22 • 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)

“ĐẢNG TA LÀ ĐẠO ĐỨC, LÀ VĂN MINH”(1)

TS. NGUYỄN PHƯƠNG AN (*)

Tóm tắt: Trong “Bài nói tại Lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng” (1930 - 1960), Chủ
tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”. Đó vừa là một trong những
cách tiếp cận của hệ thống quan niệm Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam, vừa định
hướng tiêu chuẩn cần đạt đến trong toàn bộ quá trình hoạt động, xây dựng và phát triển của
Đảng. 90 năm qua (1930 - 2020), bằng thực tiễn vẻ vang và sinh động, Đảng Cộng sản Việt
Nam luôn phấn đấu “Là thống nhất, độc lập, là hòa bình, ấm no”(2), tiêu biểu cho trí tuệ, danh
dự, lương tâm của dân tộc và thời đại. 90 năm qua, “…lịch sử Đảng là cả một pho lịch sử bằng
vàng”(3).
Từ khóa: Đảng Cộng sản Việt Nam; đạo đức; văn minh

Đ
ảng Cộng sản Việt Nam ra đời từ
nhu cầu đời sống và đòi hỏi sinh tồn
của dân tộc, là kết quả của những
sáng tạo văn hóa diễn ra tất yếu trong bối cảnh
nửa cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.
Việt Nam những năm cuối thế kỉ XIX, đầu
thế kỉ XX, chế độ phong kiến tồn tại hàng nghìn
năm đến giai đoạn lạc hậu tột độ, ngăn trở quá
trình tiến lên giai đoạn văn minh cao hơn vốn
đã diễn ra ở nhiều khu vực trên thế giới - văn
minh công nghiệp. Chính sách bế quan tỏa cảng
của triều đình nhà Nguyễn là điển hình cho tính
chất lạc hậu của nền quân chủ. Bánh xe văn
minh nhân loại vẫn lăn trên đất nước ta, dù bằng
cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp.
Học viện Chính trị khu vực II, Học viện Chính trị
(*)
quốc gia Hồ Chí Minh
Những biểu hiện bạc nhược của triều đình nhà
Nguyễn trong chống ngoại xâm, cũng như sự cấu
kết sau khi thực dân Pháp thiết lập ách thống trị,
một mặt cho thấy, nền quân chủ không còn đủ tư
cách đại diện cho dân tộc, mặt khác, đặt ra yêu cầu
về một lực lượng lãnh đạo mới.
Chính sách thống trị của thực dân Pháp vô
cùng tàn bạo, biến nước ta từ nước phong kiến
độc lập thành nước thuộc địa nửa phong kiến.
Về chính trị, thực dân Pháp thực hiện chính
sách “chia để trị”, nhằm phá hoại khối đoàn kết
của nhân dân, sự thống nhất lãnh thổ của đất
nước. Nền độc lập dân tộc, sự thống nhất Tổ quốc
là “lẽ sinh tồn cũng như mục đích cuộc sống” cao
nhất của dân tộc ta. Truyền thống dựng nước và
giữ nước hào hùng của dân tộc cũng từ nguyên tắc
đó mà có. Văn hóa cao nhất là văn hóa giữ nước,
giữ vững sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của

Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020

• 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
dân tộc. Đó cũng là yêu cầu, giá trị đạo đức cao
nhất của nhân dân ta.
Về kinh tế, bản chất phi văn minh, phi đạo
đức thể hiện ở sự duy trì phương thức sản xuất
phong kiến cùng với sự du nhập một cách hạn chế
phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Đây là
hành động phản bội lại truyền thống vẻ vang của
đại cách mạng Pháp, đi ngược lại tiến trình phát
triển của văn minh nhân loại vốn đã diễn ra trước
đó khá lâu. Khẩu hiệu vĩ đại của cách mạng tư
sản Pháp “Tự do - Bình đẳng - Bác ái” bị vi phạm
nghiêm trọng bởi phương thức cai trị về kinh tế
của thực dân Pháp ở Việt Nam. Thực chất, chính
sách kinh tế của thực dân Pháp là ăn cướp, bóc lột,
cưỡng bức đã kìm hãm sức sản xuất - một trong
những yếu tố quan trọng của nền văn minh. Nền
sản xuất tạo ra những điều kiện vật chất mà thiếu
nó thì nền văn minh và đạo đức khó có thể ra đời
và phát triển. Bởi, bản thân nền sản xuất cũng là
một biểu tượng văn minh.
Về văn hóa, thực dân Pháp thực hiện chính
sách văn hóa giáo dục thực dân, dung túng, duy
trì các hủ tục lạc hậu và đầu độc nhân dân ta bằng
thuốc phiện, rượu cồn; tuyên truyền tâm lí tự ti,
vong bản… hủy hoại các giá trị truyền thống tốt
đẹp của dân tộc Việt Nam.
Chế độ thuộc địa Pháp ở Việt Nam là hiện
tượng phản văn hóa. Nó chà đạp, thủ tiêu văn
hóa, đầu độc và giết dần giết mòn dân tộc ta bằng
chính sách cai trị. Dân ta muốn sống thì phải làm
cách mạng, lật đổ chế độ thống trị của thực dân
Pháp và tay sai - “cách mạng thì sống, không cách
mạng thì chết”. Để cách mạng thành công “trước
hết phải có đảng cách mệnh”. Như vậy, Hồ Chí
Minh khởi xướng con đường cách mạng dân tộc
dân chủ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam và
sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo con
đường cách mạng này là “vì lẽ sinh tồn” của dân
tộc ta. Đó là hiện tượng văn hóa.
