SPM Sejarah Nota T5

SEJARAH
TINGKATAN LIMA
NOTA RINGKAS
ENGAGE
EQUIP
EMPOWER
The Risers is a growing force of awesome that begins with you.

Together, you can engage with like-minded peers, equip
yourself with fresh skills, and empower each other
to make things happen.
Be a Riser today!
https://college.taylors.edu.my/the-risers
Supported by
Sign up by scanning
the QR code.
Cikgu Rosle Yasin Sejarah KSSM Tingkatan 5
BAB 1 : Kedaulatan Negara bangsanya. Kekuatan semangat kekitaan yang diiringi
dengan kekuatan semangat beragama menyebabkan
1.1 Konsep kedaulatan sesuatu bangsa rela untuk berkorban demi mencapai
cita-cita yang sama.
1. Kedaulatan ditakrifkan sebagai kekuasaan tertinggi
dan kewibawaan sesebuah negara serta c. Jean Bodin (ahli falsafah Politik Perancis)
mempunyai hak untuk melaksanakan pemerintahan
dan pentadbiran negara. Kedaulatan merupakan kuasa tertinggi dalam sesebuah
2. Kedaulatan negara kita dapat dilihat sejak zaman negara. Kedaulatan mempunyai sifat kekal dan
Kesultanan Melayu Melaka. Kemerdekaan Tanah
mempunyai kuasa tidak terbatas untuk membuat
Melayu pada 31 Ogos 1957 dan pembentukan undang-undang, mentafsir dan melaksanakannya.
Malaysia pada 16 September 1963 mengukuhkan
serta memantapkan negara bangsa kita.
d. Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj (Perdana
Takrif Kedaulatan Menteri Malaysia Pertama)
Takrif kedaulatan mengikut bahasa adalah seperti yang Kedaulatan dibina berdasarkan prinsip kebebasan dan
berikut: keadilan yang sentiasa memperjuangkan kebajikan dan
kesejahteraan rakyat.
1. Bahasa Yunani
e. Tun Dr. Mohamed Salleh Abas (Mantan Ketua
Kedaulatan ialah supernuus atau superanus yang Hakim Negara).
bermaksud agung atau tertinggi. Perkataan ini merujuk
negara yang bebas dan merdeka. Kedaulatan merupakan asas negara yang merdeka,
memiliki kebebasan pada peringkat antarabangsa
2. Bahasa Inggeris bersama dengan hak dan kuasa untuk mengatur urusan
dalam negeri tanpa telunjuk asing.
Dalam bahasa Inggeris, kedaulatan ialah sovereignty
yang bermaksud negara mempunyai kuasa penuh Jenis Kedaulatan
terhadap pemerintahan
1. Kedaulatan berbeza mengikut bentuk pemerintahan
3. Bahasa Arab yang diamalkan oleh sesebuah negara. Setiap
negara mempunyai hak untuk menentukan bentuk
Perkataan kedaulatan dalam bahasa Arab berasal dan jenis kedaulatan yang diamalkannya.
daripada kata daulah yang bermaksud kuasa 2. Terdapat beberapa jenis kedaulatan seperti
pemerintahan sesebuah kerajaan. kedaulatan tradisional, kedaulatan moden,
kedaulatan undang-undang dan kedaulatan
4. Bahasa Melayu antarabangsa.
Kedaulatan merujuk perkataan daulat yang bermaksud a. Kedaulatan Tradisional

kekuasaan tertinggi terhadap pemerintahan negara.
i. Kedaulatan tradisional merujuk sistem
Pandangan Tokoh pemerintahan berkuasa mutlak yang menguasai
sepenuhnya segala urusan negara. Kedaulatan ini
wujud sejak tamadun awal manusia.
Beberapa orang tokoh memberikan tafsiran mereka
ii. Kedaulatan negara kita berpaksi pada kedaulatan
tentang kedaulatan yang sesuai dengan zamannya.
Raja-raja Melayu. Kedaulatan terletak pada
kekuasaan dan kewibawaan raja. Raja merupakan
a. Aristotle (ahli falsafah Yuanani) pemerintah yang mempunyai kuasa tertinggi.
Kedudukan dan kedaulatan raja diperkukuh oleh
Kedaulatan merupakan kuasa tertinggi dalam sistem taat setia rakyat.
pemerintahan sesebuah negara. Kedaulatan merujuk
kerajaan yang terikat oleh undang-undang. b. Kedaulatan Moden
b. Ibnu Khaldun (Ilmuan Islam) i. Kedaulatan moden dikaitkan dengan idea

kemunculan negara bangsa selepas Revolusi
Kedaulatan merupakan kekuatan dan kekuasaan Keagungan di England dan Revolusi Perancis.
sesebuah negara berasaskan semangat kekitaan
1
ii. Kedaulatan juga dikaitkan dengan hak rakyat dan 2. Mempunyai Sempadan
kerajaan berperlembagaan.
iii. Selepas Perang Dunia Pertama, kedaulatan i. Sempadan merupakan garis pemisah antara negeri
dikaitkan dengan nasionalisme yang menggunakan atau negara. Malaysia merupakan negara yang
unsur persamaan rumpun bangsa dan bahasa berkongsi sempadan darat, air dan udara dengan
untuk membentuk negara bangsa masing-masing. negara jiran, iaitu Singapura, Thailand, Indonesia,
iv. Kedaulatan negara kita sebagai sebuah negara Brunei dan Filipina.
bangsa pula lahir hasil gabungan negeri yang ii. Sempadan Malaysia diakui oleh masyarakat
dikenali sebagai Persekutuan Tanah Melayu 1957 antarabangsa, khasnya PBB. Penetapan sempadan
dan Persekutuan Malaysia 1963. memudahkan urusan pemerintahan, pentadbiran,
pertahanan dan pembangunan ekonomi negara
c. Kedaulatan Undang-undang kita.
Kedaulatan undang-undang bermaksud kerajaan dan 3. Mempunyai perundangan

rakyat terikat oleh undang-undang yang perlu dipatuhi.
Kedaulatan undang-undang menjamin keadilan dalam i. Sistem perundangan menjadi asas kepada
kehidupan bermasyarakat serta menjadikan negara peraturan negara. Sistem perundangan penting
aman, stabil dan makmur. Badan kehakiman yang untuk memelihara kesejahteraan, menjamin
bebas dan berwibawa diwujudkan untuk memelihara keadilan dan melindungi rakyat.
dan melaksanakan kedaulatan undang-undang. ii. Asas kepada sistem perundangan negara kita
Kedaulatan undang-undang menjadi prinsip keempat berpandukan Perlembagaan Persekutuan.
dalam Rukun Negara. Parlimen bertanggungjawab menggubal dan
menentukan sistem perundangan negara kita.
d. Kedaulatan Antarabangsa
4. Mempunyai Rakyat
i. Kedaulatan antarabangsa merujuk pengiktirafan
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) i. Rakyat merupakan penduduk di sesebuah negara.
terhadap sesebuah negara yang tidak boleh Rakyat terikat kepada undang-undang dan
dicabuli oleh negara lain. peraturan yang dikuatkuasakan oleh pemerintah.
ii. Deklarasi Hubungan Persahabatan PBB 1970, ii. Rakyat Malaysia terdiri daripada pelbagai kaum,
mengesahkan prinsip persamaan kedaulatan dari agama dan adat resam. Disatukan melalui satu
segi undang-undang antarabangsa. Keanggotaan bahasa dan kebudayaan, Rukun Negara serta
negara kita dalam PBB membuktikan bahawa dunia identiti nasional yang sama.
mengiktiraf negara kita sebagai negara yang bebas,
merdeka dan berdaulat. 1.3 Kepentingan Mewujudkan Negara Berdaulat
1.2 Ciri Negara yang Berdaulat Kedaulatan negara penting bagi mewujudkan
keberkesanan pentadbiran, kemakmuran ekonomi,
Setiap negara yang bebas dan merdeka mempunyai ciri kesejahteraan sosial dan kecemerlangan hubungan luar
tertentu bagi menentukan kedaulatannya. Negara kita negara. Selain itu, negara diiktiraf setaraf
turut mempunyai ciri yang menjadi identitinya. Ciri
negara yang berdaulat ialah mempunyai pemerintahan, 1. Keberkesanan Pentadbiran
mempunyai sempadan, mempunyai perundangan dan
mempunyai rakyat yang menjadikan negara kita i. Kedaulatan memberikan kebebasan kepada negara
sebagai sebuah negara bebas dan berdaulat. untuk menjalankan urusan pentadbiran tanpa
campur tangan pihak luar.
1. Mempunyai Pemerintahan ii. Dasar pentadbiran negara dilaksanakan dengan
berkesan melalui Jemaah Menteri dan kementerian.
i. Pemerintahan negara berdaulat diwujudkan untuk iii. Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
Negeri melalui pengagihan kuasa mewujudkan
menjaga kestabilan politik, keamanan, pertahanan
keberkesanan pentadbiran.
dan ekonomi. Pemerintahan ini dijalankan secara
iv. Sistem pentadbiran diperkukuhkan melalui
teratur.
peruntukan undang-undang dalam Perlembagaan
ii. Malaysia sebagai sebuah negara persekutuan
mengamalkan sistem Raja Berperlembagaan dan Persekutuan.
Demokrasi Berparlimen. Ketua Utama Negara ialah
Yang di-Pertuan Agong. Ketua Kerajaan ialah
Perdana Menteri yang dibantu oleh Jemaah
Menteri.
2
2. Kemakmuran Ekonomi 1. Mewujudkan Kestabilan Politik dan
Kemakmuran Ekonomi
i. Kedaulatan penting untuk negara melaksanakan
dasar kemakmuran ekonomi. i. Pemerintah dan rakyat mempunyai peranan yang
ii. Selepas negara mencapai kemerdekaan, pelbagai sama untuk menjamin kestabilan politik dan
usaha dilakukan untuk memajukan dan kemakmuran ekonomi.
meningkatkan taraf hidup rakyat berbilang kaum. ii. Pemerintah melaksanakan pentadbiran dengan
iii. Pembangunan ekonomi meliputi bidang pertanian, cekap dan menjalankan pelbagai usaha serta
perindustrian dan perdagangan yang diperkenalkan program bagi memajukan ekonomi.
melalui dasar pembangunan ekonomi negara. iii. Rakyat pula memberikan kerjasama sepenuhnya
untuk menjayakan semua usaha dan program yang
3. Kesejahteraan Sosial dilaksanakan oleh pemerintah.
i. Kedaulatan penting untuk negara melaksanakan a. Pemerintah

dasar sosial bagi kesejahteraan rakyat.
ii. Negara dapat melahirkan generasi yang berilmu
dan berkemahiran melalui pendidikan. i. Mewujudkan pentadbiran yang cekap.
iii. Generasi berilmu dapat memberikan sumbangan ii. Mengelakkan amalan rasuah dalam pentadbiran
untuk pembangunan negara. iii. Memastikan agihan sumber kekayaan negara
iv. Beberapa perkara berkaitan dengan bahasa secara adil kepada semua kaum melalui dasar
kebangsaan, kebudayaan, sukan dan Rukun pembangunan ekonomi.
Negara diperkenalkan untuk memupuk perasaan iv. Melaksanakan undang-undang negara menurut
muhibah dan semangat perpaduan dalam kalangan perlembagaan secara berkesan.
rakyat berbilang kaum di Malaysia.
4. Kecemerlangan Hubungan Luar Negara b. Rakyat
i. Kedaulatan penting bagi memberikan hak kepada i. Memberikan kesetiaan kepada raja dan negara.
negara untuk menjalinkan hubungan dengan ii. Menyokong segala usaha dan dasar kerajaan bagi
negara lain. mewujudkan kestabilan politik.
ii. Melalui penggubalan dasar luar negara kita dapat iii. Memupuk kerjasama dengan semua kaum supaya
menjalinkan hubungan diplomatik dan agihan kekayaan negara dinikmati oleh semua.
persahabatan dengan negara lain, negara juga iv. Mematuhi undang-undang negara.
dapat mengadakan perjanjian dan kerjasama dalam
pelbagai bidang. 2. Mengekalkan Perpaduan Kaum
iii. Kesannya, Malaysia menikmati pelbagai faedah
dan kelebihan dalam usaha mempertahankan Sejak awal kemerdekaan, pemerintah dan rakyat
kedaulatan. berusaha untuk mengekalkan perpaduan kaum.
iv. Keanggotaan Malaysia dalam pertubuhan serantau Perpaduan penting dalam usaha kita mengekalkan
dan antarabangsa meningkatkan imej negara. kedaulatan negara. Beberapa langkah dilaksanakan
Masyarakat antarabangsa mengakui peranan dan untuk memupuk perpaduan dalam kalangan rakyat.
kebolehan negara kita setaraf dengan negara lain di
dunia. a. Pemerintah
1.4 Langkah Mempertahankan Kedaulatan i. Menggubal dasar dan undang-undang berkaitan

dengan perpaduan kaum serta integrasi nasional.
Pemerintah dan rakyat memainkan peranan penting ii. Memastikan keberkesanan pelaksanaan dasar
bagi mempertahankan kedaulatan negara, Oleh itu, berkaitan dengan bahasa, pendidikan dan
pemerintah dan rakyat perlu bekerjasama untuk kebudayaan oleh kementerian serta agensi
mewujudkan kestabilan politik serta kemakmuran berkaitan.
ekonomi, mengekalkan perpaduan kaum, memupuk iii. Merangka program serta kempen ke arah memupuk
patriotisme dan mengukuhkan pertahanan negara. perpaduan kaum dan integrasi nasional.
Kerjasama ini penting bagi memastikan kedaulatan Memperuntukkan perbelanjaan yang mencukupi
dapat dipertahankan demi kemajuan dan kesejahteraan untuk program memupuk perpaduan kaum.
negara.
b. Rakyat
i. Menggunakan bahasa kebangsaan dan menghayati

prinsip Rukun Negara yang dapat menjamin
perpaduan kaum.
3
ii. Memahami dan menghormati agama serta budaya 4. Mengukuhkan Pertahanan Negara
pelbagai kaum.
iii. Mengamalkan semangat perkongsian, bertoleransi Pemerintah dan rakyat mempunyai tanggungjawab
dan saling menghormati sesama rakyat Malaysia. untuk mempertahankan negara daripada ancaman
iv. Melibatkan diri dalam program kemasyarakatan musuh. Pertahanan negara penting untuk mengekalkan
yang dapat memupuk kerjasama antara kaum. kedaulatan negara kita.
3. Memupuk Patriotisme a. Pemerintah
Patriotisme ialah perasaan cinta yang mendalam i. Menggubal dasar dan undang-undang untuk
terhadap negara serta sanggup mempertahankan melindungi keselamatan negara.
sejarah, bahasa, undang-undang, warisan dan budaya. ii. Mengadakan perjanjian pertahanan serta latihan
Patriotisme merupakan nadi kepada kebebasan, ketenteraan bersama-sama negara serantau dan
kestabilan dan kemajuan sesebuah negara. Semangat antarabangsa.
ini juga penting untuk melahirkan pemimpin dan rakyat iii. Memodenkan aset ketenteraan untuk
yang taat setia serta sanggup berkorban demi negara. mengukuhkan pasukan pertahanan negara.
iv. Memastikan pasukan keselamatan sentiasa bersiap
a. Pemerintah siaga menghadapi cabaran semasa.
i. Menganjurkan sambutan Hari Kebangsaan dan Hari b. Rakyat

Pahlawan untuk menimbulkan kecintaan terhadap
negara. i. Peka terhadap isu keselamatan negara. Contohnya,
ii. Mewajibkan mata pelajaran Sejarah sebagai mata memberikan maklumat tentang pencerobohan
pelajaran teras di sekolah bagi melahirkan generasi sempadan negara.
yang peka terhadap sejarah negara. ii. Mengelakkan kolaborasi dengan pihak luar yang
iii. Menganjurkan kempen dan menerbitkan filem atau boleh mengancam keselamatan dan kedaulatan
rencana untuk memupuk patriotisme melalui negara.
pelbagai media. iii. Menganggotai pasukan keselamatan dan pasukan
iv. Memberikan pengiktirafan kepada rakyat Malaysia sukarelawan untuk mempertahankan negara.
yang berjasa kepada negara dengan iv. Sanggup berkorban demi mempertahankan
mengabadikan nama mereka pada bangunan dan kedaulatan negara.
jalan.
b. Rakyat
i. Menghormati lambang negara seperti bendera Jalur

Gemilang, Jata Negara dan lagu Negaraku.
ii. Menyanjungi dan menghargai adat dan warisan
negara.
iii. Meningkatkan imej negara dengan melakar
kejayaan dalam bidang pendidikan, sukan dan
ekonomi
iv. Menghargai tokoh pelbagai kaum yang berjuang
untuk kemerdekaan dan kedaulatan negara.
4
Bahagian A: Soalan Objektif
6. Terdapat beberapa jenis kedaulatan
1. Konsep kedaulatan boleh ditakrifkan sebagai mengikut bentuk pemerintahan yang
diamalkan. Antara jenis kedaulatan tersebut
ialah
I. Kekuasaan tertinggi I. kedaulatan tradisional
II. Kemerdekaan negara II. kedaulatan moden
III. Keagungan pemerintah III. Kedaulatan negara
IV. Kewibaan sesebuah negara IV. Kedaulatan diri
A I dan II A I dan II
B I dan IV B I dan IV
C II dan III C II dan III
D III dan IV D III dan IV
2. Perkataan berikut merujuk negara bebas dan 7. Kedaulatan moden dikaitkan dengan idea
merdeka. kemunculan negara bangsa selepas
berlakunya
Sovereignty A Perang China dan Jepun
B Perang kemerdekaan Amerika
Perkataan tersebut merujuk bahasa C Revolusi Keagungan England
A Rom D Revolusi menentang penjajah
B Yunani
C Inggeris 8. Badan yang bertanggunjawab untuk
D Perancis memelihara dan melaksanakan kedaulatan
undang-undang ialah
A Dewan Negara
3. Berdasarkan Bahasa Melayu kedaulatan
B Badan Kehakiman
merujuk perkataan daulat.
Nyatakan maksud daulat C Dewan Parlimen
A Kekuasaan tertinggi D Badan Pemerintah
B Kerajaan yang berdaulat
C Kedaulatan seseorang raja 9. Malaysia adalah negeri yang berdaulat.
D Keagungan sesebuah kerajaan Antara ciri negara Malaysia yang berdaulat
ialah
4. Petikan berikut adalah tafsiran seorang A mempunyai raja
tokoh tentang kedaulatan. B mempunyai rakyat
C mempunyai pembesar
Kedaualatan dibina berdasarkan prinsip D mempunyai ketua negara
kebebasan dan keadilan yang sentiasa
memperjuangkan kebajikan dan 10. Badan yang bertanggungjawab menggubal
kesejahteraan rakyat dan menentukan sistem perundangan
negara kita ialah
A Parlimen
Siapakah tokoh tersebut? B Mahkamah
A Jean Bodin C Kehakiman
B Ibnu Khaldun D Ketua Hakim Negara
C Tun Dr. Mohamed Salleh Abas
D Tunku Abdul Rahman Putra al-haj 11. Dasar pentadbiran negara dapat
dilaksanakan dengan berkesan melalui
5. Menurut Aristotle, kedaulatan merujuk
kepada kerajaan yang diikat oleh I. Kementerian
II. Jemaah Menteri
A Perpaduan
III. Perdana Menteri
B Kesejahteraan
IV. Timbalan Perdana Menteri
C Perlembagaan
A I dan II
D Undang-undang
B I dan IV
5
C II dan III 17. Mengapakah usaha memupuk semangat
D III dan IV patriotisme penting dalam kalangan generasi
muda?
12. Di awal kemerdekaan, pembangunan I. Melahirkan rakyat yang taat setia
meliputi bidang pertanian, perindustrian dan kepada
perdagangan telah diperkenalkan melalui II. Mengamalkan semangat perkongsian
dasar kuasa
A Ekonomi baru III. Memupuk kerjasama antara kaum
B Perpaduan negara IV. Sanggup berkorban demi negara
C Membasmi kemiskinan A I dan II
D Pembangunan ekonomi negara B I dan IV
C II dan III
13. Antara berikut yang manakah tujuan Rukun D III dan IV
Negara diperkenalkan
18. Rakyat Malaysia mesti berbangga dengan
I. memupuk perasaan muhibah
jalur gemilang dan jata negara kerana ia
II. memberi kebebasan mutlak adalah lambang
III. memelihara keamanan A keagungan
IV. memupuk perpaduan B kegigihan
A I dan II C kemajuan
B I dan IV D kedaulatan
C II dan III
D III dan IV 19. Sebagai rakyat Malaysia, mengapakah kita
perlu menghormati kepelbagaian budaya dan
14. Apakah faedah yang diperoleh oleh Malaysia agama?
apabila menganggotai pertubuhan serantau A Mewujudkan negara yang aman
dan antarabangsa? B Mengukuhkan perpaduan bangsa
A Meningkatkan imej negara C Memastikan ekonomi negara
B Perkembangan pesat ekonomi berkembang pesat
C Mendapat bantuan ketenteraan D Meningkatkan imej negara
D Pengiktirafan daripada PBB
20. Bagaimanakah pemerintah boleh berperanan
mengukuhkan pertahanan negara?
15. Bagaimanakah pemerintah boleh
berperanan mewujudkan kestabilan politik A Mengadakan kolaborasi dengan pihak
dan kemakmuran ekonomi negara? luar
A Mematuhi peraturan negara B Menganggotai pakatan tentera
B Mewujudkan kestabilan politik C Memodenkan aset ketenteraan
C Melaksanakan pentadbiran yang cekap D Melantik penasihat luar dalam bidang
D Memupuk kerjasama antara kaum keselamatan
16 Bagaimanakah rakyat boleh memainkan

peranan mengekalkan perpaduan kaum?
A Menghayati prinsip Rukun Negara
B Menyokong segala usaha dan dasar
kerajaan
C Menyanjungi dan menghargai adat dan
warisan negara
D Menganggotai pasukan keselamatan
dan sukarelawan
6
Bahagian B: Soalan Respon Terhad
1. Kedaulatan merupakan satu konsep berkaitan dengan kenegaraan yang diasaskan dan diamalkan sejak zaman
tamadun Yunani.
a. Nyatakan takrif kedaulatan.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2 markah
b. Apakah takrif kedaulatan dalam bahasa Arab?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2 markah
c. Senaraikan tiga jenis kedaulatan yang diamalkan oleh sesebuah negara
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
d. Pada pendapat anda, mengapakah konsep kedaulatan penting kepada sesebuah negara?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
2. Setiap negara yang bebas dan merdeka mempunyai ciri tertentu bagi menentukan kedaulatannya.
a. Senaraikan ciri negara yang berdaulat
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
b. Nyatakan peranan pemerintah dalam sebuah negara yang berdaulat
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
7
c. Jelaskan peranan anda sebagai generasi muda hari ini dalam mengekalkan kedaulatan dan
kemerdekaan tanah air kita daripada diganggu gugat oleh kuasa asing.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
Bahagian C: Soalan Respon Terbuka
1. Kedaulatan ditakrifkan sebagai kekuasaan tertinggi dan kewibawaan sesebuah negara yang bebas serta
mempunyai hak untuk melaksanakan pemerintahan dan pentadbiran negara
a. Nyatakan takrif kedaulatan berdasarkan:-
i. Bahasa Yunani
ii. Bahasa Inggeris
iii. Bahasa Arab

6 markah
b. Huraikan tentang jenis kedaulatan yang diamalkan.

8 markah
c. Pada pandangan anda. apakah kepentingan kedaulatan undang-undang kepada sesebuah negara
6 markah
8
BAB 2: PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN iii. Piagam terpilih yang bersesuaian dengan kegunaan
NNS sahaja diguna pakai. Contohnya, Charter of
2.1 Latar Belakang Sejarah Perlembagaan Justice 1807.
Persekutuan iv. Di Sarawak pula terdapat The Sarawak Application
of Laws Ordinance 1949 yang menggunakan The
Perlembagaan merupakan undang-undang tertinggi Common Law of England.
sebagai teras pemerintahan sesebuah negara. v. Di Sabah terdapat undang-undang yang sama
Sebelum kedatangan British, negara kita diperintah disebut Sabah Application of Laws Ordinance 1951.
berdasarkan pemerintahan beraja. Raja memerintah vi. Pada zaman pentadbiran British di NNS, iaitu
berdasarkan undang-undang dan peraturan yang Melaka, Pulau Pinang dan Singapura
digubal. memperkenalkan undang-undang yang diambil dari
England, iaitu Charter of Justice. Matlamatnya
adalah untuk melindungi penduduk asal daripada
Pada zaman British, raja terus diterima sebagai
penindasan dan ketidakadilan.
pemerintah berdaulat. Apabila merdeka, negara kita
mempunyai perlembagaan yang merupakan unsur
c. Charter of Justice di Negeri-negeri Selat
penting dalam sesebuah negara.
i. Charter of Justice I - 1807
1. Asas Pembentukan Perlembagaan • Mewujudkan mahkamah di Pulau Pinang.
Perlembagaan Persekutuan berasaskan nilai tradisi ii. Charter of Justice II - 1826

Kesultanan Melayu dan kemudiannya beberapa prinsip • Menyatukan mahkamah di Singapura, Melaka
undang-undang Inggeris disesuaikan dengan nilai dan Pulau Pinang.
tempatan.
iii. Charter of Justice III - 1855
a. Undang-undang Negeri Melayu Mewujudkan Mahkamah:
• Singapura dan Melaka.
i. Raja sebagai pemerintah. • Pulau Pinang.
ii. Rakyat memberikan ketaatsetiaan.
iii. Undang-undang dan sistem pemerintahan iv. Pada bulan Ogos 1956, Perlembagaan
ditentukan oleh raja. Sarawak memberikan kuasa kepada badan
iv. Undang-undang yang wujud pada zaman membuat undang-undang, iaitu Council Negri
Kesultanan Melayu Melaka seperti Hukum Kanun (Majlis Negeri) yang mengandungi 45 orang ahli
Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka dan dipengerusikan oleh Ketua Setiausaha.
mempengaruhi kandungan undang-undang bertulis Majlis Tertinggi pula dipengerusikan oleh
di negeri Melayu yang lain. Antara undang-undang Gabenor yang turut dianggotai oleh Ketua
bertulis di negeri-negeri Melayu termasuklah Setiausaha, Setiausaha Kewangan dan
Hukum Kanun Pahang, Undang-Undang Kedah, Peguam Negara. Perlembagaan Sarawak pada
Undang-Undang Johor dan Undang-Undang 99 tahun 1959 memberikan kuasa pentadbiran
Perak. negeri kepada Majlis Tertinggi dan Council
v. Sebelum kedatangan Kuasa Barat, negara kita Negri.
sudah mempunyai undang-undang dan adat v. Di Sabah pula ditubuhkan Majlis Undangan dan
Melayu yang digunakan sebagai asas Majlis Kerja pada tahun 1950. Majlis Undangan
perlembagaan. Undang-undang ini menjadi memberikan kuasa kepada Gabenor untuk
panduan serta kawalan kepada raja dan pembesar menggubal undang-undang dalam
dalam proses pemerintahan negara. pemerintahannya.
vi. Undang-undang di negeri-negeri Melayu vi. Institusi pemerintahan beraja diteruskan
mengalami perubahan demi perubahan selaras apabila Tanah Melayu mencapai kemerdekaan.
dengan perkembangan masyarakat sehingga Walaupun begitu, beberapa pindaan
kemunculan dan pengenalan undang-undang dari disesuaikan dengan konsep Raja
barat sekitar awal abad ke-19. Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen.
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu
b. Undang-undang Inggeris 1957 diperkenalkan dan menjadi asas kepada
perlembagaan negara kita pada hari ini.
i. British memperkenalkan undang-undang di Negeri- Perlembagaan inilah menjadi asas kepada
negeri Selat (NNS) yang dikenali sebagai Charter of sistem Raja Berperlembagaan dan Demokrasi
Justice. Berparlimen.
ii. Diambil daripada undang-undang yang digubal di
England.
9
2.2 Sejarah Penggubalan Perlembagaan 2.3 Ciri Utama Perlembagaan Persekutuan
Persekutuan
Perlembagaan merupakan peraturan tertinggi dan
Sejarah penggubalan Perlembagaan Persekutuan panduan dalam sistem pemerintahan negara.
bermula pada tahun 1877 hingga tahun 1957. Perlembagaan mempunyai dua ciri utama, iaitu
Pembentukan undang-undang dalam sesebuah negara tradisional dan moden yang diperlukan bagi kestabilan
dilakukan oleh badan yang sah dalam perundangan. serta kemajuan negara.
Di Malaysia, badan perundangan dinamakan Parlimen Ciri Tradisional

yang berkuasa penuh membentuk undang-undang
negara. Sejak negara mencapai kemerdekaan, ahli
Parlimen memainkan peranan meminda perlembagaan 1. Kesultanan atau Pemerintahan Beraja
bagi menegakkan kedaulatan negara.
i. Sejak berabad-abad, negeri Melayu diperintah
Di NNS terdapat Charter of Justice untuk melindungi berdasarkan pemerintahan beraja. Sultan
penduduk. Sementara itu, pembentukan undang- merupakan pemerintah berdaulat dan memiliki
undang di negeri Melayu pula dimulai oleh Majlis Negeri kuasa penuh di negeri masing-masing.
Perak. ii. Setelah negara kita mencapai kemerdekaan,
pemerintahan beraja diteruskan dan disesuaikan
1. Tahun 1877 dengan konsep Demokrasi Berparlimen. Yang di-
Pertuan Agong diperuntukkan melalui
Mesyuarat pertama Majlis Negeri Perak pada tahun perlembagaan kuasa pemerintahan sebagai
1877 yang dipengerusikan oleh Raja Muda Yusuf pemerintah tertinggi negara. Kuasa Yang di-
permulaan kepada pembentukan undang-undang Pertuan Agong termasuklah kuasa mengampun
negara. Majlis Negeri Perak berperanan menggubal dan menangguhkan hukuman orang yang
undang-undang negeri Perak. Kemudiannya, peranan disabitkan kesalahan oleh mahkamah. Baginda
yang sama ini dimainkan oleh semua Majlis Negeri di juga mempunyai kuasa membuat pelantikan bagi
negeri Melayu yang lain. jawatan utama negara.
iii. Pada peringkat negeri, raja merupakan ketua
negeri. Pada baginda, terletak kuasa eksekutif yang
2. Tahun 1946
dilaksanakan melalui nasihat Majlis Mesyuarat
Negeri. Raja mempunyai kuasa mengampun dan
Undang-undang di NNS digubal oleh Majlis Undangan menangguhkan hukuman kepada mereka yang
Negeri manakala undang-undang di Negeri-negeri disabitkan kesalahan oleh mahkamah serta
Melayu Bersekutu (NNMB) digubal oleh Majlis pelantikan jawatan utama negeri. Raja dikenali
Persekutuan. Sementara itu, undang-undang di Negeri- sebagai tonggak kehormatan dan keadilan yang
negeri Melayu Tidak Bersekutu (NNMTB) pula digubal membolehkan baginda mengurniakan anugerah,
oleh Majlis Negeri. penghormatan dan bintang kehormat kepada
individu yang terpilih.
3. Tahun 1948
2. Agama Islam
Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 merupakan
titik penting pembentukan sebuah Persekutuan yang i. Peruntukan perlembagaan berkaitan agama Islam
terdiri daripada negeri-negeri Melayu, Melaka dan Pulau antara ciri tradisional. Pada zaman British, raja di
Pinang. Antara kandungan yang terdapat dalam negeri Melayu tidak menerima nasihat daripada
Persekutuan Tanah Melayu termasuklah pentadbiran, penasihat British berkaitan dengan hak dan
kuasa raja Melayu, perundangan dan kedaulatan raja, adat istiadat orang Melayu dan
kewarganegaraan. agama Islam.
ii. Selepas merdeka, agama Islam negeri Melayu
4. Tahun 1957 terletak di bawah kuasa raja di negeri masing-
masing. Bagi Wilayah Persekutuan dan negeri tidak
Suruhanjaya perlembagaan ini dikenali sebagai beraja, ia terletak di bawah kuasa Yang di-Pertuan
Suruhanjaya Perlembagaan Persekutuan Tanah Agong.
Melayu atau Suruhanjaya Reid. Perlembagaan
Persekutuan Tanah Melayu 1957 disesuaikan dengan 3. Bahasa Melayu
model Westminster diambil dari Britain. Perlembagaan
ini berkuat kuasa sejurus selepas kemerdekaan pada 31 i. Sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka, bahasa
Ogos 1957. Perlembagaan ini menjadi asas kepada Melayu digunakan dalam pemerintahan. Bahasa
perlembagaan negara kita. Perlembagaan Persekutuan
Tanah Melayu 1957 bermodelkan Westminster.
10
Melayu menjadi lingua franca dan memainkan iii. Rakyat dikategorikan sebagai rakyat raja dan
peranan sebagai liahasa ilmu. terdapat juga penduduk yang mendapat kerakyatan
ii. Bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan dan British sekiranya dilahirkan di Melaka atau Pulau
bahasa rasmi di negara kita. Pinang.
iv. Kemerdekaan Tanah Melayu dan pembentukan
4. Kedudukan Orang Melayu dan Malaysia melahirkan taraf kewarganegaraan yang
Bumiputera sama kepada rakyatnya.
i. Sebelum merdeka, kedudukan orang Melayu dan 2.4 Pindaan Perlembagaan Persekutuan 1963 dan
bumiputera adalah di bawah kuasa raja dan ketua 1965
peribumi.
ii. Apabila mencapai kemerdekaan, Yang di-Pertuan 1. Perlembagaan Tanah Melayu 1957 menjadi asas
Agong diberi tanggungjawab memelihara kepada Perlembagaan Persekutuan Malaysia 1963.
kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera Hal ini berlaku apabila terjadi penggabungan
Sarawak dan Sabah serta kepentingan sah kaum Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak, Sabah dan
lain. Singapura.
2. Pindaan perlembagaan dilakukan bertujuan
Ciri Moden menyesuaikan peruntukan negeri baharu ke dalam
perlembagaan tanpa mengubah kedudukan negeri
1. Kerajaan Persekutuan yang sedia ada.
3. Terdapat beberapa pindaan perlembagaan yang
utama dilakukan pada tahun 1963 dan 1965
i. Antara perkara utama yang disebut dalam melibatkan struktur Mahkamah Atasan dan
Perlembagaan Persekutuan termasuklah pemisahan Singapura.
mewujudkan satu sistem kerajaan Persekutuan.
ii. Laporan Suruhanjaya Perlembagaan Persekutuan
Pindaan Perlembagaan 1963
Tanah Melayu menyarankan Kerajaan Persekutuan
dan Kerajaan Negeri diberi kuasa dalam bidang
tertentu. Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957
iii. Apabila Malaysia dibentuk, Sarawak dan Sabah dipinda selepas pembentukan Malaysia. Pindaan yang
diberi beberapa autonomi. dibuat adalah dengan cara memasukkan klausa baharu
pada bahagian tertentu bagi menyesuaikannya dengan
2. Sistem Demokrasi Berparlimen keperluan semasa. Terdapat tiga perkara utama yang
berlaku dalam pindaan Perlembagaan 1963, iaitu
struktur Mahkamah Atasan, pembentukan Mahkamah
i. Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan Tinggi Borneo dan jawatan Yang di-Pertua Negeri.
sistem demokrasi di Malaysia. Asas kepada
demokrasi ialah pilihan raya umum pada tahun
1. Struktur Mahkamah Atasan
1955.
ii. Tujuan utama pilihan raya adalah untuk
a. Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957
memberikan kebebasan kepada rakyat memilih
menetapkan struktur Mahkamah Atasan mengikut
wakil pemimpin dan menubuhkan kerajaan.
iii. Bagi menentukan pilihan raya dapat dijalankan model Mahkamah Tertinggi England yang
dengan adil, maka ditubuhkan Suruhanjaya Pilihan membahagikannya kepada Mahkamah Atasan dan
Mahkamah Rayuan. Apabila Malaysia dibentuk.
Raya. SPR bertanggungjawab sepenuhnya untuk
Mahkamah Atasan diwujudkan, iaitu Mahkamah
menjalankan pilihan raya:-
Persekutuan.
• Pilihan raya persekutuan memilih wakil bagi
b. Tiga buah Mahkamah Atasan diwujudkan, iaitu di
membentuk Kerajaan Persekutuan.
• Pilihan raya negeri pula memilih wakil untuk Persekutuan Tanah Melayu, di Sarawak dan Sabah
serta di Singapura. Mahkamah Persekutuan boleh
membentuk Kerajaan Negeri.
mendengar mana-mana persoalan perlembagaan
dan pertikaian antara Kerajaan Persekutuan
dengan Kerajaan Negeri
3. Kewarganegaraan
2. Pembentukan Mahkamah Tinggi Borneo
i. Kewarganegaraan Persekutuan mula
diperkenalkan pada tahun 1948 melalui Perjanjian
a. Perlembagaan Malaysia mengekalkan kedudukan
Persekutuan Tanah Melayu.
ii. Sebelum itu tidak terdapat satu kewarganegaraan Mahkamah Tinggi Malaya dan pada masa yang
yang sama bagi seluruh negara. sama diwujudkan Mahkamah Tinggi Borneo.
11
b. Mahkamah Tinggi Borneo ini berperanan untuk Rumusan
menguruskan soal kehakiman di Sarawak dan
Sabah. 1. Perlembagaan merupakan undang-undang tertinggi
c. Pada tahun 1963, jawatan Ketua Hakim Borneo dalam sesebuah negara. Perlembagaan menjadi
diwujudkan dengan berpusat di Kuching, Sarawak. panduan penting bagi negara yang menjelaskan
d. Menjelang tahun 1994, nama jawatan ini diubah kuasa dalam setiap perkara. Negara kita juga
kepada Ketua Hakim Sarawak dan Sabah. mengalami pindaan perlembagaan pada tahun
1963 dan 1965.
3. Jawatan Yang di-Pertua Negeri 2. Malaysia sebuah negara unik yang mempunyai
perlembagaan berasaskan ciri tradisisional dan
a. Apabila Malaysia dibentuk, Sarawak dan Sabah moden. Kedua-dua ciri ini saling melengkapi antara
diketuai oleh Yang di-Pertua Negeri yang dilantik satu sama lain.
oleh Yang di-Pertuan Agong. 3. Apabila Malaysia dibentuk pada tahun 1963,
b. Dalam menjalankan tugasnya, Yang di-Pertua pindaan perlembagaan dilakukan bagi
Negeri perlu mengikut nasihat Majlis Tertinggi bagi menyesuaikannya dengan Sarawak dan Sabah.
Sarawak dan Kabinet Negeri bagi Sabah. 4. Pindaan perlembagaan yang dilakukan pada tahun
1965 menyaksikan pemisahan Singapura daripada
Pindaan Perlembagaan 1965 Malaysia. Sebagai rakyat Malaysia, kita
bertanggungjaawab mempertahankan
perlembagaan demi kedaulatan negara.
a. Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj selaku Perdana
Menteri Malaysia pertama, membawa usul pindaan
perlembagaan yang dinamakan pindaan Singapura
di Parlimen pada 7 Ogos 1965.
b. Parlimen meluluskan usul ini yang membolehkan
Singapura keluar daripada Malaysia. Oleh itu,
semua perkara berkaitan dengan Singapura
dimansuhkan dalam Perlembagaan Malaysia
(pindaan 1965). Contohnya, dari segi imigresen,
kewangan, hubungan luar negara dan pertahanan.
12
Bahagian A: Soalan Objektif 7. Pada tahun 1946, undang-undang Negeri
Melayu Bersekutu telah digubal. Badan yang
1. Antara undang-undang kerajaan Melayu yang bertanggung-jawab menggubalnya ialah
terpengaruh dengan undang-undang zaman A Majlis Kerja
Kesultanan Melayu Melaka ialah
A Undang-Undang Kedah B Majlis Negeri
C Majlis Persekutuan
B Undang-Undang Pahang
C Undang-undang Tubuh negeri Kelantan D Majlis Undangan Negeri
D Undang-undang Tubuh negeri
Terengganu 8. Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948
telah membentuk sebuah Persekutuan.
2. British memperkenalkan undang-undang Antara kandungan yang terdapat dalam
Charter of Justice. Undang-undang ini Persekutuan Tanah Melayu ialah
dilaksanakan di I. kuasa Residen
II. kuasa raja Melayu
A Negeri-negeri Selat III. kewarganegaraan
B Negeri Pahang
IV. kuasa Pesuruhjaya Tinggi
C Negeri Johor
A I dan II
D Negeri Perak
B I dan IV
3. Apakah matlamat undang-undang Charter of C II dan III
Justice diperkenalkan oleh British? D III dan IV
A Mewujudkan mahkamah buruh
9. Suruhanjaya Perlembagaan dibentuk di
B Melindungi penduduk asal Tanah Melayu pada tahun 1957.
C Menjaga kebajikan pekerja Apakah terma rujukan utama perlembagaan
D Membenarkan kemasukan tersebut?
A Ketua negara
4. Pada Ogos 1956, Perlembagaan Sarawak B Bahasa rasmi
memberikan kuasa kepada badan membuat C Undang-undang
undang-undang iaitu D Kewarganegaraan
A Ketua Setiausaha
B Majlis Tertinggi 10. Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu
C Majlis Negeri 1957 bermodelkan kepada
D Gabenor
A Application of Laws Ordinance
B The Common Law of England
5. Pada tahun 1807 British telah
memperkenalkan Charter of Justice I C Charter of Justice
bertujuan mewujudkan Mahkamah di D Westminster
A Melaka
B Singapura 11. Perlembagaan merupakan peraturan tertinggi
C Negeri Selat dan panduan dalam sistem pemerintahan.
D Pulau Pinang Apakah kepentingan perlembagaan?
I. Menjamin kemajuan negara.
6. Jadual berikut merujuk sebuah negeri di Tanah II. Menjamin kestabilan negara
III. Menjaga keselamatan negara
Melayu membentuk undang-undang
IV. Mewujudkan perpaduan negara
 Tahun 1877 A I dan II
X  Menggubal undang- B I dan IV
undang negeri C II dan III
D III dan IV
X adalah negeri
A Perak
B Kedah
C Melaka
D Selangor
13
12. Pada peringkat negeri, raja merupakan ketua 17. Perlembagaan PTM 1957 menetapkan
negeri dan mempunyai kuasa eksekutif. struktur Mahkamah Atasan mengikut model
Apakah bidang kuasa yang ada pada raja? Mahkamah Tertinggi England yang
membahagikannya kepada Mahkamah
A Menjatuhkan hukuman Atasan dan
B Melantik pengganti raja A Mahkamah Tinggi
C Menangguhkan hukuman B Mahkamah Rayuan
D Melantik pegawai undang-undang C Mahkamah Majistret
D Mahkamah Persekutuan
13. Perlembagaan Persekutuan
memperuntukkan sistem demokrasi 18. Pada tahun 1963, jawatan Ketua Hakim
diamalkan di Malaysia. Borneo diwujudkan dan berpusat
Asas kepada demokrasi ialah
A di Miri, Sarawak
A Yang di-Pertuan Agong sebagai ketua
negara B di Sandakan, Sabah
B Perdana Menteri sebagai ketua kerajaan C di Kuching, Sarawak
C Undang-undang digubal oleh Parlimen D di Kota Kinabalu, Sabah
D Pilihan Raya Umum pada tahun 1955
19. Siapakah yang membawa usul pindaan
14. Bagaimanakah untuk menentukan pilihan perlembagaan di Parlimen pada 7 Ogos
raya yang bebas dan adil dapat di 1965?
dilaksanakan di Malaysia? A Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj
A Menetapkan hari penamaan calon B Tun Haji Abdul Razak
B Parti berdaftar sahaja boleh bertanding C Tun Dr. Ismail
C Menubuhkan Suruhanjaya Pilihan Raya D Tun. H.S. Lee
(SPR)
D Melantik pemerhati bebas dari negara 20. Apakah isi kandungan usul pindaan
luar perlembagaan 1965?
15. Undang-undang yang terkandung dalam A Penyertaan Sabah

perlembagaan negara kita bertujuan agar B Penyertaan Sarawak
C Pemisahan Singapura
D Pemisahan negara Brunei
A negara berada dalam suasana aman
B rakyat mematuhi peraturan negara
C masyarakat hidup bersatu padu
D wujud suasana yang harmoni
16. Terdapat beberapa pindaan perlembagaan

yang utama dilakukan pada tahun 1963 dan
1965.
Apakah tujuan perlembagaan dipinda?
A Perubahan ekonomi semasa
B Mengelak tekanan pihak luar
C Menyesuaikannya dengan keperluan
semasa
D Mematuhi perintah Majlis Raja-Raja
14
1. Perlembagaan merupakan undang-undang tertinggi sebagai teras pemerintahan sesebuah negara.

a. Senaraikan undang-undang bertulis di negeri-negeri Melayu yang mewarisi undang-undang zaman
Kesultanan Melayu Melaka.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
2 markah
b. Pada bulan Ogos 1956, Perlembagaan Sarawak memberikan kuasa kepada badan membuat undang-
undang. Namakan badan tersebut?
i. ......................................................................................................................................
ii ......................................................................................................................................
2 markah
c. Senaraikan anggota Majlis Tertinggi Sarawak yang dipengerusikan oleh Gabenor British.
i. ......................................................................................................................................
ii ......................................................................................................................................
2 markah
d. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah undang-undang penting dalam kehidupan

masyarakat pada masa kini?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
2. Perlembagaan merupakan peraturan tertinggi dan panduan dalam sistem pemerintahan negara.
a. Senaraikan ciri tradisonal perlembagaan
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
b. Senaraikan ciri moden perlembagaan
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
15
c. Pada pendapat anda, apakah kebaikan sistem pemerintahan demokrasi yang diamalkan di negara kita?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
1. Terdapat beberapa pindaan dilakukan terhadap Perlembagaan Persekutuan Malaysia pada tahun 1963 dan
1965.
a. Huraikan perkara utama yang berlaku dalam pindaan Perlembagaan tahun 1963.
8 markah
b. Nyatakan proses Pindaan Perlembagaan tahun 1965

6 markah
c. Pada pendapat anda, mengapakah terdapat keperluan meminda perlembagaan?

