Bölüm 6

TERMODİNAMİĞİN
İKİNCİ YASASI

Prof. Dr. Hakan F. ÖZTOP

1
Bu bölümde elde etmek istediklerimiz;

Termodinamiğin ikinci yasasına giriş yapmak.

Termodinamiğin birinci ve ikinci yasalarını birlikte sağlayan geçerli hal değişimlerini

belirlemek.

Isıl enerji depoları, tersinir ve tersinmez hal değişimleri, ısı makineleri, soğutma makineleri
ve ısı pompaları kavramlarını tanımak.

Termodinamiğin ikinci yasasının Kelvin-Planck ve Clausius ifadelerini tanımlamak.

Devridaim makineleri kavramlarını tartışmak.

Termodinamiğin ikinci yasasını çevrimlere ve bir çevrim gerçekleştirerek çalışan makinelere

uygulamak.

Mutlak termodinamik sıcaklık ölçeğini belirlemek için ikinci yasanın uygulanması.

Carnot çevriminin tanımlanması.

Carnot ilkelerinin, ideal Carnot ısı makinelerinin, soğutma makinelerinin ve ısı pompalarının
incelenmesi.

Tersinir ısı makineleri, ısı pompaları ve soğutma makineleri için ısıl verimler ve etkinlik
katsayıları ifadelerinin belirlenmesi.

2
 TERMODİNAMİĞİN İKİNCİ YASASINA GİRİŞ

Daha soğuk bir odada

bulunan bir fincan sıcak
Çarka ısı geçişi
kahve daha çok ısınmaz.
çarkın dönmesini
sağlamaz.

Bir saç kurutma

makinasında, tele ısı
geçişi elektrik
üretimine yol açmaz.

Bu işlemler birinci kanuna uymalarına rağmen,

gerçekleşemezler.

Hal değişimleri belirli bir yönde gerçekleşir. Ters yönde

gerçekleşmez.

Bir hal değişiminin gerçekleşebilmesi için termodinamiğin

birinci ve ikinci yasalarının sağlanması zorunludur.

3
 İKİNCİ YASANIN ESAS KULLANIMI

İkinci yasa hal değişimlerinin yönünü açıklayabilir.

İkinci yasa aynı zamanda enerjinin niceliği kadar niteliğinin de olduğunu öne sürer. Birinci
yasa, niteliğiyle ilgilenmeksizin, enerjinin niceliğiyle ve bir biçimden diğerine dönüşümüyle
ilgilidir. İkinci yasa, enerjinin niteliğinin ve bir hal değişimi sırasında bu niteliğin nasıl
azaldığının belirlenmesinin gerekli vasıtalarını sağlar.

Termodinamiğin ikinci yasası, yaygın olarak kullanılan ısı makineleri ve soğutma makineleri
gibi mühendislik sistemlerinin verimlerinin kuramsal sınırlarının ve kimyasal reaksiyonların
hangi oranda tamamlanacaklarının belirlenmesinde de kullanılır.

ISIL ENERJİ DEPOLARI

Isıl kaynak ısıl

enerji sağlar,
ısıl kuyuya ısıl
enerji verilir.
Isıl enerji sığaları büyük kütleler, ısıl
enerji deposu olarak tanımlanabilir.

Sıcaklığında bir değişim olmaksızın, sonlu miktarda ısıyı verebilecek ya da alabilecek büyüklükte ısıl
enerji sığasına (kütle x özgül ısı) sahip cisimler ısıl enerji deposu veya yalnızca depo olarak adlandırılır.

Uygulamada atmosferik hava kadar, okyanuslar, göller ve akarsular gibi büyük su kütleleri de
büyük enerji depolama yetenekleri veya ısıl kütleleri nedeniyle, birer ısıl enerji deposu olarak
düşünülebilirler.

4
 ISI MAKİNELERİ

Makineler ısıyı işe dönüştürürler.

