5 2 Yk

DENİZ HUKUKU
DENİZ TİCARET HUKUKU

Türk Ticaret Kanunu
 BİRİNCİ KİTAP
Md. 19 : Tacirlere
TİCARİ İŞLETME (Md. 11- 11-135) ait olan hükümler
1. Tacir (Md. 11-
11-25) donatma iştiraki
hakkında da
2. Ticaret Sicili (Md. 26-
26-40 ) tatbik olunur.
3. Ticaret Unvanı ve İşletme Adı (Md.41-
(Md.41-55)
4. Haksız Rekabet ( Md. 56- 56-65)
5. Ticari Defterler (Md. 66-
66-86)
6. Cari Hesap(Md. 87-87-99)
7. Ticaret İşleri Tellallığı (Md. 100-
100-115)
8. Acentalık (Md.116-
(Md.116-134)
9. Ticarete Mahsus Yerler (Md. 135)
Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 2
Öğr.Gör.Av.Nurser GÖKDEMİR
IŞIK
 2. Kitap : TİCARET ŞİRKETLERİ (Md.136-

(Md.136-556)
 3. Kitap : KIYMETLİ EVRAK (Md.557-
(Md.557-815)
 4. Kitap : DENİZ TİCARETİ (Md. 816-
816-1262)
 5. Kitap : SİGORTA HUKUKU (Md. 1263-
1263- 1459)

IŞIK
DÖRDÜNCÜ KİTAP
BİRİNCİ FASIL:
FASIL: GEMİ
I. Kısım:Umumi hükümler (816-(816-822)
II.Kısım:Bayrak (823-
(823-838)
III.Kısım :Gemi sicili (839-
(839-865)
IV.Kısım : Mülkiyet ve diğer ayni haklar (866-
(866-945)
İKİNCİ FASIL:DONATAN
FASIL:DONATAN VE DONATMA İŞTİRAKİ
(946--971)
(946
ÜÇÜNCÜ FASIL :KAPTAN(972

:KAPTAN(972--1015)
IŞIK
DÖRDÜNCÜ FASIL: DENİZ TİCARET MUKAVELELERİ I.Kısım
:Eşya taşıma (navlun ) mukaveleleri (1016-
(1016-1118)
II.Kısım : Yolcu taşıma mukaveleleri (1119-
(1119-1132)
III.Kısım : Deniz aşırı satış mukaveleleri (1133-
(1133-1178)
BEŞİNCİ FASIL : DENİZ KAZALARI

I.Kısım :Müşterek ve hususi avaryalar (1179-
(1179-1215)
II.Kısım :Çatma (1216-
(1216-1221)
III.Kısım :Kurtarma ve yardım (1222-
(1222-1234)
ALTINCI FASIL :GEMİ ALACAKLILARI VE YÜK ALACAKLILARI

(1235--1258)
(1235
YEDİNCİ FASIL :MÜRURUZAMAN (1259-
(1259-1262)

IŞIK
BİRİNCİ FASIL:
FASIL: GEMİ
 Md. 816/1 : “Tahsis edildiği gayeye uygun olarak

kullanılması , denizde hareket etmesi imkanına bağlı
bulunan ve pek küçük olmayan her türlü tekne gemi
sayılır”
 Md. 816/2 : “Denizde kazanç elde etmesi maksadına
tahsis edilen veya fiilen böyle bir maksat için kullanılan
her gemi ,kimin tarafından ve kimin nam ve hesabına
kullanılırsa kullanılsın ,”ticaret
,”ticaret gemisi “ sayılır.
sayılır.

IŞIK
Geminin tanımı
 Tekne: İçi oyuk hacimli şey demektir.
Geminin bir tekne şeklinde olması gerekir.
Bir sal tekne olmadığı için gemi sayılamaz.
 Tekne denizde hareket edebilmeli ve pek
küçük olmamalıdır. Teknenin kendi kendine
hareket edebilmesi şart olmayıp çekilme
suretiyle de hareket etmesi yeterlidir.
Teknenin ne büyüklükte olacağı denizcilik
tekniğine göre tespit edilir.
 Bir teknenin gemi olabilmesi için denizde
hareket kabiliyetine bağlı bir gayeye tahsis
edilmiş olması gerekir.
IŞIK
Gemi
 Bir geminin denizde sefer yapabilmesi için teknesine
bir çok parça eklenmektedir. Bunardan bir kısmı
tekneye maddeten sıkı sıkıya bağlı olup,gemi tahrip
edilmeden kendisinden ayrılmaz.
Ör:makine,kazan,pervane gibi.Bunlar geminin
mütemmim cüzüleridir.
cüzüleridir.
 Tekneye eklenen parçalardan bir kısmı ise geminin
kullanılması için denizcilik örflerine göre devamlı
olarak gemide bulundurulması gereken şeylerdir.
Ör: filikalar,deniz haritaları.Bunlarda geminin
teferruatıdır..
teferruatıdır

IŞIK
Türk Ticaret Kanunu (Md.817)
Denize elverişli gemi tanımı
 Madde 817/1 *:*:

 Tekne,
 Umumi donatım,
 Makine,
 Kazan gibi esas kısımları bakımından yapacağı
yolculuğun (Tamamiyle anormal tehlikeler hariç)
deniz tehlikelerine karşı koyabilecek durumda olan
bir gemi "Denize elverişli" sayılır.

IŞIK
Türk Ticaret Kanunu (Md.817)
Yola elverişli gemi tanımı
 Md.817/2 : Denize elverişli olan gemi,
 teşkilatı,
 yükleme durumu,
 yakıtı,
 kumanyası,
 gemi adamlarının yeterliği ve sayısı bakımlarından
yapacağı yolculuğun (Tamamiyle anormal tehlikeler
hariç) tehlikelerine karşı koyabilmek için gerekli
vasıfları haiz bulunduğu takdirde "Yola elverişli" sayılır.
 Md.817/3 : Denizde Can ve Mal Koruma hakkındaki
Kanunun hükümleri mahfuzdur.
IŞIK
Gemi niteliğinin kaybolması
 Kurtarılamayacak şekilde batan veya tamir

kabul etmez hale gelen tekne gemi vasfını
kaybeder. Tamiri hiç veya bulunduğu yerde
mümkün değilse ve tamir edilebileceği bir
limana götürülemezse “tamir kabul etmez
gemi sayılır. “(TTK. Md.818)
Kurtarılamayacak hale gelen tekne ise gemi
olmaktan çıkıp enkaz haline gelir.

IŞIK
Geminin ayırıcı unsurları
 Geminin adı
 Tanınma İşareti
 Bağlama Limanı
 Geminin klası
 Geminin milliyeti

IŞIK
1.Geminin adı
 Madde 830 – “Geminin ilk Türk maliki,
gemiye dilediği adı vermekte serbesttir. Şu
kadar ki; seçilen ad iltibasa mahal
bırakmıyacak surette başka gemilerin
adlarından farklı olmalıdır.”
 Gemi tasdiknamesi verilmiş olan bir geminin
adı Denizcilik Müsteşarlığı’nın izniyle
değiştirilebilir.

IŞIK
2. Tanınma İşareti
 Gemilere telsizle haberleşmede kullanılmak
üzere verilen işarettir.
 Tanınma işaretleri Denizcilik Müsteşarlığı
tarafından gemi sicili dairelerine gönderilir
ve sicil memuru bunları tescil sırasına göre
gemilere verir.Tanınma işareti de gemi
siciline tescil olunur.

IŞIK
3.Bağlama Limanı
 Md. 819 : “Bir geminin bağlama limanı ,o
gemiye ait seferlerin idare olunduğu
limandır .”
 Bağlama limanının hukuki önemi :
 Gemi bağlama limanının tabi olduğu sicil
dairesine tescil olunur.
 Donatanlara karşı bu sıfatlarına bağlı olarak
açılacak bütün davalarda bağlama limanı
mahkemeleri yetkilidir.