6 markah
16
3. DEMOKRASI BERPARLIMEN tangan British dalam pentadbiran tempatan yang
dimeterai melalui perjanjian atau surat perisytiharan
3.1 Latar Belakang Pemerintahan Beraja dan daripada Raja-raja Melayu.
Demokrasi Berparlimen 3. Bagi NNMB, British hanya mengambil alih
pentadbiran pada peringkat pembesar negeri. Raja-
raja Melayu kekal sebagai pemerintah berdaulat,
1. Pemerintahan beraja merupakan tradisi yang
walaupun dikehendaki menerima nasihat daripada
berakar umbi dan menjadi teras kewujudan
kerajaan Melayu. Raja memerintah dengan kuasa pegawai British yang dilantik sebagai Residen.
yang penuh dan berdaulat. 4. Bagi NNMTB, kedudukan raja yang memerintah
adalah lebih kukuh. British menempatkan Penasihat
2. Cabaran terhadap pemerintahan beraja berlaku
British, namun pentadbiran negeri tetap
selepas pentadbiran tempatan dikuasai oleh British
dilaksanakan oleh pembesar yang dilantik oleh raja.
dan Jepun. Walau bagaimanapun, pemerintahan
5. Penggubalan Undang-Undang Tubuh Kerajaan
beraja tidak terhapus. Pemerintahan beraja
berkembang sejajar dengan peredaran masa Johor 1895 dan Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan
sehingga diiktiraf sebagai Raja Berperlembagaan Terengganu 1911 menyerlahkan ciri pemerintahan
Raja Berperlembagaan dalam Kesultanan Johor
seiring dengan konsep Demokrasi Berparlimen
dalam pemerintahan negara kita pada hari ini. dan Terengganu.
6. Penggubalan undang-undang tersebut berkait rapat
dengan usaha raja, pembesar dan rakyat untuk
Pemerintahan Beraja Kesultanan Melayu Melaka menghalang peluasan pengaruh British dan
mengekalkan kedaulatan negeri.
1. Kesultanan Melayu Melaka memperlihatkan 7. Kebijaksanaan diplomasi Raja-raja Melayu
pemerintahan beraja yang berwibawa. Raja ialah membolehkan pemerintahan beraja dipertahankan.
pemerintah yang berkuasa mutlak. Pada baginda Raja sebagai ketua negeri yang mengesahkan
terletak semua kuasa pemerintahan termasuk undang-undang membuktikan kedaulatan raja
kuasa pentadbiran, perundangan dan kehakiman. dalam struktur pentadbiran negeri Melayu.
2. Pemerintahan pula berdasarkan undang-undang, 8. Perjanjian antara Raja-raja Melayu dengan British
iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang sebelum Perang Dunia Kedua tidak memindahkan
Laut Melaka. Keadaan ini membuktikan bahawa kedaulatan negeri Melayu kepada British. Negeri
kehidupan bernegara dan ciri sistem Melayu hanya menjadi negeri naungan British.
berperlembagaan terserlah pada zaman
Kesultanan Melayu Melaka. Semasa Pendudukan Jepun
3. Pemerintahan kesultanan ini diperkukuh dengan
konsep Islam. Konsep ini sekali gus menjadikan raja
1. Semasa pendudukan Jepun, Raja-raja Melayu
sebagai ketua agama Islam.
4. Pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka diiktiraf sebagai ketua dalam hal ehwal agama
mempunyai pengaruh yang besar bagi membina Islam. Raja-raja Melayu juga memperoleh
pendapatan seperti sebelum Perang Dunia Kedua.
tradisi dan adat istiadat yang diwarisi oleh
2. Pengiktirafan tersebut diisytiharkan semasa
kesultanan Melayu yang muncul kemudiannya.
persidangan Raja-raja Tanah Melayu dan Sumatera
Kesultanan Melayu merujuk kerajaan yang
dengan pemerintah tentera Jepun di Singapura
mempunyai pertalian dengan Kesultanan Melayu
Melaka sama ada dari segi keturunan mahupun pada bulan Januari 1943. Kedudukan Raja-raja
pernah menjadi naungan atau jajahan takluk Melayu di negeri masing-masing diletakkan di
bawah pengawasan Gabenor Jepun di Tanah
kesultanan ini.
Melayu.
5. Secara tradisinya, Raja-raja Melayu dianggap
sebagai sumber undang-undang, ketua kerajaan
dan ketua agama. Baginda bertanggungjawab Selepas Perang Dunia Kedua
mempertahankan adat dan struktur masyarakit
dalam kerajaan Melayu. Keabsahan bagi semua 1. Pemerintahan beraja menerima cabaran apabila
tindakan terletak pada kedaulatan Raja-raja Malayan Union diperkenalkan pada tahun 1946.
Melayu. Raja-raja Melayu kehilangan kuasa sebagai
pemerintah negeri kerana kuasa pemerintahan
Sebelum Perang Dunia Kedua diambil oleh Raja England.
2. British memerintah Malayan Union secara langsung
melalui Gabenor yang dilantik oleh kerajaan British.
1. Semasa peluasan pengaruh British, pemerintahan
Kesepakatan Raja-raja Melayu menentang Malayan
beraja menjadi penghalang yang menyukarkan
British melakukan penjajahan di negeri Melayu. Union dengan sokongan orang Melayu
2. British sekadar berupaya memperkenalkan Sistem menyebabkan British menggantikan Malayan Union
dengan Persekutuan Tanah Melayu 1948.
Residen di NNMB dan Sistem Penasihat di NNMTB.
3. Kedaulatan Raja-raja Melayu yang diwarisi
Raja-raja Melayu memerintah dengan campur
daripada Kesultanan Melayu Melaka dikembalikan
17
seperti senium Perang Dunia Kedua melalui Majlis Sultan-Sultan Semasa Malayan Union
Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948.
4. Undang-Undang Tubuh digubal oleh Raja-raja 1. Perlembagaan Malayan Union 1946
Melayu bagi negeri masing-masing dan diguna memperuntukkan penubuhan Majlis Sultan-Sultan
pakai sehingga hari ini mengangkat Raja-raja (The Council of Sultans). Di bawah The Malayan
Melayu sebagai Raja Berperlembagaan Union Order in Council 1946, Majlis Sultan-Sultan
dipengerusikan oleh Gabenor Malayan Union. Ahli
Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen majlis terdiri daripada sembilan orang Raja Melayu
Selepas Merdeka dan tiga pegawai kanan British.
2. Antara fungsi Majlis Sultan-Sultan termasuklah
1. Kemerdekaan Tanah Melayu pada tahun 1957 membincangkan undang-undang berkaitan dengan
diperoleh melalui perundingan dan persetujuan agama Islam dan menasihati Gabenor tentang
Raja-raja Melayu. Pemerintahan beraja diteruskan perkara yang dibangkitkan oleh Raja-raja Melayu.
dalam Perlembagaan Persekutuan dan beberapa 3. Walau bagaimanapun. majlis tersebut tidak pernah
pindaan dibuat supaya sesuai dengan konsep diwujudkan dalam tempoh Malayan Union kerana
demokrasi. Raja-raja Melayu menentang pelaksanaan Malayan
2. Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan Union.
sebagai Ketua Utama Negara. Kedudukan, kuasa
dan tugas Yang di-Pertuan Agong termaktub dalam Majiis Raja-Raja Semasa Persekutuan Tanah Melayu
Perlembagaan Persekutuan. 1948
3. Ciri Raja Berperlembagaan dan Demokrasi
Berparlimen dalam Perlembagaan Persekutuan 1. Majlis Raja-Raja ditubuhkan secara rasmi pada
mengiktiraf raja sebagai pemerintah tertinggi tahun 1948 apabila Persekutuan Tanah Melayu
negara. Sementara itu, rakyat diberi hak memilih dibentuk menggantikan Malayan Union.
wakil mereka melalui pilihan raya untuk membentuk Berdasarkan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu
kerajaan. 1948, Majlis Raja-Raja menjadi institusi yang
4. Pemerintahan beraja merupakan kesinambungan dilengkapi dengan kuasa dan sekretariat, sesuai
sejarah dan warisan negara yang kekal peranannya dengan kedudukan dan peranannya.
sehingga hari ini. Pemerintahan beraja menjadi 2. Majlis Raja-Raja diurus sepenuhnya oleh Raja-raja
punca dan identiti kedaulatan negara. Pembinaan Melayu. Pengerusi mesyuarat ditentukan oleh Raja-
negara bangsa menuju Raja Berperlembagaan dan raja Melayu dalam kalangan sembilan orang Raja
Demokrasi Berparlimen merupakan proses yang Melayu. Persidangan Majlis Raja-Raja perlu disertai
bersandarkan muafakat. Sistem tersebut mesti oleh Penyimpan Mohor Besar Raja-Raja untuk
dipertahankan sebagai tonggak kestabilan dan memeterai keputusan persidangan. Raja-raja
teras perpaduan untuk kemakmuran negara. Melayu diberi hak dan kuasa untuk mendapat
penerangan daripada Pesuruhjaya Tinggi British
3.2 Sejarah dan Kedudukan Institusi Majlis Raja- tentang penggubalan undang-undang dan dasar
Raja Kerajaan Persekutuan.
Majlis Raja-Raja yang bermula dengan pembentukan Majlis Raja-Raja Selepas Merdeka
Durbar merupakan sebahagian daripada institusi Raja
Berperlembagaan di negara kita. Majlis Raja-Raja 1. Selepas Persekutuan Tanah Melayu mencapai
mempunyai kedudukan dan peranan dalam kemerdekaan pada 31 Ogos 1957, peranan Majlis
pemerintahan negara berdasarkan Perlembagaan Raja-Raja dikekalkan, namun keanggotaannya
Persekutuan. mengalami perubahan.
Pembentukan Durbar Negeri-negeri Melayu i. Yang di-Pertua Negeri Melaka dan Pulau Pinang
Bersekutu (NNMB) turut menjadi ahli Majlis Raja-Raja.
ii. Selepas Persekutuan Malaysia dibentuk pada tahun
1. Durbar dibentuk pada tahun 1897 seiring dengan 1963, Yang di-Pertua Negeri Sarawak dan Sabah
penubuhan NNMB. turut menjadi ahli Majlis Raja-Raja.
2. Durbar dalam negeri-negeri ini berperanan sebagai
sebuah majlis persidangan bagi Raja-raja Melayu
iii. Yang di-Pertua Negeri tidak turut serta dalam
mesyuarat khas melibatkan institusi beraja seperti
negeri Perak, Selangor, Pahang dan Negeri
pemilihan Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan
Sembilan bagi membincangkan hal ehwal
Yang di-Pertuan Agong.
pentadbiran Kerajaan Persekutuan dengan pihak
British.
18
Kedudukan Majlis Raja-Raja dalam Perlembagaan 1957. Yang di-Pertuan Agong dipilih dalam
Persekutuan kalangan raja yang memerintah di sembilan buah
negeri dalam Persekutuan, iaitu Perlis, Kedah,
1. Berdasarkan peruntukan Perlembagaan Perak, Selangor. Negeri Sembilan, Johor, Pahang,
Persekutuan, Majlis Raja-Raja mempunyai kuasa Terengganu dan Kelantan. Pemilihan Yang di-
dan fungsi dalam sistem Raja Berperlembagaan. Pertuan Agong dilaksanakan oleh Majlis Raja-Raja
Majlis Raja-Raja boleh bertindak menggunakan menurut kaedah yang ditetapkan dalam
budi bicara bagi melaksanakan fungsinya. Antara Perlembagaan Persekutuan dan Peraturan-
fungsi Majlis Raja-Raja termasuklah seperti yang peraturan Majlis Raja-Raja.
berikut: b. Seiring dengan kewujudan jawatan Yang di-Pertuan
Agong, turut diperkenalkan jawatan Timbalan Yang
di-Pertuan Agong berdasarkan Perlembagaan
i. Memilih Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan
Persekutuan.
Yang di-Pertuan Agong.
ii. Bersetuju atau tidak bersetuju sebarang
undang-undang yang memerlukan persetujuan Yang Nama Seri Paduka Baginda Yang
Majlis Raja-Raja. dl-Pertuan di-Pertuan Agong
iii. Memberikan nasihat berkaitan dengan Agong
pelantikan jawatan tertentu. Pertama Almarhum Tuanku Abdul Rahman
iv. Menjadi rujukan dalam perubahan dasar Negeri ibni Almarhum Tuanku Muhammad
berhubung dengan kedudukan istimewa orang Sembilan (31 Ogos 1957 - 1 April 1960).
Melayu, bumiputera di Sarawak dan Sabah dan Kedua Almarhum Sultan Hisamuddin Alam
kepentingan sah kaum lain. Selangor Shah ibni Almarhum Sultan Alaiddin
v. Menjadi Lembaga Pengampunan bagi kes-kes Sulaiman Shah (14 April 1960-1
tertentu. September 1960).
vi. Memperkenankan perubahan persempadanan Ketiga Perlis Almarhum Tuanku Syed Putra Al-
negeri setelah mendapat perkenan raja negeri haj ibni Almarhum Syed Hassan
berkenaan. Jamalullail (21 September 1960 - 20
vii. Memperkenankan pindaan perlembagaan bagi September 1965).
perkara-perkara tertentu. Keempat Almarhum Sultan Ismail Nasiruddin
Terengganu Shah ibni Almarhum Sultan Zainal
2. Majlis Raja-Raja merupakan institusi beraja di Abidin (21 September 1965 - 20
Malaysia. Berdasarkan peruntukan Perlembagaan September 1970).
Persekutuan, Majlis Raja-Raja melaksanakan Kelima Kedah Almarhum Sultan Abdul Halim
peranan sebagai pengimbang dalam sistem Mu'adzam Shah ibni Almarhum
demokrasi melalui dua cara, iaitu hak untuk Sultan Badlishah (21 September
dirundingi dalam beberapa pelantikan penting dan 1970 - 20 September 1975).
hak untuk membincangkan hal berhubung dengan Keenam Almarhum Sultan Yahya Petra ibni
dasar negara. Kelantan Almarhum Sultan Ibrahim (21
September 1975 -29 Mac 1979).
Kita sewajarnya menghargai peranan Majlis Raja-Raja Ketujuh Almarhum Sultan Haji Ahmad Shah
dalam memakmurkan negara. Sebagai rakyat Malaysia, Pahang Al-Musta'in Billah ibni Almarhum
kita perlu berbangga dengan institusi ini kerana tidak Sultan Abu Bakar Ri'ayatuddin Al-
wujud institusi sepertinya pada hari ini di negara lain. Mu'adzam Shah (26 April 1979 - 25
April 1984).
Kelapan Johor Almarhum Sultan Iskandar ibni
3.3 Yang di-Pertuan Agong dan Raja dalam
Almarhum Sultan Ismail (26 April
Perlembagaan Persekutuan
1984 - 25 April 1989).
Kesembilan Almarhum Sultan Azlan
1. Raja Berperlembagaan merupakan sebahagian Perak Muhibbuddin Shah ibni Almarhum
daripada pentadbiran negara apabila Sultan Yussuf Izzuddin Shah
Perlembagaan Persekutuan mengiktiraf kedudukan Ghafarullahu-lah (26 April 1989 -25
dan peranan institusi beraja. Institusi beraja ini April 1994).
terdiri daripada institusi Majlis Raja-Raja, institusi Kesepuluh Almarhum Tuanku Ja'afar ibni
beraja di negeri-negeri dan institusi Yang di-Pertuan Negeri Almarhum Tuanku Abdul Rahman
Agong pada peringkat Persekutuan. Sembilan (26 April 1994 - 25 April 1999).
Kesebelas Almarhum Sultan Salahuddin Abdul
Institusi Yang di-Pertuan Agong Selangor Aziz Shah Alhaj ibni Almarhum
Sultan Hisamuddin Alam Shah Al-
a. Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan haj (26 April 1999 - 21 November
selepas negara mencapai kemerdekaan pada tahun 2001).
19
Kedua belas Tuanku Syed Sirajuddin ibni Al- jawatannya oleh Majlis Raja-Raja, dan hendaklah
Perlis Marhum Tuanku Syed Putra berhenti memegang jawatan apabila terhenti
Jamalullail (13 Disember 2001 - 12
Disember 2006). Keutamaan Kedudukan dalam Persekutuan
Ketiga belas Al-Wathiqu Billah Sultan Mizan
Terenggan Zainal Abidin ibni Al-Marhum Sultan 1. Yang di-Pertuan Agong.
Mahmud Al-Muktafi Billah Shah (13 2. Raja Permaisuri Agong.
Disember 2006 - 12 Disember 3. Raja-raja dan Pemangku Raja.
2011). 4. Yang di-Pertua bagi Negeri-ncgeri.
Keempat Almarhum Almu'tasimu Billahi 5. Bekas Raja Permaisuri Agong yang menerima
belas Muhibbuddin Tuanku Alhaj Abdul saraan Diraja daripada Kerajaan Persekutuan.
Kedah Halim Mu'adzam Shah ibni 6. Perdana Menteri.
Almarhum Sultan Badlishah (13 7. Timbalan Perdana Menteri.
Disember 2011 - 12 Disember
2016).
Institusi beraja merupakan penaung rakyat, melangkaui
Kelima belas Kebawah Duli Yang Maha Mulia
semua agama, bangsa, budaya dan fahaman politik.
Kelantan Seri Paduka Baginda Yang di-
Sebagai rakyat Malaysia, menjadi tanggungjawab kita
Pertuan Agong Sultan Muhammad
untuk memartabatkan institusi beraja kerana institusi ini
V (13 Disember 2016 8 Januari
menjadi lambang kedaulatan negara.
2019).
Keenam belas Keenam belas Kebawah Duli Yang
Pahang Maha Mulia Seri Paduka pahang Kuasa Yang di-Pertuan Agong
Baginda Yang di-Pertuan Agong Al-
Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al- Yang di-Pertuan Agong mempunyai kuasa atau peranan
Mustafa Billah Shah ibni Almarhum yang luas dalam pemerintahan negara meliputi kuasa
Sultan Haji Ahmad Shah Al-Musta'in eksekutif, perundangan dan kehakiman.
Billah (mulal 31 Januari 2019).
Kuasa Eksekutif
Kedudukan Yang di-Pertuan Agong
i. Yang di-Pertuan Agong bertindak mengikut nasihat
1. Kedudukan Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Jemaah Menteri.
Utama Negara termaktub dalam Perkara 32
Perlembagaan Persekutuan. Sebagai Ketua Utama Melantik Perdana Menteri dan Jemaah Menteri
Negara, Yang di-Pertuan Agong menjadi punca
kedaulatan, ketaatan, perpaduan, kebesaran dan i. Yang di-Pertuan Agong melantik seorang Ahli
kemuliaan negara. Dewan Rakyat yang pada budi bicara baginda
mendapat kepercayaan sebilangan besar ahli
Perkara 32: Ketua Utama Negara bagi Persekutuan, Dewan Rakyat sebagai Perdana Menteri.
dan Isterinya ii. Baginda dengan nasihat Perdana Menteri melantik
Menteri-menteri, Timbalan-timbalan Menteri
(1) Maka hendaklah ada seorang Ketua Utama Negara daripada Ahli Dewan Rakyat atau Dewan Negara.
bagi Persekutuan. digelar Yang di-Pertuan Agong, yang
hendaklah diberi keutamaan daripada segala orang di Pelantikan Jawatan Penting
dalam Persekutuan dan yang tidak boleh dikenakan
apa-apa jua pun prosiding di dalam mana-mana i. Yang di-Pertuan Agong melantik Peguam Negara,
mahkamah kecuali di dalam Mahkamah Khas yang Panglima Angkatan Tentera dan Ketua Audit
ditubuhkan di bawah Bahagian XV.
Negara.
ii. Baginda juga melantik Ahli Suruhanjaya Pilihan
(2) Isteri Yang di-Pertuan Agong (digelar Raja Raya, Ahli Suruhanjaya Polis dan sejumlah ahli
Permaisuri Agong) hendaklah diberi keutamaan dalam Majlis Angkatan Tentera.
daripada segala orang lain di dalam Persekutuan
selepas Yang di-Pertuan Agong. Ketenteraan
(3) Yang di-Pertuan Agong hendaklah dipilih oleh Majlis

Raja-Raja bagi tempoh lima tahun, tetapi boleh pada i. Yang di-Pertuan Agong ialah pemerintah tertinggi
bila-bila masa meletakkan jawatannya melalui surat seluruh Angkatan .Tentera Malaysia.
yang ditandatangani sendiri olehnya yang ditujukan ii. Baginda dibantu oleh Majlis Angkatan Tentera yang
kepada Majlis Raja-Raja atau boleh dipecat daripada bertanggungjawab di bawah kuasa baginda bagi
pemerintahan, tatatertib dan pentadbiran angkatan
20
tentera serta perkara yang bersangkutan dengan Kehakiman dan berunding dengan Majlis Raja-
gerakan tentera. Raja.
ii. Hakim Mahkamah Atasan terdiri daripada Ketua
Diplomatik Hakim Negara, Presiden Mahkamah Rayuan,
Hakim Besar Mahkamah Tinggi Malaya, Hakim
i. Yang di-Pertuan Agong melantik diplomat Malaysia Besar Mahkamah Tinggi Sarawak dan Sabah,
ke luar negara. Hakim Mahkamah Persekutuan, Hakim Mahkamah
ii. Baginda juga menerima menghadap diplomat asing Rayuan dan Hakim Mahkamah Tinggi.
sebelum mereka mula menjalankan tugas di
Malaysia. Kuasa Pengampunan
Kuasa Perundangan i. Dalam hal jenayah di Wilayah Persekutuan,

seseorang yang sudah dihukum boleh memohon
i. Yang di-Pertuan Agong memperkenankan sesuatu keampunan daripada Yang di-Pertuan Agong.
Rang Undang-Undang yang melalui proses ii. Baginda akan bertindak atas nasihat Lembaga
pembentangan di Dewan Rakyat dan Dewan Pengampunan.
Negara. iii. Baginda berkuasa mengampunkan,
menangguhkan dan meringankan hukuman yang
Persidangan Parlimen dijatuhkan oleh Mahkamah Tentera, Mahkamah
Syariah di Melaka, Pulau Pinang, Sabah, Sarawak
i. Yang di-Pertuan Agong mempunyai kuasa dan Wilayah Persekutuan.
memanggil Parlimen bersidang.
ii. Baginda juga berkuasa memberhentikan> dan 3.4 Amalan Demokrasi dan Pengasingan Kuasa
membubarkan Parlimen.
Demokrasi Berparlimen diterima sebagai sistem
Ugama pentadbiran negara. Ciri demokrasi seperti amalan
pilihan raya, jaminan kepada kebebasan asasi serta
i. Yang di-Pertuan Agong merupakan Ketua Agama pembahagian kuasa pada peringkat Persekutuan dan
Islam di negeri baginda sendiri, Wilayah negeri dinyatakan secara jelas dalam Perlembagaan
Persekutuan, Melaka, Pulau Pinang, Sarawak dan Persekutuan.
Sabah.
ii. Ketua agama Islam di negeri-negeri lain ialah sultan Amalan Pilihan Raya
atau raja yang memerintah di negeri masing-
masing. i. Pilihan raya ialah elemen penting yang
menandakan wujudnya amalan demokrasi di
Hak dan Keistimewaan negara kita. Pada asasnya, pilihan raya umum
diadakan dalam tempoh lima tahun. Pilihan raya
i. Yang di-Pertuan Agong bertanggungjawab menjaga diadakan sejak negara kita mencapai kemerdekaan
serta melindungi kedudukan istimewa orang Melayu membuktikan amalan demokrasi dilaksanakan di
dan bumiputera di Sarawak dan Sabah. Malaysia sehingga hari ini.
ii. Baginda juga bertanggungjawab melindungi ii. Sebagai rakyat dalam sebuah negara demokrasi,
kepentingan sah kaum lain di Malaysia. kita sewajarnya memahami kepentingan pilihan
raya yang memberikan mandat untuk membentuk
Pengisytiharan Darurat kerajaan. Warganegara yang layak mengundi perlu
menunaikan hak dan tanggungjawab melalui pilihan
raya untuk memilih pemimpin berwibawa bagi
i. Yang di-Pertuan Agong boleh membuat mencorakkan pemerintahan demi kemakmuran
pengisytiharan darurat. negara.
ii. Pengisytiharan darurat dibuat setelah baginda
memastikan kebenaran wujudnya keadaan yang
Kebebasan Asasi
mengancam keselamatan awam dan ekonomi
negara.
i. Kebebasan asasi atau hak asasi merupakan hak
Kuasa Kehakiman yang dimiliki oleh seseorang individu di sisi undang-
undang. Perlembagaan Persekutuan menggariskan
peruntukan berkaitan dengan kebebasan asasi.
i. Yang di-Pertuan Agong melantik hakim Mahkamah Antaranya termasuklah kebebasan diri, kebebasan
Atasan atas nasihat Perdana Menteri setelah beragama, hak berkenaan dengan pendidikan serta
dipertimbangkan oleh Suruhanjaya Pelantikan kebebasan bersuara, berhimpun dan berpersatuan.
21
Kebebasan Asasi Berdasarkan Perlembagaan mencerminkan aspirasi rakyat melalui perwakilan yang
Persekutuan dipilih.
Kebebasan Diri Parlimen berkuasa menggubal undang-undang. Selain

itu, Parlimen juga boleh membuat pindaan undang-
Tiada seorang pun boleh diambil nyawanya atau undang Persekutuan sedia ada, menyemak dasar
dilucutkan kebebasan dirinya kecuali mengikut undang- kerajaan, meluluskan perbelanjaan kerajaan dan sistem
undang. cukai yang baharu.
Kebebasan Beragama
Yang di-Pertuan Agong
Islam ialah agama Persekutuan. Penganut agama lain
boleh mengamalkan agama masing-masing. Salah satu komponen dalam badan perundangan.
Hak Berkenaan dengan Pendidikan Dewan Negara atau Senat
Tidak boleh ada diskriminasi terhadap warganegara Dewan tertinggi dalam sistem perundangan negara.
atas alasan agama, ras, keturunan atau tempat lahir. Membahaskan rang undang-undang yang diluluskan
oleh Dewan Rakyat dengan lebih teliti.
Kebebasan Bersuara, Berhimpun dan Berpersatuan Dewan Rakyat atau Perwakilan
Setiap warganegara berhak kepada kebebasan Dewan yang ahlinya dipilih oleh rakyat melalui pilihan
bersuara, berhimpun secara aman dan membentuk raya. Menggubal dan meluluskan undang-undang pada
persatuan. peringkat Dewan Rakyat.
Kebebasan asasi yang diperuntukkan dalam Dewan Undangan Negeri (DUN)

perlembagaan tidak bersifat mutlak, tetapi tertakluk
pada sekatan yang ditentukan oleh undang-undang Di Malaysia, terdapat DUN di setiap negeri kecuali bagi
yang digubal oleh Parlimen Malaysia. Sekatan tersebut Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, Labuan dan
bertujuan memastikan ketenteraman dan kesejahteraan Putrajaya. Ketiga-tiga wilayah tersebut hanya
awam terjamin dalam masyarakat yang demokratik. mempunyai ahli Parlimen.
Pengasingan Kuasa dalam Pemerintahan Dewan ini terdiri daripada Sultan atau Yang di-Pertua
Negeri selaku ketua negeri, Speaker Dewan dan Ahli
Pengasingan kuasa diamalkan sejak negara mencapai Dewan Undangan Negeri (ADUN) yang dipilih melalui
kemerdekaan hingga hari ini. Kuasa pemerintahan di pilihan raya peringkat negeri. DUN berfungsi untuk
negara kita dibahagikan kepada tiga badan, iaitu badan menggubal undang-undang bagi negeri masing-masing.
perundangan (legislatif), eksekutif (pelaksana) dan
kehakiman (judisiari). Kuasa badan tersebut ditentukan Badan Eksekutif
oleh Ptrlembagaan Persekutuan. Yang di-Pertuan
Agong sebagai Ketua Utama Negara merupakan punca Badan eksekutif ialah badan pemerintah yang
kuasa kepada ketiga-tiga badan ini. melaksanakan kuasa eksekutif mengikut Perlembagaan
Persekutuan. Badan eksekutif peringkat Kerajaan
Badan Perundangan Persekutuan ialah Jemaah Menteri manakala badan
eksekutif peringkat Kerajaan Negeri ialah Majlis
Badan perundangan berfungsi menggubal undang- Mesyuarat Kerajaan Negeri.
undang. Badan perundangan pada peringkat Kerajaan
Persekutuan ialah Parlimen. Badan perundangan pada Jemaah Menteri (Kabinet)
peringkat Kerajaan Negeri pula ialah Dewan Undangan
Negeri (DUN). i. Jemaah Menteri terdiri daripada Perdana Menteri
dan menteri seperti Menteri Kewangan, Menteri
Parlimen Pendidikan dan Menteri Kesihatan.
ii. Tugas utama Jemaah Menteri menggubal dasar
Parlimen ialah badan perundangan tertinggi di Malaysia. negara dan melaksanakan pembangunan.
Parlimen terdiri daripada tiga komponen, iaitu Yang di- iii. Perdana Menteri mengetuai Jemaah Menteri,
Pertuan Agong, Dewan Rakyat dan Dewan Negara. memimpin kerajaan dan menjalankan pentadbiran
Parlimen merupakan lambang demokrasi dan pada peringkat Kerajaan Persekutuan.
22
iv. Menteri mengetuai kementerian untuk mekanisme semak dan imbang, kuasa budi bicara raja
melaksanakan dasar kerajaan yang diputuskan oleh serta kerjasama politik.
Jemaah Menteri.
v. Anggota Jemaah Menteri berpegang pada prinsip Gabungan Unsur Tradisional dan Moden dalam
tanggungjawab bersama secara kolektif kepada Pentadbiran
Parlimen. Setiap menteri mesti mempertahankan
keputusan yang dibuat oleh Jemaah Menteri. 1. Keunikan pemerintahan di Malaysia teradun antara
vi. Sekiranya seseorang menteri tidak bersetuju unsur tradisional dengan moden. Unsur tradisional
dengan dasar kerajaan, beliau hendaklah terletak pada kedudukan raja sebagai warisan
meletakkan jawatan sebagai ahli Jemaah Menteri. sosiopolitik masyarakat Melayu. Unsur moden pula
ialah Demokrasi Berparlimen berdasarkan model
Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Westminster England.
2. Kombinasi Raja Berperlembagaan dan Demokrasi
Berparlimen merupakan kaedah terbaik untuk
i. Pada peringkat negeri, kuasa eksekutif terletak
mengimbangi amalan demokrasi dalam
pada Sultan atau Raja atau Yang di-Pertua Negeri.
persekitaran sosiopolitik di negara kita yang
ii. Bagi negeri di Semenanjung Malaysia, kuasa
mempunyai kepelbagaian bangsa, agama dan
eksekutif ini dilaksanakan oleh Majlis Mesyuarat
budaya.
Kerajaan Negeri atau EXCO (Executive Council). Di
Sarawak dan Sabah, badan eksekutif negeri
dikenali sebagai Kabinet Negeri. Mekanisme Semak dan Imbang dalam Pentadbiran
iii. Pentadbiran Kerajaan Negeri diketuai oleh Menteri
Besar atau Ketua Menteri. 1. Sistem Raja Berperlembagaan dan demokrasi
Berparlimen mewujudkan makanisme semak dan
Badan Kehakiman imbang dalam pemerintahan di negara kita.
2. Pemerintahan beraja berperanan bagi
mengimbangi pemerintahan demokrasi kerana raja
Badan kehakiman ialah badan yang bertanggungjawab
berkecuali dalam hal politik, ekonomi dan dasar
mentarsirkan dan melaksanakan undang-undang serta
negara.
mempertahankan Perlembagaan Persekutuan.
3. Kuasa pengimbang yang pada raja mampu
meredakan konflik yang berlaku dalam demokrasi
i. Badan kehakiman diketuai oleh Ketua Hakim pertikaian parti politik yang pelbagai ideologi dan
Negara. Kuasa badan kehakiman dilaksanakan perselisihan antara kaum.
oleh mahkamah. 4. Mekanisme semak dan imbang juga berlaku melalui
ii. Hakim dilantik untuk memastikan sistem kehakiman pengasingan kuasa, iaitu badan perundangan,
dan keadilan ditegakkan di negara kita. eksekutif dan kehakiman. Badan perundangan
iii. Peranan badan kehakiman adalah untuk mengadili diberi peranan menggubal undang-undang yang
pertikaian antara pemerintah dengan rakyat akan dilaksanakan oleh badan eksekutif. Sekiranya
mahupun sesama rakyat. Badan kehakiman juga timbul konflik dan kekeliruan, penyelesaian dibuat
menyelesaikan konflik Kerajaan Negeri dan melalui badan kehakiman.
Kerajaan Persekutuan.
iv. Fungsi badan kehakiman bergantung pada status Kuasa Budi Bicara Raja
mahkamah yang terdiri daripada Mahkamah Atasan
dan Mahkamah Bawahan serta Mahkamah Khas 1. Secara umumnya, kuasa budi bicara raja ialah
(Tidak terletak dalam hierarki mahkamah biasa, kuasa yang boleh dilaksanakan oleh baginda tanpa
antaranya Mahkamah Khas Raja-Raja dan mendengar atau menurut nasihat ketua kerajaan
Mahkamah Tentera). dalam perkara tertentu.
v. Selain itu, terdapat mahkamah pada peringkat 2. Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan
negeri, iaitu Mahkamah Syariah serta Mahkamah kuasa budi bicara kepada Yang di-Pertuan Agong
Anak Negeri di Sarawak dan Sabah. dalam soal pelantikan ketua Kerajaan Persekutuan,
iaitu Perdana Menteri. Raja dan Yang di-Pertua
Hakim mestilah bebas daripada pengaruh politik bagi Negeri mempunyai kuasa budi bicara melantik
memastikan badan kehakiman sebagai institusi ketua Kerajaan Negeri, iaitu Menteri Besar dan
keadilan. Ketua Menteri.
3. Yang di-Pertuan Agong juga mempunyai kuasa budi
3.5 Keunikan Amalan Demokrasi Berparlimen di bicara untuk tidak memperkenankan permintaan
negara kita pembubaran Parlimen. Raja dan Yang di-Pertua
Negeri pula mempunyai kuasa budi bicara tidak
memperkenankan pembubaran DUN.
Keunikan amalan Demokrasi Berparlimen dapat dilihat
dari aspek gabungan unsur tradisional dan moden,
23
Bahagian A: Soalan Objektif C penasihat jemaah kabinet
D mengetuai dewan negara
1. Dalam sistem pentadbiran kerajaan Melayu
Melaka, pemerintahannya berdasarkan
7. Durbar dibentuk pada tahun 1897 seiring
undang-undang
dengan penubuhan NNMB. Durbar
I. Hukum kanun Melaka
dipengerusikan oleh
II. Hukum adat Melaka A Sultan Perak
III. Undang-undang Melaka
B Sultan Kedah
IV. Undang-undang Laut Melaka C Sultan Pahang
A I dan II D Pesuruhjaya Tinggi
B I dan IV
C II dan III 8. Perlembagaan Malayan Union 1946
D III dan IV memperuntukkan penubuhan Majlis Sultan-
Sultan. Keanggotaan Majlis ini terdiri
2. Kerajaan yang terawal diasaskan di negara daripada
kita dan mengakui pertuanan Kesultanan I. Sembilan orang Raja Melayu
Melayu Melaka ialah II. Gabenor Malayan Union
A Negeri Sembilan III. Penyimpan mohor Besar
B Pahang IV. Pesuruhjaya Tinggi
C Kedah A I dan II
D Perak B I dan IV
C II dan III
3. Antara sebab yang membolehkan Raja-raja D III dan IV
Melayu mempertahankan sistem
pemerintahan beraja ialah
9. Apakah kepentingan cop Mohor Besar Raja-
I. Kebijaksanaan
raja Melayu?
II. Diplomasi
III. Ketabahan A Mengiktiraf kerajaan yang dipilih oleh
rakyat
IV. Kecekalan
B Mengesahkan perlantikan Jemaah
A I dan II Menteri
B I dan IV C Melambangkan kedaulatan Raja-raja
C II dan III Melayu
D III dan IV D Meluluskan undang-undang yang
digubal oleh Parlimen
4. Kedudukan Raja-raja Melayu semasa
10. Yang di-Pertuan Agong mempunyai kuasa
pentadbiran tentera Jepun diletakkan di
atau peranan yang luas dalam pemerintahan
bawah pengawasan
negara.Antara yang berikut, yang manakah
A Pesuruhjaya
berkaitan dengan kuasa baginda?
B Gabenor I. Melantik Jemaah Menteri dan kabinet
C Residen
II. Melantik diplomat Malaysia ke luar
D Mayor negara
III. Berkuasa penuh dalam hal kewangan
5. Apakah kesan kesepakatan Raja-raja Melayu negara
menentang Malayan Union? IV. Berhak membatalkan sesuatu undang-
undang
A Penubuhan Majlis Raja-Raja
A I dan II
B Pelaksanaan sistem penasihat
B I dan IV
C Penyelarasan sistem pewarisan takhta
C II dan III
D Pengenalan sistem Raja
Berpelembagaan D III dan IV
6. Ciri Raja Berperlembagaan dan Demokrasi 11. Seorang pegawai tertinggi angkatan tentera
Berparlimen dalam Perlembagaan mengiktiraf telah dijatuhi hukuman. Siapakah yang
raja sebagai berkuasa memberi pengampunan kepada
A pemerintah tertinggi negara pegawai tersebut?
B ketua kerajaan Persekutuan
24
A Perdana Menteri 16. Pada peringkat negeri di Semenanjung, kuasa
B Menteri Pertahanan eksekutif terletak pada
C Yang di-Pertuan Agong A Sultan
D Mahkamah Persekutuan B Menteri Besar
C Kabinet negeri
12. Apakah bidang kuasa perundangan Yang di- D Majlis Mesyuarat kerajaan negeri
Pertuan Agong seperti termaktub dalam
Perlembagaan Malaysia?
17. Apakah bidang kuasa Badan Kehakiman dalam
A Membubarkan Parlimen
Perlembagaan Persekutuan?
B Memilih ahli Dewan Rakyat
C Menggubal Undang-undang A Melantik Jemaah Menteri
D Menetapkan tarikh pilihan raya B Menggubal undang-undang
C Menentukan bidang kuasa Yang di-
Pertuan Agong
13. Mengapakah kebebasan asasi yang
D Menentukan kesahihan undang-undang
diperuntukkan dalam perlembagaan tidak
bersifat mutlak?
A Menjamin kesejahteraan awam 18. Kuasa pengimbang mampu meredakan
konflik seperti pertikaian parti politik yang
B Memastikan pembangunan negara
pelbagai ideologi dan perselisihan antara
C Mewujudkan suasana yang harmoni
kaum. Kuasa pengimbang ini ada pada
D Mewujudkan masyarakat yang bersatu tangan
padu A raja
B Parlimen
14. Apakah bukti yang menunjukkan keabsahan
C Mahkamah
kerajaan yang dipilih oleh rakyat dalam pilihan
raya? D Perlembagaan
A Parti politik dibenarkan mengemukakan
Manifesto 19. Antara kuasa budi bicara Yang di-Pertuan
B Pengundi berdaftar sahaja layak Agong seperti termaktub dalam Perlembagaan
mengundi Malaysia ialah
C Diberi peluang berkempen A Melantik ketua kerajaan
D Undi adalah rahsia B Memilih ahli Dewan Rakyat
C Menggubal Undang-undang
15. Rajah berikut berkaitan dengan sistem D Membubarkan Dewan Undangan
pemerintahan Malaysia.
20 Kuasa budi bicara bermaksud kuasa tertentu
yang boleh dilaksanakan oleh raja tanpa
Yang di-Pertuan Agong
A pengesahan parlimen
Badan Pelaksana B kelulusan majlis Raja-raja
Badan Kehakiman
C kelulusan Jemaah menteri
D menurut nasihat ketua kerajaan
Badan Perundangan
Berdasarkan sistem tersebut, Malaysia

mengamalkan
A pemerintahan raja berkuasa mutlak
B konsep pengasingan kuasa
C prinsip negara kesatuan
D dasar pintu terbuka
25
Bahagian B: Soalan Respon Terbuka
1. Majlis Raja-Raja yang bermula dengan pembentukan Durbar pada tahun 1897 seiring dengan penubuhan
Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB).
a. Senaraikan keahlian Durbar Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB).
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
2 markah
b. Senaraikan fungsi Majlis Raja-Raja yang boleh bertindak menggunakan budi bicaranya
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
iv. ......................................................................................................................................
4 markah
c. Sebagai warga negara yang cinta akan negara, apakah reaksi kita terhadap peranan Majlis Raja-Raja?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
2. Yang di-Pertuan Agong mempunyai kuasa atau peranan yang luas dalam pemerintahan negara meliputi
kuasa eksekutif, perundangan dan kehakiman
a. Senaraikan kuasa Eksekutif Yang di-Pertuan Agong
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
b. Senaraikan kuasa Perundangan Yang di-Pertuan Agong
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
26
c. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah institusi beraja sangat penting dalam
pembentukan negara Malaysia pada masa kini?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
Bahagian C: Soalan Esei
1. Sistem pemerintahan di Malaysia merupakan sistem pemerintahan Beraja dan Demokrasi Berparlimen.
a. Jelaskan maksud raja berperlembagaan

4 markah
b. Terangkan bidang kuasa Yang di-Pertuan Agong mengikut perlembagaan Malaysia.

8 markah
c. Pada pendapat anda, mengapakah institusi Raja Berperlembagaan perlu dipertahankan?

8 markah
27
BAB 4 : SISTEM PERSEKUTUAN
4. Persekutuan Tanah Melayu 1948

4.1 Latar Belakang Sistem Persekutuan di Negara
Kita i. Satu gabungan sembilan buah negeri Melayu dan
dua buah NNS yang dikenali sebagai Persekutuan
Malaysia merupakan sebuah negara yang Tanah Melayu terbentuk melalui Perjanjian
mengamalkan sistem Persekutuan. Persekutuan Persekutuan Tanah Melayu 1948.
bermaksud penyatuan beberapa buah negeri dan ii. Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948
membentuk sebuah negara bersekutu. Antara unsur menetapkan kuasa Kerajaan Persekutuan dan
penting dalam sebuah negara Persekutuan termasuklah Kerajaan Negeri.
wujudnya Kerajaan Persekutuan (Kerajaan Pusat) dan iii. Pengagihan kuasa peringkat persekutuan dan
Kerajaan Negeri serta pembahagian kuasa dalam negeri menandakan bermula era moden amalan
sistem pentadbiran. Persekutuan di negara kita. Pesuruhjaya Tinggi
British dilantik sebagai ketua Persekutuan. Raja-
Pembentukan Sistem Persekutuan di Malaysia raja Melayu memerintah negeri mengikut
perlembagaan negeri masing-masing.
Sistem persekutuan di negara kita mempunyai latar
belakang sejarah tersendiri, iaitu bermula pada tahun
5. Persekutuan Tanah Melayu 1957
1896 hingga tahun 1963.
Pada 31 Ogos 1957, muncul Persekutuan Tanah

1. Persekutuan 1896
Melayu yang merdeka.
i. Berikutan peluasan pengaruh British, sebuah
i. Persekutuan yang berasaskan Perjanjian
Persekutuan yang terdiri daripada empat buah
Persekutuan Tanah Melayu 1957 mewujudkan
negeri Melayu ditubuhkan berdasarkan Perjanjian
sebuah Kerajaan Persekutuan yang kuat bagi
Persekutuan 1895.
melicinkan pentadbiran negara yang berdaulat.
ii. Persekutuan berkuat kuasa pada tahun 1896 dan
ii. Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan
dikenali sebagai NNMB. Persekutuan tersebut tidak
sebagai Ketua Persekutuan. Konsep Persekutuan
mempunyai agihan kuasa dan fungsi khusus antara
diperkukuh dengan sistem Raja Berperlembagaan
Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri.
dan Demokrasi Berparlimen melalui peruntukan
iii. Banyak keputusan pentadbiran dibuat oleh Residen
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957.
Jeneral di Kuala Lumpuar sebagai pusat
pentadbiran NNMB.
6. Persekutuan Malaysia 1963
2. Majlis Mesyuarat Persekutuan 1927 i. Pada 16 September 1963, berdasarkan Perjanjian
Malaysia, maka lahir sebuah Persekutuan yang
i. Majlis ini distruktur semula pada tahun 1927 untuk terdiri daripada 11 buah negeri Tanah Melayu,
memperkemas tadbir urus Persekutuan dan Singapura dan dua buah negeri Borneo, iaitu
mengukuhkan kedudukan British di negeri Melayu. Sarawak dan Sabah. Persekutuan ini dinamakan
ii. Raja-raja Melayu dan pembesar bergambar selepas Malaysia.
menandatangani perjanjian penstrukturan semula ii. Pembentukan sistem Persekutuan di negara kita
Majlis Mesyuarat Persekutuan pada tahun 1927. merupakan penerusan tradisi sejarah. Sistem
tersebut berakar umbi daripada pemerintahan
3. Kesatuan Malaya 1946 (Malayan Union) beraja dan berkait rapat dengan peluasan pengaruh
British dalam pentadbiran negeri Melayu.
i. Pada tahun 1946, British berusaha untuk
menyatukan pentadbiran semua negeri Melayu 4.2 Kuasa Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
serta Pulau Pinang dan Melaka untuk membentuk Negeri
sebuah kerajaan berbentuk kesatuan yang
dinamakan Kesatuan Malaya 1946 atau Malayan Pentadbiran Kerajaan Malaysia dibahagikan kepada
Union. tiga peringkat, iaitu Kerajaan Persekutuan, Kerajaan
ii. Konsep kesatuan yang diperkenalkan di bawah Negeri dan Kerajaan Tempatan.
Malayan Union ini turut membayangkan
pembentukan sebuah kerajaan pusat yang kuat di
1. Pembahagian Kuasa
bawah kuasa Gabenor British.
iii. Malayan Union dilaksanakan dalam tempoh masa
yang terhad dan gagal diteruskan setelah mendapat i. Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan
bantahan daripada Raja-raja Melayu dan orang kuasa yang khusus antara Kerajaan
Melayu. Persekutuan dengan Kerajaan Negeri yang
28
meliputi kuasa perundangan dan kuasa 4. Senarai Bersama
pemerintahan.
ii. Pembahagian kuasa antara Kerajaan i. Senarai Bersama ialah perkara yang membolehkan
Persekutuan dengan Kerajaan Negeri bertujuan Parlimen dan DUN menggubal undang-undang
melicinkan perjalanan sistem Persekutuan untuk perkara yang sama.
serta mengelakkan permasalahan antara ii. Sekiranya ada percanggahan bagi perkara di
kedua-dua peringkat kerajaan. bawah Senarai Bersama, undang-undang yang
iii. Peruntukan kuasa lebih besar diberikan pada diluluskan oleh Parlimen harus dipatuhi.
peringkat Persekutuan untuk mewujudkan iii. Antara perkara yang terkandung dalam Senarai
Kerajaan Persekutuan yang kuat bagi menjamin Bersama termasuklah:
kestabilan dan kemajuan negara.
• Kebajikan awam.
Tiada peruntukan kuasa khusus kepada Kerajaan • Biasiswa.
Tempatan, sebaliknya Kerajaan Tempatan diletakkan di • Perlindungan haiwan liar dan taman negara.
bawah kuasa Kerajaan Negeri. • Perancangan bandar dan luar bandar.
• Kesihatan awam, kebersihan dan pencegahan
2. Kuasa Kerajaan Persekutuan penyakit.
• Kebudayaan dan sukan.
i. Pada peringkat Persekutuan, institusi yang • Perumahan.
mempunyai kuasa untuk membuat undang-undang
bagi seluruh Malaysia ialah Parlimen. 5. Peruntukan Tambahan bagi Sarawak dan
ii. Kuasa pemerintahan Kerajaan Persekutuan Sabah
meliputi perkara yang termaktub dalam
Perlembagaan Persekutuan sebagai Senarai i. Kerajaan Negeri Sarawak dan Sabah diberi kuasa
Persekutuan. tambahan bagi menyesuaikan kemasukan negeri
iii. Senarai Persekutuan menjelaskan kuasa Kerajaan berkenaan ke dalam Persekutuan Malaysia.
Persekutuan yang luas meliputi skop kepentingan ii. Antara tambahan kepada Senarai Negeri bagi
nasional dan merangkumi semua aspek Sarawak dan Sabah termasuklah:
perkhidmatan berhubung dengan pentadbiran
negara. • Undang-undang dan adat anak negeri.
iv. Antara yang terkandung dalam Senarai • Mahkamah Anak Negeri.
Persekutuan termasuklah: • Kereta api di Sabah.
• Undang-undang diri berhubung dengan
• Hal ehwal luar negeri. perkahwinan, penceraian, penjagaan anak, nafkah
• Pertahanan. dan sebagainya berkaitan dengan undang-undang
• Keselamatan dalam negeri. keluarga.
• Pentadbiran keadilan. • Penyelidikan pertanian dan perhutanan,
• Kewarganegaraan. pengawalan makhluk perosak dan pencegahan
• Kewangan. penyakit tumbuhan.
• Perhubungan dan pengangkutan. • Pilihan raya bagi Dewan Negeri.
• Pelajaran.
• Perubatan dan kesihatan. iii. Di bawah Akta Imigresen 1963, Kerajaan Negeni
Sarawak dan Sabah diberi kuasa untuk
3. Kuasa Kerajaan Negeri mengekalkan kuasa kawalan, kemasukan dan
kediaman di negeri-negeri berkenaan.
i. Setiap negeri di Malaysia mempunyai Dewan
Peranan Kerajaan Tempatan
Undangan Negeri (DUN) yang mempunyai kuasa
untuk menggubal undang-undang bagi negerinya.
ii. Kuasa pemerintahan Kerajaan Negeri meliputi Kerajaan Tempatan merupakan kerajaan peringkat
perkara yang termaktub dalam Perlembagaan ketiga yang diberi kuasa untuk mentadbir dan
Persekutuan sebagai Senarai Negeri. melaksanakan tanggungjawab dalam sesebuah
iii. Antara perkara yang terkana Senarai Negeri kawasan tempatan atau daerah kecil yang diwartakan.
termasuklah: Kerajaan Tempatan lebih dikenali sebagai Pihak
Berkuasa Tempatan (PBT) dan berada di bawah bidang
• Undang-undang Islam. kuasa Kerajaan Negeri.
• Tanah.
• Pertanian dan perhutanan. Kerajaan Tempatan merupakan perantara antara
• Kerajaan tempatan. Kerajaan Negeri dengan rakyat serta berperanan
• Hari kelepasan negeri. memberikan perkhidmatan kepada penduduk setempat.
Fungsi Kerajaan Tempatan digariskan oleh Akta
29
Kerajaan Tempatan 1976 [Akta 171], merangkumi • Kejayaan FELDA mendorong Kerajaan
semua jenis Kerajaan Tempatan seperti Majlis Persekutuan menubuhkan Federal Land
Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah. Consolidation and Rehabilitation Authority
(FELCRA) atau Lembaga Penyatuan dan
Antara Fungsi Kerajaan Tempatan (Pihak Berkuasa Pemulihan Tanah Persekutuan pada tahun 1966
Tempatan) untuk menyatukan, memulihkan dan
membangunkan tanah Kerajaan Negeri yang terbiar
• Menyediakan perkhidmatan pembersihan di seluruh negara.
• Mengeluarkan lesen dan kawalan penjaja
• Membangunkan perumahan awam. Pembangunan Wilayah
• Menyediakan kemudahan sukan dan kebudayaan.
• Menyediakan pasukan bantuan dan penyelamat. Selepas tahun 1970, kerjasama sosioekonomi diperluas
• Menyediakan perkhidmatan kecemasan. kepada pembangunan wilayah berdasarkan
• Menyediakan kemudahan awam. pembangunan kawasan. Kerajaan Persekutuan
• Menyenggara jalan raya membuka kawasan lebih luas di beberapa buah negeri
• Menyenggara sistem saliran. untuk membangunkan wilayah baharu.
• Mengindahkan kawasan.
• Menjaga kesihatan awam.
i. Lembaga Kemajuan Wilayah Kedah (KEDA)
ii. Lembaga Kemajuan Wilayah Pulau Pinang
Pembahagian kuasa dalam sistem Persekutuan (PERDA)
menggambarkan kepentingan mewujudkan pentadbiran iii. Lembaga Kemajuan Johor Tenggara
yang sistematik bagi melicinkan tadbir urus negara. (KEJORA)
Setiap peringkat kerajaan dalam Persekutuan iv. Lembaga Kemajuan Pahang Tenggara (DARA)
mempunyai peranan untuk membentuk pentadbiran v. Lembaga Kemajuan - Terengganu Tengah
yang berwibawa bagi kemajuan bangsa dan negara. (KETENGAH)
vi. Lembaga Kemajuan Kelantan Selatan
4.3 Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan (KESEDAR)
Negeri
Pembangunan Koridor Wilayah
Kerjasama antara Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri penting untuk memastikan segala i. Selepas tahun 2005, kerjasama sosioekonomi
usaha pembangunan dapat memberikan manfaat demi dilaksanakan melalui Pembangunan Koridor
kesejahteraan rakyat di seluruh negara. Kerjasama ini Wilayah berlandaskan projek pembangunan.
antaranya meliputi aspek pembangunan sosioekonomi, ii. Pembangunan Koridor Wilayah merupakan
pemeliharaan khazanah negara, perumahan dan perancangan strategik jangka panjang yang
keselamatan. memberikan tumpuan kepada pembangunan di
negeri dan wilayah yang kurang pesat untuk
Kerjasama Pembangunan Sosioekonomi mewujudkan keseimbangan pembangunan negeri
dan wilayah.
• Bagi menjayakan pembangunan sosioekonomi,
Kerajaan Persekutuan menubuhkan agensi yang Kerjasama Pemuliharaan Khazanah Negara
dapat memberikan bantuan kewangan dan
kepakaran kepada Kerajaan Negeri. i. Malaysia merupakan negara yang terkenal dengan
• Kerajaan Negeri pula menyediakan tanah untuk kekayaan flora dan fauna. Bagi mengekalkan
tujuan pembangunan kerana tanah di bawah bidang warisan biodiversiti untuk kepentingan generasi kini
kuasa kerajaan Negeri. dan akan datang, kerajaan pada setiap peringkat
bekerjasama mewujudkan rangkaian kawasan
Pembangunan Tanah perlindungan seperti taman negara dan taman laut.
• Pada peringkat awal kemerdekaan, kerjasama Pengurusan Taman Negara

sosioekonomi tertumpu pada pembukaan tanah
baharu dan pembangunan In-Situ. i. Berdasarkan Perlembagaan Persekutuan,
• Pada tahun 1956, Kerajaan Persekutuan pengurusan hidupan liar dan taman negara
menubuhkan Federal Land Development Authority merupakan tanggungjawab bersama antara
(FELDA) atau Lembaga Kemajuan Tanah Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri.
Persekutuan untuk mengurus dan menyalurkan Bagi mengukuhkan kerjasama ini, Akta
bantuan kewangan kepada Kerajaan Negeri dalam Perlindungan Hidupan Liar 1972 [Akta 76]
usaha melaksanakan rancangan pembangunan diwujudkan pada tahun 1972. Pada tahun 2010,
tanah baharu. akta ini digantikan dengan Akta Pemuliharaan
30
Hidupan Liar 2010 yang dikenali sebagai Akta 716. Perumahan untuk Mengatasi Masalah Kemiskinan
Antara tahun 1972 hingga tahun 1978, Kerajaan
Persekutuan mengambil alih pentadbiran semua i. Selepas tahun 1970, Kerajaan Persekutuan
Jabatan Mergastua Negeri di Semenanjung bekerjasama dengan Kerajaan Negeri bagi
Malaysia. membina rumah untuk rakyat berpendapatan
ii. Jabatan Mergastua kemudiannya dinamakan rendah. Kerajaan mengenal pasti penyediaan
sebagai Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan perumahan bukan sahaja untuk menyelesaikan
Taman Negara (PERHILITAN) Semenanjung masalah kekurangan rumah tetapi juga sebagai
Malaysia. langkah menghapuskan kemiskinan.
iii. Pengurusan taman negara di Sarawak terletak di ii. Kerajaan Persekutuan melaksanakan Program
bawah pengurusan Perbadanan Perhutanan Perumahan Rakyat (PPR) pada tahun 1997 untuk
Sarawak manakala taman negara di Sabah terletak membina perumahan awam di seluruh negara.
di bawah Jabatan Hidupan Liar Sabah. iii. Kerajaan Negeri menubuhkan agensi
pembangunan negeri seperti Perbadanan
Pengurusan Taman Laut Kemajuan Negeri Selangor (PKNS) dan
Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri Perak
i. Bagi memulihara khazanah laut di negara kita, 42 untuk membina rumah bagi rakyat berpendapatan
buah pulau di perairan Kedah, Terengganu, rendah. Kerajaan Negeri juga memperkenalkan
Pahang, Johor, Sabah dan Labuan diwartakan program Perumahan Awam Kos Rendah (PAKR)
sebagai taman laut sejak tahun 1994. melalui peruntukan kewangan yang diterima
ii. Kerajaan Persekutuan membentuk dasar berkaitan daripada Kerajaan Persekutuan.
dengan taman laut. Kerajaan Negeri berkuasa
terhadap pembangunan pulau. Perumahan Mampu Milik
iii. Penyelarasan pentadbiran taman laut dibuat melalui
Mesyuarat Majlis Penasihat Kebangsaan Taman i. Pada tahun 2014, Majlis Perumahan Negara
Laut dan Rizab Laut yang dianggotai oleh Kerajaan ditubuhkan untuk merangka strategi menyediakan
Persekutuan dan Kerajaan Negeri. perumahan mampu milik.
iv. Jabatan Taman Laut Malaysia ditubuhkan pada ii. Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri
tahun 2007 sebagai agensi Kerajaan Persekutuan menubuhkan pelbagai agensi serta
yang bertanggungjawab secara keseluruhan dalam memperkenalkan program khusus untuk
dasar pengurusan taman laut di Malaysia. Pada membolehkan golongan pertengahan memiliki
tahun 2018, pengurusan taman laut dipindahkan ke rumah.
Jabatan Perikanan Malaysia. Kawasan iii. Antara program peringkat Persekutuan
perlindungan marin di perairan Sabah pula di bawah termasuklah:
tanggungjawab Kerajaan Negeri melalui agensinya,  Perbadanan Perumahan 1 Malaysia (PRIMA).
iaitu Taman-Taman Sabah.  Rumah Mesra Rakyat di bawah Kementerian
Perumahan dan Kerajaan Tempatan.
Kerjasama Penyediaan Perumahan Rakyat  Antara program peringkat negeri termasuklah:
 Rumah Selangorku (Selangor).
Perumahan terletak di bawah kuasa bersama Kerajaan  Rumah Mampu Milik Johor (Johor).
Persekutuan dan Kerajaan Negeri. Pelbagai strategi
dan langkah kerjasama diambil oleh kerajaan untuk Kerjasama Menjamin Keselamatan dan Kedaulatan
memastikan rakyat dapat memiliki rumah sendiri. Negara
Perumahan Awal Kemerdekaan

i. Keselamatan dan pertahanan negara adalah di
bawah kuasa Kerajaan Persekutuan.
i. Pada awal kemerdekaan, Kerajaan Persekutuan ii. Pada umumnya. keselamatan dalam negeri dan
dan Kerajaan Negeri bekerjasama menyediakan ketenteraman awam di bawah tanggungjawab
perumahan kos rendah terutamanya di kawasan Kementerian Dalam Negeri (KDN) manakala
bandar. pertahanan negara di bawah Kementerian
ii. Kerajaan Persekutuan menubuhkan Kementerian Pertahanan (KEMENTAH).
Kerajaan Tempatan dan Perumahan pada tahun
1964 untuk menggiatkan usaha menyediakan
iii. Kedua-dua aspek tersebut diselaraskan oleh Majlis
Keselamatan Negara (MKN).
perumahan kos rendah.
iii. Kerajaan Negeri menyediakan tanah yang dijual iv. Namun begitu. Kerajaan Persekutuan mengadakan
pada harga rendah kepada Kerajaan Persekutuan kerjasama erat dengan Kerajaan Negeri untuk
untuk membina rumah. memastikan keselamatan rakyat dan kedaulatan
negara terpelihara seperti mewujudkan kawasan
keselamatan khas di Sarawak dan Sabah.
31
Pemerintahan Keselamatan Daerah Rajang di undang Negeri tidak selaras dengan sesuatu
Sarawak undang-undang Persekutuan, maka undang-
undang Persekutuan hendaklah mengatasi undang-
i. Berikutan ancaman komunis yang semakin undang Negeri.
meningkat di Sarawak, Tun Abdul Razak Hussein,
Perdana Menteri Malaysia mengisytiharkan 2. Penyelarasan Kerajaan Persekutuan dengan
Bahagian Ketiga Sarawak sebagai Rajang Area Kerajaan Negeri
Security Command (RASCOM) atau Pemerintahan
Keselamatan Kawasan Rajang. Penyelarasan pentadbiran dibuat antara Kerajaan
ii. Ketua Menteri Sarawak dilantik sebagai Pengarah Persekutuan dengan Kerajaan Negeri melalui
Operasi Negeri dalam RASCOM. Beliau Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri serta majlis
bertanggungjawab menyelaraskan fungsi dan khas.
aktiviti pasukan keselamatan dengan pejabat awam
dalam kawasan RASCOM. Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri
iii. Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
Negeri melalui RASCOM berjaya memulihkan serta Mesyuarat dipengerusikan oleh Perdana Menteri serta
mengekalkan keselamatan dan keamanan di dihadiri oleh Menteri Besar dan Ketua Menteri.
bahagian tengah Sarawak. Pada tahun 1995 Mesyuarat membincangkan pelaksanaan sesuatu dasar
RASCOM dibubarkan dan semua operasi yang diputuskan oleh kerajaan.
keselamatan diselaraskan di bawah MKN.
Majlis yang Termaktub dalam Perlembagaan
Kawasan Keselamatan Khas Pantai Timur Sabah Persekutuan
i. Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan

menubuhkan Eastern Sabah Security Command penubuhan Majlis Negara untuk menyelaraskan
(ESSCOM) atau Kawasan Keselamatan Khas pentadbiran Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan
Pantai Timur Sabah ekoran pencerobohan Negeri, iaitu:
pengganas dari Kepulauan Sulu di Kampung • Majlis Kewangan Negara.
Tanduo, Lahad Datu, Sabah pada 12 Februari • Majlis Tanah Negara.
2013. Misi ESSCOM untuk meningkatkan • Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan.
keselamatan Kawasan Timur Sabah daripada
sebarang ancaman melalui kerjasama strategik Majlis Kewangan Negara
antara agensi kerajaan.
ii. ESSCOM bertanggungjawab mengawasi Mentadbir hal ehwal berkaitan dengan kewangan
keselamatan 10 daerah di Pantai Timur Sabah yang seperti pemberian wang, bayaran cukai dan pinjaman
dikenali sebagai Eastern Sabah Security Zone Kerajaan Persekutuan kepada Kerajaan Negeri.
(ESSZONE) atau Zon Keselamatan Timur Sabah.
Majlis Tanah Negara
4.4 Faktor yang Mengukuhkan Sistem Persekutuan
Membentuk dasar dan mengawal penggunaan tanah
Kekukuhan sistem Persekutuan di negara kita berkait untuk kegiatan pertanian. perlombongan, perhutanan
rapat dengan konsep keluhuran Perlembagaan. dan sebagainya.
1. Keluhuran Perlembagaan Mengukuhkan Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan

Persekutuan
Perundingan Kerajaan Persekutuan dan juga Kerajaan
i. Sejak negara mencapai kemerdekaan, Negeri untuk membangunkan Kerajaan Tempatan.
Perlembagaan Persekutuan diangkat sebagai
undang-undang tertinggi bagi mentakrifkan prinsip Majlis yang Ditubuhkan oleh Kerajaan
Persekutuan dan pentadbiran negara. Undang-
undang yang digubal oleh Parlimen dan DUN tidak
Perhubungan antara Kerajaan Persekutuan dengan
boleh bertentangan dengan peruntukan
Kerajaan Negeri juga dibuat melalui majlis yang
Perlembagaan Persekutuan.
ditubuhkan oleh kerajaan seperti yang berikut:
ii. Parlimen dan DUN tidak boleh menggubal undang-
undang yang bercanggah dengan Perlembagaan • Majlis Keselamatan Negara.
Persekutuan.. • Majlis Air Negara.
iii. Perkara 75 Perlembagaan Persekutuan • Majlis Perumahan Negara.
menyebutkan bahawa jika mana-mana undang-
32
Bahagian A: Soalan Objektif C Dewan negara
D Mahkamah Persekutuan
1. Sejarah Pembentukan Konfederasi
(gabungan antara negeri) bermula di
8. Rajah berikut menerangkan bidang kuasa
A Perak Kerajaan Persekutuan
B Pahang
C Selangor Hal ehwal luar negeri
D Negeri Sembilan Bidang Kuasa
Kerajaan Pentadbiran keadilan
2. Majlis Mesyuarat Persekutuan distruktur Persekutuan
X
semula pada tahun 1927 bertujuan
memperkemas tadbir urus Persekutuan dan Apakah X?
A melantik pegawai baru
A Pelajaran
B melibatkan Raja-raja Melayu
B Perhubungan
C melantik Residen Jeneral baru
C Hiburan awam
D mengukuhkan kedudukan British
D Perancangan bandar
3. Mengapakah Kesatuan Malaya 1946
9. Antara berikut, yang manakah kuasa
(Malayan Union) dilaksanakan dalam tempoh
tambahan yang diberi kepada kerajaan
masa yang terhad?
Negeri Sarawak dan Sabah apabila
A Bantahan orang Melayu
menyertai Malaysia?
B Kurang sumber kewangan A Kebajikan awam
C Penentangan Parti Komunis
B Kebudayaan dan sukan.
D Tentangan pegawai tinggi British C Pencegahan penyakit tumbuhan
D Perancangan bandar dan luar bandar.
4. Apakah yang menandakan bermulanya era
moden dalam amalan Persekutuan di negara
10. Apakah fungsi Kerajaan Tempatan seperti
kita?
yang digariskan oleh Akta Kerajaan
A Permuafakan
Tempatan 1976 (Akta 171)?
B Pemusatan kuasa I. Melindungi haiwan liar
C Pengagihan kuasa
II. Menyenggara jalan raya
D Perkongsian kuasa III. Menyediakan kemudahan awam
IV. Membangunkan kebudayaan dan
5. Perjanjian PersekutuanTanah Melayu 1948 sukan
menetapkan kuasa Kerajaan Persekutuan A I dan II
dan Kerajaan Negeri.
B I dan IV
Siapakah yang dilantik sebagai ketua
Persekutuan? C II dan III
A Residen Jeneral D III dan IV
B Gabenor Jeneral
C Residen Kaunselor 11. Kerajaan Tempatan lebih dikenali sebagai
D Pesuruhjaya Tinggi British Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) berada di
bawah bidang kuasa
A Parlimen
6. Tiada peruntukan kuasa khusus kepada
Kerajaan Tempatan, sebaliknya Kerajaan B Kerajaan Negeri
Tempatan diletakkan di bawah kuasa C Kerajaan Persekutuan
A Kerajaan Negeri D Dewan undangan Negeri
B Kerajaan Persekutuan
C Pihak berkuasa negeri 12. Apakah yang diberi penekanan oleh kerajaan
D Pihak berkuasa Persekutuan dalam pembangunan In-situ?
A Menambah peluang pekerjaan
7. Pada peringkat Persekutuan, institusi yang B Menekankan pembangunan fizikal
mempunyai kuasa untuk membuat undang- C Memperkemaskan sistem pemasaran
undang bagi seluruh Malaysia ialah D Memulihkan kawasan berproduktif
A Parlimen rendah
B Dewan rakyat
33
13. Apakah yang diberi tumpuan dalam projek 17. Siapakah yang dilantik sebagai pengarah
Pembangunan Koridor Wilayah? operasi Rajang Area Security Command
(RASCOM) untuk membendung ancaman
A Pembangunan negeri
Komunis
B Pembangunan daerah A Perdana Menteri
C Membuka kawasan baru
B Menteri Dalam Negeri
D Memulihkan tanah terbiar C Ketua Menteri Sarawak
D Ketua Polis Sarawak
14. Antara berikut, yang manakah kawasan
perlindungan hidupan liar dan Taman Negara
14. Apakah faktor yang mengukuhkan Sistem
di Malaysia?
Persekutuan di negara kita?
I. Taman Negara Perak
II. Taman Negara Kedah I. Keluhuran Perlembagaan
III. Taman Negeri Royal Belum II. Sistem demokrasi berparlimen
IV. Taman Negara Endau Rompin III. Kerjasama antara kerajaan
Persekutuan dengan kerajaan negeri
A I dan II
IV. Penyelarasan Kerajaan Persekutuan
B I dan IV dengan Kerajaan Negeri
C II dan III A I dan II
D III dan IV B I dan IV
C II dan III
15. Kementerian Kerajaan Tempatan dan D III dan IV
Perumahan ditubuhkan pada tahun 1964
bertujuan menyediakan perumahan
19. Apabila berlaku ketidakselarasan antara
A rakyat
undang-undang Persekutuan dengan
B kos rendah undang-undang Negeri tempat menjadi
C mampu milik rujukan ialah
D kos sederhana A Parlimen
B Mahkamah
16. Apakah tujuan Kerajaan Persekutuan C Yang di-Pertuan Agong
melaksanakan Program Perumahan Rakyat D Perlembagaan Persekutuan
(PPR) pada tahun 1997?
A Menyelesaikan masalah kekurangan
20. Apakah pendekatan terbaik untuk menjamin
rumah
kekuatan, kekuasaan dan kestabilan negara
B Untuk membina perumahan awam
kita?
C Menyediakan perumahan mampu
A Permuafakatan
milik.
D Membina rumah bagi rakyat B Perpaduan kaum
berpendapatan rendah C Semangat toleransi
D Pembahagian kuasa
34
1. Malaysia merupakan sebuah negara yang mengamalkan sistem Persekutuan.

a. Jelaskan maksud Persekutuan
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
b. Senaraikan latar belakang sejarah pembentukan Persekutuan bermula pada tahun 1896 hingga tahun
1963.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
c. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah Malayan Union dilaksanakan dalam tempoh
masa yang terhad?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
2. Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri menjalinkan kerjasama dalam usaha pemuliharaan khazanah
negara seperti taman negara dan taman laut.
a. Senaraikan taman negara yang mendapat pengiktirafan sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO pada
tahun 2000.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
2 markah
35
b. Peta di menunjukkan kawasan Taman Negara di Semenanjung Malaysia.
Namakan Taman Negara dalam peta tersebut
X. ......................................................................................................................................
Y. ......................................................................................................................................
Z. ......................................................................................................................................
3 markah
c. Senaraikan Taman Laut di bawah pengurusan Taman-Taman Sabah.
i. ......................................................................................................................................
ii ......................................................................................................................................
2 markah
d. Pada pendapat anda, mengapakah Khazanah Negara ini perlu dipulihara?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
Bahagian C : Soalan Respon Terbuka
1. Malaysia merupakan sebuah negara yang mengamalkan sistem Persekutuan.

a. Jelaskan tentang latar belakang sistem Persekutuan di negara kita.
8 markah
b. Pada pendapat anda, apakah kesan pembentukan Persekutuan Tanah Melayu 1957?
6 markah
c. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah pentadbiran yang cekap perlu diwujudkan dalam
sesebuah negara Persekutuan seperti Malaysia.
6 markah
36
2. Tahun 1951
BAB 5: PEMBENTUKAN MALAYSIA
Setelah tamat Perang Dunia Kedua, Sir Malcolm
5.1 Konsep Gagasan Malaysia MacDonald, Gabenor Jeneral British di Asia Tenggara
mencadangkan penggabungan tanah jajahan British di
Asia Tenggara bagi membentuk satu entiti politik dan
Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu disusuli oleh ekonomi. Langkah ini bertujuan menyesuaikannya
pembentukan Malaysia melahirkan negara ini sebagai dengan rancangan dekolonisasi. Pada tahun 1951, Sir
sebuah negara yang berdaulat. Pembentukan Malaysia Malcolm MacDonald mengadakan perbincangan
memperlihatkan kerjasama tokoh dari Persekutuan dengan Dato' Onn Jaafar, pemimpin United Malays
Tanah Melayu, Sarawak, Sabah dan Singapura dalam National Organisation (UMNO) dan ahli Majlis
rundingan dengan kerajaan British. Kesepakatan antara Perundangan Persekutuan berkaitan dengan usaha
semua pihak ini menzahirkan pembentukan Malaysia menggabungkan Tanah Melayu, Singapura dan wilayah
dan kemudiannya terbentuklah Perlembagaan Borneo.
Persekutuan Malaysia 1963.
3. Tahun 1952
Idea Gagasan Malaysia
Sir Gerald Templer, Pesuruhjaya Tinggi British di Tanah
1. Idea gagasan Malaysia ialah konsep yang Melayu meminta penggabungan wilayah ini
menggabungkan beberapa bekas tanah jajahan disegerakan bagi tujuan keselamatan. Pada Januari
British di Asia Tenggara. 1960, mesyuarat pegawai tinggi British di Borneo
2. Antara idea lain yang pernah dilahirkan termasuklah bersetuju dengan cadangan pertahanan dan
Melayu Raya oleh gerakan nasionalis sebelum keselamatan.
Perang Dunia Kedua yang mahu mendapatkan
kemerdekaan wilayah Alam Melayu daripada kuasa 4. Tahun 1960
penjajah British, Belanda dan Amerika Syarikat.
Walau bagaimanapun, idea ini lidak berjaya Sir Geofroy Tory, Pesuruhjaya Tinggi British di
dilaksanakan. Persekutuan Tanah Melayu mencadangkan penyatuan
3. Bagi pihak pegawai British, mereka mengemukakan Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu atas
idea penyatuan wilavatt penguasaan British di Asia kepentingan ekonomi. Cadangan ini mendapat
Tenggara dalam satu sistem pentadbiran dan sokongan Pejabat Kolonial
ekomfmi Langkah ini bertujuan memudahkan
pentadbiran pihak British. Idea Penduduk Tempatan
4. Idea gagasan Malaysia yang dicadangkan oleh
Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj ialah 1. Tahun 1906 Majalah Al-lmam menggesa penyatuan
penggabungan Persekutuan Tanah Melayu dengan raja dan orang Melayu dalam pendidikan dan
Sarawak, Sitoah, Singapura dan Brunei untuk pembangunan ekonomi di Alam Melayu.
merdeka dalam satu sistem Kerajaan Persekutuan. 2. Tahun 1936 Konsep Meliyu Raya diperjuangkai
oleh nasionalis Tanah Mela-m. Antaranya
5.2 Perkembangan Idea dan Usaha Pembentukan termasuklah Ibrahim Haji Yaakob, Harun
Malaysia Aminurrishid, Ahmad Boestamam. Ishak Haji
Muhamnad (Pak Sako) dan Dr. Burhanuddin al-
Idea pembentukan Malaysia dikemukakan pada akhir Helmi sejak sebelum Perang Dunia Kedua Idea
abad ke-19 yang melibatkan pihak British dan penduduk mereka untuk menggabungkan Tanah Melayu
tempatan. dengan Indonesia Idea ini tidak berhasil apabila
Presiden Soekarno mengisytiharkan kemerdekaan
Idea Pegawai British Indonesia pada tahun 1945 tanpa melibatkan Tanah
Melayu.
3. Tahun 1955 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj
1. Tahun 1887
dalam ucapan di Persidangan Agung UMNO pada
bulan Oktober 1955 mencadangkan Singapura,
i. Cadangan terawal dikemukakan oleh Lord Brassey,
Sarawak, Sabah dan Brunei menyertai Persekutuan
Pengarah Syarikat Berpiagam 1887 Borneo Utara di
Tanah Melayu.
Dewan Parlimen Britain pada tahun 1887. Beliau
4. Tahun 1958 Datu Mustapha Datu Harun, pemimpin
mencadangkan penggabungan Sarawak, Sabah,
Sabah dalam satu pertemuan dengan Tunku Abdul
negeri Melayu dan NNS supaya menjadi tanah
Rahman Putra al-Haj di Kuala Lumpur pada tahun
jajahan yang besar. Cadangan ini dikemukakan
1958 menyatakan minat untuk membawa Sabah
kerana pegawai British melihat potensi ekonomi
bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu.
melalui penggabungan wilayah ini.
37
5. Tahun 1960 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj meningkatkan taraf hidup peribumi dalam pelbagai
memaklumi Lord Perth pada 10 jun 1960 bahawa aspek seperti infrastruktur, sosial dan ekonomi yang
beliau berminat untuk bergabung dengan Sarawak, lebih seimbang.
Sabah, dan Singapura.
5.3 Reaksi Tempatan dan Negara Jiran terhadap
Rasional Idea Pembentukan Malaysia Pembentukan Malaysia
Rancangan pembentukan Malaysia mula berjalan Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj mengumumkan
apabila Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj memberikan pembentukan Malaysia pada 27 Mei 1961.
komitmen terhadap rancangan penggabungan semua Pembentukan Malaysia mendapat reaksi daripada
wilayah yang terlibat dan mendapat sokongan kerajaan pelbagai pihak. Terdapat pihak yang menerima baik
British. Terdapat beberapa faktor pembentukan cadangan pembentukan dan ada juga pihak yang
Malaysia, iaitu keselamatan, keseimbangan komposisi menentang. Reaksi tempatan terdiri daripada penduduk
penduduk, mempercepat kemerdekaan dan dan pemimpin Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak,
pembangunan wilayah. Sabah, Singapura dan Brunei. Reaksi negara jiran pula
daripada Indonesia, Filipina dan Thailand.
1. Keselamatan
Reaksi Awal terhadap Gagasan Malaysia
a. Ancaman Komunis di Singapura
1. Reaksi Tempatan
Ancaman komunis di negeri ini telah menggugat
keselamatan Persekutuan Tanah Melayu. Tunku Abdul Pembentukan Malaysia mendapat reaksi daripada
Rahman Putra al-Haj menganggap Singapura akan pemimpin dan penduduk di Persekutuai Inah Melayu,
menjadi pusat kegiatan komunis. Oleh itu, langkah Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei.
penyatuan dengan Singapura ini dapat memberikan
kuasa kepada Kerajaan Persekutuan dalam bidang a. Persekutuan Tanah Melayu
keselamatan dan pertahanan bagi membendung
ancaman komunis di Singapura. Pada umumnya, rancangan pembentukan Malaysia
mendapat sambutan baik daripada penduduk dan parti
b. Perkembangan di Sarawak politik di Persekutuan Tanah Melayu. Parti politik secara
prinsipnya bersetuju dan menerima cadangan
Sarawak berhadapan dengan ancaman komunis pembentukan Malaysia, Walaupun wujud perbezaan
melalui gerakan Clandestine Communist Organization pendapat dalam melaksanakannya. Tunku Abdul
(CCO). Dengan penyertaan Sarawak, kerajaan British Rahman Putra al-Haj mendapat sokongan UMNO
berharap dapat membendung ancaman komunis. berkaitan dengan rancangan pembentukan Malaysia.
2. Keseimbangan Komposisi Penduduk b. Sarawak
Keputusan untuk menerima Singapura dalam Di Sarawak pula terdapat pelbagai reaksi daripada
Persekutuan akan mewujudkan ketidakseimbangan pemimpin dan penduduk terhadap rancangan
komposisi penduduk antara orang Melayu dengan pembentukan Malaysia.
orang Cina. Perkara ini dibimbangi oleh Tunku Abdul
Rahman Putra al-Haj dan pemimpin UMNO. Menyokong
Penggabungan Sarawak, Sabah dan Brunei akan
menyeimbangkan komposisi antara kaum. BARJASA yang dipimpin oleh Datuk Patinggi Abdul
Rahman Ya'kub dan Datu Tuanku Haji Bujang Tuanku
3. Mempercepat Kemerdekaan Othman menyokong pembentukan Malaysia.
Sementara itu, PANAS yang dipimpin oleh Datu Bandar
Bagi pihak British, pembentukan Malaysia dapat Abang Haji Mustapha, PESAKA pimpinan Temenggung
merealisasikan rancangan dekolonisasi serta Jugah anak Barieng dan SCA turut menyokong
mempercepat kemerdekaan wilayah Borneo, Malaysia.
terutamanya Sarawak dan Sabah.
Menentang
4. Pembangunan Wilayah
Pada peringkat awal, SUPP yang dipimpin oleh Ong
Cadangan penyertaan Persekutuan Tanah Melayu, Kee Hui dan SNAP yang diketuai oleh Stephen Kalong
Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei membentuk Ningkan menentang cadangan pembentukan Malaysia.
sebuah negara bertujuan agar wilayah ini dapat bersatu
dalam usaha mempercepat pelbagai bidang
pembangunan. Pembentukan Malaysia boleh
38
Menentang Kemudian Menyokong iii. Disebabkan oleh kebimbangan tersebut, para
pemimpin di Borneo membentuk Barisan Bersatu
Pada peringkat awal, SNAP turut menentang rancangan (United Front) pada 9 Ogos 1961 untuk mencabar
pembentukan Malaysia. Walau bagaimanapun, SNAP rancangan pembentukan Malaysia. Barisan Bersatu
kemudiannya menyokong berdasarkan cadangan ini dianggotai oleh Ong Kee Hui (Pengerusi SUPP),
Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM). A.M. Azahari (Parti Rakyat Brunei) dan Donald
Pada bulan Oktober 1962, PANAS, SNAP, BARJASA, Stephens (Fuad Stephens) daripada UNKO. Walau
SCA dan PESAKA bergabung membentuk Parti bagaimanapun, UNKO kemudiannya menyokong
Perikatan Sarawak untuk menyokong Malaysia. Parti pembentukan Malaysia.
politik Sarawak menubuhkan gabungan menyokong
Malaysia yang dinamakan Sarawak Alliance pada bulan
Januari 1963. d. Singapura
c. Sabah i. Pemimpin dan penduduk Singapura turut

memberikan reaksi terhadap pembentukan
Penduduk di Sabah turut memberikan pelbagai reaksi Malaysia. Menyokong
terhadap rancangan pembentukan Malaysia. Pada ii. People's Action Party (PAP) yang dipimpin oleh Lee
peringkat awal, penduduk Sabah berasa curiga dan Kuan Yew menyambut baik rancangan ini.
bimbang. Ketika itu, Sabah sedang berkembang dalam iii. Bagi golongan pedagang dan pengusaha industri
kegiatan perdagangan manakala sistem perkhidmatan pula, mereka menyokong pembentukan Malaysia
awam semakin baik. Penduduk pula bebas menjalankan kerana membuka peluang pasaran yang lebih besar
kegiatan harian mereka. Sementara itu, kehadiran kepada industri mereka.
pasukan tentera British menjamin keselamatan mereka. iv. Parti lain seperti Parti Buruh Singapura pada
Oleh itu, penduduk berpendapat bahawa tiada hakikatnya bersetuju tetapi menganggap gabungan
keperluan untuk bergabung. ini sebagai suatu usaha yang sukar untuk
dilaksanakan.
Menyokong
Menentang
i. Menjelang pembentukan Malaysia, terdapat parti
politik utama ditubuhkan. .ntaranya termasuklah Parti Rakyat Singapura menentang gagasan
UNKO, USNO, Pasok Momogun dan Sabah Malaysia.
Chinese Association (SCA). USNO yang dipimpin
oleh Datu Mustapha Datu Harun menyokong idea i. Barisan Sosialis juga menentang penggabungan
pembentukan Maiysia sejak awal lagi. kerana menganggap pembentukan Malaysia
ii. Parti politik di Sabah menubuhkan gabungan sebagai penjajahan baharu. Mereka
menyokong Malaysia yang dinamian Sabah mencadangkan agar pandangan rakyat diperoleh
Alliance pada bulan Oktober 1962. Parti gabungan sebelum Singapura menyertai Malaysia.
ini terdiri daripada UNKO, USNO, United Pasok
Momogun (UPKO), Democratic Party dan Sabah e. Brunei
Indian Congress.
Terdapat pelbagai reaksi daripada penduduk Brunei
Menentang terhadap pembentukan Malaysia.
Menyokong
i. Cadangan pembentukan Malaysia mengejutkan
pemimpin dan penduduk di Sabah. Mereka i. Sultan Brunei, iaitu Sultan Omar Ali Saifuddin
melahirkan keinginan untuk mendapatkan mengalu-alukan cadangan pembentukan Malaysia.
kemerdekaan secara berasingan atau membentuk ii. Rakyat Brunei juga pada peringkat awalnya
sebuah Kesatuan Negeri-negeri Borneo yang berminat untuk menyertai gabungan ini. Namun
merdeka. begitu, mereka ingin mencapai kemerdekaan
ii. Kebanyakan penduduk di Sabah menganggap terlebih dahulu.
Tanah Melayu terasing seperti Indonesia dan
Filipina. Mereka mempersoalkan keadaan Menentang
pemimpin tempatan yang perlu menyesuaikan diri
dengan kegiatan politik, pilihan raya dan i. Parti Rakyat Brunei yang dipimpin oleh A.M. Azahari
berkerajaan sendiri yang sudah diamalkan di menentang cadangan tersebut kerana beliau lebih
Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu. Pada berminat untuk menggabungkan Brunei, Sarawak,
masa yang sama, jarak antara Sarawak. Sabah Sabah dan Kalimantan Utara dalam satu kesatuan.
dengan Kuala Lumpur yangjauh juga menimbulkan A.M. Azahari berpendapat bahawa pembentukan
masalah. Malaysia merupakan satu cara kerajaan British
39
untuk mengekalkan pengaruh agar dapat tempatan bagi menerangkan rancangan pembentukan
menguasai ekonomi dan menjamin keselamatan. Malaysia.
ii. Parti Rakyat Brunei khuatir Brunei akan kehilangan
sebahagian besar kekayaan sekiranya menyertai Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu mengatur lawatan
gabungan ini. pemimpin Sarawak dan Sabah ke Persekutuan Tanah
Melayu. Pada bulan Ogos 1962, Datu Bandar Abang
2. Reaksi Negara Jiran Haji Mustapha, Temenggung Jugah anak Barieng,
Donald Stephens dan Datu Mustapha Datu Harun
Negara jiran seperti Indonesia, Filipina dan Thailand mengadakan lawatan untuk meninjau kemajuan di
turut memberikan pelbagai reaksi terhadap rancangan Persekutuan Tanah Melavu.
pembentukan Malaysia. November 1962 - Lawatan Tunku Abdul Rahman Putra
al-Haj ke Sarawak dan Sabah.
Pada peringkat awal rancangan pembentukan Lawatan rombongan Dr. Burhanuddin al-Helmi dan
Malaysia, kerajaan Indonesia tidak menentang. Dr. Ghafar Baba ke Sarawak dan Sabah. Lawatan ini
Mohammad Hatta, iaitu Naib Presiden Indonesia dan menunjukkan terdapat kesepakatan dalam kalangan
Dr. Subandrio, Menteri Luar Indonesia mengalu-alukan ahli politik di Tanah Melayu untuk menjelaskan
idea pembentukan Malaysia. gambaran sebenar tentang rancangan Malaysia kepada
penduduk Sarawak dan Sabah.
a. Indonesia
2. Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM)
Pada peringkat awal rancangan pembentukan
Malaysia, kerajaan Indonesia tidak menentang. Dr. Malaysia Solidarity Consultative Committee (MSCC)
Mohammad Hatta, iaitu Naib Presiden Indonesia dan atau dikenali sebagai Jawatankuasa Setia Kawan
Dr. Subandrio, Menteri Luar Indonesia mengalu-alukan Malaysia (JSKM) ditubuhkan ketika Persidangan Ahli-
idea pembentukan Malaysia. ahli Parlimen Komanwel di Singapura pada 23 Julai
1961. Mesyuarat JSKM diadakan sebanyak empat kali,
b. Filipina iaitu di Jesselton, Kuching, Kuala Lumpur dan
Singapura.
Presiden Diosdado Pangan Macapagal (Macapagal) Tujuan Penubuhan
dari Filipina menentang pembentukan Malaysia kerana
menuntut wilayah Sabah. Walau bagaimanapun, bagi 1. Meyakinkan penduduk Sarawak dan Sabah tentang
kerajaan Persekutuan Tanah Melayu tuntutan ini adalah pembentukan Malaysia.
di bawah urusan kerajaan British. 2. Menyediakan ruang perbincangan bagi
mendapatkan kata sepakat terhadap pembentukan
c. Thailand Malaysia.
3. Mengumpulkan pandangan tentang pembentukan
Kerajaan Thailand memberikan reaksi positif dan Malaysia.
menerima idea pembentukan Malaysia. Pembentukan 4. Menyebarkan maklumat berkaitan dengan
Malaysia dianggap memperkuat usaha ke arah Malaysia.
keamanan di rantau Asia Tenggara. 5. Memupuk aktiviti penghebahan dan mempercepat
pembentukan Malaysia. Aktiviti penghebahan
5.4 Langkah Pembentukan Malaysia seperti mendedahkan perkembangan kemajuan
dalam bidang pentadbiran serta projek
Usul pembentukan Malaysia dibentangkan di Dewan pembangunan di Persekutuan Tanah Melayu.
Rakyat pada 16 Oktober 1961 dan mendapat sokongan
majoriti ahli dewan. Sokongan ini membolehkan Jawatankuasa ini terdiri daripada wakil pemimpin dari
kerajaan Persekutuan Tanah Melayu menggerakkan Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak dan
usaha membentuk Malaysia. Pelbagai cara dilakukan Sabah. Donald Stephens dilantik menjadi pengerusi
untuk merealisasikan pembentukan Malaysia. JSKM. Dalam mesyuarat kedua, JSKM membuat
Antaranya termasuklah mengadakan lawatan ke negeri keputusan menyokong rancangan Malaysia.
yang terlibat, penubuhan Jawatankuasa Setia Kawan Jawatankuasa ini memainkan peranan penting dalam
Malaysia (JSKM), referendum Singapura, rundingan memberikan kelahaman kepada pemimpin tempatan
London, Suruhanjaya Cobbold dan Jawatankuasa dan mendapatkan sokongan terhadap pembentukan
Antara Kerajaan (JAK). Malaysia.
1. Siri Lawatan 3. Referendum Singapura
Julai 1961 -Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj Rundingan antara kerajaan Persekutuan Tanah Melayu
mengadakan lawatan ke Sarawak dan Brunei. Lawatan dengan Singapura yang diadakan pada buian Ogos
ini untuk meninjau dan bertemu dengan pemimpin
40
1962 hingga bulan September 1962 menghasilkan ini diwakili oleh kerajaan British, Persekutuan Tanah
persetujuan penyertaan Singapura ke dalam Malaysia. Melayu, Sarawak dan Sabah. Penubuhan JAK
bertujuan menyediakan rangka perlembagaan dan
i. Satu referendum diadakan di Singapura pada awal membentuk keperluan melindungi kepentingan
bulan September 1962 menyatakan bentuk pilihan Sarawak dan Sabah.
Singapura menyertai Malaysia.
ii. Keputusan referendum mendapati rakyat Singapura Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Lord
bersetuju untuk bergabung membentuk Malaysia Lansdowne, Menteri Tanah Jajahan.
seperti syarat yang ditetapkan oleh kerajaan
Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu. i. Timbalan pengerusi ialah Tun Abdul Razak
Keputusan ini membolehkan Singapura menyertai Hussein.
Malaysia. ii. Wakil Sarawak ialah Ketua Setiausaha, Peguam
Negeri, Setiausaha Kewangan, Datu Bandar Abang
4. Rundingan London Haji Mustapha, Temenggong Jugah anak Barieng,
Pengarah Montegrai, Ling Beng Siew dan Chia Chin
Pada bulan November 1961, rundingan berhubung Sin.
dengan pembentukan Malaysia diadakan di London iii. Wakil Sabah terdiri daripada Ketua Setiausaha,
antara kerajaan Persekutuan Tanah Melayu dengan Peguam Negeri, Setiausaha Kewangan, Datu
kerajaan British. Mustapha Datu Harun, Donald Stephens dan Koo
Kedua-dua kerajaan bersetuju agar ditubuhkan sebuah Siak Chiew.
suruhanjaya bagi meninjau reaksi penduduk di Sarawak
dan Sabah. JAK mempunyai lima jawatankuasa kecil:
5. Suruhanjaya Cobbold  Perlembagaan.

 Kewangan.
Suruhanjaya ini dibentuk secara rasmi pada bulan  Perkhidmatan Awam.
Januari 1962. Suruhanjaya Cobbold mengandungi wakil  Perundangan dan Kehakinian.
yang dilantik oleh kerajaan British dan Persekutuan  Organisasi Jabatan.
Tanah Melayu.
Jawatankuasa ini lelah mengadakan mesyuarat
i. Lord Cobbold dilantik menjadi Pengerusi. pertama di Jesselton (Kota Kinabalu), Sabah pada 30
ii. Ahli-ahli terdiri daripada Sir Anthony Abell, Sir David Ogos 1962. Mesyuarat terakhir diadakan di Kuala
Watherston, Muhammad Ghazali Shafie dan Wong Lumpur pada 18-20 September 1962.
Pow Nee.
iii. Suruhanjaya ini melawat 35 pusat lawatan (20 pusat iv. Jawatankuasa ini mengusulkan 18 perkara bagi
lawatan di Sarawak dan 15 pusat lawatan di Sabah). Sarawak dan 20 perkara bagi Sabah yang nerlu
iv. Menjelang bulan Jun 1962, Suruhanjaya Cobbold dimasukkan ke dalam Perlembagaan Persekutuan
menyerahkan laporan kepada kerajaan British dan untuk menjamin hak serta kepentingan rakyat
Persekutuan Tanah Melayu. Antara laporan Sarawak dan Sabah. Antara perkara yang menjadi
tersebut termasuklah: teras utama dalam perlembagaan termasuklah:
 Menyatakan dua pertiga penduduk menyokong • Islam ialah agama Persekutuan Malaysia tetapi
pembentukan Malaysia. dikecualikan ksp-ada Sarawak dan Sabah.
 Mengesyorkan agar Perlembagaan • Bahasa Melayu ialah bahasa rasmi Persekutuan
Persekutuan Tanah Melayu 1957 dijadikan Malaysia tetapi bahasa Inggeris juga digunakan
asas Perlembagaan Persekutuan yang baharu. sebagai bahasa rasmi di Sarawak dan Sabah.
 Mencadangkan kuasa autonomi dan jaminan • Sistem pendidikan dikekalkan di bawah kawalan
khas diberi kepada Sarawak dan Sabah yang Kerajaan Persekutuan kecuali di Sarawak dan
tidak boleh dipinda atau dibatalkan oleh Sabah. Sistem pendidikan di Sarawak dan Sabah
Kerajaan Persekutuan tanpa mendapat kekal di bawah kawalan Kerajaan Negeri sehingga
persetujuan daripada Kerajaan Negeri Majlis Negeri membuat pindaan.
berkenaan. • Dalam Parlimen Malaysia, sebanyak 24 kerusi
hendaklah diperuntukkan kepada Sarawak, 16
6. Pembentukan Jawatankuasa Antara Kerajaan kerusi kepada Sabah dan 15 kerusi, Singapura.
(JAK) • Kuasa imigresen terletak di bawah Kerajaan
Persekutuan tetapi Sarawak dan Sabah diberi
Kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu kuasa tersendiri untuk mengendalikan hal ehwal
mengumumkan penubuhan Inter-Governmental imigresen.
Committee atau dikenali sebagai Jawatankuasa Antara
Kerajaan (JAK) pada bulan Ogos 1962. Jawatankuasa
41
5.5 Perjanjian Julai 1963 dan Peristiwa a. Kuala Lumpur
Pengisytiharan Malaysia
Yang di-Pertuan Agong membacakan Pengisytiharan
Perjanjian Julai 1963 yang turut dikenali sebagai Malaysia di Stadium Merdeka dan disaksikan oleh
Perjanjian Malaysia atau Malaysia Agreement (MA63) Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj.
ialah sebuah dokumen yang ditandatangani oleh
kerajaan British, Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak, b. Sarawak
Sabah dan Singapura. Perjanjian ini ditandatangani
pada 9 Julai 1963 di London. Kandungan perjanjian ini Datu Abang Haji Openg Abang Sapiee mengangkat
adalah seperti yang dikemukakan oleh JAK. Prinsip sumpah jawatan Yang di-Pertua Negeri Sarawak.
utama perjanjian ini mengiktiraf hak yang sama kepada Pengisytiharan Malaysia dibaca oleh Khir Johari wakil
semua negeri dalam Malaysia. Kerajaan Persekutuan di Kuching, Sarawak. Turut hadir
ialah anggota kabinet negeri.
1. Inti Pati Perjanjian Malaysia
c. Sabah
Antara inti pati Perjanjian Malaysia termasuklah:
Datu Mustapha Datu Harun mengumumkan
i. Tarikh pembentukan Malaysia adalah pada 31 Pengisytiharan Malaysia di Kota Kinabalu, Sabah serta
Ogos 1963. menandatangani surat sumpah jawatan sebagai Yang
ii. Sarawak, Sabah dan Singapura akan menjadi ahli di-Pertua Negeri Sabah yang pertama. Tun Abdul
dalam Persekutuan Malaysia bersama-sama Razak Hussein mewakili Kerajaan Persekutuan.
Persekutuan Tanah Melayu.
iii. Kerajaan British akan mengiktiraf kedaulatan Pembentukan Malaysia dilakukan dengan cara yang
Sarawak, Sabah dan Singapura dalam Malaysia. teratur melibatkan semua pihak. Penduduk yang terlibat
iv. Memberikan kelebihan kepada Sarawak dan Sabah diberi peluang untuk menyuarakan pandangan mereka
menubuhkan kabinet negeri. bagi menjaga kepentingan bersama. Oleh itu, kita perlu
v. Memperuntukkan tempoh masa peralihan, menjaga kepentingan kesepakatan untuk memastikan
contohnya dalam bidang pentadbiran awam serta kestabilan negara terpelihara.
pendidikan kepada Sarawak dan Sabah.
vi. Kerusi Parlimen diberikan kepada Singapura 5.6 Konfrontasi dan Usaha Menangani
sebanyak 15 kerusi; Sarawak 24 kerusi; dan Sabah
16 kerusi. Kerajaan Indonesia tidak menentang pada peringkat
vii. Penduduk bumiputera di Sarawak dan Sabah awal rancangan pembentukan Malaysia. Penentangan
mendapat pengiktirafan sama seperti orang Melayu mula muncul selepas Pemberontakan Brunei 7
dalam Perlembagaan Persekutuan. Disember 1962, apabila Tunku Abdul Rahman Putra al-
Haj membuat kenyataan bahawa Indonesia terlibat
2. Misi Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) membantu pemberontakan. Partai Komunis Indonesia
menggunakan kesempatan ini menyelar rancangan
Indonesia membuat bantahan rasmi pembentukan Malaysia sebagai penerusan dasar neokolonialisme
Malaysia di Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB). yang dirancang oleh kerajaan British.
Oleh itu, U Thant, Setiausaha Agung PBB
mengumumkan penubuhan sebuah jawatankuasa, iaitu Peristiwa Penentangan
United Nations Malaysia Mission (UNMM) pada 12
Ogos 1963 untuk menilai dan membuat laporan. INDONESIA
Laurence Michelmore, Duta Amerika Syarikat di PBB
mengetuai rombongan melakukan tinjauan di Sarawak 1. 20 Januari 1963 melancarkan dasar konfrontasi
dan Sabah. Pembentukan Malaysia yang sepatutnya terhadap Tanah Melayu “Ganyang Malaysia”.
diisytiharkan pada 31 Ogos 1963 ditangguhkan kerana 2. 16 Januari 1963 - 27 Mac 1963 Tentera Indonesia
laporan Setiausaha Pertubuhan Bangsa-Bangsa melancarkan serangan gerila di Sarawak.
Bersatu hanya dapat disiapkan pada 14 September 3. Ogos - Disember 1964 Pendaratan gerila di Johor.
1963. Pada 14 September 1963, misi ini menerbitkan 4. Tindakan ketenteraan terawal berlaku apabila
laporan penduduk Sarawak dan Sabah yang menerima pendaratan tentera dan separa tentera Indonesia di
pembentukan Malaysia. Tebedu, Sarawak pada 12 April 1963.
5. Pada 29 Disember 1963, berlaku peristiwa berbalas
3. Peristiwa Pengisytiharan Malaysia tembakan antara tentera Malaysia dengan
Indonesia di Kalabakan, Sabah.
Malaysia diisytiharkan pada 16 September 1963. 6. Pada 2 September 1964, berlaku peristiwa
Istiadat pengisytiharan di adakan serentak di Kuala pendaratan seramai 30 orang gerila Indonesia di
Lumpur, Sarawak dan Sabah. Labis, Johor. Gerila Indonesia yang masuk ke Johor
ditahan oleh pasukan tentera Malaysia.
42
7. Dr. Ismail Abdul Rahman membawa isu serangan 5. Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj menghadiri
ini ke dalam Majlis Keselamatan PBB. Kaedah mesyuarat bersama-sama Presiden Soekarno dan
provokasi tidak mengubah pendirian Malaysia untuk Presiden Macapagal di Manila pada 31 Julai - 5
bertindak selain cara diplomatik. Ogos 1963. Hasil penting ialah penerimaan
kerajaan Indonesia dan Filipina terhadap
Langkah Menamatkan Konfrontasi pembentukan Malaysia selepas penilaian dibuat
oleh PBB terhadap Sarawak dan Sabah.
Malaysia menggunakan pendekatan diplomatik dalam
usaha menangani konfrontasi. Tanggungjawab 6. Rundingan Malaysia, Indonesia dan Filipina
menyusun strategi diserahkan kepada Kementerian berlangsung pada tahun 1964 melibatkan dua
Luar Negeri yang diketuai oleh Muhmmad Ghazali persidangan peringkat menteri di Bangkok dan satu
Shafie. Tugas utama kementerian ini adalah untuk sidang kemuncak di Tokyo. Peranan utama
mematahkan kempen propagandas, mendapatkan dimainkan oleh Than Khoman, Menteri Luar
sokongan negara luar. Thailand yang menganjurkan pertemuan dengan
Menteri Luar Indonesia.
1. Usaha awal menamatkan konfrontasi dilakukan 7. Peralihan kepimpinan di Indonesia pada 30
oleh U Thant, Setiausaha Agung PBB. Beliau September 1965 menamatkan konfrontasi.Jeneral
mengutus wakilnya C.V. Narasimhan pada bulan Suharto melantik Jeneral Ali Moertopo dan Adam
Februari 1963 untuk berunding dengan pemimpin Malik untuk berunding menamatkan konfrontasi.
kerajaan Indonesia dan Persekutuan Tanah 8. Kerajaan Indonesia mengumumkan penamatan
Melayu. konfrontasi pada 4 Ogos 1966.
2. Presiden Macapagal menganjurkan rundingan 9. Tun Abdul Razak Hussein menandatangani
peringkat pegawai di Manila pada 9 April 1963 perjanjian Persetujuan Normalisasi Hubungan
Negara kita diwakili oleh Muhammad Ghazali Indonesia-Malaysia di Jakarta pada 11 Ogos 1966.
Shafie.
3. Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj menerima Konfrontasi memberikan pengalaman kepada negara
undangan Presiden Soekarno untuk bertemu di kita untuk mengurus krisis pada peringkat serantau dan
Tokyo pada 1963. Dalam pertemuan ini, Tunku antarabangsa. Komitmen tinggi yang diberikan oleh
Abdul Rahman Putra al-Haj menerangkan tujuan pemimpin dan pegawai kerajaan berjaya mengelakkan
pembentukan Malaysia. masalah ini menjadi konflik yang lebih besar. Oleh itu,
4. Tun Abdul Razak Hussein menghadiri mesyuarat penting bagi rakyat Malaysia bersatu padu untuk
peringkat Menteri Luar di Manila pada 7-11 Jun memastikan kestabilan negara dan mengelakkan
1963 bagi mencari penyelesaian konfrontasi. Dr. ancaman luar.
Subandrio, Menteri Luar Indonesia, hadir bagi pihak
negaranya.
43
Bahagian A : Soalan Objektif 6. Pada 27 Mei 1961, Tuanku Abdul Rahman
telah mencadangkan pembentukan Malaysia
1. Apakah tujuan pegawai British di Singapura.
mengemukakan idea penyatuan wilayah Mengapakah beliau bertindak demikian?
penguasaan British di Asia Tenggara? A Memperkasa sistem beraja
A Menjimatkan pebelanjaan B Memperkukuh politik Negara
B Memudahkan pentadbiran C Mengimbangi komposisi penduduk
C Menjamin keselamatan D Mengimbangi pengaruh kuasa
D Memajukan Wilayah pembesar
2. Pada tahun 1952, Pesuruhjaya Tinggi British 7. Pada bulan Oktober 1962, Parti politik
di Tanah Melayu meminta penggabungan Sarawak membentuk Parti Perikatan
wilayah disegerakan bagi tujuan Sarawak menyokong Malaysia. Antara parti
A Kemajuan wilayah terlibat ialah
B Keselamatan wilayah I. Parti Negara Sarawak
C Penguasaan ekonomi II. Barisan Rakyat Jati Sarawak
III. Sarawak United People Party
D Mempercepatkan kemerdekaan
IV. Parti Kebangsaan Melayu Sarawak
3. Apakah alasan Sir Geofroy Tory, A I dan II
Pesuruhjaya Tinggi British di Persekutuan B I dan IV
Tanah Melayu mencadangkan penyatuan C II dan III
Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu? D III dan IV
A Perluasan pengaruh.
B Mengukuhkan kuasa 8. Mengapakah pada peringkat awal penduduk
C Kepentingan ekonomi Sabah menolak rancangan pembentukan
D Kecekapan pentadbiran Malaysia?
A Tentangan daripada Indonesia
4. Jadual berikut menunjukkan Majalah yang B Terpengaruh dengan fahaman komunis
menggesa diadakan penyatuan. C Kurang yakin untuk memerintah sendiri
D Menyokong Persekutuan Borneo
Menggesa penyatuan raja dan
9. USNO telah menyokong idea pembentukan
X
orang Melayu dalam pendidikan Malaysia sejak awal lagi. Tokoh yang
dan pembangunan ekonomi di memimpin USNO ialah
Alam Melayu. A Ong Kee Hui
B Donald Stephens
C Stephen Kalong Ningkan
X adalah majalah
D Datu Mustapha Datu Harun
A Al-Imam
B Saudara 10. Mengapakah Barisan Sosialis menentang
C Keluarga pembentukan Malaysia?
D Bulan Baru A Menggugat proses kemerdekaan
B Memecahbelahkan perpaduan kaum
5. Mengapakah Tunku Abdul Rahman C Membantutkan perkembangan ekonomi
mengemukakan idea penggabungan Tanah
D Satu bentuk penjajahan baru
melayu, Singapura, Sabah, Sarawak dan
Brunei?
I. Pembangunan wilayah. 11. Parti Rakyat Brunei pimpinan A.M. Azahari
telah menentang gagasan Malaysia.
II. Mempercepat kemerdekaan
Mengapakah beliau menentang?
III. Menyediakan kemudahan sosial
A Menjaga hak peribumi
IV. Mengukuhkan sistem persekutuan B Tekanan penjajah British
A I dan II C Mengawal sumber ekonomi Borneo
B I dan IV D Menggabungkan Borneo dalam satu
C II dan III Kesatuan
D III dan IV
44
12. Kerajaan Thailand memberikan reaksi positif 17. Siapakah yang mewakili kerajaan
dan menerima idea pembentukan Malaysia Persekutuan dalam majlis Pengisytiharan
kerana Malaysia di Kota Kinabalu?
A memesatkan perkembangan ekonomi A Khir Johari
B mengukuhkan perpaduan negara B Ghaffar Baba
serantau C Tun Abdul Razak Hussein
C membantu perkembangan ekonomi D Tunku Abdul Rahman Putra
Thailand
D memperkuat usaha ke arah keamanan
18. Alasan Dr. Subandrio, Menteri Luar
serantau
lndonesia mengumumkan dasar konfrontasi
terhadap Malaysia kerana
13. Tokoh dari Sabah yang mengadakan lawatan
A satu bentuk penjajahan baru
untuk meninjau kemajuan Persekutuan Tanah
Melayu pada bulan Ogos 1962 ialah B Indonesia tidak diajak berunding
A Datu Mustapha Datu Harun C mengancam kedudukan Indonesia
B Datu Patinggi Abang Haji Abdillah D menggagalkan usaha pembentukan
C Temenggung Jugah anak Barieng Melayu Raya
D Datu Bandar Abang Haji Mustapha
19. Apakah tujuan Tun Abdul Razak Hussein
menandatangani perjanjian Indonesia-
14. Apakah tujuan Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia di Jakarta pada 11 Ogos 1966.?
Malaysia (JSKM) ditubuhkan pada 23 Julai A Meningkatkan ekonomi
1961?
B Menamatkan konfrantasi
A Meninjau pandangan penduduk
C Memantapkan pertahanan
Sarawak dan Sabah
B Meyakinkan penduduk Sarawak dan D Mengatasi ancaman komunis
Sabah
C Mendapatkan sokongan penduduk 20. Nilai yang perlu diamalkan oleh rakyat
Sarawak dan Sabah Malaysia bagi memastikan kestabilan negara
D Mendapatkan sokongan penduduk dan mengelakkan ancaman daripada negara
Sarawak dan Sabah luar ialah
A bertoleransi
15. Badan yang ditugaskan meninjau pandangan B bersatu padu
pembentukan Malaysia di pengerusikan oleh C bekerjasama
A Sir Anthony Abell D tolong menolong
B Sir Lord Cobbold
C Sir David Watherston
D Muhammad Ghazali Shafie
16. Perjanjian Malaysia atau Malaysia

Agreement (MA63) telah ditanda-tangani
pada 9 Julai 1963 di London.
Apakah prinsip utama perjanjian ini?
A Hak yang sama
B Perpaduan rakyat
C Kerjasama ekonomi
D Meningkatkan taraf hidup rakyat
45
1. Pembentukan Malaysia mendapat reaksi daripada pelbagai pihak.

a. Mengapakah pada peringkat awal cadangan pembentukan Malaysia, penduduk Sabah berasa curiga
dan bimbang?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
b. Mengapakah Parti Rakyat Brunei yang dipimpin oleh A.M. Azahari menentang cadangan pembentukan
Malaysia?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
c. Pada pandangan anda, apakah iktibar yang boleh diambil daripada usaha pemimpin negara kita
menjayakan pembentukan Malaysia?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
2. Gambar berikut menunjukkan Tunku Abdul Rahman mengadakan sidang akhbar mengumumkan akan ke
London bagi menandatangani Perjanjian Pembentukan Malaysia
46
a. Nyatakan tiga inti pati yang terkandung dalam Perjanjian Malaysia 1963?
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
b. Senarai tokoh yang terlibat mengumumkan Istiadat pengisytiharan Malaysia diisytiharkan pada 16
September 1963. serentak di Kuala Lumpur, Sarawak dan Sabah.
i. Kuala Lumpur : ..............................................................................................................
ii. Kuching : .............................................................................................................
iii. Kota Kinabalu : .............................................................................................................