Trên thế giới diễn ra hai xu hướng đối nghịch
nhau. Nếu chủ nghĩa tư bản cùng giai cấp tư sản
đã trải qua thời kì tiến bộ, chuyển sang giai đoạn
đế quốc chủ nghĩa, bộc lộ nhiều nhược điểm phi
văn hóa, phi nhân tính, thì sự phát triển của phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế với giai cấp
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020
23
công nhân đứng ở trung tâm của thời đại và đội
tiền phong (Đảng Cộng sản) là tiêu biểu cho nền
văn hóa tương lai (văn hóa cộng sản chủ nghĩa),
nền đạo đức mới (đạo đức cộng sản chủ nghĩa).
Xét ở giác độ văn hóa, đó là tính tất yếu của sự
phát triển văn hóa. Đứng trước những thử thách
nghiêm trọng, văn hóa lại đặt ra yêu cầu và sáng
tạo ra lực lượng để thực hiện yêu cầu. Lực lượng
đó là Đảng Cộng sản.
Trên cơ sở tố cáo tội ác và nhận thức thấu đáo
bản chất của chủ nghĩa thực dân đế quốc, nghiên
cứu và đồng tình với Cách mạng Tháng Mười
Nga, với Quốc tế Cộng sản, Nguyễn Ái Quốc
hướng các dân tộc bị áp bức đi theo con đường
Cách mạng Tháng Mười Nga. Thông qua nghiên
cứu lí luận và hoạt động thực tiễn, nhất là sau khi
đến với Chủ nghĩa Mác - Lênin, Nguyễn Ái Quốc
đã tổ chức và chủ trì Hội nghị thành lập Đảng.
Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự
kế tiếp sáng tạo văn hóa ở một nước thuộc địa.
Với tư cách là tổ chức chính trị tiên tiến có tính
vượt trội so với các tổ chức chính trị cùng thời
kì, Đảng là con đẻ của sự vận động lịch sử, xuất
hiện đáp ứng yêu cầu khách quan của lịch sử dân
tộc, gánh vác sứ mệnh dẫn dắt nhân dân đoàn kết
đứng lên đấu tranh tự giải phóng khỏi cuộc đời nô
lệ, giành lấy chủ quyền. Đảng tự nguyện nhận làm
bộ tham mưu tối cao và đội tiền phong dũng cảm
trong cuộc đấu tranh của nhân dân. Chỉ khi Đảng
Cộng sản Việt Nam được thành lập, lãnh đạo nhân
dân đấu tranh giành chính quyền với thắng lợi của
Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lẽ sinh tồn và
mục đích sống của dân tộc mới được đáp ứng.
Cũng chỉ khi cách mạng đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam, dân tộc ta mới hòa vào
dòng chảy phát triển của văn minh nhân loại và
góp phần vào xu thế đó. Đảng ra đời từ nhu cầu
văn hóa và đáp ứng tiêu chí tiến bộ, nhân văn của
yêu cầu.
Đảng là sản phẩm hợp thành của các yếu tố
mang giá trị đạo đức, văn minh. Khái quát quy
luật đặc thù ra đời Đảng Cộng sản Việt Nam,
Hồ Chí Minh viết: “Chủ nghĩa Mác - Lênin kết
hợp với phong trào công nhân và phong trào yêu
nước đã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản
24 • 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
Đông Dương vào đầu năm 1930”(4). Đó là sự kết
hợp các giá trị đạo đức, văn minh.
- Chủ nghĩa Mác - Lênin: là hệ thống có căn
cứ khoa học của các quan điểm triết học, kinh tế,
chính trị - xã hội; học thuyết về nhận thức và cải
tạo thế giới, về những quy luật phát triển của xã
hội, tự nhiên và tư duy con người, về những con
đường cách mạng lật đổ chế độ bóc lột và xây
dựng chủ nghĩa cộng sản; thế giới quan của giai
cấp công nhân và đội tiền phong của nó là các
đảng cộng sản và công nhân.
Xét dưới giác độ đạo đức, văn minh, Hồ Chí
Minh nhận định về Chủ nghĩa Mác - Lênin:
- Thứ nhất, Chủ nghĩa Mác - Lênin là lí luận
khoa học trên nhiều lĩnh vực. Hồ Chí Minh đồng
tình với quan niệm của Ph.Ăngghen: Lí luận là
sự tổng kết những kinh nghiệm của loài người,
là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội
tích trữ lại trong quá trình lịch sử. Lí luận của Chủ
nghĩa Mác - Lênin là sự tổng kết kinh nghiệm của
phong trào công nhân từ trước đến nay của tất cả
các nước. Nó là: “Khoa học về các quy luật phát
triển của tự nhiên và xã hội; khoa học về cách
mạng của quần chúng bị áp bức và bị bóc lột; khoa
học về thắng lợi của chủ nghĩa xã hội ở tất cả các
nước; khoa học về xây dựng chủ nghĩa cộng sản “
(Stalin)”(5). Vì là một khoa học đúng đắn và toàn
diện được khái quát từ đúc kết kinh nghiệm, Chủ
nghĩa Mác - Lênin là sự kết tinh trí tuệ nhân loại.
Thứ hai, Chủ nghĩa Mác - Lênin là khoa học
về giải phóng toàn diện con người; mang bản
chất sáng tạo, đổi mới. Đây là giá trị đạo đức,
văn minh cao nhất của Chủ nghĩa Mác - Lênin.
Bởi, “Chủ nghĩa Mác - Lênin đã xây dựng lý luận
đúng đắn và toàn diện cho cuộc cách mạng dân
tộc chống đế quốc”(6); “Chủ nghĩa Mác - Lênin
đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân
dân Việt Nam, không những là cái “cẩm nang”
thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà
còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới
thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản”(7). Tổng kết kinh nghiệm thắng
lợi của cách mạng Việt Nam, Hồ Chí Minh chỉ rõ,
chúng ta giành được thắng lợi là do nhiều nhân tố,
nhưng cần nhấn mạnh rằng, những thắng lợi đó
trước hết nhờ cái vũ khí không gì thay thế được là
Chủ nghĩa Mác - Lênin.