İşin tümü her
zaman ısıl
1. Yüksek sıcaklıktaki bir
enerjiye
kaynaktan (güneş enerjisi,
dönüştürülebilir,
kazanlar, nükleer reaktörler vb.)
fakat bunun
ısı alırlar.
tersi doğru
2. Geri kalan atık ısıyı düşük
değildir.
sıcaklıktaki bir kuyuya
(atmosfer, akarsular, vb.)
verirler.
3. Bir çevrim gerçekleştirerek
Isı makinesi aldığı çalışırlar.
ısının bir bölümünü
işe dönüştürür, geri Isı makineleri ve bir çevrime göre
kalanını düşük çalışan diğer makineler, çevrimi
sıcaklıktaki bir ısıl gerçekleştirirken ısı alışverişini
kuyuya verir. yapabilecekleri ortam olarak genellikle
bir akışkan içerirler. Bu akışkana
iş akışkanı denir.

Bir Buharlı Güç Santrali

Isı makinesinin yaptığı işin bir

bölümü, sürekli çalışmayı
sağlamak için çevrim içinde
kullanılır.

- Qgiren= Yüksek sıcaklıktaki ısı kaynağından

(kazandan) suya geçen ısı miktarı.
Wnet , çıkan  Wçıkan  Wgiren (kJ)
- Qçıkan= Yoğuşturucuda buhardan düşük
Wnet , çıkan  Qgiren  Qçıkan (kJ)
sıcaklıktaki kuyuya (atmosfer, akarsular vb.) geçen
ısı miktarı.
- Wçıkan= Türbinde genişlerken buhar tarafından
üretilen iş miktarı.
- Wgiren= Suyu kazan basıncına sıkıştırmak için
gereken iş miktarı. 5
 Isıl verim

Wnet , çıkan  QH  QL
Wnet , çıkan
th 
QH
QL
th  1 
QH

Wnet , çıkan Qçıkan

Wnet , çıkan  Qgiren  Qçıkan th  th  1 
Qgiren Qgiren

Qçıkan Olmayabilir Mi?

Bir buharlı güç santralinin

yoğuşturucusunda, büyük
miktarlarda atık ısı
akarsulara, göllere veya
atmosfere atılmaktadır.
Bu durumda yoğuşturucu
santralden çıkarılıp söz
konusu atık ısıdan tasarruf
edilemez mi?
Bu sorunun yanıtı, ne
yazık ki kesin bir hayırdır.
İdeal koşullarda olsa bile, bütün ısı Çünkü yoğuşturucuda
makinelerinin çevrimlerini tamamlayabilmek ısı atılma işlemi
için bir miktar enerjiyi düşük sıcaklıktaki bir ısı gerçekleşmeden çevrim
deposuna atık olarak vermesi gerekir. tamamlanamaz.

6
Termodinamiğin İkinci Yasası: Kelvin-Planck İfadesi
Hiçbir ısı makinesinin ısıl verimi yüzde 100 olamaz veya bir güç santralinin sürekli
çalışabilmesi için iş akışkanının hem kazanla, hem de çevreyle ısı alışverişinde bulunması
gerekir.

Bir ısı makinesinin yüzde 100 ısıl verime sahip olamamasının, sürtünmeler veya diğer
kayıplardan kaynaklanmadığı vurgulanmalıdır. Çünkü bu sınırlama gerçek ısı makineleri
kadar, ideal ısı makineleri için de geçerlidir.

SOĞUTMA MAKİNELERİ VE ISI POMPALARI

• Düşük sıcaklıklı bir ortamdan yüksek sıcaklıklı bir

ortama ısı geçişi kendiliğinden oluşmaz ve soğutma makineleri adı verilen özel
makinelerin kullanımını gerektirir.

• Isı makineleri gibi soğutma makineleri de bir çevrim gerçekleştirerek çalışan

makinelerdir.

• Soğutma çevriminde kullanılan iş akışkanı soğutucu akışkan olarak adlandırılır.

• En yaygın kullanılan soğutma çevrimi, buhar- sıkıştırmalı soğutma çevrimidir.

