2. .

ÌFh WKÈÇÑF FÇ EDÏn FXÏa PÆÜi JKHÑp then EÂÔQg +ӐC 3+ҪN: CѪ SӢ 7+,ӂT Kӂ MÁY (3TC)
3+ҪN 2: CÁC CHI 7,ӂT MÁY GHÉP

&KѭѫQg 5 (2 WLӃt) :

GHÉP %Ҵ1G THEN, THEN HOA

GV: Lê Cung
Bӝ môn 7KLӃt kӃ máy-HӋ WKӕQg công QJKLӋp
9 &KLÅØu cao WKHQK Khoa Cѫ khí giao thông
9 &KLÅØu UÆÞQg WKHQE 9 &KLÅØu VÃu UDÐQh WKHQ WUÅQ WUXÝc t1 Ĉ+%K-Ĉ+ĈN
Email: lecung2017@gmail.com
9 &KLÅØu GDÎi WKHQ/ 9 &KLÅØu VÃu UDÐQh WKHQ WUÅQ moayÇ t2 Tel: 0905.124.879
9 ¤ÈÇÎQg NÌQh WUXÝc d 3 1

3. &DÑF ORDÝi PÆÜi JKHÑp then §1. 0ӕi ghép theQ

Hai ORDÝi OÇÑQ: 1. *LÇÑi WKLÅÝu PÆÜi JKHÑp then
ƒ 7KHQ JKHÑp ORÏQg: ƒ 7KHQ JKHÑp FÂQg: ƒ MG WKDÑo ÄÈÇÞc Ÿ JKHÑp FDÑc CTM GDÝQg WUXÝc vaÎ moayÇ
- WKHQ EÂÔQg - WKHQ YDÑt Ÿ ÄÅÚ WUX\ÅØQ momeQ [RÂ×Q JLÈÐa hai CTM ÄÈÇÞc JKHÑp
- WKHQ EÂÔQg GÃÛQ KÈÇÑQg - WKHQPD VDÑt ƒ TheQ: chi WLÅÜt PDÑy WLÅu FKXÃÚQ
- WKHQ EDÑQ QJX\ÅÝt - WKHQ WLÅÜp WX\ÅÜQ
Feather key Gib-head Rãnh then trên moay-ѫ
ĈѭӡQg kính Oҳp ghép d
Rãnh then trên WUөc
Square key Rectangular keys
Then