Hồ Chí Minh khẳng định và phát huy bản chất
sáng tạo, đổi mới của Chủ nghĩa Mác - Lênin. Với
Hồ Chí Minh, lí luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin
không phải là không có chỗ trống do sự biến đổi
của thời gian và hoàn cảnh. Người là điển hình
của sự vận dụng và phát triển sáng tạo lí luận Mác
- Lênin phù hợp với thực tiễn cách mạng.
Thứ ba, Chủ nghĩa Mác - Lênin được sáng
lập bởi những vĩ nhân kiệt xuất, được bảo vệ và
phát triển bởi nhân dân tiến bộ và tạo dựng nên
những con người đạo đức, văn minh. C.Mác,
Ph.Ăngghen, V.I.Lênin luôn được Hồ Chí Minh
ca ngợi về trí tuệ, đạo đức. Sống cùng thời đại
và chịu ảnh hưởng trực tiếp của V.I.Lênin trên cả
phương diện lí luận và thành quả thực tiễn, Hồ
Chí Minh ca ngợi: “Không phải chỉ thiên tài của
Người, mà chính là tính coi khinh sự xa hoa, tinh
thần yêu lao động, đời tư trong sáng, nếp sống
giản dị, tóm lại là đạo đức vĩ đại và cao đẹp của
người thầy, đã ảnh hưởng lớn lao tới các dân tộc
châu Á, và đã khiến cho trái tim của họ hướng về
Người, không gì ngăn cản nổi”(8).
Hồ Chí Minh luôn nhất quán Chủ nghĩa Mác
- Lênin là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho
hành động của Đảng. Lí tưởng vạch ra bởi Chủ
nghĩa Mác - Lênin được Đảng trung thành, phấn
đấu thực hiện. Các nhà kinh điển của Chủ nghĩa
Mác - Lênin là người thầy vĩ đại, là tấm gương
sáng dẫn dắt mỗi cán bộ, đảng viên và toàn Đảng.
Giá trị đạo đức, văn minh của Chủ nghĩa Mác -
Lênin là vốn quý của Đảng, góp phần quan trọng
để Đảng là đạo đức, là văn minh. Trung thành và
vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác - Lênin cũng là
quá trình Đảng củng cố và không ngừng vươn lên
thành đạo đức, văn minh.
- Phong trào công nhân là sản phẩm của nền
văn minh công nghiệp, là phong trào của giai cấp
tiến bộ đại diện cho phương thức sản xuất tiên
tiến, giai cấp gắn liền giải phóng bản thân với giải
phóng nhân loại. Đây là môi trường hiện thực của
Chủ nghĩa Mác - Lênin, tiền đề thực tiễn của các
Đảng Cộng sản.
Phong trào công nhân Việt Nam là phong trào
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020
• 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
cách mạng xuất phát từ thực tiễn, là hoạt động của
công nhân với tính cách là một giai cấp. Tính chất
của phong trào đó xuất phát từ bản chất của giai
cấp công nhân Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã chỉ ra: “Đặc tính cách mạng của giai cấp công
nhân là: kiên quyết, triệt để, tập thể, có tổ chức, có
kỉ luật”(9); dũng cảm nhất, cách mạng nhất, luôn
gan góc đương đầu với bọn đế quốc thực dân.
Phong trào công nhân có sức lôi cuốn, quyết định
chiều hướng phát triển của phong trào dân tộc
theo tư tưởng cách mạng vô sản. Sau khi Đảng
ra đời, phong trào công nhân đặt dưới sự lãnh đạo
của Đảng, hòa chung trong dòng chảy đấu tranh
của toàn dân tộc và nhân loại tiến bộ, vì mục tiêu
giải phóng dân tộc, xã hội và con người.
Từ bản chất của giai cấp chủ thể và sự thể hiện
trong thực tiễn, phong trào công nhân nói chung,
cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân Việt Nam
nói riêng, là phong trào cách mạng mang giá trị
đạo đức và văn minh.
- Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam: V.I.Lênin
nêu luận điểm Đảng Cộng sản là sản phẩm của
sự kết hợp Chủ nghĩa Mác với phong trào công
nhân. Trên bình diện văn hóa, đó là sự kết hợp tri
thức văn hóa cao với khát vọng và hành vi sôi sục
mang tính nhân văn sâu đậm của nhân dân. Do
vậy, Đảng cũng là biểu trưng của văn hóa, nhưng
là biểu trưng của văn hóa cao - văn minh, của văn
hóa nhân văn - đạo đức.
Xuất phát từ tình hình của nước thuộc địa nửa
phong kiến, Hồ Chí Minh nhận thấy, sự ra đời của
Đảng Cộng sản Việt Nam nếu chỉ kết hợp Chủ
nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân thì
chưa đủ, vì giai cấp công nhân còn nhỏ bé, phong
trào công nhân còn non yếu. Do đó, phải kết hợp
với phong trào yêu nước rộng lớn của nhân dân
đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân vốn diễn ra
liên tiếp, từ rất lâu trước khi có giai cấp công nhân
và phong trào công nhân.
Yêu nước là giá trị phổ quát, phẩm chất chung
của nhiều dân tộc. Ở nền văn hóa Việt Nam, yêu
nước không chỉ là phẩm chất chính trị, mà còn là
tình cảm thiêng liêng, phẩm giá đạo đức, lẽ sống,
chuẩn giá trị cao nhất, luôn đứng ở vị trí hàng đầu
trong thang giá trị tinh thần truyền thống. Hồ Chí
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020
25
Minh ca ngợi: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu
nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ
xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh
thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô
cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy
hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước
và lũ cướp nước”(10).