• Evlerde kullanılan bir buzdolabında, soğutucu akışkan tarafından ısının alındığı dondurucu
bölüm, buharlaştırıcı işlevini görür. Buzdolabının arkasında bulunan ve ısının soğutucu
akışkandan mutfak havasına geçmesine yarayan borular ise yoğuşturucu olarak görev yapar.

7
 Etkinlik Katsayısı
Bir soğutma makinesinin verimi, etkinlik katsayısı ile ifade edilir ve COPSM ile gösterilir.

Soğutma makinesinin amacı, soğutulan ortamdan ısı (QL) çekmektir.

Elde Edilmek İstenen Değer QL

COPSM  
Harcanması Gereken Değer Wnet , giren

Wnet , giren  QH  QL (kJ)

QL 1
COPSM  
QH  QL QH / QL  1

COPSM ‘in değeri birden

büyük olabilir mi?

8
 Isı Pompaları

Elde edilmek istenen değer QH

COP  
IP Harcanması gereken değer Wnet , giren
QH 1
COP  
IP QH QL 1QL / QH

COPIP  COPSM  1 QL ve QH’ın sabit değerleri için

Günümüzde kullanılan ısı pompalarının mevsimlik ortalama COP değerleri 2 ile 3 arasında
değişir.

Mevcut ısı pompalarının çoğu kışın soğuk dış havayı ısı kaynağı olarak kullanırlar
(hava kaynaklı ısı pompaları).

Sıcaklık donma noktasının altına düştüğünde verimleri önemli ölçüde azalır.

Böyle durumlarda ısı kaynağı olarak toprağı kullanan, jeotermal (veya toprak-kaynaklı) ısı
pompaları kullanılabilir.

Kurulumları daha masraflı olmasına karşın, bu tür ısı pompalarının verimleri daha yüksektir.

İklimlendirme cihazları -klimalar esas olarak buzdolabından farklı değildir. Soğuttukları

ortam yiyecek bölümü yerine bir binanın bir odasıdır.

COP değeri, soğutma sıcaklığının düşüşüyle azalmaktadır.

Bu nedenle gerek duyulan sıcaklıktan daha düşük sıcaklıklara soğutma işlemi ekonomik
değildir.

9
 Termodinamiğin İkinci Yasası: Clausius İfadesi

Buzdolabının kompresörüne bir elektrik motoru gibi herhangi bir

dış güç kaynağı yoluyla iş girişi olmadan, buzdolabının
kendiliğinden çalışamayacağı anlamına gelir.
Böylece çevrimin çevre üzerindeki net etkisi, ısının daha soğuk
bir cisimden daha sıcak olana aktarılması yanında, iş biçiminde
bir miktar enerji tüketmesidir.
Bugüne kadar ikinci yasaya aykırı bir deney yapılamamıştır. Bu
da ikinci yasanın geçerliliğinin yeterli bir kanıtıdır.

Termodinamik bir çevrim gerçekleştirerek çalışan ve düşük

sıcaklıktaki bir cisimden aldığı ısıyı yüksek sıcaklıktaki bir cisme
aktarmak dışında hiçbir enerji etkileşiminde bulunmayan bir makine
tasarlamak olanaksızdır.
İkinci yasanın Clausius
ifadesine aykırı bir soğutma
makinesi.

İki İfadenin Eş Anlamlılığı

Kelvin-Planck ifadesine aykırı bir

durumun Clausius ifadesine de
aykırı olacağının kanıtı.

Kelvin-Planck ve Clausius ifadeleri sonuçları bakımından birbirinin eşdeğeri olup, her ikisi de
termodinamiğin ikinci yasasının ifadesi olarak kullanılırlar.

İfadelerden birine aykırı olan herhangi bir makine veya çevrim, diğerine de aykırıdır.

10
 DEVİRDAİM MAKİNELERİ

Termodinamiğin birinci yasasına aykırı bir Termodinamiğin ikinci yasasına aykırı bir
devridaim makinesi (DDM1). devridaim makinesi (DDM2).

