Isi Ve Sicaklik

KONU ÖZETİ Isı ve Sıcaklık
Sıcaklık Birimleri:
ISI Celcius (°C)
●
● Fahrenheit (°F)
● Bir enerji türüdür.
● Kelvin (K)
Sıcaklığı büyük olan maddeden sıcaklığı küçük
●
En hassas sıcaklık birimi Fahrenheit derecedir.
olana doğru ısı geçişi olur. Sıcaklık geçişi diye birşey
olmaz.
Sıcaklığın Celcius ve Fahrenheit ile ifadesinde dere-
● Isı da iş gibi bir enerji transfer biçimidir. Isı ve iş
ce kavramı kullanılırken, Kelvin ile ifadesinde derece
hiçbir cisimde depo edilemez. Yani bir cisme ait ısı
kavramı kullanılmaz.
olamaz. Cisme ait ısı olamaz fakat sıcaklık olur.
Isı değişimi kalorimetre kabıyla ölçülür. Isı ölçüle-
● Sıcaklık birimleri aşağıdaki gibi birbirlerine dönüştü-
mez. Isının birimi kaloridir. rülebilir.
joule, erg birimleride ısı için kullanılabilir. °C °F K °X
212 373 B K.N
Isı üç şekilde yayılır. 100
1) İletim yolu ile: Sadece katılarda görülür. Enerji mo- F K

C X
lekülden moleküle aktarılarak ısı bir noktadan diğer
noktaya taşınmış olur.
2) Konveksiyon yolu ile: Sıvı ve gazlarda görülür. Isı- O D.N
32 273 A
nan sıvı veya hava molekülünün özkütlesi azalır ve K.N: Suyun kaynama sıcaklığı
yükselmeye başlar. Isınan diğer moleküllerde yükse-
D.N: Suyun donma sıcaklığı
lerek konveksiyonla ısınma gerçekleşir.
C−0 F − 32 K − 273 X−A
3) Işıma Yolu ile Yayılma: Katı, sıvı, gaz maddelerinin = = =
100 − 0 212 − 32 373 − 273 B − A
hepsi çevresini ışıma yoluyla ısıtabilir.
C F − 32 K − 273 X − A
= = =
100 180 100 B−A
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI
İÇ ENERJİ:
SICAKLIK
İç enerji bir sistemin sahip olduğu enerjinin kendisidir.
Maddenin bir molekülünün kinetik enerjisi ile oran-
● İç enerji ya da termal enerji mikroskobik boyutlarda-
tılı bir niceliktir. Yani enerji türü değildir. Bu nedenle ki enerjidir. Sistemin atomlarının veya moleküllerinin
alınıp verilemez. Maddeden maddeye sıcaklık geçişi kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır yani bir
diye bir şey olmaz. enerji çeşididir. İç enerji madde miktarı ve sıcaklıkla
doğru orantılı bir şekilde artar. İç enerji doğrudan öl-
● Termometre ile ölçülür. Birimi derecedir. çülemez ama iç enerjideki değişim ölçülebilir. İç ener-
jideki değişim sisteme verilen ısı ve yapılan işin topla-
Termometrenin duyarlılığı şunlara bağlıdır. mına eşittir. Bir cismin, sistemin ısısı olamaz demiştik
fakat iç enerjisi olur. Sistem ısı alıyorsa iç enerjisi ar-
Termometrelerin çalışma tar, ısı veriyorsa iç enerjisi azalır.
prensibi genleşmeye daya-
Kılcal boru nır. Bu nedenle termometre Isı Alıp ve Veren Maddelerdeki Değişimler:
içerisine koyulan sıvının
genleşme katsayısı çok bü-
yük olmalıdır. Termometre-
nin yapıldığı maddenin gen- 1) SICAKLIK DEĞIŞIMI
Civa haznesi leşme katsayısı ise küçük
olmalıdır. Sistem ısı alıp verdiğinde sıcaklığı artıyor veya aza-
lıyor ise bu durumu Q = m ⋅ C ⋅ ∆T bağıntısıyla ifade
Civa haznesi büyük olmalıdır.
● edebiliriz.
● Kılcal boru dar olmalıdır.  cal 
m : Kütle (gram) C : Özısı : Isınma ısısı  
● Bölme sayısı fazla olmalıdır.  g ⋅ °C 
Bir termometre ile ölçülebilecek en küçük sıcaklık,
 cal 
mutlak sıcaklık –273°C'dir (0 Kelvin). Bu sıcaklığın ∆T : Sıcaklık değişimi(° C) m⋅ C : Isı sığası  
altında yaşam yoktur.  °C 
131
Öz ısı(C) ayırt edici özellik iken, ısı sığası (m . C) 2) HAL DEĞİŞİMİ:

ayırt edici özellik değildir.
Sıcaklık
Q Q
C= , m⋅C =
m ⋅ ∆T ∆T Plazma

g az
sıvı + gaz
Y.N = K.N
P.E → artar
vı
K.E → sabit
sı
katı + sıvı
Sıcaklıkları farklı iki sıvı karıştırılırsa karışımın sı- D.N = E.N
caklığı (Tkar) şu şekilde bulunur;
tı
K.E → artar
ka
P.E → sabit
Isı
T2 > T1 olsun
T1 T2 Eğimli kısımda T
Yatay kısımda
Sıcaklık arttıkça maddenin moleküllerinin kinetik

●
m1 C1 m2 C2 enerjiside (K.E) artar.
Madde hal değiştirirken potansiyel enerjisi değişir.

●
Madde hal değiştirirken sağa gidildikçe potansiyel
enerji (P.E) artar, kinetik enerji ise sıcaklık değişme-
Tkar diğinden sabit kalır.
T2 > Tkar > T1 Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez. Sabit

●
kalır.
Q Alınan = Qverilen
Katı bir maddenin erime noktası (EN) ile, aynı mad-
●
C C
denin sıvı halinin donma noktası (DN) aynı değerde-
dir.
DN = EN
Sıvı bir maddenin kaynama noktası (KN) ile, aynı

●
Karışan sıvıların ısı sığaları eşitse karışımın sı- maddenin buhar halinin yoğunlaşma noktası (YN)
caklığı karışıma katılan sıvıların sıcaklıklıklarının aynı değerdedir.
aritmetik ortalaması olur. KN = YN
T1 + T2
m1 ⋅ C1 = m2 ⋅ C2 ⇒ Tkar = olur.
2
Karışımın sıcaklığı ısı sığası büyük olan sıvının sı-

Aşağıdaki grafik sıvıya ait bir grafiktir.
caklığına daha yakın bir değerde olur.
Bu grafiğe göre sıvı iki defa kaynamış, bunu nasıl
yorumlarsınız?
Sıcaklık
Sıcaklıkları farklı ikiden fazla sıvı karıştırılıyorsa

karışımın sıcaklığı şu şekilde de bulunabilir. Ger- z
ga
çi bu mantığı iki sıvının karışım sıcaklığını bulur- sıvı + gaz
ken de kullanabilirsiniz. K.N2
gaz
T1 T2 T3 T4 sıvı + gaz
K.N1
vı
sı
m1 C1 m2 C2 m3 C3 m4 C4 Isı
Q m ⋅C ⋅T +m ⋅C ⋅T +m ⋅C ⋅T +m ⋅C ⋅T ekildeki grafik bir sıvıya ait olmasına rağmen 2 defa

Ş
Top
T = = 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4
kaynamış olması bu sıvının saf olmadığını, en az iki
kar (m ⋅ C) m ,C + m ⋅ C + m ⋅ C + m ⋅ C
top 1 1 2 2 3 3 4 4
sıvıdan oluşan bir karışım olduğunu gösterir.
132
Su dolu bir kabın içerisine bir miktar buz atılıyor. GENLEŞME VE BÜZÜLME
Buzun kütlesinin zamanla değişim grafiği aşağıdaki
şekilde verilmiştir. Buradan şu yorumları yapabiliriz. Maddenin sıcaklığı arttığında boyutlarıda artıyorsa
●
madde genleşiyor demektir.
Buzun kütlesi
Sıcaklığı azaldığında boyutlarıda küçülüyor ise
●
madde büzülüyor demektir.
● Genleşme katsayısı katı ve sıvılar için ayırt edici
zaman özellik iken gazlar için ayırt edici değildir. Çünkü bü-
tün gazların hacmi 1°C'lik sıcaklık artışında aynı mik-
sıcaklık sıcaklık
1
su tar (ilk hacmin katı) kadar genleşir.
su 273
su
ısı buz + su
ısı ● Katılar her türlü genleşirken sıvı ve gazlar sadece
buz + su
hacimce genleşir.
z
z
bu
bu
Grafiğe göre buzun üzerine su döküldüğünde bir

● Suyun genleşmesi dığer sıvılardan farklıdır. Su
süre kütlesi sabit kalmış, yani erimemiş. Demekki bu- 0°C–4°C arasında anormal davranır. Çünkü 0°C deki
zun ilk sıcaklığı 0°C nin altındaymış. Su buza ısı ve- su haricindeki herhangi bir sıvının sıcaklığı +4°C ka-
rebildiğine göre sıcaklığı 0°C nin üzerinde olmalıdır. dar attırıldığında hacmide artar. Suda ise hacim aza-
lır. Su +4°C'den sonra diğer sıvılar gibi davranır. Yani
TBUZ(iLK) < 0°C ve TSU(iLK) > 0°C sıcaklık arttığında hacmide artar.
Buzun kütlesi bir süre sonra azalmaya başlamış
● V d
demekki buz erimeye başlamış. Erime 0°C de oldu-
ğundan bu aralıkta sıcaklık 0°C olmalıdır. 1
Gafiğe göre buz tamamen erimiş. Bu durumda son

●
sıcaklık yani denge sıcaklığı için kesin birşey söyle-
nemez. Çünkü buz eridikten sonra su olarak ısı alıp O T O T
+4 +4
- almadığı konusunda grafikte yeterli bilgi yok.
O ile +4°C arasında +4°C’den sonra
TDENGE ≥ 0°C sıcaklık → artarsa sıcaklık → artarsa
hacim → azalır hacim → artar
Özkütle → artar Özkütle → azalır














anormal normal
Su dolu bir kabın içerisine bir miktar buz atılıyor.