Saddle key Wood-ruff key Tangent key 4

0ӕi ghép then EҵQg 2
Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN
 3. &DÑF ORDÝi PÆÜi JKHÑp then
) Then EÂÔQg GÃÛn KÈÇÑQg
ƒ *LÆÜQg theQ EÂÔQg, GXÎQg khi FÃØQ
di ÄÆÞQg chi WLÅÜt. %Â×t YÌW YDÎo WUXÝc
ƒ KhaÏ QÂQg WDÏi FXÏa theQ EÂÔQg GÃÛQ KÈÇÑQg
NHÑm KÇQ theQ hoa Ÿ KLÅÝQ QDy Ìt GXÎQg
) Then EDÑn QJX\ÅÝt
ƒ 0ÂÝt ODÎm YLÅÝc: hai PÂÝt EÅQ, khe KÇÏ KÈÇÑQg WÃm
ƒ Ѭu ÿLӇm: Khi moayѫ có ÿӝ nghiêng so Yӟi tâm
WUөc Ÿ Yүn là YLӋc bình WKѭӡQg; ChӃ Wҥo
then+rãnh then ÿѫn JLҧn (dùng dao phay ÿƭa)
ƒ 1Kѭӧc ÿLӇm: PKD\UmQKVkXWUrQWUөF Ÿ WUөFEӏ
\ӃXQKLӅX Ÿ GQJӣFiFPӕLJKpSFKӏXWҧLWUӑQJQKӓ
ƒ Moayѫ QJҳn Ÿ dùng Pӝt then;
moayѫ dài Ÿ có thӇ dùng hai then
3. &DÑF ORDÝi PÆÜi JKHÑp then
a) Then JKHÑp ORÏQg
) Then EÂÔQg
ƒ 7LÅÜt GLÅÝQ KÉQh FKÈÐ QKÃÝt
ƒ 0ÂÝt ODÎm YLÅÝc: hai PÂÝt EÅQ, coÑ khe KÇÏ KÈÇÑQg WÃm
ƒ TCVN Ÿ Kiҳu I vaÎ kiҳu II. Kiҳu I coÑ UDÐQh WUÅQ
moayÇ VÃu KÇQ NLÅÚu II Ÿ GXÎQg cho moayÇ
7 JDQJ/WKHÑp coÑ ÄÆÞ EÅØQ WKÃÜp KÇQ WUXÝc 5
ƒ Hai ÄÃØu: JRÞt EÂÔQg//JRÞt WURÎQ
) Then EÂÔQg
TheQ ÄÈÇÞc FKÅÜ WDÝo EÂÔQg WKHÑp NHÑo
ƒ 7KÈÇÎQg GXÎQg PÆÞt theQ EÂÔQg. CoÑ WKÅÚ
GXÎQg 2 KRÂÝc 3 theQ (hai theQ Ÿ OÅÝFh QKDu
1800; Ea theQ Ÿ OÅÝFh QKDu 1200)
ƒ 7UX\ÅØQ momeQ [RÂ×Q hai FKLÅØu, NKÆQg WUX\ÅØQ OÈÝc GRÞc WUXÝc
ƒ .KRÑ EDÏo ÄDÏm WÌQh OÂ×p OÃÛQ. 9ÇÑi FDÑc PÆÜi JKHÑp
quaQ WURÞQg Ÿ VÈÏa FKÈÐa KRÂÝc FKRÞQ theQ Ÿ
KDÝQ FKÅÜ VÈÏ GXÝQg WURQg VDÏQ [XÃÜt KDÎQg ORDÝt
8 6
Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN
 3. &DÑF ORDÝi PÆÜi JKHÑp then 3. &DÑF ORDÝi PÆÜi JKHÑp then
) Then ma VDÑt ¤ÆÞ GÆÜF 1:100 b) Then JKHÑp FÂQg
Ĉӝ Gӕc 1:100 ) Then YDÑt
TheQ Ĉӝ Gӕc: 1:100

7Uөc

ƒ *ÃØQ JLÆÜQg theQ YDÑt, PÆÞt PÂÝt YDÑt 1:100, moayÇ YDÑt
1:100. 0ÂÝt ODÎm YLÅÝc FXÏa theQ: PÂÝt WUÅQ vaÎ PÂÝt GÈÇÑi
ƒ 7LÅÜt GLÅÝQ NKÆQg SKDÏi KÉQh FKÈÐ QKÃÝt
ƒ 7LÅÜt GLÅÝQ FKÈÐ QKÃÝt, YDÑt PÆÞt PÂÝt Ÿ ÄÆÞ GÆÜc 1:100.
0ÂÝt GÈÇÑi FXÏa theQ: PÂÝt truÝ coÑ
FXÎQg ÄÈÇÎQg NÌQh YÇÑi WUÎF 5DÐQh theQ WUÅQ moayÇ Ÿ ÄÆÞ GÆÜc 1:100
ƒ 0ÂÝt ODÎm YLÅÝc: PÂÝt WUÅQ - PÂÝt GÈÇÑi, hai PÂÝt EÅQ coÑ khe KÇÏ
ƒ TheQ ma VDÑt NKÆQg coÑ UDÐQh WUÅQ WUXÝc
ƒ Hai NLÅÚu: coÑ ÄÃØu//NKÆQg ÄÃØu 11 9

) TheQ ma sát
¤ÆÞ GÆÜc 1:100 ƒ Hai NLÅÚu : coÑ ÄÃØu, NKÆQg ÄÃØu
Ĉӝ Gӕc 1:100
Then