Devridaim makinesi: Birinci ve ikinci yasalardan herhangi birine aykırı olan makinelerdir.

Birinci yasaya aykırı olan (yani yoktan enerji var eden) makinelere (DDM1),
ikinci yasaya aykırı makinelere de (DDM2) denir. Devridaim makinesi yapmaya yönelik
sayısız girişim olmasına karşın, bunlardan hiçbiri başarılı olamamıştır.
Eğer bir şey gerçek olamayacak kadar iyi ise, büyük olasılıkla öyledir.

TERSİNİR VE TERSİNMEZ HAL DEĞİŞİMLERİ

Tersinir hal değişimi: Çevrede herhangi bir iz bırakmadan tersi yönde gerçekleştirilebilen bir
hal değişimi olarak tanımlanır.

Tersinmez hal değişimi: Tersinir olmayan hal değişimlerine denir.

• Doğada tersinir hal değişimlerine rastlanmaz.

• Neden tersinir hal değişimleriyle uğraşırız?

• (1) İncelemek kolaydır ve (2) Gerçek hal değişimlerinin karşılaştırılabileceği ideal

modeller (kuramsal limitler) oluştururlar.

• Bazı hal değişimleri diğerlerine göre daha çok tersinmezdir.

• Tersinir hal değişimlerini tahmin etmeye çalışırız. Niçin?

11
 Tersinmezlikler
• Bir hal değişiminin tersinmez
olmasına neden olan etkenlere
tersinmezlikler adı verilir.

• Sürtünme, dengesiz
genişleme, iki sıvının karışması,
sonlu bir sıcaklık farkında ısı
geçişi, elektrik direnci, katıların
elastik olmayan şekil değişimleri
ve kimyasal tepkimeler bu
etkenler arasındadır.

• Bu etkenlerden herhangi birinin

varlığı, hal değişimini tersinmez Tersinmez sıkıştırma ve
yapar. genişleme işlemleri.

İçten ve Dıştan Tersinir Hal Değişimleri

İçten tersinir hal değişimi: Hal değişimi sırasında sistemin sınırları içinde tersinmezlikler
meydana gelmiyorsa,

Dıştan tersinir hal değişimi: Sistemin sınırları dışında tersinmezlikler meydana gelmiyorsa,

Tümden tersinir hal değişimi: Sistemin sınırları içinde ve ilişkide olduğu çevrede
tersinmezlikler meydana gelmiyorsa.

Tümden tersinir bir hal değişiminde sonlu sıcaklık farkında ısı geçişi, sanki-dengeli olmayan
değişimler, sürtünme ve benzer olgular yoktur.

Tersinir bir hal değişiminde sistem

sınırları içinde ve dışında tersinmezlikler
Tümden ve içten tersinir ısı geçişi.12
yoktur.
 CARNOT ÇEVRİMİ

Carnot
çevriminin
kapalı bir
sistemde
gerçekleştirilişi

Tersinir sabit sıcaklıkta genişleme: (1-2 hal değişimi, TH=sabit)

Tersinir adyabatik genişleme: (2-3 hal değişimi, sıcaklık TH’den TL’ye düşmektedir)

Tersinir sabit sıcaklıkta sıkıştırma: (3-4 hal değişimi, TL=sabit)

Tersinir adyabatik sıkıştırma: (4-1 hal değişimi, sıcaklık TL’den TH’ye yükselmektedir)

Ters Carnot çevriminin P-V diyagramı.

Carnot çevriminin P-V diyagramı.

Ters Carnot Çevrimi

Carnot ısı makinesi çevrimi tümden tersinir bir çevrimdir.

Onu oluşturan tüm hal değişimleri ters yönde gerçekleştirilebilir. Bu durumda Carnot
soğutma makinesi çevrimi elde edilir.

13
 CARNOT İLKELERİ

Birinci Carnot ilkesinin kanıtlanması.

