You are on page 1of 17

4. f.

:t'-1 FM-0lHi ,ij *~ c6-1fec6 ~ w ~ -m


a1(ifi1~c6 cfITTVT m?
9i<'fill~l :aq~~~. cnT "Sf~ clilHHit.4 ~ -ij
(a) • a:fh: Shi~~41 $ ~ siRIS1Ra1
~sm? (b) ~ctft~ ciftW T
(a)~ (c) ~ ctl" ~ cfiT m:fm
(b) cffi<iil-f?;-TfllTT
(c) ~ (d) ~ (d) 3ITTT mr >fiTTITTfi ~ cfiT ~
-(c) ~-(d) 44th B.P.S.C. (Pre) 2000
45th B.P.S.C. (Pre) 2001-0 2

~ if W-Pi ~ - ql<HHil! ~ ~ # 'Sfiif'B «hl-~- ~ ~ (1746-48) ~ ~ ~


cfiT >f~
~ • (1505-1509) cfiT 3WTlf., ~a:tl l ~ ~ ' ~ 1740 t if a:fR'lT ~3TI ZIT, cfiT fcrnfR ~~I~
1505 t_ if
~~I 1509 { #~;tc :ctf, :PRffiw:!T ~ m:cJiRT ct)' amrr ~ ~ fr $IT ~ (m q "5fiimm) if
ch't ~ ~ cm~~ zyf 1TT ~ ~ f f l l 17 46 { if ~ >TR'lT °ITT -rmT I affi ~ ~ $ ~ if
zy:r 1TT ~ ~ ~ ~ ~ ~tl{-lllH, q ~ ~ ~~mr~~~1TT~~~
~1RB~11ctl it~ I ~ ~ # ~ ~ afu: ~d•iik-1~ ~ cfiT dll'chiR;tcfi ~ ZIT I >f~ cfi-1f2cfi ~ ~ ~ t\°
~ ~if~ ch't ~ ~ ~ ctl" ~ cfiT ~~~3l -iq<i(' H ~~<91 ~ ~# 10,000
~ ~I ~ WIT cfil Sfii(f\fB4'1 1TT ~ q)8
$ ~ ~I
~ ~{lsl~'51 ~ ~ i f ~ ~ ;t ~ -;rcff 1TT
f.n=-iR:=tfula ~ -ij ~ ;jj~iifi< ~ ' ~' ~
~ W:mit 11tlcfi ~ 1TT ~ ~ ~ ~ I ~
"3'Q1fu ~ ~~,r.ta ~ m?
if ~ ~ ~ fr ~ cfiT ~ ~ ~ °ITT l'flfT I ~ -
(a) ~ (b) m:~~
~ -'WIB ch't mtf (1748) ~ ~ i f ; ~ cfiT
(c)~zt (d)~#~~
-(a) 40th B.P.S.C. (Pre) 1995
~~ ~~ 'F: ~ °ITT l'fcTT I
°ITT l'flfT w:rT cm
~qif~~~~t~$~~t 1
~ ~ ~ ciitRT cfiT ~ ~ w:IT ~ ZIT I
5. f4'-1~f& a ii~ atihr ~cti1t\ ";\ ~J 411~tc'i
~ ~ ~ ~ ;:rp:r ~~~ '~>f~' cfif~
'c61 ~•~l (Sowlley) ~ ~ lR ~ m?
~ 1608 { i f ~ ~ I 3ffi,, 1608 if~ 3WRT if
(a)~~ (b) ~ ~
:r@ BRTZ ~ ~ ~ ch't I ~ ~ ~ ~ 400 cfiT
(c)~~ (d)~~
lf.TTR ~ ~ 'l9T ~ ~ ~ ch't ~ c!J I
~-(b) ~P-r..+ 44th B.P.S.C. (Pre) 2000
~-q 1612 { . -ij ~~ ~~~
~ f:tl1fQa~ ~?
1611 t ~ ¥ 11Rl41 ~ ~ t
1 ~ ~ ftts~-1
~ ifi ffl ~ (Sowlley) ~ ~ 11:ffi llcf.R ~
(a) 1TI9T
~ ~ ~ cn't ~~if~ °ITT "l'flff l ~
(c) 3fficfiTl (d) ~
~ "[RT ~~~ cn't~ ;t~~ ch't
39th B.P.S.C. (Pre) 1994
f.mrorr cfil ~~ ~~ ~ ffl ~ ~ ~ ~
M ~R1ll~ ~ ~ ~ :l;@ ~ (1608 t) ~ ch't I ~ ~ ~ ;t a:fCR ~ cfil ~ t ~
~ ~ ~ # ~ ~ ~ ch't ~"C{R lt 'IWTI ~ ~ a:fh: m tr ~w1a:1641a:, ~~1-19;<, ~
m ~ "ITT ~ I 1611 { "It ¥•11R;t41 ~ fcro'l:T $ w:IT 3Wro ~ ~ ~ ~ cn't I
~ ~ Tiis ~2-1 ~ $ ffl ~ ~ am
~ 7fcr-h ~ ~ -a:rrm ~ ch't ~ "C{R if ~ ~
6. ~ ~ct\ '~ 'cht ~ *~ cufi:!Ji 'chT
l'flff l ~~mr~~~ch't~~~
~c<f,,q wu 3'ttt ~ ~ ~ m-
(a) ~ (b) ~
~ch' t~cfi lctjlr ~ 1~~~~
(c) ~ (d) ~
~ ~ ~ emit ;r~if ~~~~m
It, l
~~ I ~ ~~~ ~ o1TTm cfil zyr ~ ~ ~-(a) 40th B.P.S.C. (Pre) 1995

'IWTI if ~ om 'ffi" ~ ~~Gc!_i~I<"!., ~(~Hj(, ~


w:IT 3WRr if ~ 4icf2.R4i ~ ctft I
1llfll,jj 'lit fflll mi am ~ f.!w -it 'll1i! m<lT

( 29)
7. ~ ~11~.:t&itR-q- ~lmP.fiT~-m ar,r ~ 10. ~~'il~i~'<~ll~ uftJR~~~~\if lqr~
'a~t~-{ ~ ~ ~? ffl ~ cf;t ~ ~
(a) ~ (b) ~~ (a)~~~1TTW f (b)~~~
(c) ~ (~)lffilcR~~
(d) 3Wl (c)WITT~~
(e)~if ~~~/~ll~~~~
~-(a)
47th B.P.S.C. (Pre) 2005
[-3$ m sllr ~ iW i I 64 1h B.P.S.C. (Pre) 20ll ~
8
· l~•iigi~1~~m tr~~~ ~....t~.,,,_,,,,.,,,~ mR-(*)
cfil 'a ~ ~ -1 !!1~1c;lcillc;
q~1cU-1~~m ? ilt:;11-<~IIE ~ t ~ ij ~ ~ 1j1Tc1' ~ ~
(a) ~ ~ <911 (b) ~ ~ 3TIWf~t~ij~lffllit~~~~
(c) w;r ¢l (d) ~ =-h fcp ~-~-~ 3l@ll, 3lvf ~ "ffi-qrc;Jlfl ~ ~
~-(a) ~!?,"1'7
45th B.P.S.C. (Pre) 2001-02 3TIWf t ~ it "TIB ~ ~~-$~~ ~ l
('fIB ~ ~ 1JR¥f TJtq cfcp~ 7Tm 2TTI ~ ~ tcn
3TTmrT 'l ~ w-:r cm~ cITT' fG<TI t1