3 markah
c. Pada pendapat anda, apakah kesan pembentukan Malaysia terhadap kemakmuran negara kita
sehingga hari ini
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
1. Pembentukan Malaysia telah mendapat tentangan daripada Kerajaan Indonesia. Pada 20 Januari 1963, Menteri
Luar Indonesia Dr Subandrio mengumumkan dasar konfrantasi dengan Malaysia.
a. Nyatakan peristiwa penentangan Indonesia. 6 markah
b. Jelaskan langkah-langkah yang diambil untuk menamatkan konfrantasi dengan Indonesia.

6 markah
c. Andaikan anda sebagai seorang pemimpin negara, bagaimanakah anda menyelesaikan penentangan
pihak yang tidak bersetuju dengan pembentukan Malaysia?
8 markah
47
6. CABARAN SELEPAS PEMBENTUKAN MALAYSIA bergantung pada sistem pengangkutan air (sungai
dan laut) bagi tujuan perhubungan.
6.1 Cabaran Dalaman Malaysia ii. Tugas utama kerajaan adalah untuk membina
sistem perhubungan dan pengangkutan terutama
Pembentukan Malaysia membuktikan kejayaan kepada penduduk di kawasan pedalaman.
Persekutuan yang terdiri daripada 13 buah negeri iii. Usaha menyeimbangkan pembangunan dilakukan
terpaksa berhadapan dengan cabaran dalaman kerana melalui Rancangan Pembangunan Lima Tahun
mempunyai penduduk yang terdiri daripada pelbagai Malaysia. Sarawak dan Sabah dimasukkan dalam
latar belakang kaum dan etnik. Negara perlu Rancangan Malaysia Pertama bermula pada tahun
mewujudkan keseimbangan pembangunan dan 1966.
sosioekonomi.
Cabaran utama Malaysia adalah dalam bidang c. Memajukan Sistem Pendidikan
pembangunan dan ekonomi terutama di Sarawak dan
Sabah selain menghadapi cabaran dalam persaingan i. Kebanyakan sekolah yang wujud pada zaman
politik yang boleh menggugat perpaduan kaum. British ialah sekolah vernakular Inggeris dan Cina
Ancaman komunis turut menjadi cabaran bagi yang berada di kawasan bandar. Penduduk di
mewujudkan keamanan dan keselamatan negara. kawasan pedalaman tidak mendapat peluang
secukupnya untuk bersekolah.
Cabaran yang Dihadapi oleh Malaysia ii. Usaha ditumpukan untuk membina sekolah dan
melatih tenaga guru bagi memberikan pendidikan
Negara kita menghadapi pelbagai cabaran selepas kepada penduduk, khususnya kaum bumiputera.
pembentukan Malaysia. Antara cabaran yang dihadapi
termasuklah pembangunan dan sosioekonomi di 2. Cabaran Politik di Sarawak
Sarawak dan Sabah, krisis politik di Sarawak dan
perpaduan kaum. i. Krisis perlembagaan berlaku di Sarawak pada bulan
Jun 1966, apabila 21 orang ahli Council Negri tidak
1. Cabaran Pembangunan dan Sosioekonomi di berpuas hati dengan kepimpinan Stephen Kalong
Sarawak dan Sabah Ningkan sebagai Ketua Menteri Sarawak. Beliau
dipecat oleh Gabenor pada bulan Jun 1966.
i. Pembentukan Malaysia menawarkan peluang ii. Stephen Kalong Ningkan mencabar tindakan ini di
ekonomi yang lebih luas kepada semua negeri. Mahkamah Tinggi Sarawak dan memenangi kes ini
Hasil bahan asli yang disumbangkan oleh Sarawak pada bulan September 1966. Beliau kembali
dan Sabah meningkatkan jumlah eksport negara. menjadi Ketua Menteri, namun beliau mendapat
ii. Pengeluaran ekonomi negara bertambah daripada undi tidak percaya daripada Council Negri.
getah dan bijih timah kepada lada hitam, petroleum, iii. Krisis politik menyebabkan ketidakstabilan di
minyak kelapa sawit, kayu balak dan koko. Walau Sarawak serta mengancam keselamatan dan
bagaimanapun, negara menghadapi cabaran bagi keamanan. Pada bulan September 1966, darurat
menyeimbangkan pembangunan dan ekonomi di diisytiharkan di Sarawak. Stephen Kalong Ningkan
kedua-dua negeri ini. digantikan dengan Tawi Sli.
3. Cabaran Perpaduan Kaum
a. Mempelbagaikan Kegiatan Ekonomi
i. Usaha mewujudkan perpaduan kaum dan integrasi
i. Sarawak dan Sabah mempunyai kekayaan hasil nasional merupakan cabaran besar yang dihadapi
bumi yang banyak, namun rakyat masih oleh Malaysia.
mengamalkan pertanian sara diri. Bagi melibatkan ii. Penduduk negara kita mempunyai pelbagai kaum
rakyat dengan aktiviti ekonomi komersial, maka antaranya termasuklah Melayu, Cina, India,
kerajaan perlu menyusun bidang pekerjaan. Melanau, Iban, Bidayuh, Kadazandusun, Murut dan
ii. Dalam usaha menghadapi cabaran ini, kerajaan Bajau. Dengan penduduk yang pelbagai budaya ini,
mempelbagaikan pertanian komersial seperti perpaduan sentiasa menjadi agenda bagi
kelapa sawit, getah dan koko. Kerajaan juga pengurusan masyarakat dan pemerintahan negara
membuka peluang kepada penduduk menyertai ini.
kegiatan ekonomi berkaitan dengan petroleum. iii. Selain itu, jarak antara Semenanjung Malaysia
dengan Sarawak dan Sabah yang jauh menjadi
b. Memajukan Sistem Perhubungan dan cabaran kepada integrasi nasional serta sukar
Pengangkutan memupuk semangat satu negara.
i. Saiz negeri yang besar bagi Sarawak dan Sabah 6.2 Pemisahan Singapura
menjadi cabaran dalam bidang perhubungan dan
pengangkutan. Kedua-dua negeri masih Pemisahan Singapura menjadi cabaran utama selepas
pembentukan Malaysia. Masalah hubungan antara
48
pemimpin Persekutuan dengan Singapura disebabkan kegiatan yang dilakukan oleh komunis termasuklah
faktor politik, ekonomi dan sosial yang telah ada melakukan serangan bersenjata terhadap anggota
sebelum Singapura menyertai Malaysia. pasukan keselamatan, menyerap masuk ideologi
komunis dan melakukan kegiatan sabotaj terhadap
Faktor Pemisahan kemudahan awam. Kerajaan mengambil langkah yang
serius untuk membanteras kegiatan komunis di negara
1. Politik kita
Lee Kuan Yew tidak berpuas hati dengan peranan 1. Ancaman Keselamatan di Sarawak
kerajaan Singapura yang terhad.
Gerakan komunis di Sarawak bermula sejak
Konfiik antara pemimpin PAP dengan Perikatan. pendudukan Jepun oleh CCO. Bahagian Pertama dan
Kempen Malaysian Malaysia oleh Lee Kuan Yew Ketiga di Sarawak menjadi sasaran utama komunis.
menuntut hak sama untuk semua kaum menimbulkan Komunis melakukan kegiatan serangan dan subversif
keresahan dalam kalangan penduduk. terhadap orang awam.
2. Ekonomi a. Bentuk Ancaman
Singapura menuntut pembukaan pasaran bersama Komunis melakukan ancaman melalui gerakan politik
(common market) disegerakan. Singapura tidak dan serangan bersenjata.
berpuas hati dengan cadangan tambahan cukai yang
perlu diberikan kepada Kerajaan Persekutuan. i. Gerakan Politik
Singapura juga mahu mengenakan kadar faedah Gerakan komunis juga terlibat dalam politik. Mereka
terhadap sebahagian daripada pinjaman sebanyak menentang gagasan Malaysia. Pelibatan mereka
RM150 juta kepada Kerajaan Persekutuan untuk menyebabkan kerajaan Sarawak memburu dan
pembangunan Sarawak dan Sabah. menangkap ahli yang terlibat. Mereka melarikan diri ke
Kalimantan dan membentuk Parti Komunis Kalimantan
3. Masalah Perkauman Utara (PKKU). PKKU meneruskan penentangan melalui
Pasukan Rakyat Kalimantan Utara (PARAKU) dan
Telah berlaku rusuhan kaum di Singapura pada 21 Julai Pasukan Gerila Rakyat Sarawak (PGRS) untuk
1964 yang menimbulkan ketegangan antara kaum. membentuk republik komunis di Sarawak.
Rusuhan ini berlaku ekoran daripada usaha menuntut
persamaan hak yang sama rata bagi semua kaum. ii. Serangan Bersenjata
Perkara ini menjadi isu antara kaum.
Pada 5 Ogos 1952, komunis menyerang kawasan Batu
Pemisahan Singapura daripada Malaysia Kitang, Kuching, Sarawak yang menandakan
permulaan serangan komunis terhadap orang awam.
i. 29 Jun 1965 Kegagalan rundingan Tun Abdul
Razak Hussein dengan Lee Kuan Yew b. Usaha Mengatasi
ii. 1 Julai 1965 Setelah rundingan tidak berjaya, Tunku
Abdul Rahman Putra al-Haj mengarahkan Tun Kerajaan melaksanakan dua kaedah, iaitu gerakan
Abdul Razak Hussein bermesyuarat dengan perang saraf dan operasi ketenteraan bagi mengatasi
beberapa menteri seperti Dr. Ismail Abdul Rahman, ancaman komunis.
Tan Siew Sin dan V.T. Sambanthan untuk
berbincang tentang pemisahan. i. Perang Saraf
iii. Awal Ogos 1965 Mesyuarat Khas Kabinet Malaysia
bersetuju dengan rancangan pemisahan  Pihak berkuasa mengambil langkah yang berikut:
iv. 7 Ogos 1965 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj dan  Mengadakan perhimpunan awam dengan
Lee Kuan Yew menandatangani persetujuan untuk memberikan kesedaran tentang bahayanya
Singapura keluar daripada Malaysia. ancaman komunis.
v. 9 Ogos 1965 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj  Menyebarkan risalah untuk menyampaikan
membawa usul pemisahan Singapura ke dalam maklumat tentang bahaya ancaman komunis dan
Parlimen Malaysia. Parlimen meluluskan rang menanamkan kebencian terhadap komunis.
undang-undang pemisahan Singapura.  Mengisytiharkan kawasan putih yang bebas
daripada ancaman komunis.
6.3 Menangani Ancaman Komunis  Tawaran program pengampunan kepada anggota
komunis.
Kegiatan komunis menjadi ancaman kepada
keselamatan negara sejak sebelum merdeka. Antara
49
 Pembangunan infrastruktur dengan menyediakan vii. 4 Julai 1974 Operasi Sri Aman ditamatkan. Anggota
kemudahan perhubungan yang lebih baik kepada komunis menyerah diri.
penduduk. viii. 17 Oktober 1990 Perjanjian damai menamatkan
ancaman komunis yang diadakan antara pihak
ii. Operasi Ketenteraan komunis dengan kerajaan Sarawak.
Beberapa operasi ketenteraan dijalankan, iaitu Operasi c. Ancaman Keselamatan di Semenanjung

Hammer 1965 di Bahagian Pertama. Operasi oleh Malaysia
RASCOM pula dilaksanakan di Bahagian Ketiga.
Seterusnya, Operasi Sri Aman dilancarkan di Bahagian Parti Komunis Malaya (PKM) meneruskan kegiatan
Kedua. Semua operasi ini berjaya melemahkan gerakan mengancam keselamatan di Semenanjung Malaysia.
komunis di Sarawak. PKM bertindak agresif dengan menyerang anggota
keselamatan dan orang awam serta memusnahkan
Operasi Hammer Sarawak kemudahan awam.
i. Ancaman komunis di Sarawak membangkitkan i. Pembunuhan Anggota Keselamatan dan Orang

semangat penentangan daripada penduduk Awam
tempatan. Penentangan berlaku kerana komunis
membunuh orang awam. Kerajaan menggunakan Komunis melakukan serang hendap terhadap pasukan
kaedah sama yang diguna pakai dalam Rancangan keselamatan. Kemuncak ancaman komunis ialah
Briggs untuk dilaksanakan di Sarawak. Rancangan pembunuhan pegawai kanan polis.
berbentuk memenangi hati rakyat ini dinamakan
Operasi Hammer.  Pada 17 Jun 1968, PKM telah melakukan serang
ii. Bermula pada bulan Julai 1965, rancangan ini hendap terhadap pasukan keselamatan di Kroh,
dilaksanakan dengan mendirikan petempatan Perak yang mengorbankan seramai 16 anggota
baharu untuk seramai lebih kurang 7500 orang. keselamatan.
Dalam tempoh tiga hari, seramai 1200 keluarga  Pada 7 Jun 1974, menembak mati Ketua Polis
yang kebanyakannya berketurunan Hakka Negara, Tan Sri Abdul Rahman Hashim di Kuala
diarahkan berpindah ke tiga kawasan petempatan Lumpur.
baharu sepanjang Jalan Kuching-Serian.  Pada 13 November 1975, menembak mati Ketua
Penempatan ini dikawal sepanjang masa dan Polis Negeri Perak, Tan Sri Khoo Chong Kong dan
dikenakan perintah berkurung dalam tempoh 24 jam pemandunya di Ipoh.
sehari bagi melindungi penduduk daripada
ancaman komunis. Selain itu, orang awam dan kemudahan awam turut
iii. Operasi Hammer menyebabkan gerakan komunis menjadi sasaran komunis.
di Sarawak mulai goyah. Langkah pembanterasan
yang berterusan menyebabkan komunis ditangkap.  Pada bulan Julai 1969, seorang wanita diseksa
Operasi Hammer tamat pada tahun 1970. Operasi sehingga mati di Sintok, Kedah.
Jala Raja pula dilancarkan di Asajaya di Bahagian  Periuk api dipasang di sepanjang Jalan Changlun,
Pertama pada awal tahun 1970. Kedah.
iv. Pada 13 Oktober 1973, Bong Kee Chok, pemimpin  Jalan raya dan jambatan kereta api diletupkan.
komunis menulis surat kepada Datuk Patinggi Abdul
Rahman Ya'kub, Ketua Menteri Sarawak bagi ii. Pengeboman Tugu Negara
menyatakan hasrat untuk berunding. Selepas
beberapa hari, seramai lebih kurang 500 anggota Pada pagi 26 Ogos 1975, PKM meletupkan Tugu
komunis keluar dari hutan dan menyerah diri. Negara di Kuala Lumpur. Tindakan mengebom tempat
awam menimbulkan kemarahan rakyat terhadap
Langkah Membanteras Ancaman Komunis komunis dan menuntut kerajaan mengambil tindakan
tegas termasuklah mengenakan Akta Keselamatan
i. 6 Julai 1965 Operasi Hammer dilancarkan. Tiga Dalam Negeri. Pihak keselamatan telah mengambil
kampung baru dibuka di Bahagian Pertama. langkah bagi mengawasi kegiatan komunis.
ii. 8 Ogos 1973 Operasi besar-besaran rampasan
senjata di Bahagian Ketiga Usaha Mengatasi
iii. 24 Februari 70 Operasi Jala Raja di Asajaya,
Bahagian Pertama Terdapat pelbagai langkah yang diambil bagi
iv. 8 Ogos 1971 Operasi Ngayau dilancarkan di melindungi rakyat dan orang awam daripada ancaman
Bahagian Ketiga komunis. Antara langkah yang diambil termasuklah:
v. 26 Mac 1972 Rajang Area Security Command
(RASCOM) dibentuk di Bahagian Ketiga
vi. 21 Oktober 1973 Operasi Sri Aman dilancarkan.
50
1. Strategi Counterinsurgency (COIN) ISU
Langkah ini merupakan usaha keselamatan dan i. Terlalu bergantung pada eksport getah dan bijih
pembangunan untuk memenangi hati dan fikiran rakyat timah.
bagi menyokong agenda dan dasar kerajaan ii. Kejatuhan harga bahan mentah. Penduduk yang
memerangi komunis. Strategi yang digunakan ialah terlibat dalam bidang pertanian masih ketinggalan
kerjasama antara pasukan keselamatan, ahli politik dan terutama penggunaan teknologi dan peralatan.
agensi kerajaan untuk menjalankan strategi COIN yang Petani masih merupakan golongan berpendapatan
berkesan. rendah.
iii. Pertanian komersial lain masih kurang diusahakan
2. Perjanjian Kerjasama Sempadan oleh petani.
i. Usaha membanteras komunis menghadapi Usaha Mengatasi

masalah kerana mereka membina khemah di luar
sempadan negara. Oleh itu, langkah utama yang i. Mempelbagaikan kegiatan ekonomi pertanian dan
diambil seperti mengadakan persefahaman antara industri pemprosesan.
kerajaan Malaysia dengan kerajaan Thailand ii. Mencari pasaran baharu bagi getah dan bijih timah.
melalui Perjanjian Kerjasama Sempadan iii. Mempelbagaikan bidang pertanian terutama kelapa
Memerangi Komunis 1976 di Thailand. Antara sawit dan koko.
langkah yang dijalankan termasuklah membina iv. Mempelbagaikan pengeluaran komoditi negara.
pagar sempadan dan operasi bersama.
ii. Perjanjian Hat Yai pula diadakan pada 2 Disember ISU
1989 di Hat Yai, Thailand antara PKM, Malaysia dan
Thailand. PKM bersetuju membubarkan unit Taraf hidup yang berbeza.
bersenjata serta memusnahkan segala senjata api,
bahan letupan dan jerangkap samar. Usaha Mengatasi
6.4 lsu Pembangunan dan Ekonomi i. Melancarkan program pembangunan negara

berasaskan satu rancangan bersepadu.
Kerajaan telah membentuk rancangan pembangunan ii. Menggerakkan aktiviti perkilangan dan pembuatan
lima tahun bagi memastikan usaha pembangunan dan negara dengan membuka kawasan baharu.
ekonomi nasional dapat dilaksanakan di semua negeri. iii. Mempercepat integrasi dalam kalangan penduduk
Kerajaan Persekutuan meneruskan usaha ini dengan dan negeri di Malaysia.
melibatkan Sarawak dan Sabah dalam Rancangan iv. Mendapatkan bantuan Bank Dunia.
Pembangunan Lima Tahun Malaysia sebaik-baik
terbentuknya Malaysia. ISU
1. Rancangan Malaysia Pertama i. Peluang pekerjaan yang terhad.

ii. Kadar pengangguran meningkat.
Dalam usaha menangani isu pembangunan dan
ekonomi negara, kerajaan memperkenalkan
Rancangan Malaysia Pertama. Antara isu yang dihadapi Usaha Mengatasi
termasuklah kedudukan sosioekonomi penduduk
berpendapatan rendah serta taraf pendidikan yang i. Menubuhkan pusat latihan vokasional dan teknikal.
masih rendah. Pelbagai usaha dilaksanakan oleh ii. Meluaskan peluang pekerjaan kepada penduduk.
kerajaan bagi meningkatkan taraf hidup ekonomi rakyat
melalui rancangan ini. ISU
i. Masalah kesihatan dan social.

Isu Pembangunan Ekonomi ii. Keperluan asas dan hak wanita dari segi kehamilan
yang terhad untuk memperoleh kesihatan terbaik.
Terdapat pelbagai isu yang perlu ditangani oleh iii. Kurangnya kemudahan perkhidmatan kesihatan
kerajaan dalam usaha meningkatkan taraf hidup profesional kepada ibu-ibu yang mengandung.
penduduk. Antaranya termasuklah kurangnya iv. Kadar kelahiran tidak normal dan kematian yang
penyediaan bantuan kewangan oleh institusi kewangan tinggi.
bagi pengusaha bumiputera. Selain itu, kemudahan
pengangkutan dan perhubungan terutama di kawasan Usaha Mengatasi
luar bandar juga perlu ditambah baik.
i. Mengurangkan kadar kelahiran.
ii. Memperkenalkan program Perancang Keluarga.
51
iii. Menambah baik perkhidmatan kesihatan di iii. Pihak polis menguatkuasakan perintah berkurung.
kawasan luar bandar. Orang ramai tidak dibenarkan keluar dan
dikehendaki tinggal di kediaman masing-masing.
6.5 Tragedi Hubungan antara Kaum iv. Penubuhan jawatankuasa bertugas untuk
menyusun semula perkhidmatan penerangan
Peristiwa rusuhan antara kaum berlaku pada 13 Mei kerajaan
1969, bermula beberapa hari setelah diadakan Pilihan v. Semua berita daripada pihak media ditapis bagi
Raya Umum Ketiga. Keputusan pilihan raya memastikan kesahihannya.
menyebabkan berlakunya ketegangan antara vi. Kerajaan juga memastikan bekalan makanan
penyokong parti politik yang memprovokasikan diperoleh penduduk terutama di pusat
keadaan. Situasi ini mencetuskan rusuhan antara kaum perlindungan.
di negara kita. Rusuhan yang berlaku lebih tertumpu di vii. Mangsa rusuhan dipindahkan ke pusat
Kuala Lumpur, Selangor dan kawasan di sekitarnya. perlindungan di Stadium Merdeka dan Tiong Nam
Settlement. Semangat saling membantu ketika
1. Rusuhan Kaum ketegangan dalam kalangan anggota masyarakat
dapat dilihat di pusat perlindungan ini.
Terdapat beberapa faktor yang menyebabkan viii. Pihak berkuasa memagar kawasan Kampung Baru
berlakunya rusuhan kaum di negara kita. Antaranya dan menjadikannya kawasan perintah berkurung
termasuklah: yang besar. Sementara itu, tentera memberikan
perlindungan kepada penduduk yang berlindung di
i. Kesan daripada ketidakseimbangan dalam ekonomi beberapa kem tentera.
dan sosial di negara kita.
ii. Keadaan dan keputusan Pilihan Raya Umum Ketiga b. Majlis Gerakan Negara [MAGERAN]
1969 merupakan sebab utama tercetusnya
peristiwa ini. Ketegangan bermula dengan kempen Yang di-Pertuan Agong memperkenankan penubuhan
pilihan raya. Terdapat parti politik mengeksploitasi Majlis Gerakan Negara (MAGERAN) dipengerusikan
isu yang menyentuh sensitiviti sesuatu kaum oleh Tun Abdul Razak Hussein. Ahlinya terdiri daripada
semasa berkempen. pegawai perkhidmatan awam, pegawai tinggi polis dan
iii. PKM mengambil kesempatan semasa pilihan raya tentera. MAGERAN diberi kuasa memerintah semasa
untuk mempengaruhi penduduk supaya darurat dari 16 Mei 1969 hingga 23 Februari 1971 dan
bermusuhan antara kaum. bertanggungjawab mengawal ketenteraman negara.
iv. Parti yang bertanding telah berkempen Fokus utama yang perlu diselesaikan oleh MAGERAN
menggunakan sentimen perkauman dan ialah masalah perpaduan kaum dan ketidakseimbangan
keagamaan untuk mendapat sokongan daripada ekonomi.
pengundi.
v. Perarakan kemenangan pilihan raya tidak terkawal Tanggungjawab MAGERAN termasuklah:
menimbulkan kekacauan dan perbuatan provokatif.
i. Mengembalikan keamanan dan undang-undang
2. Langkah yang Diambil bagi Mengatasi Masalah ii. Menentukan pentadbiran yang licin dalam negara
Peristiwa 13 Mei 1969 iii. Mengembalikan keharmonian dan kepercayaan
antara kaum dalam negara
Peristiwa 13 Mei 1969 menyebabkan berlaku iv. Menggantung sementara penerbitan semua akhbar
ketegangan hubungan antara kaum. Langkah serta- sehingga keadaan negara kembali tenang
merta telah diambil bagi mengelakkan kekacauan dan v. Menguatkuasakan Akta Hasutan 1948.
menghentikan rusuhan serta menghalang daripada vi. Jabatan Penerangan menapis berita palsu dan
merebak ke bandar-bandar lain. Antara langkah yang menerangkan usaha kerajaan
diambil termasuklah pengisytiharan darurat,
pembentukan Majlis Gerakan Negara (MAGERAN) dan C. Peranan Raja
peranan yang dimainkan oleh Raja-raja Melayu.
Raja-raja Melayu turut memainkan peranan dalam
a. Darurat usaha memulihkan keadaan negara. Semasa
berlakunya rusuhan kaum, Sultan Perak, Sultan Idris
Pengisytiharan perintah darurat dibuat oleh Yang di- Iskandar Shah II, menasihati rakyat agar menjaga
Pertuan Agong pada 16 Mei 1969 ke seluruh negara. keamanan.
Antara perkara yang diputuskan termasuklah:
Berikutan itu, pemimpin masyarakat dan politik negeri
i. Perlembagaan digantung manakala Parlimen Perak menubuhkan Jawatankuasa Muhibah.
ditangguh. Jawatankuasa ini menulis surat merayu penduduk agar
ii. Mewujudkan pusat perlindungan di beberapa bertenang dan membantu negara mengekalkan
tempat semasa darurat. keamanan.
52
Bahagian A: Soalan Objektif C Keganasan Bintang Tiga
D Penyertaan Brunei dalam Malaysia
1. Cabaran utama bagi Malaysia terutama di
Sarawak dan Sabah selepas pembentukan
7. Gerakan komunis di Sarawak bermula sejak
Malaysia adalah dalam bidang
pendudukan Jepun oleh CCO. Bahagian
A perpaduan kaum
menjadi sasaran utama komunis di Sarawak
B persaingan politik ialah
C pembangunan dan ekonomi I. Miri
D mewujudkan keamanan dan II. Bintulu
keselamatan III. Pertama
IV. Ketiga
2. Apakah permintaan Tun Abdul Razak
Hussein kepada semua rakyat Malaysia A I dan II
dalam buku Strategy For Action dalam usaha B I dan IV
membangunkan negara? C II dan III
A Berdikari D III dan IV
B Berdedikasi
C Bekerjasama 8. Maklumat berikut antara langkah bagi
D Bertolak ansur mengatasi ancaman komunis di Sarawak
3. Usaha yang ditumpukan bagi memberikan

pendidikan kepada penduduk, khususnya  Mengadakan perhimpunan awam
kaum bumiputera di Sarawak dan Sabah  Menyebarkan risalah
ialah
I. membina sekolah
II. melatih tenaga guru Kaedah yang digunakan ialah
III. mewajibkan pendidikan A Gerakan perang saraf
IV. memperkenalkan sukatan baru B Operasi ketenteraan
A I dan II C Operasi Sri Aman
B I dan IV D Operasi Hammer
C II dan III
D III dan IV 9. Kaedah sama yang diguna pakai dalam
Rancangan Briggs untuk dilaksanakan di
Sarawak ialah
4. Langkah yang diambil untuk menyelesaikan
A Rajang Area Security Command
krisis politik di Sarawak yang mengancam
keselamatan dan keamanan ialah B Gerakan perang saraf
C Operasi Ngayau
A melantik Gabenor baru
D Operasi Hammer
B mengisytiharkan darurat
C Mengadakan pilihan raya
10. Datuk Patinggi Abdul Rahman Ya'kub
D menggantung Perlembagaan
menandatangani memorandum
persefahaman yang membawa kepada
5. Mengapakah Lee Kuan Yew tidak berpuas berakhimya ancaman komunis di Sarawak.
hati dengan Persekutuan sehingga Memorandum tersebut ditandatangan di
membawa kepada pemisahan Singapura? A Bandar Kuching
A Menuntut kuasa politik yang lebih B Rumah Sarawak
B Peranan kerajaan Singapura yang C Rumah Sri Aman
terhad D Bandar Sarekei
C Penguasaan ekonomi oleh kerajaan
persekutuan 11. Pada 13 November 1975, Ketua Polis Negeri
D Campur tangan kerajaan persekutuan dan pemandunya ditembak mati.
dalam krisis di Singapura Peristiwa berikut berlaku di
A Ipoh
6. Pada 9 Ogos 1965 Tunku Abdul Rahman
Putra al-Haj membawa usul ke dalam B Raub
Parlimen Malaysia. Usul tersebut berkaitan C Seremban
A Pemisahan Singapura D Kuala Lumpur
B Konfrontasi Indonesia
53
12. Apakah langkah yang ambil oleh pihak 17. Apakah isu yang wujud dalam usaha
keselamatan untuk mengatasi kegiatan mempercepat integrasi dalam kalangan
komunis supaya peristiwa pengeboman Tugu penduduk dan negeri di Malaysia?
Negara tidak berulang? A taraf hidup yang berbeza
A Perkuatkan perkhidmatan risikan B masalah kesihatan dan sosial
B Mengawal kawasan Tugu Negara C peluang pekerjaan yang terhad
C Mengambil tindakan tegas terhadap D kadar pengangguran meningkat
komunis
D Mengenakan Akta Keselamatan Dalam 18. Pihak mengambil kesempatan semasa
Negeri Pilihan Raya Umum 1969 untuk
mempengaruhi penduduk supaya
13. Apakah Strategi Counterinsurgency (COIN) bermusuhan antara kaum sehingga
dalam usaha keselamatan dan mencetuskan rusuhan ialah
pembangunan bagi menyokong agenda dan A Parti Sayap Kiri
dasar kerajaan memerangi komunis? B Parti Perikatan
A Membina pagar di sempadan C Parti Komunis Malaya
B Memenangihati dan fikiran rakyat
C Melaksanakan Akta Keslamatan Dalam D Parti Tindakan Rakyat
Negeri
D Perjanjian Kerjasama dengan kerajaan 19. Langkah semerta yang Diambil bagi
Thailand mengatasi masalah Peristiwa 13 Mei 1969
ialah
14. Pengumuman Rancangan Malaysia Pertama A Membina keharmonian kaum.
dibuat di bilik Gerakan Pembangunan B Pengisytiharan perintah darurat
Negara. Tokoh yang membuat pengumuman C Melaksana perintah berkurung
tersebut ialah D Menubuhkan Jawatankuasa Muhibah
A Tun Hussien Onn
B Tun Abdul Razak Hussein 20. Pihak yang dipertanggungjawabkan oleh
C Tunku Abdul Rahman Putra kerajaan MAGERAN untuk menapis berita
D Tun Dr. Ismail Abdul Rahman palsu dan menerangkan usaha kerajaan
ialah
15. Apakah masalah yang dihadapi oleh A Jabatan Penerangan
pengusaha bumiputera dengan institusi B Jabatan Perdana Menteri
kewangan untuk memajukan kegiatan C Kementerian dalam Negeri
mereka? D Jabatan Komunikasi dan Multimedia
A Kemudahan kredit
B Skim pinjama modal
C Kadar faedah yang tinggi
D Penyediaan bantuan kewangan
16. Kerajaan melaksanakan pelbagai program

dalam usaha mengatasi isu pembangunan
dan ekonomi negara.
Apakah langkah penting yang perlu diambil
oleh rakyat bagi mengekalkan keamanan
negara?
A Hidup bersatu padu
B Saling bekerjasama
C menjaga kestabilan politik
D Mengamalkan sikap toleransi
54
1. Pemisahan Singapura menjadi cabaran utama selepas pembentukan Malaysia. Masalah hubungan antara
pemimpin Persekutuan dengan Singapura disebabkan faktor politik, ekonomi dan sosial.
a. Nyatakan faktor politik yang mendorong pemisahan Singapura daripada Malaysia.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
2 markah
b. Nyatakan faktor ekonomi yang membawa pemisahan Singapura daripada Malaysia.
i. ......................................................................................................................................
ii ......................................................................................................................................
2 markah
c. Senaraikan kronologi pemisahan Singapura daripada Malaysia
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
d. Pada pendapat anda, apakah rasional tindakan Tunku Abdul Rahman Putra mengambil langkah
mengluarkan Singapura daripada Malaysia
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
2. Terdapat pelbagai isu yang perlu ditangani oleh kerajaan dalam usaha meningkatkan taraf hidup penduduk.
a. Nyatakan usaha kerajaan bagi menyelesaikan isu terlalu bergantung pada eksport getah dan bijih
timah.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
55
b. Bagaimanakah kerajaan menyelesaikan isu taraf hidup yang berbeza dalam kalangan rakyat?
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
c. Pada pandangan anda, bagaimanakah cara rakyat boleh membantu kerajaan mengatasi isu
pembangunan dan ekonomi di negara kita?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
1. Kegiatan komunis menjadi ancaman kepada keselamatan negara sejak sebelum merdeka.
a. Jelaskan tentang gerakan komunis di Sarawak
6 markah
b. Bagaimanakah kerajaan bertindak bagi mengatasi ancaman komunis di Sarawak?
8 markah
c. Pada pendapat anda, apakah rasional tindakan kerajaan menangani ancaman komunis?
6 markah
56
BAB 7 : MEMBINA KESEJAHTERAAN NEGARA kaum. Kesannya, masalah hubungan kaum
berterusan sehingga selepas kemerdekaan dan
7.1 . Perpaduan dan Integrasi Nasional menyebabkan peristiwa 13 Mei 1969.
Pembinaan negara Malaysia berasaskan perpaduan ii. Kegiatan Ekonomi dan Petempatan
kaum dan integrasi nasional menjadi asas kekuatan
negara kita yang terdiri daripada rakyat berbilang kaum. • British memberikan tumpuan kepada
Hubungan kaum terus diperkukuh selepas negara perkembangan ekonomi yang berasaskan
mencapai kemerdekaan dan pembentukan Malaysia. perlombongan bijih timah dan perladangan getah.
Kegiatan ekonomi yang berbeza antara kaum
1. Maksud Perpaduan dan Integrasi Nasional menyebabkan pemisahan dari segi petempatan.
• Rakyat juga terpisah dengan petempatan yang
Perpaduan dan integrasi merupakan dua konsep yang wujud di kawasan perlombongan, bandar, estet dan
saling berkait rapat dan berteraskan Perlembagaan perkampungan. Keadaan ini menyebabkan setiap
Persekutuan dan Prinsip Rukun Negara. kaum kurang berinteraksi antara satu sama lain dan
mewujudkan jurang ekonomi yang tidak seimbang.
a. Perpaduan Kaum
iii. Sistem Pendidikan
Perpaduan kaum ialah keadaan rakyat daripada
pelbagai etnik, agama dan wilayah hidup dengan aman • Dasar pentadbiran British menyebabkan munculnya
dalam masyarakat yang bersatu. Mereka memberikan sistem pendidikan vernakular Melayu, Cina, India
komitmen yang penuh kepada identiti kebangsaan dan Inggeris di negara kita. Sekolah vernakular pula
berlandaskan Perlembagaan Persekutuan dan Rukun berkembang mengikut kaum masing-masing.
Negara. • Sistem pendidikan vernakular diteruskan selepas
kemerdekaan pada tahun 1957. Pendidikan
b. Integrasi Nasional vernakular mewujudkan perbezaan pemikiran
dalam kalangan rakyat berbilang kaum.
Intergrasi nasional merupakan satu proses dinamik
yang merapatkan hubungan masyarakat antara negeri iv. Fahaman Politik
dengan wilayah bagi membentuk satu bangsa. Mereka
ini mempunyai identiti sendiri berteraskan • Fahaman politik berasaskan kaum bermula dengan
Perlembagaan Persekutuan dan Rukun Negara. penubuhan parti politik sebelum kemerdekaan
hingga kini. Polarisasi kaum disebabkan perbezaan
2. Latar Belakang Hubungan Kaum kegiatan ekonomi dan petempatan menyebabkan
parti politik ini memperjuangkan kepentingan kaum
i. Pentadbiran British menyebabkan pemisahan kaum masing-masing.
dari segi kegiatan ekonomi dan petempatan. • Isu yang diperjuangkan berkaitan dengan bahasa,
Keadaan ini menyukarkan setiap kaum untuk budaya, pendidikan dan ekonomi. Keadaan ini
memahami adat resam budaya kaum lain. mempengaruhi hubungan antara kaum di negara
ii. Selepas Perang Dunia Kedua, usaha dilakukan oleh ini.
para pemimpin pelbagai kaum untuk bekerjasama
bagi mewujudkan perpaduan. Beberapa faktor
sejarah dikenal pasti menjadi punca kepada b. Memperkasakan Perpaduan dan Integrasi
masalah perpaduan. Antaranya termasuklah kesan Nasional
pentadbiran, kegiatan ekonomi dan petempatan,
sistem pendidikan serta fahaman politik. Sejak mencapai kemerdekaan, usaha memperkasakan
perpaduan dan integrasi nasional telah dilaksanakan
a. Kesan Dasar British secara konsisten oleh kerajaan dan berterusan
sehingga hari ini. ini merangkumi bidang politik,
i. Pentadbiran ekonomi dan sosial.
• Pentadbiran British bermula pada tahun 1874
menerusi pengenalan Sistem Residen. Dasar i. Politik
British yang mengutamakan sektor ekonomi
menyebabkan pekerja dibawa masuk dari luar untuk • Menubuhkan Jabatan Perpaduan Negara yang
bekerja dalam sektor perlombongan, perladangan terletak di bawah bidang kuasa MAGERAN.
dan pemiagaan. Jabatan ini berperanan mendraf satu ideologi untuk
• Kaum bumiputera pula bertumpu di kawasan luar negara yang dikenali sebagai Rukun Negara.
bandar dan menjalankan kegiatan ekonomi Mewartakan pembentukan Majlis Muhibah Negara
tradisional. Keadaan ini menyebabkan mereka pada 18 Julai 1969.
terpisah dan berlaku kerenggangan hubungan
57
• Majlis ini bertujuan menggalakkan perkembangan dapat melahirkan masyarakat yang mempunyai
perasaan muhibah antara masyarakat berbilang satu identiti bahasa yang sama.
kaum di Malaysia. Menubuhkan Majlis Perundingan • Menggalakkan pengamalan satu kebudayaan
Negara pada 29 Januari 1970. Majlis ini ditubuhkan kebangsaan yang dapat membentuk identiti bangsa
untuk mengadakan garis panduan bagi kerjasama Malaysia yang bersatu padu.
antara kaum dan integrasi nasional antara negeri • Menggalakkan pelibatan dalam sukan sebagai
dengan wilayah. Selain itu, majlis ini juga bertujuan medium untuk mewujudkan semangat kekitaan dan
memupuk identiti kebangsaan dalam kalangan perpaduan dalam kalangan rakyat pelbagai kaum.
rakyat. • Memperkenalkan Rukun Negara sebagai tunjang
• Membentuk gabungan parti politik pelbagai kaum kesetiaan rakyat berbilang kaum terhadap bangsa
untuk mewujudkan keharmonian dan kestabilan dan negara.
politik selepas peristiwa 13 Mei 1969.
7.2 Dasar Pendidikan Kebangsaan
ii. Ekonomi
Pendidikan merupakan saluran terbaik bagi
• Meneruskan Rancangan Pembangunan Lima merealisasikan matlamat membina perpaduan kaum
Tahun Malaysia yang memberikan tumpuan dan integrasi nasional. Matlamat ini terkandung dalam
• kepada pertumbuhan ekonomi semua kaum. Laporan Rahman Talib, Kajian Aminuddin Baki, Laporan
• Memperkenalkan beberapa dasar pembangunan Jawatankuasa Kabinet, Falsafah Pendidikan
ekonomi seperti Dasar Ekonomi Baru (DEB) dan Kebangsaan dan Akta Pendidikan 1996
Dasar Pembangunan Nasional (DPN) untuk Latar Belakang Dasar Pendidikan Kebangsaan.
kemakmuran ekonomi rakyat dan negara.
• Memberikan tumpuan kepada pembangunan Dasar Pendidikan Kebangsaan dibentuk untuk
masyarakat luar bandar dan wilayah. memupuk perpaduan kaum. Dasar ini dilaksanakan
Pembangunan dilakukan melalui rancangan melalui Penyata Jawatankuasa Pelajaran 1956 atau
pembangunan tanah yang mampu menambah dikenali sebagai Penyata Razak 1956 dan dimaktubkan
pendapatan rakyat dan membasmi kemiskinan. dalam Ordinan Pelajaran 1957. Semua dasar
• Memajukan bidang perindustrian dan perdagangan pendidikan yang terdapat sebelum ini disemak semula
dengan memperkenalkan Zon Perindustrian Bebas pada tahun 1960 yang menghasilkan Laporan Rahman
seperti di Bayan Lepas, Pasir Gudang dan Talib dan Laporan Jawatankuasa Kabinet 1979.
Pelabuhan Klang.
• Penghijrahan penduduk luar bandar ke bandar 1. Laporan Rahman Talib
berlaku disebabkan peluang pekerjaan yang
terbuka luas kepada semua kaum. Hal ini Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Abdul Rahmai
mempercepat proses integrasi. Talib pada tahun 1960 untuk menyemak semula dai
• Mengintegrasi ekonomi melalui pembangunan mengukuhkan Penyata Jawatankuasa Pelajaran 1956
ekonomi wilayah termasuk di Sarawak dan Sabah. Laporan jawatankuasa ini menjadi asas penggubalar
Pembangunan ekonomi wilayah membuka peluang Akta Pelajaran 1961 dan penyemakan Dasar Pendidikar
kepada semua kaum bersaing dalam ekonomi Kebangsaan seterusnya.
secara adil.
Laporan Rahman Talib masih mengekalkan teras
iii. Sosial sistem pendidikan kebangsaan untuk memupuk
perpaduan dan integrasi.
• Menambah baik Dasar Pendidikan Kebangsaan
yang sedia ada melalui Akta Pendidikan 1996 i. Menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa
bertujuan mengukuhkan perpaduan kaum dan pengantar pada semua peringkat pendidikan.
integrasi nasional. Penggunaan bahasa yang seragam dapat
• Mengukuhkan sistem pendidikan melalui mewujudkan perpaduan.
pelaksanaan dasar pendidikan seperti Laporan ii. Mengadakan kurikulum yang sama dan
Rahman Talib, Laporan Jawatankuasa Kabinet dan berorientasikan negara kita bagi semua jenis
Falsafah Pendidikan Kebangsaan. Sistem sekolah. Kurikulum yang berorientasikan negara
pendidikan kebangsaan dapat melahirkan rakyat mewujudkan perasaan cinta akan negara.
yang patriotik dan mempunyai semangat cinta akan
negara. Laporan Rahman Talib mencadangkan beberapa
• Memperkasakan bahasa Melayu sebagai bahasa cadangan tambahan kepada Penyata Jawatankuasa
kebangsaan melalui pengenalan Akta Bahasa Pelajaran 1956. Cadangan tambahan ini bertujuan
Kebangsaan. Penubuhan Universiti Kebangsaan memperkukuh semangat kekitaan dan kebersamaan
Malaysia (UKM) sebagai pusat ilmu dan peranan dalam kalangan murid pelbagai kaum ke arah
Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) bagi menyebar perpaduan.
luas penggunaan bahasa kebangsaan. Langkah ini
58
i. Penekanan kepada mata pelajaran Sejarah untuk 1996. Falsafah ini menekankan pendidikan yang
menanam perasaan cinta dan kesetiaan terhadap menyeluruh dan bersepadu bagi membentuk pelajar
negara. yang seimbang dari segi jasmani, emosi, rohani dan
ii. Mewajibkan mata pelajaran Tatarakyat untuk juga intelek.
membentuk sikap bertoleransi, bekerjasama dan
persefahaman antara kaum. 5. Akta Pendidikan 1996
2. Kajian Aminuddin Baki Kedudukan bahasa kebangsaan diperkukuh dengan

memperuntukkannya sebagai bahasa pengantar utama
Laporan Rahman Talib kemudian dibuat dalam sistem pendidikan kebangsaan melalui Akta
penambahbaikan dan dilaksanakan sepenuhnya Pendidikan 1996. Kedudukan ini diperkuat lagi dengan
melalui Kajian Aminuddin Baki, iaitu: menjadikan bahasa tersebut sebagai mata pelajaran
yang wajib diajarkan di semua sekolah dan institusi
i. Memperkenalkan sistem persekolahan aneka pendidikan. Institusi pendidikan swasta pula
jurusan untuk menampung pelajar yang gagal dikehendaki mengadakan pengajaran bahasa
memasuki sekolah menengah akademik. kebangsaan, Pengajian Malaysia dan Pendidikan Islam
ii. Memperkenalkan kursus kemahiran untuk atau Moral untuk memupuk semangat cinta akan negara
melahirkan tenaga kerja mahir yang melibatkan serta nilai murni.
pelbagai kaum sertapersediaan memenuhi
permintaan pasaran kerja. 7.3 Bahasa Melayu sebagai Bahasa llmu dan
iii. Mewujudkan sekolah kebangsaan yang Bahasa Perpaduan
menggabungkan semua kaum untuk memupuk
perpaduan. Seiring dengan kemerdekaan negara, bahasa Melayu
diiktiraf sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi.
3. Laporan Jawatankuasa Kabinet Beberapa langkah dilaksanakan untuk memartabatkan
bahasa kebangsaan. Antaranya termasuklah
i. Jawatankuasa Kabinet ditubuhkan pada bulan pengenalan Akta Bahasa Kebangsaan,
September 1974. Fungsi jawatankuasa ini adalah memperkasakan bahasa Melayu dalam sistem
untuk mengkaji semula pelaksanaan sistem pendidikan, penubuhan UKM sebagai pusat keilmuan
pelajaran kebangsaan. Laporan Jawatankuasa dan peranan DBP sebagai pusat perkembangan bahasa
Kabinet diumumkan oleh Menteri Pelajaran pada kebangsaan.
tahun 1979.
1. Akta Bahasa Kebangsaan
ii. Antara kandungan Laporan Jawatankuasa Kabinet
yang mempunyai matlamat bagi memperkukuh
• Bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi yang
perpaduan termasuklah seperti yang berikut:
digunakan sebagai alat untuk memupuk perpaduan
kaum. Kedudukan bahasa Melayu dimartabatkan
• Bahasa Melayu sebagai bahasa perpaduan melalui penggubalan undang-undang yang dikenali
dijadikan sebagai mata pelajaran wajib dalam
sebagai Akta Bahasa Kebangsaan.
peperiksaan awam.
• Akta Bahasa Kebangsaan diperkenalkan pada
• Penegasan kepada pendidikan kerohanian
tahun 1967. Akta ini dikenali juga sebagai Akta 32.
melalui mata pelajaran Pendidikan Islam dan
Akta Bahasa Kebangsaan telah digubal di bawah
Pendidikan Moral. Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan Malaysia.
• Penekanan terhadap aktiviti kokurikulum yang
Akta ini mula dikuatkuasakan pada 1 Julai 1971.
melibatkan semua kaum seperti unit berunifonn.
sukan dan permainan serta persatuan. 2. Bahasa Rasmi Pentadbiran
iii. Hasil daripada laporan jawatankuasa ini Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi menjadi antara
menghasilkan Kurikulum Baru Sekolah Rendah unsur penggerak jentera pentadbiran negara. Bahasa
(KBSR) yang diperkenalkan pada tahun 1982.
Melayu juga merupakan alat komunikasi rasmi dalam
Kurikulum Baru Sekolah Menengah (KBSM) dan
pelbagai urusan di kementerian dan jabatan kerajaan.
Falsafah Pendidikan Negara pula digubal pada
Bahasa Melayu digunakan sepenuhnya dalam urusan
tahun 1988.
mahkamah pada tahun 1990.
4. Falsafah Pendidikan Kebangsaan 3. Memperkasakan Bahasa Melayu dalam Sistem
Pendidikan
Falsafah Pendidikan Negara (FPN) digubal pada tahun
1988 untuk memperteguh hala tuju dan matlamat
i. Pembukaan sekolah menengah kebangsaan yang
pendidikan negara ke arah perpaduan. FPN ditukar
menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa
kepada Falsafah Pendidikan Kebangsaan pada tahun pengantar dipergiat di seluruh negara. Antaranya
59
Sekolah Alam Shah, Sekolah Seri Puteri dan Kolej iv. Peranan DBP ini adalah untuk memupuk perpaduan
Sultan Abdul Halim menggunakan bahasa Melayu dalam kalangan masyarakat berbilang kaum di
sebagai bahasa pengantar. negara ini. Slogan "Bahasa Jiwa Bangsa"
ii. Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa dilancarkan pada tahun 1960, agar dapat
pengantar dapat memupuk semangat kekitaan dan mengukuhkan pembinaan masyarakat yang bersatu
bersatu dalam kalangan murid. Bilangan guru padu melalui bahasa.
terlatih bahasa Melayu ditambah di sekolah
menengah kebangsaan dan guru khas untuk 7.4 Dasar Kebudayaan Kebangsaan
sekolah menengah jenis kebangsaan. Langkah ini
bermatlamat untuk memperkasakan bahasa Melayu Dasar Kebudayaan Kebangsaan dibentuk bagi
sebagai bahasa ilmu dan bahasa perpaduan. mewujudkan perpaduan negara dan integrasi nasional
melalui aspek kesenian dan kebudayaan. Dasar ini
4. Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) sebagai menjadi garis panduan masyarakat bagi membentuk
Pusat Keilmuan Bahasa Melayu dan mengekalkan identiti sebagai warganegara
Malaysia.
i. Penubuhan UKM merupakan usaha untuk
memartabatkan bahasa Melayu sebagai bahasa 1. Sejarah Pembentukan
ilmu. UKM ditubuhkan pada 18 Mei 1970. UKM
muncul sebagai pusat pengajian tinggi awam Dasar Kebudayaan Kebangsaan telah digubal dan
pertama yang berjaya memperkenalkan pengajian diperakui melalui Kongres Kebudayaan Kebangsaan
pelbagai jurusan dan bidang kursus dalam bahasa pada tahun 1971. Kongres ini boleh dianggap sebagai
Melayu. lanjutan daripada Kongres Rakyat 1956, iaitu Kongres
ii. Penubuhan Institut Bahasa, Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu. Kongres ini dirasmikan oleh
Kebudayaan Melayu (IBKKM) pada 1 Disember Perdana Menteri Malaysia kedua, Tun Abdul Razak
1972 menjadikan UKM sebagai pusat penyelidikan Hussein di Dewan Tunku Canselor, Universiti Malaya,
dan rujukan dalam bahasa, kesusasteraan dan Kuala Lumpur. Kongres ini dianjurkan oleh Kementerian
kebudayaan tamadun Melayu. Institut ini kemudian Kebudayaan, Belia dan Sukan.
bertukar nama kepada Institut Alam dan Tamadun
Melayu (ATMA) pada tahun 1992. Institut ini a. Prinsip Utama
menjadi tumpuan para penyelidik, sasterawan,
karyawan dan budayawan daripada pelbagai kaum Pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan
dari dalam dan luar negara. Pengiktirafan terhadap berteraskan tiga prinsip utama.
tokoh UKM seperti Muhammad Haji Salleh dan Siti
Zainon Ismail sebagai Sasterawan Negara i. Berteraskan kebudayaan rakyat asal rantau Melayu
membuktikan kejayaan UKM sebagai pusat sebagai tunjang Dasar Kebudayaan Kebangsaan.
keilmuan bahasa Melayu. ii. Unsur kebudayaan lain yang sesuai dan wajar
diterima sebagai elemen penting.
5. Peranan Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) iii. Islam menjadi unsur yang penting dalam
pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan.
i. Penubuhan DBP pada 22 Jun 1956 di Bukit
Timbalan, Johor Bahru, Johor, hasil daripada b. Matlamat Pembentukan
resolusi Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu
Ketiga. Pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan
ii. Penubuhannya bertujuan memartabatkan bahasa bertujuan mencapai tiga matlamat utama, iaitu:
Melayu sebagai bahasa rasmi dan bahasa ilmu.
Nama asal DBP ialah Balai Pustaka. Pengarah i. Mengukuhkan perpaduan bangsa dan negara
pertama DBP ialah Ungku Abdul Aziz bin Ungku melalui kebudayaan.
Abdul Hamid (jawatan ini kini dikenali sebagai Ketua ii. Memupuk dan memelihara keperibadian
Pengarah). js Pembukaan pejabat di wilayah dan kebangsaan yang terhasil daripada
cawangan di Pulau Pinang, Johor, Kelantan, kebudayaan kebangsaan
Sarawak dan Sabah bertujuan mengembangkan iii. Memperkaya dan mempertingkatkan kualiti
aktiviti bahasa dan sastera sebagai medium untuk kehidupan kemanusiaan dan kerohanian yang
memupuk perpaduan. seimbang dengan pembangunan
iii. DBP memainkan peranan penting dalam sosioekonomi.
mengembangkan bahasa dan sastera Melayu
melalui penerbitan buku dan majalah, risalah, c. Agensi Pelaksana
menganjurkan seminar dan bengkel serta pelbagai
aktiviti bersempena dengan Minggu dan Bulan i. Pelaksanaan Dasar Kebudayaan Kebangsaan
Bahasa Kebangsaan. melibatkan semua kementerian, agensi dan jabatan
yang berkaitan dengannya. Dasar ini dilaksanakan
60
oleh Kementerian Pelancongan, Kesenian dan mengikut kaum. Rakan-rakan penyokong serta guru
Kebudayaan (kini dikenali sebagai Kementerian penasihat rumah sukan akan bersorak memberikan
Pelancongan, Seni dan Budaya Malaysia), Jabatan sokongan kepada atlet rumah sukan masing-
Kesenian dan Kebudayaan Negara, Majlis masing tanpa mengira kaum.
Kebudayaan Negeri, Istana Budaya serta Akademi
Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan (ASWARA). 2. Majlis Sukan Universiti Malaysia (MASUM)
2. Citrawarna Malaysia i. Majlis Sukan Universiti Malaysia (MASUM) bermula

