Professional Documents
Culture Documents
Wraz z diagnostyka molekularne pojawia się epidemiologia molekularna . Dostarcza ona narzędzi ,
które epidemiolog może wykorzystać w celu :
( 1 ) identyfikacji czynnika powodującego chorobę , Śledzenia drogi transmisji , kolonizacji i przebiegu
choroby ,
Epidemiologia molekularna bada głównie genetyczna zmienność czynników Infekcyjnych oraz stosuje
wyniki tych badan do ustalania źródła pojawienia choroby sprawdzania czy celowe szczepienia
prowadza do eliminacji czynnika zakaźnego , czy też do zastąpienia go nowym szczepem
niewadliwym są szczepionkę . Jeżeli pominie się sekwencje DNA deponowane w bazie GenBank
ramach projektów sekwencjonowania kompletnych genomów , to wysoki procent nowo
deponowanych sekwencji pochodzi z projektów związanych z epidemiologia molekularna . Metody
określania zmienności ( typowanie ) mogą by oparte na analizie lipopolisacharydów ( LPS ) i kwasów
tłuszczowych , białek oraz kwasów nukleinowych.
Metody badania kwasów nukleinowych to głownie bezpośrednie sekwencjonowanie DNA lub RNA
lub określanie różnic w sekwencjach DNA pośrednio , za pomocą wielu różnych metod , jak np .
profile chromosomowe , analiza restrykcyjna ( RFLP ) , analiza plazmidów , hybrydyzacja z
wykorzystaniem specjalnych sond . Obecnie PCR jest powszechnie stosowany do powielenia
fragmentu genomu , który następnie poddaje się analizie jedna z metod podanych wcześniej.
Techniki molekularne mogą być oparte na analizie genów zakonserwowanych ewolucyjnie ( np . dla
tzw.house – keeping genes „ ) , bądź genów o większej zmienności genetycznej , np . związanych z
wirulencją drobnoustrojów) . Stąd techniki typowania molekularnego oparte na analizie genów
zakonserwowanych ewolucyjnie , takie jak np . MLST , będą umieszczały szczepy w mniejszej liczbie
większych grup , natomiast techniki oparte na analizie genów charakteryzujących się większą
zmiennością- pozwolą na większe zróżnicowanie badanej puli szczepów . Zatem , dla uzyskania
większego różnicowania bardziej przydatna jest technika REA – PFGE , wykazująca większy potencjał
różnicujący niż MLST . W wielu przypadkach w charakterystyce genetycznej badanej puli bakterii
zastosowanie wielu technik jednocześnie może okazać się najlepszym rozwiązaniem .
Jeżeli podstawowe dane laboratoryjne potwierdzają związki epidemiczne , to nie ma powodu , aby
stosować techniki molekularne o wysokim potencjale różnicującym genetycznych relacji pomiędzy
szczepami . Do tego typu badan można użyć szybkich i niedrogich technik , np . takich jak ERIC – PCR .
Są one wystarczające do tego , aby zidentyfikować źródło zakażenia . Przykładowo , w przypadku
kontaminacji bakteriami wody czy żywności , prowadzącej do zakażeń układu pokarmowego
( biegunek ) , zakażenia te wcale nie muszą być spowodowane przez pojedyncze , wirulentne klony ,
chociaż klonalnych związków nie należy wykluczyć . Typowanie genetyczne ma tylko potwierdzić lub
wykluczyć związek epidemii ( zakażenia ) ze źródłem zakażenia ( np . żywność , woda )
Nowe czynniki infekcyjne są bardzo zróżnicowane i wiele z nich należy do mało znanych lub zupełnie
nowych grup systematycznych . Jest oczywiste , że w tego typu diagnostyce metody molekularne
stosowane są jednocześnie z metodami tradycyjnymi , takimi jak mikroskopia świetlna i
elektronowa , hodowle na podłożach sztucznych , identyfikacja biochemiczna i serologiczna oraz
kultury tkankowe . Kiedy podejrzewa się , że choroba spowodowana jest przez nowy szczep . metody
molekularne dają najszybszą i stosunkowo wiarygodną odpowiedź . Dzięki temu stają się one
niezastąpionym narzędziem badawczym i diagnostycznym nowych chorób zakaźnych .
Wydajność lizy komórek , efektywności stopień oczyszczenia kwasów nukleinowych , a także wielkość
uzyskanych kwasów nukleinowych , razem w zasadniczy sposób wpływają na dalsze etapy analiz
molekularnych . Niektóre grupy bakterii , np. . Firmicutes , Actinobacteria , Cyanobacteria trudniej
ulegają lizie z uwagi na grubą warstwę peptydoglikanu w ścianie komórkowej , co ma istotny wpływ
na skład izolowanego z gleby DNA . Metody oparte na PCR 54 zależne od stopnia czystości DNA ze
względu na to , de reakcja PCR jest hamowana w obecności szeregu zanieczyszczeń , np. . kwasów
huminowych lub jonów metali . Z kolei szereg procedur opartych na klonowaniu wymaga względnie
dużych fragmentów DNA , zwłaszcza gdy wymagana jest ekspresja całego operonu lub
sekwencjonowaniu podlega mutagenom . Niekorzystne jest izolowanie dużej ilości malych
fragmentów DNA , gdyż zwiększa to częstotliwość tworzenia różnych artefaktów w trakcie PCR .