m-
(a) ~lltF<JsJtl ~ (b)~~"ij

(c) ~ ~ " i j (d) m3fflT "ij


'3ffl'-(a) 41st B.P.S.C. {Pre) 1991

~ ~Wi~~II~ ~ ~ ~ cf;T 'qJ1T ~ , ~ 1773


t #~~~~~' ~~~~­
~ ~ cfiT ~ ~ lR ftra- ~ cf;T ~ ffl
ll'1T l ~ ~ ~ ~ ~ t c f i R U T ~ ~
c6t ~ ~ ~ cfi8 cf;T ~ ~ ll'1T I 1800 { ~
9. ~~31R>Jl l~~~~fflc ffl~
, ~ cfiT tjb ~IIQ1-:ill ~ ~ ~ 'q"{ ~ '
31Q'ii;~II~
~~~~cfrcfJ.f r'SIG'A~-
(a) 12 3f<Tf<f, 1765 (b) 18 3llffil, 1765
~ ~ ~ ~ ~ ;t i(lfffi1(11cl) ~ n -
(c) 29 3f<Tf<f, 1765 (d) 21 3llffil, 1765 1liiW "&t 3fu:~~ ~ ~~ 3"ij 1809 { ~
m'R-(a) 1h
48 to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008 ~~1ftia ~ ~ ~ m
~ 3fu: mcR 'q"{ ~

. ~3TTWl ~ fwn l ~ 3l9m: lR ~IIQ1sJ\I ;t ~ cfiT ~~


<t?f ~ffi(3llffil, 1765) ~ ~
~&il~Wll~
cpl ~ "fR~ it ~ fuirr 7ml cJl?ll ~ ~ <1 I~\IE! Iq it "WT ~ t ~ ~ ~ ~ ~ 1WTt ~~cm-~-
~ ~.
1T<TTI ~&ilt=;lillq cll?ll ~ t vlT ~ ~ 'l $ ~(~) fur 'ql ~ '
~3T@llcm~l 12~. 1765~3l1:R~fI RT
:f@" ~ ~3ffi¥f ~ 'l ~~ ~ . ~
"f[QTT~~ ~~7ffl~~ c ~ ~
"ffl &RT -mlTc ctr 26 ~ m
~ vfRT l?lT cr~ (d) cilltklc.< it
'3'ffl'-(a) .,_
f.!l"1i~ci uPl t ~ ~ cN 53 ~ ~ ~ ~I ~ 38th B.P.S.C. (Pre) 1992-93
~ ~ ~ ~ ~ ~ Q ? f ~ Q ? f 1 l c f r R ~I
~3ffi¥f ~ q>J ~ ~ 3TTWl3TT ~ ~~I \ffi
1788 t it aim cITT' ~ -mTI ~3TTC'111 ~ ~~if
] 803-i. ll ~ tR ~ · Q?f ~ =-~ - ITTl-TI ~ 3nc;r,
~ cfQTT ~ c T T ~ ~ ~ (l806-37
t ) &R ~El~-<:illt=; ~ (183 7-57 {) ~ ~ ~ ~
-qm~~~~ I

( 30)
~ ~ JJiH~14g-1¥.1 qft ~ ~ ~ qft ~ ~ ~<f%4k1ic?l ~ cfiT ~ ~ ~ ctt ~
~? ch'tmrl ~ I~~~ 1935 , qilllf~~ ~~ ~
(a) ~ 3IBT (b) ~ -q ~ 7TllT ~I
(c) W i ~
1857 -ij ~ cfi1
(d)~
11. 'tf<r-R-~ ~ m?
42nd B.P.S.C. (Pre) 1997-98
(a)~ (b) ~c-1?!Gft
~ ~-~ ~ (1790-92) Cfil ~ ~~{114g'1S-l (c) ~ (d)filir
cti'T ~ (lTT(1792) ~ ~3lT I ~ ~ # ~ ch't ~ 56th to 59th B.P.S.C. (Pre) 2015
~ ct1•h11Rrn ~ ~ ~ i11l ~ ~ ~, ~ mR-(c)
cm
~ ' i11l ~ ~ 'liT wrq.r 1/2 '\WT~ ~
1857"ij, ~ " $ "Wf[f '+{ffil'cp l1"fq-'R~ C'lli'$f.t. T
m ~cm ~' ~ m4 ~ ~ ~ ~ ~ ~ #
~ <h1 ~ ~ m ~cm ~ ~ I ~<ll4g'1S-l ~ (1856-62 t .) l!:TTI ~ ~ ~ ll ~ & R T ~
~ *~~2 1T1% ~ocn ~~~m ~ ~ TfcAx ~ cfl!:TT ~ ~ "ij, ~ ~ ~
~ ' c f o l o c f i ~ ~ ~ ~ ~ ~ # ~ I cfil,{cllk1B cfiT ~ I clllltN\ll l!:TTI

;t "¢t ~ ~ ~ ~ ~ cti'T ~-·~ ~~ cm 18. ~~~~~~ c61<q ~-«~


~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ o2lT ~cm~ ~1Rfi~11cti ~ ~'14fl(.":s <1$4il-l cfiGf li'ilfl:tl-1 cfft 1'Tf?
~ W~ I' (a) ~ . 1856 (b) ~ ' 1856
14. ~ ~ ~ ~ ~ lfAl \ij@l t? (c) ~ , 1857 (d) ~ ' 1857
(a)~~ (b) ~~ ~-(b) 47th B.P.S.C. (Pre) 2005
(c) ~ ~ (d) ~ f"6iq1f1c1 ~
(e) ~-q ~ m "%ii ~-q ~ ~ ~ ~ ~ ' 1856-q ~ ; t ~ ~ f i ~ ~ ~
(Brown Bess) ~ ~ '91: ~ lt,ictle; ~ (New
B.P.C.S. (Pre.) 2016
-(d)
Enfield Rifle) ~ m 'fil ~ M I ~ ~ if
~ . ~ · ~ flllctcik if ~ ~ ~ 'fil
m f"6iq7f1c1 ~ cpT ~ mtA cpl~ +WTT '1fTcTT t°I m M ~ ~, ~ 1"fr:r~~3Rc51' ~ ~~
~ ~ ~ , 1919~ men+{ ~ mtA
~ 3ITT'., c#r 'ltl ~~m m
~I ~ ~ ~ if ~ ~ ~ '\WT cm
~ ~ cfiTz.:rr
cp) zj- .,-rri "If zjcr ~ 2;11 ~ . 1857 i f ~ if ~~~ wn
Tfm- ~ ~ ~ E'{-rjic1Ra ~ I 1Tt 1% ~ c f @ ~ if 1"fr:r ~ ~ 3R c5l' ~ I ~ t
1'Rcl ~ ~ ~ ~ fctffi 1JfhT 1Fr-R "$ ~ ~ ~ ~ ~ c5l' ~ ~ mT ~ ~
~~~? mc!i\ ~ 1 ~ ~cmffl9ffi mlflll1% ~q@
(a) ~ ;sc1g')V11 ~ qiT m ~ ~ <h1 ~ ~ cfiT ~ ~
(c) ~ ~~"1<'11 ~ ~ ~ ~ ~ 1857 ~ fcrm cfiT nlittilk'lcfi
48 to 52 B.P.S.C. (Pre) 2008
th nd ~ ~I

19. 1857 ~ ~ ~ • ~ ~ ~ fil;ln?


'l,ffi, lfZc;r~ c#r~~~ ~'Q<lf fi~Tfq- R~ (a)~~~ (b) ~ ~
~ t-i?l~ &RT~ Tfml~ ~~~ 1853t ~ ~~ (c) cmmi\q (d)-mlxl+ I ~
~ ~ ~ ;sc,1g'JV11 ~ ~ ~ '1t ~I~~ 42oc1 B.P.S.C. (Pre) 1997
~ 1854 t °ii cfiWfrtll ~ ;;:14)ij Gj~ffl~ 'ltl th
49 to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008
~ cfiT dHfg~H-11M fcro'u cfiT ~ ~ m? \ffi"-(b)

(a) ~ ~ ~ ~ ch't 1WT 1857 lf "1 '1~~1 ~ ~ ~ ~ f f l ~ WR~


(b) 1ffi'w r~<fil ~~ m ~~3I TTT~~ mmit1 ~ ~ ~ "$~
(c)~~c51'~ ~ cpl ~ ¥fG ~I~~~~~ . ~
(d) qif ~ c5l' ~a:{IB qiBT 3lN ~1111llcf> ~ ~ 'T7TT ~ ~ fcl;m l!:TT, ~ cJ>RUT
~ -(a) 39th·B.P.S .C. (Pre) 1994 ~~~llf ctm"$G 1xR '~qj1 ~' +IT1"T'1TTcTT
•• I •
(31)
I
~
....,:,..,, c), 1857 or-; tofrt?ldl 'thm:t- ~-:\..·1'11
~I ~ ~11\Sl~I~ ~ i?l· ~ ctr ffiTT W (!&11Q&c 23.
fe;m ~ ~ m<liR ~ ctrl ~ ~ llx ~ t-
~ "$ ~ ~ ~ ctr 1lGG ~ ~ c t r 3ITT 3lT1l (a)~~" &R (b) ~ ¥R ~
(d) ¥@~
~I~~ ctr lffi@ cm~ .~.~. zjGf (c) ~~ ffffl
~ ("1'(511Gi clqJ ~ 1TC!, ~ \J'fclil 3Wm flA111l!~cf> ~ ~-(b) 43rd B.P.S.C. (Pre) 191i B.

~Tf<:nl ~~~ t~lf~ 3ltr- l~ -q JPlcfl~I~{ ~ ~ ¥ ~ ~ fcrm ~


1:fG'TT (fill~I{)
w ,tfl~1~x t f.%c ~'hm ~ ~ ~ fcllm1 ~ ~ ~ fcfi,:rr I ~ ~ m
c6l ~ t cfiRirT ~
"$ ~ "¥R ~ ~ ~ m~:i~rm 1'fC! 3lR 26 ~ , 1858
qj)~~" iSl~l~ ~ t ~ ~ ~
*,
~ ~ ~ 3ltR ~ c6t 31fqo1.1Rt, ~ -q cli\ ~,
fuff
1857 ~ fcfm c6T ~ t 15 1857
~~. 1858 WP 3ll~t~ ~v!Rt ~ I 24. ~1 I

2 0 ~ , 1858 ocfi ~ ?.ff-


v1•1eill1~-< ~ f<tm alITffi ~ 1857 ~ ~ 1i wiRlct>1~~~ ~
20.
I (a) (b) ~
qjl~f<mn ? ~
(c) (d) JPl~~I~< ~
(a) 1)cR ~ (b) 't:is;~)~x '3TI\-(d) 43rd B.P.S.C. (Pre) 1911 ~
(c)~~ (d) xlll~
~-q ~ fcl"m cfiT ~ '11'i~~I~ ~, ~ ~ ofi
1857
48th to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008
~-(a)
¥ 1w ;t ~ ~ ~ ~ll~lcilii; ~ # ~
~cfif ~ ' t @ l cR ~~~c 6!1 ~
~ cnT 1:fG'TT ~ ~1 '11., ( ch f&I ~ ., ti ) ~ ch f&I ~ ., <

21. ~~"-<TG fl~-


zm afu ~ TI d c!J -ii lfihr ~ ~ I¾ Jf2.3TT<n: ~ ~
1 ;t
~-rr:IT I I cfl
(a) is1=11xgx ~ (b)~"$
(c) ,:,:p1cn~1gx $ (d)~"$ 25. -:it•,~~19,{ a; mrr w-
53 to 55 B.P.S.C. 2011
rd th
(a) -;,RT~ (b) ~ c:N
~-(c) (c)~~ (d) ¥R~
~ "$ ~11\Sl~I~ ~ "$
,,11,~l~i~'< Wf ll 1782 ll-;,pq '3TI\-(d) 43rd B.P.S.C. (Pre) 19
~~ ~ uJJl~h,gx $) uilil~l-<l "fi~ ~I ui•itf1~1gx
¥iw ~ ~ 3,ro ~ ~ ,illlct\~13,( ~~~ ~I
~ ~ ~ 1857 "$ ~ 'PT ~ f$m ~I 26 3TTRif,
~ ~.t;Jqf'i11 -q 3WIT ~ ~ ~ cfiT ~ •
1858 cf>T ~ ~ "iSl ~I 1857"$ ~ "$ ~ ~
~ I ~t~~ '~cfiT1w ' ~ll<ill
~~. cfficn3W¥R>l fl1111<lcficil ~q)R"Olft
•~cpy~ · ~11ml
2s. ~ ~ ~ 1a51 -a; tcrm q;r ~~m a 3
-« ftfim?
22. ~ ~ ~ '$ ~ 1857 '$ ~ ~ fctm ~ (a)~ (b)~
~ ~? (c) ~ (d) ~
(a) 3ITTl (b) ~ ~-(c) 45th B.P.S.C. (Pre) 2001-02
(c) ~ (d) q1x1°1fft ~-q 1857 ~ ~ cfiT ~ ~ c6l ~ ~
(e)~~~ cmt~/~ l l ~ ~ ~ ~
t~~~ ~~~ ~~, ~~ m
64 1" B.P.S.C. (Pre) 2018
~ ~ ffl ~ ' ~ 21 ·i llllj;{, ~ . ~ ~ .
~-(a)
~ t cfi{ wrr l{ ~ ll<iT 1 ¥R ~ ;t ~ wrn,qi
25 '1°c-rrt"-l 857 cm ~111g~ ~ ~~cb1 ci'5)"3 ~ii~ ~ ~ 3W ~k~li~'!_4cfi ~ ~ ~ ~ 3ffi Wf'llll 10
qjx ~ l 26 ~ 1) f-lm 3ITTl ~I ~ ~cR ~ l1W ~ ~ ~ t ~ ~ -q ~ men t cfiRUl
~~ ~ ~ fcnml ~ ~ ' P T \ n R ~ ~ 26 . , 1858qil '$~1
xlcTT 3WTI•1-;r"Qc11 l'.fRT t , ~ ~ \ n R 31Nl m-n 27. 1857~ ~cfif~ ~t~fc nm?
~ I ( a ) ~ ~ .~ (b) ~ ~

