusunda Ayiçi Mahallesinde bulunmaktadır. Mağaranın girişi 155
aylarında suyun akışı oldukça kuvvetlidir. metre rakımdadır. Düden şeklinde gelişen mağara Ayiçi Deresi ve Aydın Deresi sularını toplamaktadır.
Bartın- Küre Dağları Milli Parkı/KDMP : Milli parkın idarî olarak etrafında bulunan ilçe merkezleri Bartın’a Yeraltı sisteminin (Kızılelma- Cumayanı) toplam uzunluğu 10 km’yi bulan mağara, 12 km’lik Pınargözü
ait olan Ulus, Kurucaşile ve Amasra ile Kastamonu’ya ait olan Azdavay, Pınarbaşı ve Cide ilçeleridir. Sahip Mağarasından sonra Türkiye’nin en uzun ikinci mağara sistemidir. Kızılelma Mağarası kollarıyla birlikte
olduğu değerler dolayısıyla 2000 yılında “Milli Park” statüsü alan KDMP, korunması amaçlanan biyolojik 6.600 m uzunluğundadır. Oluşum yönünden zengin olan Kızılelma Mağarası, sarkıtları, dikitleri, sütun-
çeşitliliklerin güvence altına alınması için kullanılan “tampon bölge” kavramının da gündeme gelmesi- ları, gölleri ve akarsuları ile görsel açıdan son derece zengin bir mağaradır.
ne vesile olmuştur. KDMP, Avrupa’nın olağanüstü doğal güzellikleri ile turizm arasında karşılıklı denge Zonguldak – Merkez- Cumayanı Mağarası: Kızılelma Mağarasının devamını oluşturan Cumayanı
ve uyuma dayalı bir korunan alanlar ağı oluşturmak suretiyle korunan alanların yönetiminde kalitenin Mağarası Kilimli Beldesi’nin doğusunda bulunur. Yaklaşık 10 km’lik bir sistemin sonu olan Cumayanı
arttırılmasını tevsik eden bir sivil toplum kuruluşu olan ve adını Korunan Alanlar Ağı (Protected Area Mağarası’nda başka hiçbir mağarada görme olasılığı olmayan doğal bir köprü bulunmaktadır. Mağara
Network) kısaltmasından alan PAN Parks’ın Türkiye’de kabul ettiği ilk alan olma özelliğine de sahiptir. 1100 m uzunluğundadır. Kuyu ağzı 8 metre rakımında bulunmaktadır. Geniş bir alana yayılan traver-
Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı; genel özellikleri ve kaynak değerleri açısından eşsiz bir jeolojik tenler, dev sarkıtlar ve yeraltı deresinin oluşturduğu göllenmeler, kumsallar mağaraya özgün bir kimlik
yapı özelliği göstermektedir. Küre Dağları’nın batı kesimi, içinde yaşlı ormanların, kanyonların, akarsu ve kazandıran jeolojik, jeomorfolojik oluşumlardır.
çayırlıkların da olduğu geniş, el değmemiş, nemli karstik ormanlara sahiptir. Bu açıdan Toros Dağları ile Karabük Merkez-Bulak (Mencilis) Mağarası: Deniz seviyesinden 730 m. yükseklikte bulunan Bulak
benzerlik gösteren Küre Dağları’nın en önemli ayırt edici özelliği, karışık ormanlarıdır. (Mencilis) Mağarasının toplam uzunluğu 6052 m’yi bulmaktadır. Mencilis Mağarası, yatay olarak geliş-
Uluslararası öneme sahip olan KDMP; kanyonları, boğazları, mağaraları, şelaleleri, düdenleri, ilginç kars- miş, çok katlı, kaynak konumlu aktif ve fosil bölümlerden oluşan bir mağaradır. Mağaranın 2.5 km’lik
tik oluşumları, 1200 yıllık yaşlı ve bakir ormanları, flora ve endemik bitki varlığı, 129 kuş ve 40 memeli kısmı haritalanmıştır. Birbirine bağlı üç kattan oluşan bu mağara, ilginç bir oluşum ve gelişim özelliğine
türünün yaşadığı fauna zenginliği ile ekoturizm açısından zengin bir çeşitlilik sunmaktadır. sahiptir. İçindeki yeraltı nehirleri, göletleri, şelaleleri ile mağara araştırmacıların ilgisini çekmektedir.
Mağaranın 350 m.lik kısmı ışıklandırılarak turistik amaçlı olarak geziye açılmıştır.
Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı’nın yakın çevresi aynı zamanda zengin ve çeşitli folklorik de-
ğerlere sahiptir. Milli Parkın doğal güzelliklerinin yanısıra bu folklorik değerler yörenin en önemli turizm Karabük- Safranbolu - 100. Yıl Mağarası: Karabük’e bağlı 100. Yıl Sitesi önünde, Bulak Kanyonu’na ba-
potansiyelini oluşturmaktadır. kan çocuk parkının altında yer alan bu mağara 803 m uzunluğundadır ve tek bir galeri halinde batıya
uzanmaktadır. Mağara ağzının bulunduğu kanyon çoğunlukla büyük yumrulu kireçtaşı içinde oluşmuş-
Karabük- Eflani - Kokurdan Yaylası: 1000 m rakımlı Kokurdan Yaylası, Eflani’ye 16 km uzaklıkta yer almaktadır.
sa da mağaranın tümü ince taneli kireçtaşları içinde yer almaktadır. Mağara ziyarete açık değildir.
Karabük- Eskipazar- Eğriova Yaylası: Adiller ve Şevkiller köylerinin kullandığı 1200 m rakımlı Eğriova
Karabük- Safranbolu -Hızar Mağarası: Safranbolu’ya 7.5 km uzaklıktadır. 900 m. yükseltide bulunan
Yaylası geniş bir alana yayılmıştır. Yayla ve çevresi çam, köknar ve gürgen ağaçları ile çevrelenmiştir. Yay-
mağaranın keşfi henüz yapılmamıştır.
lada her yıl Temmuz ayında yayla şenlikleri yapılmaktadır.
Karabük- Safranbolu/Ağzıkara Mağarası: Harmancık köyünde bulunan Ağzıkara Mağarası sarkıt, dikit
Karabük- Safranbolu: Safranbolu’da, yoğun orman alanları ve coğrafi yükseltiler, bölgede büyük yaylala-
ve diğer jeolojik oluşumlar bakımından farklı bir güzellik ve zenginlik içermektedir.
rın oluşumuna olanak sağlamıştır. Sarıçiçek ve Uluyayla, yörenin önemli büyüklükteki yaylalarıdır. Ne var
ki Sarıçiçek Yaylası günümüzde yaylacılık açısından faal değildir. Bu mağaraların dışında, Uluyayla’da henüz yeterince keşfedilmemiş büyük bir mağara girişi ile ormanın
iç kesimlerinde derin çukurluk biçiminde ilginç jeolojik oluşumlar bulunmaktadır. Yenice’de bulunan
Bartın- Arıt (Zoni) Yaylası: Zoni Yaylası Arıt’ın kuzeybatısında, KDMP’nın tampon zonunda yer almaktadır.
İnönü Mağarası, Kıraç Mağarası mağaracıların ilgisini çekecek özelliklere sahiptir. Ovacık ilçesinde ise,
Yörenin bitki örtüsünü, köknar, sarıçam, kayın, gürgen, meşe, akağaç, kiraz, ıhlamur, kayacık, dışbudak ve
Abdullar köyü İnönü mevkiinde iki odalı mağara, Ören mevkiinde mağara, Akçapınar mahallesi altın-
yüzlerce alt flora oluşturmaktadır.
da dokuz odalı mağara ve Ganibeyler köyünde üç odalı mağara bulunmaktadır. Bu mağaralarla ilgili
Bartın- Ulus-Uluyayla: Ulus’a 25km mesafededir. Uluyayla, Karadeniz oluşumu sırasındaki büyük yer araştırmalar henüz yapılmamıştır.
hareketleri ile meydana gelmiş büyük bir düzlüktür. Denizden yüksekliği ortalama 1000 metre olan
Bartın/Amasra -Gürcüoluk Mağarası: Bartın’a 32 km uzaklıktadır. Toplam uzunluğu 169 m, girişe göre
Uluyayla’nın yüz ölçümü yaklaşık 47 km2’dir. Alanda beş adet yayla yerleşmesi (Karakız, İnönü, Kızılgöl,
en derin noktası -5 m olan Gürcüoluk mağarası yatay olarak gelişmiş geçit konumlu fosil bir mağaradır.
Çokman, Aşağı Yayla) bulunmaktadır ve geleneksel anlamda yaylacılığa devam edilmektedir. Bitki örtüsü
Odalar; gri, krem ve bej arasında değişen renkli sarkıt ve dikitlerle bezeli çeşitli şekiller, traverten ha-
iğne ve yayvan yapraklı ağaçlardan oluşmaktadır. Alanın batısında iki adet mağara İnönü (Kırlangıç ya da
vuzlar ve basamakların oluşturduğu rengârenk bir dünyadır. Bu odalardan birinden üst kattaki odalara
İnağzı) ve Subatık Mağaraları bulunmaktadır. Yaylada yaylacılık geleneği devam etmekte olup, Temmuz
geçilebildiği gibi bir diğerinden ancak bir insanın sığabileceği büyüklükteki bir dehlizle yeryüzüne çık-
aylarında yayla şenlikleri yapılmaktadır.
mak mümkündür.
Bartın- Ardıç ve Gezen Yaylaları: Ardıç ve Gezen yaylaları, Kumluca-Safranbolu ve Yenice arasında kalan
Bartın/Amasra -İncivez Mağarası: İncivez köyü yakınlarında yer alan mağara, Amasra’ya 15 km
ardıç bölgesinde birbirlerinden 8 km. uzaklıkta bulunmaktadır. Ortalama yükseklikleri 1500 m. civarında
182 uzaklıktadır. Mağaraya 15 dakikalık yürüyüşle ulaşılmaktadır. 183
EK-10: Zonguldak’ta Yetiştirilen Tahıllar EK-13: Karabük’te Yetiştirilen Tahıllar
Ürün Alan (da) Verim (kg) Üretim (ton)

ÜRÜN EKİLEN ALANI (DA) VERİM (KG./DA) ÜRETİM (TON)
Buğday 14.525 175 25.438
Mısır 206.500 179 36.964 Arpa 6.200 179 11.106
Fiğ(Yeşil ot) 3.317 1.037 34.400
Buğday 196.455 243 47.826 Tritikale(dane) 930 266 2.473
Korunga(Yeşil ot) 498 1.463 7.286
Fiğ 8620 317 2736 Yonca(Yeşil ot) 350 2.475 8.661
Diğer 315 322 1.013
Yulaf 5845 113 660
Mısır (Dane) 234 217 508
Kaplıca 187 203 379
Arpa 5660 224 1269
Yonca 5605 847 4747 EK-14: Karabük’te Yetiştirilen Sebzeler
Kuru Fasulye 4835 110 521 Ürün Alan (da) Verim (kg/da) Üretim (ton)
Fasülye(taze) 200 819 1.636

