Informacja o zadaniach na kartkówce z tematów: 1, 2 , 4 [Rządzący i rządzeni]

 Jeśli chodzi o temat 1 [polis]

 Trzeba znać pojęcia związane z organizacją, strukturą społeczną i ustrojem
politycznym polis [polis, hoplici, falanga, obywatele, chłopi zależni, metojkowie,
xenos, niewolnicy, eupatrydzi, Areopag, demokracja, oligarchia, tyrania].
Terminy z tym związane mogą wystąpić jako pojęcia, które trzeba będzie albo
objaśnić, albo rozpoznać i przyporządkować do objaśnień lub w zdaniach typu
prawda – fałsz.

 Zadanie z tego tematu będzie sprawdzało znajomość ewolucji ustroju Aten od

czasów archaicznych [VIII-VI] do klasycznych [V- IV w.] poprzez kolejne reformy
przeprowadzone przez trzech polityków: Solona [s. 5-6], Klejstenesa [s.6, uwaga
na schemat u dołu strony] i Peryklesa [s. 7].
Zwracam uwagę na terminy i pojęcia, które tu występują: obywatele czterech klas
majątkowych, teci, eklezja (Zgromadzenie Ludowe), Rada 500, prytanie, sąd
ludowy, ostracyzm, liturgie, atimia.

 Temat 2 [Rzym].
 Trzeba znać pojęcia i terminy związane z ustrojem starożytnego Rzymu, mogą one
– podobnie, jak w przypadku Grecji – wystąpić jako pojęcia, które trzeba będzie
albo objaśnić, albo rozpoznać i przyporządkować do objaśnień lub w zdaniach
typu prawda – fałsz, bądź w zadaniu na uzupełnienie brakujących słów
[plebejusze, patrycjusze, trybuni ludowi, nobilowie, ekwici, plebs, niewolnicy,
latyfundia, prawa obywateli rzymskich: ius suffragii, ius honorum, ius conubii, ius
commercii]. Podr. s. 10-11
 Umieć rozwiązać skrót SPQR i co on oznaczał [s. 11 – ramka]
 Trzeba znać instytucje ustroju rzymskiego [s. 11-12]:
- zgromadzenia ludowe [centurialne i tribusowe]; kto je tworzył, jakie miały
kompetencje i jaki był tryb podejmowania przez nie uchwał
- senat – kto w nim zasiadał, jak długo, jakie były kompetencje i rola ustrojowa
tego organu
- urzędy (magistratura) [konsulowie, pretorzy, cenzorzy, edylowie, kwestorzy,
dyktator] - kto mógł jej sprawować, jak długo, jakie były kompetencje
poszczególnych urzędników
- co to był cursus honorum, czyli kolejność sprawowania urzędów [uwaga! jest w
tekście źródłowym s. 13]

 Trzeba znać przebieg tzw. walki stanów w okresie republiki [s. 10], tj. walki
plebejuszy z patrycjuszami o równouprawnienie i dostęp do urzędów oraz jej
wynik jeśli chodzi o zmianę stosunków społecznych [powstanie nowej elity
urzędniczo-senatorskiej: nobilów (nobilitas) oraz plebsu i ekwitów].
  Główne pytanie z tego tematu będzie wymagało znajomo
 Jaki typ ustroju reprezentowała republika rzymska: demokrację czy oligarchię?
 Temat 4 [monarchie średniowieczne].
 Trzeba znać trzy etapy ewolucji ustroju średniowiecznej monarchii: monarchia
patrymonialna, rozdrobnienie feudalne, monarchia stanowa.
 Podstawy władzy królewskiej w monarchiach średniowiecznych [cywilna,
wojskowa, sakralna, s. 20].
 Trzeba znać czas i okoliczności nadania władzy monarszej sakralnego charakteru i
informacje o dynastii Merowingów [481-751] i Karolingów [751-987] [Chlodwig,
Karol Młot, Pepin Krótki, Karol Wielki, s. 20-21]. W jaki sposób Karolingowie
przejęli władzę królewską w państwie Franków [s. 20].
 Co to było patrimonium Sancti Petri, kiedy i w jakich okolicznościach powstało [s.
21].
 Trzeba znać terminy i pojęcia dotyczące etapów ewolucji ustroju monarchii
średniowiecznej [patrymonialna, rozdrobnienie feudalne i stanowa] oraz
kształtowania się ustroju feudalnego [związki wasalsko-seniorskie i związki pan
feudalny – chłop poddany]. Trzeba będzie albo rozpoznać objaśnienie i
przyporządkować do podanego terminu lub dopisać termin do podanego
objaśnienia lub rozstrzygnąć stwierdzenie typu prawda – fałsz:
Np. wasal, senior, beneficjum, feudum, lenno, rycerstwo, komendacja, chłop
poddany i jego powinności (daniny i pańszczyzna), hołd lenny, inwestytura
(uwaga! informacje obok ilustracji na s. 22 i schemat drabiny feudalnej poniżej),
stany społeczne, monarchia stanowa, przedstawicielstwo [zgromadzenie]
stanowe, Parlament, Stany Generalne.
Trzeba wiedzieć, jakie były przyczyny rozdrobnienia feudalnego [s21], a następnie
powody jego przezwyciężenia i odbudowy władzy monarszej (choć już na nowych
zasadach -we współpracy ze stanami) [s. 22-23].