UNIVERZITET U ZENICI

BONDRUK SISTEMI
SEMINARSKI RAD

Mentor: van. Prof. Dr. Sc. Maja Roso Popovac Student: Delić Belmina
Br. Indexa: T-580/20

Zenica, decembar 2021.

1
SADRŽAJ:
SAŽETAK.............................................................................................................................................3
ELEMENTI I TIPOVI BONDRUK KONSTRUKCIJA...................................................................5
TRADICIONALNI ( STARI) BONDRUK SISTEM.........................................................................6
UNAPREĐENI BONDRUK SISTEM................................................................................................7
REBRASTI BONDRUK SISTEM......................................................................................................7
ZAKLJUČAK.......................................................................................................................................8
LITERATURA.....................................................................................................................................9

2
 SAŽETAK

U dugoj historiji korištenja drvenih kuća su razvijeni različiti sistemi gradnje. Ovi sistemi se
međusobno razlikuju po konstrukciji ali i primjenjenom materijalu. Također tokom vremena
su se mijenjali i zahtjevi koje je drvena kuća morala zadovoljiti.
Upravo radi ispunjenja ovih zahtjeva, a zahvaljujući industrijskom razvoju općenito, na tržištu
se mogu pronaći mnogi materijali koji se primjenjuju za izradu drvene kuće. Osobine ovih
materijala utiču na konstruktivna rješenja drvene kuće.
Postoji samo jedna konstantna karakteristika: okvirni - struktura u kojoj je trup vidljiv
izvana.
Bondruk je posebna konstrukcija dizajna određenog tipa. Drugim riječima, to je krut okvir od
greda, koji se formira po sistemu horizontalnih, dijagonalnih, vertikalnih elemenata -
podupirači, grede, podupirači. Po pravilu, kuća koja je napravljena u bondruk stilu, ima zabat,
manje kosi krov.
Izbor materijala danas je ogroman, tako da ovisi o željama kupca i financijske mogućnosti.
Bondruk sistemi su ustvari kombinacija tradicionalnog sistema gradnje sa modernom
tehnologijom obrade i zaštite drveta. Konstrukcija obezbjeđuje čvrstinu, lijep izgled i
dugovječnost.

3
 UVOD

Prema nekim izvorima, bondruk tehnologiji ima više od pet stotina godina, s druge strane, ona
je ukazala na 1000 godina postojanja. Ali unatoč tome, konstrukcijske metode su prošli kroz
velike promjene. Kao i prije nekoliko stoljeća, zgrada je izgrađena na čvrstom drvenom
okviru. Nema pukotina i čvorova, a samim tim i izgleda bolje estetski. Za takve objekte je
važan okvir i uređenje doma.
U fazi projektovanja i građenja drvene kuće potrebno je obezbjediti ispunjenje osnovnih -
bitnih zahtjeva, kao što su: mehanička otpornost i stabilnost pojedinih elemenata i čitave
konstrukcije, određeni stepen zaštite od požara, zahtjevi vezani za obezbjeđenje higijenskih,
zdravstvenih i zaštitno-okolišnih uvjeta, obezbjeđenje određenog nivoa sigurnosti u
korištenju, zaštite od buke i uštede energije i toplinske zaštite. Osim ovih bitnih zahtjeva
potrebno je da drvena kuća zadovolji i određene estetske zahtjeve koji su se mijenjali tokom
razvoja ljudskog društva i uslovljeni sa tradicijom, religijom i društvenim ustrojem pojedine
zajednice, ali i klimatskim karakteristikama lokacije na kojoj ta zajednica živi.
Drvena gradnja pruža mogućnosti za potpuno raznovrsne modele drvenih kuća koje čine
posebno originalnim i privlačnim.
Stanovi i klasična gradnja se po pravilu rangiraju po površini, m2, a kvalitet i udobnost
drvenih kuća čine i druge stvari. Za njih formiranje cijene po m2 nije uobičajeno i ima veliki
raspon. Objekti koji su građeni u čvrstom konstrukcijom drvenom skeletu sistemu (bondruk)
se još uvijek može konsolidirati korištenjem određenih interventnih sistema konzervacije.
Iako je vremensko trajanje objekata od 70 do 100 godina, ako se objekti čuvaju određenim
metodama rehabilitacije, mogu se koristiti i više od 100 godina od svoje izgradnje. U okviru
ovog aktivnog perioda njihove upotrebe, njima je potrebna povremena rehabilitacija, posebno
nekim, prilagođavanje aktuelnim savremenim potrebama o od modela.
Što se tiče izdržljivosti, treba istaći čvrstu građevinu procedura. Odnosi se na pravilnu
pripremu materijala (sušenje drveta, obrada kamena, priprema tla u obrađenom obliku) kojim
se postiže njihova trajnost. Primjena tradicionalnog konstruktivnog sistema, kameni zid u
prizemlju i drveni skeletni sistem gornjeg sprata pokazao se kao vrlo uspješno rješenje
prikazano u danas korištenim zgradama do 200 godina. Prilikom oblikovanja zgrada
primjenjuju se antički principi u arhitekturi, estetika, simetrija, ritam, prilagodljivost mjernih
sistema i drugih kulturnih i prirodnih vrijednosti.