Chủ nghĩa yêu nước truyền thống là nguồn gốc
tư tưởng - văn hóa trực tiếp hình thành nên chủ
nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh. Yêu nước là xuất
phát điểm, là cơ sở, nền tảng, là điểm tựa cho Hồ
Chí Minh trong suốt cuộc đời. Người chỉ rõ: “Lúc
đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải
chủ nghĩa cộng sản đã đưa tôi tin theo Lênin, tin
theo Quốc tế thứ ba”(11). Yêu nước ở Hồ Chí Minh
là gắn liền độc lập, tự do của đất nước với hạnh
phúc của nhân dân; gắn liền độc lập dân tộc với
chủ nghĩa xã hội, gắn liền chủ nghĩa yêu nước với
chủ nghĩa quốc tế vô sản. Chủ nghĩa yêu nước Hồ
Chí Minh là biến tình cảm, tinh thần thành sức
mạnh tổ chức, hoạt động thực tiễn. Đó là sự phát
huy truyền thống yêu nước Việt Nam trong thời
đại mới dưới ánh sáng của Chủ nghĩa Mác- Lênin.
Trong một nước thuộc địa, kinh tế lạc hậu
như Việt Nam, phong trào yêu nước vẫn là phong
trào rộng lớn nhất, lôi cuốn nhiều giai cấp, tầng
lớp có tinh thần dân tộc chống đế quốc thực dân.
Đây là điều khác biệt, không giống với các nước
phương Tây. Ở đây, phong trào công nhân dù có
tiên tiến nhất, nhưng nếu không gắn bó với phong
trào yêu nước, trở thành nòng cốt của phong trào
yêu nước, thì cũng không mở rộng được cuộc đấu
tranh chống chủ nghĩa thực dân, thành lập Đảng
và lãnh đạo cuộc đấu tranh đến thắng lợi.
Như vậy, chủ nghĩa yêu nước Việt Nam là
nấc thang cao nhất trong bảng giá trị truyền
thống của văn hóa dân tộc, đồng thời là giá trị
đạo đức cao nhất của nhân dân Việt Nam. Xét ở
góc độ bộ phận hợp thành, chủ nghĩa yêu nước
là nhân tố quan trọng tạo nên tính đạo đức, văn
minh của Đảng.
Tóm lại, mỗi bộ phận hợp thành Đảng đều
mang giá trị đạo đức, văn minh. Sự kết hợp các
bộ phận đó trong thể thống nhất Đảng Cộng sản
Việt Nam - giúp cho các giá trị đạo đức, văn minh
26 • 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
của riêng mỗi bộ phận được phát huy. Chủ nghĩa
Mác - Lênin chỉ là đạo đức, văn minh trên trang
giấy nếu không có phong trào đấu tranh của giai
cấp công nhân hiện thực hóa; ngược lại, không
có Chủ nghĩa Mác - Lênin, phong trào công nhân
sẽ không đi đúng và thực hiện được các mục tiêu
đạo đức, văn minh. Ở Việt Nam, Chủ nghĩa Mác -
Lênin và phong trào công nhân chỉ tồn tại và phát
huy vai trò khi được gắn kết chặt chẽ với phong
trào yêu nước.
Đảng Cộng sản Việt Nam mang bản chất
giai cấp công nhân, đại biểu trung thành cho lợi
ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động
và toàn dân tộc. Hồ Chí Minh có hai cách diễn
đạt thể hiện về bản chất giai cấp của Đảng. Cách
thứ nhất: “Đảng là đội tiên phong của vô sản giai
cấp”; “là đội quân tiên phong của đạo quân vô
sản”; “Đảng của giai cấp vô sản”. Cách thứ hai:
“Chính vì Đảng Lao động Việt Nam là Đảng của
giai cấp công nhân và nhân dân lao động, cho nên
nó phải là Đảng của dân tộc Việt Nam”(12); “Đảng
Lao động là tổ chức cao nhất của giai cấp cần lao
và đại biểu cho lợi ích của cả dân tộc… Vì vậy,
Đảng là Đảng của giai cấp lao động, mà cũng là
Đảng của toàn dân”(13); “Đảng ta là Đảng của giai
cấp, đồng thời cũng là của dân tộc, không thiên
tư, thiên vị”(14).
Giai cấp công nhân là người lãnh đạo cách
mạng, đấu tranh cho quyền lợi của giai cấp mình
và của toàn dân tộc. Hồ Chí Minh chỉ ra: “Đặc
tính cách mạng của giai cấp công nhân là: kiên
quyết, triệt để, tập thể, có tổ chức, có kỉ luật”(15);
“dũng cảm nhất, cách mạng nhất, luôn gan góc
đương đầu với bọn đế quốc thực dân”(16). Đảng là
đội tiên phong có tổ chức và là tổ chức cao nhất
của giai cấp công nhân, gồm những người ưu tú
nhất, giác ngộ nhất, kiên quyết nhất của giai cấp.
Giai cấp công nhân là giai cấp tiến bộ, đạo đức và
Đảng là bộ phận đứng ở đỉnh cao trong đó.
Nói đến bản chất giai cấp của Đảng phải nói
đến vấn đề cơ bản: Mục đích, lí tưởng của Đảng
là gì, phấn đấu cho ai, đại diện cho ai. Trong
quá trình cách mạng, Đảng luôn đứng vững trên
quan điểm, lập trường của giai cấp công nhân
để xác định cương lĩnh, đường lối, chủ trương.
Đường lối đó tuyệt đối trung thành với lợi ích
của giai cấp công nhân, đồng thời đại biểu cho
lợi ích của nhân dân lao động và của toàn dân tộc.