IŞIK
4. Geminin milliyeti
 Türkiye sahillerinde yük ve yolcu taşımak ve

sair deniz hizmetlerinin yapmak Türk
bayrağı taşıyan gemilere ve Türklere aittir.
(Kabotaj Kanunu )
 Yalnız Türk gemileri Türk bayrağı
çekebilirler.Maliki Türk olan gemi Türk
gemisidir. (Türk Ticaret Kanunu Md.823)

IŞIK
Hangi gemiler Türk gemisidir ?
(20.04.2004 tarihli 5136 sayılı Türk Ticaret Kanununun Bazı
Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Md. 2)
Gemi gerçek kişilerin malı ise ; Gemi bir tüzel kişinin malı ise ;
1. Gemi tek bir kişinin malı ise , 1.. Teşekkül, dernek ve vakıflarda ,idare
bu şahıs Türk vatandaşı olmalıdır. uzvunu teşkil eden şahısların çoğunluğu
2. Gemi birden çok gerçek kişinin Türk olmalıdır.
malı ise , 2. Ticaret şirketlerinde ise ,
Donatma iştiraki
2.1. Şirketi idare ve temsile yetkili olanların
Birlikte durumu; çoğunluğu Türk olmalı ,
mülkiyet Donatma iştirakinin Türk 2.2. Şirket sözleşmesine göre oy çoğunluğu
esasına göre ticaret siciline tescil edilmiş Türk ortaklarda olmalıdır.
maliklerin olması şartıyla gemi paylarının
pay yarısından fazlasının Türklere Anonim şirket veya sermayesi paylara
çokluğunun ait ve iştiraki idare ve temsil
Türk
bölünmüş komandit şirket ise , ayrıca
etmeye yetkili müşterek hisse senetlerinin nama yazılı ve
vatandaşlarına donatanların çoğunluğunun
ait olması başkalarına devrinin de şirket yönetim
Türk vatandaşı olması
gerekir. Deniz Hukuku kurulunun
Yat Kaptanlığı Eğitimi iznine bağlı bulunması 17şarttır.
gerekmektedir
IŞIK
Bir Türk gemisinin yabancı
bayrak taşıması ???
 Bir Türk gemisi tabloda belirtilen vasıflara
sahip olmayan bir gerçek veya tüzel kişiye
en az bir yıl süre için kendi namına işletmek
üzere bırakılmış olursa,malikin talebi üzerine
,gemiyi işletecek kişinin tabi olduğu ülke
kurallarının da uygun olması şartıyla
Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yabancı
bayrak çekme izni verilir.
 İzin için en çok iki yıl verilir,bu süre
uzatılabilir.
IŞIK
Yabancı bir geminin Türk
bayrağı çekmesi
 Yabancı bir gemi tabloda belirtilen vasıflara
sahip olan bir gerçek veya tüzel kişiye en az
bir yıl süre için kendi namına işletmek üzere
bırakılmış olursa,geminin mensup olduğu
ülke kanunlarında Türk bayrağı çekmesine
engel bir hüküm olmaması şartıyle gemi
malikinin izni ile Denizcilik Müsteşarlığı
tarafından Türk bayrağı çekilmesine izin
verilir.
 İzin için en çok iki yıl verilir,bu süre
uzatılabilir.
IŞIK
Türk bayrağı çekme hakkının
kullanılması
 Türk bayrağı çekme hakkına sahip bir
geminin bu hakkını kullanabilmesi için gemi
tasdiknamesini gemi sicil memurluğundan
almış olması gerekir.
 Bir gemi Türkiye dışında Türk bayrağını
çekme hakkını kazanırsa geminin bulunduğu
yerdeki Türk Konsolosu tarafından Türk
bayrağını çekme hakkına dair verilecek
bayrak şahadetnamesi gemi tasdiknamesi
yerine geçer.
IŞIK
Tescil
Gemi siciline tescili ihtiyari

Gemi siciline Gemi siciline tescili
gemiler
tescili caiz olmayan gemiler
zorunlu
1. 18 grosstonilatodan küçük ticari
gemiler 1. Münhasıran bir
gemiler
2. Münhasıran (özel olrak) deniz kamu hizmetinin
18 gros tonilato ifasına tahsis
yoluyla mefaat sağlamaktan başka
ve
bir maksada tahsis edilen ve edilen devlet gemileri
daha büyük ticari
fiilen böyle bir maksat 2. Yabancı bir gemi
gemiler
için kullanılan resmi ve özel gemiler siciline
3. Yabancı bir devlet veya onun tebaası kayıtlı bulunan
hesabına
Türk gemileri
Türkiye’de inşa olunan gemiler
IŞIK
Yetkili Sicil Memurluğu
 Gemi, bağlama limanının tâbi olduğu sicil
memurluğunca tescil olunur .
 Bir geminin seferleri yabancı bir limandan
veya bir kara şehrinden yahut bizzat gemiden
yönetildiği takdirde malik gemisini dilediği yer
siciline tescil ettirebilir.
 Malikin Türkiye dâhilinde yerleşim yeri veya
ticarî işletmesi yoksa, bu kanunda yazılı
hakları kullanmak ve görevleri yerine getirmek
üzere sicil memurluğunca o bölgede oturan
bir temsilci göstermesi gereklidir.
IŞIK
Gemilerin sicilden terkini
 Gemi kurtarılamayacak şekilde batar veya
tamir kabul etmez hale gelir,yahut Türk
bayrağını çekme hakkını kaybederse talep
üzerine sicilden kaydı silinir.
 Tescili ihtiyari olan gemilerin kaydı ,malikin
talebi ile her zaman sicilden terkin edilir.
 Tescili caiz olmayan bir gemi tescil edilmiş
olur veya sicil memurluğu tarafından
kurtarılamayacak şekilde battığı,tamir kabul
etmez hale geldiği veya Türk bayrağı çekme
hakkını kaybettiği öğrenilirse kanunda
belirtilen gerekli işlemler yapıldıktan sonra
resen terkin olunur.
IŞIK
Türk Uluslararası Gemi Sicil Kanunu
 1999 yılında yürürlüğe giren bu kanunun amacı,
"Türk denizciliğinin geliştirilmesini hızlandırmak
ve ekonomiye katkısını artırmaktır.”
 Türk Uluslararası Gemi Sicili Yönetmeliği
Amacı, 16/12/1999 tarih ve 4490 sayılı Türk

Uluslararası Gemi Sicili Kanunu kapsamına giren
gemi, yat ve özel maksatlı, özel yapılı gemilerin
sicil işlemlerine ilişkin esasları belirlemek ve
uygulanmasını sağlamaktır.
IŞIK
TUGS'ne tescil edilebilecek
gemiler
 4490 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği
21/12/1999 tarihinde Milli Gemi Siciline kayıtlı
bulunan bütün gemiler ve yatlar
 Tonaj sınırı aranmaksızın, yurt içinde inşa
edilen gemiler, yatlar ve özel maksatlı, özel
yapılı bütün gemiler
 4490 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden
sonra, yurt dışından ithal edilecek 12.000
DWT'un üzerindeki ticari amaçla kullanılan her
türlü yük ve açık deniz balıkçı gemileri ile 499
Groston'un üzerindeki yolcu ve özel maksatlı,
özel yapılı gemiler.
IŞIK
Hangi şahıslara ait gemiler tescil
ettirilebilir?
 Madde 7- 7- Türkiye'de mukim Türk ve
yabancı uyruklu gerçek kişiler ile Türkiye'de
Türk mevzuatına göre kurulmuş şirketlere
ait gemiler ve yatlar TUGS'ne tescil
ettirilebilir. TUGS'ye kayıtlı bir gemi
MGS'ye de kayıtlı ise, MGS kaydı terkin
edilir.

IŞIK
Kabotaj hakkı
 Madde 19-19- TUGS'ye
kayıtlı olup da, TTK'nın
823 üncü maddesi
uyarınca Türk bayrağı
çekme hakkına sahip
olmayan gemiler ve
yatlar, 815 sayılı
Kabotaj Kanunu
hükümlerinden
yararlanamazlar.
IŞIK
Personel donanımı
 Madde 21-
21-a) Kaptanların T.C. vatandaşı
olması esastır.
b) Donatanın T.C. vatandaşı olması veya
TTK'nın 823 üncü maddesi kapsamındaki bir
şirket olması halinde, kabotaj hattı dışında
personelin en az %51'inin T.C. vatandaşı
olması zorunludur.