Bakla 1250 123 154
Domates 135 2.104 2.844
Kaynak: Zonguldak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
Patates 128 1.898 2.430
EK-11:Zonguldak’ta Yetiştirilen Meyveler 2.015 2.073
Lahana (beyaz) 103
Ürün Alan (da) Verim (kg) Üretim (ton) Ispanak 98 735 720
Fındık 233.335 1.4 21.285 Hıyar 96 1.536 1.478
Ceviz 7.847 17.6 2.595 1.614

Biber(Sivri-Çarliston) 60 973
Elma 2.098 26.9 4.267 Kaynak: Karabük İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
Kiraz 1.547 19.1 2.503
Çilek 1.280 510 (kg/da) 653
Armut 1.210 34 3.305 EK-15: Karabük’te Yetiştirilen Meyveler
Erik 576 18.3 2.167
Ayva 317 19.8 423 Ürün Alan (da) Verim (kg/da) Üretim (ton)
Kaynak: Zonguldak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012 186 22 1.099
Ceviz
EK-12: Zonguldak’ta Yetiştirilen Sebzeler 160 4 796
Bağ (asma)
Ürün Alan (da) Verim (kg/da) Üretim (ton) Elma 119 20 2.319
Şeftali 40 23 877
Fasulye 4355 518 2.254
Kiraz 29 22 770
Beyaz 755 833 629
Lahana Kaynak: Karabük İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
Kara yaprak 2.771 694 1.924
Ispanak 2.083 562 1.170
Domates 2045 1032 2111
Pırasa 1472 767 1.128
Hıyar 1355 614 832
Sivri Biber 1.079 462 498

Kaunak: Zonguldak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012
184 185
EK-16: Bartın’da Yetiştirilen Sebzeler EK-19: Zonguldak İlinden En Fazla İhracat Yapılan İlk 5 Sektör (2012)
ÜRÜN Alan (da) Verim (kg/da) Üreti̇m(ton) 2012 YILI İLK 5 SEKTÖR
Domates 2.140 5.566 11.911
SEKTÖRLER TOPLAM İL PAYI
Hıyar 1.647 4.344 7.155
Karayaprak Lahana 1.475 1.500 2.213 Çelik 163.148.000 60%
Biber (Sivri-Çarliston) 1.158 1.609 1.863

Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 41.587.000 15%
Taze Fasulye 1.005 1.322 1.329
Makine ve Aksamları 16.670.000 6%
Marul 738 3.611 2.665
Karpuz 242 3.223 780 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 15.718.000 6%
Biber (Dolmalık) 414 2.357 976

İklimlendirme Sanayii 12.549.000 5%
Sakızkabağı 378 2.040 771
EK-20: Karabük İlinden En Fazla İhracat Yapılan İlk 5 Sektör (2012)
EK-17: Bartın’da Yetiştirilen Meyveler
2012 YILI İLK 5 SEKTÖR
Alan (da) Verim (kg/ağaç) Üretim (ton)
SEKTÖRLER TOPLAM İL PAYI
Fındık 41.017 1,55 3.683 Çelik 161.290.000 89%
Ceviz 4.565 30,51 1.662
Savunma ve Havacılık Sanayii 8.704.000 5%
Elma 3.107 33,60 6.180
Makine ve Aksamları 3.853.000 2%
Armut 1.965 19,00 4.246

Hazır Giyim ve Konfeksiyon 3.569.000 1,97%
Çilek 840 213,00 (kg/da) 179
İklimlendirme Sanayii 1.095.000 0,61%
Kiraz 895 29,64 1.167
Erik 733 33,62 2.671
Kaynak: Bartın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2012 EK-21: Bartın İlinden En Fazla İhracat Yapılan İlk 5 Sektör (2012)
EK-18:Batı Karadeniz Bölgesinden En Fazla İhracat yapılan İlk 10 Ülke

2012 YILI İLK 5 SEKTÖR
ÜLKE Toplam TUTAR ($) SEKTÖRLER TOPLAM İL PAYI
ROMANYA 62.048.000
Hazır Giyim ve Konfeksiyon 5.902.000 39%
BİRLEŞİK DEVLETLER 49.391.000
Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri 2.972.000 20%
FAS 46.623.000
Demir ve Demir Dışı Metaller 1.596.000 11%
ALMANYA 23.226.000
Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 1.362.000 9%
YEMEN 16.532.000
KANADA 15.379.000 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 1.250.000 8%
SURIYE ARAP CUM.(SUR 15.099.000
BİRLEŞİK KRALLIK 14.673.000
İRAN (İSLAM CUM.) 14.328.000
YUNANİSTAN 13.285.000
186 187
EK-22: Kamu Yatırımlarının İllere Göre Sektörel Dağılımı (Cari Fiyatlarla - Bin TL) EK-25: SEÇİLMİŞ SEKTÖREL KREDİLER
Toplam Kredi Toplam Kredi

ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TÜRKİYE Türkiye Nakdi Performansı Zonguldak Nakdi Performansı
SEKTÖRLER Krediler Krediler
Tarım 12.740 2.095 8.738 23.573 5.852.392 Toptan Ticaret ve
Komisyonculuk 61.176.997 %3,51 1 Metal
Maden
ve İşlenmiş 766.691 %4,98
Madencilik 54.104 - 13.373 67.477 1.208.400
İmalat - - - - 538.050 İnşaat 60.700.404 %4,64 2 Toptan Ticaret ve
Komisyonculuk 247.947 %16,35
Enerji 6.259 3.280 11.000 20.539 3.732.935 Enerji 52.676.684 %0,43 3 İnşaat 135.738 %8,91
Ulaştırma- Haberleşme 8.557 4.253 100 12.910 13.877.595 Ziraat ve Balıkçılık 35.541.911 %3,55 4 Enerji 88.839 %2,02
Metal ve İşlenmiş 32.065.078 %1,67 5 Gıda, Meşrubat ve 82.319 %7,00
Turizm - 850 5.500 6.350 294.439 Maden Tütün
Konut 2.878 119 800 3.797 479.845 Toplam Toplam
Karabük Nakdi Kredi Bartın Nakdi Kre- Kredi
Eğitim 28.627 44.234 18.448 91.309 6.491.136 Performansı Performansı
Krediler diler
Sağlık 10.050 8.152 4.650 22.852 2.161.600
Metal ve İşlenmiş 553.944 %7,37 1 Toptan Ticaret ve 72.120 %3,51
Diğer Kamu Hizmetleri 37.870 25.609 22.364 85.843 9.797.895 Maden Komisyonculuk
Toptan Ticaret ve 127.400 %2,10 2 İnşaat 48.537 %4,64
TOPLAM 161.085 88.592 84.973 334.650 44.434.287 Komisyonculuk
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2012 İnşaat 58.869 %4,05 3 Ziraat ve Balıkçılık 25.627 %0,43
Ziraat ve Balıkçılık 41.701 %0,77 4 Tekstil
Ürünleri
ve Tekstil 19.891 %3,55
Ek-23: 2001-2012 Yılları Kamu Yatırım Tahsislerinin İllere Göre Dağılımı
Gıda, Meşrubat ve 14.752 %0,43 5 Turizm 12.924 %1,67
(Cari Fiyatlarla- Bin TL) Tütün
YILLAR ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TÜRKİYE EK-26: Batı Karadeniz Bölgesi Girişim Sayıları
2001 32.636 7.243 5.462 45.341 9.358.212
2002 56.898 12.310 12.921 82.129 15.533.564 ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TÜRKİYE
2003 50.356 17.337 16.595 84.288 16.009.223

24.974 10.107 7.719 42.800 3.474.992
2004 62.791 22.861 15.894 101.546 16.093.343 Girişim Sayısı
2005 87.579 40.574 23.490 151.643 19.899.447 Bölge İçi Girişim Sayısı 58,4% 23,6% 18,0% 100,0% -----------
2006 207.266 28.572 27.981 263.819 21.608.226 Oranı
2007 166.282 17.447 24.767 208.496 21.513.108 Ülke Geneline Göre 0,72% 0,29% 0,22% 1,23% 100,00%
2008 112.170 20.685 25.625 158.480 21.915.452 Girişim Sayısı Oranı
2009 202.404 21.432 34.839 258.675 27.458.727 Kaynak: TÜİK, 2012
2010 369.615 42.937 35.999 448.551 33.832.966
EK-27: 2011 ve 2012 Yılları Kurulan ve Kapanan İşletme Sayıları
2011 179.329 73.634 50.661 303.624 36.400.287
2012 161.085 88.592 84.973 334.650 44.434.287 2011 YILI 2012 YILI
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2012
KURULAN KAPANAN KURULAN KAPANAN
EK-24: NAKDİ KREDİLER ŞİRKET GER. KİŞİ ŞİRKET GER. KİŞİ ŞİRKET GER. KİŞİ ŞİRKET GER. KİŞİ
ZONGULDAK 196 406 37 438 81 455 41 322
Takipteki Toplam Kredi KARABÜK 98 114 15 53 47 146 21 62
(Bin TL) Nakdi Krediler
Alacaklar Nakdi Krediler Performansı1
BARTIN 35 90 5 41 22 108 8 32
Zonguldak 4.490.430 235.683 4.726.113 %4,99
TR81 329 610 57 532 150 709 70 416
Karabük 1.982.452 47.093 2.029.545 %2,32
TÜRKİYE 53.409 60.430 13.095 41.130 38.887 67.455 14.168 31.915
Bartın 1.099.477 40.304 1.139.781 %3,54
Kaynak: TOBB.Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri, Aralık 2012. 2012
TR 81 Bölge Toplamı 7.572.359 323.080 7.895.439 %4,09
Türkiye Toplamı 911.420.328 25.889.100 937.309.428 %2,76
188 189
EK-28: Patent, Marka, Faydalı Model, Endüstriyel Tasarım Başvuru Sayıları EK-30: İlçeler Bazında Kent ve Kır Nüfusları
2012
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TÜRKİYE TR81 (%) TR81 SIRA Toplam Kent Kır Kent Oranı (%)
Türkiye 75.627.384 58.448.431 17.178.953 % 77,28
Patent Başvuru
35 18 6 59 24183 0,24% 22 TR81 1.020.108 528.401 491.707 % 51,80
Sayısı
Patent Tescil Zonguldak 606.527 287.305 319.222 % 47,37
10 2 2 14 4324 0,32% 18
Sayısı Merkez 213.544 109.080 104.464 % 51,08
Marka Başvuru Alaplı 44.986 18.123 26.863 % 40,29
967 607 444 2018 773336 0,26% 23
Sayısı
Çaycuma 94.038 24.680 69.358 % 26,24
Marka Tescil Devrek 57.366 25.354 32.012 % 44,20
466 277 220 963 408584 0,24% 23
Sayısı Ereğli 173.933 102.828 71.105 % 59,12
Faydalı Model Gökçebey 22.660 7.240 15.420 % 31,95
36 11 11 58 28672 0,20% 21
Başvuru Sayısı Karabük 225.145 172.945 52.200 % 76,81
Faydalı Model Merkez 123.616 110.537 13.079 % 89,42
14 5 3 22 17536 0,13% 22
Tescil Sayısı
Eflani 9.108 2.159 6.949 % 23,70
Endüstriyel
Tasarım Başvuru 59 17 9 85 75869 0,11% 20 Eskipazar 12.519 7.211 5.308 % 57,60
Sayısı Ovacık 3.193 671 2.522 % 21,01
Endüstriyel Safranbolu 55.170 43.060 12.110 % 78,05
Tasarım Tescil 51 13 7 71 67786 0,10% 20 Yenice 21.539 9.307 12.232 % 43,21
Sayısı
Bartın 188.436 68.151 120.285 % 36,17
Kaynak: TPE, 2012
Merkez 143.262 56.557 86.705 % 39,48
EK-29: Bölgede Yer Alan OSB’ler Amasra 15.284 6.601 8.683 % 43,19
Kurucaşile 7.210 1.738 5.472 % 24,11