pada tahun 1974. MASUM ditubuhkan bertujuan
i. Dasar Kebudayaan Kebangsaan dijelmakan melalui mengadakan pertandingan sukan dalam kalangan
program seperti Citrawarna Malaysia yang penuntut dan staf universiti tempatan bagi
melibatkan pelbagai kaum dan budaya. Program ini memupuk perpaduan dan integrasi nasional.
mula dianjurkan pada tahun 1999 yang merupakan ii. MASUM menjadi medan untuk atlet menunjukkan
promosi pelancongan. kebolehan dalam sukan. Penganjuran MASUM
ii. Antara program yang dijalankan termasuklah secara bergilir-gilir dapat menggalakkan integrasi
memperagakan kebudayaan, pakaian, tarian dan antara negeri.
nyanyian rakyat Malaysia. Program Citrawarna
diadakan di Dataran Merdeka bulan Mei setiap 3. Sukan Malaysia (SUKMA)
tahun dengan melibatkan rakyat pelbagai kaum dan
budaya. i. Sukan Malaysia (SUKMA) diadakan secara
dwitahunan pada peringkat kebangsaan yang
3. Penggiat Budaya disertai oleh 13 buah negeri dan Wilayah
Persekutuan.
i. Dasar Kebudayaan Kebangsaan melahirkan ii. SUKMA bertujuan mengeratkan hubungan kaum
ramai tokoh dan penggiat budaya yang serta integrasi antara negeri. SUKMA pertama
tersohor. Tokoh ini memberikan sumbangan diadakan di Kuala Lumpur dari 19 April 1986 hingga
yang besar terhadap proses membudayakan 26 April 1986 yang disertai oleh 3849 atlet dari 13
masyarakat dan kebudayaan bangsa. buah negeri di Malaysia.
ii. Sumbangan mereka juga penting dalam
menggalakkan penghasilan karya seni 4. Penganjuran Sukan
tempatan yang bermutu tinggi dan
memartabatkan khazanah asli negara. i. Kejayaan Malaysia menganjurkan pelbagai jenis
sukan pada peringkat serantau dan antarabangsa
7.5 Sukan sebagai Alat Perpaduan juga membuktikan sukan dapat menyatukan
masyarakat berbilang kaum di negara kita.
Sukan merupakan satu medium untuk memupuk ii. Komitmen pemimpin dan kesungguhan para
perpaduan kaum dan integrasi nasional di Malaysia. sukarelawan pelbagai kaum memastikan
Sukan dapat mengeratkan hubungan muhibah dan penganjuran sukan yang cemerlang mendapat
menerapkan rasa saling hormat dalam kalangan pengiktirafan banyak pihak. Antara sukan
peserta. Selain itu, sukan mampu mewujudkan antarabangsa yang berjaya dianjurkan oleh
masyarakat yang sanggup memberikan sumbangan Malaysia termasuklah Hoki Piala Dunia, Sukan
demi kesejahteraan sosial dan kecemerlangan sukan Komanwel, Piala Thomas, South East Asia Games
negara. atau Sukan SEA, Sukan Permotoran Formula 1 dan
sukan berbasikal Le Tour de Langkawi.
1. Sukan dan Perpaduan Melalui Pendidikan
5. Kejayaan Malaysia Kebanggaan Bersama
i. Sukan merupakan aktiviti kokurikulum yang sangat
digalakkan dalam kalangan murid sekolah. Dasar 1 i. Kejayaan pasukan negara dalam pertandingan
Murid 1 Sukan dan Rancangan Integrasi Murid sukan antarabangsa seperti Sukan Olimpik, Sukan /
untuk Perpaduan (RIMUP) menggalakkan murid Komanwel, Sukan Asia, Sukan SEA dan Pestabola
pelbagai kaum melibatkan diri dalam sukan yang Merdeka merupakan hasil kerjasama serta kesun
digemari. Dasar ini juga memberikan peluang gguhan pelbagai pihak.
kepada murid pelbagai kaum untuk menceburi ii. Dalam pasukan seperti bola sepak, hoki,
bidang sukan serta dapat memupuk semangat setia badminton, renang, boling dan olahraga, pemain
kawan dan berpasukan. Selain itu, dasar ini juga dan jurulatih bekerjasama tanpa mengira kaum.
mampu melahirkan atlet yang berkaliber sehingga iii. Kejayaan pasukan negara ini merupakan harapan
ke peringkat antarabangsa. seluruh rakyat Malaysia. Jelaslah bahawa sukan
ii. Kejohanan olahraga tahunan sekolah melibatkan memainkan peranan yang penting dalam
murid yang terdiri daripada pelbagai kategori umur membentuk sebuah pasukan yang bersatu dan
dan kaum. Tiada acara sukan yang dipertandingkan saling bekerjasama untuk mencapai kejayaan.
61
iv. Malaysia turut melakar kejayaan dalam sukan 7.6 Rukun Negara sebagai Tonggak Kesejahteraan
paralimpik seperti Kejohanan Olahraga Paralimpik Negara
Dunia. Atlet negara menunjukkan prestasi
cemerlang dengan meraih kemenangan dalam i. Rukun Negara ialah ideologi negara yang dibentuk
pelbagai jenis sukan seperti olahraga dan sebagai sebahagian daripada usaha kerajaan untuk
memanah. menyatukan dan membimbing rakyat ke arah
perpaduan.
ii. Rukun Negara merupakan susunan prinsip hidup
6. Laungan "Malaysia Boleh" masyarakat yang mengandungi nilai kenegaraan
dan norma sosial yang mencakupi seluruh aspek
i. Slogan "Malaysia Boleh" menunjukkan patriotisme kehidupan bernegara seperti politik, ekonomi,
rakyat Malaysia tanpa mengira kaum, agama dan agama, budaya dan perundangan. Rukun Negara
budaya ketika menyokong pasukan Malaysia yang juga menggariskan ikrar yang perlu dihayati oleh
bertanding dalam kejohanan peringkat serantau warganegara Malaysia dan dianggap sebagai
dan antarabangsa. falsafali hidup rakyat Malaysia.
ii. Slogan ini asalnya untuk kempen Malaysia menjadi
tuan rumah kejohanan Piala Thomas dan Uber 1. Sejarah Pembentukan
pada tahun 1992 dan penyertaan Malaysia di
kejohanan Olimpik yang diadakan di Sepanyol serta Rukun Negara dibentuk ekoran daripada peristiwa 13
kejohanan Sukan SEA di Singapura 1993. Laungan Mei 1969. Rukun Negara hasil daripada perbincangan
semangat "Malaysia Boleh" oleh penyokong dapat dan pemikiran Majlis Perundingan Negara (MAPEN)
dilihat apabila Malaysia muncul sebagai juara Piala yang dibentuk oleh MAGERAN pada 29 Januari 1970.
Thomas pada tahun 1992. Sokongan ini Rukun Negara telah diisytiharkan secara rasmi oleh
membuktikan bahawa rakyat Malaysia bersatu padu Yang di-Pertuan Agong IV pada 31 Ogos 1970
untuk kejayaan pasukan negara. bersempena dengan ulang tahun kemerdekaan yang
ke-13. Pada tahun 2020, genaplah 50 tahun Rukun
7. Peranan Organisasi dalam Perkembangan Negara dicipta.
Sukan dan Memupuk Perpaduan Kaum
2. Matlamat ke Arah Kesejahteraan
i. Beberapa agensi diberi tanggungjawab untuk
meningkatkan pencapaian dan kecemerlangan Rukun Negara dibentuk untuk mendukung cita-cita
sukan negara pada peringkat antarabangsa. mencapai beberapa matlamat. Setiap matlamat ini
Antaranya termasuklah Kementerian Belia dan berperanan bagi melahirkan sebuah negara yang
Sukan, Majlis Sukan Negara, Majlis Olimpik rakyatnya hidup bersatu padu, aiuan dan sejahtera.
Malaysia serta persatuan sukan peringkat
kebangsaan dan negeri. 3. Matlamat Rukun Negara
ii. Pegawai pengurusan, pakar perubatan sukan,
pegawai teknikal dan panel kejurulatihan yang i. Masyarakat Demokratik
terlibat dalam organisasi ini terdiri daripada pelbagai
kaum dengan kepakaran dalam bidang masing- Kita mendukung cita-cita hendak memelihara cara hidup
masing. demokratik apabila rakyat bertindak melalui parlimen
yang dilantik menerusi perlembagaan. Perlembagaan
8. Kepemimpinan Berwibawa negara menjamin kebebasan hak asasi dan kebebasan
kegiatan berpolitik asalkan tidak melanggar undang-
i. Kejayaan sukan di negara kita merupakan hasil undang negara. Kepentingan negara hendaklah
pengurusan sukan yang cekap dan teratur. diutamakan lebih daripada kepentingan sesuatu kaum.
Kecemerlangan ini juga disebabkan ketokohan
pemimpin persatuan sukan, jurulatih, para atlet dan ii. Negara Bersatu
pegawai sukan.
ii. Keunikan perkembangan sukan di negara kita Kita mendukung cita-cita untuk mencipta satu bangsa
memperlihatkan pelibatan kerabat diraja dan ahli dan negara yang bersatu padu. Setiap ahli masyarakat
politik sebagai penaung atau presiden persatuan menganggap diri mereka sebagai rakyat Malaysia tanpa
sukan. Sementara itu, bekas atlet pula menjadi mengira keturunan dan kepercayaan. Mereka
pengurus atau jurulatih pasukan. Peranan mereka mempunyai kesetiaan dan cinta akan negara.
penting untuk menarik minat dan sokongan rakyat
terhadap perkembangan industri sukan negara. iii. Masyarakat Liberal
Kita mendukung cita-cita hendak memelihara wujudnya

satu masyarakat yang liberal. Ahli masyarakat bebas
mengamalkan agama, adat resam serta kebudayaan
62
masing-masing sesuai dengan kepentingan perpaduan iii. Keluhuran Perlembagaan
negara. Ahli masyarakat bercita-cita mencipta satu
masyarakat yang boleh menjadi sumber kekuatan Prinsip ini membawa maksud ketertinggian dan juga
kepada bangsa dan negara Malaysia. keagungan perlembagaan atau undang-undang.
Perlembagaan berfungsi memberikan perlindungan dan
iv. Masyarakat Progresif hak kepada setiap anggota masyarakat dalam negara.
Prinsip ini menekankan supaya rakyat dapat menerima,
Kita mendukung cita-cita hendak menegakkan satu mematuhi dan mempertahankan kemuliaan
masyarakat yang progresif mengikut kemajuan sains perlembagaan.
dan teknologi di samping mengamalkan nilai-nilai
ketuhanan. Masyarakat progresif adalah satu iv. Kedaulatan Undang-undang
masyarakat yang bergerak maju sejajar dengan
perubahan dan kemajuan pada bangsa dan negara Prinsip ini menuntut setiap rakyat menghormati undang-
undang, tidak melakukan kesalahan di sisi undang-
v. Masyarakat Adil undang dan berusaha untuk menyokong
penguatkuasaannya. Rakyat perlu bertanggungjawab
Kita mendukung cita-cita untuk mencipta satu mempertahankan dan memelihara kedaulatan undang-
masyarakat yang adil apabila semua anggota undang daripada dicabaroleh mana-mana pihak demi
masyarakat mempunyai peluang yang sama untuk mengekalkan kehidupan yang aman dan harmoni.
menikmati kekayaan negara.
Masyarakat yang adil akan wujud apabila pihak yang v. Kesopanan dan Kesusilaan
lemah dan berkurangan dibantu supaya mereka
mempunyai peluang yang sama untuk bersaing dan Prinsip ini adalah untuk memastikan bahawa setiap
bebas daripada penindasan. rakyat perlu sentiasa bersopan santun, hormat-
menghoimati dan berakhlak mulia. Kesopanan dan
4. Prinsip Rukun Negara kesusilaan dapat menjamin hubungan baik sesama
kaum agar terus kekal terpelihara. Prinsip ini menjadi
Rukun Negara mempunyai lima prinsip yang perlu garis panduan yang perlu dijadikan amalan dan disemai
dihayati oleh rakyat Malaysia. dalam diri setiap rakyat Malaysia. Penghayatan nilai
murni akan melahirkan suasana yang harmoni dan
i. Kepercayaan kepada Tuhan saling bertolak ansur.
Prinsip ini menunjukkan bahawa agama menjadi

panduan hidup untuk membentuk keperibadian yang
baik dan landasan dalam membina keharmonian kaum.
Perlembagaan Malaysia menetapkan bahawa Islam
ialah agama rasmi Persekutuan. Agama dan
kepercayaan lain boleh diamalkan dengan aman dan
tenteram. Kita perlu saling memahami dan menghormati
serta bertoleransi dalam aspek keagamaan.
ii. Kesetiaan kepada Raja dan Negara
Prinsip ini menjelaskan bahawa negara kita

mengamalkan sistem pemerintahan Raja
Berperlembagaan. Raja merupakan simbol penyatuan
dan perpaduan rakyat berbilang kaum. Pengamalan
prinsip ini dapat melahirkan rakyat yang menghormati
simbol kedaulatan negara, mematuhi undang-undang,
berusaha untuk meningkatkan imej negara dan berani
mempertahankan kedaulatan negara serta mempunyai
ciri patriotisme yang teguh.
63
Bahagian A: Soalan Objektif III. menyedia tenaga kerja mahir
IV. Memperkukuhkan semangat kekitaan
1. Perpaduan dan integrasi merupakan dua
A I dan II
konsep yang saling berkait rapat melalui dua
proses yang berbeza. Kedua-dua konsep ini B I dan IV
berteraskan C II dan III
ms I. Perpaduan kaum D III dan IV
140 II. Prinsip Rukun Negara
III. Perlembagaan Persekutuan 7. Laporan Rahman Talib 1960 masih mengekalkan
IV. Penggunaan bahasa yang sama teras sistem pendidikan kebangsaan. Antara
A I dan II berikut yang manakah syor laporan tersebut?
A Memperkenalkan kursus kemahiran
B I dan IV
B Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar
C II dan III C Sistem persekolahan bercorak intergrasi
D III dan IV
D Memperkenalkan sistem persekolahan
aneka jurusan
2. Pentadbiran British menyebabkan
berlakunya pemisahan kaum dari segi 8. Tokoh yang memainkan peranan menyusun
ms A penggunaan bahasa Dasar Pelajaran Kebangsaan melalui
141 B kegiatan ekonomi Penyata Jawatankuasa Pelajaran 1956 dan
C cara hidup Laporan Rahman Talib pada tahun 1960
ialah
D pemikiran ms A Aminuddin Baki
145 B Tun Abdul Razak
3. Jabatan yang berperanan mendraf satu C Tun Hussien Onn
ideologi untuk negara yang dikenali sebagai
D Abdul Rahman Talib
Rukun Negara ialah
ms A Jabatan Kehakiman
142 B Jabatan Perdana Menteri 9. Jawatankuasa Kabinet ditubuhkan pada
C Jabatan Perpaduan Negara September 1974.
Apakah fungsi jawatankuasa ini?
D Jabatan Pembangunan luar bandar A Menambaik sistem pelajaran
kebangsaan
4. Bagaimanakah kerajaan memberikan B Menyusun semula sistem pelajaran
tumpuan kepada pembangunan masyarakat kebangsaan
luar bandar? C Mengkaji semula pelaksanaan sistem
ms A Melaksanakan pembangunan ekonomi pelajaran kebangsaan
143 wilayah D Mencadangkan mata pelajaran baru
B Memajukan bidang perindustrian untuk sekolah kebangsaan
C Menambah pendapatan rakyat
D Rancangan pembangunan tanah 10. Kedudukan bahasa kebangsaan diperkukuh
dengan memperuntuk-kannya sebagai
5. Kerajaan menambah baik Dasar Pendidikan bahasa pengantar utama dalam sistem
Kebangsaan yang sedia ada melalui Akta pendidikan kebangsaan melalui
Pendidikan 1996 bertujuan mengukuhkan
ms I. perpaduan kaum
ms A Akta Pendidikan 1996
143 II. integrasi nasional
147 B Akta komunikasi dan Bahasa
III. kesejahteraan rakyat
IV. meningkatkan ekonomi C Seksyen 2 Akta Bahasa
A I dan II D Perkara 152 Perlembagaan
B I dan IV Persekutuan
C II dan III
D III dan IV 11. Pernyataan berikut berkaitan dengan
Perkara 152 dalam Perlembagaan Malaysia.
6. Matlamat Dasar Pendidikan Kebangsaan
diperkenalkan bertujuan Bahasa Melayu digunakan sebagai alat
ms I. Membentuk jati diri untuk memupuk perpaduan kaum
144 II. menyatupadukan rakyat
64
Bagaimanakah Bahasa Melayu dapat 17. Pasukan bola sepak kebangsaan berjaya
memupuk perpaduan kaum? melayakkan diri ke Sukan Olimpik pada
tahun 1980 selepas mengalahkan Korea
A Alat perhubungan
Selatan 2-1.
B Bahasa pengantar Di manakah Sukan Olimpik tersebut
C Bahasa ilmu diadakan
D bahasa rasmi A Munich
B Moscow
12. Hasil daripada resolusi Kongres Bahasa dan C Montreal
Persuratan Melayu Ketiga Dewan Bahasa D Los Angeles
dan Pustaka (DBP) ditubuhkan di
A Kuala Lumpur
18. Slogan "Malaysia Boleh" menunjukkan
B Johor Bahru patriotisme rakyat Malaysia. Ia mula digunakan
C Shah Alam dalam
D Seremban A kempen Piala Thomas dan Uber
B Sukan SEA di K.Lumpur 2001
13. Siapakah yang merasmikan Kongres C Sukan komanwel K.Lumpur 1998
Kebudayaan Kebangsaan pada tahun 1971? D Sukan Olimpik Sydney 2000
A Tun Abdul Razak
B Prof. Ungku Abdul Aziz 19. Mengapakah Majlis Perundingan Negara
C Tunku Abdul Rahman Putra mengisytiharkan Rukun Negara pada 31 Ogos
D Dato Muhammad Haji Salleh 1970?
A Menyusun semula masyarakat
14. Antara yang berikut, yang manakah berkaitan B Meningkatkan kemajuan ekonomi
dengan matlamat utama Dasar Kebudayaan C Memperkukuhkan perpaduan rakyat
Kebangsaan? D Memartabatkan bahasa kebangsaan
I. Mengekalkan identiti negara
II. Memperlihatkan keperibadian 20. Apakah matlamat Rukun Negara?
kebangsaan A Menjadi sebuah negara yang maju
III. Islam menjadi unsur yang penting B Membentuk masyarakat progresif
IV. Berteraskan kebudayaan rakyat asal C Memberi kebebasan mutlak
rantau Melayu D Memupuk keharmonian
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
15. Apakah manfaat utama Kejohanan olahraga

tahunan yang diadakan di sekolah?
A Memupuk perpaduan rakyat
B Menggalakkan integrasi nasional
C Memupuk semangat setia kawan
D Melahirkan pelajar berminda sihat
16. Apakah tujuan Sukan Malaysia (SUKMA)

diadakan?
A Memantapkan ekonomi negara
B Memperkukuh perpaduan rakyat
C Memajukan industri pelancongan
D Mengimbangi ekonomi antara kaum
65
1. Pembinaan negara Malaysia berasaskan perpaduan kaum dan integrasi nasional. Elemen ini menjadi asas
kekuatan negara kita yang terdiri daripada rakyat berbilang kaum.
a. Jelaskan konsep
i. Perpaduan Kaum
............................................................................................................................
2 markah
ii. Integrasi Nasional
......................................................................................................................................
2 markah
b. Nyatakan kesan dasar pentadbiran British terhadap masalah hubungan kaum di negara kita.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
c. Pada pendapat anda, mengapakah semangat kerjasama dan toleransi dalam masyarakat berbilang
kaum perlu dihayati dan diamalkan oleh rakyat Malaysia.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
2. Dasar Kebudayaan Kebangsaan dibentuk bagi mewujudkan perpaduan negara dan integrasi nasional
melalui aspek kesenian dan kebudayaan.
a. Senaraikan tiga prinsip utama pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
66
b. Nyatakan kementerian dan agensi yang terlibat dalam melaksanakan Dasar Kebudayaan Kebangsaan.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
c. Senaraikan tokoh penggiat budaya yang memberikan sumbangan besar terhadap proses
membudayakan masyarakat dan kebudayaan bangsa
i. ......................................................................................................................................
ii ......................................................................................................................................
2 markah
d. Pada pendapat anda, apakah iktibar yang dapat diambil daripada pembentukan Dasar Kebudayaan
Kebangsaan
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
1. Penjajahan British telah meninggalkan kesan besar dalam mencorak hubungan antara kaum di negara kita
sehingga kini.
a. Jelaskan kesan dasar British yang membawa kepada masalah perpaduan kaum tersebut.
6 markah
b. Apakah langkah yang diambil oleh kerajaan dalam bidang sosioekonomi untuk memperkasa hubungan
antara kaum
8 markah
c. Cadangkan langkah-langkah yang boleh diambil bagi memupuk semangat perpaduan dalam kalangan
masyarakat berbilang kaum di negara kita
6 markah
67
BAB 8: MEMBINA KEMAKMURAN NEGARA Rancangan Buku Hijau, memperkasakan peranan
agensi kerajaan, pembangunan tanah oleh FELDA,
8.1 Pembentukan Dasar Ekonomi Baru (DEB] pembangunan wilayah, pemilikan modal saham,
pengenalan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) dan
Dasar Ekonomi Baru (DEB) dilaksanakan dalam tempoh pendidikan untuk tenaga kerja mahir.
20 tahun bermula pada tahun 1970 hingga tahun 1990.
DEB dilancarkan melalui Rangka Rancangan Jangka 1. Meningkatkan Taraf Hidup Rakyat
Panjang Pertama (RRJP1) yang merangkumi empat
Rancangan Pembangunan Lima Tahun Malaysia. Rancangan meningkatkan taraf hidup melibatkan
Dasar ini bertujuan memulihkan ketidakseimbangan penduduk di luar bandar dan di bandar.
sosioekonomi yang wujud antara kaum, antara wilayah
dan antara kawasan dalam wilayah yang sama. a. Luar Bandar
Latar Belakang Pembentukan Tumpuan diberikan kepada. penduduk miskin yang

terdiri daripada petani, pekebun getah dan kelapa,
Majlis Perundingan Negara (MAPEN) ditubuhkan pada nelayan, buruh dan penduduk kampung baharu.
bulan Januari 1970 dianggotai oleh pelbagai lapisan
masyarakat. MAPEN ditubuhkan untuk mengadakan i. Usaha pembangunan dilakukan menerusi kegiatan
garis panduan bagi kerjasama antara kaum dan Gerakan Koperasi yang sedia ada di luar bandar.
integrasi nasional untuk memupuk identiti kebangsaan ii. Program yang dilaksanakan termasuklah
dalam kalangan rakyat. Hasilnya, terbentuk satu dasar penerokaan tanah baharu, bantuan peralatan
ekonomi negara yang dikenali sebagai DEB. Beberapa pertanian, khidmat nasihat, subsidi benih dan baja,
pakar ekonomi diamanahkan untuk merancang dan kemudahan kredit, pemasaran dan pusat kemajuan
merangka dasar berkenaan. Antara pakar yang terlibat peladang.
termasuklah Dr. Rais Saniman (Malaysia), Dr. Just
Faaland (Norway) dan Dr. Jack R. Parkinson (Britain). b. Bandar
Matlamat Dasar Ekonomi Baru (DEB) Penduduk di bandar pula menghadapi kemiskinan
disebabkan pendapatan yang rendah dan masalah
Matlamat DEB adalah untuk mencapai perpaduan dan perumahan.
kesejahteraan kaum dengan menggunakan strategi
bersifat serampang dua mata. i. Usaha dilakukan oleh kerajaan untuk memajukan
pelbagai jenis perindustrian dan perniagaan yang
Strategi Dasar Ekonomi Baru (DEB) membuka peluang pekerjaan lebih banyak dan
meningkatkan pendapatan golongan miskin
i. Membasmi kemiskinan dengan menambahkan pelbagai kaum.
pendapatan dan memperbanyak peluang pekerjaan ii. Golongan ini juga disediakan dengan kemudahan
kepada rakyat tanpa mengira kaum. asas seperti pendidikan, bekalan air dan elektrik,
ii. Menyusun semula masyarakat untuk jalan raya, bantuan biasiswa dan buku teks
mengurangkan dan menghapuskan pengenalan percuma, makanan tambahan kepada kanak-kanak
kaum mengikut fungsi ekonomi. dan program rumah murah.
Isu Sosioekonomi c. Rancangan Buku Hijau
i. Jurang sosioekonomi antara bumiputera dengan Rancangan Buku Hijau peringkat kebangsaan telah
bukan bumiputera. dilancarkan oleh Tun Abdul Razak Hussein pada 20
ii. Jurang sosioekonomi antara masyarakat desa Disember 1974.
dengan bandar.
iii. Jurang sosioekonomi antara pantai timur dengan i. Matlamat rancangan ini untuk menambahkan
pantai barat. pendapatan rakyat dan pengeluaran bahan
iv. Jurang sosioekonomi antara negeri. makanan supaya cukup untuk keperluan negara.
8.2 Pelaksanaan Dasar Ekonomi Baru (DEB) ii. Rancangan ini memberikan tumpuan kepada
penggunaan tanah yang sepenuhnya.
Dasar Ekonomi Baru (DEB) dilaksanakan dengan iii. Mengusahakan tanah dengan tanaman jangka
menggunakan beberapa pendekatan bertujuan pendek, perkebunan berkelompok, penternakan,
melahirkan masyarakat yang bersatu padu melalui pemasaran yang baik dan projek kecil yang lain.
agihan ekonomi yang seimbang. Beberapa langkah
dilaksanakan dalam usaha membasmi kemiskinan dan
menyusun semula masyarakat. Antaranya termasuklah
meningkatkan taraf hidup rakyat, memperkenalkan
68
d. Peranan Agensi Kerajaan Wilayah Sahabat (Lahad Datu) dan Felda Umas
(Tawau).
Beberapa agensi kerajaan ditubuhkan untuk • FELDA juga mengadakan kerjasama dengan
mempelbagaikan kegiatan ekonomi yang boleh Sarawak melalui Sarawak Land Consolidation and
menambahkan pendapatarr rakyat dan membuka Rehabilitation Authority (SALCRA) untuk
peluang pekerjaan yang lebih banyak untuk semua pembukaan ladang kelapa sawit.
kaum. Agensi ini juga memberikan bantuan dari segi
peralatan, biji benih, kemudahan pinjaman dan khidmat f. Pembangunan Wilayah
nasihat. Antara agensi tersebut termasuklah Lembaga
Beras dan Padi Negara (LPN), Lembaga Pertubuhan Program pembangunan wilayah dijalankan dengan
Peladang (LPP), Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia pembukaan tanah untuk industri getah dan kelapa sawit.
(LKIM) dan Rubber Industry Smallholders Development
Authority (RISDA) atau dikenali sebagai Pihak Berkuasa • Lembaga Kemajuan Johor Tenggara (KEJORA).
Kemajuan Pekebun Kecil Perusahaan Getah. • Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah
(KETENGAH).
Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM) • Lembaga Kemajuan Pahang Tenggara (DARA).
• Lembaga Kemajuan Kelantan Selatan (KESEDAR).
• Ditubuhkan pada tahun 1971 untuk meningkatkan
taraf hidup nelayan dan memodenkan industry Urban Development Authority (UDA) atau dikenali
perikanan. sebagai Perbadanan Pembangunan Bandar ditubuhkan
pada tahun 1971 yang berperanan dalam sektor
Lembaga Pertubuhan Peladang (LPP) pembangunan industri dan pembangunan bandar
baharu. Antaranya termasuklah pembukaan bandar
• Ditubuhkan pada tahun 1973 untuk membantu baharu dan kawasan perindustrian di Bandar Tun
pekebun kecil, petani dan peladang yang terlibat Hussein Onn (Cheras) dan Bandar Baru Uda (Skudai).
dalam kegiatan koperasi
g. Pemilikan Modal Saham
Lembaga Beras dan Padi Negara (LPN)
Kaum bumiputera ketinggalan dalam pemilikan saham
• Ditubuhkan pada tahun 1971 untuk mengawal selia syarikat perdagangan. Keadaan ini mewujudkan
sector padi dan beras serta menstabilkan harga perbezaan dari segi taraf hidup dan jumlah pendapatan
padi. Pada tahun 1994 dikenali sebagai Beras antara kaum bumiputera dengan bukan bumiputera.
Nasional (BERNAS)
• Usaha dilakukan untuk menambah pemilikan modal
Pihak Berkuasa Kemajuan Pekebun Kecil saham bumiputera dalam sektor korporat bagi
Perusahaan Getah (RISDA) mewujudkan Masyarakat Perdagangan dan
Perindustrian Bumiputera (MPPB) melalui
• Ditubuhkan pada tahun 1973 untuk membantu penubuhan Permodalan Nasional Berhad (PNB)
dalam penyelidikan dan penanaman semula getah pada 17 Mac 1978.
• Amanah Saham Nasional (ASN) dan Amanah
e. Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan Saham Bumiputera (ASB) dilancarkan untuk
(FELDA) dan Pembangunan Tanah memudahkan kaum bumiputera memiliki saham
dalam syarikat berhad.
Pembukaan tanah baharu untuk pertanian dilakukan • Kaum bukan bumiputera turut diberi peluang dalam
secara teratur di bawah FELDA. Penduduk luar bandar pemilikan modal saham dengan pengenalan
yang miskin dipindahkan ke kawasan FELDA yang baru Amanah Saham Malaysia.
dibangunkan.
h. Pengenalan Industri Kecil dan Sederhana (IKS]
• Mereka diberi tanah seluas 10 ekar untuk
diusahakan dengan tanaman kelapa sawit, getah Industri kecil dan sederhana merujuk industri
dan rumah kediaman. pembuatan barangan menggunakan modal yang kecil
• Selain itu, terdapat kemudahan lain seperti klinik, dan tenaga kerja yang tidak ramai. Rakyat diberi
sekolah, pengangkutan dan koperasi FELDA yang peluang mengusahakan industri desa serta IKS. Usaha
dapat mengubah taraf hidup mereka. ini bagi memperbaik taraf hidup rakyat serta menambah
• FELDA juga menjalinkan kerjasama dengan daya pengeluaran dan pendapatan
kerajaan negeri bagi meneroka pembukaan tanah
baharu untuk pertanian. • Industri ini meliputi kraf tangan, makanan, pakaian
• Di Sabah, kerjasama FELDA dengan Yayasan dan inap desa.
Sabah telah membawa kepada pembukaan Felda • Antara IKS yang berjaya termasuklah Best Farm
Co., Nurul Food Industry Enterprise, Ramly Food
69
Processing Sendirian Berhad dan Faiza Marketing Matlamat DPN adalah untuk mencapai perpaduan
Sendirian Berhad. negara melalui pengagihan kekayaan. Matlamat ini
• Pinjaman, insentif dan nasihat diberikan melalui dapat dicapai melalui pembangunan seimbang antara
Bank Bumiputra (1965), Perbadanan Nasional negeri dan antara bandar dengan luar bandar melalui
Berhad (1969), Bank Pertanian Malaysia (1969) beberapa aspek. Matlamat DPN dilaksanakan melalui
yang kini dikenali sebagai Agrobank, Skim Rancangan Malaysia Keenam dan Rancangan
Pinjaman Khas Pertanian (1970) dan Amanah Malaysia Ketujuh.
Ikhtiar Malaysia (1987).
3. Objektif Dasar Pembangunan Nasional (DPN)
Hasilnya, muncul ramai usahawan muda yang dapat
menyumbang kepada pembangunan masyarakat dan Objektif DPN adalah untuk mewujudkan masyarakat
negara. yang bersatu padu dengan memperkukuh kestabilan
sosial dan politik serta mengekalkan pembangunan
i. Pendidikan Tenaga Kerja Mahir ekonomi yang berterusan. DPN menetapkan langkah ke
arah membolehkan Malaysia mencapai taraf negara
Kerajaan mengambil langkah untuk melahirkan tenaga yang maju dalam semua aspek seperti keadilan sosial,
kerja mahir yang mampu menampung keperluan dalam nilai, etika dan moral, kestabilan politik, kualiti hidup,
bidang pertanian dan perindustrian. kecekapan pentadbiran kerajaan serta kecemerlangan
ekonomi.
• Asas kepada latihan kemahiran ini diberikan sejak
di bangku sekolah melalui mata pelajaran 4. Strategi Dasar Pembangunan Nasional (DPN)
Kemahiran Hidup.
• Pendidikan menengah atas dibahagikan kepada Dasar Pembangunan Nasional (DPN) menggunakan
duajurusan, iaitu akademik dan vokasional. beberapa strategi yang merangkumi bidang ekonomi,
• Bagi memenuhi keperluan ini, sekolah teknik dan sosial serta pembangunan kemudahan fizikal untuk
vokasional, Maktab Perguruan Teknik, politeknik, meneruskan usaha membasmi kemiskinan dan
Universiti Teknologi Malaysia dan Uhiversiti menyusun semula masyarakat.
(lnstitut)Teknologi Maraditubuhkan.
• Kursus kemahiran ditawarkan dalam pelbagai Ekonomi
bidang untuk menampung permintaan terhadap
tenaga kerja mahir. i. Pelibatan aktif pihak swasta dalam pembangunan
ekonomi negara.
Kesannya, pekerja mahir dapat meningkatkan taraf ii. Melaksanakan program penanaman semula.
hidup dan pendapatan melalui kemahiran yang dimiliki. iii. Penggunaan sains dan teknologi.
iv. Meningkatkan pemilikan saham bumiputera.
8.3 Pembentukan Dasar Pembangunan Nasional
(DPN) Sosial
Rangka Rancangan Jangka Panjang Pertama (RRJP1) i. Memberikan insentif serta kemudahan pendidikan
dan DEB berakhir pada tahun 1990. Dalam tempoh untuk kemajuan masyarakat miskin tanpa mengira
pelaksanaan DEB (1970-1990), ekonomi Malaysia kaum.
berkembang dengan pesatnya. Kejayaan menyeluruh ii. Mewujudkan masyarakat perdagangan dan
yang telah dicapai memerlukan masa yang lebih lama perindustrian bumiputera.
untuk menampakkan hasil yang berkesan. Usaha yang iii. Membentuk masyarakat yang berdisiplin dan
dilaksanakan melalui DEB diteruskan pula oleh DPN. progresif.
1. Latar Belakang Pembentukan Kemudahan Fizikal dan Alam Sekitar
Dasar Pembangunan Nasional (DPN) dilancarkan oleh i. Menyediakan dan menambah baik kemudahan
Tun Dr. Mahathir Mohamad, Perdana Menteri Malaysia asas.
keempat pada 17 Jun 1991. DPN merupakan ii. Pembangunan mapan tanpa mengabaikan alam
kesinambungan DEB yang dirangka untuk tempoh 10 sekitar.
tahun (1991-2000) melalui Rangka Rancangan Jangka
Panjang Kedua (RRJP2). DPN merupakan usaha untuk 8.4 Pelaksanaan Dasar Pembangunan Nasional
menjadikan Malaysia sebuah negara maju berdasarkan (DPN)
Wawasan 2020.
Strategi asas DEB diteruskan dalam pelaksanaan DPN,
2. Matlamat Dasar Pembangunan Nasional (DPN) iaitu membasmi kemiskinan serta menyusun semula
masyarakat untuk memperbaik ketidakseimbangan
sosial dan ekonomi antara kaum. Pelaksanaan DPN
70
juga dilakukan melalui pemilikan modal saham dan
pembangunan wilayah. i. Majlis Amanah Rakyat (MARA).
ii. Perbadanan Nasional Berhad (PERNAS).
1. Pembasmian Kemiskinan iii. Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri (PKEN).
Kerajaan meneruskan usaha untuk menghapuskan Pada masa yang sama, kaum bukan bumiputera diberi
kemiskinan tegar dalam kalangan pelbagai kaum peluang untuk menyertai projek penswastaan.
khasnya golongan bumiputera.
4. Pembangunan Wilayah
i. Pemberian subsidi dan sokongan diteruskan
kepada golongan penanam padi dan nelayan. Kerajaan meneruskan rancangan pembangunan
Tumpuan diberikan kearah mempertingkatkan wilayah untuk meningkatkan integrasi ekonomi yang
produktiviti pengeluaran mereka. saling melengkapi antara negeri. Usaha memperbaik
ii. Golongan belia pula diberi latihan di agensi ketidakseimbangan pembangunan wilayah
kerajaan seperti Pusat Latihan Kemahiran Giatmara memudahkan pencapaian kesamarataan pendapatan
dan Institut Latihan Perindustrian (ILP) bagi antara kaum di negara ini.
membolehkan mereka mendapatkan kerja yang
berkaitan dengan kemahiran dan berpendapatan i. Malaysian Agricultural Research and Development
tinggi. Institute - MARDI (Institut Penyelidikan dan
Kemajuan Pertanian Malaysia) ditingkatkan.
2. Penyusunan Semula Masyarakat ii. Konsep pertanian pintar digunakan untuk
meningkatkan hasil pertanian.
Langkah menyusun semula masyarakat dilakukan iii. Penyebaran industri terpilih digalakkan dengan
dengan pembentukan Masyarakat Perdagangan dan mendorong sektor swasta menempatkan semula
Perindustrian Bumiputera (MPPB). Hal ini bertepatan kilang tambahan di negeri yang kurang maju
dengan Perlembagaan Persekutuan (Perkara 153). dengan kemudahan fizikal, pendidikan, kesihatan
dan perumahan. Kawasan-kawasan ini akan
i. Meningkatkan tenaga kerja dan penyertaan menjadi pusat pertumbuhan baharu ekonomi yang
bumiputera dalam pengurusan sektor moden dapat menyumbang kepada pembangunan wilayah.
seperti pembuatan dan perkhidmatan.
ii. Latihan dalam bidang pengurusan harta dan etika
perniagaan diberikan oleh agensi kerajaan. 8.5 Pencapaian Dasar Ekonomi Baru (DEB) dan
iii. Pemberian kontrak, kuota dan lesen kepada Dasar Pembangunan Nasional (DPN)
perniagaan milik bumiputera dan syarikat usaha
sama dengan bukan bumiputera turut dilaksanakan. Pelaksanaan DEB dan DPN membawa perubahan
iv. Perhatian khusus diberikan kepada penyertaan kepada kemajuan ekonomi serta taraf hidup penduduk.
bumiputera dalam IKS. Pencapaian kedua-dua dasar ini dapat dilihat dari aspek
v. Usaha sama secara aktif antara bumiputera dengan sosial dan ekonomi.
bukan bumiputera digalakkan untuk membolehkan
syarikat bumiputera meningkatkan prospek Aspek Sosial
perniagaan.
vi. Bagi membolehkan bumiputera bersaing dalam Pencapaian dari aspek sosial dapat dilihat dari segi
perniagaan moden, mereka akan didedahkan penurunan kadar kemiskinan, peningkatan kualiti hidup,
dengan teknologi terbaru, di samping kemudahan kemunculan golongan pertengahan, masyarakat
modal, maklumat pasaran dan hubungan perdagangan dan perindustrian bumiputera. Selain itu,
perniagaan dalam pasaran antarabangsa. pencapaiannya juga meliputi pembangunan pendidikan,
perkembangan sistem pengangkutan dan perhubungan
3. Penyusunan Semula Modal Saham serta perkembangan bandar baharu.
Penyusunan semula modal saham dalam sektor 1. Penurunan Kadar Kemiskinan

korporat terus dilaksanakan di bawah DPN. Langkah ini
dibuat supaya bahagian saham kaum bumiputera dapat Kadar kemiskinan di Malaysia berjaya dikurangkan.
dipertingkatkan selaras dengan matlamat asal DEB bagi Usaha kerajaan mempelbagaikan kegiatan ekonomi
mencapai sekurang-kurangnya 30 peratus dalam membuka peluang pekerjaan dan menambah
pemilikan, penguasaan dan pengurusan sektor moden. pendapatan isi rumah yang melibatkan semua kaum.
Tindakan akan diambil melalui program penswastaan Kerajaan juga menambah baik peluang untuk rakyat
bagi memperuntukkan sejumlah saham untuk projek mendapatkan kemudahan awam yang dapat
yang diswastakan kepada bumiputera. Penswastaan meningkatkan taraf dan kualiti hidup. Keperluan tenaga
syarikat perniagaan milik agensi amanah yang kerja dalam bidang pertanian dan perindustrian dapat
dikhaskan untuk bumiputera seperti yang berikut:
71
mengurangkan masalah pengangguran dan kadar dengan tawaran pekerjaan dalam syarikat dan
kemiskinan rakyat. industri yang dimiliki oleh golongan ini.
i. Pelaksanaan DEB menyebabkan kadar kemiskinan 5. Pembangunan pendidikan

penduduk dapat dikurangkan daripada 49.3 peratus
pada tahun 1970 kepada 17.1 peratus pada tahun Pembangunan pendidikan berlaku seiring dengan
1990. pembangunan ekonomi. Pembangunan ekonomi
ii. Pelaksanaan DPN pula mengurangkan kadar memerlukan tenaga kerja mahir yang berpendidikan.
kemiskinan kepada 7.2 peratus pada tahun 2000.
i. Selepas tahun 1990, berlaku pertumbuhan institusi
2. Peningkatan Kualiti Hidup pendidikan di bawah kelolaan pihak kerajaan dan
swasta.
Pertumbuhan ekonomi dan peningkatan pendapatan ii. Pada masa yang sama, muncul graduan dalam
menyebabkan kualiti hidup rakyat meningMt-uHal ini bidang sains, teknologi dan teknikal.
dapat dilihat dari aspek peningkatan tahap kesihatan iii. Kebolehan dalam bidang ini amat diperlukan kerana
rakyat yang semakin baik. Begitu juga dari aspek permintaan yang tinggi dalam bidang perindustrian
pendidikan, pemilikan barang keperluan asas dan dan k-ekonomi.
penyediaan infrastruktur seperti hosptal dan klinik untuk iv. Pendidikan tinggi juga memperbaik taraf hidup
keperluan rakyat. Kualiti hidup menunjukkan rakyat Malaysia.
kesejahteraan rakyat dan kemakmuran negara semakin
baik selepas tahun 1990. 6. Pengangkutan dan Perhubungan
Pembangunan ekonomi memberikan kesan terhadap

3. Kemunculan Golongan Pertengahan pemodenan pengangkutan awam. Pelaburan dibuat
oleh pihak kerajaan dan swasta dalam bidang
Dasar Ekonomi Baru (DEB) dan DPN berjaya pengangkutan untuk memenuhi keperluan perindustrian
meningkatkan penyertaan bumiputera dan bukan serta perdagangan.
bumiputera dalam pekerjaan di bandar dengan Jaringan sistem jalan raya, pengangkutan udara, kereta
kewujudan masyarakat baharu yang terdiri daripada api dan pelabuhan yang moden merancakkan aktiviti
golongan profesional, pemodal, teknikal, pentadbiran ekonomi negara termasuklah ke kawasan pedalaman.
dan pengurusan. Sistem pengangkutan juga memudahkan proses
integrasi antara Semenanjung Malaysia dengan
i. Perkembangan ekonomi menyebabkan keperluan Sarawak dan Sabah.
terhadap bidang kerja ini semakin meningkat.
ii. Mereka dianggap sebagai golongan pertengahan 7. Perkembangan Wilayah
dalam masyarakat.
iii. Kemunculan golongan ini menunjukkan dasar Perkembangan ekonomi melalui DEB dan DPN
ekonomi yang dilaksanakan oleh kerajaan dan menyebabkan kemunculan beberapa bandar baharu.
pihak swasta memberikan kesan terhadap Antaranya termasuklah Felda Segitiga Jengka yang
peningkatan taraf hidup rakyat. berkembang daripada sebuah tanah rancangan FELDA
iv. Masyarakat baharu ini juga memberikan menjadi sebuah bandar. Bandar ini kemudiannya
sumbangan yang besar kepada pendapatan dan dikenali sebagai Bandar Tun Abdul Razak pada 7 Julai
kemakmuran negara. 2011.
4. Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian i. Jengka ditubuhkan melaiui projek Segitiga Jengka
Bumiputera oleh FELDA. Nama Segitiga Jengka digunakan
dengan mengambil kira lokasi Jengka yang terletak
Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian di antara tiga daerah, iaitu Temerloh, Maran dan
Bumiputera diwujudkan melalui DEB dan DPN yang Jerantut.
bergiat dalam pelbagai bidang ekonomi. ii. Pelbagai kemudahan perkhidmatan disediakan
seperti pejabat pos, hospital, bank, institusi
i. Golongan ini membentuk kelas bumiputera pendidikan, stadium mini, pusat perniagaan dan
komersial yang melibatkan diri dalam sektor pejabat pentadbiran kerajaan.
korporat. iii. Terdapat kilang yang beroperasi di kawasan
ii. Muncul tokoh bumiputera dalam bidang perbankan, perindustrian di bandar ini seperti Kilang Alps,
pemodal saham, pemilik syarikat, pemilik Kilang Bimbingan Bank Pembangunan serta
pelabuhan dan usahawan muda. bengkel kereta dan motor.
iii. Kemunculan golongan ini turut memberikan faedah
kepada peningkatan taraf hidup golongan miskin
72
8. Aspek Ekonomi 12. Taman Teknologi Perindustrian
Dasar Ekonomi Baru (DEB) dan DPN juga membawa i. Taman teknologi perindustrian merupakan pusat
perubahan dari aspek ekonomi. Kedua-dua dasar ini penyelidikan dan pembangunai industri Pusat ini di
menyebabkan berlaku perkembangan dalam bawah Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi
perindustrian dan perdagangan yang meningkatkan Malaysia.
kestabilan ekonomi negara. Perkembangan ini ii. Kementerian ini dipertanggungjawabkan untuk
berasaskan perindustrian berteknologi tinggi, menjalankan penyelidikan dan inovasi bagi
perkembangan kawasan perindustrian baharu dan membangunkan teknologi perindustrian.
industri kereta nasional.
13. Zon Perindustrian Bebas
9. Perindustrian Berteknologi Tinggi
i. Zon Perindustrian Bebas merupakan kawasan
Mulai tahun 1980-an, program perindustrian negara perdagangan yang diberi pelepasan cukai atau tarif
mengalami satu lagi perkembangan, iaitu industri berat sebagai insentif.
yang bertujuan memperkukuh asas perindustrian ii. Tujuannya menarik pengusaha melabur dan
negara dan menambahkan kemahiran rakyat dalam merangsang ekonomi kawasan sekitarrya.
bidang teknologi yang lebih tinggi. iii. Kawasan ini sering digunakan oleh syarikat
multinasional seperti Sime Darby Berhad, Axiata
i. Perindustrian ini melibatkan penggunaan moden Group Berhad dan Proton Holdings Berhad untuk
yang memerlukan kemahiran tinggi dan modal yang menjalankan aktiviti perniagaan dan perdagangan.
besar.
ii. Industri teknologi tinggi dikendalikan oleh The 14. Kenderaan Buatan Malaysia
Heavy Industries Corporation of Malaysia Berhad
(HICOM) yang ditubuhkan pada tahun 1980. Penubuhan HICOM dan Kajian Dasar Perindustrian
iii. Antara projek yang dilaksanakan termasuklah Malaysia pada tahun 1983 telah menggalakkan
membaiki kapal (Limbungan Pasir Gudang, Johor), pertumbuhan industri kereta dan motosikal buatan
besi dan keluli (Perai, Pulau Pinang dan Teluk Malaysia.
Kalung, Terengganu), loji gas cecair (Bintulu,
Sarawak), stesen janakuasa (Raub, Pahang), kilang i. Industri kereta tempatan dipelopori oleh
penapis petroleum (Kerteh; Lutong dan Port Perusahaan Otomobil Nasional (PROTON) dan
Dickson) dan satelit komunikasi. Perusahaan Otomobil Kedua (PERODUA).
PROTON ditubuhkan pada 7 Mei 1983 manakala
10. Kawasan Perindustrian Baharu PERODUA pula ditubuhkan pada tahun 1993.
ii. Motosikal dan Enjin Nasional Sdn. Bhd.
Pelaksanaan DEB dan DPN mewujudkan pelbagai (MODENAS) merupakan syarikat pengeluar
bentuk kawasan perindustrian. Autaranya termasuklah motosikal nasional yang menghasilkan pelbagai
estet perindustrian, zon perindustrian bebas dan taman model motosikal kecil 200 cc untuk pasaran
teknologi industri. Rasional pembentukan kawasan tempatan dan antarabangsa.
perindustrian ialah berdekatan dengan sumber bahan iii. Perusahaan kereta dan motosikal nasional
mentah, infrastruktur dan bekalan buruh yang membuka peluang pekerjaan untuk tenaga .kerja
mencukupi. Di samping itu, kawasan ini membantu yang terdiri daripada rakyat berbilang kaum di
pembangunan ekonomi di kawasan sekitarnya yang negara ini. Langkah ini dapat meningkatkan
kurang maju serta menambah pelaburan modal dari pendapatan rakyat dan taraf hidup masyarakat.
dalam dan luar nugira.
11. Estet Perindustrian
i. Estet perindustrian-dibangunkan oleh Perbadanan