Su birikintilerin dipten değilde üstten donmasının se-
Buzun kütlesi Sıcaklık bebi suyun bu anormal davranışı nedeniyledir.
Thava = –30°C olsun
su
A
ısı B
buz+su
z
bu
zaman C
Buz
D
ilk durumda : Tbuz < 0 °C ve Tsu > 0 °C

son durunda : TDENGE = 0 °C(kesinlikle) E
TA = −30 °C (Hava ile dengede)
TB=0°C ile (–30°C) arasında
TC=0°C (Buz ile suyun aynı anda bulunduğu sıcaklık)

Sıcaklık-zaman (ısı) grafiklerinde grafiğin yatay böl- TD = 0 °C ile + 4 °C arasında
gelerinde hal değişimi olurken, kütle-zaman (ısı) gra-
fiğinde ise grafiğin eğimli bölgelerinde hal değişimi TE = +4 °C (Dip kısımlarında su yoğunluğu 1’dir.
olur. Dolayısıyla sıcaklık +4°C’dir.)
133
BOYCA GENLEŞME: Aynı cins maddelerin ilk boyları eşit ise sıcaklık de-
ğişimleri eşit artırıldığında boyca uzama miktarlarıda
eşit olur.
Sadece katılar boyca genleşebilir. Katının sıcaklığı
artırıldığında tüm boyutları büyür yani genleşir. Aynı Aşağıdaki 0 boyundaki tel, levha ve silindir şeklin-
şekilde sıcaklığı azaltıldığında tüm boyutları küçülür deki aynı cins metal cisimlerin sıcaklıkları artırıldığın-
yani büzülür. da boylarıda eşit miktarda artar.
1 Isıtılıyor
T1
2 ∆L T T







T2
T2 > T1
ukarıdaki 1 boyundaki metal çubuğun T1 sıcaklığı
Y
artırılarak T2 sıcaklığına çıkarıldığında boyu 2 kadar
olur. Bu durumda metal çubuğun boyu










∆ L kadar büyümüştür.
∆ L = . λ . ∆T
1 T T

λ = Boyca genleşme katsayısı
∆T = TSON – TİLK : Sıcaklık değişimi
YÜZEYCE VE HACIMCE GENLEŞME
Sadece katılar yüzeyce genleşebilir. Katı, sıvı ve gaz-
ların üçüde hacimce genleşebilir.
Katının sıcaklığı artırıldığında tüm boyutları büyür
Yan yana duran, yapışık olmayan K ve L metal çubuk- yani genleşir. Aynı şekilde sıcaklığı azaltıldığında tüm
ları ısıtıldığında veya soğutulduğunda sağa sola bü- boyutları küçülür yani büzülür.
külmeden genleşir yada büzülür.
ısıtılıyor
A1 A2
Yüzeyce genleşme miktarı

∆A = A 2 − A1
K ve L K ve L
ısıtılıyor
soğutuluyor
∆A = A1 . 2λ . ∆T
K L K L K L ∆V = V1 . 3λ . ∆T
2λ = Yüzeyce genleşme katsayısı
λK > λL 3λ = Hacimce genleşme katsayısı
Aşağıdaki metal parçası düzgün olarak ısıtılmaktadır.

b
Yan yana duran, yapışık durumda olan K ve L me-

tal çubukları ısıtıldığında veya soğutulduğunda sağa x
sola bükülerek genleşir yada büzülür. a c
θ r
K ve L K ve L
soğutuluyor ısıtılıyor metalin sıcaklığı artarsa
a → artar r → artar
b → artar x → artar
c → artar a
yapışık → sabit
θ → sabit b
c
λK > λL → sabit
r
134
ISI İLETİM HIZI GERÇEK VE HİSSEDİLEN SICAKLIK

● Bazı malzemeler ısıyı iyi iletirken bazı malzemeler ● Gerçek sıcaklık ile hissedilen sıcaklık farklı de-
ısıyı iyi iletmez. ğerlendirilir. Hissedilen sıcaklığın gerçek sıcaklıktan
● Isının iletimi nelere bağlıdır. Enerji tasarrufunun farklı olmasının sebebi nem, rüzgar, ısı kaybı, beden
önem kazandığı günümüzde bu sorunun cevabı ol- yapısı, giysilerin ısı iletkenliği ve hava sıcaklığı ola-
dukça değerlidir. bilir.
● Isı iletkenlik katsayısı küçük olan maddeler, ısı ya- ● Gerçek sıcaklık açık havada gölgedeki bir termo-
lıtım malzemesi olarak kullanılır. metrenin gün boyunca gösterdiği değerlerin ortala-
● Günümüzde oldukça yaygın olan bina mantolama masıdır. Hissedilen sıcaklık ise kişiden kişiye değişen
işlemi önemli bir ısı yalıtım tekniklerindendir. vücut tarafından algılanan sıcaklıktır.
● Biriket ve tuğlaların içindeki boşlukların sebebide
ısı yalıtımı içindir. Deliklerdeki hava kötü ısı iletkeni
olduğundan ısı yalıtımı sağlar.
● Bir malzemenin birim zamanda aktardığı ısı enerji-

sine ısı iletim hızı denir.
KÜRESEL ISINMA OLAYININ NEDENLERİ
VE ORTAYA ÇIKARDIĞI ETKİLER
T1 > T2 olsun.
Küresel ısınma, insanoğlunun faaliyetleri sonucunda
T1 A T2 sera etkisi yapan gazların atmosferdeki oranlarının
artışını ifade etmektedir.
L
Artan dünya nüfusu, sanayinin hızla gelişmesi, fosil

yakıtları, biriken çöp yığınları ve atık sular, ulaştırma,
Sıcaklıkları T1 ve T2 olan iki malzeme arasına uzun- ormansızlaştırma ve tarımsal faaliyetler gibi insan
luğu L kesit alanı A olan bir malzeme konuluyor. aktiviteleri ile birtakım gazların atmosferdeki miktarı
Sıcaklığı büyük olan malzemeden küçük olana doğru artmaktadır. Bu gazlar güneşten yeryüzüne gelen ve/
ısı akışı olur. veya yeryüzünden yansıyan ışınların bir kısmını tuta-
rak yerkürenin belirli bir sıcaklık değerinde kalmasını
sağlar.
● Bu ısı iletim hızı: Yeryüzü atmosferinde ortaya çıkan bu ısınma ve ısı-

Q k ⋅ A ⋅ ∆T yı tutma etkisine sera etkisi bu etkiyi gösteren gaz-
= modellemesi ile ifade edilir.
∆t L lara da sera gazları denilmektedir. Bu gazlar; CO2,
CH4, N2O, flor grubu gazlar Hidroflorokarbon (HFC),
Perflorokarbon (PFC) ve Kükürthekzaflorid (SF6) ile
Q joule
= Isı iletim hızı, birimi = = watt atmosferde bulunan ozon (O3) ve su buharından olu-
∆T saniye şur.
watt Yeryüzü sıcaklığının ve ikliminin ortaya çıkışında

k: Isı iletim katsayısı, birimi =
metre ⋅ kelvin sera gazlarının etkisi yadsınamaz öneme sahiptir. At-
mosferde sera gazları bulunmasaydı yeryüzü sıcak-
A: Kesit alanı, birimi = metre2
lığı ortalamasının günümüze göre 33°C daha soğuk
olacağı tahmin edilmektedir.
∆T: Sıcaklık değişimi, birimi = Kelvin
Bilhassa son 30 yıllık süreçte başta teknolojik geliş-
L: Malzemenin uzunluğu, birimi = metre
melerin, aşırı yakıt tüketimi ve nüfus artışının da tetik-
lemesiyle atmosfere sera gazları salımının artması,
ozon tabakasının incelmesi gibi nedenlerle küresel
ısınma olayının etkileri artarak devam etmektedir.
 Q
● Isı iletim hızı   :
 ∆t  Küresel ısınma olgusu sonucu gözlenen doğal fela-
ketler, insan yaşamı başta olmak üzere bitki ve hay-
1) Isı iletim katsayısı (k) ile doğru orantılıdır.
vanların yaşam koşullarını güçleştirmektedir. Dünya
2) Kesit alanı (A) ile doğru orantılıdır. iklim sistemindeki bu ani, aşırı ve sert değişimlerin
3) Sıcaklık değişimi ile doğru orantılıdır. 30 - 40 yıl sonra tarım yapacak toprak, yaşanacak
4) Malzemenin uzunluğu ile ters orantılıdır. yeryüzü bırakmayacağı tahmin edilmektedir.
135
TEST 1 Isı ve Sıcaklık
1. I. Konveksiyon 4.
II. Işıma
III. İletim
Isı iletim yolları olan yukardaki tekniklerden
hangisinde ısının yayılabilmesi için maddesel
ortama ihtiyaç vardır?
A) I ve III B) Yalnız II C) I, II ve III

D) I ve II E) II ve III
Şekilde, Celcius termometresi ile yabancı termo-
metrede donma ve kaynama sıcaklığı değerleri ve-
rilmiştir.
Buna göre 40°C kaç °X’dir?
A) 45 B) 40 C) 20 D) 80 E) 10
2. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Isı değişimi kolorimetre kabı ile, sıcaklık ise ter-

mometre ile ölçülür.
B) Katılar iletim yolu ile ısınabilir.

C) Sıvı ve gazlar konveksiyon yolu ile ısınabilir.
D) Isı ve sıcaklık enerji türüdür.
E) Sıcaklığın Kelvin ile ifadesinde derece kavramı

kullanılmaz.
5. İlk sıcaklığı Son sıcaklığı

Cisimler
(ºC) (ºC)
K –3 +3
L +3 –4
M +1 –8
N –8 –2
P –5 –4
3. Aşağıdakilerden hangisi hassas bir termomet- Yukarıdaki çizelgede K, L, M, N ve P cisimlerinin ilk

renin özelliği değildir? ve son sıcaklıkları verilmiştir.
A) Haznesi büyüktür. Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi doğ-

rudur?
B) Kılcal borusu dardır.
A) M’nin sıcaklığı 7ºC azalmıştır.
C) Haznesinin içindeki sıvının genleşme katsayısı
B) K’nın sıcaklığı 3ºC artmıştır.
küçüktür.
C) P’nin sıcaklığı 1ºC azalmıştır.
D) Termometrenin yapıldığı maddenin genleşme
katsayısı küçüktür. D) N’nin sıcaklığı 6ºC artmıştır.
E) Termometrenin bölme sayısı fazladır. E) L’ in sıcaklığı 7ºC artmıştır.