( 32)
(c) ~ m (d) ~ u-q J3ltft 31. Pl'-11t1fula ~-ij ~ 1857 ~ ~ - i j 1lf1T
-(b) 42nd B.P.S.C. (Pre) 1997-98 ~~?
>TFf " c t t ~ ~ I (I) ~ ~ ...(ii) fll(cfil<
(Ill)~ ..Jiv) -itiff~H
f.'.l'-1fMfurn ~ ~ ~ 1857 ~ ~ -ij ~
qil~ ~~m ? f.t¥.1lt1fula ¢ ~ 3l1RT ~ ~-
(a) ~ 34(;11~c-fll~ ~ (a)mi (b) i ~ ii

(b) ~ $C::l5i:-fll~ (c) m ii (d) ii ~ iv


~-(d) 40th B.P.S.C. (Pre) 1995
(c) ~ qiaj~cfi ~

(d ) ~ lfi41cfid 3'@l 1857 9iT Rlil~ ~ ~ l$f if~ g3TT m am:~~


-(a),.,.....,.....~ 44th B.P.S.C. (Pre) 2001 cfiT &ITtfcfi Wl'~ '5f1"Cij 2TT I ftn'{ ,ft ~ zyf cfil <Jr ~
~ t ~ atllf nm cf1TI cfil arq-;fi ~ if~~ tfcfil I
34t;11~c-fll~ ~ ;t ~ if fcfm cfil 3N,,T ~
~ ~ 'ifRl'1' nm ~ am: ffiifi 'ifRl'1' t ~
~ I~ ~~~ cfiP ~~ I~~:
t:rfi'r=-rr-:,-
'-' if 34c!iR: ~ ~ ~ ~, ~ ~ ~ if ~ cqrrrif ~ ~ ·tf<:fifl ~~t ~~
-rm; ~ I ~ 'qRij ~ ~ '£1ilf:!,41itP.\I q;r ~
nm~ ~ ffl ~ W4T ~ "ctt f i if ~
~ 3W ~ fcfm if~~~ I ~ ~ li:\llfi44- ~
~ ~fcli "~ "ffi7T~ ~~~~ 'ITT
~,~~~. ~t~. ~t~ ,
am:~ 'qRij ir ~ ~ GTI" ~~if~
~fcli, '~~~l jUTT ir~am :~~
t ~ , 41'24kll , ~ , am:~ t ftn9 ~
"ltq@

~ ~I fc1s::)ffi4l if~~~ I' ~ nm~ t ~ ~ ~ , ~ t ~ ~ ~


frl{lfnl-0
~ ~ mcfiTT ~ so.ooo ~- ~WG Tifam :~~;\ '~cfil ~if~
qj'f ~ "&T m1
ctt ~ ~ ctt-, m-~ ~ ; \ ' ~ i f ~
18s1 a;ft{m 1'i)-~~ 'c6fcr~ ~ m? ctt'' fcli ~ ~ ~ "~ t ~ ~ ctt' ~ cfiTJ:f
(a) .ft{ nett .ft{ (b) ~ ml; cf.TT ~~~~ ~ if~~ B' ~ I"
(c) ~ (d)~ olll41R4'i ~ fiTfam qlf if~~ ~~am :~
45th B.P.S.C. (Pre) 2001-02 ~ ctt ~ t ~ m¢rr ctt-, ~nm ~ q11f t

1as1 t m cfil ~ ~ ~ m arq;ft anm -u ~ ~ ffilf fcl~@41 t ~ ~ I ~ if ~


~ t ~ ir ctRfMl-0 (~ ~ ) ~' ~
ir ~
~l~i:\HH ~1% ~~cn tm~~ ~' ~ir
0. f.ti.f -q ~ ffl-ln ~ ~ ~ ~ RNl~4~ cm 1%;,ro~f w:rrl
~~~if; RUT~ fQT? mlfiuf '5Rol t~qj'fm 1Rt~ ~ . ~~
(a) ~ 'cT4 ~ "ij, ~ ~ "ij, ~ "ij, ~ ~~~ fcim t~m ~~ , ~~
(b) ~ 1R "lfP-il ffl "ij, ~ fft q1ffi q~ cn1 ~ 'Sll1<f ~ ~ , f t fcim cfiT ~~~I fiTfam ~ ,
(c)~ ciTT~ W qif fq0,$14'1 ~ ~ ~ ~ I m lf.l ~ ~
(d) ~ ~ 3lliF@l lR'@ ~ '\lU ~ 1% ffl 01l'tj,f4<6\cfi(Ul ~ 1{ cfiTJ:f ~

(e) ~~~~ <f@ /~ ~ ~~~31 m ~-q~~~I


64 11' B.P.S.C. (Pre) 2018 32 _ f;li:.,f<:l[aa ~ ~ ~'ffl <fi1lR ~ ~?
{a) 1857 l'l ~'+Ml, ~ 3ffi ~ ~ ~El-<1'311;ffi
m \)f~ct,1Rdi cM 3l!fflIBT, tfc ~ ci;q11 ~ fftq1ffiq~ /

f3ITT ffi ~~ "19lGl-<l ~ 3m) (!W ~ "fl


cp1 ~ m cf>RUf ~WI~~ 'cM
q>f o~ cM~cM
<TTTI@T "ij, rrc;r 1R ~ ~ - ; ) 'Wl~ 90qtn ~ 1r (b) 1857 it ~'+Ml .~ 3ffi ~ ~ JiEl-<1'311311
i:rffif 1R q56\ilT ~ ~ WI ~ ~ ~ X1~ ~ ffi -m~ Gii:fiGl-<l ~ ~ ~ ~ cM
cf>NUI fftq1ffi4) q,1 ~ ffl ~ flEl4¢ !2)1 ~ cM, ~~ <f@

( 33)
(c) 185 71t c· {1M f, ~ 3tN ~ "$ li~l'<lvll'3ll (c) ~ ~ cfiT ~ ~
~~~ w1 lG1 x1- r~~ 3TI T"1 1$t llG °G (d)~ch't~
~- 3llzyf<TT ~ ,r@ ~- (b ) .........-...,,... 41th B.P.S.C. (Pre) 1
(d) 185 71t- zy1M f, ~ 3lN ~ "$ li~l'<l'-'IIJTT 1857 $ fcrm ~ 3H14i<:1cil
~ ~ M" ~ 1
cfiT
~~ ~G J~" iGl -<l ~~ cpJ f<R m~ I ~~ ~W T& ,ct tqJ ifi ~I Fcl~
~ltl if; ~~ ~
B.P.S.C. 56th to 59th (Pre) 2015 cfi W W Tc Rc h't ~~ -q ~~ l82 ~~
~- (a )
~~ . ~m rfc ffe Flm zyf cfi T~ ~c fi'1
~
-;r@ ~ I mil fr Fcl~ffiltl ~ cft«IT m~ ~ ~
~ ~
fc Rm ~~ ~¥ f~ '4t ·~ ~. ~ ~ <liB\
~ m -qm M ~4 '~a cfil4i:M cfiT ~ 3,l'qf
q ~I
m 61:l~ 11(4-1 ~ qJifi '4T ~ 1 cfi'lfr-cfi'lit m~ ~
33. W IT $~ ~~ ch't ~ ~ cfim ~I~
~$mff~~~cfil~~~~~
(i) ~• ..U~<
~an t ~ -;r@ ~ I ~ ${ fcfffl ~ ~ mfr <lit
(ii)~ ~m t~ ~- qm '4f ~m m ~1 % ~~
(iii) aml "
~ '5l'cfiR ch't {1'1!4'fficfi mrT 'ZIT mn t ~
ch't ~ I
(v) ~ m -qm ~ "1Rl61.fl~ cfil4sfit.t,
wt7m ~ .
~+::t~frsrn ¢~~~~- <1'1141Ricfi ~ 'ZIT m ~ ~ ~ t "llftt
{a) iv~ V (b) ~ V ~ ~ <t~c6)01 cfiT ~ ~I
(c) m iv (d) iii, iv~ v
~- {b ) 41th B.P.S.C. (Pre)1996 ~e.R ( ~) -185 7 -q- ~ ~n,if!, ~
1ss1 ~ fcrs::IB t zyr,, ~ -it_ 3lro, ~ ii ~n,1 a1 ~ ~ -q- ~H-i_QiH mI
~ . -qz;rr
1
:fi144i<g;< ~ ~li~l~IC:: cnR1JT ( ~ ) - dilt,;i~(~lll'! ~ ~ ~
fcfm t ~ ~ ~ I -qz;rr ll ~
~ -it•H~l'!'-11 41 ....-tr~ m ~ ~cf ii~ ,
(~~ )~ ftj ~f fi~ cf iT ~M ~lm.fiur TT"::r.: :,..,.,
' ~~•fh,1 a,~~~~ -q- cnau lTitt
.~ t~ ~~ t~ ~~ <f ill 1c fi\ ~
~ ~ ~ ftq1ffi41· cfiT ~ M I ~~~·-q-~~~-
(a) -ey;:n:---(cfi) ~ (cfil) ~ t ~ (cfil), (cfi) qii
34. 185 7 cf;f ~ <16-113, -q ~ . -q ~ ~? ~ f4~1cfi{UI ~ I
(a) m ,3TTq) 3lcrn (b) ~ c)q (b) -c::);ff- (cfi) ~ (cfil) ~ t ~ (cfil), (cfi) <61
(c) ~e 1~ (d)~~ . ~ f4-~1cfi{UI ~ ~I
th
48 to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008 ~ ~ (cfil) ~ ! I
(c) (cfi) Wl
~- (a ) (d) (cfi) ~ t
~ (cfil) ~ ~I
C'! i!311'3-i (3lcrn) 11 '~ cpT JITT''ij 30 ~ , 1857 ~- (a ) 39th B.P.S.C. (Pre) 199-4
cm- "g3lll 1fITT ,I
~ q)f ~ ~ ~ ~ ~ fcp?n 3)R' ~ cfiT ~ ~ : fit,·h:tc!I~ ~. ~ ~ t
~ 3lc,(Jq<jf<lj 185 7