4
 ELEMENTI I TIPOVI BONDRUK KONSTRUKCIJA

Bondruk konstrukcija (bondruk zgrade, bondručare) je drveni skeleti od rezane građe,

međusobno povezanih greda i stubova tesarskim vezama.
Osnovni prostor između greda prethodno ispunjen gline sa slamom, cigle, izgradnju krhotine,
a zatim i ožbukani površini, a trup normalno ostaje vidljiv. Sada, sa razvojem tehnologija
građenja, praznine u okvir ispunjen cigle stezni navojni, spaljeni ili sirovo, ili više modernih
materijala, kao što je sendvič panela i OSB-ploče. Osim toga, tu su sada staklo bondruk kuće.
Tipovi bondruk konstrukcija:
 TRADICIONALNI ( klasični ) bondruk sistem,
 UNAPREĐENI bondruk sistem,
 REBRASTI bondruk sistem.

Glavni konstruktivni elementi bondruk konstrukcije-bondruk zgrade su:

 temeljna greda tzv. Prag ili temeljača,
 stubovi,
 okvirna greda tzv. Poklapača,
 horizontalne grede raspinjače (u polju sa otvoromza prozor ili vrata, služe kao
nadprozornik i podprozornik odnosno nadvratnik po potrebi iprag),
 kosa greda za ukrućenje kosnik (pajanta),
 krovna konstrukcija (kod prizemnih objekata) ilitavanična konstrukcija (kod spratnih
objekata).

Zid kanatne (bondručne, skeletne) konstrukcije kuća je sastavljen iz dva različita dijela,
različita i po dimenziji i po materijalu: konstruktivnog, koji prima sva vertikalna i
horizontalna opterećenja i ispune koja ima samo funkciju pregrađivanja. Konstruktivni dio
čine niz vertikalnih drvenih stupaca na relativno malim međusobnim rastojanjima, povezanim
u donjem i gornjem dijelu horizontalnim elementima: prag – dolje i vjenčanica – gore.
Zajedno sa sekundarnim horizontalnim elementima: prečkama, odnosno nadvratnicima,
nadprozornicima, podprozornicima i, u pojedinim poljima, kosim elementima – kosnicima,
čine konstruktivni sklop koji je u stanju da primi i prenese sva vertikalna (od krova i tavanice)
i horizontalna opterećenja (od vjetar). U odnosu na dimenzije, oblik i razmještaj drvenih
elemenata razlikujemo nekoliko tipova bondručnih zgrada: klasični bondruk, unapređeni
bondruk i rebrasti bondruk. Klasičan bondruk se danas uglavnom koristi u rekonstrukciji
starih tradicionalnih objekata. Unapređeni i rebrasti bondruk su nastali modifikacijom i
unapređenjem klasičnog bondruka. Rebrasti bondruk se često naziva i okvirni sistem gradnje.

5
 TRADICIONALNI ( STARI) BONDRUK SISTEM

Tradicionalni sistem bondruka sastoji se od vertikalnih drvenih stupova i horizontalne grede.