IŞIK
Mali hükümler
 TUGS'ye tescilli gemilerin işletilmesinden ve
devrinden sağlanan kazançlar gelir ve
kurumlar vergisi ile fonlardan istisnadır.
 TUGS'ye kaydedilecek gemilere ve yatlara
ilişkin alım, satım, ipotek, tescil, kredi,
navlun mukaveleleri; damga vergisine,
harçlara, banka ve sigorta işlemleri vergisine
ve fonlara tabi tutulmazlar .
 TUGS'ye kayıtlı gemilerde çalışacak
personele ödenen ücretler gelir vergisi ve
fonlardan müstesnadır.
IŞIK
GEMİ EVRAKI NEDİR?
1.Gemi Tasdiknamesi nedir, hangi
makamlar tarafından verilir?
 Geminin Türk bayrağını çekme hakkı gemi
tasdiknamesi ile ispat olunur.
 Gemi tasdiknamesi alınmadıkça, Türk bayrağını

çekme hakkı kullanılmaz. Bu belge veya bunun sicil
memurluğundan tasdik edilmiş bir hülasası yahut
bayrak şahadetnamesi daima gemide bulundurulur.
 Onsekiz gros tonilatodan ufak gemiler gemi

tasdiknamesi olmasa da Türk bayrağı çekebilirler.
Gemi tasdiknamesi liman başkanlığına bağlı gemi
sicil memurları tarafından tanzim edilir ve sicildeki
kayıtların hepsi tam olarak bu belgeye işlenir.
IŞIK
Gemi Tasdiknamesinde bulunan
belgeler
 Geminin adı
 Alınış sebebi
 Donatma iştirakinde varsa gemi müdürü
 Ölçü belgesinin özeti, ebat ve tonaj
 Geminin kaydolduğu gün ve sicil numarası
 Gemi sahibi

IŞIK
2.Gemi Ölçme Belgesi nedir, hangi
makamlar tarafından verilir?
 Geminin ana ölçülerini, belli başlı vasıflarını ve

tonajını gösterirler.
 Liman başkanları 18 gros tonilatodan küçük gemileri
ölçmeye salahiyetlidirler. Daha büyük gemiler
Ulaştırma Bölge Müdürlükleri gemi sörvey kurulu
uzmanlarınca ölçülür. Önce bir ölçü raporu tanzim
edilir. Sonra belge tanzim edilir. Bu belgenin gemide
bulundurulması zorunludur.

IŞIK
Gemi Ölçme Belgesinde
 Gemi adı
 Cinsi
 Bağlama limanı
 Kütük No
 Yapan
 Yapıldığı yer, yıl
 Yapı malzemesi
 Baş ve kıçın biçimi
 Perde sayısı
 Ana ölçüleri
 Tonajı
 Makinesi yazılır.
IŞIK
3.Gemi jurnali nedir?
 18 GRT'den büyük her gemide Gemi Jurnali adlı

bir defter tutulur. Her sayfası Liman Başkanlığı'ndan
tasdiklidir.
 Gemi jurnali kaptanın nezareti altında ikinci kaptan

tarafından ve bunun nezareti halinde bizzat kaptan
yahut nezareti altında olmak şartı ile münasip bir
gemi adamı tarafından tutulur.
 Bir liman içinde yolculuk eden küçük gemilerde

jurnal tutmak mükellefiyeti yoktur

IŞIK
Gemi jurnalinin muhtevası:
muhtevası:
1. Hava ve rüzgarın hali;

2. Geminin takip ettiği rota ve katettiği mesafeler;
3. Geminin bulunduğu tul ve arz dairesi;
4. Sintinelerdeki su yüksekliği.
Bundan başka şunlar da jurnala yazılır:
1. İskandil edilen su derinliği;
2. Kılavuz alınması ve kılavuzun gemiye girdiği ve
ayrıldığı saatler;
3. Gemi adamları arasındaki değişiklikler; “
IŞIK
4. Emniyet Belgeleri
 Milletlerarası Denizde Can Emniyeti Sözleşmesi

hükümlerine göre :”Milletlerarası sefer yapan yolcu
gemilerine sözleşmedeki şartlara sahip olduğunu
gösteren emniyet belgesi “eğer telsiz telgraf varsa
“telsiz emniyet belgesi “,telsiz telefon varsa “telsiz
telefon emniyeti belgesi “ verilir. Bu belgelerin
gemide bulundurulması şarttır

IŞIK
5. Denizde Çatışmayı Önleme
Tüzüğü
 Denizde Can ve Mal Koruma Hakkındaki 4922 sayılı
Kanunun 8/2. maddesine göre ,her Türk gemisinde
bir tane “Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü “
bulunmalıdır.
6.Sıhhat Patentası
 24.Nisan .1930 tarih ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzısıhha Kanunu Md. 31 ‘de düzenlenen bu belge
gemide bulaşıcı hastalık olup olmadığını
göstermektedir.
IŞIK
7. Gemi adamları ehliyetnameleri
 Gemi Adamları Yönetmeliği sefere çıkan gemide

bulunan gemi adamları ehliyetnamelerinin
bulunması gerekmektedir.
8. Manifesto
 Gemide bulunan yükün tamamının cins ve
miktarını gösteren bir listedir. Kaptan veya
temsilcisi tarafından imzalanır . Yerli ve yabancı
gümrük idarelerine ibraz olunur.

IŞIK
Donatan
 Türk Ticaret Kanunu Md.946/1 :

“Donatan , gemisini deniz ticaretinde
kullanan gemi sahibine denir. “
╗ Bir ticaret gemisi mevcut olmalı.
╗ Ticaret gemisinin sahibi bulunmalıdır.
╗ Ticaret gemisinin sahibi gemiyi kendi adına ve

kazanç maksadıyla işletmelidir.

IŞIK
Gemi işletme müteahhidi
 Md. 946/II : “Kendisinin olmayan bir gemiyi
kendi adına deniz ticaretinde bizzat veya
kaptan marifetiyle kullanan kimse , üçüncü
şahıslarla olan münasebetlerinde donatan
sayılır.”
 Gemi sahibi ile arasındaki ilişki gemiyi kullanmasının
hukuki sebebine bağlıdır.
 Üçüncü şahıslara karşı gemi işletme müteahhidi
donatan sayılır. Donatanın hak ve borçlarına sahiptir.

IŞIK
Gemi adamlarının kusurlarından
doğan sorumluluğu
 Md.947: “Donatan gemi adamlarından
birinin vazifesini yaparken işlediği kusur
neticesinde üçüncü şahıslara verdiği
zararlardan dolayı mesuldür ; şu kadar ki ,
donatanın yükle ile ilgili şahıslara karşı olan
mesuliyeti , taşıyanın gemi adamlarının
kusurundan doğan mesuliyeti
derecesindedir. “
TTK 821: “Gemi adamları , kaptan ,
gemi zabitleri , tayfalar ve gemide istihdam edilen diğer
kimselerdir.”
IŞIK
Taşıyanın gemi adamlarının
kusurundan doğan mesuliyeti
1.Gemi adamlarının teknik kusurları sonucunda
yüke gelen zararlardan sorumlu
değildir.(Md. 1062/II)
2. Gemi adamlarının ticari kusurları ile yüke
gelen zararlardan ancak malın piyasa değeri
ile sorumludur.(Md. 1112,1113)
3. Malın değeri konişmentoya yazılmamışsa bu
mesuliyet 100.000 lirayı geçemez.
(Md. 1114)

IŞIK
Donatanın hukuki sorumluluğu
 Kural : Donatan yaptığı

sözleşmelerden ya da
eylemlerinden dolayı
tüm malvarlığı ile
sorumludur.
 İstisnai hallerde yalnızca
deniz serveti ile
sorumludur.

IŞIK
Türk Ticaret Kanunu Md. 948
 Donatanın sınırlı sorumluluk halleri ;
1. Kaptanın normal görevlerinin yerine getirilmesi sırasında
kaptan sıfatı ile sahip olduğu kanuni yetkilere dayanarak
yaptığı hukuki işlemlerden doğan alacaklar.
2. Kendi tarafından yapılan bir sözleşmenin kaptan tarafından
yerine getirilmemesi veya noksan ya da yetersiz bir şekilde
yerine getirilmesi sonucunda doğan zararlar.
3. Gemi adamlarının birinin kusuru sonucunda doğan
alacaklar.
4.Alacak kurtarma ve yardımdan doğmuşsa (Md. 1234)
Donatan yukarıda 1. ve 2. bentlerinde belirtilen hallerde
kendi kusuru ile neden olduğu tüm zararlardan sınırsız olarak
sorumludur.
Donatanın sorumluluğunun takip
Öğr.Gör.Av.Nurser GÖKDEMİR safhasındaki sınırlarının belirlenmesi
IŞIK
Deniz serveti nedir?
 Gemi : Alacağın doğmasına neden olan gemidir.
Donatanın bundan başka gemileri varsa bunlar
deniz servetinin dışındadır. Gemiye mütemmim
cüzleri ve teferruatları da dahildir.
 Navlun : Alacağın doğumuna sebep olan
yolculuğun gayrisafi navlunudur. Navlun
unsuruna donatanın navlun sözleşmesinden
doğan mesafe navlunu , pişmanlık navlunu ,
sürastarya ücreti ve alacaklarıyla yolcu taşıma
ücretide dahildir.
 Sürrogat
IŞIK
Surrogat nedir?
 Kaptan yolculuk sırasında kanuni yetkisine
dayanarak gemiyi satmışsa satış bedeli,
 Gemi Türkiye’de cebri icra ile satılmışsa ihale bedeli,
 Gemi veya navlunun feda edilmesi karşılığı olan
müşterek avarya garame alacakları ,
 Geminin ziyaa veya hasara uğraması veyahut
yükünü ziya ve hasarı sonucunda navlunun
eksilmesi hallerinde hukuka aykırı hareketiyle bu
zararlara neden olan kimse tarafından donatana
ödenecek tazminat ,
 Geminin donatan tarafından rızaen satılıp temliki
halinde yeni malikin mahkeme kararıyla gemi
alacaklısı haklarını iptal ettirdiği alcaklılara karşı
satış bedeli.