~ , 1858 ll , ~ ~ mci Rl·WtH ~ I a:rcl1:l ~ '6~ctl4s ~ ~ 3Tr<f


~ f4xfG!Xi ~cm~~ fcpm1
~~ <® ~~ q> )~ q1 x &F<3t1Gi ~ 'lOOf ~ fll•fo ql~ ffiqT ~ fclm cfiT ~ M
~~ : ~ ~
cfR m , ~ ~ ~ ~ ~ 311t4 ~ an<, 3f.<f filtj(:1ql~ ~ ~-q R:~ lctl , ~ . «mW
H-ll-lQOI ffi ~ R
~ c f R ~ 3 l r x ~-~ ~ I cf ~G~l~IG ~ ~an ~ ~ fc1m cfiT ~ cfi8 # ~
35. 1857 cfiT fcl'm ~ : ~ cfiRlJT "« ~
Wflc~~tf.lTr~~ ~-·~ Rl~~l ill ~
~I
#~ m ~, m~ ~~ ~~ cfi 8T m1 1fl '
m?
(a )~ ~~ ~c fil ft 37. fctctc)Rq, ~ ~ Sl1'il't1'1 cffl ~ ffluf ~
+t~l-<19'

(b) ~ ~ ~ 3ffi m ~~~ ~~-AA~~ <lie f~~ ?


(a) 1 ~ . 1858
(c) 6 ~. 1958 (d) 17~, 1859 ~, ~;rc!iW~~~m~-;r~~~
48 th to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008 ciiT WT?f.l m m" I ~ ~ , "~ ~ B+141~il

mcmt~~WTTclil~m 1"
857 c$l~tG'f1t~ 1 ~ . 1858cm~ 40 . f.:fa::t~f'&n ~ ctr.r-m ~ 1as1 cfi' ~
~ ~~ cm ~ ~ t ~ if ~ '$ ~ "lmfl<-1 •'$;ref wra-;r t ~aiftra
~ ~ ~I ~ tMUlT "$ ~ 1,ffil if ~ ji t?
cm ~ ~ 1,ffil cm~~ ~ t ~
(a) ~ "fJfcm aw:nrf (b) ~ 3ffl
~ 11-mir~ ~ <TT~ ~l1TT 15 ~ er@)
(c) m anmrf ~~
',fffij
(d)
cfih3ftic1 ~~~~I dc¢ic1l1 i"JcfR ~
"3ffl"-(b) 45th B.P.S.C. (Pre) 2001-02
" ~ cl)1 °E1 'lfficl c!)T ~ cllllftxl<l ~ TT<l11
1857 it~ it~ it~~~~~
. 1857 ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ Rfq,~4~ cJ;J
tfihf t ';rq llo1"' it ft;ro: tfic;r ~ qiT 7@;, fcnlrr, ~
~'Srim~~~-
(a) ~ m ~ ~ "$ ~ ~ t ~ cfil ~ . ~ am wf t awm: tR
(b) ~ -q ~ ~ ~ ~M l ~~ q,'t tj"{§!IT ~ 1857 "B ¥
(c) 7TTffl], ~ ~ ~~mer~ 4s,ooo ~, ~ 6s,ooo cp\ m~ w.rr ~ ~ q,'t
(d) .:rm, i:lt1"J;g+1"J ~+ffiol "B ~ 1,40,000 cR"m ~ I ~ if
tj"@!IT 2,38,000
48 th to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008 ~ ~ q i f ~ ~ " B 1 : 2 qit~ffif
-rr:rr, ~ ~ n2TT ~ if ~ ~ 1 : 3 ciiT -ml'

857 t fctm t ~ ~ ~ ~ ftiq1ffi.Q1 q)f ~ -rr:IT I

, ~~~t~mcr~f$<nl 1857"$~ 41. •-;fu;r ~ · ~ 11R ~ 'U?


~~~ m ~~~~~ ~~cticror (a) ffi~-tfwft~cJwIT~~~, ~ Gl~N~-rel
~~2ft, ~ ~ ~ f t ~ c G T ~
~\Jflx©~I
~ 2ft1f<)mt-w:m~~t60~~
(b) ffl~-tf~cfwIT~~~. ~~GIEi'<!~~
~~ ~-~ (<1.:-cfi.)-qm ~ ~ I fctm "$~
00\Jfl~~I
"Wn '3'ct'<!i;I~ ~I~ q)R"Ul 1~ . 1858 qJl
(c) m ~ cGr ~ ~ ~ ~ ~ ~. ~ ffi
fctctc:'1 Rll I cf> tMUll-'CBf ~ 3@7@ ~ c!)T ~
~ 3lllRl ~ ~ Gii.l'<!C::-k-11 ~ \JfT x© ~,
Tf"ll'T , "'1 fct~ 3llx ~ 1 , - l cGr ~ ~ ~
(d) ~~~~cf@l~~~I
(e) ~ii~~~/~ii~~~~
9. P..'-iR-t~i:1 -q- ~ 1857 '$ fcfm q;)- ~ 64 th B.P.S.C. (Pre) 2018
'm,r' ~~~? ~-(c)
(a) m~~-cts~ zf-R
(b) m~~ 1859-60 t ii~"$~ ~ 17T~ ii}~1JJJ
(c)m~ffiBl fctfqrx=r ~ ~ ~ "$ ~ l"i ~ ~ ~

(d) it.3"ITT. ~ t~"g3TTI ~ ~~~~~~~

-(a) 40th B.P.S.C. (Pre) 1995 \ifIBT t1 ~ q)f 1@' cnRUT ~ ~~ ~. ~ E(lllR
-inm~cm~c#t~~~~~3Tfwl
m ~ ~ 3ffi ~ ZcTT ~ 1857 it~ cfil
'TIBRcfix~~l~:flqR~zj~~~
~-~ ~qit1ffeu1m~ j 1 ~cfilfcRITT
~~~WTRfficf;cfil~~°GX("Gll~"@
~ ~ "~ ~ ~ ~, ~ ft~ ~lihlllffi cfiT ffi1l
~ ffiBl ~l~~l~~aqBR,cffi~q~
, , ~ 1'' ~ .,~ ~ 4- 4--.-,- <t>J:f~~)~~ffi~~~m"GJTffi~I~~
Bm ~ ' ~I m ~ ~ it ~ ' 1857 cfil -trm~t~~cfil~~~ ~ , ~
fcfm "~~~~am m ~ ~ ~~m~·~~·~ "1"Tccnfc;rmt1

( 35)
42. ~~~~~ft.mft'ltl~ ••-;fu;r 46 _ ¥1' 3ti~<'14 cfiT ~ fia1fai1 ftfim?
wf,rr" ~ ~ ~ t ? (a) ¥ ~ (b) ¥ ~ lrl
(a)~~~ (b)~~fm (c) ¥ ~ (d) ¥ ~~ a:
(c) mo ~~ (d) <4'~-il~ ~ '3ffl'-(c) 45th B.P.S.C. (Pre) 200, cfi
~-{b) 42nd B.P.S.C. (Pre) 1997-98
~ ~ ~ # ~ ¥ J frrc;rm-~,
[~mctl-~~I
zy;:rr ~ ~ t ~ ll 3lrt~ ~ ~~ ~ ­
43. ·~tm· ~~~~~? <1;,i..ftfficti ~ t ~ -q qRt1Rfa ~ ~. ~
~ m cfiT ~ if ~ f.lc/il('J-il 9-lT I ~ ~
(a)~ ~
~ ) cf>xl-J~ll(3
(c)~~ (d) ~ f1(3Gll1G ~ ~ ch'l- ~3TI{f 1840 ~ ll 'llTIB ~ lfB I
th
56 to 59th B.P.S.C. (Pre) 2015
ch'l- ~ ' ~ "[&Rf=ftr:rR ~ $ ~ ir 1ffiTU \JlToT'

-q~~.
~-(b)
:pi ~ ~ WfiT ~ cfil ~ ~ "ir4T ~
~1:f~ ~ ~-~~~ ~~~~ ~ I ~~fmg ~
crix •Wll (3 -q~ ~ I ¢-il-J~ll(3 criT :f-:f c l ~ ~
a:ft1fcl~t11«J· cfiT ~cf){~~ cfiT ~ ~ ?n I 1872 ~- 'G1
~ ~~ xiGJ~Ricfi ~ ~1lfuf ~ I ffl GJ 4'iGl~1 -q ~ ~ ~ -q:cfi ~ ~ 'cfiT ~ f.lt1f~tt ~ ~ l1
~&RT~ (Tenants) 1R ~ ~ 3lc'qliJl'<l 4' ~
7J7.IT ~ ~ 1885 { ll 1fRJ ID ~ I fc
~ TTtRnl 1825 t +l ~-.) ~ 1R ~ cR
1