136
6. Bugün hava sıcaklığı O°C’dir. 9.
Yarın hava sıcaklığı bugünün sıcaklığının üçte
biri kadar azalacağına göre yarın hava sıcaklığı
kaç °C olur?
A) 0 B) –273 C) –100 D) –91 E) –182
Şekildeki kütle - hacim grafiğine göre 1, 2 ve 3

aralıklarında sıvı maddenin sıcaklığı nasıl deği-
şir?
(Sıvıya sıvı eklenmemektedir.)
1 2 3
A) Sabit Artar Azalır
B) Sabit Azalır Artar
C) Azalır Azalır Artar
D) Artar Artar Azalır
E) Artar Artar Sabit
7. Yabancı bir termometrede erime noktası 15°X, yo-

ğunlaşma noktası ise 75°X’dir.
Buna göre 62 Fahrenheit derece bu termomet-
rede kaç °X’yi gösterir?
A) 15 B) 25 C) –25 D) 31 E) –15
10. I. Özısı
II. Isı sığası
III. Sıcaklık
Niceliklerinden hangileri ayırt edici özelliktir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) II ve III
8.
11. Isı sığaları eşit, sıcaklıkları 20°C ve 50°C olan

iki sıvı karıştırıldığında karışımın sıcaklığı kaç
Şekildeki X ve Y cisimlerinin kütleleri eşittir. °C olur?
Buna göre cisimlerin özısıları oranı  C X  nedir? (Isı alışverişi sadece sıvılar arasında olmaktadır.
 CY  buharlaşma önemsizdir.)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 25 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50

137
12. 14.
Sıcaklıkları 10°C ve 80°C kütleleri m ve 2m, özı-

sıları C ve 2C olan iki sıvı karıştırıldığında karı-
şımın sıcaklığı kaç °C olur?
mX 1 (Isı alışverişi sadece sıvılar arasında olmaktadır ve
Kütleleri oranı = olan X ve Y sıvılarının
mY 2 buharlaşmalar önemsizdir.)
C  A) 30 B) 40 C) 50 D) 56 E) 66
özısıları oranı  X  nedir?
 CY 
1 1
A) 2 B) 4 C) D) 6 E)
4 6
15. Faruk Öğretmen öğrencilerinden bir cismin sıcak-

lığının değiştiği ancak değişimin kaynağının ısı
alışverişi olmadığı durumlara örnekler bulmalarını
13. I. ºC (Celcius) istemiştir.
II. cal (kalori) I. Kapalı silindirin içinde sıkıştırılan havanın sı-
III. J (joule) caklığının artması
II. Güneşli bir ortamda ıslak bezle sarılan karpu-
IV. K (Kelvin)
zun soğuması
Yukarıdaki birimlerden hangileri ısı değişimi bi- III. Ellerin birbirine sürtülerek ısıtılması
rimi olarak kullanılır? Örneklerinden hangileri bu durum için doğru
olarak kullanılabilir?
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
D) II ve III E) II ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
(2009 / ÖSS) D) I ve III E) I, II ve III
138
1. 3. Isıca yalıtılmış kapalı bir kaba konan K sıvısı ile L

katı maddesi yalnız birbirleriyle ısı alışverişi yapı-
yor.
Başlangıçta K’nın sıcaklığı L’ninkinden büyük
olduğuna göre, ısı denge sağlanıncaya kadar
Sırasıyla kütleleri m, 2m, 3m, sıcaklıkları 5T, 2T, T geçen sürede K ve L’nin sıcaklıkları için aşağı-
olanı üç sıvı bir kaba boşaltılıp homojen bir karışım dakilerden hangisi doğru olabilir?
oluşturuluyor. A) K’nın sıcaklığı azalır, L’ninki değişmez.
Sıvılar aynı cins olduğuna göre, karışımın sı-
caklığı kaç T olur? B) K’nın sıcaklığı artar, L’ninki değişmez.
(Isı alışverişi sadece sıvılar arasında olmaktadır,
C) K’nın sıcaklığı değişmez, L’ninki azalır.
buharlaşmalar önemsizdir.)
D) Her ikisinin de sıcaklığı sürekli artar.
A) 4,5 B) 4 C) 3,5 D) 3 E) 2
E) Her ikisinin de sıcaklığı sürekli azalır.
(2011 - YGS)
4. Bir cismin sıcaklığı, değişik koşullarda Celsius (ºC)

ve Kelvin (K) ölçekli termometrelerle ölçülüyor.

Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi ke-
sinlikle bu ölçüm sonuçlarından biri olamaz?
A) –10K B) –10ºC C) 10ºC D) 300ºC E) 300K

(2007 / ÖSS)
2.
5.
Şekildeki kaplarda yarı yüksekliğine kadar 3T sı-

Şekildeki K musluğunun debisi L musluğunun iki
caklığında su vardır. Kapların kalan kısımları T sı-
katıdır.
caklığında yine su ile dolduruluyor.
Boş kabın yarısı K ve L'den boşalan su ile doldu-
rulduktan sonra L musluğu kapatılıyor. Kaplarda oluşan homojen karışımların T1, T2,
T3 sıcaklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden
Kalan kısım K musluğu ile doldurulduğuna
hangisi olur?
göre oluşan homojen karışımın sıcaklığı kaç °C
olur?
buharlaşmalar önemsizdir.)
(Kabın ısı sığası önemsizdir ve buharlaşmalar
önemsizdir.) A) T1=T2=T3 B) T3>T2>T1 C) T3>T1>T2
A) 35 B) 40 C) 45 D) 50 E) 60 D) T2>T3>T1 E) T1>T3>T2
139
6. İki sıvı karıştırıldığında biri kaynadığına göre, 9. –20°C sıcaklığındaki 10 gram buzu, 50°C sıcak-
I. Özkütleleri lığındaki su haline getirmek için kaç kalori ısı
II. Kütleleri gereklidir?
cal cal
III. Sıcaklıkları (CBUZ= 0,5 cal LERİME= 80 CSU=1 o )
o
gC g g C
niceliklerinden hangileri iki sıvı için kesinlikle
farklıdır?
A) I ve II B) II ve III C) Yalnız III A) 900 B) 1400 C) 600 D) 1200 E) 1000
D) I ve III E) Yalnız II
10.
7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Şekildeki X cismi +4°C sıcaklığındaki su içide askı-
A) Hal değişimi sırasında sıcaklık sabit kalır. da kalarak dengelenmiştir.
B) Erime noktasının değeri kütle arttıkça büyür. Kabın ve cismin genleşmesi önemsiz olduğuna
göre,
C) Sıcaklık arttıkça moleküllerin kinetik enerjisi de
I. Su soğutulursa X cismi su yüzeyine çıkar.
artar. II. Su ısıtılırsa X cismi dibe çöker.
D) Hal değiştiren saf maddenin en büyük potansi- III. Su ısıtılırsa h yüksekliği artar.
yel enerjisi gaz halinde görülür. ifadelerinden hangileri doğrudur?
(Buharlaşmalar önemsizdir.)
E) Yoğunlaşma noktası ayırt edici bir özelliktir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III
D) I ve II E) II ve III
11. Saf su dolu kap içine buz parçaları atıldığında su

8. I. Dış basıncın artması donmaya başladığına göre, buz-su karışımı için,
II. Sıvıyı deniz seviyesinden daha yüksek bir yer-
de kaynatmak I. Suyun sıcaklığı değişmez.
III. Sıvının içine şeker veya tuz atmak II. Su ve buzun toplam hacmi artar.
IV. Sıvının miktarının arttırılması III. Buzun özkütlesi değişmez.
Olaylarından hangileri kaynama noktasını yük- ifadelerinden hangileri doğrudur?
seltir? (Buharlaşmalar önemsizdir.)
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) II ve III
140
12. 14.
Şekildeki düzgün kapta su olmayan sıvı biraz

soğutulduğunda K ve L noktalarındaki PK ve PL
sıvı basınçları nasıl değişir?
(Buharlaşma ve kabın genleşmesi önemsizdir.)
Özdeş karelere bölünmüş sıcaklık-ısı grafiğinde PK PL

� �
K-L sıvılarının hal değişimi eğrileri verilmiştir.
A) Değişmez Değişmez
Buna göre sıvıların cinsleri ve ısı sığalarıyla (M) B) Artar Artar
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? C) Azalır Azalır
D) Azalır Değişmez
Isı sığası Cinsleri
E) Değişmez Azalır
A) MK = ML Farklı
B) ML > MK Aynı olabilir
C) MK > ML Aynı olabilir
D) MK > ML Farklı
E) MK = ML Aynı olabilir
13. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) En şiddetli buharlaşma kaynama anında görülür.

B) Su 100°C dışındaki sıcaklıklarda da kaynayabilir.
C) Buharlaşma anında ortam serinler.
D) Atmosfer olmasaydı tüm sıvılar O°C'de kaynardı.
E) Kaynama anında sıvının buhar basıncı dış ba-
sınçtan küçük olur.
141
1. 4.
Kaplardaki sıvıların sıcaklıkları arttırıldığında

tabanlardaki K, L, M noktalarının PK, PL, PM sıvı
basınçları nasıl değişir?
(Buharlaşma ve kapların genleşmeleri önemsizdir.)
Kaynama sıcaklıkları şiddetleri sırasıyla
PK PL PM TM>TK>TL olan üç sıvıdan oluşan karışımın hal
� � �

A) Değişmez Artar Artar değişimi grafiği şekildeki gibi olduğuna göre,
B) Değişmez Azalır Artar I. 2. aralıkta L sıvısı kaynamaktadır.

II. 3. aralıkta kapta sadece K ve M sıvıları vardır.
C) Artar Artar Artar III. 5. aralıkta kapta sadece L sıvısı kalmıştır.
D) Değişmez Değişmez Değişmez ifadelerinden hangileri doğrudur?
E) Artar Azalır Artar A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız III E) I ve III
2. Bir kaba önce buz parçaları sonra da buzların üs-

tüne su dökülüyor.
Suyun ilk sıcaklığı 10°C olduğuna göre aşağı-
dakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?
A) Denge sıcaklığı –10°C olabilir.
B) Sadece buz eriyebilir.
C) Sadece su donabilir
D) Hiçbir etkileşme olmaz.

5.
E) Buzun sıcaklığı sabit kalabilir.
3. Bir kapta sıvı ısıtılmaktadır. Oluşan buharın kütle-

ısı grafiği şekilde görülmektedir.
Buna göre,
I. 1, 3 ve 5 aralıklarında hal değişimi olmaktadır.
II. Kaptaki sıvı kesinlikle iki farklı sıvıdan oluşan
bir karışımdır.
III. 3. aralıkta kaptaki sıvının toplam kütlesi azal-
maktadır.
Şekildeki grafikte 120°C'deki 10 gram su buharının
su haline geçişi gösterilmektedir. ifadelerinden hangileri doğrudur?
(Buharlaşma sadece kaynama anında olmaktadır.)
Buna göre maddenin yoğunlaşma ısısı kaç
cal/g’dır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 20 B) 40 C) 200 D) 10 E) 100 D) I ve II E) I ve III
142
6. 9. –20°C sıcaklığındaki m1 gram buz parçası, 90°C
sıcaklığındaki m2 gram su içine atılıyor.
Isıl denge 10°C'de oluştuğuna göre, m1 oranı
nedir? m2
cal cal cal
(CBUZ= 0,5 o CSU= 1 o L = 80 )
g⋅ C g ⋅ C ERİME g
(Isı alışverişi sadece su buz arasında olup buhar-
laşmalar önemsizdir.)
Şekildeki hal değişimi grafiği, katı bir maddeye 4 5 2 5 1

ait olduğuna göre, A) B) C) D) E)
5 4 5 2 5
I. Maddenin sıvı halindeki özısısı, katı halindeki-
nin iki katıdır.
II. Maddenin yoğunlaşabilmesi için 10Q kadar ısı
gereklidir.
III. Madde sadece 2T sıcaklığında hal değiştirmiştir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