Kemajuan Ekonomi Negeri (PKEN), Pihak
Berkuasa Pembangunan Wilayah dan pihak
swasta.
ii. Kawasan ini dibangunkan sebagai bandar
terancang yang mengandungi kawasan
perumahan. pusat perniagaan dan perindustrian
serta pusat rekreasi.
73
Bahagian A: Soalan Objektif 6. FELDA mengadakan kerjasama dengan
Sarawak melalui Sarawak Land Consolidation
1. Dasar Ekonomi Baru (DEB) dilaksanakan and Rehabilitation Authority (SALCRA) untuk
dalam tempoh 20 tahun bermula pada tahun pembukaan ladang
1970 hingga tahun 1990 bertujuan ms A sagu
ms A memupuk identiti kebangsaan dalam 170 B getah
166 kalangan rakyat C lada hitam
B memulihkan ketidakseimbangan
D kelapa sawit
sosioekonomi
C menghapuskan pengenalan kaum
mengikut fungsi ekonomi. 7. FELDA tidak hanya dikhaskan untuk
D mencapai perpaduan dan membantu bumiputera. FELDA juga memberi
kesejahteraan kaum peluang Kaum Cina dan India menjadi
peneroka. Antara FELDA yang menerima
2. Apakah tujuan Majlis Perundingan Negara peneroka pelbagai kaum seperti
(MAPEN) ditubuhkan pada bulan Januari ms A Felda Umas di Tawau
1970? 171 B Felda Lurah Bilut, Pahang
ms A Memupuk identiti kebangsaan dalam C Felda Sahabat di Sandakan
166 kalangan rakyat D Felda Tiga segi Jengka, Pahang
B Memperbanyak peluang pekerjaan
kepada rakyat 8. Perbadanan Pembangunan Bandar (UDA)
C Membasmi kemiskinan dengan ditubuhkan pada tahun 1971 berperanan
menambahkan pendapatan dalam sektor
D Memperkasakan peranan agensi ms A pembangunan insan
kerajaan
171 B pemilikan modal saham
C perindustrian kraf tangan
3. Matlamat DEB adalah untuk mencapai
perpaduan dan kesejahteraan kaum dengan D pembangunan bandar baharu
menggunakan strategi bersifat serampang
dua mata. 9. Gambar beikut adalah logo Amanah Saham
Antara strategi tersebut ialah Nasional dan Amanah Saham Bumiputra.
ms I. Membasmi kemiskinan
167 II. Menyusun semula masyarakat
III. Mewujudkan perpaduan rakyat
IV. Membangunkan kawasan luar bandar
A I dan II
B I dan IV
C II dan III Amanah Saham Nasional (ASN) dan Arnanah
D III dan IV Saham Bumiputera (ASB) dilancarkan untuk
memudahkan kaum bumiputera memiliki
4. Apakah program yang dilaksanakan untuk saham dalam.
meningkatkan taraf hidup penduduk di luar ms A Syarikat Trading
bandar? 172 B Syarikat Berhad
ms A program rumah murah C Pasaran Saham
168 B bekalan air dan elektrik D Syarikat Enterprise
C penerokaan tanah baharu 10. Industri kecil dan sederhana (IKS) merujuk
D Rancangan Buku Hijau kepada industri pembuatan barangan
menggunakan
5. Apakah tumpuan yang diberikan dalam ms A modal yang kecil
Rancangan Buku Hijau? 172 B bantuan modal kerajaan
ms A mempelbagaikan jenis tanaman C bahan mentah tempatan
169 B mengusahakan tanaman jangka D tenaga buruh separa mahir
pendek
C penggunaan tanah yang sepenuhnya
D menambah pendapatan masyarakat
luar bandar
74
11. Apakah langkah diambil oleh kerajaan untuk 16. Dasar Penswastaan dilancarkan oleh Tun Dr
melahirkan tenaga kerja mahir yang mampu Mahathir bertujuan
menampung keperluan dalam bidang pertanian
ms A Mengimbangi pemilikan harta antara
dan perindustrian?
178 kaum
ms A Menubuhkan kementerian pembangunan
B Memperhebatkan pembukaan tanah
173 negara
C Mengurangkan tanggungjawab
B Menubuhkan institut latihan dan
kerajaan
kemahiran
D Mempercepatkan pembangunan
C Menubuhkan sekolah teknik dan
ekonomi
vokasional
D Menubuhkan Bank Pembangunan dan
17. Apakah tujuan kerajaan meneruskan
Industri
rancangan pembangunan wilayah yang saling
melengkapi antara negeri?
12. Matlamat Dasar Pembangunan Nasional
ms A Memupuk perpaduan nasional
(DPN) adalah untuk mencapai perpaduan
negara melalui 179 B Meningkatkan integrasi ekonomi
ms A kerjasama antara kaum C Melahirkan masyakat yang bertoleransi
174 B pengagihan kekayaan D Mewujudkan masyarakat yang bersatu
C semangat toleransi padu
D wawasan 2020
18. Apakah bukti yang menunjukkan dasar ekonomi
yang dilaksanakan oleh kerajaan dan pihak
13. Apakah objektif Dasar Pembangunan swasta memberikan kesan terhadap
Nasional (DPN) dilaksanakan? peningkatan taraf hidup rakyat?
ms A mewujudkan masyarakat yang berdaya ms A Lahir golongan pertengahan
175 saing 181 B Peluang pekerjaan meningkat
B mewujudkan masyarakat penyayang C Kekayaan negara dinikmati bersama
C mewujudkan masyarakat perdagangan D Saham bumiputera mencapai tiga puluh
dan perindustrian peratus
D Mewujudkan masyarakat yang bersatu
padu 19. Pembangunan pendidikan berlaku seiring
dengan pembangunan ekonomi. Mengapakah
14. Bagaimanakah kerajaan berusaha untuk pendidikan tinggi penting kepada rakyat
menghapuskan kemiskinan tegar dalam Malaysia?
kalangan masyarakat? ms A Dapat memperbaik taraf hidup rakyat.
ms A Pemberian subsidi kepada penanam 182
176 padi dan nelayan B Melahirkan insan yang terbuka minda
B Bantuan sara hidup kepada yang C Meningkatkan pendapatan rakyat
berkelayakan
D Mengimbangi pemilikan harta antara
C Menyediakan pinjaman modal untuk
kaum
berniaga
D Memberikan khidmat nasihat kepada
20. Pelaksanaan DEB dan DPN bertujuan membantu
petani miskin
rakyat menikmati kehidupan yang lebih baik.
Sebagai rakyat.
Apakah nilai yang perlu kita ambil hasil
.15. Peniaga bumiputera didedahkan dengan
kemakmuran yang dikecapi pada hari ini?
teknologi terbaharu, kemudahan modal,
ms A Yakin diri
maklumat pasaran dan hubungan perniagaan
dalam pasaran antarabangsa bagi 187 B Bersyukur
membolehkan mereka C Berbangga
ms A Bersaing di peringkat global D Rajin berusaha
177 B bersaing dalam perniagaan moden
C Menghasilkan produk yang berkualiti
D Meluaskan pasaran di peringkat
antarabangsa
75
Bahagian B: Soalan Struktur
1. Rangka Rancangan Jangka Panjang Pertama (RRJP1) dan DEB berakhir pada tahun 1990. Usaha yang
dilaksanakan melalui DEB diteruskan pula oleh Dasar Pembangunan Nasional (DPN).
a. Apakah objektif Dasar Pembangunan Nasional (DPN)?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2 markah
b. Nyatakan strategi yang digunakan dalam bidang ekonomi Dasar Pembangunan Nasional (DPN) untuk
membasmi kemiskinan dan menyusun semula masyarakat.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
c. Senaraikan strategi dalam bidang sosial DPN untuk membasmi kemiskinan dan menyusun semula
masyarakat
i. ......................................................................................................................................
ii ......................................................................................................................................
2 markah
d. Sebagai warganegara Malaysia yang patriotik, apakah tindakan yang boleh anda lakukan untuk
menyumbang dalam pembangunan ekonomi negara kita?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
76
2. Strategi asas DEB diteruskan dalam pelaksanaan DPN, iaitu membasmi kemiskinan serta menyusun
semula masyarakat.
a. Jelaskan usaha kerajaan untuk menghapuskan kemiskinan tegar dalam kalangan pelbagai kaum
khasnya golongan bumiputera
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
b. Senarai syarikat perniagaan milik agensi amanah yang dikhaskan untuk bumiputera yang telah
diswastakan.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
2 markah
c. Pada pendapat anda, bagaimanakah masalah kemiskinan dalam kalangan masyarakat luar bandar
boleh diatasi?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
1. Dasar Ekonomi Baru (DEB) dilaksanakan dengan menggunakan beberapa pendekatan bertujuan melahirkan
masyarakat yang bersatu padu melalui agihan ekonomi yang seimbang.
a. Huraikan langkah yang dilaksanakan oleh kerajaan dalam usaha meningkatkan taraf hidup rakyat.
8 markah
b. Jelaskan tentang Rancangan Buku Hijau yang telah dilancarkan oleh Tun Abdul Razak Hussein pada 20
Disember 1974. 4 markah
c. Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA) telah ditubuhkan pada 1 Julai 1956 di bawah Ordinan
Kemajuan Tanah 1956.
Berdasarkan pengetahuan sejarah dan pengetahuan am, terangkan usaha FELDA untuk meningkatkan
taraf hidup penduduk luar bandar.
8 markah
77
BAB 9 : DASAR LUAR MALAYSIA 3. Terdapat dua, perkembangan penting dalam
dasar luar.
9.1 Latar Belakang Dasar Luar i. Pertama, semasa tempoh pentadbiran Tunku
Abdul Rahman Putra al-Haj, dasar luar
1. Sejarah hubungan luar di negara bermula sejak berbentuk probarat dan antikomunis.
zaman kerajaan-kerajaan Melayu dan Kesultanan ii. Perkembangan kedua bermula ketika
Melayu Melaka dengan kerajaan sama ada di pentadbiran Tun Abdul Razak Hussein
Alam Melayu atau di luar Alam Melayu. apabila Malaysia lebih bersikap tidak
2. Keadaan ini berterusan sehingga negara memihak dan menjalinkan hubungan dengan
mencapai kemerdekaan apabila dasar luar yang negara lain tanpa mengira ideologi.
dirancang dan dilaksanakan untuk memenuhi 4. Dasar luar negara pada zaman kerajaan-kerajaan
keperluan dan kepentingan negara. Melayu disesuaikan dengan keperluan dan
perubahan pada masa itu.
Hubungan Luar Sebelum Melaka 5. Semasa British menguasai negara kita, dasar luar
negara dikuasai oleh pihak British.
1. Sebelum Kesultanan Melayu Melaka, kerajaan- 6. Setelah mencapai kemerdekaan membolehkan
kerajaan awal seperti P'an-p'an, Langkasuka dan kita menggubal dasar luar negara kita sendiri.
Chih-t'u telah mengadakan hubungan dengan
China. 9.2 Asas Penggubalan Dasar Luar
2. Pada tahun 424 Masihi, kerajaan P'an-p'an
menghantar utusan ke China manakala Kerajaan 1. Penggubalan dasar luar Malaysia dilaksanakan
Langkasuka menghantar utusan ke China pada berpandukan perkembangan ekonomi, sosial dan
523 Masihi dan Chih-t'u pada tahun 608 Masihi. politik pada peringkat domestik dan
3. Penghantaran utusan menjadi bukti jelas antarabangsa.
wujudnya hubungan antara kerajaan-kerajaan
tersebut dengan negara China. Matlamat Penggubalan Dasar Luar
Hubungan Luar Kesultanan Melayu Melaka 1. Dasar luar amat penting kerana dasar ini
mempengaruhi tindakan negara dalam
1. Kesultanan Melayu Melaka mempunyai hubungan menghadapi suasana perkembangan politik
yang erat dengan pelbagai kerajaan di rantau atau wilayah, serantau dan antarabangsa.
di luar Alam Melayu pada abad ke-15 dan ke-16. 2. Kejayaan dasar luar Malaysia dapat diukur
2. Hubungan ini terjalin dalam hubungan diplomatik dengan wujudnya hubungan berbaik-baik serta
dan hubungan perdagangan. kerjasama yang erat dalam bidang ekonomi,
3. Hubungan diplomatik dilaksanakan melalui politik, pertahanan serta kebudayaan pada
penghantaran utusan manakala hubungan peringkat antarabangsa
perdagangan dijalankan dengan beberapa buah 3. Sejak tahun 1956, persediaan asas untuk
kerajaan dan wilayah yang mendatangkan menubuhkan Kementerian Luar Negeri telah
keuntungan kepada Melaka. bermula dan dikenali sebagai Kementerian Hal
Ehwal Luar.
Kepentingan Hubungan Luar Kesultanan Melayu 4. Pada tahun 1966, nama kementerian ini diubah
Melaka Abad ke-15 menjadi Kementerian Luar Negeri.
5. Wisma Putra berperanan menggubal dasar luar
1. Menjamin kestabilan dan keselamatan kerajaan serta menjaga kepentingan nasional Malaysia
2. Menjamin kemakmuran Melaka melalui hubungan pada peringkat antarabangsa.
perdagangan dengan negara lain
3. Mengekalkan penguasaan terhadap aktiviti Rumusan Matlamat Penggubalan Dasar Luar
perdagangan di Selat Melaka.
4. Memperoleh perakuan tentang kedaulatan i. Mempertahankan kemerdekaan dan kedaulatan
Melaka. negara
5. Membantu Melaka muncul sebagai pusat ii. Melindungi kepentingan nasional
penyebaran Islam. iii. Mempertahankan dan memajukan kepentingan
Zaman British Malaysia
iv. Memupuk hubungan baik dengan negara luar.
Pada zaman British, hal ehwal luar negeri Melayu, v. Menghadapi perkembangan cabaran politik
Negeri-Negeri Selat (NNS), Sarawak dan Sabah ekonomi sosial.
dikawal oleh Pejabat Tanah Jajahan di London.
Faktor Penggubalan Dasar Luar
Selepas Kemerdekaan
Terdapat pelbagai faktor yang mempengaruhi
1. Dasar luar negara memasuki era baharu setelah penggubalan dasar luar Malaysia, iaitu ikatan sejarah,
negara mencapai kemerdekaan. keperluan nasional, kepimpinan dan persekitaran luar.
2. Kemerdekaan membolehkan kita menggubal
sendiri dasar luar untuk kepentingan negara.
78
Ikatan Sejarah 3. Malaysia mengubah dasar daripada probarat
kepada tidak berpihak berdasarkan
1. Dasar luar digubal berdasarkan adanya ikatan perkembangan yang berlaku pada tahun 1970-an.
sejarah antara negara ini dengan negara lain.
2. Ikatan sejarah dan budaya dengan negara 9.3 Malaysia dalam Pertubuhan Bangsa-Bangsa
serantau dan antarabangsa seperti Singapura, Bersatu (PBB)
Indonesia, Brunei, Filipina, Thailand, Burma
(Myanmar), China dan India menyebabkan 1. Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB)
Malaysia menjalinkan hubungan rapat dengan ditubuhkan pada tahun 1945 dengan matlamat
negara-negara ini. mengekalkan keamanan dan kestabilan dunia.
3. Hubungan Malaysia dengan Arab Saudi, Mesir, Malaysia menjadi anggota PBB sejak negara
Yaman dan Turki pula dipengaruhi oleh ikatan mencapai kemerdekaan. Dr. Ismail Abdul
keagamaan yang terjalin sejak sekian lama. Rahman dilantik sebagai wakil tetap ke PBB yang
4. Selepas mencapai kemerdekaan, negara kita pertama.
telah menyertai pertubuhan Komanwel. 2. Malaysia mendukung Piagam PBB serta
menyertai agensi PBB. Penglibatan Malaysia
Keperluan Nasional dalam PBB menjadi bukti jelas komitmen Malaysia
untuk bekerjasama dan mewujudkan keamanan
1. Keperluan nasional bermaksud memberikan pada peringkat dunia.
keutamaan kepada kepentingan negara. Pelibatan Malaysia
2. Dalam Menggubal dasar luar, kepentingan negara
diberi perhatian utama untuk menjaga kedaulatan 1. Malaysia memberikan komitmen dan kerjasama
mahupun dasar yang menguntungkan negara. yang penuh kepada PBB sejajar dengan
3. Kedudukan yang strategik menjadi perkiraan pendirian Malaysia dalam soal antarabangsa, iaitu
utama dalam membentuk dasar luar dengan "hidup bersama secara aman".
negara serantau. 2. Komitmen dan kerjasama ini dapat dilihat melalui
4. Hubungan baik dengan negara luar membolehkan empat perkara, iaitu mendukung Piagam PBB,
Malaysia menjaga kebajikan rakyat Malaysia yang terlibat dengan agensi di bawah PBB,
berada di luar negara sekiranya diperlukan. memberikan sumbangan untuk misi pengaman
5. Kepentingan ekonomi dan keamanan dan membenarkan rakyat Malaysia terlibat dalam
menyebabkan Malaysia mengamalkan dasar luar agensi PBB.
yang bebas dan berkecuali serta menjalinkan
hubungan dengan semua negara tanpa mengira Mendukung Piagam PBB
ideologi.
1. Mendukung penuh Piagam PBB yang selaras
Kepimpinan dengan pendirian negara kita, iaitu menegakkan
hak asasi manusia dan menggariskan prinsip
1. Kebijaksanaan dan kebolehan seseorang yang berkaitan dengan pencapaian taraf hidup
pemimpin negara turut menjadi asas penting dan hak asasi manusia untuk semua tanpa
dalam penggubalan dasar luar Malaysia. membezakan kaum, jantina, bahasa atau agama.
2. Pemimpin perlu peka akan perkembangan pada 2. Konsep hormat-menghormati kedaulatan wilayah
peringkat antarabangsa serta perubahan yang negara lain.
berlaku bagi menentukan hala tuju dasar luar 3. Tidak campur tangan dalam urusan hal ehwal
negara. negara lain.
3. Dasar menjalinkan hubungan dengan negara
sedang membangun pada tahun 1990-an Terlibat dalam Agensi PBB
merupakan satu perubahan sikap pemimpin yang
sebelum ini lebih cenderung kepada negara maju. 1. Terlibat dengan United Nations of Educational,
4. Malaysia telah menjalinkan hubungan dengan Scientific and Cultural Organization - UNESCO
negara sedang membangun di Afrika dan negara (Pertubuhan Pendidikan, Sains dan Kebudayaan)
kepulauan di Pasifik Selatan. PBB. Pelibatan aktif Malaysia membolehkan
beberapa tapak di Malaysia, iaitu Gunung Mulu
Persekitaran Luar dan Taman Kinabalu (2000), Bandar Melaka dan
Georgetown (2008) serta Lembah Lenggong
1. Perkembangan politik, ekonomi dan sosial (2012) diiktiraf sebagai Tapak Warisan Dunia.
antarabangsa yang sentiasa berubah 2. Bekerjasama dengan Food and Agriculture
menyebabkan penggubalan dasar luar Malaysia Organization FAO (Pertubuhan Makanan
disesuaikan dengan perubahan yang berlaku. Sedunia) dalam bidang pengeluaran makanan.
2. Penggubalan dasar luar negara ditentukan oleh 3. Ferlibat dengan World Health Organization WHO
perkembangan yang berlaku pada peringkat (Pertubuhan Kesihatan Sedunia) dalam bidang
antarabangsa seperti ketika era Perang Dingin. kesihatan dan perubatan.
Pada masa itu, dasar luar negara dilihat lebih 4. Memberikan kebenaran kepada PBB untuk
probarat. membuka pejabat United Nations High
Commissioner for Refugees UNHCR
79
(PesuruhjayaTinggi Bangsa-Bangsa Bersatu memberikan latihan teknikal dan menjadi
mengenai Pelarian) di Kuala Lumpur. UNHCR jurubahasa.
ialah badan yang bertanggungjawab menjaga dan 3. Antara misi Pegawai pemerhati yang disertai oleh
melindungi golongan pelarian serta golongan Malaysia ialah:
yang tidak bernegara. i. Namibia, United Nations Transition Assistance
5. Menyertai Majlis Keselamatan, badan penting di Group (UNTAG) dari bulan Februari 1989 hingga
PBB. Majlis ini bertanggungjawab mengekalkan bulan April 1990
keamanan dan keselamatan antarabangsa. ii. Sahara Barat, United Nations Mission for the
Malaysia dipilih sebanyak empat kali sebagai Referendum in Western Sahara (MINURSO) dari
anggota tidak tetap Kerusi Majlis Keselamatan bulan Julai 1991 hingga kini
PBB, iaitu pada tahun 1965, 1989-1990, 1999- iii. Kemboja, United Nations Advance Mission, in
2000 dan 2015-2016. Cambodia (UNAMIC) dari tahun 1991 hingga
tahun 1992.
Sumbangan dalam Misi Pengaman iv. Iraq, United Nations Iraq-Kuwait Observation
Mission (UNIKOM) dari tahun 1991 hingga tahun
1. Malaysia memberikan sumbangan besar dalam 2003.
menjayakan misi pengaman anjuran PBB di v. Chad-Libya, United Nations Aouzou Strip
negara yang berkonflik. Observer Group (UNASOG) pada tahun 1994.
2. Disiplin dan kemampuan pasukan tentera vi. Angola, United Nations Angola Verification
Malaysia dalam menggalas tugas misi pengaman Mission (UNAVEM II) dari tahun 1991 hingga
ini sememangnya diakui oleh PBB. tahun 1995
3. Antara misi pengaman yang disertai oleh Malaysia vii. Bosnia dan Herzegovina, United Nations
termasuklah di Congo, Namibia, Somalia, Bosnia Mission in Bosnia and Herzegovina (UNMIBH)
dan Herzegovina, Kemboja (Cambodia), Timor dari tahun 1995 hingga tahun 1996.
Leste, Ethiopia dan Lubnan. viii. Timor Leste, United Nations Transitional
4. Tugas pasukan pengaman ini antaranya Administration in East Timor (UNTAET) dari tahun
termasuklah memastikan keselamatan penduduk, 1999 hingga tahun 2002.
mengawasi gencatan senjata dalam perang ix. Sierra Leone, United Nations Mission in Sierra
saudara dan mendaulatkan Leone (UNAMSIL) dari tahun 1999 hingga tahun
2005.
Misi Pengaman yang disertai oleh Malaysia x. Liberia, United Nations Observer Mission in
Liberia (UNOMIL) dari bulan Ogos 1993 hingga
1. Congo United Nations Operation in the Congo 1997.
(UNOC) dari tahun 1960 hingga tahun 1964. xi. Congo, United Nations Organization Stabilization
2. Namibia, United Nations Transition Assistance Mission in the DR Congo (MONUSCO) dari tahun
Group (UNTAG) dari tahun 1989 hingga tahun 1999 hingga kini.
1990. xii. Ethiopia, United Nations Mission in Ethiopia and
3. Kemboja, United Nations Transitional Authority in Eritrea (UNMEE) dari tahun 2000 hingga tahun
Cambodia (UNTAC) dari tahun 1992 hingga tahun 2008.
1993. xiii. Mozambique, United Nations Operation in
4. Bosnia dan Herzegovina, United Nations Mozambique (ONUMOZ) dari tahun 1992 hingga
Protection Force (UNPROFOR) dari tahun 1992 tahun 1994
hingga tahun 1995.
5. Somalia, United Nations Operation in Somalia II Tokoh Malaysia dalam Agensi PBB
(UNOSOM II) dari tahun 1992 hingga tahun 1995.
6. Timur Leste, International Force in East Timor 1. Selaku anggota PBB yang prihatin, pelibatan
(INTERFET) dari tahun 1999 hingga tahun 2002. Malaysia bukan sekadar menyuarakan
7. Lubnan, United Nations In Force in Lebanon pandangan dalam forum dan persidangan PBB
(UNIFIL) dari tah 2007 hingga kini atau terlibat dengan misi pengaman, malah
8. Ethiopia, United .Nations Mission in Ethiopia and negara turut berbangga dengan kejayaan yang
Eritrea (UNMEE) dari tahun 2000 hingga tahun dibawa oleh anak Malaysia dalam badan dunia
2008. tersebut.
Misi Pegawai Pemerhati yang disertai oleh Tan Sri Dr. Jemilah Mahmood
Malaysia
1. Doktor perubatan dan aktivis kemanusiaan.
1. Malaysia turut terlibat dalam misi pegawai 2. 2008 - merupakan seorang daripada 16 orang ahli
pemerhati di bawah PBB di negara yang yang dilantik oleh Setiausaha Agung PBB sebagai
menghadapi konflik seperti di Sierra Leone, Chad- Penasihat Kumpulan Tabung Tindakan
Libya, Bosnia dan Herzegovina, Iraq, Kemboja, Kecemasan Pusat.
Liberia, Congo, Namibia, Angola, Mozambique, 3. 2009 hingga 2011 -terlibat dengan United Nations
Ethiopia dan Timor Leste. Population Fund (UNFPA), sebuah agensi PBB di
2. Tugas Pegawai Pemerhati antaranya termasuklah New York.
membantu pentadbiran dan pengurusan,
80
4. 2014-menjawat jawatan Ketua Sekretariat Sidang 2. Badan ini ditubuhkan untuk membina semangat
Kemuncak Kemanusiaan Dunia di PBB yang setia kawan negara anggota serta mewujudkan
menyelaraskan aktiviti kemanusiaan di seluruh kerjasama dalam pelbagai bidang.
dunia. 3. Penyertaan dalam Komanwel memberikan
manfaat besar kepada negara.
Datuk Maimunah Mohd Sharif 4. Malaysia memperjuangkan hak asasi manusia,
kerjasama ekonomi, pembangunan bidang sosial
1. Penjawat awam. serta terlibat dalam pengurusan isu antarabangsa
2. 2017 hingga 2020 - mengetuai UN-Habitat dan melalui Komanwel.
merupakan wanita pertama di Asia yang
menjawat jawatan tersebut. Penyertaan dan Sumbangan
3. UN - Habitat dianggap sebagai agensi paling aktif
di dunia yang memberikan tumpuan kepada 1. Malaysia sentiasa memberikan komitmen penuh
kehidupan bandar yang mapan ketika populasi untuk menjayakan segala rancangan yang diatur
dunia berkembang dengan pesatnya. dan dilaksanakan oleh Komanwel.
2. Komitmen ini dapat dilihat melalui kerjasama
Tan Sri Razali Ismail ekonomi dan pembangunan antara negara
Komanwel, penyertaan dalam Sukan Komanwel
1. Tokoh diplomat. dan membangkitkan pelbagai isu seperti dasar
2. 1990 hingga 1992 - mengetuai delegasi Malaysia Aparteid dalam Commonwealth Heads of
ke Mesyuarat United Nations Development Government Meeting - CHOGM (Mesyuarat
Programme (UNDP). Ketua-Ketua Negara Komanwel).
3. 1991 - dilantik sebagai Naib Presiden Majlis 3. Malaysia juga bersetuju menjadi tuan rumah
Ekonomi dan Sosial PBB (Economic and Social CHOGM pada tahun 1989.
Council - ECOSOC) dan bertanggungjawab
terhadap usaha pembangunan di negara anggota Rancangan Colombo
PBB.
4. 2000 hingga 2005 - wakil khas Setiausaha Agung Malaysia turut menyertai Rancangan Colombo, iaitu
PBB ke Myanmar. rancangan pembangunan ekonomi dan sosial di
bawah Komanwel yang dilaksanakan sejak tahun
Dr. Jomo Kwame Sundaram 1951.
1. Ahli akademik. i. Rancangan Colombo bertujuan menangani

2. Disember 2004 - dilantik sebagai Penyelaras masalah kemiskinan dalam kalangan anggota
Penyelidikan (Kehormat) Kumpulan Antara Komanwel.
Kerajaan G24 bagi Hal Ehwal Kewangan dan ii. Mendapat khidmat nasihat berkaitan dengan
Pembangunan Antarabangsa. pendidikan, pertanian, teknikal dan kesihatan.
3. 2005 - dilantik sebagai Penolong Setiausaha iii. Terlibat dalam program latihan untuk kakitangan
Agung bagi Pembangunan Ekonomi di Jabatan awam dan pembangunan sektor swasta sejak
PBB Hal Ehwal Ekonomi dan Sosial. tahun 1995.
4. 2012 hingga 2015 - dilantik sebagai Penolong iv. Memberikan bantuan dalam pelbagai bidang
Ketua Pengarah dan Penyelaras Pembangunan kepada negara anggota yang belum membangun
Ekonomi dan Sosial di Pertubuhan Makanan dan melalui Rancangan Colombo ini.
Pertanian PBB.
Kerjasama Pertahanan
Tan Sri Aboo Samah Aboo Bakar
Malaysia turut terlibat dalam kerjasama pertahanan,
1. Dilantik sebagai Pemerintah Tertinggi UNOSOM II iaitu melalui perjanjian yang ditandatangani pada 12
di Somalia. Oktobor 1957 antara Britain dengan Tanah Melayu.
2. Warga Malaysia pertama yang diberi Perjanjian ini memperkukuh pertahanan dan
kepercayaan untuk menjadi Pemerintah Tertinggi keselamatan negara.
Tentera PBB.
3. Pelantikan ini menandakan pengiktirafan PBB dan i. Perjanjian ini membolehkan Britain serta negara
masyarakat antarabangsa terhadap komitmen Komanwel memberikan komitmen terhadap
Malaysia dalam usaha mengembalikan pertahanan negara.
keamanan sejagat serta keprihatinan dalam soal ii. Kerajaan menyediakan kemudahan kepada
kemanusiaan. tentera Britain dan pasukan Simpanan Strategik
Komanwel sama ada untuk obligasi Komanwel
9.4 Malaysia dalam Komanwel mahupun keperluan antarabangsa.
1. Komanwel merupakan badan yang dianggotai

oleh negara bekas tanah jajahan dan naungan
British yang telah merdeka.
81
Kerjasama Ekonomi 3. Cabaran ini meliputi aspek politik, pertahanan dan
ekonomi.
Negara Komanwel merupakan antara rakan dagang
Malaysia yang utama. Cabaran Politik Antarabangsa
i. Komoditi utama negara dieksport ke negara Cabaran politik antarabangsa sememangnya sangat
anggota Komanwel dengan lebih mudah. mempengaruhi dasar luar Malaysia.
ii. Kadar cukai yang dikenakan lebih rendah.
Contohnya, cukai eksport barangan siap dan 1. Malaysia mengamalkan dasar berkecuali apabila
cukai produk digital. menjalinkan hubungan dengan negara luar tanpa
iii. Pelbagai kemudahan turut disediakan seperti mengira ideologi.
kemudahan kredit dan bantuan dana Komanwel. 2. Keadaan ini membolehkan Malaysia menjalinkan
iv. Pelaburan daripada negara Komanwel juga hubungan dengan negara China melalui lawatan
penting kepada pembangunan ekonomi negara. oleh Tun Abdul Razak Hussein ke negara tersebut
pada tahun 1974.
Penentangan Dasar Aparteid
Cabaran Politik Serantau
1. Dasar Aparteid menjadi isu penting yang menarik
perhatian Komanwel. Peluasan pengaruh komunis di Indochina
2. Malaysia turut lantang menentang dasar ini menyebabkan ketidakstabilan kepada rantau Asia
kerana dasar ini menyalahgunakan hak asasi Tenggara.
manusia dengan membezakan hak seseorang
berdasarkan warna kulit. i. Berlakunya kebanjiran pendatang asing Vietnam
3. Ketegasan Malaysia bersama-sama negara lain di Asia Tenggara. Malaysia turut terkesan dengan
menyuarakan isu ini dalam Komanwel perkembangan tersebut.
menyebabkan Afrika Selatan menarik diri ii. Pada tahun 1976, Malaysia menggerakkan usaha
daripada Komanwel. menyokong Sidang Kemuncak Ketua-Ketua
Negara ASEAN di Bali, Indonesia, bagi
Mesyuarat Ketua-Ketua Negara Komanwel membincangkan pergolakan di Indochina serta
(CHOGM) masa hadapan rantau Asia Tenggara.
1. Malaysia turut terlibat dalam Mesyuarat Ketua- Cabaran Keselamatan dan Pertahanan
Ketua Negara Komanwel (CHOGM) yang
diadakan dua tahun sekali. 1. Anglos-Malaysian Defence Agreement (AMDA),
2. Persidangan ini membincangkan isu semasa iaitu perjanjian antara Malaysia dengan Britain
antarabangsa yang berkaitan dengan negara ditamatkan pada tahun 1971.
anggota. 2. Berikutan itu, Malaysia menandatangani
3. Pada tahun 1989, Malaysia dipilih menjadi tuan perjanjian pertahanan baharu, iaitu Five Power
rumah persidangan (CHOGM). Defence Arrangements-FPDA atau Perjanjian
Pertahanan Lima Negara pada 15 April hingga 16
Sukan Komanwel April 1971 yang melibatkan Malaysia, Singapura,
Britain, New Zealand dan Australia.
1. Sukan Komanwel merupakan sukan yang kedua 3. Malaysia akan memperoleh bantuan teknikal dan
terbesar di dunia selepas Sukan Olimpik. latihan bersama bagi memperkukuh pertahanan
2. Sukan ini diadakan setiap empat tahun sekali. dan keselamatan negara melalui FPDA.
3. Penyertaan Malaysia dalam sukan ini mampu 4. Malaysia turut bekerjasama dengan negara
mengeratkan hubungan antara negara anggota. ASEAN dalam memperkuat pertahanan dan
4. Pencapaian atlet kita dalam sukan ini telah keselamatan rantau Asia Tenggara.
mengharumkan nama negara. 5. Mesyuarat Menteri-Menteri Pertahanan ASEAN
5. Malaysia pernah menjadi tuan rumah sukan diadakan bagi membincangkan kerjasama ini.
Komanwel pada tahun 1998. 6. Malaysia juga menandatangani perjanjian
sempadan dengan Thailand pada tahun 1965
9.5 Cabaran Mengukuhkan Dasar Luar untuk menangani isu keselamatan.
1. Dasar luar Malaysia memasuki fasa baharu sejak Cabaran Pembangunan Ekonomi
tahun 1970-an. Perubahan yang berlaku dalam
ekonomi, sosial dan politik pada peringkat 1. Cabaran utama yang dihadapi oleh Malaysia
antarabangsa turut memberikan kesan kepada dalam ekonomi ialah wujudnya dominasi negara
negara kita. maju bagi menentukan harga komoditi bijih timah,
2. Tempoh masa ini menjadi penting dalam sejarah getah, hasil minyak dan gas negara.
dasar luar Malaysia kerana merupakan tempoh i. Anggota pertubuhan antarabangsa seperti
pengukuhan serta menguji kemampuan Malaysia International Tin Council (ITC) atau Majlis Timah
menghadapi cabaran baharu. Antarabangsa dan General Agreement on Tariffs
82
and Trade (GATT) atau Perjanjian Umum Tarif dasar luar negara pada peringkat serantau dan
dan Perdagangan. global.
ii. Desakan Malaysia agar harga barangan dapat 4. Langkah ini termasuklah mendapatkan
dikawal disuarakan melalui organisasi ini bagi pengiktirafan daripada kuasa besar seperti
membolehkan Malaysia memperoleh hasil Amerika Syarikat, Rusia dan China.
daripada minyak dan gas.
iii. Selain itu, Malaysia menubuhkan PETRONAS Penyelesaian Konflik Serantau
pada tahun 1974 untuk membangunkan sektor
minyak dan gas negara. 1. Malaysia terlibat secara aktif mencari
penyelesaian dalam konflik politik yang berlaku di
9.6 Malaysia dalam Persatuan Negara-negara Asia Indochina, terutamanya di Vietnam dan Kemboja
Tenggara (ASEAN) kerana dibimbangi akan menjejaskan kestabilan
rantau Asia Tenggara.
1. Malaysia memberikan perhatian serius dalam 2. Konflik di Vietnam dan Kemboja berkaitan dengan
hubungannya dengan negara serantau kerana ancaman komunis dan pelarian.
Malaysia berpandangan keselamatan dan 3. Malaysia menyeru agar kuasa besar tidak campur
keutuhan masa hadapan negara berkait rapat tangan dalam isu di Vietnam.
dengan kemantapan dan keamanan kawasan 4. Isu di Kemboja pula berjaya diselesaikan melalui
Asia Tenggara. pilihan raya pada tahun 1993.
2. Keselamatan Malaysia tidak akan terjamin selagi 5. Malaysia turut menghantar pasukan pengaman di
jirannya hidup berpecah belah. Pelibatan bawah PBB (Misi UNTAC).
Malaysia dalam negara serantau membolehkan
negara kita menjadi anggota ASEAN yang
memberikan manfaat dalam ekonomi, sosial dan Kerjasama Ekonomi
politik.
1. Negara anggota ASEAN merupakan rakan
Pelibatan Malaysia dagang Malaysia yang penting. Kerjasama
ekonomi ASEAN bermula sejak tahun 1970-an.
1. Persatuan Negara-negara Asia Tenggara (ASA) Antara kerjasama ekonomi ASEAN:-
ditubuhkan pada tahun 1961 merupakan
gabungan pertama yang melibatkan tiga negara di i. Pada tahun 1978, Projek Industri ASEAN (AIP)
Asia Tenggara, iaitu Malaysia, Filipina dan dimulakan. Antara projek yang berjaya
Thailand. termasuklah pengeluaran baja urea di Indonesia
2. Pada tahun 1963, persefahaman yang (1984) dan Malaysia (1986).
membabitkan antara Malaysia, Filipina dan ii. Pengeluaran baja fosfat dan kuprum di Filipina
Indonesia (MAPHILINDO) diwujudkan bagi serta penghasilan serbuk soda di Thailand juga
menyelesaikan isu pembentukan Malaysia. berjaya dilaksanakan.
3. Namun begitu, MAPHILINDO gagal mencapai iii. Potensi perdagangan antara negara ASEAN yang
matlamatnya. besar menyebabkan Malaysia mempromosikan
4. Dalam usaha untuk meningkatkan semangat setia dan menyokong konsep integrasi ekonomi
kawan dan keserantauan, maka diwujudkan ASEAN. Sokongan ini diharap mewujudkan satu
ASEAN pada 8 Ogos 1967. pasaran tunggal ASEAN yang bebas seperti
5. Pada peringkat awal, ASEAN hanya dianggotai penggunaan mata wang ASEAN.
oleh lima negara, iaitu Malaysia, Indonesia, iv. Beberapa insentif dilaksanakan termasuklah
Singapura, Filipina dan Thailand. melalui Skim Keutamaan Perdagangan (SKP)
6. ASEAN kemudiannya menerima lima anggota yang dicadangkan pada tahun 1976 dan
baharu, iaitu Brunei, Myanmar, Laos, Kemboja dilaksanakan pada tahun 1978 bagi
dan Vietnam. meningkatkan perdagangan antara negara
7. Penubuhan ASEAN dianggap sebagai kejayaan ASEAN.
cemerlang terhadap dasar luar Malaysia. v. Pemotongan cukai barangan dilakukan melalui
skim ini. Malaysia menawarkan pemotongan
Zon Aman, Bebas dan Berkecuali (ZOPFAN) cukai ke atas pelbagai jenis produk keluaran
negara anggota ASEAN.
1. Deklarasi Zone of Peace Freedom and Neutrality
- ZOPFAN (Zon Aman,-Bebas dan Berkecuali) Kerjasama Sosial
diumumkan pada tahun 1971 di Kuala Lumpur.
Deklarasi ini menjadi subjek penting yang 1. Malaysia menjalinkan kerjasama sosial melalui
dikemukakan oleh Malaysia dalam ASEAN. penubuhan Southeast Asian Ministers of
2. Langkah Malaysia menjalinkan hubungan dengan Education Organization -SEAMEO (Pertubuhan
China merupakan sebahagian daripada pengisian Menteri-Menteri Pendidikan Asia Tenggara).
konsep ZOPFAN tersebut. Antara kerjasama tersebut ialah:-
3. Malaysia menjadikan ASEAN sebagai platform
terpenting untuk mengisytiharkan perubahan i. Kerjasama dalam semua bidang yang berkaitan
dengan pendidikan, pertukaran pelajar dan
83
penubuhan pusat serantau pendidikan seperti 3. Menjadi tuan rumah bagi Sidang Kemuncak NAM
pembinaan The Regional Centre for Education in membuktikan kemampuan Malaysia dalam
Science and Mathematics - RECSAM (Pusat mengendalikan persidangan bertaraf dunia.
Serantau Pendidikan untuk Sains dan Matematik) 4. Negara kita menjadi Pengerusi NAM dari tahun
di Pulau Pinang. 2003 hingga tahun 2006. Tugas ini dilaksanakan
ii. Kerjasama dalam bidang kebudayaan dengan jayanya oleh Tun Abdullah Ahmad
dilaksanakan seperti mengadakan festival Badawi Perdana Menteri Malaysia ketika itu.
kebudayaan dan kesenian melalui penubuhan 5. Perkembangan ini menjulang nama Malaysia
Tabung Kebudayaan ASEAN. dalam kalangan negara anggota.
iii. Sukan SEA dilaksanakan untuk menjalinkan 6. Bagi menggalas tanggungjawab sebagai
kerjasama dalam sukan. Pengerusi, Malaysia berusaha untuk
meningkatkan tahap kemajuan dan
9.7 Malaysia dalam Pergerakan Negara-negara pembangunan anggota NAM serta bekerjasama
Tanpa Pihak (NAM) agar menjadi organisasi yang dihormati.
1. Selepas mencapai kemerdekaan, Malaysia Peranan dalam Politik

mengamalkan dasar probarat. Ketika itu, Malaysia
menolak untuk bersikap neutral dan menyertai 1. Malaysia lantang menyuarakan isu pencerobohan
sebarang pakatan negara tanpa pihak kerana terhadap hak asasi manusja dan negara lain
akan menyebabkan negara terjerumus dalam seperti isu Aparteid serta Bosnia dan
konflik antarabangsa. Herzegovina.
2. Dasar probarat ditamatkan dan Malaysia 2. Malaysia menjadikan NAM sebagai platform
mengubah dasarnya dengan mengamalkan dasar menyuarakan sikap Malaysia terhadap isu
berkecuali dan terlibat secara aktif dalam NAM. Aparteid. Malaysia bersetuju agar tekanan politik
Pelibatan Malaysia dalam NAM membolehkan dan ekonomi dikenakan kepada Afrika Selatan
Malaysia menjalinkan hubungan yang lebih bagi menangani isu ini.
terbuka dengan pelbagai pihak tanpa sebarang 3. Malaysia membangkitkan isu berkaitan dengan
sekatan. Bosnia dan Herzegovina yang sedang ditekan
oleh Serbia pada Sidang Kemuncak NAM di
Peranan Malaysia Jakarta, Indonesia (1992). Kedudukan
Yugoslavia, salah sebuah negara pengasas NAM
1. Penyertaan Malaysia dalam NAM bermula digantung daripada pertubuhan ini.
dengan kehadiran Muhammad Ghazali Shafie, 4. Tindakan menggantung keahlian Yugoslavia
iaitu Setiausaha Tetap Kementerian Luar Negeri merupakan hasil kejayaan bersama Malaysia dan
dalam mesyuarat penyediaan bagi Sidang negara anggota yang lain. Malaysia turut
Kemuncak di Dar es Salam, Tanzania pada bulan menerima sejumlah pelarian Bosnia dan
April 1970. Herzegovina.
2. Penyertaan dalam NAM merupakan bukti bahawa
Malaysia mengubah dasar luarnya daripada Dasar Keamanan dan Berkecuali
probarat kepada dasar yang lebih terbuka
berasaskan prinsip neutral, aman bebas dan 1. Sejak pelibatan Malaysia dalam NAM, suara serta
berkecuali. pandangan Malaysia yang meminta agar rantau
3. Sejak menyertai NAM, Malaysia memainkan Asia Tenggara diterima sebagai sebuah kawasan
peranan penting dalam pelbagai bidang. berkecuali sering diutarakan.
Kelantangan Malaysia menyuarakan pandangan 2. Malaysia berpandangan bahawa negara kuasa
tentang pelbagai isu yang melibatkan negara besar seperti China, Rusia dan Amerika Syarikat
anggota NAM telah menaikkan nama Malaysia. perlu mengakuinya serta tidak campur tangan
4. Peranan Malaysia dapat dilihat melalui atau memberikan tekanan kepada negara di
kesediaannya menjadi tuan rumah Sidang rantau tersebut.
Kemuncak NAM pada tahun 2003, menjadi 3. Dalam isu kawalan senjata nuklear, Malaysia
Pengerusi NAM, memperjuangkan pelbagai isu menandatangani Perisytiharan Lusaka pada
seperti dasar Aparteid, isu Palestin dan Bosnia tahun 1970 sebagai iltizam NAM mendesak
dan Herzegovina serta melaksanakan dasar pengharaman senjata tersebut.
aman dan berkecuali.
9.8 Malaysia dalam Pertubuhan Kerjasama Islam
Tuan Rumah Sidang Kemuncak dan Pengerusi [OIC]
1. Malaysia menjadi tuan rumah kepada Sidang 1. Malaysia menyertai OIC yang dianggotai oleh 57
Kemuncak NAM kali ke-13 pada tahun 2003. buah negara. Pertubuhan ini ditubuhkan pada 25
2. Dalam sidang ini, deklarasi Kuala Lumpur September 1969 bersempena dengan
menyatakan sikap NAM terhadap isu Palestin Persidangan Dunia Islam pertama di Rabat,
serta serangan Amerika Syarikat ke atas Iraq Maghribi, ketika memuncaknya serangan ganas
yang dianggap sebagai satu pencerobohan kuasa terhadap Masjid al-Aqsa oleh puak Zionis.
besar terhadap negara kecil.
84
2. Tindakan puak Zionis mendorong para pemimpin Pembangunan Pendidikan
Islam menubuhkan sebuah pertubuhan
antarabangsa untuk memperjuangkan 1. Malaysia bersama-sama OIC memberikan
kepentingan umat Islam dalam segenap bidang di penekanan kepada pembangunan sosial
seluruh dunia. terutamanya dalam bidang pendidikan melalui
pembiayaan pelajaran dan kebajikan.
Pelibatan Malaysia 2. Usaha ini ditunjukkan melalui pembinaan
Universiti Islam Antarabangsa Malaysia (UIAM)
1. Pelibatan awal Malaysia dalam isu masyarakat serta memberikan biasiswa kepada pelajar dari
Islam antarabangsa telah bermula sejak era negara OIC untuk belajar di universiti ini.
Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj.
2. Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj menyuarakan Menangani Isu Politik Negara Islam
agar diwujudkan sebuah pertubuhan Islam untuk
menjaga kepentingan masyarakat Islam di 1. Pelibatan Malaysia dalam OIC jelas kelihatan
seluruh dunia. sewaktu menyuarakan pandangan tentang isu
3. Hasrat ini semakin kuat selepas berlangsungnya politik yang melanda negara Islam seperti
Persidangan Pertama Kongres Islam Sedunia Palestin, Afghanistan dan perang Iran-Iraq.
Rantau Asia Tenggara pada tahun 1964 di Kuala
Lumpur. i. Malaysia menjadi perantara bagi menyelesaikan
4. Pada bulan April 1969, Kuala Lumpur menjadi konflik Iran-Iraq melalui OIC. Berikutan
tuan rumah kepada Persidangan Islam pengumuman gencatan senjata antara Iran-Iraq
Antarabangsa. pada bulan Ogos 1988, sepasukan 15 orang
5. Agenda yang diputuskan di Kuala Lumpur ini pegawai tentera Malaysia menyertai pasukan
dibawa ke Rabat, Maghribi, sehingga tertubuhnya tentera pemerhati PBB.
OIC. ii. Malaysia memberikan sokongan kuat kepada
6. Perbincangan tentang pelibatan Malaysia dalam perjuangan rakyat Palestin dan Palestine
OIC dapat dilihat melalui pelantikan Tunku Abdul Liberation Organization - PLO (Pertubuhan
Rahman Putra al-Haj sebagai Setiausaha Agung Pembebasan Palestin). Malaysia menjadi tuan
Pertama. rumah bagi Persidangan Keserantauan Asia
7. Malaysia pernah menjadi Pengerusi OIC dan berkaitan dengan Palestin di Kuala Lumpur pada
membangkitkan pelbagai isu berkaitan dengan bulan Mei 1983. Malaysia menyokong hak rakyat
masyarakat Islam. Palestin bagi menentukan nasib sendiri termasuk
hak mereka untuk mempunyai sebuah negara
Setiausaha Agung Pertama yang merdeka.
iii. Malaysia juga menyokong perjuangan Mujahidin
1. Pelibatan Malaysia dalam OIC dapat dilihat Afghanistan terhadap Rejim Kabul. Rejim Kabul
melalui pelantikan Tunku Abdul Rahman Putra al- ini dibantu oleh Kesatuan Rusia sejak tahun 1979.
Haj sebagai Setiausaha Agung yang pertama dan Malaysia membenarkan Mujahidin Afghanistan
memegang jawatan tersebut antara tahun 1970 membuka pejabat perwakilan di Kuala Lumpur
hingga tahun 1974. pada tahun 1984.
2. Tugas utama Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj
ini adalah untuk mengukuhkan OIC dan Pembangunan Ekonomi
memastikan masyarakat Islam di seluruh dunia
mendapat pembelaan yang sewajarnya. 1. Malaysia turut aktif membangunkan ekonomi
negara anggota OIC. Negara kita menyokong
Pengerusi OIC aktiviti Islamic Development Bank - ISDB (Bank
Pembangunan Islam) yang ditubuhkan pada
1. Malaysia turut memainkan peranan penting dalam tahun 1973.
OIC apabila Tun Abdullah Ahmad Badawi, 2. Malaysia menyertai ISDB pada tahun 1974 dan
Perdana Menteri Malaysia kelima dilantik sebagai memperoleh faedah berupa pinjaman daripada
pengerusi OIC pada tahun 2003. bank ini untuk membiayai projek pembangunan
2. Sebagai pengerusi, Malaysia berhadapan dengan negara.
tohmahan yang sedang melanda masyarakat 3. Penubuhan ISDB turut membawa perkembangan
Islam kerana sering dikaitkan dengan 3K, iaitu penting dalam sistem perbankan Islam melalui
keganasan, kemiskinan dan kemunduran. penubuhan bank Islam di serata dunia seperti
3. Malaysia mengetengahkan nilai kesederhanaan Dubai Islamic Bank pada tahun 1975, Islamic
dan menolak keganasan. Bank of Bahrain pada tahun 1979 dan Bank Islam
Malaysia Berhad pada tahun 1983.
85
BAHAGGIAN A : SOALAN OBJEKTIF A I dan II
B I dan IV
1. Apakah bukti jelas yang menunjukan C II dan III
wujudnya hubungan antara kerajaan-
kerajaan awal seperti p’an-p’an, Langkasuka D III dan IV
dan Chih-t’u dengan negara China?
A Menghantar utusan 7. Sebagai anggota Pertubuhan Bangsa-
B Membayar ufti bunga emas Bangsa Bersatu (PBB), Malaysia telah
C Membeli barangan mewah memberi sumbangan ke atas memelihara
keamanan dunia.
D Kehadiran laksmana dari China Apakah sumbangan tersebut?
A Tidak terlibat dalam persengketaan
2. Apakah kepentingan hubungan luar dunia
Kesultanan Melayu Melaka pada abad ke-15? B Menghantar pasukan pengaman di
I. Terselamat daripada ancaman musuh Palestin
C Terlibat dalam menamatkan
II. Mendapat perlindungan kerajaan China
persengketaan di Bosnia
III. Menjamin kestabilan dan kemakmuran
D Membenarkan rakyat Malaysia terlibat
IV. Membantu Melaka muncul sebagai dalam agensi PBB
pusat perdagangan
A I dan II 8. Antara sumbangan Malaysia dalam dalam
B I dan IV misi pengaman PBB ialah
C II dan III A membebaskan negara yang dijajah
D III dan IV B mengawasi gencatan senjata perang
saudara
3. Antara matlamat penggubalan dasar luar C menyarankan pembentukan tentera
Malaysia ialah pelbagai negara
A Memelihara keamanan dunia D menyarankan penggunaan dinar emas
B melindungi kepentingan nasional
C Mendapatkan perlindungan politik 9. Malaysia turut terlibat dalam misi pegawai
pemerhati di bawah PBB di negara yang
D Mendapatkan bantuan ekonomi negara
menghadapi konflik.
luar
Apakah tugas pegawai pemerhati?
A Menjadi urubahasa
4. Mengapakah Malaysia menjalinkan
hubungan baik dengan negara Arab Saudi, B Menjadi penunjuk arah
Mesir, Yaman dan Turki? C mengawasi gencatan senjata
A Ikatan keagamaan D Memastikan keselamatan orang awam
B Mendapat bantuan kewangan
C Sejarah penyebaran Islam ke Tanah 10. Apakah tujuan Tanah Melayu
Melayu menandatangani perjanjian pertahanan
D Telah wujud zaman Kesultan Melayu dengan Britain pada 12 Oktober 1957?
Melaka A Membeli peralatan perang
B Memperkukuhkan pertahanan negara
5. Apakah faktor Malaysia menjalinkan C Memperkasakan hubungan diplomatik
hubungan rapat dengan Britain selepas D Meningkatkan kemasukan pelabur
mencapai kemerdekaan? asing
A Ikatan sejarah
B Keperluan nasional 11. Apakah tujuan Mesyuarat Ketua-Ketua
C Meningkatkan teknologi pertanian Negara Komanwel (CHOGM) yang diadakan
D Mendapatkan bantuan ketenteraan dua tahun sekali?
A Memupuk keamanan dunia
6. Sebagai anggota Pertubuhan Bangsa- B Mengeratkan hubungan perdagangan
Bangsa Bersatu (PBB), Malaysia telah C Meningkatkan kerjasama pendidikan
memberi dukungan penuh piagam PBB iaitu D Membincangkan isu berkaitan negara
I. Menegakkan hak asasi manusia anggota
II. Tidak campur tangan urusan hal ehwal
negara lain
III. Menandatangani Konvensyen Status
Pelarian 1951
IV. Membenarkan pelarian tinggal
sementara di Malaysia
86
12. Jadual berikut menunjukkan perubahan 17. Tun Abdullah Ahmad Badawi, Perdana
dasar luar Malaysia. Menteri Malaysia telah dilantik sebagai
pengerusi OIC pada tahun 2003.
Apakah isu yang diketengahkan oleh
Dasar Luar Malaysia
Malaysia sebagai pengerusi OIC?
Sebelum 1971 Pro-Barat A Mewujudkan kerjasama ketenteraan
Selepas 1971 Berkecuali B Memerangi penyalahgunaan dadah
C Memulihara alam sekitar
D Menolak keganasan
Mengapakah berlaku perubahan dasar
tersebut?
18. Apakah bukti Malaysia memberikan
A Suasana yang aman di Vietnam sokongan kuat kepada perjuangan rakyat
B Bantuan pertahanan dari Komanwel Palestin?
C Perjanjian Inggeris-Tanah Melayu A Menghantar bantuan ketenteraan
ditandatangani B Menambah pelaburan pelbagai sektor
D Perubahan dalam sosio-ekonomi dan C Meningkatkan kerjasama kebudayaan
politik dunia D Mejadi tuan rumah persidangan
Keserantauan Asia
13. Cabaran utama yang dihadapi oleh Malaysia 19. Tunku Abdul Rahman telah mencetuskan
dalam ekonomi ialah wujudnya dominasi idea penubuhan OIC pada tahun 1971.
negara maju bagi menentukan Antara manfaat penubuhan OIC yang nikmati
A harga komoditi oleh Malaysia ialah
B pasaran saham A Meningkatkan taraf hidup rakyat
C kemasukan pelabur B Meningkatkan perhubungan sosio
D pinjaman bank Dunia budaya
C Penubuhan Universiti Islam
14. Apakah tujuan ASEAN ditubuhkan pada 8 Antarabangsa
Ogos 1967 D Mengekalkan hubungan baik dengan
negara Islam
A Meningkatkan semangat setia kawan
B Mewujudkan kerjasama bidang 20. Malaysia menyokong perjuangan Mujahidin
ekonomi Afghanistan terhadap Rejim Kabul.
C Menjadi Asia Tenggara bebas senjata Malaysia membenarkan Mujahidin
nuklear Afghanistan membuka pejabat perwakilan di
D Mewujudkan kerjasama pertahanan A Putrajaya
B Shah Alam
15. Kerjasama ASEAN dalam bidang pendidikan C Kuala Lumpur
membawa kepada terbentuknya Pusat
D Pulau Pinang
Serantau Pendidikan untuk Sains dan
Matematik (RECSAM) yang terletak di
A Kuala Lumpur
B Pulau Pinang
C Shah Alam
D Melaka
16. Dalam siding kemuncak NAM kali ke-13 pada

tahun 2003, deklarasi Kuala Lumpur
menyatakan sikap NAM terhadap
I. Isu Palestin
II. Isu Afghanistan
III. Pencerobohan Israel di Palestin
IV. Serangan Amerika ke atas Iraq
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
87
1. Kesultanan Melayu Melaka mempunyai hubungan yang erat dengan pelbagai kerajaan di rantau atau di luar
Alam Melayu pada abad ke-15 dan ke-16.
a. Senaraikan hubungan diplomatik kerajaan Kesultanan Melayu Melaka dengan kerajaan luar
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
b. Nyatakan kepentingan kepentingan hubungan luar Kesultanan Melayu Melaka pada abad ke-15
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
c. Pada pandangan anda, mengapakah hubungan baik dengan negara Iuar perlu diperkukuh?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
2. Malaysia menyertai Pertubuhan Persidangan Islam (OIC) sejak bermulanya pertubuhan ini
a. Apakah yang anda faham tentang pertubuhan OIC?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2 markah
b. Nyatakan faedah ekonomi dan pendidikan yang diperoleh Malaysia dengan menyertai Pertubuhan
Persidangan Islam OIC.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2 markah
88
c. Jelaskan pelibatan Malaysia dalam menyuarakan pandangan tentang isu politik yang melanda negara
Islam.
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
d. Pada pendapat anda, apakah peranan yang dimainkan oleh negara-negara Islam bagi menolak
tomahan yang mengaitkan Islam dengan keganasan?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
1. Malaysia menjadi anggota PBB sejak negara mencapai kemerdekaan pada tahun 1957.
a. Nyatakan pelibatan Malaysia dalam Agensi Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB)