L - - - - - - - - - - = - - - -...~
fu<TT er~ xT"IT ~ ~I ~ ~ ~1Rl,~11cl) (3) <T<IT fcl> 47. 1875 ~ ·~ ~ ~• cfi1 dlttt>lfc:lcfi qj'R'OJ llJT? 3l
~~crifffiffl-wa~~cfi)~t~ (a) 3lcfi1C1 ctr tITTn
fc
mR ~ ~ , ~ +ifGl~c ~ ~ ~ ~ (b) ~ ~ ~ ~ 6 l l l v f W
f$m1 (c)~'1;-~~
44. ~-m~? (d) vlilxG«ft ~ ~ ~ ~ criT fcRrcr
(a) ~ ~1-<l~g~IE 41 ~ (e) ~ ii; "fl ~ ,r@/~ ii; "fl~ "fl 3Tm
(b)~~~ 64'h B.P.S.C. (Pre) 201
(c)3Wl ~ ~ ~ mR-(b)
(d)~~~~
56th to 59 th B.P.S.C. (Pre) 2015
1815 ~ c;cfcA ~ t m cfiRUT ~ . ~ ~ ffl

mR-(a) ~ ~ ~ ~ ~q)T~~~~"(3Rl. 1J: 1


~ ctr~~~. Tffi ctr 3Tfum 3lR Tffuft t f
~ ~ ~ "$ lfi<IG~x "$ ~ ~lxl<ig~ IE &RT
cfiRUT~~, tR~cfiTfrRcfiTiscR::ffUT-~~ I
~ ~ ~ " $ ~ ~1 ' l l ~ m ~ ,
~ ~ITT cJRcrRT 3fR ~ ~ ctr ~ ~ f
qR qct-ri q51 tiffiq1G-1 ~
fil 'il ~cb cl~r xivi~fa cf> 3TI1@
~ ~ "$ criRUT ~ q)T 3l'1R ~ ~ ~
~I ~1·<'1tllg~lt; ~ ~ ~ fff<TT -.) ~ ~ ~ cfil
ffi '9fc1Cfi(>1dll ~ ~ ii; 1875-76 t 3Jq;rc;! ~
cM' mvRT ~ I ~ fclsm- 1838- 1860 t ~ ~
~ct>1&1~
~ ~- 3@ -q ~ ~ "$ ~ - ~ '9
~ ctr ::ffUT ~ &ll@T qi) ~ ~ ~ qR ~ ,
fl~~a m~1 ~ ~ 'l-~ "$~ ~ frrncrc t criRUT fil~cf>lx ~
cfit'cRFfi--q ~ ffi c'T1TI ~ <m ii 131 vi ~11 ~ ~
45. •~ 31iG\k1-1 · ~ ~3ffif ~ ~? ~ ~ ~ lR ~~ ~ criT dlc¢1~¢ clJRUI
(a) ~ ~,R~,g~IE (b) fnR ~ 7R~I
(c) fi~1~1E (d)~-~- ~
48. ~ -ij mmft ~ ~ ~ ~,fqa- ~
(e) ~ ll "fl ~ 'f@/~ ii "fl ~ "fl 3ffi
?it?
64' h B.P.S.C. (Pre) 2018
(a) ~lll'Ifd ~
mR-(a) (b) inq1('J~w1 ~
(c) ~ ~ ~
(d)~~
] ~-(c)
39th B.P.S.C. (Pre) 199A
-;;;,
( 36)
roifficfilftlll q ~ ~ ~ ~ (1845- ~o~~~m~~2l, ~~
&il~qlft141 "cfiT ~ ~ cfiT mtRT qi8T ~ I ~ ~
3) ;:t ~ ~ ~ ~ ~ ~ "ffi1TT "cfiT ~
~~~if qftqfdo ~ I 'R cfiffiT '4'RT ~ ,~~'Gco't, ~~~~fcfm
~ mlTt ~ 1883 t if 3WRUT amr,:r ~ ~
~~ 1855 t if~~~ m°l'T'IT, ~ ~
~~~m~,
mlTt 1
52. @llHlil!!< ::i14::illfa ~ cli'af g31T ffl?
• ~ ~ ~ ~ ~ fctffi ifl•~Rl<li ~ ~ g3ll
(a) 1807-1808 (b) 1820
~?
(c) 1858-59 (d) 1889
(a)~~ (b)~mc '3W-{*) 39th B.P.S.C. {Pre) 1994
(c)~ ~ (d) ~ m c
56th to 59 th B.P.S.C. (Pre) 2015
~ ~ ~ ~ ~ "cfiT{ ~ ~ s3ll ~ I
rn2.Hlll~{
m tjrw ar-rif ~ ~ q i ' t ~ ~ ~ t ~
3IBll-3IBll ~ ~ ~ sil@T ~, ~ ~ ~ if cnW
'ETTc 1tmcf@ '~ ~ , "&i~~ 1822 t tjr ~ M tjr ~ cfiT ~ ~ ~ t I w ar-r if s3ll
· ro ~ ~ ~ " & i ~ l l ~ ~-- ~ ~ (1831 -36), ~ (1855 -56) ~ '¥f
1 xl ~lffilll ~ ~ "&i 3lffi-1TTff "&i ~cm~ 3m" ~ (1899) ti~: "cfiT{ tjr ~ ~ ~ t,
. 1R ~ 3illfi1T01 cf>x ~ I 1825-26 t 1l ~ ~
53. 1855 'f. -ij ~~ ~ ~ ~ cii¥iis< w
~'lWT "&i ~ ~ ~ "&i ~-i1 Tf: ~
~?
(a)~~~ (b) ~~~2. ~
ffl ~ ~ g3TT? (c) ~ ~ (d) ~~
(a)~ (b) 1flT '3W-(c) 47th B.P.S.C. {Pre) 2005
(C) cfiic-\'lc/ic (d) ~
1855 t-if 'B~ ;:t ~ af,f ~ 'iil 1Hls1tt ~ if
th th
56 to 59 B.P.S.C. (Pre) 2015
fcfs::m c!i{ ~ ~ I ~~Wf~~~alf~
~ ~ i t, ~ ~ ~~, ~ ~ ~
~ 1818 {. 1l m W<ITT~ ~ ~ Tf<TTI
;:t 1%<rf ~I ~~ "cfiT ~ ~ ~ ~ ~ ~

~ , ~ , ll~3TTI. "&i 'illlc/icll-$1 ' ~ ~ ~if~~~ 'lt_tcrm (~~~~if) zj~


;:t~~?.ITI
~ fit=:lll~'TI ~ cf>x ~ ffl 'c/iT ~
• ~qRa,, J-H<J'MQ m~---;i~cf)x~, 54. ~~~~~-
1818-1819 t t ~ ~ m 1R ~ 3illfi1T01 fcpm1 ~ (a) 1885 ~ (b) 1888 if
1820 t "&i 3lffi-1ITTf ~ "t=:l Tf<TTI (c) 1890 if (d) 1895 -q
ri=R-{d) 45th B.P.S.C. (Pre) 2001-02
1. ltRci-a-ft.r~cfil~~ ~qif{O'f~
~ ~ ~ ~ ~ ::i14'111fa cfiT -;ml- ¥1 ~l~qlffilll cfil ~ 1899-1900 { ~ ~ ~3ll,
(a) ~ (b) '6Ts ~ • ~ ¥1 ;:t ~ I ¥1 ~ ~ ~ ~
cfil~?.IT, ~ "111~{~1-0, ~ . ~~~
(d)~
40th B.P.S.C. (Pre) 1995
;t ~~ qi't -crtin:f lR ~~I ¥lmGR 30
qlf Wfi ~~t~ ~~ I ~~ if
• ~ ~ "ffiTT il~ c-HI,§, ~ ~ ~ ~ ~ ~ 1895 ~ ~' ~ ~ (d) ~ "ITT1TT I
f.lcfi2.o4
~ ncfi ~ ~ ~ ~ -q '®it~~ af,f 1895 f 1f ~ ~ 311H 3lfq"cfiT ~ cfil ~ ff
m~ 'ifiRUl ~~;~it , ~ 1837 ~ 1856 t. 1%<rf ~I
ncfi ~ ~ ~ fcTm 1%<rf I ~ ~ cfil ~ ~ 55. -i!M!!Ml4 ~ ~ ~ ?.TT?
\NIT ~ ;,m 1TI: ~ ~ ; t 1%<rf I ~ cfil :J;&l <fiRUT
(a) ~ (b) ~ ';{l7lT
~mcm: mf'lfRq ~ (>TT®) "cfiT ~ ~ ~ (c) ~ (d) ~¥1
Wffil, ~~'5fl mr~ q;-u cfil cfil{l-040 1 3ffi ~ ~ 'It '3W-(d) 39th B.P.S.C. {Pre) 1994

( 37)
~fcfm3 <-i{!&1H ~ ~ ~ ~ " G ~ l F T T I ~ 59. ~~ptr-
~ ~ ~ 'cfiT ~ ~ ~lf4ql«) fcfm 2IT I (a) 1620-21 t ~ (b) 1720-21 t ¾
~ ~ 4IH.qf{cfi ~ ~ ~2.cfi2,il "llT ~ qiT
~ irfe:1tl "llT 6c4 Rt,1 l(f
(c) 1820-21 t ~ (d) 1920-21 t ~
~¼ lfi:l(tj ~ ~ ~ if ~
~ ~ ~ fctm
-am-(c)
qft ~31TT, ~ . ~ cfi@TTR i'f
43rd B.P.S.C. (Pre) 1