7. 0°C'de 40 gram buz kalıbı üzerine, 100°C'de 10

gram su buharı gönderiliyor.
Isı alışverişi sadece su buharı-buz arasında
olmakta ve buharlaşmalar önemsiz olduğuna
göre denge sıcaklığı kaç °C’dir?
cal cal cal
(LBUHAR= 540 LBUZ=80 CSU=1 o )
g g g⋅ C
A) 0 B) 10 C) 20 D) 46 E) 64
10. Kaynama Donma

Cisim
Sıcaklığı (ºC) Sıcaklığı (ºC)
K 80 20
8. –20°C sıcaklığında 20 gram buz kalıbı, 60°C sı- L 50 –10
caklığında 10 gram suyun içine atılıyor. M –30 –50
Isı alışverişi sadece su-buz arasında olduğuna
göre, ısı dengesi oluştuğunda karışımın son fi- Kaynama ve donma sıcaklıkları verilmiş K, L, M
ziksel hali ne olur? cisimlerinin 10°C'deki cinsleri aşağıdakilerden
cal cal cal hangisinde doğru olarak verilmiştir?
(CBUZ= 0,5 o CSU= 1 o L = 80 )
g⋅ C g ⋅ C ERİME g
K L M
(Buharlaşmalar önemsizdir.)
A) GAZ SIVI KATI
A) 10g buz, 20g su
B) GAZ KATI SIVI
B) 15g buz, 15g su
C) 5g buz, 25g su C) KATI GAZ SIVI
D) 16g buz, 14g su D) KATI SIVI GAZ
E) Sadece 30g su E) SIVI KATI GAZ

143
11. 13.
Şekildeki 0°C'deki buz kalıbının üzerine, 0°C sı- Şekil-I'deki küp şeklindeki buz kalıbın bir kenarı 3r
caklığında ucu sivri demir parçası konuluyor. So- uzunluğundadır.
nuçta buz bir miktar eriyor ve demir parçası buza Şekil-II'deki silindir şeklindeki buz kalıbın yarıçapı
saplanıyor. r, yüksekliği 2r uzunluğundadır.
Bu olayın sebebi aşağıdaki olayların hangisin- Küp ve silindir buz kalıplarından sadece üst taraf-
de geçerlidir? ları özdeş kaynaklarla ısıtıldığında, küp T1 sürede,
silindir T2 sürede tamamen erimektedir.
I. Araçların geçtiği yoldaki karların çabuk erimesi
II. Kolonyayı elimize döktüğümüzde elimizin se- T1
Buna göre oranı nedir?
rinlemesi T2
III. Hava sıcaklığı arttığında karların çabuk erimesi
3 2 9 2
A) B) C) 1 D) E)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 2 3 2 9
D) I ve II E) I ve III
14.
Şekildeki resim (–30°C) sıcaklıktaki bir havada, bir

su birikintisinin üstünün donma durumunu göster-
mektedir.
Buna göre X, Y, Z noktalarındaki sıcaklık için
aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
X Y Z
A) –30°C 0°C +4°C
B) –30°C –2°C +4°C
C) –20°C 0°C 0°C
12. D) 0°C 0°C 0°C
E) 0°C +4°C 0°C
15. Buz Kütlesi
Şekillerdeki kapların içinde 0°C, 20°C ve +4°C sı-

caklığında su bulunmaktadır.
Bu suların içine –30°C, 0°C ve –4°C sıcaklığındaki Zaman
buz parçaları atılmaktadır. 2t 10t
Buna göre, Küp içerisindeki buz kalıbı eşit zaman aralıklarında

I. Şekil-I'deki kapta su kütlesi azalır. eşit ısı veren ısıtıcı ile ısıtılmaktadır.
II. Şekil-II'deki kapta buz kütlesi azalır. Buz kütlesi zamanla şekildeki gibi değiştiğine
III. Şekil-III'deki kapta su veya buz kütlesi azalabilir. göre, buzun ilk sıcaklığı kaç °C'dir?
olaylarından hangileri gerçekleşir?  cal cal 
 CBUZ = 0,5 g ⋅ °C , LBUZ = 80 g 
D) II ve III E) I, II ve III A) –20 B) –30 C) –40 D) –50 E) –60

144
1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 3.
A) Genleşme katsayısı katı, sıvı ve gazlar için

ayırt edici özelliktir.
B) Gazlar hacimce genleşebilir.
C) +4°C sıcaklığındaki saf su ısıtılırsa hacmi artar.
D) +4°C sıcaklığındaki saf su soğutulursa hacmi artar Kenar uzunlukları a, b olan dikdörtgen levhanın
içinde bir kenarının uzunluğu c olan eşkenar üç-
E) +2°C sıcaklığındaki sıvı ısıtılırsa hacmi artabilir. gen şeklinde delik vardır.
Levhanın sıcaklığı düzgün olarak arttırıldığında
a, b, c uzunlukları nasıl değişir?
a b c
A) Büyür Büyür Küçülür
B) Büyür Büyür Değişmez
C) Büyür Büyür Büyür
D) Değişmez Değişmez Değişmez
E) Büyür Küçülür Büyür

2.
Birbirine perçinleşmiş 10°C sıcaklığındaki K ve L

metalleri sıcaklık 50°C olasıya kadar ısıtılıyor.
K’nın genleşme katsayısı L’nin genleşme katsa- 4.
yısından daha büyük olduğuna göre, metallerin
son hali aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
A) B) C)
Yarıçapları şekildeki gibi verilmiş çember, disk ve
daire aynı maddeden yaplımştır.
Sistemlerin sıcaklıkları eşit miktarda arttırıldı-
ğında son yarıçaplar rK, rL, rM arasındaki ilişki
aşağıdakilerden hangisi olur?
D) E) (rL = Boşluğun yarıçapıdır.)
A) rK>rL>rM B) rM>rL>rK C) rK=rL=rM

D) rL>rK>rM E) rM>rK>rL
145
5. I. Eşit hacimdeki sıvı ve gaz örneklerinin sıcak- 8.

lıkları eşit miktarda arttırıldığında sıvı gazdan
daha fazla genleşir.
II. Aynı sıcaklık değişimlerinde bütün gazlar eşit
hacimde genleşir. Yan yana duran sürtünmesiz K ve L metal şerit-
g lerinden L’nin genleşme katsayısı K’dan daha bü-
III. Saf suyun +1°C'deki özkütlesi 1 'tür.
cm3 yüktür.
Metallerin sıcaklıkları eşit miktarda arttırıldığın-
İfadelerinden hangileri doğrudur?
da son durumları aşağıdakilerden hangisi gibi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II olabilir?
D) II ve III E) I ve III A) B) C)
D) E)
6.

Birbirine perçinlenmemiş Şekil-1'deki K, L, M çu-

buklarının sıcaklıkları eşit miktarda artırılıyor ve
çubukların son durumları Şekil-2'deki gibi oluyor.
Çubuklar birbiri ile ısı alışverişi yapmadıklarına
göre, cisimlerin genleşme katsayıları arasında-
ki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) λL>λM>λK B) λK>λM>λL C) λK>λL>λM

D) λL>λK>λM E) λM=λL=λK
7.
9.
Birbirine perçinli K ve L metalleri T sıcaklığında Birbirine perçinlenmiş X-Y-Z sistemlerini oluşturan

iken yatay yüzeye tutturulmuştur. K, L, M metallerinin genleşme katsayıları arasın-
L metalinin genleşme katsayısı K'dan büyük ol- daki bağıntı λK>λL>λM dir.
duğuna göre metallerin sıcaklığı eşit miktarda
Buna göre X, Y, Z sistemlerinden hangileri so-
arttırıldığında X ucu şekildeki yollardan hangi-
ğutularak düzlenebilir?
sini izleyebilir?
(Metallerin ilk boyları eşittir.) A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Z
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) X ve Y E) Y ve Z
146
10. 13. 0°C'deki saf su +8°C'ye kadar ısıtılmaktadır.

Buna göre,
I. Hacmi önce azalır sonra artar.
Eşit boydaki K, L, M şeritlerinden oluşan X, Y, Z II. Özkütlesi sürekli azalır.
sistemlerinin sıcaklıkları eşittir. Birbirine perçinlen- III. En sonunda hacmi değişmemiş olur.
miş bu şeritler eşit miktarda soğutulduğunda son
boyları arasındaki bağıntı LY>LZ>LX oluyor. ifadelerinden hangileri doğrudur?
Buna göre K, L, M şeritlerin genleşme katsa- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
yıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisi-
dir? D) I ve III E) I ve II
A) λK>λL>λM B) λM>λL>λK C) λM>λK>λL

D) λL>λK>λM E) λL>λM>λK
14. I. Su birikintileri dipten donar.

II. Yaz-kış su birikintilerinin dip kısımları +4°C'dir.
III. Suyun özkütlesi kesinlikle sıcaklılıkla ters oran-
11. tılı olarak değişir.
Boyları ve sıcaklıkları eşit X, Y, Z metalleri orta A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
noktalarından tahtaya çivilenmiştir.

D) I ve III E) I ve II
Şeritlerin sıcaklıkları eşit miktarda azaltıldığın-
da X-Y arasındaki mesafe Y-Z arasındakinden
daha küçük olduğuna göre,
I. Z’nin genleşme katsayısı X’inkinden büyüktür.
II. Y’nin genleşme katsayısı X’inkinden büyüktür.
III. Y cismi sadece ok yönünde büzülür.
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III
15. C B
12. Genleşmesi önemsiz bir masanın kenarı, genleşe-

bilen çelik bir cetvelle, sıcaklık 20°C iken L1 uzun-
luğunda ölçülüyor. D E
Deney 30°C ve 10°C'de tekrarlandığında masa- Eşit bölmeli sistem üzerinde duran türdeş tel, şekil-
nın aynı kenarı sırasıyla L2 ve L3 uzunluğunda deki gibi O noktasından sabitlenmiştir.
ölçüldüğüne göre L1, L2, L3 uzunlukları arasın- Tel düzgünce ısıtıldığına göre hangi noktalar
daki ilişki aşağıdakilerden hangisi olur? aynı doğrultuda yer değiştirir?
A) L3>L2>L1 B) L1>L2>L3 C) L2>L1>L3 A) A ve B B) C ve B C) C ve D
D) L3>L1>L2 E) L1>L3>L2 D) D ve E E) B ve E
147
1. 3.
Sıcaklıkları arasındaki ilişki TX > TY olan metal

cisimler üst üste konulduğunda,
Şekildeki düzgün X-Y çubukları özdeş ısıtıcılar-
I. Isı değişimleri eşit olur. la bir ucundan eşit sürede ısıtıldığında, Y’nin
II. Sıcaklık değişimleri eşit olur. diğer ucuna ısının daha çabuk ulaştığı fakat so-
III. X’in boyu büyür, Y’ninki küçülür. nuçta X’in boyunun daha fazla uzadığı görüldü-
olaylarından hangileri kesinlikle gerçekleşir? ğüne göre,
I. Y, X’den daha iyi iletkendir.
A) I ve II B) I ve III C) Yalnız I II. Son sıcaklıkları eşit olur.
D) Yalnız II E) II ve III III. X’in genleşme katsayısı daha büyüktür.
(A= Alan L ve 3L = uzunluk)