8 markah
b. Senaraikan sumbangan Malaysia dalam Misi Pengaman Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB)
6 markah
c. Pada pandangan anda, adakah PBB mampu berperanan menjamin keamanan dunia?
6 markah
89
10. KECEMERLANGAN MALAYSIA DI PERSADA iii. Pada tahun 2008, Mahkamah Antarabangsa
DUNIA memutuskan hak milik Pulau Batu Putih kepada
Singapura.
10.1 Malaysia dalam Isu Global Kontemporari iv. Isu tuntutan Kepulauan Spratly melibatkan China,
Vietnam, Brunei dan Filipina. Isu ini masih belum
Sebagai negara yang mengamalkan sikap terbuka, isu selesai sehingga hari ini.
pada peringkat global sama ada isu ekonomi, sosial v. Kedudukan Kepulauan Spratly yang terletak di
mahupun politik turut mempengaruhi perkembangan tengah-tengah rantau Asia Tenggara bukan sahaja
negara kita. Sikap dan pandangan Malaysia tentang isu penting dari sudut geostrategik tetapi juga dari
tersebut turut disuarakan dalam pelbagai pertubuhan aspek perdagangan sehingga menjadi asas
antarabangsa. perebutan banyak negara.
vi. Bagi Malaysia, tuntutan terhadap Kepulauan Spratly
bermula pada tahun 1979 apabila memasukkan
Kemampuan Malaysia menangani isu global
membolehkan kedudukan Malaysia dihormati oleh sebahagian daripada Kepulauan Spratly ke dalam
negara lain. Antara isu global yang dihadapi oleh wilayah Malaysia. Kepulauan ini merangkumi Pulau.
Kecil Amboyna, Terumbu Ubi, Terumbu Semarang
Malaysia termasuklah penyalahgunaan dadah,
Barat dan Layang-Layang seperti yang termaktub
pertindihan sempadan, kempen antiminyak sawit,
pemerdagangan orang dan penyakit berjangkit. dalam Akta Zon Ekonomi Eksklusif 1984.
vii. Antara usaha yang dilakukan bagi menyelesaikan
isu ini termasuklah membangkitkan isu Spratly
1. Penyalahgunaan Dadah dalam Forum ASEAN-China pada tahun 1995.
Penyalahgunaan dadah merupakan isu global yang 3. Kempen Anti minyak Sawit
dihadapi oleh Malaysia. Malaysia antara negara yang
mengisytiharkan perang terhadap penyalahgunaan
dadah dan menjatuhkan hukuman berat kepada Gerakan antiminyak kelapa sawit yang dilancarkan oleh
pesalah dadah. negara maju menggugat ekonomi negara sedang
membangun. Isu ini terpaksa dihadapi oleh negara
pengeluar minyak sawit termasuk Malaysia dan
i. Kesungguhan Malaysia memerangi bahaya Indonesia.
penyalahgunaan dadah disuarakan dalam forum
antarabangsa seperti International Drug
i. Minyak sawit menjadi pesaing utama kepada
Enforcement Conference-IDEC (Persidangan
minyak kacang soya hingga menyebabkan kempen
Penguatkuasaan Dadah Antarabangsa) yang
antiminyak sawit dijalankan oleh American Soybean
ditubuhkan pada tahun 1983 oleh Amerika Syarikat.
Association (ASA) iaitu pengeluar minyak kacang
ii. Malaysia turut mendapatkan kerjasama daripada
International Criminal Police Organization - soya.
ii. Gerakan antiminyak sawit dilaksanakan oleh ASA
INTERPOL (Polis Antarabangsa) dalam usaha
dan pihak NGO Pencinta Alam di Eropah. Bagi ASA,
memerangi dadah serta bekerjasama dengan
minyak sawit menjejaskan penjualan minyak
negara lain bagi menggubal strategi operasi
kacang soya manakala bagi NGO Pencinta Alam
menangani masalah dadah.
iii. Kelantangan Malaysia memerangi dadah pula, penanaman kelapa sawit dikatakan menjadi
disuarakan dalam forum PBB apabila Tun Dr. punca pencemaran alam sekitar, kemusnahan
hutan dan habitat haiwan liar.
Mahathir Mohamad, terpilih sebagai Ketua
iii. Malaysia menangani isu ini melalui pertubuhan
Jawatankuasa Antidadah Antarabangsa pada tahun
Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO),
1988.
kempen secara berterusan serta mendapatkan skim
pensijilan Malaysian Sustainable Palm Oil (MSPO)
2. Pertindihan Sempadan sejak tahun 2019. Langkah ini bertujuan
menghasilkan pengeluaran minyak sawit secara
Malaysia turut terlibat dalam isu tuntutan sempadan dan mampan dan pelaksanaan amalan baik seperti
hak milik bertindih dengan negara lain. Good Agricultural Practices-GAP (Amalan
Pertanian Baik).
i. Tuntutan terhadap Pulau Batu Putih melibatkan iv. Tindakan Malaysia secara berhemah dapat
Malaysia dengan Singapura manakala Pulau mengelakkan sebarang konflik dengan negara lain.
Sipadan dan Ligitan antara Malaysia dengan
Indonesia. 4. Pemerdagangan Orang
ii. Kedua-dua tuntutan ini diselesaikan melalui
keputusan yang dibuat oleh Mahkamah Pemerdagangan orang merupakan jenayah terancang.
Antarabangsa. Pada tahun 2002, Mahkamah Aktiviti ini dijalankan tanpa mengenal bangsa, agama,
Antarabangsa memutuskan Pulau Sipadan dan keturunan dan warna kulit. Pemerdagangan orang
Ligitan menjadi hak milik Malaysia.
90
merupakan ancaman terhadap hak asasi manusia dan 10.2 Peranan Malaysia dalam Hubungan Ekonomi
keselamatan negara. Antarabangsa
i. Perkembangan ekonomi dan kemakmuran
Malaysia menarik kehadiran warga asing. Terdapat Malaysia mengamalkan ekonomi pasaran bebas selari
warga asing yang masuk ke Malaysia melalui dengan perkembangan yang berlaku dalam ekonomi
sindiket pemerdagangan orang. antarabangsa dan memainkan peranan besar dalam
ii. Kedudukan Malaysia yang strategik di Asia hubungan ekonomi antarabangsa. Peranan ini dapat
Tenggara turut menjadikannya sebagai lokasi dilihat melalui pelibatan dalam pelbagai perjanjian
transit bagi pemerdagangan orang ke negara lain. termasuklah ASEAN Free Trade Area - AFTA (Kawasan
iii. Malaysia menguatkuasakan undang-undang dan Perdagangan Bebas ASEAN). Malaysia juga lantang
memberikan bantuan kepada mangsa menyuarakan ketidakadilan dalam ekonomi dan
pemerdagangan orang. Undang-undang bertindak tegas bagi memastikan kedudukan ekonomi
dikuatkuasakan menerusi Konvensyen PBB negara tidak terjejas.
mengenai Hak Kanak-Kanak 1989 dan Protokol
PBB untuk mencegah, menyekat serta menghukum 1. Meluaskan Pasaran Ekonomi
pesalah pemerdagangan orang.
iv. Malaysia menubuhkan Council For Anti-Trafficking
Pertumbuhan ekonomi sesebuah negara sangat
in Persons and Anti-Smuggling of Migrants- MAPO
bergantung pada keupayaan negara tersebut menjual
(Majlis Antipemerdagangan Orang dan
barangannya ke pasaran antarabangsa.
Antipenyeludupan Migran) pada tahun 2008 dan
menguatkuasakan Anti-Trafficking in Persons and i. Malaysia bersetuju untuk mempermudah dan
Anti-Smuggling of Migrants Act 2007- ATIPSOM
meningkatkan perdagangan sesama anggota
2007 (Akta Antipemerdagangan Orang dan
ASEAN. Hal ini membawa kelahiran AFTA pada
Antipenyeludupan Migran, 2007). Malaysia juga
tahun 1992.
mewujudkan Pelan Tindakan Kebangsaan
ii. Perjanjian AFTA bertujuan menjadikan kawasan
Antipemerdagangan Orang (2010-2015), ASEAN sebagai tempat produksi yang kompetitif
menjalankan rundingan dengan negara luar, bagi hasil keluaran negara ASEAN. Satu bentuk
penguatkuasaan, pendakwaan dan perlindungan.
kerjasama ekonomi dalam kalangan negara ASEAN
dapat dilaksanakan melalui AFTA terutama untuk
5. Penyakit Berjangkit mengurangkan tarif dan cukai barangan.
iii. Malaysia terlibat sepenuhnya dalam AFTA.
Penyakit berjangkit merupakan fenomena yang wujud Pelibatan ini membawa kebaikan kepada
dalam masyarakat di seluruh dunia seperti Acquired perkembangan ekonomi negara.
Immune Deficiency Syndrome-AIDS (Sindrom Kurang
Daya Tahan Melawan Penyakit). 2. Dominasi Ekonomi Negara Maju
i. Penyakit ini dikesan di Malaysia pada tahun 1986.

Perkembangan ekonomi Malaysia bukan sahaja
Sehingga tahun 2014, sejumlah lebih 100 000 kes
bergantung pada pasaran domestik tetapi juga pasaran
dilaporkan dengan lebih 16 000 kematian. Penyakit
antarabangsa.
ini merebak disebabkan gaya hidup yang tidak sihat
serta penyalahgunaan dadah. i. Malaysia sering berhadapan dengan sikap negara
ii. Kerajaan Malaysia melalui Kementerian Kesihatan maju yang mengenakan pelbagai sekatan dan
bertindak proaktif memastikan penyakit ini tidak
halangan perdagangan dalam bentuk tarif dan
merebak melalui pemeriksaan kesihatan secara
cukai. Keadaan ini menjejaskan perdagangan
berterusan dan memberikan rawatan kepada
negara.
mangsa. Tindakan ini menyebabkan Malaysia
ii. Malaysia bersuara agar diberikan layanan vang
berjaya mengawal penularan wabak tersebut. saksamn kepada semua negara. Pandangan ini
iii. WHO memperakukan pencapaian Malaysia dibangkitkan oleh Malaysia dalam pelbagai forum
sebagai antara negara di Asia yang berjaya
antarabangsa termasuklah di PBB dan Asia-Pacific
mengurangkan masalah penularan wabak daripada
Economic Cooperaton - APEC (Kerjasama Ekonomi
ibu kepada anak pada tahun 2018.
Asia Pasifik).
iv. Sejak tahun 2011, Malaysia mendukung hasrat PBB
untuk menjadikan dunia bebas AIDS pada tahun
2030 melalui pelaksanaan National Strategic Plan 3. Kerjasama Pembangunan Ekonomi Segi Tiga
for Ending AIDS-NSPEA (Pelan Strategik
Kebangsaan Mengakhiri AIDS). i. Malaysia memainkan peranan penting dalam
v. Malaysia turut menyambut Hari AIDS Sedunia yang pembangunan ekonomi yang melibatkan kerjasama
diadakan pada 1 Disember setiap tahun. pembangunan segi tiga, iaitu pembangunan wilayah
baharu yang dimajukan bersama-sama negara
anggota ASEAN. Kerjasama ini bertujuan
91
mendapatkan keuntungan bersama apabila negara 10.3 Penglibatan Rakyat dalam Isu Kemanusiaan
jiran saling membantu bagi memajukan kawasan dan Keamanan
yang terlibat.
ii. Malaysia memperoleh manfaat yang besar melalui Malaysia berada di barisan hadapan dalam
kerjasama ini kerana dapat mengurangkan membangkitkan isu kemanusiaan dan keamanan.
monopoli pasaran barangan dalam ASEAN Malaysia sering menyuarakan pandangan dalam
daripada negara maju. Selain itu, negara kita juga pertubuhan antarabangsa dan serantau seperti PBB,
dapat mengurangkan kebergantungan pada Komanwel, OIC dan ASEAN. Pandangan yang
pasaran kewangan antarabangsa dengan disuarakan ini berkaitan dengan aspek kemanusiaan
mewujudkan pelbagai badan yang berkaitan seperti dan keamanan terutama dalam kalangan masyarakat
koperasi ASEAN, bank ASEAN serta cadangan yang tertindas. Selain itu, rakyat Malaysia turut aktif
untuk menggunakan wang ASEAN dan terlibat dalam pelbagai aktiviti kesukarelawanan bagi
membendung campur tangan ekonomi negara membantu golongan yang tidak bernasib baik sama ada
maju. disebabkan bencana alam mahupun peperangan.
Tindakan ini secara langsung menaikkan nama
4. Menangani Kemelesetan Ekonomi Malaysia di mata dunia. Isu Palestin dan Syria
merupakan antara isu yang menonjolkan pelibatan
Pada tahun 1997-1998, kebanyakan negara Asia rakyat Malaysia dalam pertubuhan antiarabangsa.
termasuk Malaysia menghadapi kemelesetan ekonomi Selain itu, rakyat Malaysia juga terlibat dalan misi
yang bermula dengan kejatuhan nilai ringgit, antara lain kemanusiaan di Aceh dan Sri Lanka.
disebabkan oleh spekulasi mata wang.
1. Isu Palestin
i. Menurut Tun Dr. Mahathir Mohamad dalam buku
The Malaysian Currency Crisis: How and Why It Perjuangan menegakkan isu Palestin disuarakan oleh
Happened, perkembangan ini menyebabkan semua Perdana Menteri Malaysia, sejak zaman Tunku
pelabur luar menarik pelaburan mereka di Malaysia abdul Rahman Putra al-Haj. Sejak tahun 1948, rejim
sehingga menjejaskan ekonomi Malaysia. Zionis Israel melakukan kekejaman, pengusiran dan
ii. Malaysia didesak untuk mencontohi langkah yang pembunuhan terhadap penduduk Palestin. Tindakan ini
diambil oleh negara lain, iaitu menggunakan pelan menjadi asas perjuangan Malaysia bagi memastikan
perancangan Tabung Kewangan Antarabangsa hak dan keadilan rakyat Palestin mendapat pembelaan.
(IMF), namun negara kita enggan menerimanya.
iii. Malaysia menggunakan pendekatan sendiri dalam Penglibatan rakyat dalam menangani isu kemanusiaan
usaha memulihkan keadaan termasuklah di Palestin dapat dilihat secara jelas melalui Non-
menambat kadar pertukaran ringgit (RM) kepada Governtmental Organization –NGO (Pertubuhan Bukan
dolar (USD) dengan kadar RM3.80 bagi USD1. Kerajaan. Kewujudan NGO ini membolehkan satu
iv. Langkah ini berjaya memulihkan ekonomi negara. bentuk koordinasi membantu warga Palestin dapat
dilaksanakan. Antara NGO yang aktif dalam bidang
5. Mengantarabangsakan Sistem Kewangan Islam sukarelawan ini termasuklah Aman Palestin dan Cinta
Gaza Malaysia (CGM)
Sistem kewangan Islam berlandaskan syarak dan
menjadi alternatif kepada sistem kewangan NGO yang membantu Palestin:
konvensional.
a. Aman Palestin
i. Malaysia terlibat dalam usaha membangunkan
sistem kewangan ini sejak tahun 2001. i. Didaftarkan secara rasmi pada tahun 2006 dan
ii. Malaysia membangunkan sistem kewangan lslam menjadi organisasi yang giat membantu rakyat
yang progresif dan komprehensif sehingga Palestin secara kolektif, sistematik, berterusan dan
rnenyumbang kepada keberkesanan sektor berkesan,
kewangan negara. ii. Menyalurkan bantuan kebajikan dan sumbarigan
iii. Malaysia juga menduduki kedudukan utama dalam orang ramai kepada rakyat Palestin.
menduduki indeks global berkaitan dengan
kewangan Islam termasuk menjadi pasaran sukuk b. Majlis Perundingan Pertubuhan Islam Malaysia
terbesar di dunia. (MAPIM)
iv. Negara kita menjadi negara utama pelaburan dana
Islam. i. Gabungan beberapa buah NGO dan turut
v. Malaysia menubuhkan International centre for menjalankan kerja-kerja kesukarelawanan dalam
Education in Islamic Finance - INCIF (Pusat usaha membantu rakyat Palestin yang tertindas.
Antarabanesa pendidikan Kewangan Islam) untuk ii. Antara aktivitinya termasuklah mengadakan Hari
menyokong perkembangan kewangan Islam Solidariti Rakyat Palestin
92
c. Cinta Gaza Malaysia (CGM) membantu rakyat Syria pula dapat dilihat melalui
peranan NGO.
i. Diasaskan oleh Muhammad Nadir Al-Nuri
Kamarulzaman dan menjalankan operasi sejak NGO yang terlibat membantu Syria:
tahun 2013.
ii. Menjalankan aktiviti kutipan dan sumbangan 1. Organisasi Humanitarian Care Malaysia
kepada penduduk Gaza terutama kanak-kanak, ibu (MyCare)
tunggal dan warga emas.
iii. Melancarkan Projek Ramadan 2020 dengan tema i. Gabungan enam buah NGO kemanusiaan.
"Ramadan Bulan Berkongsi Kebahagiaan" ii. Melancarkan kempen i4Syria pada tahun 2011 bagi
merangkumi bantuan perubatan, kebajikan belia, menyalurkan pelbagai bantuan kepada pelarian
teknologi hijau, infrastruktur, pendidikan, pengajian Syria.
al-Quran serta seni dan budaya iii. Mengendalikan aspek pendidikan, kesihatan dan
kebajikan pelarian Syria berada di Malaysia
4. Muslim Care Malaysia
2. Cinta Syria Malaysia (CSM)
i. Ditubuhkan pada tahun 2006 dan secara aktit
menjalankan misi kemanusiaan termasuk di i. Ditubuhkan pada tahun 2014.
Palestin. ii. Memberikan bantuan kemanusiaan kepada pelarian
Syria yang berada di Turki, Lubnan dan Malaysia.
Rakyat Malaysia turut menyatakan sokongan padu iii. Menubuhkan "Sekolah KITA", iaitu program
kepada rakyat Palestin. Mereka melakukan demonstrasi pendidikan percuma untuk anak-anak pelarian
sebagai tanda sokongan kepada Palestin dan Syria.
menubuhkan Tabung Palestin untuk mengutip
sumbangan kewangan kepada mangsa Zionis di 3. Global Peace Mission (GPM)
Palestin.
i. Ditubuhkan pada tahun 2001.
Selain itu, rakyat Malaysia turut terlibat menghantar ii. Aktil menjalankan pelbagai aktiviti kesukarelawanan
bantuan makanan dan perubatan ke Palestin menerusi dan kemanusiaan di 30 buah negara.
program Freedom Flotilla, iaitu program kemanusiaan iii. Turut aktif memberikan bantuan kemanusiaan
yang digerakkan oleb Free Gaza Movement yang kepada pelarian Syria berupa makanan, ubatan dan
ahlinya datang dari seluruh dunia. Rakyat Malaysia peralatan.
yang menyertai misi kemanusiaan turut menghadapi
cabaran seperti ditawan dan dipenjara. Tsunami di Aceh dan Sri Lanka
i. Sebanyak 12 orang sukarelawan Malaysia yang Bencana alam seperti tsunami yang memusnahkan
berada di dalam kapal Mavi' Marmara ditawan oleh Aceh dan Sri Lanka pada tahun 2004 menarik perhatian
pihak Israel pada bulan Mei 2010. Malaysia. Penduduk Aceh dan Sri Lanka kehilangan
ii. Dr. Fauziah Mohd Hasan turut serta dalam misi segalanya dalam sekelip mata. Keadaan ini
kemanusiaan ke Palestin dalam program "Women's menyebabkan Malaysia melancarkan bantuan segera
Boat to Gaza" pada bulan Ogos 2016. Kapal termasuklah bantuan perubatan, makanan dan
Zaytouna-Oliva yang dinaiki beliau ditawan oleh keperluan harian. Rakyat Malaysia yang prihatin turut
pihak Israel. memberikan bantuan melalui badan seperti MERCY
iii. Dr. Mohd Afandi Salleh pula terlibat dalam misi Malaysia.
kemanusiaan ke Palestin menaiki kapal Al-Awda
pada tahun 2018. Kapal tersebut ditawan oleh Israel NGO yang terlibat dalam misi kemanusiaan di Aceh
dan beliau ditahan di dalam penjara di Israel dan Sri Lanka:
sebelum dibebaskan kemudiannya.
1. Malaysian Medical Relief Society (MERCY
2. Isu Syria Malaysia)
Krisis politik di Syria bermula pada tahun 2011 i. Ditubuhkan pada tahun 1999 oleh Tan Sri Dr.
menyebabkan rakyat Syria mengalami kesengsaraan Jemilah Mahmood.
terutamanya masalah kekurangan makanan dan ii. Aktif dalam bidang kesukarelawanan dan
kemudahan perubatan. Malaysia tampil memberikan kemanusiaan membabitkan negara yang berkonflik
bantuan dan sokongan kepada rakyat Syria. Pada 1 dan ditimpa bencana
Oktober 2015, kerajaan mengumumkan kesediaan iii. Bertindak memberikan bantuan perubatan serta
untuk menerima 3000 orang pelarian warganegara membina semula pusat kesihatan komuniti di Aceh.
Syria dalam tempoh tiga tahun secara sukarela atas iv. Membangunkan infrastruktur di Sri Lanka termasuk
dasar kemanusiaan. Pelibatan rakyat Malaysia sekolah dan jambatan bagi kemudahan penduduk.
93
2. Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM) kesungguhan dalam memulihara alam sekitar dengan
menyertai sidang Bumi di Rio de Janeiro, Brazil yang
i. Ditubuhkan pada tahun 1971. dianjurkan oleh PBB.
ii. Memberikan bantuan kemanusiaan kepada pihak
yang memerlukan termasuklah mangsa bencana i. Komitmen Malaysia terpapar melalui pelibatan
tsunami Aceh negara dalam Sidang Kemuncak Bumi ini yang
iii. Mendirikan sekolah dan rumah perlindungan mengeluarkan deklarasi Agenda 21.
kepada lebih kurang 120 orang anak yatim yang ii. Agenda 21 ini merupakan satu dokumen umum
menjadi mangsa tsunami di Banda Aceh. yang penting bagi pengurusan aktiviti manusia
dalam sesebuah negara. Agenda ini menyentuh
3. Yayasan Restu tindakan pembangunan abad ke-21 bagi mengatasi
masalah kemiskinan, kebuluran dan kemerosotan
i. Ditubuhkan pada tahun 1998. ekosistem.
ii. Memberikan bantuan pendidikan percuma kepada iii. Selain itu, Malaysia turut terlibat dalam Protokol
warga Aceh. Kyoto 1997 dan persidangan alam sekitar di Bali
iii. Membangunkan rumah anak yatim Babun Najah di pada tahun 2007. Persidangan-persidangan ini
Ulee Kareung, Aceh. merupakan satu persetujuan sah dan
persefahaman negara maju bahawa negara yang
10. 4 Usaha Mengekalkan Kelestarian Global terlibat ini akan mengurangkan pembebasan gas
rumah hijau secara kolektif dan menggalakkan
Mengekalkan kelestarian global bermaksud usaha penggunaan tenaga baharu seperti tenaga solar.
untuk mengekalkan serta memelihara keaslian alam iv. Hasrat Malaysia adalah untuk menerapkan dan
sekitar bagi membolehkannya diwarisi oleh generasi mengguna pakai segala saranan agenda tersebut
akan datang. Malaysia memberikan komitmen yang dalam program pembangunan bagi memastikan
tinggi dalam pemeliharaan alam sekitar. Negara kita alam sekitar negara tidak terjejas dan dapat
juga melibatkan diri dalam pelbagai program bersama- diwariskan kepada generasi akan datang.
sama pertubuhan antarabangsa.
3. Antartika sebagai Warisan Sejagat
1. Mengisytiharkan Deklarasi Langkawi
Malaysia merupakan antara negara yang
membangkitkan isu Antartika menganggap bahawa
Bukti komitmen Malaysia dan negara Komanwel untuk penerokaan terhadap benua ais tersebut dilakukan
memelihara alam sekitar ialah dengan Pengisytiharan secara tidak adil.
Deklarasi Langkawi. Deklarasi Langkawi diadakan pada
bulan Oktober 1989 bersempena Mesyuarat Ketua- i. Penerokaan terhadap Antartika didominasi oleh
Ketua Negara Komanwel. Deklarasi Langkawi hanya sebahagian kecil negara.
dilaksanakan sebagai usaha menangani isu alam ii. Pandangan Malaysia ini diutarakan sejak tahun
sekitar terutama kesan rumah hijau, kerosakan dan 1983 melalui NAM. Dalam Sidang Kemuncak NAM
penipisan ozon serta pencemaran yang disebabkan ketujuh di New Delhi, India, Malaysia mendesak
aktiviti manusia yang tidak terkawal. PBB mengambil langkah pertama menjadikan
Antartika sebagai warisan manusia sejagat.
i. Anugerah Langkawi diberikan kepada warganegara iii. Malaysia mencadangkan PBB mentadbir Antartika
Malaysia yang menunjukkan komitmen dan agar segala bentuk hasil yang terdapat di benua
sumbangan besar dalam bidang alam sekitar. tersebut dapat dikongsi bersama-sama oleh semua
Anugerah ini dimulakan pada tahun 1991. negara. Pandangan ini mendapat sokongan
ii. Malaysia turut melaksanakan Dasar Alam Sekitar daripada negara lain.
Negara 2002 yang menjadi asas dalam iv. Malaysia mengambil inisiatif membentuk pasukan
pembangunan negara. penyelidik dalam pelbagai bidang ke Antartika.
iii. Pada tahun 2006, kerajaan negeri Kedah Antara anak tempatan yang mencatatkan sejarah
mengisytiharkan Langkawi sebagai geopark bagi terlibat dalam penyelidikan ini termasuklah Dr. Haji
memastikan kelestariannya terjamin. Omar Abdul Rahman yang melawat Antartika pada
iv. Malaysia telah melancarkan Dasar Teknologi Hijau tahun 1985.
Negara pada tahun 2009 untuk menggalakkan v. Malaysia secara giat melakukan penyelidikan di
penggunaan produk teknologi hijau bagi mengawal Antartika sejak tahun 1999 terutama dalam bidang
perubahan iklim. perubahan iklim dan kajian gas rumah hijau.
vi. Malaysia juga mewujudkan Pusat Penyelidikan
2. Menyertai Sidang Kemuncak Bumi Antartika Kebangsaan yang ditempatkan di
Universiti Malaya dan diterajui oleh Dr. Azizan Abu
Isu pencemarari alam sekitar merupakan salah satu isu Samah.
yang mencetuskan Sidang Kemuncak Bumi di Rio de
Janeiro, Brazil pada tahun 1992. Malaysia menunjukkan
94
vii. Yayasan Penyelidikan Antartika Sultan Mizan negara anggota ASEAN dan membentuk Simpanan
(YPASM) di Kuala Lumpur turut terlibat melakukan Beras Kecemasan ASEAN. Rizab ini boleh
penyelidikan saintifik di Antartika. digunakan sewaktu kecemasan dan kadar yang
viii. Komitmen Malaysia dalam penyelidikan Antartika ditetapkan sebanyak 50 000 tan yang disimpan
membuktikan bahawa negara kecil juga mampu sebagai stok
mencapai kejayaan jika diberi peluang dalam
penyelidikan di Antartika. 3. Alam Sekitar
10.5 Wawasan Malaysia Menuju Masa Hadapan Isu alam sekitar seperti Jerebu merupakan fenomena
atau pencemaran udara yang menjejaskan jarak
Wawasan masa hadapan bermaksud strategi jangka penglihatan dan kesihatan. Hal ini disebabkan
panjang dalam pelbagai aspek berkaitan dengan pembakaran terbuka yang tidak terkawal terutamanya
pembangunan negara. Dalam melihat kepada pembakaran hutan. Malaysia bersama-sama negara
perkembangan sejarah serantau dan antarabangsa, ASEAN mengambil langkah aktif bagi memastikan isu
Malaysia lebih yakin untuk menuju masa hadapan yang ini dapat diatasi pada masa hadapan.
cemerlang dalam pelbagai bidang. Malaysia merangka
pelbagai usaha bagi memastikan generasi akan datang i. Langkah ini dilaksanakan melalui Perjanjian ASEAN
turut menikmati kehidupan yang lebih baik. berkaitan dengan Pencemaran Jerebu Merentas
Sempadan.
1. Komuniti ASEAN ii. Perjanjian ini merupakan sebuah perjanjian
serantau pertama di dunia. Menerusi perjanjian ini,
negara anggota yang terlibat disarankan untuk
Komuniti ASEAN ditubuhkan pada tahun 2015 melalui mengambil langkah dari aspek undang-undang dan
Deklarasi Kuala Lumpur sewaktu Sidang Kemuncak pentadbiran serta tindakan lain yang sewajarnya.
ASEAN ke-27. Pelaksanaan tersebut amat penting bagi
memastikan krisis jerebu tidak akan berlaku lagi di
i. Komuniti ASEAN merupakan satu langkah rantau Asia Tenggara dengan menekankan prinsip,
menyeluruh, strategik dan bersifat memandang ke "ASEAN Tanpa Jerebu 2020".
hadapan serta mencerminkan aspirasi ASEAN. iii. Malaysia dan Singapura juga bersetuju
ii. Wawasan ASEAN memberikan fokus pada bekerjasama untuk melaksanakan penyelidikan dan
ekonomi, sosiobudaya dan keselamatan. pembangunan dalam bidang pencegahan
Pertumbuhan ekonomi ASEAN diharapkan dapat kebakaran di tanah gambut bagi mencari
dipertingkatkan ke tahap yang lebih tinggi. penyelesaian menangani isu jerebu di rantau ini.
iii. Melalui komuniti keamanan pula, menjadi harapan
agar keselamatan rantau ASEAN kekal terjamin dan 4. Zon Bebas Nuklear
segala konflik dapat diselesaikan secara damai.
iv. Hasrat komuniti sosiobudaya pula agar integrasi Isu pertahanan dan keselamatan merupakan isu penting
antara negara anggota ASEAN dapat bagi memastikan rantau Asia Tenggara berada dalam
dipertingkatkan ke tahap yang lebih baik. keadaan aman dan selamat terutamanya daripada
persaingan senjata nuklear.
2. Keselamatan Makanan
i. Malaysia menandatangani Southeast Asian
Malaysia serta negara di rantau Asia Tenggara Nuclear-Weapon-Free-Zon (SEANWFZ) atau
menyedari bahawa satu isu penting yang perlu dihadapi dikenali sebagai Perjanjian Zon Bebas Senjata
pada masa hadapan ialah isu keselamatan makanan. Nuklear Asia Tenggara pada tahun 1995. Perjanjian
ini menekankan agar negara yang terlibat tidak
i. United Nations' Committee (UNC) pada tahun 1996 mengembangkan, mengeluarkan, memperoleh,
menyebut bahawa keselamatan makanan merujuk memiliki atau mengawal senjata nuklear.
setiap orang pada setiap masa mempunyai akses ii. Kedudukan Asia Tenggara yang strategik turut
kepada sumber makanan yang mencukupi, selamat menjadikannya terlibat secara langsung dalam
dan berkhasiat yang memenuhi keperluan makanan kancah persaingan membabitkan kuasa besar
mereka. seperti China dan Amerika Syarikat yang turut
ii. Antara isu tentang keselamatan makanan memiliki senjata nuklear.
termasuklah berlaku kenaikan harga barangan yang iii. Dalam keadaan mi, Malaysia tidak boleh berdiam
keterlaluan, bekalan barangan terhad kerana diri dan membiarkan perairan Selat Melaka dan
masalah pengeluaran, bencana alam atau Laut China Selatan digunakan oleh kapal perang
pencemaran makanan. asing yang membawa senjata nuklear. Malaysia
iii. Malaysia bekerjasama dengan negara anggota berasakan bahawa kedua-dua laluan tersebut perlu
ASEAN untuk menubuhkan Rizab Sekuriti Makanan bebas daripada senjata nuklear.
ASEAN. Usaha ini dilakukan untuk mendapatkan
maklumat tentang dasar sekuriti makanan bagi
95
iv. Malaysia bertindak untuk tidak membenarkan kapal 6. Hak Asasi Manusia, Pelarian dan Pendatang
yang membawa senjata nuklear berlabuh atau Asing Tanpa Izin (PATI)
mengadakan latihan di perairan negara ini kerana
boleh membawa konflik yang buruk kepada rantau Malaysia menyedari bahawa isu hak asasi manusia,
Asia Tenggara. pelarian dan pendatang asing tanpa izin (PATI)
merupakan isu yang saling berkait dan penting pada
5. Kerelevanan Organisasi Antarabangsa masa hadapan. Keamanan, kemakmuran dan
pertumbuhan ekonomi yang pesat menjadi faktor
Malaysia memandang serius terhadap pertubuhan penarik kepada kemasukan PATI dan pelarian.
dunia seperti PBB dan OIC yang tidak mampu bertungsi
dengan baik dalam menjayakan matlamatnya terutama i. Kehadiran PATI dan pelarian ini mampu membawa
bagi melindungi hak dan kedudukan negara kecil yang implikasi terhadap sosial, ekonomi, jenayah, politik
sedang membangun. dan hubungan diptomatik Serta berupaya untuk
mengancam ketenteraman dan keselamatan
i. Malaysia berpandangan bahawa penggunaan negara. Malaysia turut membendung kemasukan
kuasa veto oleh kuasa besar hanya sah jika dua PATI melalui pengukuhan mekanisme pengurusan
buah negara yang mempunyai kuasa itu bersama- warga asing.
sama tiga anggota yang tidak memiliki kuasa veto ii. Malaysia terlibat dalam pelbagai program di bawah
bersetuju untuk menggunakannya demi PBB terutama United Nations High Commissioner
memastikan penyalahgunaan kuasa veto for Refugees - UNHCR (Suruhanjaya Tinggi
dikurangkan. Negara yang memiliki kuasa veto tidak Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai Pelarian).
sepatutnya meletakkan diri mereka terkecuali Malaysia turut dilantik sebagai ahli suruhanjaya ini
daripada undang-undang antarabangsa. pada tahun 1993 hingga tahun 1995.
ii. Malaysia menganjurkan Sidang Kemuncak Kuala iii. Sebagai langkah proaktif juga sebuah badan
Lumpur 2019 yang melibatkan kira-kira 56 buah berkaitan dengan hak asasi manusia, iaitu
negara Islam dengan 450 perwakilan. Matlamat Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia
sidang ini adalah untuk merapatkan jurang dan (SUHAKAM) ditubuhkan pada tahun 1999.
kedudukan masyarakat Islam bagi menangani
pelbagai isu.
96
Bahagian A: Soalan Objektif ms A Meningkat hasil cukai melalui duti
231 import
1. Antara berikut yang manakah berkaitan B Mengurangkan import barangan
dengan isu global kontemporari yang makanan dari luar
dihadapi oleh Malaysia? C Meningkat hasil eksport negara ke
ms I. Penyakit berjangkit negara ASEAN
226 II. Pertindihan sempadan D Mengurangkan monopoli pasaran
III. Kemelesetan ekonomi barangan dalam ASEAN daripada
negara maju
IV. Kedatangan buruh asing
A I dan II 7. Cadangan yang dikemukakan oleh Malaysia
B I dan IV dalam bagi mengurangkan kebergantungan
C II dan III pada pasaran kewangan antarabangsa ialah
D III dan IV ms A Mewujudkan kerjasama ekonomi
231 B Menggunakan mata wang ASEAN
2. Mengapakah NGO Pencinta Alam di Eropah C Mewujudkan pasaran kewangan
melakukan kempen anti minyak sawit? negara anggota
D Mengurang duti import dalam kalangan
ms I. Menggunakan buruh paksa negara ASEAN
228 II. punca pencemaran alam sekitar
III. kemusnahan habitat haiwan liar 8. Antara faktor kemelesetan ekonomi
IV. menjejaskan penjualan minyak kacang dikebanyakan negara Asia pada tahun 1997-
soya 1998 ialah
A I dan II ms A Spekulasi mata wang
B I dan IV 232 B Kenaikan harga minyak
C II dan III C Kejatuhan dolar Amerika
D III dan IV D Kejatuhan harga komoditi
3. Mengapakah Malaysia menjadi lokasi transit 9. Malaysia menubuhkan International centre for
bagi pemerdagangan orang ke negara lain? Education in Islamic Finance - INCIF (Pusat
Antarabangsa pendidikan Kewangan Islam)
ms A Kedudukan strategik untuk
229 B Kemasukan ramai pelancong ms A penubuhan bank Islam
C Kelonggaran syarat imigresen 232 B mengukuhkan ekonomi Malaysia
D Ketiadaan undang-undang jenayah C mendapatkan bantuan pinjaman
kewangan
4. Perjanjian AFTA membentuk kerjasama D menyokong perkembangan kewangan
ekonomi dalam kalangan negara ASEAN Islam
terutama untuk
ms A Mengenakan cukai import 10. Pernyataan berikut adalah berkaitan NGO
Malaysia yang menyokong perjuangan rakyat
230 B Meningkatkan hasil pendapatan
Palestin
C Menyekat kemasukan dagangan asing
D Mengurangkan tariff dan cukai
barangan  Didaftarkan secara rasmi pada tahun
2006
5. Apakah yang dibangkitkan oleh Malaysia
dalam pelbagai forum antarabangsa  Menjadi organisasi yang giat
terhadap sikap negara maju yang membantu rakyat Palestin secara
mengenakan pelbagai sekatan dan halangan kolektif, sistematik, berterusan dan
perdagangan
ms A Layanan yang saksama berkesan.
230 B Tolak ansur perdagangan
C Mengurangkan duti import NGO tersebut ialah
D Mengurangkan cukai barangan
ms A Cinta Gaza Malaysia (CGM)
234 B Global Peace Mission (GPM)
6. Apakah manfaat yang peroleh oleh Malaysia
C Muslim Care Malaysia
melalui Kerjasama Pembangunan Ekonomi
Segi Tiga ASEAN? D Aman Palestin
97
11. NGO Malaysia yang melancarkan kempen 17. United Nations' Committee (UNC) pada
i4Syria pada tahun 2011 menyalurkan tahun 1996 menyebut bahawa keselamatan
bantuan kepada pelarian Syria ialah makanan merujuk setiap orang pada setiap
ms A Majlis Perundingan Pertubuhan Islam masa mempunyai akses kepada sumber
236 Malaysia (MAPIM) makanan yang
B Humanitarian Care Malaysia (MyCare) I. mencukupi
C Global Peace Mission (GPM) II. berkhasiat
D Cinta Syria Malaysia (CSM) III. harga berpatutan
IV. tidak dimonopoli
12. Malaysian Medical Relief Society (MERCY A I dan II
Malaysia) terlibat dalam misi Tsunamai B I dan IV
Acheh dengan membina
A pusat kesihatan C II dan III
B rumah anak yatim D III dan IV
C rumah perlindungan
D sekolah dan jambatan 18. Isu alam sekitar yang penting dan perlu
ditangani oleh Malaysia serta negara di Asia
Tenggara ialah
13. Deklarasi Langkawi dihasilkan dalam A isu jerebu
Mesyuarat Ketua-Ketua Kerajaan Komanwel
B bencana alam
(CHOGM) di Kuala Lumpur pada tahun 1989.
C pencemaran air
Apakah persetujuan yang dicapai dalam
deklarasi tersebut? D kesan Rumah Hijau
A Menangani isu alam sekitar
B Penyelarasan bantuan teknikal 19. Malaysia dan Singapura bersetuju
C Menyediakan dana pendidikan bekerjasama untuk melaksanakan
D Membanteras penyalahgunaan dadah penyelidikan dan pembangunan dalam
bidang pencegahan kebakaran
A secara terbuka
14. Malaysia telah melancarkan Dasar Teknologi
B di tanah gambut
Hijau Negara pada tahun 2009 untuk
C peladang haram
menggalakkan penggunaan produk teknologi
Hijau. Apakah tujuan teknologi ini digalakkan? D di kawasan hutan
A Mengawal perubahan iklim
B Menambah pendapatan petani 20. Malaysia menandatangani Southeast Asian
C Mengatasi kawasan tanah terbiar Nuclear-Weapon-Free-Zon (SEANWFZ)
D Meningkat hasil pertanian negara pada tahun 1995.
Perjanjian ini berkaitan
A senjata nuklear
15. Dalam Persidangan alam sekitar di Bali
B Pengunaan senjata kimia
2007, persetujuan dicapai untuk
C Isu pertahanan dan keselamatan
mengurangkan pembebasan gas rumah
hijau secara kolektif dan menggalakkan D persaingan membabitkan kuasa besar
penggunaan tenaga baharu seperti
A gas asli
B tenaga solar
C tenaga elektrik
D tenaga haidraulik
16. Apakah yang diharapkan daripada

pembentukan komuniti keamanan ASEAN
melalui Deklarasi Kuala Lumpur?
ms A Kerjasama ketenteraan
242 B Keselamatan rantau ASEAN
C ASEAN bebas senjata nuklear
D Kerjasama bidang keselamatan
98
1. Penglibatan rakyat dalam menangani isu kemanusiaan di Syria akibat krisis politk di negara tersebut dapat
dilihat secara jelas melalui Non-Governmental Organization – NGO (Pertubuhan Bukan Kerajaan).
a. Senaraikan NGO yang terlibat dalam membantu menangani isu kemanusiaan di Syria
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
b. Apakah bentuk sumbangan yang diberikan oleh NGO-NGO tersebut?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3 markah
c. Pada pendapat anda, apakah rasional tindakan Malaysia membantu rakyat Syria dalam menghadapi
krisi politik di negara tersebut?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
2. Malaysia memberikan komitmen yang tinggi dalam pemeliharaan alam sekitar bagi mengekalkan kelestarian
global.
a. Senaraikan komitmen Malaysia dan negara Komanwel untuk memelihara alam sekitar.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
99
b. Buktikan kerajaan negara kita menunjukkan kesungguhan dalam memulihara alam sekitar semasa
Sidang Kemuncak Bumi di Rio de Janeiro, Brazil pada tahun 1992.
i. ......................................................................................................................................
ii. ......................................................................................................................................
iii. ......................................................................................................................................
3 markah
c. Pada pandangan anda, mengapakah isu alam sekitar perlu diberi perhatian oleh masyarakat dunia?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4 markah
1. Berikut adalah merupakah kempen Pengeluar pengeluar produk makanan dan bukan makanan di Eropah.
Pengeluar produk makanan dan bukan makanan Eropah kini giat memasarkan
lebih banyak produk dengan label tanpa minyak sawit alau "No Palm Oil". Perkara
ini menyebabkan wujud tanggapan negatif terhadap minyak sawit dalam kalangan
pengguna di Eropah
a. Mengapakah negara maju melancarkan kempen antiminyak sawit?
6 markah
b. Apakah kesan kempen ini terhadap negara kita dan bagaimana kerajaan menanganinya?
6 markah
c. Andaikan anda merupakan seorang pemimpin di negara Asia Tenggara, huraikan langkah yang anda
akan ambil untuk menjamin kelastrian alam sekitar?
8 markah
100
Jawapan Bab 1 Bahagian C: Soalan Respon Terbuka
Bahagian A : Soalan Objektif 1a.i

F1 Kedaulatan ialah supernuus atau superanus
1 B 6 A 11 A 16 A F2 Bermaksud agung atau tertinggi
2 C 7 C 12 D 17 B F3 Merujuk negara yang bebas dan merdeka
3 A 8 B 13 B 18 D
1a.ii Kedaulatan ialah sovereignty
4 D 9 B 14 A 19 B F1 Bermaksud negara mempunyai kuasa penuh
5 D 10 A 15 C 20 C F2 terhadap pemerintahan
1a.iii Kedaulatan merujuk perkataan daulat