Cần hiểu “nhân dân lao động” là những người
được giác ngộ chính trị theo quan điểm của Chủ
nghĩa Mác - Lênin. Khái niệm “nhân dân” có
nội dung được xác định rõ ràng, trong đó có
những bộ phận tiêu biểu cho xu hướng chính trị
và ý thức cộng đồng lành mạnh. Đó là sự liên
minh của giai cấp công nhân, giai cấp nông dân
và đội ngũ trí thức yêu nước.
Nói đến dân tộc là nói đến một dân tộc chân
chính. C.Mác, Ph.Ăngghen nói các Đảng Cộng
sản phải tự mình trở thành dân tộc là trên cái ý
nghĩa chân chính của vấn đề dân tộc được biểu
hiện ở những nét chính, như: không biểu hiện sô
vanh; không hẹp hòi, thiển cận; có sự thống nhất
bền vững về thực chất trong một quốc gia; có xu
hướng phát triển tiến bộ phù hợp xu thế quốc tế
và có quan hệ quốc tế đúng đắn, văn minh; là
một cộng đồng ổn định và phát triển. Các Đảng
Cộng sản tất yếu phải là đại diện cho lợi ích dân
tộc mình.
Là đảng của giai cấp công nhân, Đảng mang
trong mình tất cả những phẩm chất ưu việt của
giai cấp công nhân, trong đó có bản chất đạo đức,
văn minh; là đảng của nhân dân lao động, Đảng
đại diện cho lực lượng sáng tạo ra mọi nền văn
minh, mọi giá trị đạo đức; là đảng của dân tộc,
Đảng kết tinh truyền thống của một dân tộc nghìn
năm văn hiến, trọng đạo đức, trọng tình nghĩa. Xét
cả trên phạm vi thế giới hay dân tộc, cái chung
nhân loại đến cái riêng đất nước, giai cấp nòng cốt
đến nền tảng tồn tại, Đảng đều đại diện cho những
lực lượng tiến bộ.
Đảng Cộng Sản Việt Nam có mục tiêu, lí
tưởng đạo đức, văn minh. Cuộc đấu tranh của
nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng là theo lí
tưởng cộng sản chủ nghĩa. Đặc trưng của lí tưởng
cộng sản chủ nghĩa là tính nhân đạo chân chính,
được xác định trên cơ sở thiết lập hình thái kinh tế
- xã hội cộng sản chủ nghĩa, tiêu diệt tận gốc quan
hệ bóc lột, thống trị và phụ thuộc, thay vào đó là
những quan hệ mang tính người, biểu hiện qua
phương châm “Tất cả vì con người, vì hạnh phúc
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020
• 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
của con người”. Sự thỏa mãn toàn diện và triệt để
nhu cầu vật chất và tinh thần của con người khiến
lí tưởng cộng sản chủ nghĩa mang giá trị đạo đức,
văn minh. Đó là lí tưởng cao đẹp, trong sáng nhất
của con người, do con người và vì con người.
Lí tưởng cộng sản chủ nghĩa thể hiện ở ham
muốn tột bậc của Hồ Chí Minh: “Tôi chỉ có một
sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho
nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn
toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc,
ai cũng được học hành”(17). Người thường xuyên
căn dặn Đảng: “Chủ nghĩa cộng sản là mục đích
cuối cùng của Đảng ta. Đấu tranh cho chủ nghĩa
cộng sản là mục đích cuối cùng của người đảng
viên... mỗi đảng viên nâng cao quyết tâm phấn
đấu suốt đời cho lí tưởng cộng sản… cần luôn ghi
nhớ: Người cộng sản chúng ta không được phút
nào quên lí tưởng cao cả của mình là: suốt đời làm
cách mạng phấn đấu cho Tổ quốc hoàn toàn độc
lập, làm cho chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng
sản thắng lợi hoàn toàn trên Tổ quốc ta và trên thế
giới”(18).
Khi xác định con đường cứu nước theo lí tưởng
cộng sản chủ nghĩa, Hồ Chí Minh nêu quan điểm
về mục tiêu của cuộc cách mạng do Đảng lãnh
đạo. Mục tiêu tổng quát, xuyên suốt là lãnh đạo
thắng lợi cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải
phóng giai cấp, giải phóng con người ở Việt Nam,
góp phần vào thắng lợi chung của cuộc đấu tranh
trên phạm vi thế giới. Trên cái nền đó, ở những
giai đoạn khác nhau, mục tiêu của Đảng không
giống nhau. Tùy nhu cầu và điều kiện của cuộc
cách mạng ở mỗi thời điểm mà hướng trọng tâm
và ưu tiên vào một trong những nội dung của mục
tiêu tổng quát.
Mục tiêu đấu tranh trên hết và trước hết của
Đảng là giải phóng dân tộc. Tất cả những chủ
trương, đường lối, chiến lược, sách lược, mọi
hành động của Đảng trong thời kì đấu tranh giành
chính quyền đều nhằm thực hiện khát vọng cháy
bỏng nhất của toàn thể nhân dân - độc lập dân tộc.
Đi cùng với mục tiêu đó là sự thủ tiêu chủ nghĩa
thực dân với tư cách là lực lượng phản động, chủ
thể của ách áp bức thuộc địa, một hiện tượng phản
văn hóa, phi đạo đức. Các văn kiện được thông
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020
27
qua tại Hội nghị thành lập Đảng xác định mục tiêu
của cách mạng là “Làm tư sản dân quyền cách
mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng
sản”, trong đó, mục tiêu trước hết là đánh đổ đế
quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến” “làm
cho nước Nam hoàn toàn độc lập”(19) để đi tới xã
hội cộng sản.