ÇAYCUMA OSB EREĞLİ OSB KARABÜK OSB BARTIN OSB Ulus 22.680 3.255 19.425 % 14,35
Kuruluş Yılı 1995 1995 1993 1997 Kaynak: TÜİK, 2013
OSB’nin Büyüklüğü (ha) 125 200 100 96 EK-31: Batı Karadeniz Bölgesi Nüfusunun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Firma Sayısı 36 42 18 28
65 yaş ve Oran
Doluluk Oranı % 63 % 75 % 72 % 86 0-14 Oran (%) 15-64 Oran (%) Toplam
üzeri (%)
Birinci Ağırlıklı Sektör Tekstil Demir-çelik Demir-çelik Tekstil Türkiye 18.857.179 24,93 51.088.202 67,55 5.682.003 7,51 75.627.384
İkinci Ağırlıklı Sektör Mobilya Makine imalat Tekstil Plastik TR81 200.088 19,61 716.202 70,21 103.818 10,18 1.020.108
Üçüncü Ağırlıklı Sektör Kâğıt Seramik Gıda Gıda
Zonguldak 123.081 20,29 427.918 70,55 55.528 9,15 606.527
En Yakın Karayolu (km) 3 km 3,7 km 3,5 km 1,5 km
Karabük 41.289 18,34 157.732 70,06 26.124 11,60 225.145
En Yakın Liman (km) 45 km 9 km 45 km 18 km
En Yakın Demiryolu (km) 3 km 11 km 7 km 35 km Bartın 35.718 18,95 130.552 69,28 22.166 11,76 188.436
En Yakın Havalimanı (km) 12 km 80 km 130 km 50 km
Bülent Ecevit Bülent Ecevit Karabük Bartın
En Yakın Üniversite
Üniversitesi Üniversitesi Üniversitesi Üniversitesi
190 191
EK-32: 2012 ADNKS’ye Göre TR81 Düzey 2 Batı Karadeniz Bölgesi Yaş Bağımlılık Oranları EK-36: Yüz Bin Kişi Başına Hastane Yatak ve Toplam Hekim Sayısı, 2013
Toplam bağımlılık İl sıralaması İl sıralaması

Genç bağımlılık Yaşlı bağımlılık Hastane yatak Toplam hekim
(yatak sayısına (hekim sayısına
oranı (%) oranı (%) sayısı/100.000 kişi sayısı/100.000 kişi
oranı (%) göre) göre)
Türkiye 36,91 11,12 48,03 Zonguldak 333 10 175 19
Karabük 291 21 140 31
Tr81 27,94 14,50 42,44
Bartın 223 48 118 65
Zonguldak 28,76 12,98 41,74 TR81 304 - 157 -
Karabük 26,18 16,56 42,74 TÜRKİYE 252 - 169 -
Kaynak: TÜİK 2013
Bartın 27,36 16,98 44,34
Kaynak: TÜİK, 2013 EK-37: Sağlık Personeli Dağılımı (2011)
Uzman Pratisyen Asistan Toplam Diş Sağlık

İller Hemşire Ebe Eczacı
Hekim Hekim Hekim Hekim Hekimi Memuru
Zonguldak 536 375 167 1 078 145 1 196 993 451 182
Karabük 140 169 0 309 61 399 412 220 93
Bartın 106 115 0 221 35 332 325 151 68
Tr81
782 659 167 1608 241 1927 1730 822 343
Bölgesi
EK-33: Batı Karadeniz Bölgesi’nin Verdiği ve Aldığı Göçün Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Bin) EK-38: Eğitim Seviyesine Göre Net Okullaşma Oranı (%)
2012- 2013
Zonguldak Karabük Bartın Türkiye
Kaynak: Öğretim yılı başı

TÜİK, 2013 Kadın 99,98 99,08 99,17 98,92
İlkokul Erkek 99,51 98,7 99,52 98,81
EK-34: Zonguldak İlinde Devam Eden Hastane Projeleri
Toplam 99,73 98,88 99,35 98,86
PROJE Kadın 98,25 96,67 97,76 92,98
PROJE BİTİŞ TOPLAM
PROJE ADI KAMU-ÖZEL BAŞLANGIÇ Ortaokul Erkek 98,1 96,8 96,94 93,19
TARİHİ YATAK SAYISI
TARİHİ Toplam 98,17 96,74 97,35 93,09
Atatürk Devlet Hastanesi Kamu İhale Aşaması - 400 Kadın 78,12 88,3 77,11 69,31
Zonguldak ADSM kamu 12.06.2012 13.07.2013 Ortaöğretim Erkek 82,98 88,21 82,52 70,77
Ereğli Devlet Hastanesi Kamu 18.08.2011 17.04.2014 350 Toplam 80,59 88,25 79,82 70,06
Devrek Devlet Hastanesi Kamu 21.11.2011 16.08.2014 100 Kadın 42,13 47,68 26,39 36,26
Çaycuma Devlet Hastanesi Ek Bina Kamu 01.03.2012 08.03.2014 75 Genel Ortaöğretim Erkek 31,03 39,4 21,12 32,78
Kaynak: Zonguldak İli Kamu Hastane Birliği Genel Sekreterliği, 2013 Toplam 36,48 43,38 23,75 34,47
EK-35: Hastane ve Yatak Sayıları (2013) Kadın 35,99 40,62 50,72 33,05
Mesleki ve Teknik Erkek 51,95 48,81 61,4 37,99
Toplam Toplam Kamu Kamu Üniversite Üniversite Özel Özel Ortaöğretim
İller Toplam 44,11 44,88 50,06 35,59
kurum yatak Kurumu Yatak Hastanesi Yatak kurum yatak
Zonguldak 11 2 038 8 1 475 1 490 2 73 Kaynak: TÜİK, 2013
Karabük 7 640 6 587 1 53

Bartın 2 417 2 417
TR 81 20 3 095 16 2 479 1 490 3 126
192 193
EK-39: Okul, öğretmen ve derslik başına öğrenci sayıları
2012- EK-40: Yıllara göre yaygın eğitim kurumları

2013
Öğretim İlkokul + Ortaöğretim (1) 2010-2011 öğretim yılı sonu
Ortaokul
Yılı (1) Kurum Bitiren Öğretmen
Genel Mesleki ve Teknik 16 54.178 114 TR81
Ortaöğretim Ortaöğretim Halk Eğitim Merkezi
Öğretmen 969 4.356.308 6.298 Türkiye
Okul Derslik (3)
(2) 6 5.581 102 TR81
Öğretmen Mesleki Eğitim Merkezi
Öğretmen 310 287.430 4.450 Türkiye
Okul Derslik Okul Derslik
Ortaokul
Ortaokul
(2)
ilkokul
ilkokul
İlkokul + (2)
Ortaokul 3308 sayılı kanuna göre - 1.567 - TR81
açılan meslek kursları - 62.306 - Türkiye
Zonguldak 133 238 17 18 24 334 14 20 265 14 30 8 919 10 TR81
Pratik Kız Sanat Okulu
Karabük 189 195 15 15 21 305 13 18 229 10 25 335 23.565 109 Türkiye
Bartın 123 233 17 15 17 332 12 19 234 13 25 - - - TR81
Olgunlaşma Enstitüsü
Türkiye 192 306 20 19 30 464 16 28 326 15 34 16 1.190 521 Türkiye
Kaynak: TÜİK, 2013. - - - TR81
Turizm Eğitim Merkezi
(1) Açıköğretim ortaokulu ve açıköğretim lisesi öğrencisi kapsanmamıştır. 9 1.190 98 Türkiye
(2) Toplam öğretmen, kadrolu öğretmenleri kapsar. - - - TR81

Yetişkinler Teknik Eğitim Merkezi
12 - - Türkiye
(3) İlkokul ve ortaokullarda derslik başına düşen öğrenci sayısı hesaplanırken; genellikle aynı dersliği ilko-
kul ve ortaokul birlikte kullandığından, ilkokul ve ortaokul birlikte değerlendirilmiştir. 57 19.360 670 TR81
Özel Dershane
3.961 1.219.472 50.163 Türkiye
34 19.577 276 TR81
Motorlu Taşıt Sürücü Kursu
3.270 1.815.867 21.038 Türkiye
15 1.042 28 TR81
Muhtelif Kurslar
2.150 193.792 5.629 Türkiye
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon 32 4.152 274 TR81

Merkezi 1.605 241.746 13.448 Türkiye
1 410 - TR81
Özel Eğitim
112 23.638 - Türkiye
4 122 14 TR81
Özel Etüt Eğitim Merkezi
562 18.833 1.250 Türkiye
5 - 41 TR81
Rehberlik Araştırma Merkezi
216 - 1.949 Türkiye
194 195
Özel Eğitim Toplamı (Bilim Sanat, 7 490 20 TR81

Öğretilebilir Zihinsel Eng. İş Eğitim ve
Otistik Çocuklara İş Eğitim Mrk.) 211 15.766 816 Türkiye
EK-41: Üniversite Verileri EK-43: Batı Karadeniz Bölgesi Kayıtlı Ücretli İstihdamı (4/a)
BÜLENT ECEVİT KARABÜK TR81 ZONGULDAK BARTIN KARABÜK TÜRKİYE