F1 Bermaksud kekuasaan tertinggi terhadap
1a. F2 pemerintahan negara
F1 Kekuasaan tertinggi
F2 Kewibawaan sesebuah negara yang bebas 1b.
F3 Mempunyai hak untuk melaksanakan F1 Kedaulatan tradisional
pemerintahan dan pentadbiran negara H1a Merujuk sistem pemerintahan berkuasa
mutlak
1b. H1b Menguasai sepenuhnya segala urusan
F1 Berasal daripada kata daulah negara.
H1a Bermaksud kuasa pemerintahan sesebuah H1c Wujud sejak tamadun awal manusia.
kerajaan. H1d Kedaulatan negara kita berpaksi pada
kedaulatan Raja-raja Melayu.
1c. F2 Kedaulatan moden
F1 kedaulatan tradisional H2a Idea kemunculan negara bangsa selepas
F2 kedaulatan moden H2b Revolusi Keagungan di England dan
F3 kedaulatan undang-undang Revolusi Perancis.
F4 kedaulatan antarabangsa H2c Dikaitkan hak rakyat dan kerajaan
berperlembagaan.
1d. H2d Selepas Perang Dunia Pertama dikaitkan
F1 Negara yang berdaulat mempunyai dengan nasionalisme
kekuasaan penuh H2e Menggunakan unsur persamaan rumpun
H1a Untuk mengatur segala hal yang ada dalam bangsa dan bahasa untuk membentuk
wilayah negara bangsa masing-masing.
H1b Tanpa campur tangan kuasa asing. F3 Kedaulatan undang-undang
F2 Cabaran bagi mempertahankan negara H3a Kerajaan dan rakyat terikat oleh undang-
H2a Menggunakan kebijaksanaan bagi undang yang perlu dipatuhi.
menghadapi cabaran H3b Menjamin keadilan dalam kehidupan
H2b Bagi mengekalkan kedaulatan negara kita bermasyarakat
H3c menjadikan negara aman, stabil dan
2a. makmur.
F1 Mempunyai pemerintahan H3d Badan kehakiman diwujudkan untuk
F2 Mempunyai sempadan memelihara dan melaksanakan kedaulatan
F3 Mempunyai perundangan undang-undang.
F4 Mempunyai rakyat F4 Kedaulatan antarabangsa
H4a Pengiktirafan (PBB) terhadap sesebuah
2b. negara
F1 menjaga kestabilan politik H4b Deklarasi Hubungan Persahabatan PBB
F2 menjaga keamanan 1970, mengesahkan prinsip persamaan
F3 menjaga pertahanan kedaulatan dari segi undang-undang
F4 menjaga ekonomi antarabangsa.
2c. 1c.
F1 Mengeratkan perpaduan negara F1 Kerajaan dan rakyat terikat dengan undang-
F2 Tidak bekerjasama dengan kuasa asing undang
F3 Menguasai ilmu pengetahuan F2 Memastikan keamanan negara
F4 Mengukuhkan pasukan tentera F3 Menjamin keadilan kepada semua
F5 Mempertahankan perlembagaan F4 Memastikan negara aman, stabil dan
F6 Memperkukuhkan jati diri makmur
Mana-mana jawapan yang munasabah F5 Memastikan kemajuan ekonomi
101
F6 Menggelakkan penindasan F3 Pemimpin tiada kuasa mutlak
F7 Mengawal tingkah laku manusia F4 Menjamin hak asasi rakyat
F8 Melicinkan pentadbiran F5 Kedaulatan ditangan rakyat
F9 Memelihara/ melaksanakan kedaulatan F6 Menjamin kerajaan yang adil dan stabil
undang-undang Mana-mana jawapan yang munasabah
Mana-mana jawapan munasabah
Jawapan Bab 2
1a.
Bahagian A : Soalan Objektif F1 Meminda struktur Mahkamah
H1a Mahkamah Atasan, pembentukan
1 A 6 A 11 A 16 C Mahkamah Tinggi Borneo dan jawatan
2 A 7 C 12 C 17 B Yang di-Pertua Negeri.
F2 Mahkamah Atasan mengikut model
3 B 8 C 13 D 18 C
Mahkamah Tertinggi England
4 C 9 D 14 C 19 A H2a Membahagikannya kepada Mahkamah
5 D 10 D 15 B 20 C Atasan dan Mahkamah Rayuan
F3 Pembentukan Mahkamah Tinggi
Borneo
H3a Mengekalkan kedudukan Mahkamah
H3b Tinggi Malaya Mewujudkan Mahkamah
1a.
Tinggi Borneo
F1 Hukum Kanun Pahang
H3c Menguruskan soal kehakiman di
F2 Undang-Undang Kedah
Sarawak dan Sabah.
F3 Undang-Undang Johor
H3d Jawatan Ketua Hakim Borneo
F4 Undang-Undang 99 Perak
diwujudkan berpusat di Kuching
F4 Jawatan Yang di-Pertua Negeri di
1b.
Sarawak dan Sabah apabila Malaysia
F1 Majlis Tertinggi
dibentuk
H1a Council Negri (Majlis Negeri)
H4a Dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong.
H4b Menjalankan tugasnya mengikut
1c.
nasihat Majlis Tertinggi bagi Sarawak
F1 Ketua Setiausaha
dan Kabinet Negeri bagi Sabah
F2 Setiausaha Kewangan
F3 Peguam Negara
1b.
F1 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj membawa
1d.
usul pindaan perlembagaan
F1 Mengawal tingkah laku
H1a Dinamakan pindaan Singapura
H1a Supaya tidak melakukan jenayah
F2 Dibahaskan di Parlimen pada 7 Ogos 1965.
C1a Seperti membunuh, merompak, mencuri
Parlimen meluluskan usul ini
Keamanan negara
H2a Membolehkan Singapura keluar daripada
F2 Setiap warganegara patuh kepada peraturan
Malaysia.
H2a Melicinkan urusan pentadbiran negara
F3 Semua perkara berkaitan dengan Singapura
Sebagai garis panduan urus tadbir negara
dimansuhkan dalam Perlembagaan Malaysia
F3 Mana-mana jawapan yang munasabah
C3a Contohnya, dari segi imigresen, kewangan,
H3a
hubungan luar negara dan pertahanan.
H3a Semua urusan tersebut di bawah
2a.
tanggungjawab kerajaan Singapura.
F1 Kesultanan atau Pemerintahan Beraja
F2 Agama Islam
1c.
F3 Bahasa Melayu
F1 Sentiasa relevan
F4 Kedudukan Orang Melayu dan Bumiputera
F2 Melindungi kepentingan rakyat
F3 Menjaga keselamatan negara
2b.
F4 Melicinkan urusan pentadbiran negara
F1 Kerajaan Persekutuan
F5 Sesuai dengan keperluan semasa
F2 Sistem Demokrasi Berparlimen
F6 Menjadi undang-undang yang sesuai dan
F3 Kewarganegaraan Persekutuan
munasabah
F7 Dipatuhi oleh rakyat dengan rela hati
2c.
Mana-mana jawapan yang munasabah
F1 Rakyat terlibat dalam membentuk kerajaan
F2 Rakyat boleh memilih wakil yang layak
102
Jawapan Bab 3 2b.
F1 Persidangan Parlimen
Bahagian A : Soalan Objektif F2 Agama
F3 Hak dan Keistimewaan
1 B 6 A 11 C 16 D F4 Pengisytiharan Darurat
2 C 7 D 12 A 17 D
2c.
3 A 8 A 13 A 18 A F1 Merupakan penaung rakyat
4 B 9 C 14 D 19 A H1a Melangkaui semua agama, bangsa, budaya
5 D 10 A 15 B 20 D dan fahaman politik
F2 Menjadi lambang perpaduan rakyat
H2a Yang berbilang kaum dan agama
Bahagian B: Soalan Respon Terhad F3 Tongak pemerintahan negara.
H3a Wujud suasana yang aman
1a. Mana-mana jawapan yang munasabah
F1 Raja-raja Melayu negeri Perak, Selangor,
Pahang dan Negeri Sembilan Bahagian C: Soalan Respon Terbuka
F2 Residen British di NNMB
F3 Setiausaha NNMB 1a.
F1 Sistem pemerintahan beraja mengikut
1b. peruntukan perlembagaan Malaysia
F1 Memilih Yang di-Pertuan Agong dan F2 Yang di-Pertuan Agong bertindak
Timbalan Yang di-Pertuan Agong. berdasarkan perlembagaan
F2 Bersetuju atau tidak bersetuju sebarang F3 Mendapat nasihat Perdana Menteri
undang-undang yang memerlukan F4 Baginda tidak boleh bertindak sendirian
persetujuan Majlis Raja-Raja. F5 Kecuali perkara tertentu guna budi
F3 Memberikan nasihat berkaitan dengan bicara membuat keputusan
pelantikan jawatan tertentu.
F4 Menjadi rujukan dalam perubahan dasar 1.b
berhubung dengan kedudukan istimewa F1 Sistem pemerintahan beraja mengikut
orang Melayu, bumiputera di Sarawak peruntukan perlembagaan Malaysia
dan Sabah dan kepentingan sah kaum H1a Yang di-Pertuan Agong bertindak
lain. berdasarkan perlembagaan
F5 Menjadi Lembaga Pengampunan bagi H1b Mendapat nasihat Perdana Menteri
kes-kes tertentu. F2 Baginda tidak boleh bertindak sendirian
F6 Memperkenankan perubahan H2 Kecuali perkara tertentu guna budi bicara
persempadanan negeri setelah membuat keputusan
mendapat perkenan raja negeri F3 Ketua negara
berkenaan. H3a mengetuai tiga badan kerajaan
F7 Memperkenankan pindaan H3b Badan Perundangan / Badan Pemerintahan /
perlembagaan bagi perkara-perkara Badan Kehakiman
tertentu. H3c Baginda berkuasa memanggil dan
membubarkan parlimen
1c. F4 Ketua Tertinggi Angkatan Bersenjata
F1 Menghargai peranan Majlis Raja-Raja H4a Berkuasa mengampun dan menangguhkan
H1a Membantu dalam memakmurkan negara hukuman kesalahan yang dibicarakan oleh
F2 Kita perlu berbangga Mahkamah Tentera
H2a Tidak wujud institusi sepertinya pada hari ini F5 Memelihara kedudukan dan hak istimewa
di negara lain orang Melayu
F3 Rasa bersyukur F6 Menitahkan Majlis Raja-raja Melayu
F4 Berperanan sebagai pengimbang dalam mengadakan mesyuarat
sistem demokrasi H6a Bagi membincangkan keistimewaan,
Mana-mana jawapan yang munasabah kedudukan, kehormatan dan kemuliaan
Raja-raja Melayu
2a. F7 Ketua agama Islam
F1 Melantik Perdana Menteri dan Jemaah H7a Negeri baginda sendiri
Menteri Pulau Pinang, Melaka/ Wilayah Persekutuan/
F2 Pelantikan Jawatan Penting H7b Sarawak dan Sabah /negeri-negeri yang
F3 Ketenteraan tiada sultan
F4 Diplomatik Kuasa budi bicara
103
F8 Untuk melantik Perdana Menteri 2a.
H8a Melantik dan melucutkan jawatan Jemaah F1 Taman Negara Kinabalu, Sabah
H8b Menteri dan Timbalan Menteri setelah F2 Taman Negara Mulu, Sarawak
mendapat nasihat Perdana Menteri
Melantik duta-duta negara/SPR/ketua Audit 2b.
H8c negara/peguam Negara X Taman Negeri Royal Belum
Y Taman Hidupan Liar Krau
1c. Z Taman Negara Johor Endau Rompin
F1 Warisan turun-temurun sejak zaman
Kesultanan Melayu Melaka 2c.
F2 Merupakan tonggak keagungan kerajaan F1 Taman Tunku Abdul Rahman, Kota
Malaysia Kinabalu
F3 Raja merupakan ketua negara F2 Taman Pulau Tiga, Kuala Penyu
F4 Lambang kedaulatan negara F3 TamanPulau-Pulau Penyu, Sandakan
F5 Lambang taat setia rakyat F4 Taman Marin Tun Sakaran, Semporna
F6 Lambang perpaduan rakyat F5 TamanPulau Sipadan, Semporna
F7 Lambang identiti negara F6 Taman Tun Mustapha, Kudat
F8 Pelindung semua rakyat / orang Melayu
F9 Menjaga hak istimewa orang Melayu / 2d.
bumiputera F1 Dapat menarik pelancong
Mana-mana jawapan munasabah F2 Menambah sumber pendapat negara
F3 Untuk tatapan generasi akan datang
Jawapan Bab 4 F4 Melindungi ekosistem negara
F5 Kelangsungan hidup manusia udara
Bahagian A : Soalan Objektif yang bersih.
Mana-mana jawapan yang munasabah
1 D 6 A 11 B 16 B
2 D 7 A 12 B 17 C Bahagian C: Soalan Respon Terbuka
3 A 8 A 13 A 18 B 1a.
4 C 9 C 14 D 19 B F1 Bermula tahun 1896
5 D 10 C 15 B 20 D H1a Dikenali sebagai NNMB
H1b Tidak mempunyai agihan kuasa dan
fungsi khusus antara Kerajaan
F2 Persekutuan dengan Kerajaan Negeri.
1a. H2a Diperkemas pada tahun 1927
F1 Penyatuan beberapa buah negeri F3 Untuk mengukuhkan kedudukan British
F2 Membentuk sebuah negara bersekutu di negeri Melayu
F3 Unsur penting ujudnya Kerajaan H3a Tahun 1946, menyatukan pentadbiran
Persekutuan (Kerajaan Pusat) dan Kerajaan semua negeri Melayu
Negeri H3b Dilaksanakan tempoh masa yang
F4 Terdapat pembahagian kuasa dalam sistem terhad
pentadbiran F4 Gagal diteruskan setelah mendapat
bantahan daripada Raja-raja Melayu
1b. dan orang Melayu
F1 Persekutuan 1896 H4a Persekutuan Tanah Melayu 1948.
F2 Majlis Mesyuarat Persekutuan 1927 Gabungan sembilan buah negeri
F3 Kesatuan Malaya 1946 (Malayan Union) Melayu dan dua buah NNS.
F4 Persekutuan Tanah Melayu 1948 H4b Menetapkan kuasa Kerajaan
F5 Persekutuan Tanah Melayu 1957 Persekutuan dan Kerajaan Negeri.
F6 Pensekutuan Malaysia 1963 H4c Pesuruhjaya Tinggi British dilantik
sebagai ketua Persekutuan.
1c. H4d Raja-raja Melayu memerintah negeri
F1 Orang Melayu menentang mengikut perlembagaan negeri masing-
H1a Membantah tindakan Sir Harold Mac masing.
Michael mengugut Raja-Raja Melayu F5 Persekutuan Tanah Melayu 1957
H1b Pemberian Kerakyatan yang longgar / Jus mewujudkan Kerajaan Persekutuan
Soli yang kuat
F2 Sultan menentang H5a Bagi melicinkan pentadbiran negara
H2a Diugut diturunkan takhta yang berdaulat.
C2a Sultan Badlishah, Sultan Kedah diugut
104
H5b Wujud jawatan Yang di-Pertuan Agong F3 Cara kerajaan British menguasai ekonomi
diwujudkan sebagai Ketua dan menjamin keselamatan.
Persekutuan. F4 Khuatir Brunei akan kehilangan sebahagian
F6 Pada 16 September 1963, Persekutuan besar kekayaan.
Malaysia
H6a Terdiri daripada 11 buah negeri Tanah 1c.
Melayu, Singapura, Sarawak dan F1 Sanggup bekerjasama demi mencapai
Sabah. kesejahteraan negara
F2 Bertolak ansur antara pemimpin untuk
1b. memastikan kedaulatan negara
F1 Muncul Persekutuan Tanah Melayu yang F3 Menjamin perpaduan antara satu sama lain
merdeka. F4 Menyelesaikan sebarang masalah menerusi
F2 Mewujudkan sebuah Kerajaan Persekutuan Musyawarah
yang kuat F5 Sedia berkorban dan berkongsi nikmat
F3 Melicinkan urusan pentadbiran negara F6 kemakmuran
F4 Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan F7 Kebijaksanaan pemimpin-pemimpin negara
sebagai Ketua Persekutuan. Bermuafakat dalam membuat keputusan
H4a Konsep Persekutuan diperkukuh Mana-mana jawapan yang munasabah
F5 Sistem Raja Berperlembagaan dan
H5a Demokrasi Berparlimen 2a
Mentadbir mengikut acua sendiri F1 Tarikh pembentukan Malaysia 31 Ogos 1963.
H5b Mana-mana jawapan yang munasabah F2 Sarawak, Sabah dan Singapura akan menjadi
ahli dalam Persekutuan Malaysia bersama
1c. Tanah Melayu.
F1 Menjamin kesejahteraan rakyat F3 British mengiktiraf kedaulatan Sarawak, Sabah
F2 Mengagihan pendapatan negara sama rata dan Singapura dalam Malaysia.
F3 Menjamin kestabilan politik negara F4 Memberikan kelebihan kepada Sarawak dan
F4 Kemajuan ekonomi Sabah menubuhkan kabinet negeri.
F5 Memastikan perpaduan rakyat F5 Memperuntukkan tempoh masa peralihan
F6 Menjaga keamanan Negara F6 Kerusi Parlimen Singapura sebanyak 15 kerusi;
Mana-mana jawapan munasabah Sarawak 24 kerusi; dan Sabah 16 kerusi.
F7 Penduduk bumiputera di Sarawak dan Sabah
Jawapan Bab 5 diiktiraf sama seperti orang Melayu dalam
Perlembagaan Persekutuan.
Bahagian A : Soalan Objektif 2b.
F1 Yang di-Pertuan Agong
1 B 6 C 11 D 16 A F2 Datu Abang Haji Openg Abang Sapiee
2 B 7 A 12 D 17 C F3 Datu Mustapha Datu Harun
3 C 8 C 13 A 18 C
2c.
4 A 9 D 14 B 19 B F1 Negeri kurang maju dapat dimajukan
5 A 10 D 15 B 20 B F2 Mewujudkan pasaran yang lebih luas
F3 Memanfaatkan sumber yang ada dalam
Bahagian B: Soalan Respon Terhad setiap negeri
F4 Menggalakkan pelaburan
1a. F5 Membangunkan sektor pelancongan
F1 Tiada keperluan bergabung F6 Pertahanan negara diperkukuh
F2 Kegiatan perdagangan berkembang F7 Menggalakkan perkembangan industri
F3 Sistem perkhidmatan awam semakin baik pertanian/perkilangan
Penduduk bebas menjalankan kegiatan F8 Membekalkan tenaga kerja
F4 harian Mana-mana jawapan yang munasabah
Kehadiran pasukan tentera British menjamin
F5 keselamatan Bahagian C: Soalan Respon Terbuka
1b. 1a.
F1 Berminat untuk menggabungkan Brunei, F1 20 Januari 1963 melancarkan dasar
Sarawak, Sabah dan Kalimantan Utara konfrontasi terhadap Tanah Melayu
dalam satu kesatuan. H1a Menggunakan slogan “Ganyang Malaysia”
F2 Berpendapat cara kerajaan British untuk
mengekalkan pengaruh
105
F2 16 Januari 1963 - 27 Mac 1963 Tentera Bangkok dan satu sidang kemuncak di
Indonesia melancarkan serangan gerila di Tokyo.
Sarawak. H7a Peranan utama dimainkan oleh Than
F3 Ogos - Disember 1964 Pendaratan gerila di Khoman, Menteri Luar Thailand yang
Johor. menganjurkan pertemuan dengan Menteri
H3a Tindakan ketenteraan terawal berlaku Luar Indonesia.
apabila pendaratan tentera dan separa F8 Peralihan kepimpinan di Indonesia pada 30
tentera Indonesia di Tebedu, Sarawak pada September 1965 menamatkan konfrontasi.
12 April 1963. H8a Jeneral Suharto melantik Jeneral Ali
F4 Pada 29 Disember 1963, berlaku peristiwa Moertopo dan Adam Malik untuk berunding
berbalas tembakan antara tentera Malaysia menamatkan konfrontasi.
dengan Indonesia di Kalabakan, Sabah. F9 Kerajaan Indonesia mengumumkan
F5 Pada 2 September 1964, berlaku peristiwa penamatan konfrontasi pada 4 Ogos 1966.
pendaratan seramai 30 orang gerila Tun Abdul Razak Hussein menandatangani
Indonesia di Labis, Johor. F10 perjanjian Persetujuan Normalisasi
H5 Gerila Indonesia yang masuk ke Johor Hubungan Indonesia-Malaysia di Jakarta
ditahan oleh pasukan tentera Malaysia. pada 11 Ogos 1966.
1b. 1c.
F1 Malaysia menggunakan pendekatan F1 Berunding dengan pihak yang tidak bersetuju
diplomatik dalam usaha menangani Mencari penyelesaian tanpa pertumpahan
konfrontasi. H1a darah
H1a Muhammad Ghazali Shafie mengetuai Menyelesaikan melalui orang tengah
Kementerian Luar Negeri menyusun strategi F2 Agar persetujuan dicapai dan adil bagi
untuk mematahkan kempen propaganda H2a kedua-dua pihak
Indonesia Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu
F2 U Thant, Setiausaha Agung PBB, mengutus C2a Menunjukkan sikap persahabatan
wakilnya C.V. Narasimhan pada bulan F3 Supaya pihak terbabit tidak memunyai
Februari 1963 H3a alasan untuk menentang
H2a Berunding dengan pemimpin kerajaan Persediaan pasukan keselamatan
Indonesia dan Persekutuan Tanah Melayu. F4 Terutamanya di kawasan sempadan
F3 Presiden Macapagal menganjurkan H4a Kelengkapan persenjataan yang lengkap
rundingan peringkat pegawai di Manila pada H4b Menggunakan pendekatan diplomasi
9 April 1963 Dengan memulihkan hubungan diplomatic
H3a Malaysia diwakili oleh Muhammad Ghazali F5 Supaya tidak tercetus pertempuran yang
Shafie. H5a membawa kemusnahan harta dan nyawa
F4 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj menerima Mana-mana jawapan yang munasabah
undangan Presiden Soekarno untuk bertemu H5b
di Tokyo pada 1963.
H4a Dalam pertemuan ini, Tunku Abdul Rahman Jawapan Bab 6
Putra al-Haj menerangkan tujuan
pembentukan Malaysia. Bahagian A : Soalan Objektif
F5 Tun Abdul Razak Hussein menghadiri
mesyuarat peringkat Menteri Luar di Manila 1 C 6 A 11 A 16 C
pada 7-11 Jun 1963 bagi 2 B 7 D 12 A 17 A
mencaripenyelesaian konfrontasi.
H5a Dr. Subandrio, Menteri Luar Indonesia, hadir 3 A 8 A 13 B 18 C
bagi pihak negaranya. 4 B 9 D 14 B 19 B
F6 Tunku Abdul Rahman menghadiri mesyuarat 5 B 10 C 15 D 20 A
bersama-sama Presiden Soekarno dan
Presiden Macapagal di Manila pada 31 Julai
- 5 Ogos 1963. Bahagian B: Soalan Respon Terhad
H6a Hasil kerajaan Indonesia dan Filipina merima
pembentukan Malaysia selepas penilaian 1a.
dibuat oleh PBB terhadap Sarawak dan F1 Lee Kuan Yew tidak berpuas hati dengan
Sabah. peranan kerajaan Singapura yang terhad.
F7 Rundingan Malaysia, Indonesia dan Filipina F2 Konfiik antara pemimpin PAP dengan
berlangsung pada tahun 1964 melibatkan Perikatan.
dua persidangan peringkat menteri di F3 Kempen Malaysian Malaysia oleh Lee Kuan
Yew.
F4 Menuntut hak sama untuk semua kaum.
106
1b. F4 Mendapatkan bantuan Bank Dunia.
F1 Singapura menuntut pembukaan pasaran
bersama (common market) disegerakan. 2c.
Singapura tidak berpuas hati cadangan F1 Kerjasama pemimpin dan rakyat
F2 tambahan cukai yang perlu diberikan kepada H1a Membantu mencapai matlamat yang disusun
Kerajaan Persekutuan. oleh kerajaan.
Singapura mahu mengenakan kadar faedah F2 Memastikan negara sentiasa berada dalam
F3 terhadap sebahagian daripada pinjaman situasi aman dan makmur
kepada Kerajaan Persekutuan untuk H2a Rakyat menjaga kestabilan politik
pembangunan Sarawak dan Sabah. H2b Memastikan keamanan negara kekal
F3 Sentiasa berusaha memperbaiki
1c. /meningkatkan taraf kehidupan
F1 29 Jun 1965 rundingan Tun Abdul Razak H3a Tidak bergantung kepada bantuan kerajaan
dengan Lee Kuan Yew gagal. Mana-mana jawapan yang munasabah
F2 1 Julai 1965 Tunku Abdul Rahman
mengarahkan Tun Abdul Razak Bahagian C: Soalan Respon Terbuka
bermesyuarat dengan beberapa menteri
seperti Dr. Ismail Abdul Rahman, Tan Siew 1a.
C2a Sin dan V.T. Sambanthan untuk berbincang F1 Gerakan komunis di Sarawak bermula sejak
pemisahan. pendudukan Jepun oleh CCO.
Awal Ogos 1965 Mesyuarat Khas Kabinet H1a Bahagian Pertama dan Ketiga di Sarawak
F3 Malaysia bersetuju dengan rancangan menjadi sasaran utama komunis.
pemisahan H1b Komunis melakukan kegiatan serangan dan
7 Ogos 1965 Tunku Abdul Rahman Putra al- subversif terhadap orang awam
F4 Haj dan Lee Kuan Yew menandatangani F2 Komunis melakukan ancaman melalui
persetujuan Singapura keluar daripada gerakan politik
Malaysia. H2a Mereka menentang gagasan Malaysia
9 Ogos 1965 Tunku Abdul Rahman H2b Kerajaan Sarawak memburu dan
F5 membawa usul pemisahan Singapura ke menangkap ahli yang terlibat
dalam Parlimen Malaysia. Parlimen H2c Parti Komunis Kalimantan Utara (PKKU) dan
F6 meluluskan rang undang-undang pemisahan Pasukan Gerila Rakyat Sarawak (PGRS)
Singapura. berhasrat membentuk republik komunis di
Sarawak
1d. F3 Serangan bersenjata
F1 Menjaga kepentingan kedua-dua negara H3a Menyerang kawasan Batu Kitang, Kuching,
F2 mengelakkan pertumpahan darah Sarawak
F3 memastikan kemakmuran Kedua-dua H3b Menandakan permulaan serangan komunis
negara. terhadap orang awam
F4 Mengelakkan tercetus rusuhan kaum
F5 Memelihara keharmonian kedua-dua negara. 1b.
Mana-mana jawapan yang munasabah F1 Perang Saraf
H1a Mengadakan perhimpunan awam dengan
2a. memberikan kesedaran tentang bahayanya
F1 Mempelbagaikan kegiatan ekonomi ancaman komunis.
pertanian dan industri pemprosesan. F2 Menyebarkan risalah
F2 Mencari pasaran baharu bagi getah dan bijih H2a Menyampaikan maklumat tentang bahaya
timah. ancaman komunis
F3 Mempelbagaikan bidang pertanian terutama H2b Menanamkan kebencian terhadap komunis.
kelapa sawit dan koko. F3 Mengisytiharkan kawasan putih yang bebas
F4 Mempelbagaikan pengeluaran komoditi daripada ancaman komunis.
negara F4 Tawaran program pengampunan kepada
anggota komunis.
2b. F5 Operasi Ketenteraan
F1 Melancarkan program pembangunan negara F6 Operasi Hammer memenangi hati rakyat
berasaskan satu rancangan bersepadu. H6a Mendirikan petempatan baharu untuk
F2 Menggerakkan aktiviti perkilangan dan seramai lebih orang 7500 orang
pembuatan negara dengan membuka H6b Seramai 1200 keluarga berketurunan Hakka
kawasan baharu. diarahkan berpindah ke tiga kawasan
F3 Mempercepat integrasi dalam kalangan petempatan baharu sepanjang Jalan
penduduk dan negeri di Malaysia. Kuching-Serian
107
H6c Penempatan ini dikawal sepanjang masa 1c.
Dikenakan perintah berkurung dalam tempoh F1 Mengekalkan keharmonian hidup
24 jam sehari F2 bermasyarakat
Hdd Bagi melindungi penduduk daripada F3 Menjamin kestabilan politik negara.
ancaman komunis. F4 Menjamin kemajuan negara berterusan
F5 Melicinkan pentadbiran negara.
1c. F6 Mengelakkan campur tangan kuasa asing
F1 Mewujudkan suasana keamanan dalam Rakyat hidup bersatu padu.
negara Mana-mana jawapan yang munasabah
F2 Menjaga keselamatan rakyat
F3 Menamatkan kezaliman komunis 2a.
F4 Pembangunan negara dapat dilakukan F1 Berteraskan kebudayaan rakyat asal rantau
F5 Memantapkan sistem pemerintahan dan Melayu sebagai tunjang Dasar Kebudayaan
pentadbiran negara Kebangsaan.
F6 Mempertahankan kedaulatan negara F2 Unsur kebudayaan lain yang sesuai dan
F7 Memastikan rakyat hidup dalam keadaan wajar diterima sebagi elemen penting.
harmoni. F3 Islam menjadi unsur yang penting dalam
F8 Mempertahankan kemerdekaan negara pembentukan Dasar Kebudayaan
Mana-mana jawapan yang munasabah Kebangsaan.
Jawapan Bab 7 2b.

F1 Kementerian Pelancongan Kesenian dan
Bahagian A : Soalan Objektif Kebudayaan
F2 Jabatan Kesenian dan Kebudayaan Negara
1 C 6 C 11 D 16 B F3 Majlis Kebudayaan Negeri
2 B 7 B 12 B 17 B F4 Istana Budaya
F5 Akademi Seni Budaya dan Warisan
3 C 8 A 13 A 18 A Kebangsaan (ASWARA).
4 D 9 C 14 C 19 C
5 A 10 A 15 C 20 D 2c.
F1 Azah Aziz (Mak Engku)
F2 Hamzah Dolmat
Bahagian A: Soalan Respon Terhad F3 Lin Swee Tin
F4 Samuel Dass
1a.i F5 Shuhaibun Yusuf
F1 Rakyat daripada pelbagai etnik, agama dan F6 Mathew Ngau Jau
wilayah
F2 Hidup dengan aman dan bersatu. 2d.
F3 Memberikan komitmen penuh beridentiti F1 Membentuk bangsa yang bersatu padu
kebangsaan berlandaskan Perlembagaan F2 Mengekalkan identiti negara
Persekutuan dan Rukun Negara F3 Berbangga dengan keunikan budaya
1a.ii. F4 masyarakat
F1 Satu proses dinamik merapatkan hubungan F5 Memperlihatkan keperibadian kebangsaan
masyarakat antara negeri dengan wilayah Berbangga dengan ketinggian budaya
F2 Membentuk satu bangsa bangsa
F3 Mempunyai identiti sendiri berteraskan Mana-mana jawapan yang munasabah
Perlembagaan Persekutuan dan Rukun
Negara. Bahagian C: Soalan Respon Terbuka
1b. 1a.
F1 Mengutamakan sektor ekonomi F1 Pentadbiran British
F2 Membawa masuk pekerja dari luar H1a Mengutamakan sektor ekonomi membawa
F3 Bekerja dalam sektor perlombongan, pekerja luar untuk bekerja dalam sektor
perladangan dan pemiagaan. perlombongan, perladangan dan pemiagaan.
F4 Kaum bumiputera bertumpu di kawasan luar H1b Kaum bumiputera menjalankan kegiatan
bandar ekonomi tradisional
F5 Menjalankan kegiatan ekonomi tradisional. H1c Hubungan terpisah dan berlaku
F6 Menyebabkan mereka terpisah dan berlaku kerenggangan kaum.
kerenggangan hubungan kaum
F7 Masalah hubungan kaum berterusan
sehingga selepas kemerdekaan
108
F2 British memberikan tumpuan ekonomi F14 Memperkenalkan Rukun Negara sebagai
berasaskan perlombongan bijih timah dan tunjang kesetiaan rakyat
perladangan getah.
Kegiatan ekonomi berbeza antara kaum 1c.
H2a menyebabkan pemisahan dari segi F1 Menjalankan aktiviti kemasyarakatan
petempatan. H1a Setiap kaum mengambil bahagian dalam
H2b Mewujudkan jurang ekonomi yang tidak setiap aktiviti yang dijalankan
seimbang. F2 Memupuk semangat kerjasama dan saling
H2c Dasar pendidikan British munculnya sistem H2a membantu
vernakular Melayu, Cina, India dan Inggeris F3 Dapat menghapuskan sikap mementingkan
F3 Sekolah vernakular pula berkembang H3a diri
mengikut kaum masing-masing. Aktiviti gotong royong
H3a Pendidikan vernakular mewujudkan F4 Menjadi alat yang terbaik bagi memupuk
perbezaan pemikiran H4a semangat perpaduan
F4 Fahaman politik berasaskan kaum H4b Menganjurkan program Hari Keluarga
H4a Parti politik ini memperjuangkan kepentingan Melibatkan masyarakat berbilang kaum
kaum masing-masing. F5 mewujudkan nilai keakraban dan
H4b Isu diperjuangkan berkaitan dengan bahasa, H5a membendung sikap perkauman
budaya, pendidikan dan ekonomi. Pengenalan sistem pendidikan satu aliran
Dalam proses memperkasa hubungan
1b. antara kaum.
F1 Memberikan tumpuan kepada pertumbuhan Mana-mana jawapan yang munasabah
ekonomi semua kaum.
F2 Memperkenalkan Dasar Ekonomi Baru Jawapan Bab 8
(DEB) dan Dasar Pembangunan Nasional
(DPN) untuk kemakmuran ekonomi rakyat Bahagian A : Soalan Objektif
dan negara.
F3 Memberikan tumpuan pembangunan 1 B 6 D 11 C 16 D
masyarakat luar bandar dan wilayah. 2 A 7 B 12 B 17 B
F4 Rancangan pembangunan tanah mampu
menambah pendapatan rakyat dan 3 A 8 D 13 D 18 A
membasmi kemiskinan. 4 C 9 D 14 A 19 A
F5 Memajukan bidang perindustrian dan 5 C 10 A 15 B 20 B
perdagangan dengan memperkenalkan Zon
Perindustrian Bebas
C5a Seperti di Bayan Lepas, Pasir Gudang dan Bahagian B: Soalan Respon Terhad
Pelabuhan Klang.
F6 Mengintegrasi ekonomi melalui 1a.
pembangunan ekonomi wilayah termasuk di F1 Mewujudkan masyarakat yang bersatu padu
Sarawak dan Sabah. F2 Memperkukuh kestabilan sosial dan politik
F7 Pembangunan ekonomi wilayah membuka F3 Mengekalkan pembangunan ekonomi yang
peluang semua kaum bersaing dalam berterusan
ekonomi secara adil.
F8 Menambah baik Dasar Pendidikan 1b.
Kebangsaan yang sedia ada melalui Akta F1 Pelibatan aktif pihak swasta dalam
Pendidikan 1996 pembangunan ekonomi negara.
F9 Mengukuhkan sistem pendidikan melalui F2 Melaksanakan program penanaman semula.
pelaksanaan dasar pendidikan F3 Penggunaan sains dan teknologi.
C9a Seperti Laporan Rahman Talib, Laporan F4 Meningkatkan pemilikan saham bumiputera.
Jawatankuasa Kabinet dan Falsafah
Pendidikan Kebangsaan. 1c.
F10 Memperkasakan bahasa Melayu sebagai F1 Memberikan insentif serta kemudahan
bahasa kebangsaan pendidikan untuk kemajuan masyarakat
F11 Pengenalan Akta Bahasa Kebangsaan. miskin tanpa mengira kaum.
F12 Menggalakkan kebudayaan kebangsaan F2 Mewujudkan masyarakat perdagangan dan
yang dapat membentuk identiti bangsa perindustrian bumiputera.
Malaysia yang bersatu padu. F3 Membentuk masyarakat yang berdisiplin dan
Menggalakkan pelibatan dalam sukan progresif
F13 sebagai medium perpaduan
109
1d. H1i Menyediakan pusat kemajuan peladang.
F1 Memainkan peranan yang aktif dalam F2 Penduduk bandar menghadapi kemiskinan
F2 ekonomi negara disebabkan pendapatan yang rendah dan
F3 Menyokong barangan buatan Malaysia masalah perumahan.
Memastikan keamanan negara supaya H2a Kerajaan memajukan pelbagai jenis
F4 ekonomi tidak terjejas perindustrian dan perniagaan
F5 Menjaga nama baik negara / maruah negara H2b Membuka lebih banyak peluang pekerjaan
Memelihara keamanan negara H2c Bagi meningkatkan pendapatan golongan
Mana-mana jawapan yang munasabah miskin pelbagai kaum.
H2d Menyediakan kemudahan asas
2a. C2a Seperti pendidikan, bekalan air dan elektrik,
F1 Pemberian subsidi dan sokongan diteruskan jalan raya, bantuan biasiswa dan buku teks
kepada golongan penanam padi dan percuma, makanan tambahan kepada
nelayan. kanak-kanak dan program rumah murah.
H2a Tumpuan diberikan kearah
mempertingkatkan produktiviti pengeluaran 1b.
mereka. F1 Matlamat rancangan Buku Hijau untuk
F2 Memberi latihan kepada golongan belia di menambah pendapatan rakyat
agensi kerajaan F2 Menambah pengeluaran bahan makanan
C2a Pusat Latihan Kemahiran Giatmara H2a supaya cukup untuk keperluan negara.
C2b Institut Latihan Perindustrian (ILP) F3 Rancangan Buku Hijau memberi tumpuan
H2a Membolehkan mereka mendapatkan kerja kepada penggunaan tanah yang
yang berkaitan dengan kemahiran dan sepenuhnya.
berpendapatan tinggi. H3a Mengusahakan tanah dengan tanaman
jangka pendek
2b. H3b Melaksanakan perkebunan berkelompok
F1 Majlis Amanah Rakyat (MARA). H3c Menjalankan penternakan
F2 Perbadanan Nasional Berhad (PERNAS). H3d Menlaksanakanpemasaran yang baik
F3 Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri
(PKEN). 1c.
F1 Penduduk luar bandar yang miskin
2c. dipindahkan ke kawasan FELDA yang baru
F1 Melatih mereka dalam bidang kemahiran dibangunkan.
pertanian F2 Mereka diberi tanah seluas 10 ekar
F2 Menyediakan kursus jangka pendek dan H2a Untuk diusahakan dengan tanaman kelapa
bimbingan berterusan sawit/ getah
F3 Membantu memasarkan hasil pertanian H2b Disediakan rumah kediaman.
F4 Membina sistem pengairan yang baik F3 Terdapat pelbagai kemudahan disediakan
F5 Menggalakkan mereka dalam industri kecil C3a Seperti klinik, sekolah, pengangkutan dan
dan sederhana koperasi
F6 Memulihkan tanah-tanah terbiar H3a Diharap dapat mengubah taraf hidup
Mana-mana jawapan yang munasabah penduduk
F4 Felda melaksanakan pelbagai aktiviti
Bahagian C: Soalan Respon Terbuka ekonomi
C4 Seperti program usahawan, tanaman-
1a. tanaman buah dan sayuran serta ternakan
F1 Tumpuan kepada. penduduk miskin luar Mana-mana jawapan yang munasabah
bandar
H1a Terdiri daripada petani, pekebun getah dan Jawapan Bab 9
kelapa, nelayan, buruh dan penduduk
kampung baharu Bahagian A : Soalan Objektif
H1b Dilakukan menerusi kegiatan Gerakan
Koperasi yang sedia ada di luar bandar. 1 A 6 A 11 D 16 B
H1c Program yang dilaksanakan penerokaan 2 D 7 D 12 D 17 D
tanah baharu
H1d Memberi bantuan peralatan pertanian 3 B 8 B 13 A 18 D
H1e Memberi khidmat nasihat 4 A 9 A 14 A 19 C
H1f Bantuan subsidi benih dan baja, 5 A 10 B 15 B 20 C
H1g Memberi kemudahan kredit
H1h Bantuan pemasaran
110
Bahagian B: Soalan Respon Terhad H2a Menentukan nasib sendiri
H2b Termasuk hak mereka untuk mempunyai
1a. sebuah negara yang merdeka.
F1 China, Ryukyu F3 Menyokong perjuangan Mujahidin
F2 Siam, Makassar Afghanistan terhadap Rejim Kabul
F3 Pasai, Turki H3a Membenarkan Mujahidin Afghanistan
membuka pejabat perwakilan di Kuala
1b. Lumpur
F1 Menjamin kestabilan dan keselamatan
kerajaan 2d.
F2 Menjamin kemakmuran Melaka melalui F1 Mengetengahkan nilai kesederhanaan
hubungan perdagangan dengan negara lain F2 Menolak dan tidak menyokong keganasan
F3 Mengekalkan penguasaan terhadap aktiviti F3 Menganjurkan persidangan keamanan
perdagangan di Selat Melaka. F4 Menunjukkan Islam menganjurkan
F4 Memperoleh perakuan tentang kedaulatan perdamaian
Melaka. F5 Menyelesaikan pertikaian sesama negara
F5 Membantu Melaka muncul sebagai pusat Islam di meja rundingan
penyebaran Islam. Mana-mana jawapan yang munasabah
1c. Bahagian C: Soalan Respon Terbuka

F1 Memajukan ekonomi Malaysia
H1a Menarik kedatangan pelabur asing 1a.
H1b Dapat meningkatkan sumber pendapatan F1 Terlibat dengan United Nations of
F2 Mengatasi masalah kekurangan tenaga Educational, Scientific and Cultural
buruh Organization - UNESCO (Pertubuhan
H2a Sektor ladang, pembersihan dan pembinaan Pendidikan, Sains dan Kebudayaan)
H2b Upah yang murah PBB.
F3 Mendapat bantuan semasa ditimpa bencana F2 Pelibatan aktif Malaysia membolehkan
C3a Tragedi Highland Tower runtuh beberapa tapak di Malaysia, diiktiraf
H3a Mendapat bantuan daripada satu pasukan sebagai Tapak Warisan Dunia.
penyelamat dari Perancis H2a Gunung Mulu dan Taman Kinabalu
Mana-mana jawapan yang munasabah (2000), Bandar Melaka dan Georgetown
(2008) serta Lembah Lenggong (2012)
2a. F3 Bekerjasama dengan Food and
F1 Ditubuhkan pada 25 September 1969 Agriculture Organization FAO
bersempena dengan Persidangan Dunia (Pertubuhan Makanan Sedunia)
Islam pertama di Rabat H3a Dalam bidang pengeluaran makanan
F2 Ditubuhkan untuk memperjuangkan F4 Terlibat dalam World Health
kepentingan umat Islam di seluruh dunia Organization WHO (Pertubuhan
F3 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj Kesihatan Sedunia)
sebagai Setiausaha Agung Pertama F5 Dalam bidang kesihatan dan perubatan.
Memberikan kebenaran kepada PBB
2b. membuka pejabat United Nations High
F1 Menerima bantuan untuk pembinaan Commissioner for Refugees UNHCR
Universiti Islam Antarabangsa Malaysia (PesuruhjayaTinggi Bangsa-Bangsa
(UIAM) Bersatu mengenai Pelarian) di Kuala
F2 Mendapat pinjaman daripada IsDB untuk Lumpur.
membiayai projek pembangunan negara H5a UNHCR adalah badan yang
F3 Mendapat khidmat nasihat penubuhan Bank bertanggungjawab menjaga dan
Islam melindungi golongan pelarian serta
golongan yang tidak bernegara.
2c. F6 Menyertai Majlis Keselamatan, badan
F1 Malaysia menjadi perantara bagi penting di PBB.
menyelesaikan konflik Iran-Iraq H6a Majlis ini bertanggungjawab
H1a gencatan senjata antara Iran-Iraq mengekalkan keamanan dan
H1b Menghantar sepasukan pegawai tentera keselamatan antarabangsa.
Malaysia menyertai pasukan tentera F7 Malaysia dipilih sebanyak empat kali
pemerhati sebagai anggota tidak tetap Kerusi
F2 Malaysia memberikan sokongan kuat kepada Majlis Keselamatan PBB,
perjuangan rakyat Palestin
111
H7a Pada tahun 1965, 1989-1990, 1999- F6 Tidak bersungguh-sungguh untuk
2000 dan 2015-2016. menyelesaikan masalah masyarakat
Rohingya di Myanmar.
1b. F7 Tidak Berjaya menyelesaikan masalah
F1 Memberikan sumbangan besar perang saudara di Yaman.
F2 Menjayakan misi pengaman anjuran PBB di Mana-mana jawapan yang munasabah
negara yang berkonflik
F3 Congo United Nations Operation in the Jawapan Bab 10
Congo (UNOC) dari tahun 1960 hingga tahun
1964. Bahagian A : Soalan Objektif
F4 Namibia, United Nations Transition
Assistance Group (UNTAG) dari tahun 1989 1 A 6 D 11 B 16 B
hingga tahun 1990. 2 C 7 B 12 A 17 A
F5 Kemboja, United Nations Transitional
Authority in Cambodia (UNTAC) dari tahun 3 A 8 A 13 A 18 A
1992 hingga tahun 1993. 4 D 9 D 14 A 19 B
F6 Bosnia dan Herzegovina, United Nations 5 A 10 D 15 B 20 A
Protection Force (UNPROFOR) dari tahun
1992 hingga tahun 1995.
F7 Somalia, United Nations Operation in Bahagian B: Soalan Respon Terhad
Somalia II (UNOSOM II) dari tahun 1992
hingga tahun 1995. 1a.
F8 Timur Leste, International Force in East F1 Organisasi Humanitarian Care Malaysia
Timor (INTERFET) dari tahun 1999 hingga (MyCare)
tahun 2002. F2 Cinta Syria Malaysia (CSM)
F9 Lubnan, United Nations In Force in Lebanon F3 Global Peace Mission (GPM)
(UNIFIL) dari tah 2007 hingga kini F4 Majlis Perundingan Pertubuhan Islam
F10 Ethiopia, United Nations Mission in Ethiopia Malaysia (MAPIM)
and Eritrea (UNMEE) dari tahun 2000 hingga 1b.
tahun 2008. F1 MyCare Menyalurkan pelbagai bantuan
kepada pelarian Syria
1c. F2 Mengendalikan aspek pendidikan, kesihatan
F1 Mampu dan kebajikan pelarian Syria yang berada di
F2 Menyelesaikan krisis yang berlaku di Utara Malaysia.
Greece. F3 Cinta Syria Malaysia memberikan bantuan
H2a Berkaitan isu Balkan kemanusiaan kepada pelarian Syria yang
F3 Menyelesaikan krisis pertempuran tentera berada di Turki, Lubnan dan Malaysia.
Indonesia dengan tentera Belanda. F4 Menubuhkan "Sekolah KITA", iaitu program
H3a Apabila Indonesia mengisytiharkan pendidikan percuma untuk anak-anak
kemerdekaan pelarian Syria.
F4 Menyelesaikan pertikaian antara Korea Utara F5 Global Peace Mission memberikan banfuan
dengan Korea Selatan. kemanusiaan kepada pelarian Syria berupa
H4a Pertikaian berlarutan selama beberapa tahun makanan, ubatan dan peralatan
F5 Penyelesaian isu dalam penubuhan negara
Israel. 1c.
H5a Berlaku pertempuran orang Arab dengan F1 Bersesuaian dengan matlamat PBB
orang Yahudi F2 Menjamin keamanan dan keselamatan dunia
F6 Isu masyarakat Kashmir di India F3 Menyelesaikan masalah antarabangsa
H6a Telah mencetuskan peperangan antara India F4 Melindungi hak asasi manusia tanpa
– Pakistan. mengira bangsa, agama dan warna kulit
F7 Menamatkan konflik antara kerajaan El F5 Memperjuangkan kepentingan negara-
Salvador dengan pemberontak. negara Islam
Mana-mana jawapan yang munasabah Mana-mana jawapan yang munasabah
F1 Tidak mampu 2a.

F2 Kegagalan menyelesaikan krisis di Sudan F1 Pengisytiharan Deklarasi Langkawi
F3 PBB gagal bertindak ke atas Israel. F2 melaksanakan Dasar Alam Sekitar Negara
F4 Lambat menyelesaikan masalah di Timor 2002
Leste. F3 Pada tahun 2006, negeri Kedah
F5 Gagal menyelesaikan masalah di Syria mengisytiharkan Langkawi sebagai geopark
112
F4 Melancarkan Dasar Teknologi Hijau Negara 1b.
pada tahun 2009 F1 Negara Eropah memboikot minyat kelapa
sawit
2b. F2 Kejatuhan harga minyak kelapa sawit
F1 Mengeluarkan deklarasi Agenda 21 dipasaran dunia.
H1a satu dokumen umum bagi pengurusan F3 Menggugat ekonomi negara pengelua
aktiviti manusia dalam sesebuah negara. seperti Malaysia dan Indonesia
H1b Menyentuh tindakan pembangunan abad ke- F4 Menjejaskan pendapatan pekebun kelapa
21 bagi mengatasi masalah kemiskinan, sawit
kebuluran dan kemerosotan ekosistem F5 Malaysia menangani isu ini melalui
F2 Terlibat dalam Protokol Kyoto pada tahun pertubuhan Roundtable on Sustainable Palm
1997 Oil (RSPO).
F3 Persidangan alam sekitar di Bali pada tahun F6 Mengadakan kempen secara berterusan
2007. serta mendapatkan skim pensijilan
H3a Persefahaman negara maju akan Malaysian Sustainable Palm Oil (MSPO).
mengurangkan pembebasan gas rumah F7 Langkah ini bertujuan menghasilkan
hijau secara kolektif pengeluaran minyak sawit secara mampan
H3b menggalakkan penggunaan tenaga baharu dan pelaksanaan amalan baik
seperti tenaga solar. F8 Seperti Good Agricultural Practices-GAP
(Amalan Pertanian Baik).
2c.
F1 Mengelakkan kemerosotan alam sekitar
H1a Kesan rumah hijau yang semakin serius. 1c.
H1b Suhu bumi meningkat secara dramatik F1 Menguasai pelbagai kemahiran.
F2 Menghasilkan kualiti udara yang baik H1a Melengkapkan diri dengan ilmu
H2a Mengelakkan pencemaran udara pengetahuan
H2b Berlaku melalui pembakaran bahan api H1b Lebih mahir dalam menghasilkan produk
H2c Pembakaran hutan secara terbuka F2 Pihak berkuasa bertanggungjawab
F3 Mengelakkan berlaku bencana alam menjaga keselamatan negara.
H3a Sperti tanah runtuh, banjir kilat H2a Keamanan dan kedaulatan negara
H3b Boleh merosakkan harta benda boleh membantu perkembangan pesat
H3c Dsebabkan oleh kemusnahan alam sekitar ekonomi.
Mana-mana jawapan yang munasabah F3 Rakyat mestilah hidup bersatu padu
H3a Dengan mengukuhkan perpaduan
Bahagian C: Soalan Respon Terbuka kaum.
H3b Negara berada dalam suasana yang
1a. harmoni
F1 Minyak sawit menjadi pesaing utama kepada F4 Rakyat perlu bersikap kreatif dan
minyak kacang soya. inovatif
F2 minyak sawit menjejaskan penjualan minyak H4a Menghasilkan produkt yang bekualiti
kacang soya H4b Mampu bersaing di pasaran global.
F3 Menyebabkan kempen antiminyak sawit F5 Menggalakkan kemasukan pelaburan
dijalankan asing ke negara kita.
F4 Oleh pengeluar minyak kacang soya, iaitu H5a Membuka peluang pekerjaan
American Soybean Association (ASA). H5b Belaku pertukaran teknologi
F5 NGO Pencinta Alam beranggapan H5c Dapat melahirkan ramai tenaga mahir
penanaman kelapa sawit menjadi punca yang terdiri dari rakyat Malaysia.
pencemaran. Mana-mana jawapan yang munasabah
F6 Akibat daripada penebangan untuk
membuka lading kelapa sawit.
F7 Akibatnya berlaku pencemaran alam sekitar,
kemusnahan hutan dan habitat haiwan liar.
113
PRE-UNIVERSITY STUDIES: PROFESSIONAL STUDIES:
• Cambridge A Level (CAL) • ACCA Foundation in Accountancy
• SACE International (SACEi) (ACCA FIA)
• Foundation Programmes • Association of Chartered Certiﬁed
Art | Science | Business | Computing | Communication | Accountants (ACCA)
Design | Engineering | Natural and Built Environment • MICPA-CAANZ Programme
• Diploma Programmes • Taylor’s MicroCreds
Accounting | Business | Communication |
Information Technology | Interior Design
Scan to know more:
CAL: KPT/JPS (R/010/3/0506) (A8684)03/23 ACCA FIA: KPT/JPS (N/344/3/0507) (MQA/FA 11486) 10/23
SACEi: KPT/JPS (R/010/3/0109) (A9120)07/23 ACCA: KPT/JPS (N/344/6/0524)(MQA/PA11487) 10/23

SPM Sejarah Nota T5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SPM Sejarah Nota T5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SEJARAH

The Risers is a growing force of awesome that begins with you.

Kedaulatan merujuk perkataan daulat yang bermaksud a. Kedaulatan Tradisional

b. Ibnu Khaldun (Ilmuan Islam) i. Kedaulatan moden dikaitkan dengan idea

Kedaulatan undang-undang bermaksud kerajaan dan 3. Mempunyai perundangan

i. Kedaulatan penting untuk negara melaksanakan a. Pemerintah

4. Kecemerlangan Hubungan Luar Negara b. Rakyat

1.4 Langkah Mempertahankan Kedaulatan i. Menggubal dasar dan undang-undang berkaitan

i. Menggunakan bahasa kebangsaan dan menghayati

3. Memupuk Patriotisme a. Pemerintah

i. Menganjurkan sambutan Hari Kebangsaan dan Hari b. Rakyat

i. Menghormati lambang negara seperti bendera Jalur

16 Bagaimanakah rakyat boleh memainkan

b. Apakah takrif kedaulatan dalam bahasa Arab?

c. Senaraikan tiga jenis kedaulatan yang diamalkan oleh sesebuah negara

b. Nyatakan peranan pemerintah dalam sebuah negara yang berdaulat

Bahagian C: Soalan Respon Terbuka

a. Nyatakan takrif kedaulatan berdasarkan:-

ii. Bahasa Inggeris

iii. Bahasa Arab

b. Huraikan tentang jenis kedaulatan yang diamalkan.

Perlembagaan Persekutuan berasaskan nilai tradisi ii. Charter of Justice II - 1826

Di Malaysia, badan perundangan dinamakan Parlimen Ciri Tradisional

15. Undang-undang yang terkandung dalam A Penyertaan Sabah

16. Terdapat beberapa pindaan perlembagaan

1. Perlembagaan merupakan undang-undang tertinggi sebagai teras pemerintahan sesebuah negara.

d. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah undang-undang penting dalam kehidupan

b. Senaraikan ciri moden perlembagaan

Bahagian C: Soalan Respon Terbuka

b. Nyatakan proses Pindaan Perlembagaan tahun 1965

c. Pada pendapat anda, mengapakah terdapat keperluan meminda perlembagaan?

(3) Yang di-Pertuan Agong hendaklah dipilih oleh Majlis

Kuasa Perundangan i. Dalam hal jenayah di Wilayah Persekutuan,

Kebebasan Diri Parlimen berkuasa menggubal undang-undang. Selain

Hak Berkenaan dengan Pendidikan Dewan Negara atau Senat

Kebebasan Bersuara, Berhimpun dan Berpersatuan Dewan Rakyat atau Perwakilan

Kebebasan asasi yang diperuntukkan dalam Dewan Undangan Negeri (DUN)

Berdasarkan sistem tersebut, Malaysia

a. Senaraikan kuasa Eksekutif Yang di-Pertuan Agong

b. Senaraikan kuasa Perundangan Yang di-Pertuan Agong

Bahagian C: Soalan Esei

a. Jelaskan maksud raja berperlembagaan

b. Terangkan bidang kuasa Yang di-Pertuan Agong mengikut perlembagaan Malaysia.

c. Pada pendapat anda, mengapakah institusi Raja Berperlembagaan perlu dipertahankan?

4. Persekutuan Tanah Melayu 1948

Pada 31 Ogos 1957, muncul Persekutuan Tanah

• Pada peringkat awal kemerdekaan, kerjasama Pengurusan Taman Negara

Perumahan Awal Kemerdekaan

i. Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan

1. Keluhuran Perlembagaan Mengukuhkan Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan

1. Malaysia merupakan sebuah negara yang mengamalkan sistem Persekutuan.

c. Senaraikan Taman Laut di bawah pengurusan Taman-Taman Sabah.

d. Pada pendapat anda, mengapakah Khazanah Negara ini perlu dipulihara?

Bahagian C : Soalan Respon Terbuka

1. Malaysia merupakan sebuah negara yang mengamalkan sistem Persekutuan.

2. Keseimbangan Komposisi Penduduk b. Sarawak

c. Sabah i. Pemimpin dan penduduk Singapura turut

1. Siri Lawatan 3. Referendum Singapura

5. Suruhanjaya Cobbold  Perlembagaan.

16. Perjanjian Malaysia atau Malaysia

1. Pembentukan Malaysia mendapat reaksi daripada pelbagai pihak.

i. Kuala Lumpur : ..............................................................................................................

ii. Kuching : .............................................................................................................