Stubovi manjeg dimenzionalnog poprečnog presjeka od vertikalnih stubova su mjesta za
jačanje cjelokupnog sistema. Drveni okvir u obliku rama je osnova za podkonstrukciju od
koje se može izraditi drvene daske i pruća. Zemljani zid se dobija premazivanjem cijelog
sistema a mješavina zemlje i slame ili popunjavanje šupljina zemljanim blokovima. Prednost
je brza i jeftina gradnja. Bondruk sistem je prihvaćen u seizmičkim zonama zbog fleksibilnost
drveta kao noseće konstrukcije sa manjom deformacijom tokom zemljotresa-

UNAPREĐENI BONDRUK SISTEM

Unapređeni bondruk sistem je lagan, što omogućuje da grade kuće na temelj. Uređenje kuće
u pola drvenom stilu, to otvara velike mogućnosti za ostakljenje. Može se kreirati čitav zidove
od stakla. Gluhi zid otvori su obično izolirani sa staklenom vunom ili lagani gas betona.

6
Unutar njih korice gipsa listova, što uvelike poboljšava izolaciju zvuka, a također služi kao
dodatna zaštita od hladnoće.

REBRASTI BONDRUK SISTEM

Kuće u rebrastom bondruku su najekonomičniji drveni objekti.
Drevni elementi se rade od rezane drvene građe, veze se ostvaruju zakivanjem. Zahtijevaju
najveću kreativnu spretnost arhitekata u projektovanju konstrukcije, od bilo kog drugog
drvenog kostruktivnog sistema. Najpoznatiji sistemi su Platform ( Canada ) i Balloon sistem (
USA ).

ZAKLJUČAK

Tehnike i tehnologije gradnje drvene kuće, zahtjevi za građenje objekata, kao i primjenjeni
materijali su se mijenjale sa razvojem ljudskog društva i sveukupnim razvojem industrijske
proizvodnje. Svako unapređenje se odrazilo i na konstrukciju drvene kuće.

7
Iz analiza prikazanih u radu je vidljiva ova promjena konstrukcije drvene kuće u skladu sa
promjenom zahtjeva i primjenom novih materijala kao i unapređenje karakteristika drvenih
kuća. Prvi objekti su bili masivne gradnje izgrađeni od brvana/ polubrvana i tesane građe, ali
sa razvojem tehnike raspiljivanja trupaca sve više se počinju primjenjivati kanatni (bondručni)
sistem gradnje koji se unapređuje kako u konstruktivnom smislu, tako i u primjeni novih
materijala. Daljnjim razvojem i unapređenjem su razvijeni i ostali načini gradnje (okvirni,
panelni i volumetrijski).
Današnji nivo industrijske proizvodnje i raspoloživi materijali omogućavaju izgradnju drvenih
kuća svih navedenih načina gradnje (masivni, okvirni, panelni i volumetrijski način gradnje).
Međutim, nivo razvoja tehnologije i opreme za proizvodnju elemenata konstrukcije i nivo
razvoja industrijske proizvodnje u svim segmentima i fazama, omogućavaju veći nivo
kvaliteta obrade i izrade pojedinih elemenata i konstrukcija općenito, primjenu novih veznih
elemenata, i ispunjenje sve strožojih ali i novih zahtjeva za građenje objekata.

LITERATURA

1. https://xdocs.pub/doc/novo-predavanje-br2-bondruk-konstrukcije-2016-
2017-xn4579q01qoj ( 25. 12. 2021.)

8
2. https://tfb.ba/repozitorij/2/RIM/RIM2017/27Tali%C4%87%20Hasan,%20Minka
%20%C4%86ehi%C4%87-GRADNJA%20DRVENIH%20KU%C4%86A%20U
%20BOSNI%20I%20HERCEGOVINI.pdf ( 25.12.2021. )
3. https://dokumen.tips/reader/f/14-15-drvene-konstrukcije-prozori-i-vrata(
25. 12. 2021. )
4. http://data.sfb.bg.ac.rs/sftp/igor.dzincic/TPKD/prezentacije
%20predavanja%20i%20vezbi/Konstruisanje%20ku%C4%87a%20od
%20drveta%20%20savremeni%20bondruk%20.pdf ( 25. 12 . 2021.)
5. https://aggf.unibl.org/uploads/attachment/vest/3688/Tipologija-
stambenih-zgrada.pdf ( 25. 12. 2021. )
6. https://af.unsa.ba/publikacije/Ugljen-Ademovic_Nina_-
_Elementi_i_funkcije_stambenog_prostora.pdf ( 25. 12. 2021. )
7. https://www.gradnja.rs/tag/bondruk/ ( 25. 12. 2021. )