BARTIN ÜNİVERSİTESİ TR81 /
ÜNİVERSİTESİ ÜNİVERSİTESİ
2010/2013 TÜRKİYE
2010/2013 2010/2013 Sigortalı Ücretli
Önlisans ve Çalışan Sayısı 79.805 24.408 32.254 11.818.115
Lisans Öğrenci 16.168 20.755 6.829 14.647 3.764 7.200 %0,64 (Ocak 2013)
Sayısı
Yüksek Lisans Sigortalı Ücretli Çalı-
476 715 285 757 75 142 %0,46 şan Sayısı 80.692 24.472 32.638 11.939.620
Öğrenci Sayısı (Aralık 2012)
Doktora
102 140 64 163 22 29 %0,36
Öğrenci Sayısı Sigortalı Ücretli
Öğretim Çalışan Sayısı 78.923 21.827 29.642 10.957.242
816 1.014 339 339 238 362 %1,25 (Ocak 2012)
Elemanı Sayısı
Fakülte Sigortalı Ücretli
8 10 5 5 5 7 %2,01 Çalışan Sayısının
Sayısı Türkiye İçindeki Payı %0,7 %0,2 %0,3 %100,0
Enstitü (Ocak 2013)
3 3 2 2 2 3 %2,57
Sayısı Sigortalı Ücretli

Kaynak: ÖSYM, İllere göre Öğrenci ve Öğretim Elemanları Sayıları, 2008-2009,2011-2012, Üniversite Çalışan Sayısındaki
882 2.581 2.612 860.873
verileri, 2010-2013 Fark (Ocak 2013-
Ocak 2012)
EK-42: Eğitim Durumuna Göre İstihdam (15 yaş ve üzeri-bin kişi)
Sigortalı Ücretli
Çalışan Sayısındaki
Lise ve dengi %1,1 %11,8 %8,8 %7,9
Okuryazar Lise altı Yükseköğretim Değişim % (Ocak
Bölge Yıl meslek Toplam
olmayan eğitimliler mezunu 2013-Ocak 2012)
mezunu
2008 38 255 68 31 392
EK-44: Batı Karadeniz Bölgesi İller Bazında Kamu İstihdamı (4/c)
Batı 2009 42 272 63 40 417
Karadeniz
2010 31 236 67 44 378 TR81 Kamu Kamu Kamu Kamu Kamu Kamu Çalışan
Bölgesi
Çalışanı Çalışanı Çalışanı Çalışanı Çalışan Sayısındaki
2011 31 259 72 55 417
(Ocak 2013) (Aralık (Ocak Sayısının Sayısındaki Değişim %
2012 33 277 71 55 435 2012) 2012) Türkiye Fark (Ocak (Ocak
Kaynak: TÜİK, 2012 İçindeki Payı 2013-Ocak 2013-Ocak
(Ocak 2013) 2012) 2012)
Zonguldak 21.398 21.658 21.039 %0,8 359 %1,7
196 197
80,0
60,0
40,0
Mar.11
Mar.09
Mar.10
Mar.12
Oca.12
Eyl.09
Oca.10
Eyl.10
Oca.11
Tem.11
Eyl.11
Eyl.12
Oca.13
Tem.09
Kas.09
Tem.10
Kas.10
Kas.11
Tem.12
Kas.12
May.09
May.10
May.11
May.12
Bartın 7.560 7.536 7.201 %0,3 359 %5,0
Karabük 10.425 10.313 9.750 %0,4 675 %6,9 Endeks Endeks (Mevsimsellikten Arındırılmış)
Türkiye 2.667.984 2.662.608 2.563.237 %100,0 104.747 %4,1
Kaynak: SGK, 2013, BAKKA Analizleri Kaynak:
Kaynak: SGK, 2013,BAKKA
SGK, 2013, BAKKAAnalizleri
Analizleri
EK-45:Aylara
EK-45: AylaraGöre
GöreZonguldak
Zonguldakİli İli
KamuKamu Çalışanı
Çalışanı (4/c)
(4/c) (Mevsimsellikten
(Mevsimsellikten arındırılmış
arındırılmış ve Mart
ve Mart 2009=100 Ek-47: Aylara Göre Karabük İli Kamu Çalışanı (4/c) (Mevsimsellikten arındırılmış ve Mart 2009=100
Ek-47: Aylara Göre Karabük İli Kamu Çalışanı (4/c) (Mevsimsellikten arındırılmış ve Mart 2009=100
olacak şekilde endekslenmiştir.) olacak şekilde endekslenmiştir.)
2009=100 olacak şekilde endekslenmiştir.) olacak şekilde endekslenmiştir.)
140,0
115,0 111,7 120,7
120,0
110,0
100,0
105,0
80,0
100,0
60,0
95,0
40,0
Mar.09
Mar.10
Mar.11
Mar.12
Oca.10
Oca.11
Oca.12
Oca.13
Eyl.09
Eyl.10
Eyl.11
Eyl.12
Kas.09
Kas.10
Kas.11
Kas.12
Tem.09
Tem.10
Tem.11
Tem.12
May.09
May.10
May.11
May.12
90,0
85,0
Endeks Endeks (Mevsimsellikten Arındırılmış)
Mar.09
Mar.10
Mar.11
Mar.12
Eyl.09
Oca.10
Eyl.10
Oca.11
Eyl.11
Oca.12
Eyl.12
Oca.13
Tem.09
Kas.09
Tem.10
Kas.10
May.11
Tem.11
Kas.11
Tem.12
Kas.12
May.09
May.10
May.12
Endeks Endeks (Mevsimsellikten Arındırılmış) Kaynak: SGK, 2013, BAKKA Analizleri
EK-48: Aylara Göre Kadın İstihdamı (4/a kapsamındaki) (Mevsimsellikten arındırılmış ve Ekim
2008=100 olacak şekilde endekslenmiştir.)

Kaynak: SGK,
Kaynak: SGK, 2013,
2013,BAKKA
BAKKAAnalizleri
Analizleri
EK-46:Aylara
EK-46: AylaraGöre
GöreBartın
Bartınİliİli Kamu
Kamu Çalışanı
Çalışanı (4/c)
(4/c) (Mevsimsellikten
(Mevsimsellikten arındırılmış
arındırılmış ve Mart
ve Mart 2009=100
2009=100 ola- TR81 ZONGULDAK BARTIN KARABÜK TÜRKİYE
olacak
cak şekilde
şekilde endekslenmiştir.)
endekslenmiştir.)
İstihdam Edilen Kadın Sayısı
140,0 14.495 6.229 6.384 2.995.687
117,4 (Ocak 2013)
120,0 İstihdam Edilen Kadın Sayısı
14.545 6.246 6.387 2.981.779
100,0 (Aralık 2012)
İstihdam Edilen Kadın Sayısı
80,0 13.212 5.343 5.721 2.685.571
(Ocak 2012)
60,0
İldeki Kadın İstihdamının
Toplam İstihdama Oranı (Ocak 18,20% 25,50% 19,80% 25,30%
40,0 2013)
Mar.11
Mar.09
Mar.10
Mar.12
Oca.10
Oca.11
Oca.12
Oca.13
Eyl.09
Eyl.10
Tem.11
Eyl.11
Eyl.12
Kas.09
Kas.10
Kas.11
Kas.12
Tem.09
Tem.10
Tem.12
May.09
May.10
May.11
May.12
Endeks Endeks (Mevsimsellikten Arındırılmış)
Ek-47: Aylara Göre Karabük İli Kamu Çalışanı (4/c) (Mevsimsellikten arındırılmış ve Mart 2009=100
olacak şekilde endekslenmiştir.)
198 199
İstihdam Edilen Kadın Sayısının Bartın 107 56 133 -26 %-19,5

Türkiye İçindeki Payı (Ocak 0,50% 0,20% 0,20% 100,00%
2013) Karabük 93 52 68 25 %36,8
İstihdam Edilen Kadın
TÜRKİYE 42.111 31.095 38.996 3.115 %8,0
Sayısındaki Fark (Ocak 2013- 1.283 886 663 310.116
Ocak 2012) Kaynak: İŞKUR, 2013, BAKKA Analizleri
EK-49: 01/01/2011-31/12/2011 Dönemi İş Kazası İstatistikleri

EK-53: Bölgedeki STK’ların İllere Göre Dağılımı
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR 81

Sosyal Kültürel Der. 360 264 111 735
Okul Öğrenci Kor. Der. 13 7 - 20
Sportif Amaçlı 159 89 47 295
Kamu Yararına Çalışan 49 29 9 87
Kurs-okul Talebe Yardım-
4 2 11 17
laşma Derneği
Federasyonlar 1 1 1 3
Yüksek Okul Öğrenci
3 4 - 7
Dernekleri
Birlikler 12 4 1 17
Kaynak: 2012 SGK İstatistikleri Meslek Odaları 26 15 22 63
EK-50: Aylara Göre İşyeri Sayıları (Mevsimsellikten arındırılmış ve Ekim 2008=100 olacak şekilde en- Toplam Dernek Sayıları 952 857 229 2.038
Kaynak: Zonguldak, Karabük ve Bartın İl Dernek Müdürlükleri, Zonguldak, Karabük ve Bartın İl Mahalli
dekslenmiştir.)
İdareleri, İl Valilik Protok3ol Listeleri ve Esnaf Sanatkârlar Odaları
EK-54: İşletme Müdürlüklerinin Yangına Hassaslık Derecelerine Göre Dağılım Haritası
EK-51: Batı Karadeniz Bölgesi İşyeri Sayısı
İşyeri
İşyeri İşyeri
Sayısındaki
Sayısının Sayısındaki
İşyeri Sayısı İşyeri Sayısı İşyeri Sayısı Değişim
TR81 Türkiye Fark (Ocak
(Ocak 2013) (Aralık 2012) (Ocak 2012) % (Ocak
İçindeki Payı 2013-Ocak
2013-Ocak
(Ocak 2013) 2012)
2012)
Zonguldak 10.107 10.279 9.942 %0,7 165 %1,7

Bartın 3.347 3.385 3.014 %0,2 333 %11,0
Karabük 4.527 4.635 4.326 %0,3 201 %4,6
TÜRKİYE 1.522.258 1.538.006 1.427.590 %100,0 94.668 %6,6
EK-52: Batı Karadeniz Bölgesi İşsizlik Ödeneği Alan Kişi Sayısı
İşsizlik Ödeneği İşsizlik Ödeneği

İşsizlik Ödeneği İşsizlik Ödeneği İşsizlik Ödeneği Alan Kişi Alan Kişi
TR81 Alan Kişi Sayısı Alan Kişi Sayısı Alan Kişi Sayısı Sayısındaki Fark Sayısındaki Kaynak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü
(Ocak 2013) (Aralık 2012) (Ocak 2012) (Ocak 2013- Değişim % (Ocak
Ocak 2012) 2013-Ocak 2012)
200 Zonguldak 229 155 266 -37 %-13,9 201