Aynı iki ısıl depo arasında çalışan iki ısı makinesinden, tersinmez olanın verimi her zaman
tersinir olanın veriminden küçüktür.

Aynı iki ısıl depo arasında çalışan bütün tersinir ısı makinelerinin verimleri eşittir.

TERMODİNAMİK SICAKLIK ÖLÇEĞİ

Sıcaklığı ölçmek için kullanılan
maddelerin özeliklerinden bağımsız
olan sıcaklık ölçeğine
termodinamik sıcaklık ölçeği adı
verilir.
Bu tür bir sıcaklık ölçeği,
termodinamik hesaplarda büyük
kolaylık sağlar.

Termodinamik sıcaklık ölçeğini

geliştirmek için kullanılan ısı
Aynı ısıl depolar arasında makinelerinin düzeni.
çalışan tüm tersinir ısı
makinelerinin verimi eşittir.

14
 Bu sıcaklık ölçeği Kelvin
ölçeği olarak adlandırılır
ve bu ölçeğe göre
sıcaklıklara mutlak
sıcaklıklar denir.
QH
T  273.16
QL
QH ve QL ölçülerek Kelvin ölçeğinde
Tersinir çevrimlerde
ısı geçişi oranı QH/QL, termodinamik sıcaklıkları
belirlemeye yönelik kavramsal
mutlak sıcaklık oranı TH/TL’ye
deney düzeneği.
eşittir.

CARNOT ISI MAKİNESİ

Carnot ısı
makinesi,
aynı yüksek
ve düşük
sıcaklıklı ısıl
depolar
arasında
çalışan ısı
makineleri
içinde en
yüksek
verime sahip
olanıdır.
Aynı yüksek ve düşük sıcaklıklı ısıl depolar arasında
çalışan ısı makinelerinden hiçbirinin verimi, tersinir ısı
makinesinin veriminden yüksek olamaz.
Herhangi bir
ısı makinesi Carnot ısı makinesi
th,tr tersinmez ısı makinesi

th th,tr tersinir ısı makinesi
 olanaksız ısı makinesi
 th,tr 15
 Enerjinin Niteliği

TL
th,tr  1 
TH

Burada sıcaklık
için C birimi
kullanabilir
miyiz?
Isıl enerjinin sıcaklığı ne
kadar yüksek olursa,
niteliği de o kadar
yüksek olur.
Kaynak sıcaklığına bağlı
olarak ısının işe dönüşme
oranı.

CARNOT SOĞUTMA MAKİNESİ VE ISI POMPASI

Herhangi bir soğutma makinesi

veya ısı pompası

Carnot soğutma makinesi

veya ısı pompası

Hiçbir soğutma makinesi aynı

sıcaklık sınırları arasında çalışan
tersinir bir soğutma makinesinden
daha yüksek bir COP
değerine sahip olamaz.

16
ÖRNEK-1
Bir ısı makinesine kazandan 80 MW ısı geçişi olmaktadır. Isı makinesinin yakındaki bir
akarsuya atık olarak verdiği ısı ise 50 MW'tır. Isı makinesinin net gücünü ve ısıl verimini
hesaplayın.

Çözüm

Bu ısı makinesi için kazan, yüksek sıcaklıktaki ısıl enerji deposu, akarsu ise düşük sıcaklıktaki
ısıl enerji deposu olmaktadır. Isı makinesinin aldığı ve verdiği ısılar,

Q H  80 MW ve Q L  80 MW

W net , çıkan  QH  Q L  80  50  MW  30 MW

W net , çıkan 30 MW
th    0.375 (veya %37.5)
QH 80 MW

17
ÖRNEK-2
Bir evi ısıtmak için ısı pompası kullanılmaktadır. Dış sıcaklığın -2 °C olduğu bir zamanda evin
ısı kaybı 80000 kJ/h'dir. Evin iç sıcaklığı 20 °C'dir. Isı pompasının etki katsayısı (COP IP) bu
koşullarda 2.5 ise,

(a) Isı pompasının tükettiği gücü,

(b) Soğuk dış havadan ısı pompasına geçen ısıyı hesaplayın.