4.
2. Aynı metalden yapılmış ve boyları L1= L2 olan iki

metal şeridin sıcaklıkları T2>T1 dir. Şeritler üst üste
konuluyor ve bir süre bekleniyor.
Isıl denge sağlandıktan sonra T1′ ve T2′ son
sıcaklıkları ile L1′ ve L2′ son boyları arasında
nasıl bir ilişki olur?
(ısı alış verişi yalnız bu iki şerit arasında olmaktadır.)
Özdeş karelere bölünmüş grafikte X, Y, Z cisimleri-
A) L1′>L2′ , T2′ > T1′ nin boy-sıcaklık bilgileri verilmiştir.
Buna göre X, Y, Z cisimlerinin genleşme katsa-
B) L2′>L1′ , T1′ > T2′
yıları λX, λY, λZ arasındaki ilişki aşağıdakilerden
C) L1′=L2′ , T1′ > T2′ hangisidir?
D) L1′>L2′ , T1′ = T2′ A) λX>λY>λZ B) λZ>λY>λX C) λX>λZ>λY

E) L2′>L1′ , T1′ > T2′ D) λY>λX>λZ E) λZ>λX>λY
148
5. 7.
Eşit uzunluktaki X, Y, Z metallerinden X ve Z’nin

Şekildeki cisim sıvı içinde askıda kalmakta iken uçları özdeş mumlarla eşit sürede ısıtılıyor.
sadece sıvının sıcaklığı azaltılıyor.
Önce K sonra L mumu düştüğüne göre,
Buna göre, cismin yeni denge durumu aşağı-
I. X, Z’den daha iyi iletkendir.
dakilerden hangisi gibi olur?
II. X’in özısısı Z’den daha büyüktür.
(Sıvı su değildir.)
III. X’in ısı sığası Z’den daha büyüktür.
A) B) C) ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

D) I, II ve III E) I ve III
D) E)
8. I. Sıcak suyun korunması için termosun iç yüzü

gümüşle kaplanır.
II. Soğuk suyun korunması için termosun dış yüzü
gümüşle kaplanır.
III. Hem sıcak suyun hemde soğuk suyun korun-
ması için termosun iç ve dış yüzeyi gümüşle
kaplanır.
A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) I, II ve III E) Yalnız III
6.
Eşit uzunluktaki X, Y, Z metallerine özdeş mum

parçaları yapıştırılmıştır.
Y metali tam ortasından mum ile ısıtıldığında
sırasıyla Y, Z, X metallerindeki mumlar düştü- 9. 100°C sıcaklığındaki su buharı yoğunlaşarak
ğüne göre, 100°C su haline dönüştürüldüğünde,
I. Y metali X’den daha iyi iletkendir. I. Maddenin potansiyel enerjisi artar.
II. Y metali Z’den daha iyi iletkendir. II. Maddenin kinetik enerjisi değişmez.
III. Z metali X’den daha iyi iletkendir. III. Madde dışarıya ısı vermiştir.
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) I ve III E) Yalnız III D) I, II ve III E) Yalnız III
149
10. 12.
Şekildeki yalıtkan masa üstündeki kap içinde bir Sıcaklık (T), zaman (t) grafikleri verilmiş X, Y, Z
miktar eter vardır. sıvıları için aşağıda yazılan ifadelerden hangi-
Altı nemli olan kap üstündeki boruya hava üfle- leri doğrudur?
diğinde, kabın altında buzlanma, içinde ise eterin I. X ve Y aynı cins olabilir.
buharlaştığı gözlendiğine göre bu deney, II. Y ve Z kesinlikle aynı cinstir.
I. Akışkanlar yüksek basınç alanından alçak ba- III. Üçüde aynı cins olabilir.
sınç alanına hareket eder.
II. Buharlaşma anında çevreden ısı alınır. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
III. Buharlaşma ayırt edici bir niceliktir.
D) I ve III E) I, II ve III
olaylarından hangileri ispat eder?

D) I, II ve III E) Yalnız II
13. Termometrelerin çalışma prensibi aşağıdaki-

lerden hangisine dayanır?
A) Özkütle B) Özısı C) Isı sığası

D) Hacim E) Genleşme
11.
14.
Şekildeki eşit debili musluklardan akan sıvıların ısı

sığaları eşittir.
Musluklar aynı anda açılarak kap dolduruldu- Şekillerdeki dolu kaplarda T ve 5T sıcaklığındaki
ğuna göre, 60 ve 40°C’lik sıvılardan oluşan ho- eşit kütlede sular vardır.
mojen karışımın sıcaklığı kaç °C olur? Bunlar büyük bir kaba boşaltıldığında homojen
(Isı alışverişi sadece sıvılar arasında olmaktadır ve karışımın sıcaklığı ne olur?
buharlaşma önemsizdir.) (Kapların ısı sığaları önemsizdir.)
A) 45 B) 47 C) 50 D) 55 E) 57,5 A) 1,5T B) 2T C) 3T D) 4T E) 4,5T
150
1. Erime Kaynama 4.
Sıcaklığı (ºC) Sıcaklığı (ºC)
K 10 30
L – 30 50
M 0 70
Şekil-1’deki eşit boydaki K-L şeritleri sadece bir-
Erime ve kaynama noktaları verilmiş K, L, M mad- birlerinden ısı transferi yaparak şekil-2’deki gibi
deleri ağzı açık kaplar içine konuluyor. yamuluyor.
Maddelerin sıcaklığı 60°C çıkarıldığında hangi Buna göre,
madde kapta bulunabilir? I. L’nin genleşme katsayısı daha büyüktür.
II. İlk durumda L’nin sıcaklığı daha büyüktür.
A) K ve L B) L ve M C) K ve M
III. K ve L’nin sıcaklık değişimleri eşittir.
D) Yalnız L E) Yalnız M IV. K ve L’nin ısı değişimleri eşittir.
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV

D) II ve IV E) Hepsi
2.
5.
Dengedeki eşit ağırlıklı metal çubukların sıcaklık-

Şekildeki 5T sıcaklığındaki cismin alanı, dokundu- ları eşit miktarda arttırıldığında sistem ok yönünde
rulduğu 5T sıcaklığındaki elektroskobun alanının dönmektedir.
iki katıdır.
K ve N çubukları eşit miktarda uzadığına göre,
Buna göre, dokunma sonucu ısıl denge kaç T
I. K’nın genleşme katsayısı M’den büyüktür.
sıcaklığında oluşur?
II. L’nin genleşme katsayısı M’den büyüktür.
A) 2,5 B) 5 C) 7,5 D) 10 E) 12,5 III. L’nin genleşme katsayısı K’dan büyüktür.
(Çubuklar eşit uzunluktadır.)

D) II ve III E) I ve III
3.
6.
Birbirine perçinlenmiş eşit uzunluktaki K, L

metallerinin sıcaklıkları eşit miktarda azaltıldı-
ğında Şekil-2'deki durum oluştuğuna göre, K ve L sıvılarının ısı (Q)-sıcaklık (T) grafiği şekiller-
de görülmektedir.
I. L’nin genleşme katsayısı daha büyüktür.
II. K daha çok soğumuştur. Buna göre 2T sıcaklığındaki K sıvısı ile 4T sı-
III. L’nin özısısı daha büyüktür. caklığındaki L sıvısı karıştırılırsa denge sıcaklı-
ğı kaç T olur?
A) I ve II B) II ve III C) I ve III buharlaşma önemsizdir.)
D) Yalnız I E) Yalnız II A) 2,5 B) 2,8 C) 3 D) 3,2 E) 3,8

151
7. –25°C'deki buz kalıbının sıcaklığı +20°C’ye ka- 9. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

dar yükseltildiğinde buzun hacim-sıcıklık grafi-
ği aşağıdakilerden hangisi gibi olur? A) Isı sığası eşit iki sıvı karıştırıldığnda ortak sı-
(V: Hacim T: Sıcaklık) caklık sıvıların ilk sıcaklıklarının aritmetik orta-
lamaları olur.
A) B)
B) Sıcaklığı artan sıvının, moleküllerinin hareket
enerjisi de artar.
C) Isının yönü ısısı büyük olan cisimden küçük

olana doğrudur.
C) D) D) Sıcaklığı artan sıvının potansiyel enerjisi de artar.
E) Taneciklerin birbiri ile olan etkileşimi potansiyel

enerjinin büyüklüğünü verir.
E)
10.
Şekildeki grafik arı bir sıvının hal değişimi gra-

fiği olduğuna göre,
I. Madde 1 aralığında buhardır.
II. 2 aralığında ortamın basıncı arttırılmış olabilir.
III. 1 aralığında arı sıvının içine tuz atılmış olabilir.

D) II ve III E) I ve III
8.
11. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Özdeş ısıtıcılarla ısıtılan K ve L sıvılarına ait A) Basınç artışı buharlaşmayı hızlandırır.

sıcaklık-zaman grafiği şekilde gösterilmiştir.
C 1 B) Arı su sadece 100°C'de buharlaşır.
Sıvıların özısıları oranı K = olduğuna göre
CL 4 C) Rüzgar buharlaşmayı hızlandırır.
 mK 
kütleleri oranı   nedir? (Kareler özdeştir)
 mL  D) Sıcaklık artışı buharlaşmayı hızlandırır.
1 1 E) Sıvının açık yüzeyinin artması buharlaşmayı
A) 1 B) 2 C) D) 4 E)
2 4 hızlandırır.
152
12. I. Yoğunlaşma 15.
II. Erime
A B
III. Donma
Olaylarından hangilerinde madde dışarıya ısı
verir? Şekildeki A ve B cisimlerinin kütleleri sırasıyla 10g,
cal cal
20g özısıları 2 ⋅ ve 3 ⋅ dir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II g ⋅ °C g ⋅ °C
D) II ve III E) I ve III Sıcaklıkları ise 10°C ve 20°C'dir.
A ve B cisimleri birbirine dokundurulduğuna
göre,
I. A cisminin ısısı 200 caloridir.
II. B cisminden A cismine enerji geçişi olur.
III. Dokunma sonucu B cisminin sıcaklığı 2,5°C
azalır.
A) Yalnız I B) II ve III C) I ve III

D) I, II ve III E) I ve II
13. I. Katının esnekliği uygulanan kuvvetle doğru
orantılıdır.
II. Katının esnekliği cinsine bağlı değildir.
III. Katının esnekliği kesiti ile ters orantılıdır.
IV. Katının esnekliği boyu ile ters orantılıdır.
A) I ve III B) II ve III C) III ve IV

D) I, II ve III E) Hepsi
16. Bir ortamın sıcaklığı celcius, A ve B termometrele-

ri ile ölçülmüştir.
Ortamın sıcaklığı Celsius, A ve B termometrele-
14. ri ile sırasıyla 0°C, +30°C ve –40°C olarak ölçül-
düğüne göre termometrelerin durumu aşağıda-
kilerden hangisi gibi olabilir?
A) °C °A °B B) °A °C °B
Şekildeki oda içindeki soba yanmaktadır.