IŞIK
Donatanın sınırsız sorumluluk*
halleri
 Kural :Sınırsız sorumluluk
1. Türk Ticaret kanunu ilgili maddeleri
2. Limanlar Kanunu: Batığın çıkarılması
giderleri
3. Çevre Kanunu: Donatanın deniz
kirlenmesinden doğan sorumluluğu

IŞIK
Gemi adamlarının alacakları*
 Türk Ticaret Kanunu Md. 949:
Donatan gemi adamlarının hizmet ve iş
alacaklarından dolayı kişisel olarak tüm
malvarlığı ile sorumludur.
 İş alacakları ;
- Çalışma ücreti ,
- İhbar tazminatı ,
-Kıdem tazminatı ,
- Sigorta primleri .
IŞIK
Donatma İştiraki
 TTK Md. 951: “ Birden ziyade şahsın müşterek

mülkiyet şeklinde malik oldukları bir gemiyi
,aralarında yapmış oldukları akit gereğince , cümlesi
nam ve hesabına deniz ticaretinde kullanmaları
halinde donatma iştiraki mevcuttur. “

IŞIK
Donatma iştirakinin unsurları
 Bir deniz gemisi birden çok şahıs tarafından
deniz ticaretinde kendi nam ve hesaplarına
kullanılmalıdır.
 Gemi ortakların müşterek mülkiyet şeklinde
malı olmalıdır.
 Müşterek malikler arasında geminin kendi
nam ve hesaplarına deniz ticaretinde
işletileceğine dair bir sözleşme olmalıdır. Bu
sözleşme hiçbir şekle tabi değildir.
IŞIK
Ortaklar arasındaki iç ilişki
 TTK Md. 953: Donatma iştirakine ilişkin işler ortak
donatanların kararıyla görülür ve kararlar
çoğunlukla alınır. Oylar ortak donatanların
gemideki paylarının miktarına göre belirlenir.
 TTK Md 964: Donatma iştirakinde kar ve zarar
ortak donatanların gemideki paylarına göre
aralarında dağıtılır.
 TTK .Md 962: Ortak donatanlardan her biri
,donatma iştirakinin masraflarına ve özellikle
geminin donanımı ve onarımı masraflarına
gemideki payları oranında katılmak zorundadır.
IŞIK
Ortaklar arasındaki iç ilişki
 TTK Md. 965: Müşterek donatanlardan her biri
iştirak payını dilediği anda ötekilerin muvafakatı
olmaksızın tamamını veya kısmen başkasına
temlik edebilir ; temlik için gemi siciline tescil
şarttır.
 Gemi müdürü : Müşterek donatanlardan biri ise
oy çokluğu , dışardan bir şahıs ise oybirliği ile
seçilebilir. Ekseriyet kararı ile azlolunabilir.
 Gemi müdürünün tayini ve azli ticaret ve gemi
siciline kaydolunur.

IŞIK
Donatma İştirakinin Sona Ermesi
 Fesih
 Ortaklık paylarının bir
elde toplanması
 İflas
 Gemi mülkiyetinin kaybı

IŞIK
GEMİ ve YÜK
ALACAKLISI HAKKI
Gemi alacaklısı hakkı
 Gemi alacaklısı hakkı,gemi ve navlun
üzerindeki kanuni rehin hakkıdır.
 Gemi alacaklısı hakkı veren alacakların ortak
özelliği geminin işletilmesiyle ilgili olmasıdır.
 Gemi alacaklısı hakkı sahibi,alacağını deniz
servetinden, ipotekli alacaklarda dahil olmak
üzere diğer bütün alacaklardan öncelikle
elde edilebilir.

IŞIK
Gemi alacaklısı hakkının
kapsamı
 Gemi alacaklısı hakkının kapsamına deniz
serveti yani alacağın doğumuna sebep olan
gemi ve teferruatı , alacağın doğduğu
seferin gayri safi navlunu ve bunların yerine
geçen değerler girmektedir.
 Gemi : Gemiye borçlunun malik olması şart
değildir.
 Navlun : Alacağın doğduğu seferin gayri safi
navlunu da henüz ödenmemiş olmak veya
kaptanın yahut acentanın elinde bulunmak
şartıyla gemi alacaklısı hakının kapsamına
dahildir.
 Surrogat
IŞIK
Gemi Alacaklısı Hakkının Doğduğu
Haller (TTK Md.1235)
1. Gemi cebri icra yolu ile satıldığı takdirde, geminin
son limana girmesinden itibaren yapılan ve cebri
icra masraflarından sayılmayan gemi ile teferrua-
teferrua-
tının bekçilik ve muhafaza masrafları;
2. Gemi seyrüsefer ve liman resimleri ve özellikle
şamandıra, fener, karantina ve liman paraları;
3. Gemiadamlarının hizmet ve iş sözleşmelerinden
doğan alacakları;
alacakları;
4. Kılavuz ücretleriyle kurtarma yardım ücretleri,
5. Geminin müşterek avarya garame borçları

IŞIK
Gemi Alacaklısı Hakkının Doğduğu Haller
6. Kaptanın kanuni temsil yetkisine dayanarak yaptığı deniz
ödüncü ve diğer kredi muamelelerinden doğan
alacaklar.
7. Taşıyana karşı donatan olmasa bile ,yük ve bagajın
teslim edilmemesinden veya hasara uğramasından
doğan alacaklar ile yolcu veya mal taşıma akitlerinin hiç
veya gereği gibi yerine getirilmemiş olmasından doğan
alacaklar.
8. Kaptanın hususi bir vekaletle değil sırf kaptan sıfatiyle
haiz bulunduğu kanuni yetkiye dayanarak yaptığı
hukuki muamelelerden ve donatan tarafından
aktedilmiş olup ifası kaptana düşen bir mukavelenin
yerine getirilmemesinden yahut noksan veya fena
ifasından doğan ve yukarıda sayılan bentlere girmeyen
alacaklar .
9. Gemi adamlarından birinin kusurundan doğan alacaklar.
10.İşçi Sigortaları Kurumunun
Deniz Hukuku
iş hayatına ait sigorta
Yat Kaptanlığı Eğitimi 59
kanunları
Öğr.Gör.Av.Nurser
IŞIK
hükmünce
GÖKDEMİR donatanlardan isteyebilecekleri
bütün alacaklar.
Gemi alacaklısı hakkı
 Gemi alacaklısı hakkının sağladığı imtiyazlar takip
hakkı ve rüçhan hakkıdır.
– Takip hakkı gemi alacaklısı hakkının gemiyi iyi niyet sahibi
kimsenin geminin zilyetliğini iktisap etmesi durumunda dahi
gemiyi takip etmesini ifade eder. (TTK m. 1236 f.2) Bir
başka deyişle gemiyi iktisap eden kimse gemi alacaklısı
tarafından geminin satılıp paraya çevrilmesine mani
olamaz.
– Rüchan hakkı ise gemi alacaklısının alacağını deniz
servetinden alacağını ipotekli alacaklar da dahil olmak
üzere diğer bütün alacaklardan öncelikle elde edebilmesine
imkan verir. (TTK m. 1257)

IŞIK
Gemi alacaklısı hakkının sona
ermesi
 Alacağın herhangi bir şekilde sona ermesi,
 Alacaklının feragati ile,
 Geminin kurtarılamayacak şekilde batması halinde ,
 Geminin zapt ve müsadere edilmesi halinde ,
 Geminin Türkiye’de cebri icra yoluyla satılıp ,parasının
tahsili ile ,
 Geminin kaptan tarafından satılması ve parasının
tahsili ile ,
 Gemi mülkiyeti ile gemi alacaklısı hakkının aynı elde
birleşmesi ile,
 Alacağın zamanaşımına uğraması ile.
– Zamanaşımı süresi 1 yıldır. Ancak çatmadan doğan tazminat
alacakları ile kurtarma yardım ücreti alacakları için iki yıllık
zamanaşımı süresi öngörülmüştür.
IŞIK
Yük alacaklısı hakkı
 Yük üzerinde kanuni rehin hakkının

doğması halidir.
 Yük alacaklısı hakkı sahibinin takip ve
öncelik hakları vardır.

