Βασικα ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Αλληγορία άλλα λέγονται και άλλα εννοούνται

«Ένας αητός περήφανος, ένας αητός λεβέντης» (εννοεί τους
κλέφτες) [Μύθοι Αισώπου ,παραβολές Ιησού]

Αντίθεση δύο έννοιες έχουν ολότελα διαφορετικά γνωρίσματα.

« Φέρτε μου το ελαφρύ σπαθί και το βαρύ ντουφέκι»

Άστοχα ερωτήματα ερωτήσεις που δεν βρίσκουν το στόχο, δεν είναι

σωστές. Συχνά γίνονται για να δοθεί έμφαση στο σωστό, που
ακολουθεί.
«μήνα σε γάμο ρίχνονται, μήνα σε χαροκόπι;
ουδέ σε γάμο ρίχνονται, ουδέ σε χαροκόπι.
Η Δέσπω κάνει πόλεμο με νύφες και μ’ αγγόνια» (έμφαση στο
σωστό)

Σχήμα Ασύνδετο Δύο ή περισσότεροι όμοιοι όροι ή όμοιες προτάσεις

δεν έχουν ανάμεσά τους συνδέσμους , αλλά κόμματα.
Ξεκινήσαμε, τρέξαμε, σκαρφαλώσαμε, ευχαριστηθήκαμε!

Σχήμα Πολυσύνδετο : λέξεις ή προτάσεις συνδέονται με το "και".

…και τραγουδήσαμε και χορέψαμε και ξεφαντώσαμε ως το πρωί!

Εικόνα ανάλογα με την αίσθηση που κινητοποιεί:

 Οπτική καταπράσινα λιβάδια
 Ακουστική το βουητό της πόλης
 Οσφρητική μοσχοβολούσε ο τόπος Άνοιξη!
 Γευστική ζουμερό κέικ σοκολάτας με καρύδια
  Απτική το απαλό, τρυφερό παιδικό δέρμα

Ειρωνεία δίνει κάποιος αστείο ή χλευαστικό τόνο στο λόγο του,

χρησιμοποιώντας με προσποίηση λέξεις ή φράσεις που το
σημασιολογικό περιεχόμενό τους είναι αντίθετο από
αυτό που έχει στο νου του.
Ωραία τα κατάφερες! (αντί: άσχημα τα έκανες)

Επαναφορά Μαύρος ήταν, μαύρα φορεί, μαύρο το άλογό του

Επανάληψη καθίστε πίσω-πίσω, περπατούσε σιγά-σιγά

Κλιμακωτό Αυξάνει βαθμιαία (κλιμακωτά) η ένταση μιας σειράς από

καταστάσεις (σε μια σειρά από καταστάσεις, η καθεμιά είναι πιο
έντονη από την προηγούμενή της)
ΚΛΙΜΑΚΑ=ΣΚΑΛΑ ( κλιμάκωση ≠ αποκλιμάκωση )
Την κυρίευσε θλίψη, πόνος, οδύνη!

Κύκλος Μοναχή το δρόμο επήρες, εξανάρθες μοναχή

Λιτότητα Δεν έχει άδικο αντί για Έχει δίκιο

Μεταφορά (≠ κυριολεξία) μια ιδιότητα δεν μπορεί να υπάρξει στην

πραγματικότητα
 Ράγισε η καρδιά του
 Είχε καρδιά πέτρινη
 Περπατούσε με κορμί λαμπάδα
 Έχει πρόσωπο φεγγάρι
Προσωποποίηση Αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε μη
ανθρώπινα: σε ζώα, σε φυτά, σε πράγματα και σε αφηρημένες έννοιες
 Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε
 Και το πουλί παράκουσε κι αλλιώς επήγε κι είπε
 Κλαίνε τα δέντρα, κλαίνε, κλαίνε τα βουνά

Παρομοίωση
Συσχετίζεται η ιδιότητα ενός προσώπου, ζώου, πράγματος,
αφηρημένης έννοιας με την ιδιότητα κάποιου άλλου προσώπου, που
υπάρχει σε μεγαλύτερο βαθμό.
Εντοπίζεται με τις λέξεις σαν, καθώς, σαν να, λες και, θαρρείς
 Έχει πρόσωπο σαν το φεγγάρι
 παράλυτος, ίδιο στοιχειό
 τα τραγούδια άρχιζαν καθώς τα προσανάμματα στη φωτιά
 οι καμπάνες φάνταζαν χρυσές
 η ακρογιαλιά μοιάζει με νεκροταφείο

Υπερβολή Παρουσιάζεται μια κατάσταση μεγαλοποιημένη

σε βαθμό που βρίσκεται έξω από τα φυσιολογικά όρια.

 Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες γιοφύρι-ν-

εθεμέλιωναν
 Στο έμπα χίλιους έκοψε (= έσφαξε), στο έβγα δυο χιλιάδες

Παραδείγματα συνύπαρξης εκφραστικών μέσων

 Το πρόσωπό του έλαμπε από χαρά σαν τον ήλιο (μεταφορά και
παρομοίωση)
 Το φεγγάρι, μελαγχολικό, φώτιζε αμυδρά το τοπίο
(προσωποποίηση και οπτική εικόνα)