faRm ~~~. {1'51..ft Rlcfi~'c fiT~'SfG R~I ~ ~ 1820-21 t i'f ~311' 2IT, ~ ~
:!sT ar!Rq1~<-n 'cfiT fctm 1899-1900 t ~ ~ ~am ll"<1RT2ITI
f 895 { ~ ~ ~ 311R ~ cfil' ''q1lqR 'cfiT ¥' •
fct<TT ~ ~ ~an~ ft qiT ~ ciR ll<TTI m 60. fitm ~ 'q'"-.c a11R41RiJi ~ amuii ~ ~ ~
"~an cl'k-311Rq1~~) ~ m ~ M afu ffl (a)~ (b)~
~~~~~~~~~~!" 1899t (c)iffl (d)ct>lfa~lql"?'
~ ~fll·H-f ~ ~ ~ ~ ~ ~ ¥1' -mfff qiT WtR"
(e)~ llil~ 1@/ ~ll~ ~~-
~ ~ ~ ~ ~ 'cfiT ~~I ~ 6000
64111 B.P.S.C. (Pre) 20J
:!sT ~-(ffiqR ~ 1>~1$) ~~~~ °ITT ~ I
~ ~ ~ , 1900 ~ ~ if frR~I< cfi"< ~ ll<TT ~-(e)

~ ~ if ~ ~ if lR "1'f<TT I fcrm ¥ffi R:"llT ll<TT ~ uk111 11gx ~ 'm' ~ -~- Gl-iGJIRt~'j.) 1820-22{ ~
~~ m"1'f<TT I Tf: 1831 f
lt ~ ~311 q;) ~ cft ~I ~ ~ ~
56. ~~ ct;J cr;l1f ~ ffi-m ~? ~ cfflUT 1837 { cfcp 3fWRl clflt<f ~I ~ ~ Gi1"1I~
(a)~ (b) ~ -;) ~ &i'lldlx ~'$~~~ ~I
(c) ~ (d)~
61.~~~~~~ci;q.ft~~
th nd
48 to s2 B.P.S.C. (Pre) 2008
R!Rill4> ~ ~ ~?
-.:RR-(b)
(a) ~GJ<l1'1-<'1 cJ)f ~ (b) E~-<lill~ cnT ~
~ ~ ~ ~ -~1 1 1<19,x cfcp ~ I
:fsl"q)T ~ffi (c) afllc1-1I'§ ~ 4)fSl,11x
~1-s Tcf)f ~~ GJ-iGJlffi4i ff~~~
~
~~~ffiTT~~ ~~I ~-f3Rct>ffl3TT
(e)~l l~~1 @/•l l~~~ 3lm
(~) ~ ~ cpl tP~"?ct>'< 3ftR ~j~lftllfi ~ ~ ~
(ftf<T mrrr) ~ ~ ffl 64th B.P.S.C. (Pre) 2
~~I~ fcrnm -ct>) q)T
~-(b)
~~fc ;i-q~ fl-<4?1-< -;)~~q) fJ:!<TT Tr~I

57. 1899-190 0 f. 1tt' ~ ififflr q;r ~ ~ e.rr? E~'< lil I~ ~ f.'tvwr ¢) U)-$ct>-< ~ "fl~ (~Gl<l1'l'<'i
fwj "-<l"'11, afll&11§ ~ 41fSl,11x ~ -::11qo1ct>'lx ~cftcn;f ~,.,.,..,.
(a) (b) ~ 'qTRf

(c) faRID¥f (d)~ -;) ~ ~ ~ ~ '$ Plli::1°1 '$ fti6i1Cfj


'3"'ffi"-{c) 47th B.P.S.C. (Pre) 2005 fclrrrrml
62. 1878 cfiT '<544fq:g<"H ~ ~ • ~ ~
,~~~~~ I
~ e.rr?
58. ~ ~ fcti«cfi ~ -q ~?
(a) ~ftcR (b) ffi ~
(a) ~ ©s (b) ..,..,3~'7T<=i=q=e1
(c) f f i i ~ ffi ~
(c) ~-Jh-Pl!f (d) ~ "G ~~ (d)
~-(a)
'3ffl a ...
44th B .. ~ S C (Pre) 2000 39th B.P.S.C. (Pre) 199A'
~,
~ ~ ~R&s ~ -qa:f if ~I ~ fifmr ¥"f qiT jf fii fNl ~ 188z i:--q q..Jfcf<jct< m:T ~ cfi1" U:: cfil: ~
~ ~ ~ TflIT ~ $1l<&s ~ c t ) - ~ ~ ~ ~ ~ cfi -- ~-w
-~ ~ cfil"- ~ -
W ~ I cfilclitH if ~ ~ cfiT ~ cfi"< ~ ~ ~-~ ~ WlH ~ ~d:@ ~ ~ I ~ ~ 1% ~
cfiT ~ cfiT ~ cfai farCT:fT ¥T cfi1" 1;1-G:i'51Ri ~ ~ ~ ~ 1878 if £!Ti fBc-=r ~ cfil4c'fill.1 (1876-188 Q)3
$fR&s ~ cfiT ~ farCT:fT ¥J ~ \lfriT ~ ~ 1 5 ----~
~ cfiT ~ GfG ~ cfRiT ~
'ClTfur ~3lf 2lfl~
~~~cfif~I ~ 7T"ll'TI ~ ~ cfiT ~ ~ -qa:r ~ l!tf fcli
~

~ i:ft.'{ft.~. f!t,dci M1 cfi-1 ( 38)


~
~ ~ 'lWTT ~ ~ 'lWTT ~ ~ -1:f.U # 65. ftm ~ ~ 1).ffl ~ -
-~ ~ 7fll'T ~ ~ ~ ~ ~ 3rnB cfiB cfiT .......... ~ 'iPlffi ~~~wit tR Fcf,'<l<:<fl'<) if;
* ~I ~~~ ~ l1~½2. ~ ~ ~ ~ Cffl' ~ fct;'(1qc:1.fl Jt!ilrl4'1 ~ ~ -im
fct ~ M ~ ~ 'lWTT ~ ~ -1nr ~ ~ ~ ~I
(a) 1885 (b) 1886
Bond Paper) ~ ~ ~ ~ fcp- ~~ ~ ~
(c) 1889 (d) 1900
~ ~ ~ ~ ~ "ITT I <.fiFf, cfiT ~
56th to 59th B.P.S.C. (Pre) 2015
~ :rs:: 0 11(-l~' i ~ ~ cnl l1~½2. ~CO\~
mR-(a)
I ~~~ am -•~ wmr' , '-qym ~ ' ,
~~. ·~'~amaR"~-1:f.U~~ 1793 ~ ~ 4G)i4fa cp) ~
{"if~ cfil.-fcll~fl
~Tf<TT, ~ 0l+11.c;1x1-cp)~~1lGR~l l9cff
~~~ I
~ "d""cfi 3lffi-3T@ ~ ~ 1,fT[ ~ ~ 3tR ~
'~ "G~iitta · ~ ~ ~ TRTr? ffi"cfiT -l ~ " i f ~ ~I ~ ~ ~ "$ fcrm
(a) \JJ½lGl-<1~~ (b)~~~~ 'PT~, ~ ffi ~ ~ -l ~~~"if~
(c) ~~~~ (d) ~ ~~~ Fcl,;,:1qi:;1-?l ~ . 1"885 cffl"~fclR:rr, ~ ~~
53 rd to 55 th B.P.S.C. (Pre) 2011 (0l+1''iGI-<~") ~ fch;,:1qi:;1-11 ~ ~ -cf>)-'lft~ ~
""f!ml

793 f ii cf.il•folRifl "-l T ~ < P f ~ ~ ~ 66. '~w.nm' ch'l-~ch'l-"lf dt-


. -- ~~ .._
(a) ~ <1'4'11'1'1 ~ ~
1ITT''H TTPZIT, ~ ~«1+-1x1{) , ,wftxGI{) , +-1le1:J0ll41 ~
(b) ~ .~ ~
~ ~-~ ~ ~ ~ vfRT \JJIBT t1 ~
~ ~. 1¾R, ~cr.m~~~ q1;,:101t?1 ~ (c) ffl fcl~cfil'1~ lITTT
(d) ~ ~ m f f l " ~
m=,fr ~ i i c W I ~ I ~ ~ ~ ~ ~ ~
~-(d) 47th B.P.S.C. (Pre) 2005
~ "cf.iT WT'J:fTT 19 ~ ~ ~ ~ I ~ ~
~ ~ \JJ½"iGl-<l ~ ~~cricp)~~~cR~ 1e~icfi< ( ~ ~ ) cfiT ~ 1824 { # ~ ~
ffl~~f;rcrn:ft"-q:cfi~¥f#~3TT ~ I ~
7T<TT, ~ ~ ~ WTA "cf.iT 10/ 11 ~ ~ cBT-¥ll ~ cf.m
1860 ~- #~#.~ fcl<~H'"G ~~~- t~~
1/TI ~ ~ xWr311 l ~ ffl -qm ~ ~I ~
~ ~ ~ t -srft, ~ W ~ ~I 1867 f #
~t3IBlIB~~ ~ ('B?i~)2ll
~i:rrm-~~~11875{. # ~~
4. ~ ~ ·q'<'1i~c f!fe<'ffic · ~ m q;r ~ ~ - # 3TTc:f ~ ~ ~ ~, ffl fcRm: ~~
(a) 0l 4)" GI fj coT ~ "TT ~ 1' ~ ~ •~ 5fcITTT' # "cffum ~ I 3R" ~-i:rlm"
(b) '-'1 '111:;lx'i ·% ~ wfi.:r"TT cm q~q'<l<kl ~ m-, ~ ~ ' ~ ~ , ~ ~ cfiT m-,
~ ~ ~ ~ ~ lIB m- ~ ~ I
cp) ~ ift5«JiaR"a m 'PT~
(c) ~ ~ ' P T ~ f . t u m ~ 67. ' ~~~ ' q,'\ fi41Q.fl ~q,'\'?
(a)frrmr~~ (b)~~~

48 th to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008 (c) ~ ."Q:l. ~ (d) ~~ ~


~-(d) 47th B.P.S.C. (Pre) 2005
~ -(b)
'3rp, ~ ~ ' ~ ~ lTT-at "(1"@~ ~ fiTfm
~ cbl.-fcllf&fl % ~ ~~ cZrcR"m 3TR~ lf Gxl
~ ~"$-wrlf 1790{ "if~~~~' \JfT 22
~~ ~ 1868 t ~ cfi0cfn11 ~ ~ l ~ -q ~ ~
'qJ"tlT if Sl<f>I~~ ~ I 1878 t ~ ~ 'qJ"tlT ~ ~
lITTl, 1793 cp) 'q;,:+-11-ic ~fcc1~c' (xmm 4G'i~«l ) ~ -wr
11 ~ rt, ~ ~ cp) ~ii~~ 'PT cnRUT
*ffl ~ ~ mll-W ~ 'qJ"tlT ~ ~qjaf¼ m~ I
frrmT ~ ~ ~ '~' cf,T WITTH 18?2 f -q ~
\l7 4hm'i ~~~"TT cm q ✓ q x 1,,a 3-fflR cp) ~ ~ , ~ 1a1s t -q ~ ."Q:l. m ~ B ~ , ~
~ t~-aiaRa ™ ~~'ic'fq)RUT~~~ ~~ ~ , ~ ~ ~ frlmr~~~ ~ I iITa:-q•~
~-q"cfi~fflcf<l~~I ~~~~~ I