.LÅÚu NKÆQg ÄÃØu : JRÞt EÂÔQg, JRÞt WURÎQ

7Uөc

ƒ Khi JKHÑp, theQ (hay moayÇ) ÄÈÇÞc

ƒ Khi ÄRÑQg theQ YDÎo, theQ DÑp FKÂÝt YDÎo EÅØ PÂÝt WUXÝc, hai ÄRÑQg YDÎo Ÿ DÑp OÈÝc WUÅQ hai EÅØ PÂÝt
Ĉӝ Gӕc: 1:100
EÅQ coÑ khe KÇÏ, MG ODÎm YLÅÝc QKÇÎ OÈÝc ma VDÑt ODÎm YLÅÝc FXÏa theQ vaÎ WUÅQ hai EÅØ
PÂÝt OÂ×p JKHÑp Ÿ WUX\ÅØQ ÄÈÇÞc
ƒ ѬXÿLӇP KK{QJFҫQUmQKWUrQWUөF Ÿ không làm
momeQ [RÂ×Q, OÈÝc GRÞc WUXÝc
\ӃXWUөFFyWKӇOҳSӣEҩWNǤFKӛQjRWUrQWUөFNKL
Pi\EӏTXiWҧLWKHQFyWiFGөQJEҧRÿҧPDQWRjn; ƒ 7UXÝc vaÎ moayÇ ÄÅØu SKDÏi ODÎm
PRD\ѫEӏ\ӃXKѫQVRYӟLNKLGQJWKHQYit UDÐQh Ÿ WUXÝc EÍ \ÅÜu QKLÅØu so YÇÑi
khi GXÎQg theQ EÂÔQg, QKÈQg moayÇ
12 ODÝi Ìt EÍ \ÅÜu KÇQ theQ ma VDÑt 10
Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN
 ) Then WLÅÜp WX\ÅÜn

Rãnh then trên moay-ѫ

ĈѭӡQg kính Oҳp ghép d
Tangent key
Rãnh then trên WUөc

Then
ƒ Do hai WKHQ YDÑt WDÝo WKDÎQh
0ÂÝt ODÎm YLÅÝc : hai PÂÝt VRQJVRQJ YÇÑi QKDu
ƒ ÆÞ GÆi theo SKÈÇQg WLÅÜp WX\ÅÜQ, coÑ
0ӕi ghép then EҵQg
ÄÈÇÞc QKÇÎ ÄRÑQg hai WKHQ YDÎo UDÐQh

15 13

) Then
n WLÅÜp WX\ÅÜn
4. 7ÌQh PÆÜi JKHÑp then EÂÔQg
a) 'DÝQg KRÏQg FXÏa PÆÜi JKHÑp then EÂÔQg
ƒ 'ÃÝp FDÑc EÅØ PÂÝt WLÅÜp [XÑc (hai EÅØ PÂÝt EÅQ FXÏa WKHQ) ƒ 0ÆÞt WKHQ Ÿ WUX\ÅØQ
ƒ &Â×t theo WLÅÜt GLÅÝQ A-A momeQ [RÂ×Q PÆÞt FKLÅØu