°C
Oda içindeki masa, sönük lamba, soba üstün- C) °C °A D)
°B °A
deki tencere en fazla hangi yollarla ısınabilir?
Tencere Masa Lamba °B
A) İletim Işıma Işıma
B) İletim Işıma Konveksiyon °A

E) °B
C) İletim Konveksiyon Konveksiyon
D) Konveksiyon Işıma Konveksiyon °C
E) Konveksiyon Konveksiyon Işıma

153
1. 3. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Esneklik sadece katılar için ayırt edici özelliktir.
B) Bütün gazlar 1°C’lik sıcaklık değişiminde ilk

hacminin 1/273 katı kadar genleşir.
O merkezli r yarıçaplı kesik daire levhanın sı- C) Hal değişimi sıcaklıkları madde miktarı arttıkça
caklığı azaltıldığında açısı ve r yarıçapı nasıl
büyür.
değişir?
β r D) Düdüklü tencerede basınç büyük olduğundan
yemek daha çabuk pişer.
A) Küçülür Küçülür
E) En hassas termometre birimi Fahrenheit’tir.
B) Küçülür Değişmez
C) Değişmez Büyür
D) Değişmez Küçülür
E) Büyür Küçülür
4. I. Buzun üstüne tuz veya kül dökmek

II. Buz ısıtılırken üstüne uygulanan basıncın arttı-
rılması
III. Lastik bir tabaka ısıtılırken üstüne uygulanan
basıncın arttırılması
Olaylarından hangileri yapıldığında maddelerin
erime sıcaklıkları düşer?

5.
2.
Şekildeki su dolu tüpün yüzeyinde bir buz yüzüyor-

ken, tabanındaki buz parçası zorla tutulmaktadır.
Şekildeki gibi bükülmüş demir parçasının sı- Tüpün tam ortasından ısıtıldığında üstteki buz erir-
caklığı arttırıldığında a, b, c uzunlukları nasıl ken, dipteki buz erimiyor.
değişir? Bunun sebebi, aşağıdaki hangi şıkta doğru ola-
rak verilmiştir?
a b c
A) Büyür Büyür Büyür A) Suyun genleşmesi
B) Büyür Büyür Küçülür B) Suyun özkütlesinin buzdan büyük olması
C) Büyür Büyür Değişmez C) Konveksiyon olayı
D) Büyür Küçülür Büyür D) İletim yolu ile ısının yayılması
E) Büyür Değişmez Değişmez E) Basınç farkı

154
6. Sıcak bir havada tozlu bir yola su döküldüğünde 9.
etrafın serinlediğini hissederiz.
Bu olayda,
I. Buharlaşan sıvılar çevresinden ısı alır.
II. Buharlaşma her sıcaklıkta olabilir.
III. Akışkanlar yüksek basınç alanından düşük ba-
sınç alanına doğru hareket eder.
ifadelerinden hangilerini çıkarabiliriz?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II K, L, M maddelerinin ısı sığası-kütle grafiği şekilde

D) I ve III E) II ve III verilmiştir.
Buna göre maddelerin özısıları CK, CL, CM ara-
sındaki bağıntı aşağıdakilerden hangisidir?
(Kareler özdeştir.)
A) CK=2 . CL= 4 . CM
B) CK=2 . CL= 8 . CM
C) 2 . CK=CL= 8 . CM
D) CK=4 . CL= 2 . CM
E) CK=4 . CL= 8 . CM
7. Terleyen insan üşür, olayının fiziksel sebebi

aşağıdakilerden hangisinde yoktur?
A) Buzdolabının soğutma prensibi
B) Kısa süreliğine güneş altına koyulan karpuzun

soğuması
C) Testideki suyun soğuması
D) Kuru odun parçaları nemli olanlara göre daha

çabuk yanar.
10.
E) Kolonyanın ele döküldüğünde elimizi serinlet-
mesi
Şekildeki cam tüp içindeki sıvının sıcaklığı kap

içindeki sıvının sıcaklığından çok küçüktür. K sevi-
yesine kadar dolu tüp yeterince büyük kap içindeki
suya daldırılıyor.
Buharlaşmalar önemsiz olduğuna göre, tüp
kap içindeki sıvıya daldırıldıktan sonra,
I. Kap içindeki sıvı seviyesi düşebilir.
II. Tüp genleşeceğinden dolayı tüp içindeki sıvı
8. Saf sıvı kaynarken, seviyesi düşer ve dengelenir.
I. Taneciklerin düzensizliğinde artma III. Tüp içindeki sıvı seviyesi önce düşer, sonra sı-
II. Taneciklerin toplam enerjisinde artma vılar katılardan daha fazla genleşebildiğinden
III. Taneciklerin kinetik enerjisinde artma dolayı yükselir ve dengelenir.
olaylarından hangileri gerçekleşir? olaylarından hangileri gerçek olur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I ve III D) I ve II E) I ve III
155
11. 14.
T
Aynı maddeden yapılmış eşit kesitli L-R ve T-V çu-

Sıcaklık-zaman grafikleri verilmiş K ve L maddele- bukları şekildeki gibi durmaktadır.
ri özdeş ısıtıcılarla aynı basınç altında ısıtılıyor. Çubukların sıcaklıkları eşit miktarda arttırıldığında
Buna göre, L noktası K noktasına, R noktası da S noktasına
geliyor.
I. K’nın ısı sığası L’den büyüktür.
II. K ve L maddeleri aynı cins olabilir. Buna göre,
III. K ve L maddelerinin kütlesi kesinlikle eşittir. I. T noktası U noktasına gelir.
ifadelerinden hangileri doğrudur? II. P noktası P-R arasına gelir.
III. N noktası sabit kalır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ifadelerinden hangileri doğru olur?
D) Yalnız III E) I, II ve III
12.
15. Aşağıdakilerden hangisi hal değişimi olayı de-

ğildir?
A) Kırağı
B) Suyun donması
C) Yoğuşma
Şekildeki metal çubuk düzgün olarak ısıtılmaktadır.
D) Kağıdın yırtılması
Buna göre K noktasının hareket yönü ne olur?
E) Süblimleşme
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
16.
13. B A
F
70°C 20°C 60°C

Sıcaklıkları 70°C, 20°C ve 60°C olan B, F, A cisim-
leri aynı anda birbirlerine dokunduruluyor.
Cisimlerin denge sıcaklığı 50°C olduğuna göre
B, F, A cisimleri üzerinde oluşan ısı değişimleri
Şekildeki grafikte, Celcius termometresi ile X ter- QB, QF, QA arasındaki ilişki nedir?
mometresinin değişim doğrusu gösterilmiştir. A) QB = QF = QA B) QB > QA > QF
Buna göre X termometresinde suyun kaynama
noktası kaç °X derece olur? C) QB + QA > QF D) QF = QA + QB
A) 100 B) 50 C) 75 D) 150 E) 300 E) QB = QF + QA
156
1. 3.
Şekildeki 2r, r ve 3r yarıçaplı eşit yükseklikteki si-

lindir şeklindeki kaplar içinde aynı cins sıvılar ağzı-
na kadar doludur.
Kaplarda sıvıların ısıları eşit miktarda arttırıldı-
ğında kaplardan taşan sıvı hacimleri VX, VY, VZ
arasındaki ilişki ne olur?
(Isı sadece sıvıya gidiyor ve kaplar genleşmiyor.) Şekildeki ısıca yalıtılmış K, L kaplarındaki eşit ha-
cimli sularla eşit kütleli buzlar ısıl dengededir.
A) VX>VY>VZ B) VY>VX>VZ C) VX=VY=VZ Kaplardaki eşit kesit alanlı boruları sabit debide
100ºC sıcaklıkta su gönderilmeye başlanıyor.
D) VY>VZ>VX E) Vz>VX>VY
K’daki borunun boyu L’dekinden kısa olduğu-
na göre, buzların erime sürecinde,
I. K’daki buzun kütlesi, L’deki buzun kütlesinden
küçük kalır.
II. K’daki buzun sıcaklığı, L’deki buzun sıcaklığına
eşittir.
III. K’daki borudan çıkan suyun sıcaklığı, L’deki
borudan çıkan suyun sıcaklığından yüksektir.
yargılarından hangileri doğrudur?
(Borulara giren su çıkıncaya kadar sürekli soğuyor.)

(2010 - YGS)
4.
2.
T1 sıcaklığındaki boyları birbirine eşit olan K, L,

M çubukları birleştirilerek K-L, K-M, L-M çubukları Şekil-1’deki K ve L cisimleri sıvı içinde dengededir.
elde ediliyor.
Bu çubuklar T2 sıcaklığına kadar ısıtıldığında boy- Sıvı soğutulduğunda cisimler Şekil-2'deki gibi
ları LK-L, LK-M, LL-M oluyor. dengelendiğine göre, K ve L cisimlerinin gen-
leşme katsayısı λK, λL ve sıvının genleşme kat-
LL-M> LK-L> LK-M olduğuna göre çubukların uza-
sayısı λSIVI arasındaki ilişki aşağıdakilerden
ma katsayıları λK,λL,λM arasındaki ilişki aşağı-
hangisidir?
dakilerden hangisi olmalıdır?
(S ve 2S çubukların kesitidir.) A) λSIVI > λK > λL B) λK > λSIVI > λL
A) λK>λL>λM B) λM>λL>λK C) λL>λM>λK C) λL > λK > λSIVI D) λL > λSIVI > λK
D) λL>λK>λM E) λM>λK=λL E) λK > λL > λSIVI
157
5. 8.
Genleşme katsayıları arasındaki bağıntı λK>λL>λM

olan şeritlerden X, Y, Z sistemleri oluşturulmuştur.
Buna göre bu sistemlerden hangileri ısıtılarak Şekildeki katı cisim kendi sıvısı içinde dibe batmıştır.
doğrusal hale getirilebilir? Sadece katı eriyecek şekilde katıya ısı verildiğin-
de sıvı seviyesi h ve gaz basıncı nasıl değişir?
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Y
h seviyesi Gaz Basıncı
D) Y ve Z E) X ve Z
A) Artar Değişmez
6. B) Artar Azalır
C) Değişmez Değişmez
D) Artar Artar
E) Değişmez Artar
Deniz kenarında ısıca yalıtılmış bir kaptaki su-buz

karışımı ısıtıldığında, kaptaki suyun kütlesinin ısı-
ya bağlı grafiği şekildeki gibi oluyor.
Buna göre verilen,
I. Başlangıçta buzun kütlesi suyun kütlesinin iki
katıdır.
II. Q ısısına ulaşıldığında buzun tamamı erimiştir.
III. İlk durumda toplam kütle m’dir.

