SICAKLIK

Özlem SERT
İÇ ENERJİ
Maddeler atom veya molekül dediğimiz taneciklerden oluşur. Bu tanecikler sürekli hareket hâlindedir .

Maddeyi meydana getiren moleküllerin titreşimlerinden kaynaklanan kinetik enerjilerinin ve moleküller arası çekim
kuvvetleri dolayısıyla sahip oldukları potansiyel enerjileri toplamına iç enerji denir.

Kinetik Enerji + Potansiyel Enerji = İç Enerji

• Bir maddenin toplam enerjisi dendiğinde iç enerji anlaşılmalıdır.

• İç enerji sıcaklıkla bağlantılıdır. Sıcaklık arttıkça iç enerji artar. Sıcaklığı düşen maddeler için de bunun tersi
söylenebilir. Bununla birlikte sıcaklık değişmeden de iç enerji değişebilir. Hal değişimi buna örnektir.

• Sabit hacimli bir madde ısı alırsa iç enerjisi artar, ısı verirse iç enerjisi azalır.

• Isı maddelerin iç enerjisi değil, iç enerjideki değişmedir.

SICAKLIK

Bir sistemdeki rastgele hareket eden moleküllerin ortalama kinetik enerjisinin bir göstergesidir.

• Sıcaklık T ile gösterilir.

• Temel büyüklüktür.

• Sıcaklığın SI’daki birimi “Kelvin”dir ve K ile gösterilir.

• Sıcaklık termometre ile ölçülür.

• Enerji değildir. Bir histir. Moleküler boyutta sıcaklık” modeli

 100 373

• Sıcaklık maddenin cinsine ve miktarına bağlı değildir. 0 273

• Maddenin atom ve moleküllerinin kinetik enerjisinin sıfır olarak öngörüldüğü, yani

maddenin atom ve moleküllerinin bütün hareketlerinin durduğu varsayılan teorik
sıcaklık değerine mutlak sıcaklık adı verilmektedir.

-273 0
• Mutlak sıcaklık, Kelvin ölçeğinde 0 K ya da Celcius ölçeğinde -273,16 oCʼye karşılık

Celcius
gelmektedir.

Kelvin
Scale
Scale
• Sıcaklığı mutlak sıcaklıktan yüksek maddelerin atom ve molekülleri ise hareket
hâlindedir.
TERMOMETRELER
• Sıcaklık ölçen araçlara termometre denir.

• Ölçülecek sıcaklık aralığına göre katı sıvı veya gaz içerikli

olabilirler.
• Metal termometreler, genleşme prensibiyle çalışırken
yüksek sıcaklıkların ölçülmesi amacıyla kullanılırlar.

• Sıvılı termometreler, sıvıların genleşme prensibi ile

çalışırlar.

• Gazlı termometreler gaz basıncının artmasına göre

çalışırlar.

• Dijital termometrelerden lazerli termometre sıcaklığı

uzaktan ölçer. Kızıl ötesi ışınların yansımasını algılayarak
çalışır.
METAL TERMOMETRELER

• Metal termometreler yüksek sıcaklıkların ölçümünde kullanılmaktadır.

• Metal termometreler ile 1600 °C’a kadar olan sıcaklıklar ölçülebilir.
• Metallerin genleşme özelliğine bağlı olarak geliştirilmiş bu termometrelerden eritme, pişirme veya kurutma gibi
işlemlerin yapıldığı endüstriyel alanlarda ve fırınlarda yararlanılmaktadır.
GAZLI TERMOMETRELER

• Gazların genleşme özelliğine ve basıncına bağlı olarak çalışırlar.

• Gazlar, sıcaklık değişimlerine katı ve sıvılara oranla daha fazla tepki veriler.

• Hassas sıcaklık ölçümlerinde kullanılırlar. Bu yüzden laboratuvarlarda

kullanılırlar.
SIVILI TERMOMETRELER

• Sıvıların genleşmesi ilkesine göre çalışırlar.

• Sıvılı termometreler orta düzey sıcaklıkları ölçmek için kullanılır.

 Hasta termometresi

Duvar termometresi
Hasta termometresi
Sıcaklık ölçüm aralığı 30 C ile 50 C
Sıcaklık ölçüm aralığı 33 C ile 42 C
Sıvılı bir termometrenin hassas ölçüm yapabilmesi için,

1. Sıcaklık değişimleri karşısında genleşme özelliği yüksek olan bir sıvı kullanılmalıdır.

2. Hazne büyük olmalıdır.

3. Kılcal boru, dar olmalıdır.

4. Haznenin yapıldığı maddenin sıcaklık değişimlerinde genleşme özelliği az olmalıdır.

5. Kılcal boru üzerinde bölme sayısı fazla olmalıdır.

Celcius termometresinde sıcaklık 37 0C okunurken aynı yerde Kelvin ölçekli
termometrede hangi sayı okunur?
Celcius termometresinde sıcaklık 20 0C okunurken aynı yerde Kelvin ve Fahrenheit
ölçekli termometrelerde hangi sayı okunur?
Bir Celcius termometresinin hava sıcaklığını 40 °C olarak gösterdiği bir günde, suyun
donma noktasını –20 °X, kaynama noktasını 120 °X olarak ölçen bir X termometresi kaç °X i
gösterir?
Sıcaklığı 10 0C olan bir cisim ısıtılarak sıcaklığı 2 katına çıkarılıyor. Son durumda cismin
sıcaklığı kaç 0C olur?
X, Y ve Z cisimlerinin sıcaklıkları değişik termometrelerle sırasıyla -10 K, -10 0C, 100 K
olarak ölçülmüştür. Bu ölçümlerden hangileri kesinlikle hatalıdır?