7LӃt GLӋn FKӏu Fҳt Hai FKLÅØu Ÿ WKHQ FDÑFh

)W Vùng FKӏu Gұp QKDu PÆÞt JRÑc 1200 - 1350
1200 y1350

ƒ Then WLӃp WX\Ӄn ÿѭӧc dùng

d trong ngành chӃ Wҥo máy KҥQg
h
t1 QһQg FKӏu Wҧi WUӑQg Oӟn
b

16 14
Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN
 4. 7ÌQh PÆÜi JKHÑp then EÂÔQg
§2. 0ӕi ghép WKHQ hoa b) ¤LÅØu NLÅÝn EÅØn GÃÝp
1. *LÇÑi WKLÅÝu PÆÜi JKHÑp then hoa GiaÏ WKLÅÜt ÈÑQg VXÃÜt GÃÝp SKÃQ EÆÜ
ÄÅØu WUÅQ EÅØ PÂÝt ODÎm YLÅÝc FXÏa theQ
¨±Qg VXÃÜt GÃÝp VLQh ra WUÅQ EÅØ )W
PÂÝt ODÎm YLÅÝc vaÎ ÄLÅØu NLÅÝQ EÅØQ:
)W 7
VG 9ӟi: )W |
OW  G d
ƒ *KpSPRD\ѫYjRWUөFQKӡFiFUăQJWUrQ
7
WUөFOӗQJYjRFiFUmQKWUrQPRD\ѫa0* Ÿ VG d >VG @
QKLӅXWKHQFiFWKHQOjPOLӅQWUrQWUөF) GOW 
ƒ Hai ORҥi : T: momen [RҳnG ÿѭӡQg kính WUөc
 JKpSFӕÿӏQhPRD\ѫNK{QJWKӇWUѭӧWGӑFWUөF l: FKLӅu dài then t2: FKLӅu cao rãnh then
 JKpSGLÿӝQgPRD\ѫFyWKӇGLWUѭӧWGӑFWUөc trên moay-ѫ[ıd]: ӭQg VXҩt Gұp cho phép
19 17

1. *LÇÑi WKLÅÝu PÆÜi JKHÑp then hoa

F ¤LÅØu NLÅÝn EÅØn FÂ×t
)W
ӬQg VXҩt Fҳt sinh ra trong WLӃt
GLӋn FKӏu Fҳt và ÿLӅu NLӋn EӅn:
)W 7
WF d > WF @
EO EOG
ƒ Ghép di ÿӝQg WUөc then hoa có GҥQg hình trө; khi ghép b: bӅ UӝQg then[IJc]: ӭQg VXҩt Fҳt cho phép
cӕ ÿӏQh WUөc then hoa có thӇ hình trө hay hình côn ƒ &DÑFh WÌQh PÆÜi JKHÑp then EÂÔQg
ƒ 'ҥQg UăQg : &DÑc SKÃØQ WÈÏ FXÏa PÆÜi JKHÑp WKHQ(NÌFh WKÈÇÑc WLÅÜt
GLÅÝQ WKHQ WLÅÜt GLÅÝQ UDÐQh...): WLÅu FKXÃÚQ KRÑa Ÿ GÈÝa
WUÅQ ÄÈÇÎQg NÌQh WUXÝc d, tra FDÑc NÌFh WKÈÇÑc EK t1, t2
Ÿ FKRÞQ [Vd] Ÿ WÌQh FKLÅØu GDÎi WKHQO theo ÄLÅØu NLÅÝQ
EÅØQ GÃÝp Ÿ NLÅÚm QJKLÅÝm ÄLÅØu NLÅÝQ EÅØQ FÂ×t
Chӳ QKұt Tam giác Thân khai
1ÅÜu ltheQ > lmoayÇ Ÿ WÂQg lmoayÇ KRÂÝc GXÎQg
RăQJKuQKFKӳQKұWGQJUӝQJUmLKѫQFҧ 20 QKLÅØu WKHQ(VÆÜ WKHQ NKÆQg QÅQ > 2) 18
Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN
) ¤ÍQh WÃm theo ÄÈÇÎQg NÌQh QJRDÎi 2. .ÌFh WKÈÇÑF FÇ EDÏn FXÏa MG then hoa
D hay theo ÄÈÇÎQg NÌQh trong d 7KHQ hoa : WLÅu FKXÃÚQ KRÑa
- ¤ÈÇÎQg NÌQh WURQg d FXÏa WUXÝc WKHQ hoa
- ¤ÈÇÎQg NÌQh QJRDÎi D FXÏa WUXÝc WKHQ hoa
'G
- ¤ÈÇÎQg NÌQh WUXQg EÉQh d1 FXÏa WUXÝc WKHQ hoa : G
- &KLÅØu UÆÞQg B FXÏa mayÇ