Wiele metod izolacji bakteryjnego DNA z różnego typu gleb opublikowano w różnych czasopismach
od 1980 , kiedy to Vigdis Torsvik z Uniwersytetu w Bergen ( Norwegia ) opublikowała po raz pierwszy
procedurę izolacji bakteryjnego DNA z gleby . Ta oryginalna procedura polegała na separacji w
pierwszym etapie komórek bakterii z cząstek gleby przez różnicowe wirowanie , a następnie lizie
komórek i oddzieleniu DNA oraz RNA od materii organicznej na drodze szeregu separacji
chromatograficznych.
-oraz pośrednio z wcześniej uzyskanej frakcji komórkowej , wprowadzony przez Holbein ( 1988 ) .
Większość współczesnych procedur opartych jest na bezpośredniej lizie komórek mikroorganizmów
w glebie , a następnie ekstrakcji uwolnionych kwasów nukleinowych ( DNA lub RNA ) I ich dalszym
oczyszczaniu . Stosuje się rozmaite metody lizy komórek mikroorganizmów :
Wybór jednej bądź drugiej metody ekstrakcji DNA z gleby zależy od celów badawczych . Jeżeli pragnie
się uzyskać względnie dużo DNA o szerokim spektrum reprezentatywności mikroorganizmów
występujących w danej glebie , to niewątpliwie należy zastosować metody bezpośredniej ekstrakcji .
Natomiast , gdy celem jest uzyskanie DNA wysokiej jakości do procedur molekularnych czułych na
różne inhibitory oraz gdy potrzebny jest DNA o dużej masie molekularnej , to preferowane są metody
pośrednie bez względu na ich pracochłonność . Ponadto , DNA otrzymany z wyizolowanej bakteryjnej
frakcji komórkowej zawiera zaledwie do 8 % fragmentów eukariotycznego DNA w porównaniu do 61-
93 % tych sekwencji obecnych w bezpośrednich ekstraktach DNA z gleby . W konsekwencji ,
konstruowane biblioteki metagenomu bakteryjnego odpowiednich gleb są znacznie lepszej jakości w
przypadku korzystania z pośrednich metod ekstrakcji DNA .
Co możemy osiągnąć ?
Metagenomika
Droga do metagenomiki
Rozbieżne wyniki ilości mikroorganizmów widocznych pod mikroskopem , a tymi które dają
się hodować na podłożach .
Uznanie genów rRNA za użyteczne chronometry filogenetyczne i identyfikacyjne .
Wyodrębnienie archebakterii . ( Woese 1978 ) .
Stwierdzenie istnienia w środowisku mikroorganizmów żywych , ale nie poddających siç
hodowli VBNC . ( Colwell 1986 )
Wykorzystanie sekwencji genów rRNA do opisu różnorodności mikroorganizmów w
środowisku bez potrzeby hodowania . ( Pace 1985 )
Wprowadzenie techniki PCR i konstrukcja starterów użytecznych do amplifikacji nawet całych
genów . ( Giovannoni 1990 )
Stworzenie pierwszej biblioteki DNA mieszaniny organizmów ( celulolitycznych )
wzbogaconych na wysuszonej trawie . ( Shanmugan 1995 )
Skonstruowanie pierwszej biblioteki metagenomu glebowego ( Rondon 2000 )
Wprowadzenie techniki pirosekwencjonowania do analizy metagenomu bez potrzeby
wcześniejszego Klonowania ( Edwards 2006 )
Zastosowanie pirosekwencjonowania metatranskryptomu glebowego opartego na rRNA I
MRNA ( Urich 2008 ) .
Cele poznawcze metagenomiki
Sekwencjonowanie klonów
> Duże fragmenty DNA ( do 40 kz ) w wektorach ( BAC , kosmidy ) zapewniają wierność
identyfikacji filogenetycznej w oparciu o bogate bazy sekwencji wzorcowych Identyfikacja
genów i ich aktywności.
> Możliwe jest klonowanie pofragmentowanego DNA lub DNA glebowego zanieczyszczonego
> Możliwa ekspresja genów toksyn zabójczych dla gospodarza – utrata części informacji
filogenetycznej
Pirosekwencjonowanie
>Brak konieczności klonowania ( PCR ) i związanych z tym problemów .
> Głęboka filogenetyczna analiza metagenomu na podstawie milionów krótkich sekwencji
otrzymanych w jednym cyklu
> Szybkie sekwencjonowanie wielu próbek jednocześnie
> Możliwość równoczesnego oznaczenia strukturalnej i funkcjonalnej różnorodności
mikrobiomu ( rybotagi )
> Produkcja zbiorów olbrzymiej ilości danych ( sekwencji ) wymagających rozbudowanej
bioinformatyki części.