Ulus X - - - X - - -
Kurucaşile X - - - X - - -
EK-55: İl Sınırları İçinde 2010 Yılı Sonu İtibariyle Çevre Sorunu Oluşturan Sanayi Kuruluşlarının Yol Açtığı
Çevre Sorunları
Tedbirler
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN
1. Kaliteli Yakıt Kullanımı, 2. Bilgilendirme ve Bilinçlendirme Çalışmaları, 3. Ağaçlandırma Çalışmaları, 4.
Değerlendirilen Sanayi Kuruluşu Sayısı 85 34 19 Motorlu Taşıtların Egzoz Gazı Ölçümleri, 5. Sanayi Kuruluşlarının Emisyon İzni Almaları, 6. Sanayi Tesisle-
Hava Kirliliği Oluşturması 68 31 11 rinin Yerleşim Yeri Dışına Çıkarılmaları, 7.Denetim, 8.Diğer.
Su Kirliliği Oluşturması 63 - 8 EK-57: Atık Suların Yol Açtığı Kirlenmenin Nedenleri

Toprak Kirliliği Oluşturması 65 - -
a B c d e f g h ı
Katı Atık Oluşturması 85 - 19 ZONGULDAK Merkez X X X X X X
Sıvı Atık Oluşturması 84 3 6 Alaplı X X X X
Çaycuma X X X
Tarımsal Faaliyete Zarar Vermesi 1 - -
Devrek X X X
Doğal Hayata Zarar Vermesi 53 - -
Gökçebey X X X X
Yerleşim Alanlarını Etkilemesi 55 31 - Kdz. Ereğli X X
KARABÜK Merkez X X
Orman Alanlarını Etkilemesi 45 - -

Safranbolu X X
Gürültü Kirliliği Oluşturması 56 31 -
Eskipazar X X X X
Görüntü Kirliliği Oluşturması 56 28 -
Yenice X X X X
Eflani X X X X
EK-56. Hava Kirliliğinin Önlenmesi Amacıyla Alınan Tedbirler Ovacık X X X X
BARTIN Merkez X X X X
1 2 3 4 5 6 7 8 Amasra X X X X
Ulus X X X X
Zonguldak Merkez - - - - - - - -
Kurucaşile X X X X
Çaycuma - - X X X - X -
Devrek - - X X X - X -
EK-58: İl Sınırları İçinde Yerleşim Merkezlerinde Oluşan Atıkların Oluşturduğu Sorunlar (Önem
Gökçebey - - - X X - X - Sırasına Göre)
Kdz. Ereğli - - - X X - X -
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN
Karabük Merkez X X - X X - X Doğalgaz Koku Problemi 4 2 3
Safranbolu X X - X X - X Doğalgaz Haşerelerin Artması 5 3 4

Salgın Hastalıkların Görülmesi - - -
Bartın Merkez X X - X X X X
Metan Gazı Sıkışması Sonucu Yangın ve Patlama - - -
Amasra X - - - X - - -
Yeraltı Sularının Kirlenmesi 2 5 1
202 203
Yüzey Sularının Kirlenmesi - - -
1,317,819
1,317,819
43,533,612
8,846,949
9,068,892
61,458,478
8,910,426
93,131
128,812
Toprak Kirliliği 1 1 2
ELLEÇLEME
TOPLAM
Estetik Görüntünün Bozulması 6 4 6
Doğal Hayata Olumsuz Etkisi 3 - 5
11,337,413
6,770
0
0
TOPLAM
TRANSİT
EK-63: 2012 Yılında Liman Başkanlıkları ve Liman Tesisi Bazında Limanlarımızda Gerçekleşen Toplam Elleçleme İstatistikleri – Ton
7,669,540
2,392,340
2,418,165
7,835,450
1,670,930
430,211
430,211
23,860
1,965
Kirlilik Nedenleri
KABOTAJ
TOPLAM
a. Kanalizasyon şebekesinin olmaması veya yetersiz olması, b. Yerleşim yerlerinde evsel nitelikli atık
suların arıtılmaması, c. Büyük sanayi kuruluşlarının atık sularını arıtmaması, d. Küçük sanayilerde top-
lu arıtmaların olmaması, e. Fosseptik çukurların sağlıklı şekilde inşaa edilmemesi, f. Fosseptik atıkların
24,526,659
6,454,609
6,650,727
53,616,258
7,239,496
887,608
887,608
69,271
126,847
vidanjörlerle çekildikten sonra gelişigüzel yerlere boşaltılması, g. Zirai mücadele ilaçlarının kullanımı, h.
TOPLAM
Kimyasal gübre kullanımı, ı. Arıtma tesisi kapasite ve verimlerinin yetersiz olması
TOPLAM
EK-59: Karayolu ve Demiryolu Göstergeleri (km)
36
190
404
305
19,466,872
5,382,184
5,549,942
41,074,510
5,728,431
604,041
604,041
56,951
110,807
ZONGULDAK KARABÜK BARTIN TR81 TÜRKİYE
BARTIN
DİĞER ÜLKE
BAYRAKLI
TOPLAM İTHALAT – İHRACAT
İl ve Devlet Yolu 427 389 299 1115 63.255
Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü,2013

Bölünmüş Yol 152,95 113,4 57,5 323,85 19.066,172
87
120
366
236
Otoyol - - - - 2.127
1,275,207
2,323,956
92,092
92,092
3,800
28,721
8,600
41,121
709,866
KENDİ ÜLKE
2.104 6.996 305.227
KARABÜK
Köy Yolu* 3.085 1.807
BAYRAKLI
Demiryolu* 69 120 - 189 9.642
Kaynak: www.kgm.gov.tr (*TÜİK Bölgesel İstatistikler, 2011)
EK-61: Yurtdışı Bağlantılı Ro-Ro Hatlarında Taşınan Araç Sayısı
3,784,580
1,043,704
1,059,664
10,217,792
191,475
191,475
8,520
7,440
801,199
TÜRK BAYRAKLI
55
221
297
286
Hat 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
ZONGULDAK
Zonguldak-
8.739 9.153 15.629 19.147 27.099 23.632 20.476 19.573 23.540 25.126
Ukrayna
Kaynak: UDHB
EK-63: Bölgenin Havaalanlarına Uzaklığı
EREĞLİ BELEDİYESİ
ÇİMENTO İSKELESİ
EK-62: Denizyolu Göstergeleri
LİMAN TESİSİ
BOZHANE LİMANI
ERDEMİR LİMANI
BARTIN LİMANI
ERDEM EREĞLİ
Ankara Esenboğa Havaaalanı
ZONGULDAK BARTIN
Sabiha Gökçen Havaalanı
TOPLAM
TOPLAM
TOPLAM
TOPLAM
TOPLAM
Kdz. Ereğli
Zonguldak TTK Erdemir Zonguldak Amasra Bartın
Kastamonu Havaalanı
Zonguldak Havaalanı
Liman Bozhane
Limanı Limanı Eren Limanı Limanı Limanı
Limanı
Elleçleme Kapasitesi
BAŞKANLIĞI
KARADENİZ
2,0 0,2 16,7 4,7 - 2,0
İSTANBUL
(milyon ton / yıl)
SAMSUN
EREĞLİSİ
KOCAELİ
BARTIN
LİMAN
Kaynak: Denizcilik Müsteşarlığı, 2010
204 205
ZONGULDAK EREN 23 Hasan AVCI Haddeciler Derneği

88,103 0 4,588,281 4,676,384 54,030 0 4,730,414
LİMANI
24 Kemal AYTAN Herbot Denizcilik
ZONGULDAK ZONGULDAK TTK Lİ-
551,743 78,912 835,087 1,465,742 320,773 25 0 Tamer1,786,515
IŞIKALTIN Işıkaltın Otel
MANI
TOPLAM 639,846 78,912 5,423,368 6,142,126 374,803 26 0 Selahattin EMİRSÜLEYMANOĞLU
6,516,929 Karabük Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
27 Sedat NAMAL Karabük Ticaret ve Sanayi Odası
TR81 Bölgesi TOPLAM 1,890,985 212,125 11,577,351 13,680,461 3,223,179 0 16,903,640
28 Adnan ÇETİNKAYA Karabük Üniversitesi Safranbolu Meslek Yüksekokulu
TÜRKİYE TOPLAM 81,209,074 28,121,005 482,761,408 592,091,487 100,118,347 124,786,275 816,996,109
29 Oğuz DİKER Karabük Üniversitesi Safranbolu Meslek Yüksekokulu
Kaynak: TÜİK,2012
30 Erol KARADEMİR Karademir Mobilya
(FOOTNOTES)
31 Mehmet Zihni SAYIN Kurucaşile Belediyesi
1 Takipteki Alacaklar/Toplam Nakdi Krediler
32 Dursun GÜR Kuzey Gür Yatçılık
33 Atalay KAMAN Marin Elektrik
KATILIMCI LİSTESİ
34 Ertuğrul ÖZALP Özalp Tekne
1.SEKTÖR TANIMLAMA, ÖNCELİKLENDİRME VE REKABET ANALİZİ 35 İsminin açıklanmasını istemiyor. Ruban Makina
1 Rafet KILIÇ Alaplı Ticaret ve Sanayi Odası 36 Gökhan AZCAN Safranbolu Kaymakamlığı
2 Hüseyin ÜNAL Arpacıoğlu Konağı 37 Ali Sami ACAR Safranbolu Ticaret ve Sanayi Odası
3 Mesut ATUKEREN Arya Denizcilik 38 Mutlu ÖZALAN Seymen Otel
4 Selami GÜNDAY Aygünsan 39 Aytaş KARAKAŞ SF Sandalye
5 Kazım KEFELİ Bartın Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 40 Sinan ÖZEKİN Sia Marin
6 Cihat ÇAKIR Bartın Ticaret ve Sanayi Odası 41 Necla YILDIRIM Sinan Otel
7 Caner MUTLU Bağlar Sarayı 42 Hayri SOYTÜRK Soytürk Denizcilik
8 Muammer SEMERCİ Birlik Makine 43 Tuna SÜZER Süzer Denizcilik
9 Emre SÜTÇÜ Boskay Metal 44 İlhami ORAK Teknoplan
10 Tuncay TOPRAKLI Buket Mobilya 45 Sezgin ATAR Timko Makina
11 Mete AYYILDIZ Canlı Balık Restaurant 46 Mehmet TOMRUK Tomruk Tekne
12 Halil KOLU Ceylin Otel 47 Şeref TURGAL Turgal Tekne
13 Kamuran MISIRLI Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası 48 Uğur DİKYOL Uğur Denizcilik
14 Hasan ÇELEBİ Çelebioğulları 49 Soner YASA Yasa Kayıkçılık
15 Mutlu ÇİDEM Çelik Palas Otel 50 Yılmaz CANBAZ Yılmaz Tekne ve Yat İmalatı
16 Orhan TERZİ Denko Mobilya 51 Basri MUTLU Zalifre Otel
17 Mehmet OKTAY Devrek Ticaret ve Sanayi Odası 52 Ayben ÖZKAN Zonguldak Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
18 Oğuz GÜLTEKİN Doxa Mobilya 53 Erdem KOLTUK Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası
19 Gündüz ACAR Ereğli Ticaret ve Sanayi Odası