Đầu năm 1941, Hồ Chí Minh về nước trực tiếp
lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Hiểu thấu thực
tiễn cách mạng, Người khẳng định: “Trong lúc
này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải
phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể
dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia dân
tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu mà quyền lợi của
giai cấp bộ phận đến vạn năm cũng không đòi lại
được”(20). Do có đường lối đúng đắn, Đảng đã huy
động được lực lượng đông đảo của toàn dân tộc,
kết hợp được sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời
đại để đưa cách mạng đến thắng lợi.
Thành quả lớn nhất của Cách mạng Tháng
Tám năm 1945 là “Dân ta đã đánh đổ các xiềng
xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên
nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ
quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ Dân
chủ Cộng hòa” (21). Đó là thắng lợi song trùng,
giành lại độc lập dân tộc cũng là lúc ách thống trị
thực dân bị thủ tiêu, xây dựng chế độ mới đồng
thời với đánh đổ chế độ quân chủ. Độc lập dân tộc
là quyền thiêng liêng, là giá trị văn hóa, đạo đức
cao nhất của nhân dân ta.
Quyền dân tộc tự quyết cũng là một trong
những tiêu chí của nền văn minh nhân loại mà các
nhà tư tưởng vĩ đại đã chỉ ra trong thời đại cách
mạng tư sản. So với chế độ quân chủ đã lỗi thời,
phản động thì nền dân chủ cộng hòa mang tính
nhân văn, tiến bộ, hợp với xu thế thời đại. Nền độc
lập đã giành được thì quyết đem tất cả tinh thần
và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ lấy. Chế
độ dân chủ cộng hòa được thiết lập phải không
ngừng được xây dựng và bảo vệ. Đó là nguyên tắc
sống còn của Đảng kể từ sau Cách mạng Tháng
Tám năm 1945. Việc xác định mục tiêu và thực
hiện thắng lợi như trên phản ánh một thực tế vinh
quang: Đảng là đạo đức, là văn minh.
Cùng với mục tiêu giành độc lập dân tộc, Đảng
28 • 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
kết hợp đấu tranh giải phóng giai cấp. Cuộc “phản
phong” gắn liền với “phản đế”, nhưng phải ưu
tiên phục vụ nhiệm vụ “phản đế”. Trong Cương
lĩnh chính trị đầu tiên, Đảng nêu rõ, cùng với làm
tư sản dân quyền cách mạng giành độc lập dân
tộc là thổ địa cách mạng để đem lại ruộng đất cho
dân cày. Đây là nhiệm vụ giải phóng giai cấp cơ
bản. Mục tiêu giải phóng giai cấp là xóa bỏ tình
trạng giai cấp này bóc lột giai cấp khác; mọi giai
cấp đều bình đẳng, đoàn kết, hỗ trợ nhau trên con
đường đi tới xã hội cộng sản. Sau khi cơ bản hoàn
thành nhiệm vụ giải phóng dân tộc, cùng với việc
bảo vệ nền độc lập, Đảng tiến hành hàng loạt các
chủ trương, chính sách, như cải tạo ruộng đất,
cải tạo quan hệ sản xuất.., nhằm từng bước giải
phóng giai cấp. Xây dựng một xã hội dân chủ,
công bằng giữa các giai tầng trong xã hội, phát
huy ưu thế, hạn chế nhược điểm của mỗi giai tầng
trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc và xây dựng chủ
nghĩa xã hội là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên
của Đảng.
Sứ mệnh của Đảng sau khi lãnh đạo giành lại
được độc lập cho dân tộc cũng rất nặng nề và vẻ
vang. Đó là lãnh đạo phát triển đất nước về mọi
mặt, cả kinh tế và văn hóa, đời sống vật chất và
tinh thần, thúc đẩy tiến bộ và công bằng xã hội,
hướng đến giải phóng triệt để con người. Trong
phiên họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ lâm
thời (ngày 03/9/1945), Hồ Chí Minh nêu những
nhiệm vụ cấp bách của Nhà nước Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa: Giải quyết nạn đói, nạn dốt; tổ
chức Tổng tuyển cử; giáo dục tinh thần nhân dân
bằng cách thực hiện: cần, kiệm, liêm, chính; bỏ
những thứ thuế vô nhân đạo (thuế thân, thuế chợ,
thuế đò); cấm hút thuốc phiện và đề nghị Chính
phủ ra tuyên bố tự do tín ngưỡng, lương - giáo
đoàn kết.
Sau khi cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp thắng lợi (năm 1954), Hồ Chí Minh chỉ ra:
“… Nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta là
phải xây dựng nền tảng vật chất và kỹ thuật của
chủ nghĩa xã hội, đưa miền Bắc tiến dần lên chủ
nghĩa xã hội, có công nghiệp và nông nghiệp hiện
đại, có văn hóa và khoa học tiên tiến”(22). Theo Hồ
Chí Minh, chủ nghĩa xã hội trước hết nhằm làm
cho nhân dân lao động thoát nạn bần cùng, làm
cho mọi người có công ăn việc làm, được ấm no
và sống một đời hạnh phúc. Mục tiêu cuối cùng
của xây dựng chủ nghĩa xã hội là con người được
giải phóng và phát triển toàn diện. Nó phù hợp
với những quy luật phát triển của xã hội, phù hợp
với lòng dân.
Với tư cách là đội tiên phong của giai cấp công
nhân, đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp
công nhân, nhân dân lao động và dân tộc, vừa là
người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung
thành của nhân dân, Đảng là tổ chức chiến đấu
cách mạng, kiên trì cải tạo xã hội cũ, phá bỏ mọi
lạc hậu; nhân danh chính nghĩa và vì chính nghĩa
mà chống phi nghĩa, chống mọi biểu hiện của cái
ác. Mục tiêu chủ yếu của Đảng là kiến tạo và dựng
xây xã hội mới tốt đẹp, nhân đạo, tiến tới nền văn
minh mới - văn minh cộng sản chủ nghĩa. Vì vậy,
Đảng là lực lượng tiên tiến, là bộ phận tinh hoa
của xã hội, là tập thể đại diện cho văn minh và
nhân danh văn minh để chống dã man, tàn bạo.
Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức tập hợp
những con người có văn hóa, đạo đức. Đảng
chính trị là tổ chức xã hội tự nguyện, là liên minh
của những người cùng lí tưởng. Người đảng viên
là bộ phận hợp thành, quyết định bản chất, năng
lực, sức mạnh của đảng. Muốn biết đảng đó như
thế nào hãy nhìn vào đội ngũ đảng viên. Đảng
viên mạnh, tốt, tiên tiến, thuận lòng dân, hợp thời
đại thì đảng tồn tại vững bền. Ngược lại thì đó
không phải là đảng tốt, đảng mạnh.
Theo Hồ Chí Minh: “Đảng Lao động Việt
Nam là Đảng của giai cấp công nhân và nhân dân
lao động, nghĩa là những thợ thuyền, dân cày và
lao động trí óc kiên quyết nhất, hăng hái nhất,
trong sạch nhất, tận tâm tận lực phụng sự Tổ quốc
và nhân dân. Những người mà: Giàu sang không
thể quyến rũ; Nghèo khó không thể chuyển lay;
Uy lực không thể khuất phục”(23).
Đội ngũ đảng viên của Đảng, kể từ khi được
thành lập, hầu hết xứng đáng với tiêu chuẩn
người cộng sản. Hồ Chí Minh ca ngợi: “Đảng
ta là một tổ chức rất tiến bộ, đã có những thành
tích rất vẻ vang”.
Trong Đảng gồm có những người có tài, có
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020
• 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
đức. Phần đông những người hăng hái nhất, thông
minh nhất, yêu nước nhất, kiên quyết, dũng cảm
nhất đều ở trong Đảng ta. Chúng chắc chắn đi đến
thắng lợi và thành công”(24). Nói chuyện tại Lễ kỉ
niệm 30 năm thành lập Đảng, Hồ Chí Minh ca
ngợi: “Trong 15 năm đấu tranh trước Cách mạng
tháng Tám và trong tám, chín năm kháng chiến,
biết bao đảng viên ưu tú và quần chúng cách
mạng đã vì dân, vì Đảng mà hy sinh một cách cực
kỳ oanh liệt”(25).Thắng lợi vẻ vang của Đảng được
Hồ Chí Minh ghi nhận có công lớn của đảng viên.
Sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam là quá
trình Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đi từ tích
hợp văn hóa Đông - Tây tạo nên bản lĩnh văn hóa
vững vàng. Bản lĩnh đó như tấm màng lọc tự nhiên
trong lựa chọn các học thuyết cứu nước. Bằng bản
lĩnh văn hóa và đạo đức, Hồ Chí Minh lựa chọn
con đường cứu nước theo quỹ đạo cách mạng vô
sản, dẫn đến sự ra đời của Đảng Cộng sản.
Như vậy, Đảng ta là đạo đức, là văn minh. Bởi,
Đảng là một tập thể bao gồm hầu hết những đảng
viên hồng thắm, chuyên sâu, vững về chính trị,
giỏi về chuyên môn, tài đức vẹn toàn, kết thành
một tổ chức có năng lực trí tuệ cao, có trình độ văn
hóa tiêu biểu của thế giới đương đại, có trình độ lí
luận tiên phong đủ sức làm một đảng tiên phong
dẫn đường cho quần chúng trong các giai đoạn
phát triển của lịch sử.
Đảng Cộng sản Việt Nam được tổ chức và
hoạt động theo các nguyên tắc tích hợp giá trị
đạo đức, văn minh; luôn tự đổi mới, tự chỉnh
đốn. Các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng là
bộ phận quan trọng trong Học thuyết Mác - Lênin
về Đảng Cộng sản. Đó là sản phẩm kết tinh trí
tuệ của các nhà kinh điển của Chủ nghĩa Mác -
Lênin trong quá trình nghiên cứu lí luận và tổng
kết thực tiễn. Những nguyên tắc cơ bản, như tập
trung dân chủ; tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách;
tự phê bình và phê bình; kỉ luật nghiêm minh, tự
giác; đoàn kết, thống nhất trong Đảng… được
xây dựng trên cơ sở vận dụng và phát triển những
quy chuẩn đạo đức của xã hội vào tổ chức và hoạt
động của một đảng chính trị. Thiếu những quy
chuẩn đạo đức, xã hội sẽ rối loạn. Nếu không có
các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt, Đảng không
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020
29
thể ra đời, tồn tại và phát triển. Các nguyên tắc
mang tính chân lí đối với sự sống còn của Đảng
và hướng đến tổ chức, củng cố và phát triển Đảng
luôn vững mạnh để thực hiện mục tiêu, lí tưởng
văn minh, đạo đức. Chấp hành các nguyên tắc tổ
chức và sinh hoạt Đảng kiểu mới, tức là thực hiện
đạo đức trong điều kiện mới, là không ngừng rèn
luyện cách hoạt động và sinh hoạt văn minh.
Đảng luôn ý thức: Điều kiện để bảo đảm cho
tính tất yếu lịch sử của vai trò cầm quyền và lãnh
đạo xã hội của Đảng Cộng sản Việt Nam là luôn
đổi mới và chỉnh đốn Đảng. Chỉ có luôn đổi mới
và chỉnh đốn, Đảng mới theo kịp dòng chảy văn
minh dân tộc và nhân loại. Thông qua đổi mới và
tự chỉnh đốn, Đảng loại trừ những yếu tố lạc hậu,
bổ sung nguồn lực mới, làm giàu và phát triển lên
nội lực đang có.