Çözüm

(a) Şekilde gösterilen ısı pompası tarafından tüketilen güç, ısı pompası için etkinlik katsayısı:

QH 80000 kJ/h
W net , g    32000 kJ/h (veya 8.9 kW)
COPIP 2.5

(b) Dışarıdan alınması gereken ısı çevrim için enerjinin

korunumu ilkesinden;

Q L  Q H  W net , g  80000  32000  kJ/h=48000 kJ/h

Eve bir saatte verilen 80000 kJ ısının 48000 kJ kadarlık bölümü soğuk dış
havadan alınmaktadır. Bu nedenle, ödeme yapılarak alınan enerji, ısı
pompasına bir saatte elektrik enerjisi olarak giren 32000 kJ enerjidir. Eğer
doğrudan bir elektrikli ısıtıcı kullanılsaydı, saatte 80000 kJ enerjinin tümünün
ödenmesi gerekirdi. Bu değer ısı pompası için yapılması gereken ödemenin
2.5 katıdır.

18
 ÖRNEK-3
Şekilde gösterilen Carnot ısı makinesi, 652 °C sıcaklıktaki bir ısıl enerji deposundan 500 kJ
enerji almakta ve 30 °C sıcaklıktaki bir ısıl enerji deposuna ısı vermektedir,

(a) Carnot makinesinin ısıl verimini,

(b) Düşük sıcaklıktaki ısıl enerji deposuna verilen ısıyı hesaplayın.

Çözüm
(a) Carnot ısı makinesi tersinir bir makinedir, bu nedenle ısıl verimi:

th, C  th, tr  1 
TL
 1
 30+273 K  0.672
TH  652+273 K

(b) Tersinir bir ısı makinesi tarafından düşük sıcaklıktaki ısıl

enerji deposuna verilen ısı:

TL  30  273 K 500 kJ  164 kJ

QL, tr  QH , tr   
TH  652  273 K

Böylece, incelenen Carnot ısı makinesi her çevrimde aldığı 500 kJ ısının 163.8 kJ'lük
bölümünü düşük sıcaklıktaki ısıl enerji deposuna vermektedir.

19
ÖRNEK-4
Bir klima cihazı 6 kW elektrik gücü tüketirken, evin iç ortamından 750 kJ/dak ısı çekmektedir. (a)
Klimanın COP değerini ve (b) dış havaya verilen ısıl gücü hesaplayınız.

Çözüm

QL 750 kJ/dak  1kW 

COPK      2.08
W net , g 6 kW  60 kJ/dak 
(a)

(b) Q H  Q L  W net , g   750 kJ/dak    6  60 kJ/dak   1110 kJ/dak

ÖRNEK-5
Bir ev buzdolabı zamanın dörtte birini çalışarak geçirmekte ve soğutma bölümünden ortalama 800
kJ/h ısı çekmektedir. Buzdolabının COP değeri 2.2 olduğuna göre, çalışırken buzdolabının tükettiği
gücü hesaplayınız.

Çözüm

Q L  4  800  3200 kJ/h

QL 3200 kJ/h
W net , g    1455 kJ/h=0.40 kW
COPK 2.2

ÖRNEK-6
450 W gücünde ve COP değeri 2.5 olan bir buzdolabı, her biri 10 kg ağırlığında olan 5 karpuzu 8°C
sıcaklığa soğutacaktır. Karpuzların sıcaklığı başlangıçta 20°C olduğuna göre, istenilen sıcaklığa ne
kadar zamanda getirilebileceklerdir? Karpuzun özgül ısısı 4.2 kJ/kg°C olarak suyun özgül ısısına eşit
alınabilir. Elde edilen sonuç gerçekçi midir, iyimser midir?