IŞIK
Yük Alacaklısı Hakkının Doğduğu
Haller
1. Taşıyanın navlun sözleşmesinden doğan
alacakları sebebiyle ,
2. Yük karşılık gösterilerek deniz ödüncü
alınması,
3. Müşterek avarya neticesinde dispeç ile
yüklerin borçlanması
4. Yükün kurtarılması sebebiyle bir kurtarma
–yardım ücreti alacağının doğması
hallerinde yük alacaklısı hakkı doğar.
IŞIK
Yük Alacaklısı Hakkının Sona
Ermesi
1. Alacağın herhangi bir sebeple sona
ermesi,
2. Yükün ziyaı,
3. Yükün cebri icra yoluyla satılması,
4. Yükün iyi niyet sahibi üçüncü kişinin
eline geçmesiyle sona erer.

IŞIK
DENİZ HUKUKU
KAPTAN
Türk Hukukunda gemi adamı
kavramı
 Türk Ticaret Kanunu Md. 821 ‘e göre gemi
adamları deyimi ile “kaptan , gemi zabıtleri ,
tayfalar ve gemide istihdam edilen diğer
kimseler “anlaşılmaktadır.
 Deniz İş Kanunu Md. 2/b : “ Bir hizmet aktine
dayanarak gemide çalışan kaptan ,zabıt ve
tayfalarla diğer kimselere gemiadamı denir. “
 Gemiadamları Yönetmeliği Md.4/33: “Gemi
adamı ,geminin
,geminin kaptanını , zabitlerini , yardımcı
zabitlerini ,stajyerlerini , tayfalarını ve yardımcı
hizmet personelini ifade eder. “
IŞIK
KAPTAN
 Kaptan geminin sevk ve idaresiyle görevli
ve belirli ehliyeti haiz olan kimsedir.
(Gay.Md.2)
 Kaptan donatana bir hizmet akdi ile bağlıdır.
Ancak kaptanın hukuki durumunu yalnızca
bu hizmet akdi açıklamamaktadır. Kaptana
bazı kamu görevleri yüklenmiş ve bunları
yerine getirebilmesi için de belirli yetkiler
tanınmıştır.
IŞIK
Kaptanın Görevleri
Kamu hukuku bakımından Özel hukuk bakımından

görev ve yetkileri görev ve yetkileri
1.Kaptanın yolculuk
1. Emir verme yetkisi başlamadan önceki
2. Disiplin yetkisi görevleri (TTK Md. 817,
974,975,976,977/I,978/I-II,
3. Ceza kovuşturması yapma
1019,1097)
yetkisi
2. Kaptanın yolculuk
4. Jurnal tutma yetkisi(Log
sırasındaki görevleri
Book )
3. Kaptanın yolculuk
bittikten sonraki
görevleri
Deniz Hukuku
TTK Md. 1169,1174,1206,1233 68
Yat Kaptanlığı Eğitimi
IŞIK
Kaptanın Kamu Hukuku
Bakımından Görev ve Yetkileri
 Kaptan gemi adamlarının ve gemide bulunan
diğer şahısların disiplin amiridir. Kaptan bu
yetkisinin kullanılmasını ancak güverte
zabitlerinin başı olan kimse ile çarkçıbaşına
kendi hizmet sahaları ile sınırlı olmak üzere
bırakabilir. Gemi adamları kaptanın
emirlerine uymakla mükelleftir. Kaptan
ayrıca gemide suç işlenmesi halinde ceza
tahkikatı yapmakla görevlidir
IŞIK
Kaptanın Özel Hukuk
Bakımından Görev ve Yetkileri
 Kaptan yola çıkmadan önce geminin denize
ve yola elverişli olmasına ve gemiye , gemi
adamlarına ve yüke ait belgelerin gemide
bulunmasına dikkat etmeye mecburdur.
(TTK Md. 974)
 Kaptan yükün yüklenmesi ,istifi ve
boşaltılması sırasında da nezaret ve gerekli
özeni göstermeye mükelleftir. (Md.975)
 Gemi kalkmaya hazır olunca kaptan ilk
fırsatta yola çıkmaya mecburdur. (Md. 977)

IŞIK
Yolculuk sırasında görevleri
 Kaptan bulunduğu yabancı memleketin

mevzuatına uymak, acil sebepler olmadıkça
daima gemide hazır bulunmak ,tehlike
halinde gerekli tedbirleri almak ve gemi
jurnalini tutmakla görevlidir.

IŞIK
Yolculuk sonunda
 Kaptan yolculuk sırasında vuku bulan bütün

kazaları,bunlar ister gemi ister yükün
kaybına veya hasara uğramasına,ister
geminin bir barınma limanına girmesine
veya herhangi bir başka zarara sebep
olsun,gemi adamlarının tamamı yahut
içlerinden bir kısmının iştiraki ile
mahkemede tespit ettirmeye mecburdur.
(Md. 982)

IŞIK
Deniz raporu
 Bu tesbit, vakit kaybetmeden, aşağıda yazılı yerlerde
yaptırılır:
1. Varma limanında ve eğer varma limanı birden çok ise
kazadan sonra varılacak ilk limanda;
2. Gemi tamir edildiği veya yük boşaldığı takdirde
barınma limanında;
3. Yolculuk, geminin batması yüzünden veya diğer bir
sebepten varma limanına ulaşmadan biter ise
kaptanın veya ona vekalet eden kimsenin uğradığı ilk
münasip yerde.
 Kaptan ölür veya tesbit yaptıramıyacak bir halde
bulunursa gemide kaptandan sonra en yüksek rütbeli
zabit bunu yaptırmaya mezun ve mecburdur
IŞIK
2. Kaptanın Yetkileri
2.1. Kaptanın donatanı temsil
yetkisi
 Bu yetki gemi bağlama limanında bulunduğu
sırada dar ,gemi sefere çıkmış ise daha
geniştir.
– Gemi bağlama limanında iken tayfa tutabilir,
gemi alacaklısı hakkı sahiplerinin donatan
aleyhine açacakları davada onu temsil edebilir.
– Gemi bağlama limanı dışında iken kaptanın
donatanı temsil yetkisi çok geniştir. Geminin iyi
halde muhafazasına ve yolculuğun selametle
icrasına dair her türlü muamele ve tasarruflarda
bulunabilir. Kaptan bağlama limanı dışında
navlun sözleşmesi de yapabilir.
IŞIK
Kaptanın donatanı temsil yetkisi
 Kanun yolculuk sırasında çok istisnai

hallerde kaptana gemiyi satma yetkisi de
tanımıştır. Bunun için geminin satışına kati
zaruret bulunması ,bu zaruretin bilirkişi ve
varsa konsolosunda mütalaası alınmak
suretiyle mahalli mahkeme kararıyla tespit
olunması ve satışın açık arttırma ile
yapılması şarttır. (Md.990) Zaruretin
tespitinde donatanın menfaati esas alınır.
IŞIK
Kaptanın taşıyanı temsil yetkisi
 Kaptan, gemi ister bağlama limanında

olsun,ister yolculukta olsun konişmento
tanzim ve imza etmek hususunda kanunen
taşıyanı temsil yetkisine sahiptir. (Md.
1097/IV)

IŞIK
Kaptanın yükle ilgilileri temsil
yetkisi
 Kaptan yükle ilgili olanların menfaatlerini
korumak için yolculuğun devamında
mümkün olduğu kadar yüke bakmakla
mükelleftir .Bir hasarın önüne geçilmesi veya
azaltılması için özel tedbirler alınmak
gerektiğinde yükle ilgililerin temsilcisi
sıfatıyla menfaatlerini korumaya ve başka
surette zararın önlenemeyeceği hallerde
yükü satmaya ,yükün muhafazası için deniz
ödüncü almaya ve sair yükün muhafazası ile
ilgili muameleleri yapmaya yetkilidir.
(Md.995)
IŞIK
Kaptanın Sorumluluğu
 Kaptan bütün işlerinde tedbirli bir kaptan

gibi hareket etmeye mecburdur. Aksi
takdirde kusurlu hareketinden doğan
zararlardan sorumludur. Tedbirli kaptan
,bilgisi,kabiliyeti ve tecrübesi normal
görevine bağlı kaptandır . (Md.972)
 Kaptan bu özen borcunu yerine getirmezse
donatana,yükle ilgililere,yolcuya ,gemi
adamlarına karşı sorumludur.
IŞIK
Kaptanın kendilerine karşı mesul
olduğu kimseler (TTK Md.973)
 Kaptan, donatandan başka, taşıtana,
yükletene, gönderilene, yolcuya, gemi
adamlarına, alacağı 988 inci maddeye giren
bir kredi muamelesinden doğan gemi
alacaklısına, hususiyle deniz ödüncü verene
karşı da mesuldür. Donatanın emrine uymuş
olması; kaptanı, yukarda sayılan diğer
kimselere karşı olan mesuliyetinden
kurtaramaz. Durumu bilerek böyle emir
veren donatan da şahsan mesul olur.
IŞIK
Kişisel işlemler
 Navlundan başka alınan paranın teslim

mecburiyeti (Md. 1003)
– Kaptan; taşıtandan, yükletenden veya
gönderilenden ikramiye, bahşiş, pey ve
saire mükafat ve tazminat gibi her ne
nam ile olursa olsun navlundan başka
aldığı bütün paraları da donatana teslim
etmeye mecburdur.