Tóm lại, Đảng là đạo đức, là văn minh, vì trong
mọi hoạt động của Đảng, đạo đức văn minh luôn
là giá trị mang tính bao trùm, xuyên suốt, chi phối.
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Chủ tịch Hồ
Chí Minh cảnh báo: “Một dân tộc, một Đảng và
mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức
hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày
mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu
lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ ng-
hĩa cá nhân” (26). Theo Người, Đảng phải được xây
dựng “là đạo đức, là văn minh”, trở thành đội tiên
phong dũng cảm và bộ tham mưu sáng suốt của
giai cấp vô sản, của nhân dân lao động và của cả
dân tộc, để lãnh đạo thực hiện thắng lợi những
nhiệm vụ của cách mạng trong điều kiện “giành
chính quyền đã khó, giữ chính quyền còn khó
hơn”. Đó là yêu cầu tự thân, là phương thức tồn
tại của Đảng; là mong mỏi của nhân dân; là yêu
cầu của sự nghiệp cách mạng; là nghĩa cử thiêng
liêng đối với thế hệ đi trước.
Sự nghiệp đổi mới đất nước là thử thách lớn
đối với Đảng. Sự nghiệp ấy không chỉ diễn ra
từ sự thúc bách của thực tiễn khủng hoảng, mà
còn từ trăn trở trọng trách của Đảng đối với
tiền đồ cách mạng. Với sự nỗ lực phấn đấu của
toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, công cuộc đổi
mới ở nước ta đã đạt những thành tựu to lớn và
có ý nghĩa lịch sử nhưng, vẫn còn không ít khó
30 • 90 naêm thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1930 - 2020)
khăn, thử thách, nguy cơ. Phát huy thành tựu,
triệt tiêu khó khăn, vượt qua thử thách, loại trừ
nguy cơ là yêu cầu cấp thiết của cách mạng đặt
ra cho Đảng. Từ thực tiễn hơn 30 năm đổi mới,
Đảng rút ra 05 bài học lớn, trong đó “nâng cao
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng”
được xem là nhiệm vụ then chốt.
Công tác xây dựng Đảng thời gian qua bên
cạnh thành tựu đạt được, “còn không ít hạn chế,
khuyết điểm. Công tác giáo dục tư tưởng chính
trị, nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, giảng dạy và
học tập Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh chưa đáp ứng yêu cầu. Nội dung sinh hoạt
đảng ở nhiều nơi còn đơn điệu, hình thức, hiệu
quả chưa cao. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu
của không ít tổ chức đảng còn thấp, thậm chí có
nơi mất sức chiến đấu. Công tác tổ chức, cán bộ
và quản lí cán bộ, đảng viên còn yếu kém. Nhiều
cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu
chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu; còn
biểu hiện quan liêu, cửa quyền, chưa thực sự sâu
sát thực tế, cơ sở. Công tác kiểm tra, giám sát
và kỉ luật đảng chưa đủ sức răn đe, ngăn chặn,
đẩy lùi sự suy thoái... Tình trạng suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ
phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy
lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi,
phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực
vẫn còn nghiêm trọng… Những hạn chế, khu-
yết điểm nêu trên làm giảm sút vai trò lãnh
đạo của Đảng; làm tổn thương tình cảm và suy
giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là
một nguy cơ trực tiếp đe doạ sự tồn vong của
Đảng và chế độ”(27).
Xuất phát từ vị trí, vai trò của đạo đức, văn
hóa đối với Đảng và sự nghiệp cách mạng, Hồ
Chí Minh xem việc xây dựng Đảng trở thành
đạo đức, văn minh là tất yếu. Chiều sâu của
công tác xây dựng Đảng thể hiện ở đây. Đảng
phải xứng đáng là Đảng cách mạng chân chính,
“là đạo đức, là văn minh”, tiêu biểu cho trí tuệ,
danh dự, lương tâm của dân tộc và thời đại.
Chỉ có như thế Đảng mới trường tồn, lái con
thuyền cách mạng Việt Nam tiến về phía trước,
vượt qua những khúc quanh đầy thách đố, thử
thách của lịch sử.
“Với tất cả tinh thần khiêm tốn của người
cách mạng, chúng ta vẫn có quyền nói rằng:
Đảng ta thật là vĩ đại!”(28).Vĩ đại bởi Đảng không
chỉ tồn tại như một tổ chức chính trị - xã hội
đơn thuần, mà hiển hiện trong lòng dân tộc và
nhân loại tiến bộ như biểu tượng kiệt xuất của
đạo đức, văn minh. 60 năm trước, người sáng
lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng - Chủ tịch Hồ
Chí Minh vĩ đại đã khẳng định điều đó. Ngày
nay, thông qua thắng lợi to lớn và có ý nghĩa
trọng đại của sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, truyền thống
đó ngày càng được khẳng định và phát triển lên
tầm cao mới q
Hồ Chí Minh, Toàn
(1), (2), (3), (4), (7), (11), (16), (22), (25) và (28)
tập, tập 12, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2011, tr.403, 403, 404, 406, 563, 563, 407,
412, 401, 400
(5) và (6)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 11, tr.96 và
169
(8)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 1, tr.317
(9), (13) và (15)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 8, tr.256,
275 và 256
(10), (12) và (23)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 7, tr.38,
41 và 53
(14)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 13, tr. 275
(17) và (21)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 4, tr.187 và 3
(18) và (26)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 15, tr.114 -
115 và 672
(19)
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn
tập, tập 2, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà
Nội, 2002, tr. 2
(20)
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn
tập, Sđd, tập 7, tr.113
(24)
Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 5, tr.302
(27)
Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết Hội nghị
lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XII
về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn
chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị,
đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”,
“tự chuyển hóa” trong nội bộ, Hà Nội, 30/10/2016
Khoa hoïc chính trò - Soá 1/2020