( 39)
68. f.p:;J ~Hllia.1<1-q- ~ ctft;f- m y;@at.41 aa:1<a1fa:f..4t ctr ~ mrmuT ~ ~ o1lm fc8:rr fet ~3TT ~
ctl" ;flf~ t41 cfiT Sh:mcfi en? ~ ~w trt2 1T ~~ ~cf iT~ ~ t 1 I

(a)~~ (bt ~ ~ -q ~ ~ ~ ~ ~ 3qf.:l~cU cnT ~


(c)< PT~ (d) ~im ~ -q ~M I
~--{ b) 47th B.P.S.C. (Pre) 2005
72 . w;n-
'fllltt'
~ ~ µ!IIQ-11 ~ ?.ft, ?;fff_
~m l~ ~~~~I '<-P l~~ Bll.(llfficfi- (a) 1827 (b) 1829
~ ~ , rra~ TiN r>l' lil~ lii~ ~ I ~ ~ - (c) 1831 (d) 1843
~ ~ ~ 1fc8 ~ 1-llciqlWij I ~ - 3~1{clleJ ~ ~-( *) 41st B.P.S.C. (Pre) 1
~ ~ I ~ ~ ~ 3~RcileJ ~ ~ cfil ~
~~ I ~ {W-n~.:i u,:r ~ 20 ~ . 1828 "cbT '~ ~· ~l
~;m :~< tr~ c.!i 'r, ~3 lrr f~ ~~
69 . a..;:ft fl cff :iii i1 I~ ~ uif ~ ~ 'WlR ~ icil M.if ifi -;,rq ~ ~ 11m I ~ ~ ;t .ffef ~ cfil fcrmT
~ (-i14 ft@l ~ ~ qlf 'cfi1" ~ : ,ji(cfiffli1 3fu: ~ ~ cfi't ~ cfiT ~ ~ I cffl' ~ mlff~
~? ~ ~. -m ~ cfi't ~ ~ ~ ~ ~ am
. (i) '1,Ni.'11141' .(ii) ~ ~ ~ ~ ~ 3lWT ~ it I ~ ffi ~ -ij ~Ml~cfi tfu-
00 ~ qif ( i v ) ~ ~
~iii) ~ ~ cfi%is1 iti~cblt ~~ m1~~ ~
· ~ ~~~ r.:u~if&ia ¢~c nr1 tTT, quf3l?-Jqflfcf~fcfflR~~ltRqlITTfifi~
(a) m i (b) i ~ ii ~ ~ ~~ ~ ~-i j ltRc@ T cfi't
cfi't wn
(c) i, ii ~ iii (d) i, ii ~ iv ~~ , ~ ~ ~ -ij cbTt 'lfi ~ ~ ~ t,
~-( c) 40th B.P.S .C. (Pre) 1995 73. mIT <1¥U:C1fH ~ fflU vgJ' ~ cfft' ~
19cff ~ ~ ~ ~ ~l'4l~cb W:ffi ~ cfil cqmr ~-
~ ~~~~ti ~~~am~~ (a) 1816 t -ir (b) 1820 { 1l
cfiT ~ M , ~ ~ am ~ cqmr
til'il~ cb ~ (c) 1828 { ~ (d) 1830 { ~
~ ~ "cbT ~ <.fi\ 1il<t1cilf'f141 ~ +:r,, -q 3ffi tf-~ 'd'ffl'-(C) 41st B.P.S.C. (Pre) 1
3ffi ~-~ <tr 'qlcRT WlR <tr ~ <fil l ~
~R;_.;1cf) , ~ ~ ~ ~ ~ ~ qrf cbT
~ 3ffi ~ fcfi?TTI 74. ·~ · e r ; ) ~ ~ ~ ~ fctRR?
(a)ffl~ (b) ~ ~
70. 'ti-<dl4 ~-tuti•l'(O( 31j~~<'i-t ~ fttffl ~? -m (c) cWiqlf<:tti (d) ~
(a) ~~ faW P (b)~~
(c) ~
(e) ~l l~ ~~ /~ ll~ ~~ •
(d) xTvl1 -<lli~IWi WT
53 rd to 55 th B.P.S.C. (Pre) 2011
63 ~ B.P.S.C. (Pre) 201
mR- (b)
mR- (d)
~~~ -l~, 18291l f.wsf-17 mxl ~
~ '<llilf161 WT cm ,~ fitcn ', ,~
g1v1\i1,101 c.l)l
-q~ ~~ WI T ~ I mi·i, l) ~ ~ "Wc@ ~
'< I~cl IG clJT ~ ,, , 3@TTl 3tR ~ lJU1 -ng' ~ I ,
Qfil;gfll iicW1fm<TTTRTT , ~ 1ss ot l)~~ ~
'<l~qlG cflr ~, ' ~1™ c1J Tftt ill', -q~
~ ~ Q~;gffl mll ~ ~ fcti<TT TRTTI
~ cf2TT r~ , qi""gT TJ7.ITI

Pti.::ifc.tf-Oia -q- ctR '~


75. '1JIQRI ~ · ~ °t1'(%ql4cfi ffi I)?
71 . ~ ' ~ ij~tQ cti ~? (a) 31i~ l'<lli ~ (b) fffi;rq;
(a) ~ ~Jqi.i,~;:i w:r (b) m ~~
(c) ~ ~ (d) -<ltifiaEI~ tTT1f
(c) ~ ~tjcb H~ (d) ~ 'fWf rd
~-( a) 53 to 55 th B.P.S.C. (Pre) 2011
41st B.P.S .C. (Pre) 1996 \ftR- (a)
~ ~ ~ Q_4,)(q{ql~
~~
l«f
~ 3,lR ~ ~
cfiT ~ ~ ifi ~ 1815 { r: --~ ~
mtl-n ~ -- --m----
~ -q 3TTm<f1867 t_ -q
~1ql{]~;:i U°lf ifj ~~ ~~ "ITT"UTl ~ ~if'ih !lli ~ &ffl cl3T ~ cir! ~
'3TTfiWT ~ · ctr ~ cfi't 1 ~~ cfi't ~ • ~ ~ ~ ~ 1869 { . ll ~I ~ ~ ilil
;;iii'
( 40)
/
~ ~ \JfITT1 ~ q i " [ ~. "ffi-~ ct'!~ ct'!~ 78. i:_QH~ fH~~ aTU ~lfq(i t-
~ ~ . fcmqT ~ ~ ffi ~~ cm Ulctii~1 -t,n m l (a) ~~ (b) 3Wf ~
~ q>J tlll-llRilct> ~ ~ 19~~"$3IBclcfi (c)ffl~ (d)~~
t1Cf>c1a1ictct> ~ ~ I ~-(b) 43rd B.P.S.C. (Pre) 1999

cti 3fHI ~ ~ ' •Q'1,_"1I'-. 1 (New-


" "· ~-?•rn<>G• ~ +1 ';{cf ~
6. d-11fi~1 ~ mm (1Ff ~) ~ 1s7sj . # ~# 3Wf
Hinduism) ~ "Wfm !.IRl~fu ~- ~ctr~ ctr, ~~ ~ ~~~
(a) ~ ~ (b) ~ fc:ltjcfiH.-i; ~ ~ ~ :f,: ~ ~
ch°r 3Wf ~ ~ l'TT I
(c)~~~ (d)~~Wl" "cfiT '5l'B'R 1ITlf: ~ m ctr siRIRli<-ti t ~ # ~an I
41st B.P.S.C. (Pre) 1996 1877 f -q ~ WITT,~ 5;&-lli:14 ~ #~ml
~ fcltjcfiH.-i; TT897 t *~ ~ ch°r ~ ~ ~ ~ ~ ~ "cfiT ~ ~ ~anl ~
~ ~ ch°f ~ ch°f ~ * I ~ ~ ~ ~ ~~ *~ t ~ m ~ ;r 'r,,=~ c6t
~ Ji~· "cfiT ~ ~ ~ I ~ ~ ch°f ~ am:~, qif ~ ~ 1 m ~ qif ~ l'TT Fcn
ch°r ~ qi) mcm cfi"8 "cfiT wr
~ Rl~ctiH.-i; (1862- ~ cfil ~ ' ~llll~cfi ~~~~ ~ qi"{~
t
1902) cfil I ~ ~ ~ "cfiT m'tlRUT ~ -q qU8 ~ I ~ ~ -q ~ ~ ~ • <ii ~~clcll ~ ~ cli11{cll~ ,
~ I ffl fcltjcfiH.-i; ~ ffi ~ ~ (Neo-Hinduism)
~ . ~ ' ij:f, "tj;f o?TT ~ ~qi)~~
t ~ t ~ -q 3'TT I 1893 f -q ~ mcfiTlTt -rm: ~ cfiB ~I ~~ qi)~~~ ~ o?TT~cfil'B
~ ' q1ff1<-tl~c'. ~3TT1:li ~ ' -q m ~ ~
~ t ~cfil~cfi"B ~ I ~~t~om
~ ~ ~ ~ ~mmmt~~ offi ~ ~ ~ ~ # Tff'3o ~ -rm: I :f,: ~ 1877
~ ch°r ~ ch°r ~ qi) ~ ~ ~ ~
~ I ~ ~ ~ ~ 3m: ~ -q ~
f -q~-q~cfi"{~~ ~~ ~ I ~
~ "cfiT ~ -'Sl'B'R ~ -q ~ ~ WT i'fl'TT ~
~ ~ ~~"cfiT~ ~ l ~~~~~t
"W{T('\q)~-~, :PfUilo"m~l) ~~~
~ ~ '~ lIB ~ ' cfiT ~ ~ cfiT I ffl ~ .
~~ ~ m
~-~ ~ ~ ~ W ~ l'TT I ~ ~ I ~~'~~. ~~ U<l o"m
f.m;rr t ~ ~ ~ 1l\ ~ ch°r ~ ~ ~ 3NfFf ~ ~ ~ ~ ~3TT 1) ~ ~ I 1892-93