IŞIK
Kişisel işlemler
 Kendi hesabına gemiye eşya yükleme yasağı
(Md. 1004)
– Madde 1004 - Kaptan, donatanın muvafakati
olmaksızın kendi hesabına eşya yükletemez. Bu
yasağa aykırı hareket ederse donatanın bu
yüzden uğramış olduğu daha fazla zararı tazmin
ettirmek hakkı mahfuz kalmak şartiyle, bu gibi
yolculuklarda mümasil eşya için, yükleme yerinde
ve zamanında verilmesi mütat olan navlunun en
yükseğini vermeye mecburdur.

IŞIK
ÇATMA
Tanım
 İki veya daha fazla geminin
birbirine çarpmasıdır.
 Çatmanın meydana gelmesi
için çarpışan veya birbirine
zarar veren vasıtaların
gemi olması
gerekmektedir. Bunlardan
bir tanesi gemi değilse
çatma hükümleri
uygulanmaz .

IŞIK
Denizde Çatışmayı Önleme
Tüzüğü, 1972 (COLREG 72)
 Dünya ticaretinin çok büyük bir bölümünün deniz
yoluyla yapılması, gemi sayısının ve tonajların
artmasıyla sonuçlanmıştır. Bu durum denizlerde
gemilerin çatışma sonucu kaza riskinin artmasına
neden olmuş ve Denizde Çatışmayı Önleme
Uluslararası Sözleşmesi’nin doğmasına zemin
hazırlamıştır.
 Sözleşme, denizde çatışmayı önleme kuralları ile
gemilerdeki seyir fenerlerinin pozisyonlarının, ses ve
işaret aletlerinin nasıl olması gerektiğini
belirlemektedir.

IŞIK
Çatmanın Unsurları
 Fiilen veya hükmen bir çatmanın mevcut
olması ve fiilen bir zararın doğmuş olması
 Çarpışan gemilerin deniz gemisi olması
 Çatmaya konu araçların gemi niteliği
taşıması
 Çarpışan gemiler arasında herhangi bir
hukuki ilişki olmamalı
 Ör: Çarpışan gemiler arasında römorkaj
sözleşmesi olması.Bu durumda çatma
hükümleri yerine akdi sorumluluk hükümlerinin
uygulanması yoluna gidilir.
IŞIK
Çatmanın çeşitleri
Kusursuz çatma Kusurlu çatma

IŞIK
1.Kusursuz çatma
(TTK Md.1216)
 Çatma umulmayan bir hal veya mücbir
kuvvet yüzünden vukua gelmiş veya neden
ileri geldiği anlaşılamamışsa çarpışan
gemilerin yahut gemilerde bulunan can ve
malların çatma yüzünden uğradıkları zarar
için tazminat istenemez.
 Kusursuz çatmada donatanların sorumluluğu
sözkonusu olmaz,herkes kendi zararına
katlanır.
IŞIK
Kusurlu çatma
Bir taraflı kusur Müşterek kusur

(TTK Md. 1217) (TTK md.1218)
Çatma gemilerden birinin Çatma; çarpışan gemilerin gemiadamlarının
müşterek kusurlarından ileri gelmişse,
gemiadamlarının
bu gemilerin donatanları çatma
kusurundan ileri yüzünden gemilerin veya gemide bulunan malların
gelmişse uğradıkları zararı kusurlarının
zararı ağırlığı nispetinde tazmin
o geminin donatanı etmeye mecburdurlar.
tazmine mecburdur.

IŞIK
1. Bir taraflı kusur
 Gemilerden birinin gemi adamlarının

kusurundan ileri gelen çatmadır.
Ör:Yanlış rota takibi,yanlış manevra
 Yalnız bir tarafın kusuru ile olan
çatmada zararı kusurlu geminin
donatanı ödemekle yükümlüdür.

IŞIK
Kılavuz
 TTK Md. 1219 :
“ Gemi mecburi kılavuz tarafından sevk edilirken onun
kusurundan ileri gelen çatmadan geminin donatanı
mesul olmaz; meğer ki, gemiadamlarından olan
kimseler kendilerine düşen vazifeleri yapmamış
olsunlar.”
olsunlar .”

IŞIK
2. Müşterek kusurlu çatma
 Müşterek kusurlu çatmada,çarpışan

gemilerin donatanları gemiler ve
mallara gelen zararlardan dolayı
kusurlarının ağırlığı oranında sorumlu
olurlar.

IŞIK
 Gemide bulunan bir insanın

ölümünden veya yaralanmasından
yahut sıhhatinin bozulmasından doğan
zararlardan, gemilerin donatanları
zarar görene karşı müteselsilen mesul
olurlar.

IŞIK
 Çatma neticesi olan bütün zararlar için

donatanlar sınırlı ayni
sorumludur.Fakat donatanın çatmada
şahsi kusuru varsa,sınırsız sorumluluğu
sözkonusu olur.
 Çatmada cismani zararlar,maddi zarar
ve masraflar ile mahrum kalınan karın
ödenmesi istenir.
IŞIK
Tazminat davasının tarafları
 Davacı : Zarara uğrayan geminin donatanı

,yük sahipleri ile gemideki yolcu ve gemi
adamlarıdır.
 Davalı : Kusurlu geminin donatanı ve
kusurlu gemi adamlarıdır.
 Çatmadan doğan tazminat alacakları 2
YILLIK zamanaşımına tabidir. Bu sürenin
başlangıcı çatmanın meydana geldiği tarihtir.

IŞIK
Donatanlar arasında rücu
 Müşterek kusurlu çatmada donatanlar

arasındaki rücu davası ise , bir yılda
zamanaşımına uğrar. Zamanaşımı rücu
hakkına imkan veren ödemenin
yapıldığı günün geçmesiyle başlar.
(TTK Md. 1262)

IŞIK
Avarya nedir?
 Gemiye veya yüke arız olan maddi

hasarlar ve fevkalade masraflara denir.
Avarya
Hususi Avarya Müşterek avarya

IŞIK
1. Hususi Avarya
(Particular Average)
 Madde 1180 - Müşterek avaryadan olmayan, 1075 inci
madde hükmüne girmeyen ve bir kaza neticesinde
doğan bütün zarar ve masraflar ve hususiyle, gerek
yolculuk sırasındaki, gerekse yolculuktan sonraki bir
gecikmeden meydana gelen gemiyi veya yükü
ilgilendiren bütün zararlar veya ziyanlar ile bir
müşterek avarya hareketinin dolayısiyle neticesi olan
(Rayiç farkından meydana gelen ziyanlar gibi) zararlar
hususi avaryadır.
 Hususi avaryanın gemiye ait olanına gemi sahibi, yüke
ait olanına yük sahibi katlanır.

IŞIK
Hususi avarya halleri
Türk Ticaret Kanunu Md. 1196:
1. Yolculuk sırasında olsa bile hususi avarya
neticesinde lazım olan paranın tedarikinden çıkan
zarar ve masraflar;
2. Gemi ve yük için birlikte itiraz edilmiş ve her ikisi
kurtarılmış olsalar bile itiraz masrafları
3. Gemi yüzmekte iken yelken zorlaması veya
makine ve kazanların çalıştırıl-
çalıştırıl- ması yüzünden
gemi, yük ve navlun veya bunlardan birinin duçar
olacağı kayıp ve hasarlar.