D) I, II ve III E) II ve III
7. K
9.
Anlık sıcaklık değişimlerine dayanıklı iki özdeş Şekildeki özdeş silindirik kaplarda O°C sıcaklığın-
cam bardak şekildeki gibi iç içe sıkışmıştır. da eşit yükseklikte su vardır.
Bunları kırmadan birbirinden ayırmak için aşa-
Sıvıların sıcaklıkları sırasıyla +2°C, +4°C ve
ğıdaki işlemlerden hangisi yapılmalıdır?
+6°C’ye çıkarılırsa sıvı seviyelerindeki değişim
A) K bardağı ısıtılmalı, L bardağı soğutulmalı
hK,hL,hM arasındaki ilişki aşağıdakilerden han-
B) İkiside soğutulmalı gisi olur?
C) K bardağı soğutulmalı, L bardağı ısıtılmalı (Kaplar genleşmiyor, buharlaşmalar önemsiz.)
D) İkiside ısıtılmalı A) hK>hL>hM B) hM>hL>hK C) hL>hK=hM
E) Yalnız L bardağı soğutulmalı D) hK=hM>hL E) hL>hk>hM
158
10. Aşağıdakilerden hangi cümle ısı ve sıcaklık 13.
kavramları için doğru bir ifadedir?
Duvar
Duvar
T F
A) Bu kış hava ısısı +10°C'ye kadar düştü.
B) Sıcaklığı artan metal çubuğun boyu uzar. θ
C) Sağlıklı bir insanın vücut sıcaklığı 36°C'dir. Yüzey üzerinde bulunan metal levhanın sıcaklığı
arttırılmaktadır.
D) Sıcaklılıkları farklı iki cisim birbirine değdiğinde,
Bu durumda T, F mesafeleri ile θ açısı nasıl de-
sıcak olandan soğuk olana sıcaklık geçişi olur. ğişir?
E) Saf suyun +2°C'de özkütlesi 1g/cm3 dür.
T F θ
A) Artar Artar Artar
B) Artar Artar Değişmez
C) Azalır Azalır Değişmez
D) Azalır Azalır Azalır
C) Artar Azalır Değişmez

11. X ve Y katıları eridiğinde X’in hacmi azalıyor, Y’nin
ise artıyor.
Buna göre X ve Y katıları kendi sıvıları içine atı-
lırsa konumları ne olur?
A) X yüzey, Y batar
B) X batar, Y yüzer
C) İkisi de batar
14.
D) İkisi de yüzer
E) X askıda kalır, Y batar
K, L, M cisimleri şekildeki konumda dengede iken

sıvı ısıtılıyor. K, M cisimleri şekildeki yönlerde ha-
reketlenirken L olduğu yerde kalıyor.
Buna göre cisimlerin λK, λL, λM genleşme kat-
sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangi-
si gibi olur?
12. A
A) λK>λL>λM B) λM>λL>λK C) λM>λK>λL
B D) λL>λK>λM E) λK>λM>λL
F
Şekildeki A,B,F metallerinin sıcaklıkları ∆T kadar

artırılmaktadır.
Metallerin boyları eşit mesafede uzadığına
göre λ A , λ B , λ F genleşme katsayıları arasın-
15. I. Isı ölçülebilir niceliktir.
daki ilişki nedir ? II. Isı madde miktarına bağlıdır.
III. İç enerji doğrudan ölçülebilir.
A) λ A > λ B > λ F B) λ F > λ B > λ A
İfadelerinden hangileri yanlıştır?
C) λ A = λ B = λ F D) λ B > λ A > λ F
A) Yalnız I B) I, II ve III C) I ve II
E) λ B > λ A > λ F
D) II ve III E) Yalnız III
159
1. 3.
Şekildeki K, L, M, N dairelerinin yarıçapları sırasıy-

la 3r, r, r ve r'dir. Daireler orta noktalarından döne-
bilecek şekilde sabitlenmiştir.
Sıcaklığı sıvınınkinden küçük X cismi sıvıya atıldı-
Eşit bölmelere ayrılmış çubuk düzgün olarak
ğında, sıvı içinde askıda kalıyor.
ısıtıldığında L dairesi 1 tur attığına göre,
Bir süre sonra,
I. N dairesi 2 tur atar.
I. Cismin hacmi büyür.
II. M dairesi dönmez.
II. Cisim dibe çöker.
III. K dairesi 1 tur atar.
III. Son denge durumunda h seviyesi düşer.
olaylarından hangileri gerçekleşir?
(Daireler genleşmiyor)
D) I ve III E) I, II ve III
D) I, II ve III E) Yalnız I
4.
Deniz seviyesinde ısıca yalıtılmış bir kaptaki suya

bir miktar buz konulduğunda buzun kütlesinin za-
manla değişim şekildeki grafikte verilmiştir.
Buna göre,
I. Birinci aralıkta su donmaktadır.
II. Deney sonunda suyun bir kısmı donmuştur.
III. Üçüncü aralıkta hem suyun hemde buzun sı-
caklığı 0°C olur.
ifadelerinden hangileri doğru olabilir?
2.
D) Yalnız II E) Yalnız III
X cismi +4°C’lik saf su içinde şekildeki gibi denge-

dedir.
Buna göre X cismi aşağıdaki sıvı sıcaklıklarının 5.
hangisinde şekillerdeki gibi dengede kalabilir?
°C
A) B) C)
°C
Şekildeki grafikte 0°C'deki bir miktar buzun +8°C’ye

kadar sıcaklık artışı görülmektedir.
Buharlaşmalar önemsenmediğine göre K, L, M
D) E) bölgelerinden hangilerinde toplam hacim azalır?
A) Yalnız K B) L ve M C) K ve L
D) K ve M E) K, L ve M
160
6. 9.
Şekildeki gibi konulan K, L, M üçgenlerinin ilk sı-

caklıkları arasındaki ilişki TL>TK>TM’dir. Üçgenler
Şekildeki büyük kap içerisindeki küçük kaplar öz- şekildeki gibi birleştirildiğinde son sıcaklık M’nin sı-
deştir ve içlerinde K, L, M sıvıları vardır. Sistem caklığına eşit olmaktadır.
dengede ve K, L, M, N sıvılarının kaynama nokta- Isı transferi sadece üçgen cisimler arasında ol-
ları sırasıyla 30°C, 60°C, 90°C ve 110°C’dir. duğuna göre,
Buna göre K, L, M, N sıvılarının hepsi maksimum I. L cismi ısı vermiştir.
hangi °C’deki sıcaklıkla sıvı halde kalabilir? II. K cismi ısı almıştır.
III. M cismi L’den ısı almış, K’ye vermiştir.
A) 29 B) 30 C) 90 ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) 90-110 arası E) 110’dan büyük
7.
Şekildeki grafikte K, L, M katılarının ısı sığası-özısı

grafiği verilmiştir.
Buna göre K, L, M sıvıların kütleleri mK, mL, mM
arasındaki ilişki nedir?
A) mK>mL>mM B) mm>mL>mK
C) mK=mL=mM D) mK=mL>mM
E) mm>mk=mM
10.
8.
Şekil-1’deki eşkenar üçgen şeklindeki A harfini K,

L, M metal şeritleri oluşturmuştur. A harfinin sıcak-
Duvarlar arasına konulmuş yapışık özdeş üç metal lığı T kadar arttırıldığında Şekil-2’deki hale dönüş-
küp şekilde görülmektedir. mektedir.
Sistemin sıcaklığı artırıldığında K, L, M nokta- Buna göre K, L, M şeritlerinin genleşme katsa-
larının yer değiştirmeleri XK, XL, XM arasındaki yıları λK, λL, λM arasındaki ilişki ne olur?
ilişki ne olur? (Şeritler yere sabit değildirler.)
A) XK>XL>XM B) XM>XL>XK C) XK=XL=XM A) λK=λL=λM B) λK=λL>λM C) λM>λK=λL

D) XK=XM>XL E) XL=XM>XK D) λK>λL>λM E) λM>λL>λK
161
11. 14.
Kap içerisine şekildeki gibi asılmış K, L cisimleri

sadece kendi aralarında ısı alışverişi yapmaktadır-
lar. Sonuçta L’nin son sıcaklığı 20°C olmaktadır ve
cisimler hal değiştirmemektedir.
Buna göre cisimlerin ilk sıcaklıkları TK, TL aşa- Şekillerde sıcaklık (T) -ısı (Q) grafikleri görülmek-
ğıdakilerden hangisi olamaz? tedir.
TK TL Buna göre K, L, M, N grafiklerinden hangisi bir

� � maddeye ait olamaz?
A) 19 °C 21 °C
A) Yalnız L B) Yalnız M C) K ve M
B) 19 °C 100 °C
D) M ve N E) L ve N
C) 28°C 19 °C
D) 20 °C 21 °C
E) –5 °C 25 °C
12. 100°C’de kaynayan suyun 109°C’de kaynaması

isteniyor.
Bunun için,
I. Suyun bulunduğu kabın kapağı kapatılmalı
II. Suyun içine şeker atılmalı
III. Ocak biraz daha açılmalı
işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ya da II E) I ya da III 15. Sıcaklık
θ
K
13. T
L
α
Zaman
K ve L sıvıları ısıca izole edilmiş bir kapta karıştırıl-

dığında T sıcaklığında denge sağlamışlardır.
B ve D noktalarından şekildeki gibi bükülmüş düz-
gün metal çubuk o noktasından sabitlenmiştir. K sıvısının kütlesi arttırılıp, aynı L sıvısı ile ka-
rıştırılırsa,
Özdeş bölmelere ayrılmış sürtünmesiz önem-
siz yatay yüzey üzerindeki metal çubuğun sı- I. Denge sıcaklığı T'den büyük olur.
caklığı arttırıldığında A, B, C, D, E, F noktaların- II. θ açısı büyür.
dan hangilerinin hareketi aynı yönde olur? III. α açısı değişmez.
(Yatay yüzeyin ısı sığası önemsizdir.) ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) A ve C B) B ve E C) A ve F A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) C ve F E) C ve E D) Yalnız I E) I, II ve III
162
1. 3.
Şekil-I’deki K, L, M dikdörtgenleri soğutulduğunda,