20 Fatih USTAOĞLU Erhallar 2. BARTIN İLİ ÇALIŞTAYI 11.04.2013
21 Erkan GÜCÜK Gücükler Tekne ve Yat İmalatı
22 Ali GÜLGEÇ Gülgeç Tekne
206 207
1 Betül YILDIRIM Amasra Belediyesi 35 M. Ali ULUS İl Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü
2 Nihan EROL Amasra Belediyesi 36 Arif GÖK KOSGEB Bartın H.M.M.D
3 Azize TOPER KAYGIN Bartın Üniversitesi 37 Emine BOSTANCI İl Özel İdaresi
4 Bülent KAYGIN Bartın Üniversitesi 38 Oğuzhan KOCATÜRK Valilik İl Planlama Koord.
5 Muharrem DENİZ Toptancılar Sitesi Müdürlüğü 39 Nimet GÜNGÖR Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
6 Necmi ATEŞ Bartın Atılım Küçük Sanayi Sitesi Yön. Kurulu Bşk. 40 Mehmet İSLAMOĞLU Bartın Üniversitesi İİBF
7 Sinan KİREÇ Bartın Genç İşadamları 41 Fatih APAYDIN Bartın Üniversitesi Müh. Fak.
8 İsmail TOKSÖZ Bartın Ticaret ve Sanayi Odası 42 Ali Savaş BÜLBÜL Bartın Üniversitesi Fen Fak.
9 Murat KUL Bartın Üniversitesi BESYO

10 Serpil YÜZLÜ Ticaret İl Müdürlüğü
11 Serpil TEKEBAŞ Küre Dağları Milli Park Müdürlüğü
3. KARABÜK İL ÇALIŞTAYI 09.04.2013
12 Deniz ÇELİK Bartın Üniversitesi MYO
13 Gülay ŞENER Bartın Üniversitesi MYO 1 Cemalettin ÇATAKLI Gıda Tarım Köy İşleri İl Müdürlüğü
14 Ercan GÜRBÜZ Bartın Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 2 Selahattin EMİRSÜLEYMANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
15 Oğuz Benkul BOLLUKÇU Bartın Orman İşletme Müdürlüğü 3 Adil CEBECİ Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
16 Hasan BEYTEKİN Ulus Orman İşletme Müdürlüğü 4 Penpenur AKGÜNEŞ Defterdarlık
17 Elif ÜNALAN ÖZÇELİK Bartın Üniversitesi Sağlık Hizmetleri MYO 5 Hüseyin ZAFER İl Planlama Müdürlüğü
18 Ayşe Derya IŞIK Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi 6 Ahmet KOZAN İl Sağlık Müdürlüğü
19 Gökhan EMİR Bartın MYO 7 İsmail EROĞLU KARTAB

20 Sabri TUTUM Bartın Esnaf ve Sanatkârları Odaları Birliği 8 Cemalettin BÖREKÇİ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
21 Kazım KEFELİ Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 9 Pehlivan BAYLAN Ticaret ve Sanayi Odası
22 Fuat DURSUN İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 10 Osman ÇETİNKAYA Çağdaş Gazeteciler Derneği
23 Ahmet BAYRAK İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 11 Bülent CEYLAN Eskipazar Özel İdaresi
24 Osman ORUÇHAN Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi 12 Nazım ÇAPRAZ Çaprazoğlu DÇA
25 Ali ÖZDEMİR Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü 13 M. Akif KUŞÇU Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
26 Ramazan ERDİM İŞKUR 14 Erdoğan ŞENOL Safranbolu Belediye Başkanlığı
27 Rıza ÖZYALÇIN Kurucaşile Belediyesi 15 Ömer TÜFEKÇİ Safranbolu Ticaret ve Sanayi Odası
28 Oğuzhan KASAPOĞLU Organize Sanayi Bölgesi Müdürü 16 Mücahit TOPRAK Yenice Belediye Başkanlığı
29 Mükremin YILMAZ Kurucaşile Belediyesi
4. ZONGULDAK İL ÇALIŞTAYI- 02.04.2013
30 Ahmet KUTLUHAN Bartın Valiliği İl Planlama Koordinasyon Müdürlüğü
1 İsmail DÜZTAŞI ZESOB
31 Hasan ARIHAN Bartın Belediyesi
2 Gülsen ERGÜL İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü
32 Metin ÇETİN Kumluca Belediyesi
3 Bilgisan YILMAZ Gıda, Tarım Ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
33 Mustafa KARAMAN Kozcağız Belediyesi
4 Şeref DEMİRTAŞ TÜİK Bölge Müdürlüğü
34 Şükrü ÇELİKOĞLU Bartın Valiliği
208 209
5 Mustafa KALAYCI İl Özel İdaresi 14 Ercan AVCI İlçe Emniyet Müdürlüğü
6 Tekin GÜRKAN Emekli Öğretmen 15 Adil PULAT Ziraat Odası
7 İlhami Cem MOCAN Zonguldak Valiliği AB, Dış İlişkiler Ve Proje K. 16 Mustafa ABACI Mesleki Eğitim Merkezi
8 Sabahiye NORAŞİN İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 17 İbrahim ŞEN Milli Eğitim Müdürlüğü
9 Minciye DİKMEN İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 18 İbrahim SEZER MÜSİAD
10 Orbay Tolga AKINCI Bülent Ecevit Üniversitesi 19 Mehmet Naci KILIÇ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
11 Ahmet ÖZARSLAN Bülent Ecevit Üniversitesi

12 Hikmet KÜÇÜKAĞTAŞ TTK Genel Müdürlüğü
13 İshak TOPALOĞLU Amele Birliği
14 Gönül DEMİRSU Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü
15 Aykut ŞARKGÜNEŞİ Bülent Ecevit Üniversitesi
16 Bülent HANER Bülent Ecevit Üniversitesi 6. 20.11.2013 TARİHLİ KALKINMA KURULU
17 Sebahattin ATEŞ Halk Bankası
1 Nevzat ÇİMENOĞLU Alaplı Belediyesi
18 Serdar ELDEMİR Ziraat Bankası
19 Gündüz ACAR Ereğli Ticaret ve Sanayi Odası 2 Recep OCAK Alaplı Ticaret ve Sanayi Odası
20 Kemal KURTUL Ereğli MÜSİAD 3 Emin TİMUR Amasra Belediyesi

21 Şenol YÜCEL Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
4 Mehmet YILDIZ Amasra Kaymakamlığı
22 Hamit AYDIN Bülent Ecevit Üniversitesi
23 Şenol Hakan KUTOĞLU Bülent Ecevit Üniversitesi 5 Hasan YILMAZ Amele Birliği Başkanlığı
6 Orhan KÜLEKÇİ Bartın Aile ve Sosyal Politikalar Müdürlüğü
5. EREĞLİ ÇALIŞTAYI 02.05.2013 7 Hasan ÖNDER Bartın Aktif İşadamları Derneği
1 Selahattin GÜNEY Arı Yetiştiricileri Birliği 8 Ali ERGİN Bartın Belediyeler Birliği
2 Erhan ERTEKİN Gümrük Müdürlüğü
9 Hasan ARINAN Bartın Belediyesi
3 Raif TOKEL Ereğli Belediyesi
4 Ersin KAYNAR T.C. Ziraat Bankası 10 Bedrettin TAŞKESEN Bartın Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
5 Mehmet YAVUZ SELDER 11 Sabri TUTUM Bartın Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği
6 İlhan M. ORAL SELDER
12 Semih KAPTAN Bartın Genç İşadamları Derneği
7 Temel AKMAN Arı Yetiştiricileri Birliği
8 Tamer ÖZSOY B.E.Ü. Ereğli Eğitim Fakültesi 13 Abdulsetter BAYRAM Bartın Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
9 Kemal KURTUL MÜSİAD

14 Fuat DURSUN Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
10 Mehmet Kadir CAN ZERÇEV
15 Yılmaz HIZOĞLU Bartın İl Özel İdaresi
11 Erdem GÜNDÜZ Aile ve Sosyal Politikalar İlçe Müdürlüğü
12 Necati ALTINDAŞ ERDEMİR T.A.Ş. 16 Ahmet KUTLUHAN Bartın İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü
13 Sefer KÖSE ERİŞGEM
210 211
17 Dursun KOÇ Bartın İl Sağlık Müdürlüğü 42 Dursun BAŞ Eskipazar Belediyesi
18 Birol DEMİRKOPARANOĞLU Bartın Liman İşletmesi 43 Eyüp ALABAŞ Genel Maden İşleri Sendikası
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Zonguldak İl Mü-

19 Oğuzhan KASAPOĞLU Bartın Organize Sanayi Bölgesi 44 Nilgün KAYNUN
dürlüğü
20 İlksen ATEŞOĞLU Bartın Orman ve Su İşleri Şube Müdürlüğü 45 Bülent Hamitoğlu Gökçebey Kaymakamlığı
21 Tarık USTAOĞLU Bartın Sanayici ve İş Adamları ve Yöneticileri Derneği 46 Veysel ÖZSARAÇ Hacımusa Belediyesi
22 Cihat ÇAKIR Bartın Ticaret ve Sanayi Odası 47 Fatma DANIŞMAN Karabük Belediyesi
23 Azize TOPER KAYGIN Bartın Üniversitesi 48 Coşkun GÜVEN Karabük Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü
24 Rüştü CİVAK Bartın Ziraat Odası 49 Mehmet Ali TUNÇ Karabük Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
25 Kazım KEFELİ Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 50 Nurettin TÜMEN Karabük Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği
26 Resul ACAR Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 51 Cemalettin ÇATAKLI Karabük İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
27 Selahattin EMİRSÜLEYMANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 52 İbrahim ŞAHİN Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
28 Mahmut ÖZER Bülent Ecevit Üniversitesi 53 Mehmet UZUN Karabük İl Özel İdaresi
29 Ramazan ERDİM Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü 54 Caner ÖZCAN Karabük Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü
30 Mithat GÜLŞEN Çaycuma Belediye Başkanlığı 55 Hasan AVCI Karabük Özel Sektör Demir Çelik Haddecileri Derneği
31 Hasan YAMAN Çaycuma Kaymakamlığı 56 Murat YETİŞİR Karabük Safranbolu İşadamları Derneği
32 Özgür OKUR Çaycuma Organize Sanayi Bölgesi 57 Timurçin SAYLAR Karabük Ticaret ve Sanayi Odası
33 Rifat SARSIK Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası 58 Burhanettin UYSAL Karabük Üniversitesi
Karabük Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdür-