IŞIK
1. Bir tehlike olmalıdır.
2. Bu tehlike hem yükü hem de gemiyi tehdit
1. Gemi yüklü olmalıdır.
etmelidir. 2. Geminin denizde , seferde olması
3. Yapılan işlem , verilen karar gemi yükün gerekmektedir.
korunması müşterek selameti için olmalıdır. İstisnası :Gemi rıhtımda ,yükün bir kısmını
almış , yükleme sürmekte iken müşterek avarya doğuran
hallerden bir tanesi ile karşılaştığında m.a. kabul edilebilir.
Madde 1179 - “Müşterek bir deniz sergüzeştine atılmış

olan gemiyi ve yükü tehdit eden bir tehlikeden
onları korumak maksadiyle ve makul bir hareket
tarzı teşkil edecek şekilde ve bile bile,
bile, fevkalade bir
fedakarlık yapılması veya fevkalade bir masrafa
katlanılması halinde "Müşterek avarya hareketi"
mevcut sayılır ve bu hareketin ancak doğrudan
doğruya neticesi olan zarar veya masraflar
müşterek avaryadır. “ Bir fedakarlık veya harcamanın m.a. sayılabilmesi
için yararlı sonuç doğurması gerekmektedir.
Gemi ve yükü varolan bir tehlikeden korumak
Alınan önlem sonunda bir şey kurtarılmış olmalıdır
üzere kaptanDeniz
bile Hukuku
bile bir fedakarlık yapılmasına
ki bir m.a. dan ve paylaştırmadan söz edilebilsin
Yat Kaptanlığı Eğitimi 98 .
karar verir veÖğr.Gör.Av.Nurser
bu karar uygulanırsa
GÖKDEMİR m.a. vardır.
IŞIK
MÜŞTEREK AVARYANIN
UNSURLARI NELERDİR?
NELERDİR?
1. Gemi ve yükün müşterek bir
deniz sergüzeştine atılmış olması
 Geminin yüklü olması gerekmektedir.
- Bir taşıma sözleşmesi var olmalı
- Navlunun ödenmiş , garanti edilmiş ya da
ödenecek olması gerekmektedir.
 Geminin denizde yani seferde olması
gerekir.
- İstisnası : Gemi rıhtımda yükün bir kısmını
almış , yükleme sürmekte iken müşterek
avarya doğuran hallerden birisi ile
karşılaştığında müşterek avarya kabul
edilebilir.
IŞIK
2. Gemi ve yükün müşterek bir
tehlike ile karşılaşmış olması
 Bir tehlike olacak
 Bu tehlike hem yükü hem gemiyi
tehdit edecek.
 Yapılan işlem , verilen karar gemi ve
yükün korunması , müşterek selameti
için olacak.

IŞIK
3. Müşterek tehlikeden gemi ve yükü
korumak maksadıyla fevkalade bir
fedakarlık veya fevkalade bir masraf
yapılmış olması
 Fedakarlık kararının hem gemiyi hem de
yükü korumak maksadıyla verilmesi
gerekir.
 Fedakarlık ve masrafın fevkalade olması
gerekir.

IŞIK
4. Fedakarlığın iradi bir şekilde
yani bile bile yapılması
8-10 metrelik dalgalar güvertede bulunan
konteynerlere yüklenmektedir. Saatte 200 km
kadar esen rüzgarın da etkisiyle
konteynerler zorlanır ve sancak tarafındaki
20--30 konteyner dalgalar tarafından denize
20
süpürülür. Konteynerlerin denize gitmesinden
sonra gemi iskele tarafına eğilir. Sancak yüklerinin
gitmesi geminin dengesini bozmuştur ve eğik gemi
her an devrilme , ters dönme tehlikesi ile karşı
karşıyadır. Bunun üzerine kaptan iskele tarafındaki 20-
20-30
konteynerin kilitlerinin çözülmesi ve konteynerlerin denize
verilmesini emreder.
IŞIK
Müşterek avarya konusu bir
hareket için kim emir verebilir?
 Kural olarak kaptan emir vermelidir.
Kaptan emir verecek durumda değil ise
ne olacaktır?
•Kaptanın yokluğunda gemini idaresinden
kim sorumlu ise o kişi avarya konusu hareket
için emir verebilir.

IŞIK
5. Fedakarlık hareketinin
makul olması
 Makul hareketin
ölçüsü normal bir
kaptanın o şartlar
altındaki hareket
tarzıdır.

IŞIK
6. Faydalı netice
 Gemi veya yükün

tamamen veya
kısmen kurtulmuş
olması
gerekmektedir. Aksi
halde müşterek
avarya paylaşmasını
yapmaya imkan
kalmaz.
IŞIK
Müşterek avarya halleri
nelerdir?
 Denize yük ve sairenin atılması
 Geminin hafifletilmesi
 Geminin karaya oturtulması
 Geminin yüzdürülmesi
 Gemide çıkan yangının söndürülmesi
 Yakıt yerine yakılan yük , gemi eşyası ve
kumanyası
 Kurtarma ve yardım
IŞIK
“Davacıya ait “Sarıkuş “ motoru
Haydarpaşadan yüklediği 600 çuval
kükürdü iskeleye boşaltırken kükürtler
hararetten kızışmış ve yangın çıkmıştır.
kaptan , yangını söndürebilmek için
geminin batırılmasını emretmiş ,
bunun üzerine itfaiyenin de yardımı
ile gemi batırılmıştır. Yükler
kurtarılmış fakat gemi makineleri
hasara uğramıştır. Donatan uğradığı
zararın garameten taksimi talebiyle
dava açmış , mahkemede müşterek avaryanın
varlığına hükmetmiştir. Yargıtay ilgili mahkeme kararını
onamıştır.” (E. 3109 ;K . 3993,02.10.1950 T. )
IŞIK
Dispeç
 Müşterek avarya sayılan zarar ve masrafların
gemi,yük ve navlun arasında paylaşılması
işlemine “dispeç” denir.
 Bu paylaşmaya ilişkin hesaplar dispeç raporu
olarak adlandırılan bir belgede tespit edilir.

IŞIK
Dispeç
 Zararın tesbit ve taksimi varma yerinde ve eğer
buraya varılmazsa, yolculuğun bittiği limanda
yapılır . (Madde 1207 )
 Dispeç, hükümetçe tayin edilmiş olan dispeççiler
ve bunlar yoksa, mahkemenin tayin edeceği
kimseler tarafından yapılır. Şu kadar ki; gemi ve
yükle ilgililer de oy birliği ile dispeççi
seçebilirler.
 İlgililerden her biri dispeçin yapılması için lazım
olan ve elinde bulunan vesikaları hususiyle
çarter partileri, konişmento ve faturaları,
dispeççiye ibraz etmeye mecburdur.
IŞIK
Dispeç
 Dispeçi gecikmeksizin yaptırmak kaptanın
görevidir.
 Dispeç raporu dört kısımdan oluşur;
Müşterek avarya olayı anlatılır.
Alacaklı masa : Müşterek avaryaya giren
gemi ,yük ,navlun zararları ve kaptan
tarafından yapılan fevkalade masraflar
tespit edilir.
Borçlu masa :
Müşterek avarya paylaştırma garame
oranı
IŞIK
KURTARMA VE YARDIM
Genel olarak
 Kurtarma ve yardım, deniz

tehlikesine maruz bulunan
bir geminin veya gemideki
şeylerin, başka üçüncü
kişiler tarafından emniyet
altına alınmasıdır.

IŞIK
Kurtarma ve yardımın unsurları
 Kurtarma ve yardım gemi veya gemideki
şeyler için yapılmış olmalıdır.
 Kurtarılan vey yardım edilen gemi veya
gemideki şeyler bir tehlike ile karşılaşmış
olmalıdır.
 Kurtarma ve yardım faaliyetinde bulunulmuş
olmalıdır.
 Faydalı netice
 Kurtarma ve yardım kaptanın açık ve makul
direnmesine karşı yapılmış olmamalıdır.
IŞIK
Kurtaran ve kurtarılan gemi
kaptanlarının görevleri nelerdir?
 Gemisine kurtarma yardım yapılan kaptan , olayı
gemi jurnaline ayıntılı olarak yazmalıdır(TTK
Md.981)
 Gemisi kurtarılan kaptan varsa , denize attığı eşya
ile başka teknelere aktardığı eşyayı gümrük
idaresine bildirmelidir.
 Kurtarma hizmeti yapan kaptan , kurtarma hizmeti
verdiği gemiden gemisine yabancı eşya limbo
edilmişse , bunu gümrük idaresine bildirmelidir.
 İmdat işareti alan gemi kaptanı , yardıma
gitmemişse , bunun nedenlerini açık olarak gemi
jurnaline yazmalıdır.

IŞIK
Kurtarma –yardım ücreti nasıl
belirlenir?
 Kurtarma–yardım işlemleri sırasında kurtaranlar
Kurtarma–
tarafından harcanan zaman ve emek
 Kurtaranların kurtarma işlemlerindeki çabuklukları
ve deneyimleri
 Kurtaranların tehlikeye soktukları mal varlıkları , bu
mal varlığının girdiği tehlikenin derecesi
 Kurtarılanların değeri
 Kurtarılanların kurtuldukları tehlikenin derecesi
Türk Ticaret Kanunu Md. 1226

IŞIK
Gözetilecek başlıca hususlar;
 TTK Md .1226/3: “Emniyet

“Emniyet altına
alınan veya kurtarılan şeylerin değeri
ile hak kazanılan navlun ve yolcu
taşıma ücretleri ancak ikinci derecede
gözönünde tutulur. “

IŞIK
Ücret isteyemeyecek kimseler
 TTK Md.1224 belirtilmiştir.