Şekil II’deki gibi dikdörtgenler haline gelmektedir. K, L, M metal çubuklarının boylarının sıcaklığa
Buna göre K, L, M maddelerinin genleşme kat- bağlı değişimi şekilde görülmektedir.
sayıları λK, λL, λM arasındaki ilişki nedir? Buna göre K, L, M metallerinin genleşme katsa-
yıları λK, λL, λM arasındaki ilişki nedir?
A) λK>λL>λM B) λK=λL=λM C) λM>λL=λK
A) λK>λL>λM B) λM>λL>λK C) λM>λK=λL
D) λK>λL=λM E) λL=λM>λK
D) λM=λL>λK E) λK>λM>λL
2.
4. Fizik öğretmeni Berke, termometrelerin çalışma
prensibi ne ise onunla ilgili örnekler istiyorum de-
mektedir. Bazı öğrenciler şu örnekleri vermiştir.
Zeynep, yazın sıcaklıklar artınca elektrik telleri
aşağı doğru sarkar.
İrem, kavanoz kapağı sıcak su içerisinde daha ko-
lay açılır.
Şekilde bir maddenin sıcaklık-ısı grafiği görülmek- Alya, sıcak hava balonunun içindeki ateş yandığın-
tedir. da balon şişerek yükselir.
Buna göre K, L, M aralıklarında ısı sığasının de- Ümit, karpuz güneş altına kısa süre için konuldu-
ğişimi nasıldır? ğunda soğur.
K L M Hangi öğrenci doğru örnek vermiştir?
A) Azalır Azalır Azalır A) Zeynep, İrem
B) Değişmez Artar Azalır B) İrem, Alya
C) Artar Artar Artar C) Zeynep, İrem, Alya
D) Artar Değişmez Değişmez D) İrem, Alya, Ümit
E) Değişmez Azalır Artar E) Hepsi

163
5. 7.
Şekillerdeki kaplarda +4°C’de alkol ve su bulun-

maktadır.
Kap içerisindeki K, L cisimleri dengede iken al-
kol ve suyun sıcaklığı 0 °C’ye indirildiğine göre,
Isı hızı sabit bir ısıtıcı ile ısıtılan maddenin sıcaklı-
cisimlerin hareketleri nasıl olur?
ğının zamanla değişimi şekilde görülmektedir.
A) Hareket etmezler. Maddenin kütlesi azaltıldığında T, α, ∆t nasıl de-
ğişir?
B) K yerinde kalır, L aşağı hareketlenir.
C) K ve L yukarı hareketlenir. T α ∆t
D) K ve L aşağı hareketlenir. A) Değişmez Artar Azalır
E) K yukarı, L aşağı hareketlenir. B) Değişmez Artar Değişmez

C) Azalır Azalır Azalır
D) Değişmez Azalır Azalır
E) Değişmez Azalır Artar
8. I. Genleşme katsayısı
II. Donma ve kaynama noktası
III. Özhacmi
Bir sıvılı termometre yapımında sıvının aşağı-
daki hangi özellikleri etkili olur?

6.
9.
Metal bir şerit K, L iplerine bağlanarak şekildeki

Kap içerisindeki suyun üst kısmı bir miktar don-
gibi dengelenmiştir.
muştur.
Metal şerit soğutulduğunda TK, TL ip gerilmele-
Buna göre X noktasının sıcaklığı aşağıdakiler-
ri nasıl değişir?
den hangisine bağlıdır?
TK TL A) Buzun kalınlığı
� �

A) Değişmez Değişmez B) Suyun yüksekliği
B) Artar Artar
C) Suyun kütlesi
C) Azalır Azalır
D) Değişmez Azalır D) X noktasındaki basınç
E) Artar Azalır E) Y noktasındaki basınç

164
10. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 12. Aşağıdaki grafiklerden hangisi saf bir maddeye
ait sıcaklık - ısı grafiği olamaz?
A) Cisimler arasındaki ısı alışveriş miktarı kütleye (T = sıcaklık, Q = ısı)
bağlıdır.
A) B) C)
B) Vücut ateşini düşürebilmek için soğuk su pan-
sumanı yapılabilir.
C) Sıcaklığı büyük olan cisimden küçük olana

doğru sıcaklık geçişi olur.
D) Sıcaklık arttığında cismin moleküllerinin titre- D) E)

şim hızıda artar.
E) Kar yağarken hava ısınabilir.

11.
13.
Şekildeki kapta h seviyesinde su vardır.

Suyun birim yüzeyinden buharlaşma miktarı,
I. Suyun derinliği (h)
II. Havanın sıcaklığı
III. Kabın yüzey alanı
X ve Y termometrelerinin sıcaklık değerleri arasın-
IV. Rüzgârın hızı
daki ilişki şekildeki grafikte verilmiştir.
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
Buna göre Y termometresindeki –20°Y, X ter-
A) I ve II B) II ve IV C) II, III ve IV mometresinde kaç °X’dir?
D) I, II ve III E) Hepsi A) 10 B) 20 C) –10 D) –30 E) –40

165
14. K, L, M sıvılarının sıcaklıkları sırasıyla 2T, 4T ve 17. I. K cisminin sıcaklığı 50°C'dir.

6T kadardır. Isı sığaları eşit olan bu sıvılar homo- II. T cisminin ısısı 60 caloridir.
jen bir şekilde karıştırıldığında karışımın sıcaklığı III. İki cisim dokundurulduğunda ısısı büyük olan-
3T olmaktadır. dan küçük olana doğru sıcaklık geçişi olur.
Buna göre, İfadelerinden hangileri teknik olarak yanlıştır?
I. Karışımın yapıldığı kap ısı almıştır.
II. Sıvılardan biri hal değiştirmiştir. A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III
III. L sıvısı ısı almıştır.
D) I ve III E) I ve III
ifadelerinden hangileri doğru olabilir?

15. Hava Hissedilen

Nem 18. Bir termometrede buzun sıcaklığı 20 derece
Sıcaklığı Sıcaklık
olarak ölçüldüğüne göre, termometrenin birim
Zonguldak 30°C %50 T1
sistemi,
Antalya 30°C %70 T2

I. Celcius derece
Ağrı 30°C %30 T3 II. Fahrenheit derece
III. Kelvin
Yukarıdaki bilgilere göre Zonguldak, Antalya IV. Reomür derece
ve Ağrı illerindeki hissedilen sıcaklıklar T1, T2
ve T3 arasındaki ilişki nedir? birimlerinden hangisi olamaz?
A) T1>T2>T3 B) T3>T2>T1 C) T1=T2=T3 A) II ve III B) I ve IV C) I ve III
D) T2>T1>T3 E) T3>T1>T2 D) I, III ve IV E) II, III ve IV
16. Kütlesi 6m, özısısı 2C, sıcaklığı 40°C olan T sıvısı

içine, kütlesi 4m, özısısı C olan F sıvısı dökülüyor
ve sıvılar izole edilmiş kap içinde karıştığında T
1
sıvısının ısı değişimin 'sı kadar F sıvısında ısı
6
değişimi olmaktadır.
Karışımın sıcaklığı 50°C olduğuna göre, F sıvı-

sının ilk sıcaklığı nedir?
A) 45°C B) 55°C C) 60°C D) 65°C E) 70°C

166

Isi Ve Sicaklik

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Isi Ve Sicaklik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KONU ÖZETİ Isı ve Sıcaklık

1) İletim yolu ile: Sadece katılarda görülür. Enerji mo- F K

Öz ısı(C) ayırt edici özellik iken, ısı sığası (m . C) 2) HAL DEĞİŞİMİ:

Sıcaklık arttıkça maddenin moleküllerinin kinetik

Madde hal değiştirirken potansiyel enerjisi değişir.

T2 > Tkar > T1 Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez. Sabit

Sıvı bir maddenin kaynama noktası (KN) ile, aynı

Karışımın sıcaklığı ısı sığası büyük olan sıvının sı-

Sıcaklıkları farklı ikiden fazla sıvı karıştırılıyorsa

Q m ⋅C ⋅T +m ⋅C ⋅T +m ⋅C ⋅T +m ⋅C ⋅T ekildeki grafik bir sıvıya ait olmasına rağmen 2 defa

Grafiğe göre buzun üzerine su döküldüğünde bir

Gafiğe göre buz tamamen erimiş. Bu durumda son

Su dolu bir kabın içerisine bir miktar buz atılıyor.

ilk durumda : Tbuz < 0 °C ve Tsu > 0 °C

TB=0°C ile (–30°C) arasında

TC=0°C (Buz ile suyun aynı anda bulunduğu sıcaklık)

Yüzeyce genleşme miktarı

Aşağıdaki metal parçası düzgün olarak ısıtılmaktadır.

Yan yana duran, yapışık durumda olan K ve L me-

ISI İLETİM HIZI GERÇEK VE HİSSEDİLEN SICAKLIK

● Bir malzemenin birim zamanda aktardığı ısı enerji-

Artan dünya nüfusu, sanayinin hızla gelişmesi, fosil

● Bu ısı iletim hızı: Yeryüzü atmosferinde ortaya çıkan bu ısınma ve ısı-

watt Yeryüzü sıcaklığının ve ikliminin ortaya çıkışında

A) I ve III B) Yalnız II C) I, II ve III

A) 45 B) 40 C) 20 D) 80 E) 10

2. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Isı değişimi kolorimetre kabı ile, sıcaklık ise ter-

B) Katılar iletim yolu ile ısınabilir.

C) Sıvı ve gazlar konveksiyon yolu ile ısınabilir.

D) Isı ve sıcaklık enerji türüdür.

E) Sıcaklığın Kelvin ile ifadesinde derece kavramı

5. İlk sıcaklığı Son sıcaklığı

3. Aşağıdakilerden hangisi hassas bir termomet- Yukarıdaki çizelgede K, L, M, N ve P cisimlerinin ilk

A) Haznesi büyüktür. Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi doğ-

E) Termometrenin bölme sayısı fazladır. E) L’ in sıcaklığı 7ºC artmıştır.

A) 0 B) –273 C) –100 D) –91 E) –182

Şekildeki kütle - hacim grafiğine göre 1, 2 ve 3

B) Sabit Azalır Artar

C) Azalır Azalır Artar

D) Artar Artar Azalır

E) Artar Artar Sabit

7. Yabancı bir termometrede erime noktası 15°X, yo-

A) 15 B) 25 C) –25 D) 31 E) –15

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

11. Isı sığaları eşit, sıcaklıkları 20°C ve 50°C olan

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 25 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50

Sıcaklıkları 10°C ve 80°C kütleleri m ve 2m, özı-

15. Faruk Öğretmen öğrencilerinden bir cismin sıcak-

1. 3. Isıca yalıtılmış kapalı bir kaba konan K sıvısı ile L

4. Bir cismin sıcaklığı, değişik koşullarda Celsius (ºC)

ve Kelvin (K) ölçekli termometrelerle ölçülüyor.

A) –10K B) –10ºC C) 10ºC D) 300ºC E) 300K

Şekildeki kaplarda yarı yüksekliğine kadar 3T sı-

A) I ve II B) II ve III C) Yalnız III A) 900 B) 1400 C) 600 D) 1200 E) 1000

7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

11. Saf su dolu kap içine buz parçaları atıldığında su

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

Şekildeki düzgün kapta su olmayan sıvı biraz

Özdeş karelere bölünmüş sıcaklık-ısı grafiğinde PK PL

13. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) En şiddetli buharlaşma kaynama anında görülür.

Kaplardaki sıvıların sıcaklıkları arttırıldığında