- &KLÅØu GDÎi FXÏa WUXÝc WKHQ hoa l
D
- 6ÆÜ WKHQ WUÅQ WUXÝc Z
ƒ 'XÎQg cho MG coÑ \Åu FÃØu cao YÅØ ÄÆÞ ÄÆØQg WÃm
- .ÌFh WKÈÇÑc WLÅÜt GLÅÝQ : FKLÅØu cao h, FKLÅØu UÆÞQg E
ƒ .LÅÚu OÂ×p d: Gia FÆQg FKÌQh [DÑc NÌFh WKÈÇÑc d (OÆÛ:
PDÎi WURÎQ WURQg, WUXÝc: PDÎi ÄÍQh KÉQh)
Ÿ ÄÆÞ ÄÆØQg WÃm cao KÇQ so YÇÑi NLÅÚu OÂ×p theo
ÄÈÇÎQg NÌQh QJRDÎi D, ÄÂ×t WLÅØQ KÇQ
23 21

) ¤ÍQh
h WÃm
m theo
o ÄÈÇÎQg NÌQh
h QJRDÎ
Dii D hay
y theo
o ÄÈÇÎQg NÌQh
h trong
gd
3. &DÑF PP OÂ×p ÄÅÚ ÄÍQh WÃm PÆÜi JKHÑp then hoa

) ¤ÍQh WÃm theo FDÝQh EÅn

ƒ &ÃØQ gia FÆQg FKÌQh [DÑc NÌFh WKÈÇÑc E
ƒ .KÆQg EDÏo ÄDÏm ÄÆÞ
ÄÆØQg WÃm moayÇ - WUXÝc
D ƒ 7DÏi WURÞQg SKÃQ EÆÜ ÄÅØu WUÅQ
ƒ .LÅÚu OÂ×p theo D: Gia FÆQg FKÌQh [DÑc NÌFh WKÈÇÑc D FDÑc UÂQg; QKÇÎ khe KÇÏ PÂÝt EÅQ
(WUXÝc: PDÎi WURÎQ QJRDÎi, OÆÛ: FKXÆÜt HÑp) QKRÏ QÅQ WUDÑQh ÄÈÇÞc va ÄÃÝp khi
WDÏi WURÞQg thay ÄÆÚi FKLÅØu
Ÿ ÄÇQ JLDÏQ, reÐ WLÅØQ KÇQ so YÇÑi NLÅÚu OÂ×p theo d
ChÊ GXÎQg ÄÈÇÞc khi OÆÛ moayÇ NKÆQg QKLÅÝt OX\ÅÝQ; ÄÆÞ Ÿ GXÎQg cho MG FKÍu momeQ [RÂ×Q OÇÑQ,
FÈÑQg NKÆQg OÇÑQ (coÑ WKÅÚ FKXÆÜt HÑp ÄÈÇÞc) NKÆQg \Åu FÃØu cao YÅØ ÄÆÞ ÄÆØQg WÃm

24 22
Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN
 4. 7ÌQh PÆÜi JKHÑp then hoa ) ¤ÍQKWÃPWKHRÄÈÇÎQJNÌQKQJRDÎL'KD\WKHRÄÈÇÎQJNÌQKWURQJd
F ¤LÅØu NLÅÝn EÅØn PRÎn

7
¤ÅÚ KDÝQ FKÅÜ PRÎQ : VP d > VP @ Dao FKXӕt
G P OK=
Chi WLӃt ÿӋm
[Vm] : ӭQg VXҩt cho phép khi tính vӅ mòn UăQg then hoa
'үn KѭӟQg dao
) &DÑFh WÌQh PÆÜi JKHÑp then hoa
ƒ &KRÞQ NÌFh WKÈÇÑc WKHQ hoa theo ÄÈÇÎQg
NÌQh WUXÝc Ÿ WÌQh FKLÅØu GDÎi l theo ÄLÅØu NLÅÝQ
EÅØQ GÃÝp Ÿ NLÅÚm tra ÄLÅØu NLÅÝQ EÅØQ PRÎQ
ƒ &KRÞQ WUÈÇÑc FKLÅØu GDÎi WKHQ hoa l Ÿ NLÅÚm QJKLÅÝm
ÄLÅØu NLÅÝQ EÅØQ GÃÝp vaÎ ÄLÅØu NLÅÝQ EÅØQ PRÎQ Gia công rãnh then trên lӛ EҵQg SKѭѫQg pháp FKXӕt