– Kaptan istemediği halde zorla kurtarma
yardım hizmetinde bulunanlar
– Tehlike altındaki geminin gemi adamları
ücret talebinde bulunamaz.
– Römorkaj sözleşmesi uyarınca işlem
yapanlar ,kurtarma ve yardım ücretine
değil çekme ücretine hak kazanırlar.

IŞIK
Kurtarma ve yardım hizmetinin
verilmesi sırasında sözleşme yapılır
mı?
 LOF 1995-
1995-LOF 2000
 Bu formların en önemli özelliği kurtarma
ve yardım ücretinin yazılı olmayışıdır.
Belirli bir ücret ödenmesi yerine taraflar
tahkime giderek kurtarma – yardım
ücretinin daha sonra belirleneceğini karar
altına alırlar.
IŞIK
Sözleşme varsa değiştirilmesi veya iptali Ücretin indirilmesi veya kaldırılması
TTK 1228: Kurtarma veya yardım TTK Md. 1229: Yardımda bulunan
hakkında yapılan bir mukavele veya kurtaran kimseler kurtarma
tehlike zamanında ve tehlikenin veya yardım işini kendi kusurları
tesiri altında yapılmış ve kabul ile zaruri kılmış yahut
edilen şartlar hak ve nasafet hırsızlık etmiş
esaslarına aykırı veya mal gizlemiş yahut
bulunmuş olursa, talep üzerine doğruluğa sığmıyan başka
mahkeme tarafından hareketlerde
değiştirilebilir yahut iptal bulunmuş olurlarsa kurtarma
olunabilir. veya yardım ücreti indirilebilir
Mukaveleyi yapanlardan biri hile veya hiç verilmiyebilir.
ile mukaveleyi yapmaya sevk
edilmiş olur yahut kurtarma veya
yardım ücreti,
yapılan hizmetlerle herhangi bir
cihetten aşırı derecede nispetsiz
bulunursa aynı hüküm
tatbik olunur.
IŞIK
Kurtarma –yardım için hiç sözleşme
yapılmamışsa durum ne olur?
 TTK Md. 1225: Taraflar arasında bir mukavele
yoksa kurtarma veya yardım ücreti, halin icabı
gözetilerek hak ve nasafet dairesinde tayin olunur.
 1230 uncu madde hükmü mahfuz kalmak şartiyle
kurtarma veya yardım işlerine iştirak etmiş olan
birden çok kimseler arasında kurtarma veya yardım
ücretinin pay edilmesinde de birinci fıkra hükmü
tatbik olunur.
 Kurtarma veya yardım ücreti para olarak tesbit
olunur. İlgililer rey birliğiyle istemedikçe ücret,
emniyet altına alınan veya kurtarılan şeylerin
değerlerinin bir yüzdesi nispetinde tesbit edilemez.
IŞIK
Kurtarma ve yardım ücretine
girmeyen giderler nelerdir?
 Madde 1227 - Resmi dairelerin masraf ve
harcları ve emniyet altına alınan veya kurtarılan
şeyler için ödenmesi lazım gelen gümrük ve
diğer resimlerle bu şeylerin muhafazası,
korunması, değerlerinin biçilmesi ve satılması
maksatlarıyla yapılan masraflar;
masraflar; kurtarma ve
yardım ücretine dahil değildir.

IŞIK
Kurtarma ve yardım başarılı
olmamışsa ücret ödenir mi?
 Madde 1223 - Yapılan
hizmetler neticesiz kalmış
olursa kurtarma veya
yardım ücreti diye bir şey
istenemez.

IŞIK
İnsan kurtaranlara ödeme
yapılır mı?
 Madde 1231 - Kurtarmayı veya yardımı
icabettiren kaza sırasında insan kurtarmak için
çalışmış olan kimse, gemiye veya gemide
bulunan şeyleri kurtarmış olanlara ait
tazminattan hak ve nasfete uygun bir pay
istiyebilir.. Kurtarılan kimseler kurtarma veya
istiyebilir
yardım ücreti ödemeye mecbur değildir.

IŞIK
Kurtarma ve yardım ücretinin
paylaştırılması (Md.1230)
 Bir gemi veya yükü,bir başka gemi tarafından
tamamen veya kısmen emniyet altına alınır
veya kurtarılırsa, kurtarma veya yardım ücreti,
öteki geminin donatanı, kaptanı ve diğer gemi
adamları arasında; ilk önce donatana
yardım veya kurtarma yüzünden geminin
uğradığı zararla işletme yüzünden yapılan
fazla masraflar tazmin edildikten sonra
bakıyeden vapur donatanına üçte iki, yelkenli
donatanına yarısı, vapur kaptanı ve diğer
gemiadamlarına altıda birer,
birer, yelkenli kaptanı
ve diğer gemiadamlarına dörtte birer verilmek
suretiyle pay edilir.
IŞIK
paylaştırılması
 Kaptan müstesna olmak üzere
gemiadamlarına düşen miktar, herbirinin
bilhassa maddi ve şahsi hizmeti gözetilerek
aralarında pay edilir. Pay yolculuk bitmeden
gemiadamlarına bildirilir ve her birinin payını
gösteren bir cetvele göre kaptan tarafından
yapılır.
Pay cetveline karşı cetvelin bildirilmesinden
sonra ilk varılan yerdeki mahkemeye
veyahut da geminin bu yolculuktan bağlama
limanına dönmesinden itibaren on gün
içinde o yerdeki mahkemeye itiraz olunabilir.
IŞIK
paylaştırılması
 Mahkemece ilgililer dinlendikten sonra pay
cetveli aynen veya lüzumunda değiştirilerek
tasdik olunur. Bu karar katidir. Kararın bir
sureti mahkemece gecikmeden donatana
re'sen tebliğ edilir.
Bir ve ikinci fıkralara aykırı mukaveleler
hükümsüzdür.
 Kurtarma veya yardım işlerinin bu maksada
tahsis edilmiş olan gemi veya römorkör
tarafından yapılması halinde yukarıdaki
hükümler tatbik olunmaz.
IŞIK

5 2 Yk

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

5 2 Yk

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DENİZ HUKUKU

DENİZ TİCARET HUKUKU

 2. Kitap : TİCARET ŞİRKETLERİ (Md.136-

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 3

ÜÇÜNCÜ FASIL :KAPTAN(972

BEŞİNCİ FASIL : DENİZ KAZALARI

ALTINCI FASIL :GEMİ ALACAKLILARI VE YÜK ALACAKLILARI

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 5

 Md. 816/1 : “Tahsis edildiği gayeye uygun olarak

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 6

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 8

 Madde 817/1 *:*:

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 9

 Kurtarılamayacak şekilde batan veya tamir

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 11

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 12

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 13

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 14

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 15

 Türkiye sahillerinde yük ve yolcu taşımak ve

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 16

Gemi siciline tescili ihtiyari

Amacı, 16/12/1999 tarih ve 4490 sayılı Türk

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 26

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 28

 Gemi tasdiknamesi alınmadıkça, Türk bayrağını

 Onsekiz gros tonilatodan ufak gemiler gemi

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 32

 Geminin ana ölçülerini, belli başlı vasıflarını ve

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 33

 18 GRT'den büyük her gemide Gemi Jurnali adlı

 Gemi jurnali kaptanın nezareti altında ikinci kaptan

 Bir liman içinde yolculuk eden küçük gemilerde

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 35

1. Hava ve rüzgarın hali;

 Milletlerarası Denizde Can Emniyeti Sözleşmesi

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 37

 Gemi Adamları Yönetmeliği sefere çıkan gemide

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 39

 Türk Ticaret Kanunu Md.946/1 :

╗ Ticaret gemisinin sahibi gemiyi kendi adına ve

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 40

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 41

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 43

 Kural : Donatan yaptığı

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 44

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 47

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 48

 TTK Md. 951: “ Birden ziyade şahsın müşterek

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 50

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 53

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 54

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 56

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 58

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 60

 Yük üzerinde kanuni rehin hakkının

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 62

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 64

Kamu hukuku bakımından Özel hukuk bakımından

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 70

 Kaptan bulunduğu yabancı memleketin

Deniz Hukuku Yat Kaptanlığı Eğitimi 71

 Kaptan yolculuk sırasında vuku bulan bütün

 Madde 817/1 ::