34 Ulvi ÜNGÖREN Çelik-İş Sendikası 59 Hüseyin ZAFER
lüğü
35 Hasan ÖZTÜRK Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 60 Gürdal DAĞLI Karadeniz Ereğli Organize Sanayi Bölgesi
36 Murat ÇARŞANBALI Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği 61 Yaşar TETİKER Karadeniz Ereğli Ticaret ve Sanayi Odası
37 İrfan ERDEM Deniz Ticaret Odası Karadeniz Ereğli Şubesi 62 Yalçın AKYÖN KOSGEB Bartın Hizmet Merkezi Müdürlüğü
38 Mustafa SEMERCİ Devrek Belediyesi 63 Bahadır GEVHER KOSGEB Karabük Hizmet Merkezi Müdürlüğü
39 Cem Afşin AKBAY Devrek Kaymakamlığı 64 Yaşar YILDIRIM KOSGEB Zonguldak Hizmet Merkezi Müdürlüğü
40 Zekai BÜKRÜ Devrek Ticaret ve Sanayi Odası 65 Fatih İZMİR Kurucaşile Kaymakamlığı
41 İbrahim ERTUĞRUL Eflani Belediyesi 66 Ahat DELİORMAN Küre Dağları Milli Park Müdürlüğü
212 213
7. 25.06.2013 TARİHLİ KALKINMA KURULU

67 İbrahim SEZER Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği
1 İbrahim KAYIŞ Bartın İl Özel İdaresi
68 Hamdi KAPLAN S.S. Karabük Bölgesi Ormancılık Kooperatifleri Birliği
2 Hüseyin Taner ÇETİN Bartın Belediyesi
69 Necdet AKSOY Safranbolu Belediyesi 3 Ahmet KUTLUHAN İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü
4 Abdulsetter BAYRAM Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
70 Muammer DUMANER Safranbolu Esnaf Sanatkârlar Odası
5 Kazım KEFELİ Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
71 Ali Sami, ACAR Safranbolu Ticaret ve Sanayi Odası
6 Fuat DURSUN Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Zonguldak İl Tem- 7
72 Uğur Mert GÜÇLÜ Bedrettin TAŞKESEN Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
silciliği
Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı, Zonguldak Bölge 8 İlksen ATEŞOĞLU Orman ve Su işleri Şube Müdürlüğü
73 Şeref DEMİRTAŞ
Müdürlüğü 9 Ali ÖZDEMİR Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü
74 Hüseyin ŞİRİN Türkiye Sakatlar Derneği Zonguldak Şubesi 10 Ramazan ERDİM Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü
75 Burhan İNAN Türkiye Taşkömürü Kurumu 11 Mehmet YILDIZ Amasra Kaymakamlığı

12 Ahmet Gazi KAYA Kurucaşile Kaymakamlığı
76 Zeki ÇAYLI Yenice Belediyesi
13 Ali Fuat ATİK Ulus Kaymakamlığı
77 Hasan KABARIK Ziraat Odası Başkanlığı 14 Emin TİMUR Amasra Belediyesi
78 Ali Osman YILMAZ Zonguldak Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü 15 Birol DEMİRKOPARANOĞLU Bartın Liman İşletmesi
16 Prof.Dr. Azize TOPER KAYGIN Bartın Üniversitesi
79 Kemal CANGÖZ Zonguldak Belediyesi
17 Cihat ÇAKIR Bartın Ticaret ve Sanayi Odası
80 Gönül DEMİRSU Zonguldak Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğü 18 Rüştü CİVAK Bartın Ziraat Odası
19 Sabri TUTUM Bartın Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği
81 Muharrem COŞKUN Zonguldak Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği
20 Necmi ATEŞ Atılım Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi
82 Derya AKBIYIK Zonguldak Gazeteciler Cemiyeti
21 Kadir AKAL Esnaf ve Sanatkârlar Kefalet Kooperatifi
83 Zekai KASAP Zonguldak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 22 Oğuzhan KASAPOĞLU Bartın Organize Sanayi Bölgesi
23 Turgay KABAKÇI Mimarlar Odası Bartın Temsilciliği
84 Turgut ÖZBEK Zonguldak İl Milli Eğitim Müdürlüğü
24 Sinan KİREÇ Bartın Genç İşadamları Derneği
85 Recep DEMİRTAŞ Zonguldak İl Özel İdaresi
25 Birol DİKYURT Bartın Aktif İşadamları Derneği
86 Gülsen ERGÜL Zonguldak İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü 26 Metin ÇETİN Bartın Belediyeler Birliği
27 Güngör YAVUZASLAN Bartın Gazeteciler Derneği
87 Selahattin Güney Zonguldak İli Arı Yetiştiriciler Birliği
28 Mehmet UZUN Karabük İl Özel İdaresi
88 Hasbi UZAN Zonguldak İş Adamları Derneği 29 Ezgi TÖRE Karabük Belediyesi
89 Musa ÇELEBİ Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü 30 Hüseyin ZAFER Karabük İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü
31 Selahattin EMİRSÜLEYMANOĞLU Karabük Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
90 Renda OKAY Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası
32 Birsen Tokaç Karabük İl Defterdarlığı
91 Zekai AKTAN Zonguldak Tv Radyo A.Ş.(67 Kanal Z) 33 Cemalettin ÇATAKLI Karabük Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
34 İbrahim ŞAHİN Karabük Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
214 215
35 Mehmet Ali TUNÇ Karabük Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 70 Cem Afşin AKBAY Devrek Kaymakamlığı
36 Coşkun GÜVEN Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü 71 Mithat GÜLŞEN Çaycuma Belediyesi
37 Sağlık İl Müdürlüğü 72 Halil POSBIYIK Karadeniz Ereğli Belediyesi
Uzm.Dr.Murat ÇAĞLAYAN
38 Abdulkadir ÇETİN Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü 73 Mustafa SEMERCİ Devrek Belediyesi
39 Abdullah Kadıoğlu Eskipazar Kaymakamlığı 74 Hikmet KÜÇÜKAĞTAŞ Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü
40 Necdet AKSOY Safranbolu Belediyesi 75 Şeref DEMİRTAŞ Türkiye İstatistik Kurumu Bölge Müdürlüğü
41 Yüksel MEŞEBAŞI Eskipazar Kaymakamlığı 76 Yaşar YILDIRIM KOSGEB Zonguldak Hizmet Merkezi Müdürlüğü
42 Prof.Dr. Burhanettin UYSAL Karabük Üniversitesi 77
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Zonguldak Böl-
Cemal YİĞİT
43 Timuçin SAYLAR Karabük Ticaret ve Sanayi Odası ge Müdürlüğü
44 Ali Sami ACAR Safranbolu Ticaret ve Sanayi Odası 78 Musa ÇELEBİ Orman Bölge Müdürlüğü
45 Nurettin TÜMEN Karabük Esnaf Odaları Birliği 79 Prof.Dr. Mahmut ÖZER Zonguldak Karaelmas Üniversitesi
46 Muammer DUMANER Safranbolu Esnaf Sanatkârlar Odası 80 Prof.Dr. M. Haluk GÜVEN Zonguldak Karaelmas Üniversitesi
47 Murat YETİŞİR Karabük Safranbolu İşadamları Derneği 81 Zafer SAĞLAM Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası
48 Şükrü Caner ÖZCAN Karabük Organize Sanayi Bölgesi 82 Muharrem COŞKUN Zonguldak Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği
49 İbrahim ERTUĞRUL Karabük Çevre Hizmetleri Birliği 83 Nevzat ÇİMENOĞLU Alaplı Belediyesi
50 Karabük Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ltya- 84 Selahattin GÜNEY Arı Yetiştiricileri Birliği
Dursun BAŞ
pı Hizmet Birliği
51 85 Yaşar TETİKER Karadeniz Ereğli Ticaret ve Sanayi Odası
Hüseyin ERER Karabük İktisadi Kalkınma ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı
52 86 Özgür OKUR Çaycuma Organize Sanayi Bölgesi
Nazım ÇAPRAZ Karabük Özel Sektör Demir Çelik Haddecileri Derneği
53 87 Ertan CİVAK / Zekayi BÜKRÜ Devrek Ticaret ve Sanayi Odası

Hamdi KAPLAN Karabük Bölgesi Ormancılık Kooperatifleri Birliği
54 88 Murat Numan ERDEM Deniz Ticaret Odası Karadeniz Ereğli Şubesi
Atilla KARAASLAN Karabük Gazeteciler Cemiyeti
55 89 Adil PULAT Karadeniz Ereğli Ziraat Odaları Birliği
Osman ÇETİNKAYA Çağdaş Gazeteciler Derneği Karabük Şubesi
56 90 Rıfat SARSIK Çaycuma Ticaret ve Sanayi Odası
Ulvin ÜNGÖREN Çelik-İş Sendikası
57 91 Gürdal DAĞLI Karadeniz Ereğli Organize Sanayi Bölgesi
Recep DEMİRTAŞ Zonguldak İl Özel İdaresi
58 92 İbrahim SEZER Müstakil San. ve İşadamları Der. Kdz. Ereğli Şubesi
R.Kemal CANGÖZ Zonguldak Belediyesi
59 93 Şenol ALTUNTAŞ Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Vakfı
Gülsen ERGÜL İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü
60 94 Hasan YILMAZ Amele Birliği Biriktirme ve Yrd. Sandığı
Hüseyin ÇEVEN İl Defterdarlığı
61 95 Hüseyin ŞİRİN Türkiye Sakatlar Derneği Zonguldak Şubesi
Necmi ÇELİK Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
62 96 Derya AKBIYIK Zonguldak Gazeteciler Cemiyeti
Kemalettin USTAOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü
63 97 Ömer GÜLAY Zonguldak İşadamları Derneği
Zekai KASAP Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
64 98 Mehmet Zekai AKTAN Zonguldak TV Radyo A.Ş. (67 Kanal Z)
Hasan ÖZTÜRK Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
65 99 Murat ÇARŞANBALI Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği
Sezgin Örmeci Orman ve Su işleri İl Şube Müdürlüğü
66 100 Cevat KIR Zonguldak Ereğli ve Çevresini Kalkındırma Der.
Dr. Bilal CİN Sağlık İl Müdürlüğü
67 Gönül DEMİRSU Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü
68 Halit BENEK Gökçebey Kaymakamlığı
8. AMASRA ÇALIŞTAYI 24.05.2012
69 Hasan Yaman Çaycuma Kaymakamlığı
216 217
1 Yeşim OZAN Müze Müdürlüğü 11 Ahmet BOSTAN Eski Pazar STD Vakfı
2 Şinasi DEMİROK Belediye Başkanlığı 12 Selahattin Uzun T.C. Halk Bankası
3 Sema ENGİN Hem ve ASO