27 25

4. 7ÌQh PÆÜi JKHÑp then hoa

‰3. ¤DÑQh giaÑ PÆÜi JKHÑp then vaÎ then hoa
a) &DÑF GDÝQg KRÏQg FKXÏ \ÅÜu
) ¨u QKÈÇÞF ÄLÅÚm FXÏa PÆÜi JKHÑp then ƒ 'ÃÝp EÅØ PÂÝt ODÎm YLÅÝc EP WLÅÜp [XÑc theQ hoa-UDÐQh moayÇ)
ƒ Ѭu ÿLӇm ƒ %LÅÜQ GDÝQg GHÏo vaÎ khe KÇÏ Ÿ FKX\ÅÚQ ÄÆÞQg WÈÇQg ÄÆÜi
&ҩXWҥRÿѫQJLҧQFKҳFFKҳQGӉWKiROҳSUӁWLӅn JLÈÐa FDÑc EÅØ PÂÝt ODÎm YLÅÝc Ÿ MG coÑ WKÅÚ EÍ KRÏQg do PRÎQ
b) ĈLӅu NLӋQ EӅQ Gұp
ƒ 1Kѭӧc ÿLӇm
7
3Kҧi làm rãnh then trên WUөc Ÿ WLӃt GLӋn WUөc bӏ 7ÌQh WRDÑQ quy ÈÇÑc : VG d >VG @
JLҧm và sinh ra Wұp trung ӭQg VXҩt Ÿ làm \Ӄu WUөc G P OK=\
6RYӟLWKHQJKpSOӓQJWKHQJKpSFăQJJk\OӋFK Vd : ÈÑQg VXÃÜt WUXQg EÉQh WUÅQ EÅØ PÂÝt ODÎm YLÅÝc [MPa]
WkPQKLӅXOjPWăQJUXQJÿӝQJFKRFiFFKLWLӃW T : momeQ [RÂ×Q WUX\ÅØQ qua PÆÜi JKHÑp [Nmm]
Pi\ÿѭӧFJKpSOjPFKRPRD\ѫEӏQJKLrQJÿL dm : ÄÈÇÎQg NÌQh WUXQg EÉQh FXÏa theQ hoa [mm]
ѬXÿLӇP FyWKӇFKӏXÿѭӧFYDÿұp l : FKLÅØu GDÎi PÆÜi JKHÑp [mm]
h : FKLÅØu cao EÅØ PÂÝt WLÅÜp [XÑc FXÏa UÂQg [mm]
\ : KÅÝ VÆÜ o SKÃQ EÆÜ NKÆQg ÄÅØu FXÏa WDÏi WURÞQg
28 26
[Vd] : ÈÑQg VXÃÜt GÃÝp cho SKHÑp
Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN
 ) ѬXQKѭӧFÿLӇPFӫDPӕLJKpSWKHQKRa
6RYӟL0*WKHQ0*WKHQKRDFyѭXQKѭӧFÿLӇPVDu:
ƒ Ѭu ÿLӇm
- 0*ÿѭӧFWkPÿӗQJKѫQGӉGLÿӝQJ&70WUrQWUөc
- .KҧQăQJFKӏXWҧLOӟQKѫQVRYӟL0*WKHQFQJ
NtFKWKѭӟFGREӅPһWOjPYLӋFOӟQKѫQWҧLWUӑQJ
SKkQEӕÿӅXKѫQWUrQEӅPһWUăQJ)
- Ĉ%PӓLFDRKѫQFKӏXYDÿұS77ÿӝQJWӕWKѫn
ƒ 1Kѭӧc ÿLӇm
- 77ӭQJVXҩWӣJyFUmQKQKѭQJtWKѫQVRYӟL0*WKHQ)
- 7ҧi WUӑQg phân bӕ JLӳa các UăQg không ÿӅu
- 'өQg cө//WKLӃt bӏ chuyên dùng ÿӇ chӃ Wҥo//NLӇm tra
29

Lê Cung-Bộ môn TKM.HTCN-ĐHBKĐN