Çözüm

QL   mcT karpuz  5  10 kg  4.2 kJ/kg°C 20  8C   2520 kJ

 
Q L   COP  R  W net,g    2.5 0.45kW   1.125kW
 

QL 2520 kJ
t    2240 s  37.3dak
QL 1.125kJ/s

20
ÖRNEK-7
Soğutucu akışkan 134a bir ev ısı pompasının yoğuşturucusuna 800 kPa ve 35°C’de, 0.018 kg/s debi ile
girmekte ve yoğuşturucudan 800 kPa basınçta doymuş sıvı olarak çıkmaktadır. Kompresör
1.2 kW güç harcandığına göre, (a) ısı pompasının COP değerini ve (b) dış havadan birim zamanda
alınan ısı miktarını hesaplayınız.

Çözüm

P1  800 kPa 
 h  271.22 kJ/kg
T1  35C  1
P2  800 kPa 
 h2  95.47 kJ/kg
x2  0 

a Q H  m  h1  h2    0.018 kg/s  271.22  95.47  kJ/kg=3.164 kW

QH 3.164 kW
COP=   2.64
Wg 1.2 kW

b Q L  QH  Wg  3.164  1.2  1.96 kW

ÖRNEK-8
Bir Carnot soğutma makinası 25°C sıcaklıktaki bir odada çalışmaktadır. Makine 500 W gücünde olup,
4.5 COP değerine sahiptir. (a) Soğutulan ortamdan birim zamanda çekilen ısıyı ve (b) soğutulan
ortamın sıcaklığını hesaplayınız.

QL  COPSM W net , g   4.5 0.5 kW   2.25 kW=135 kJ/dak

1 1
COPSM,tr   4.5 
TH  TL   1  25  273 K  / TL  1
Buradan
TL  243.8 K= - 29.2°C

21
ÖRNEK-9
İş akışkanı olarak soğutucu akışkan 134a kullanan bir iklimlendirme cihazı 34°C’deki dış ortama ısı
vererek bir odanın sıcaklığını 26°C’de tutmak için kullanılmaktadır. Evin duvarlarından ve
pencerelerinden olan ısı kazancı 250 kJ/dak olup; bilgisayar, TV ve lambalardan odaya 900 W ısı
yayılmaktadır. Soğutucu akışkan kompresöre 500 kPa basınçta doymuş buhar halinde 100 L/dak debi
ile girmekte ve kompresörden 1200 kPa basınçta 50°C’de çıkmaktadır. (a) Gerçek COP değerini, (b) en
yüksek COP değerini ve (c) akışkanın sahip olabileceği en küçük hacimsel debiyi hesaplayın.

P1  500 kPa  h1  259.30 kJ/kg


x1  1  v1  0.04112 m /kg
3

P2  1.2 MPa 
 h2  278.27 kJ/kg
T 2  50C 

 1m3  1dak 
100 L/dak   
V1  1000 L   60s 
a m SM    0.04053kg/s
v1 0.04112 m3/kg

W g  m SM  h2  h1    0.04053kg/s  278.27  259.30  kJ/kg=0.7686 kW

 1 dak 
Q L  Q ısı  Q eşdeğer   250 kJ/dak     0.9 kW=5.067 kW
 60 s 
QL 5.067
COP=   6.59
Wg 0.7686

1 1
b COPmax    37.4
TH  TL  1  36  273 /  26  273  1

QL 5.067
c W g , min    0.1356 kW
COPmax 37.4

W g , min 0.1356 kW
m SM, min    0.007149 kg/s
h2  h1  278.27  259.30  kJ/kg

V min,1  m SM, min v1   0.007149 kg/s   0.04112 m 3 /kg   0.000294 m 3 /s=17.64 L / dak

NOT: Bu bölümdeki notlar için Kaynak: Y. Çengel, M.A. Boles, Termodinamik Mühendislik
Yaklaşımıyla, Güven Bilimsel, kitabının ilgili bölümünün lisans öğrencilerinin Termodinamik
eğitimine yönelik kısaltılmış şeklidir.

22