4 Öznur KIZILKAYA Vakıfbank
10. ULUS ÇALIŞTAYI
5 Özkan GÜVEÇMEZOĞLU Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
6 Orhan TOPÇU İlçe Özel İdare Müdürlüğü 1 Tahir ERÇİN Müftülük
7 Nazan DERTLİOĞLU İş Bankası 2 Tahir AYTAR İlçe Milli Eğitim Müdürü
8 Mustafa SAYLAM Kaymakamlık 3 Sati Lütfi OKÇU Ulus ve Köylerine Hiz.Derneği
9 Mustafa KOCABIYIK Orman İşletme Şefi 4 Rukiye PİŞİRİCİ Ulus
10 Mehmet CANBAL Atim 5 Osman ÇETİN İlçe Tarım Müdürlüğü
11 Kadir Erton TUNÇAYLAR T.C.Ziraat Bankası 6 Necati AKMAN Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği
12 Hüsnü AYHAN Toplum Sağlığı Merkezi 7 Mahmut ŞENTÜRK Orman İşletme Müdürü
13 Hüseyin ÇOBAN Kent Konseyi 8 İsmail AKMAN İlçe Halk Kütüphanesi Müdürlüğü
14 Hüseyin ARSLAN Amasra OTM Lisesi 9 Galip ARSLAN AÇDER
15 Hasan CENGİZ Amasra Kültür ve Turizm Derneği 10 Engin YÜKSEL Nüfus Müdürlüğü
16 Gül BAŞOĞLU Vakıfbank 11 Ayhan KUŞ Özel İdare Müdürü
17 Ejder ERBAY ATİM

18 Çoşkun YÜKSEL Esnaf ve Sanatkârlar Odası
11. YENİCE ÇALIŞTAYI
19 Ayhan AYDAR Amasra Mal Müdürlüğü

1 Zekeriya Acar Yenice Belediye Başkanlığı
20 Ali Fuat ALTUN Tapu Müdürü
2 Silvan Toprak Özel İdare Müdürlüğü
21 Ahmet GÜNGÖRMEZ Amasra Yelken Kulübu
3 Mehmet Acar H.Ş.M
22 Adnan ÖZKÖK İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
4 Kemal Avşaroğlu Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
5 Filiz Cebeci Vakıfbank
9. ESKİPAZAR ÇALIŞTAYI 6 Faruk Bağcı T.C. İş Bankası
1 Şaban YARKENT Eskipazar Halk Eğitim Merkezi 7 Erman Turan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
2 Rıdvan DEMİRDELEN İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 8 Dursun Sen Milli Eğitim Müdürlüğü
3 Mithat KIZILYER İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 9 Ahmet Kör T.C. Ziraat Bankası
4 Hüseyin ERDOĞAN İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü 10 Muzaffer ŞIK Esakut Odası Bşk.
5 Hüseyin ACAR İlçe Özel İdare Müdürlüğü

6 Eren ARSLAN Kaymakamlık
7 Dursun BAŞ Belediye Başkanı
8 Cemil KAYMAK Eskipazar Ziraat Odası Başkanı
9 Burcu İLHAN Eskipazar TSM Grup Başkanı
10 Ali Özkan YILMAZ Orman İşletme Müdürü
218 219
220
2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı Mevcut Durum Analizi
221
222

16-TR81 - BAKKA-2014-2023-cilt1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

16-TR81 - BAKKA-2014-2023-cilt1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2014-2023

BATI KARADENİZ BÖLGE PLANI

“BAĞIMLI EKONOMİK YAPISINI KIRMIŞ VE

“Büyük hedefimiz, milletimizi en yüksek medeniyet seviyesine ve refaha ulaştırmaktır.”

KISALTMALAR: . .............................................................................................................................................. 17 1.1.3.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİ ENERJİ KAYNAKLARI...............................................................52

BÖLGE PLANINA GENEL BİR BAKIŞ................................................................................................................... 18 1.1.3.1.1. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI........................................................................ 52

BÖLGE PLANININ ÖNEMİ VE AMACI............................................................................................................ 18 1.1.3.1.2. TÜKENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI.......................................................................... 54

MEKANSALLAŞTIRILMIŞ ÖNCELİKLER................................................................................................... 22 1.1.4.1. MOBİLYA SEKTÖRÜ.......................................................................................................... 57

22 PLANLAMA İLKELERİ........................................................................................................................ 24 1.1.4.2. ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ.......................................................................................... 59

PLANLAMA SÜRECİ.............................................................................................................................. 25 1.1.5. TURİZM SEKTÖRÜ.................................................................................................................... 62

BÖLGENİN EKONOMİK VE SOSYAL YAPISINA GENEL BAKIŞ............................................................................. 33 1.1.6. YAPI SEKTÖRÜ.......................................................................................................................... 69

1.1. SEKTÖRLERİN İNCELENMESİ............................................................................................................ 36 1.1.7.1. BİTKİSEL ÜRETİM............................................................................................................. 75

1.1.1. MADENCİLİK............................................................................................................................. 37 1.1.7.2. HAYVANSAL ÜRETİM........................................................................................................ 78

1.1.1.1. BATI KARADENİZ BÖLGESİNDE MADENCİLİK SEKTÖRÜ...................................................37 1.2. DIŞ TİCARET.................................................................................................................................. 82

1.1.1.2. MADENCİLİĞİN BÖLGE İSTİHDAMINA KATKISI.................................................................39 1.2.1. İTHALAT............................................................................................................................ 82

1.1.1.3. TAŞ KÖMÜRÜ................................................................................................................... 40 1.2.2. İHRACAT........................................................................................................................... 82

1.1.1.3.2. TEMEL GÖSTERGELER............................................................................................. 40 1.3.1. KAMU YATIRIMLARI.................................................................................................................. 87

1.1.1.3.3. TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU............................................................................ 40 1.3.2. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI.......................................................................... 88

1.1.2. DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ............................................................................................................. 46 1.3.3. BANKACILIK VE MEVDUAT BİLGİLERİ........................................................................................ 89

1.1.2.1. SEKTÖRÜN OLUŞUMU VE GELİŞİM SÜRECİ..................................................................... 46 1.3.4. KREDİLER.................................................................................................................................. 90

1.3.5.1. KOBİ’LERİN SEKTÖREL DAĞILIMI ............................................................................... 91 3.3. BARTIN .....................................................................................................................................130

1.3.5.3. TEMEL DESTEK MEKANİZMALARI .............................................................................. 92 4. SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE ............................................................................................................................ 134

1.3.6. AR-GE ve YENİLİKÇİ ÇALIŞMALAR ...................................................................................... 94 4.1. GENEL DURUM ............................................................................................................................134

1.3.6.2. İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİ ...................................................................................... 95 4.2.1. HAVA KİRLİLİĞİ ...................................................................................................................... 134

2. DEMOGRAFİK VE SOSYOEKONOMİK YAPI ............................................................................................ 102 4.2.4. ATIK SU .................................................................................................................................. 137

2.1. DEMOGRAFİK YAPI .................................................................................................................103 4.2.5. KATI ATIKLAR ......................................................................................................................... 138

2.2. SOSYOEKONOMİK YAPI...........................................................................................................108 5.1. GENEL DURUM ............................................................................................................................142

2.2.2.1. YÜKSEKÖĞRETİM GÖSTERGELERİ ................................................................................. 110 5.3. KARAYOLU VE DEMİRYOLU ..........................................................................................................144

2.3. BEŞERİ SERMAYE ....................................................................................................................111 5.4. DENİZYOLU VE LİMANLAR ...........................................................................................................147

2.3.2. İSTİHDAM .......................................................................................................................112 5.5. HAVAYOLU VE HAVALİMANI.........................................................................................................148

2.3.3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ................................................................................................114 6. İNTERNET TEKNOLOJİLERİNE ERİŞİM ........................................................................................................ 152

2.3.4.2. İŞSİZLİK SİGORTASI ÖDEME .......................................................................................... 118 EK BİLGİLER .....................................................................................................................................161

2.4.1. GELİR DAĞILIMI ..................................................................................................................... 119 KAYNAKÇA .....................................................................................................................................168

2.4.2. YOKSULLUK ........................................................................................................................... 120 EKLER (TABLOLAR-GRAFİKLER) ................................................................................................................173

2.5. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI .......................................................................................................121 KATILIMCI LİSTESİ ...................................................................................................................................206

3. MEKÂNSAL EĞİLİMLER VE KENTLEŞME ..................................................................................................... 122

3.2. KARABÜK ....................................................................................................................................126

bölgemizdeki paydaşlarımızın görüş ve önerilerini değerlendirerek tüm kesimlerce sahiplenilecek stratejik

BATI KARADENİZ BÖLGE PLANI HAZIRLIKLARI, YÖNTEM VE KATILIMCILIK

MFİB : Merkezi Finans İhale Birimi

4. Sürdürülebilir Çevre 5. Kırsalda Kalkınmanın Sağlanması

5. Ulaşım ve Lojistik Altyapı 6. Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevre Oluşturulması

6. İnternet Teknolojilerine Erişim 7. Turizmin Çeşitlendirilerek Geliştirilmesi

SÜRDÜRÜLEBİLİR SOSYAL KALKINMA YENİLİKÇİLİK VE GİRİŞİMCİLİKLE DESTEKLENEN SEKTÖREL ÇEŞİTLİLİK

MEVCUT SINAİ • Demir çelik sektörü ile buna bağlı

SOSYAL • İş sağlığı ve iş güvenliği’nin arttılması

KIRSALDA • Küçük ve dağınık arazi yapısının tarıma elverişli hale getirilmesi

SAĞLIKLI • Hatalı kentsel kullanımlardan kaynaklanan

1% Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri

Kaynak: TİM, İller Bazında Sektör Rakamları (2012)

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2011

1. EKONOMİK YAPI 1.1.1. MADENCİLİK

Tablo.1. İl Bazında Maden Rezervleri

Kaynak: MTA, 2010, TTK, 2013

Zonguldak 1.1.1.2. MADENCİLİĞİN BÖLGE İSTİHDAMINA KATKISI

Grafik.5: Koklaşma Özelliklerine Göre Havza Rezervleri

kuruluş çalışmaları hızlanmıştır. Koklaşabilir

Yarı Harita.2 : Taş Kömürü Havzası Sınırları

Kaynak: TTK, 2013

1.1.1.3.2. TEMEL GÖSTERGELER TTK VE İSTİHDAM

İthalat 1.091.540 153.590 1.141 1.246.271 37.331.370 %3,34 24000

olarak gerçekleştirilmektedir. Kaynak: TTK, 2012

40 6 01.01.2013 Tarihi İtibariyle Rezerv Durumu EK-4 olarak verilmektedir. 41