~I ffl~ , ~~~~cfiT~cfivTT~o ?TT t *awf~m:¢*~~1~ ¥ ~ ~
liRCffiT qif ~ ~ I fcltjcfiH.-i; ~ ~ {1-Jf.ftfacti ~ ~ "cfiT ~ l'TT, ~ ~ ¥ ~ ~ q;r fcro~ I

~ . ~ ~ ~ ~ ~ Wfil ovn ~ mr ~ ~ ~~t~ 1) ~ ~ , ~ ~


-q ~ ~ -q ~ ~ ~ ch°r ~ ~ I ~ ~~~ I ~ m1TT ;r 9'f 1902 1) '1F¥f' <tr
~ ffl zy[ 'qui ~ I ~~~~~~ -q ~ l'TT ~ cfiT I ~ ~ t ~ # ffiffi ~ WI"
~ " ~ ('\qi ~ 9iT ~ t ~ fcltjctiH.-i; ctiT ~ o"m~~ ~ I ~fl~ '~f.R ~ ~' cfiT
~ ~ qif ,~ fitn' ~ ~ tF ~cfiT I

~ ~~~H~ ~ Wifi61ll ~ ctr ~ 79 . ~ 1873 -ij '~ 'filITTf' ctr ~


ctr, ri- ctr?
(a) 1861 1) (b) 1891 1) (a) 1jlq1wp.11 ~ (b) ~~
(c) 1893 1) (d) 1897 * (c) ~ ffl (d) ~ 1) ~ cfiW ~
~ - {d) 41st B.P.S.C. (Pre) 1996 ~-{b)
40th B.P.S.C. (Pre) 1995
~ ~%1-1.-i; ~ t ~~cf@~ m 1873 f *~ ~ cfiT ~ ~ ~ ~ cfiT
~ ~ 1RJ:{_ ~ ~I ffl ~ qif -;,Jll .f{~-112l ~
~I ~~ ~ ~-i¾¾H .-i; (1863-1902 ~.) t
mI ~ ~ 1827 {. "# ~ ~ t ~ ~an l'TT I ~
~IRh~ilcll ~-~ ~ qif ~M I ~~
~ ~ ~ ~ I ~ ~ t ~ cfil ffi9 1)
~ l ~f4w,,t~"cfiT3W m:~~~ I ~ ~ ~ WfcR '~ "ffi~
~i:1jJllft fj' (1872)
mw-, ~ ch°r WTT qi)~ ch°r WTT llRi'fT t, ~ ~ t ~ ~ ~ ~ ffl 6jcj~{cllcfl ~ Ji2ll
<tr 3Tii'G1 *~ "cfiT ~ t 1 ~ f.ri;, ~ cfiT ® cfiT 3-ilcl~~cfidl 11\ ~ ~ I

(41)
80. '$\ ~ ~ ~?
' ~4)-t1)~q;C'I -t1)-tti$el '
5
(a) ~ ~ 'Qt. 6<'1l~<fc6'l (b) ~ xlli11lt5'l xl<l
(c) ~ <1Mt (d) - fMqji1G
53 rd to 55 th B.P.S.C. (Pre) 2611
~-(a) ~-(b)
m$Jr~c #r~ 1s61t-4m-43ITTIT<t ~ 't
,~'
1.:.lqif11'Rn cfjc'f ftlftl~C:
\ ~ • -A
~ c#f m-urf ~ 3li~lxi"'1 ~ IDx1 ~~~I ~
_,.+\ ~ ~
C f ) ! ~ ~ X'J '(1 1 '1 1t,~'ll

~ --qt· 6cil~tffl, ~ ~ ~ ~ ~ . ~&ffllJR'l, ~,W~Jil-ql 'l!'tf.:l'~-~ ~ . ~


fc)Fc;i4si m~~~&R 1'1 81s t -r~~cb1-rt ~ . <PT~om--iq "1'lq-ll i:n~1x1~.' $ ~ ~ J
2fi1 ~ ftlft i~e1 ~ ~ 1882 t it ~ '$ tlffl
-.rrqrc;r~ ~ ' c{Jct>ffictql~ . ' $ ~ l f ~ ~ I 1873 i
~~~~ mfl1~e) cfiJ ~'l.cqlC'l<l ~~.
t ll fl~~h$Ji m · ~ ~ G47RIE11 ~ : ctt ~1
v11 ~ ll ~ ~~-h:xl~<l ct>1<ifc1<i iATI ~ ~ 1851 t ll ~ ~'1'.Gl1~,) 3Rt ~ fl~q1fr1,jj ~
~ ~ ~ ~-q&n~~1c=.ifcl~qlflcfTTvPTAT 3llx
~ xt;jlil~ 'iGl~qfl-l ~~ ~ ~ ~I ~ ~
~ (b) ~ ~41"11 t1 l,
~ ~ ~ ' c f > T WTTvf~cfi J~3lltfR ~ ~I
~ XMl 'I! 1'1 +17 i:;1 ~ &RT 1828 {
..,,.......:c"T7
-q •~ 'fllllvf ' -qcf
~ ~~~cf511C: &RT 1897 { -q ' xllipl9.ll ~ • cb1 ~ Sl. '-;nf-maft~ ' fil•U~cfi dll~cfiil ~~
~ <Tt2fil m, -i11' 1919 -ij_
(a) ~ mu srn1qi1~ NfB if ~ 7T7:lT ~
81. 1Jffif °il ~ ~ hurr ~ ~ 'g31T-
(b) ~3TI mu i'fffi<rr 7T<lT ~ ~ f;ri;,
(a)~ ~ (b)~~
tmznq;r ~m~
(c) fl~lfG!-1"1 ~ (d) ;:;mffi ~, ~
(c) ~ mu llTcf t ~ '3fITTt t ~
48 th to 52 nd B.P.S.C. (Pre) 2008
~~
~-(d)
(d) f ; r i ; , ~ ~ ~ t ~ ~ ~ .
1>1~1•1a ~ it '+fffif it '1'Rt ~ G<i1ffi~1 ~ ~ '3'ffl"-(a) 39th B.P.S.C. (Pre) 1
~~~ 1, g3TTI G<ilRI~, ~ -wrn ~ _
fc); ~3TT -qct ~ 1919 t ~~if~ q;r ~ ~ ~
~ c f i J ~ ~ t ) fll'ilfGiq, ~-q,)~fq;m \iff
mlR 3WIT I 5lc119ll~ ~ ~ ~ ~ i f '~ -~-«
~ %1 1848 t ll ~ c-t-$Fcl,4~ ~ ~ ~ ~ tll1ll~<h Gl~ti-fiR ~ ~ ~ ~ ~ ~ I ~
fflc111 ~ c-t-$fct;4'j ~ ~ ~~~I ~
1lRq cfiJ
~ 3ffi ~ ~ ~ 1j~ttj'l11f ~ ~ ~ ~
'+fffif ~ ~ ~ cGi wurr ffl ~ ~ ~ t1 tt ~ if ~ ~ m-
"3'RT-~ ~ . ~
'i ~l ~q ~~ ~ ~ ~ ~ ~~ "ffcTT ~
~ct>' t~tt~~. ~~am~
,~~ WTorf ~~~~I ~~ (a)ll ~
~ ~ ~, ~ ~ ~ t ~ -qftcITT ~
~ ~. -a)~~mml ~qjRUTt~ i¾Rmcfi~ ~ I cl1f 1920 t ~ "It ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ '
3TI<TT7T, )~~(l)l'~mR ~lfRT~~cth !if<ha
~ ~ ~ ~ cfil ~ ~ ~ 1%m1 ~
fcl>mml wra;r ct,'t ~ ~ ~,
82. ~ ~ I 1itT ~ . <flcf>~d41cft, 'tt~Hm:lcf> ~ . 84. ~ 1Jfi\ ~ffiid-<01 ~ ~ ~ f<t;m 1J1J17
'<6jifl' iful~4~1'1 ,ff1fJ ~~~~~~~ (a) 1850 (b) 1895
fl4)ut.:i Q6~,f.l~ - (c)1 900 (d) 1905
(a) iiNfc;r ~ ~ (e) ~ ll ~ ~ ·1·~~f/\jq
. 311(4ll-<l'i ~ . 1flt;·Mifl cf>x&l'ifG 1w
ll ~ ~ ~ ~
<Titft, G41Rlill ~ . ~ ~'<Gl-lvfl
63'd B.P.S.C. (Pre) 2017
(b) 31i~lxlil ~ . iflE1Glfl cb-<liiiG ~ . TIT1lffi ~ mR-(c)
~ , '41RIE11 ~ ,~ g>-<c:.11\Jf)
~ ~ ~%ia~ 01~ . 1900 {1l ~ fcm:TT -rraT,
(c) 311~1'1!1'1 ~ G<ilRIEII ~ . illE-iGlfl
,
~ ~ cM ~ cnr 7N-~
cl>'<!litjt;"
'$ -qrn Ef<'liafur ~
<Titft, ~ W ~ . ~ g>-<C:.l1uft ~~111TTI

( 42)
.• 3tc1U ~ ~ 31icil~-1 cnr ~ ~ m? 88, I~ ~I cb't tt ~ctifmf t-
(a) mciiRcnl"WTR~~~ (8) cm-;,~~ (b) mi ~kt~'5ft ~
(b) Zit4fGl(f ~ ~ ~ W T ~ (c) ~ ~ ~ (d) mi ~~J~ ~

(c) ~~~
~-(a) 47th B.P.S.C. (Pre) 2005

(d) WlR cfiT ~ # ~ ~~?:if ~~ -;fl"ft1 ~ cTTG ~~,~ om tjJIZjj ~1


:-{d) 39th B.P.S.C. (Pre) 1994 ~ ?tj cm-;,~~~ 31t{lR@T~~~,
~ ft41~Jf ~ m~ ~ ~ ~ ~ cfi"8 c6l'
ap;r
~ (1921-22) ~~ vfITT1 ~lTGM
q)f
mcRT~~l~~~~~~~~:,m:
~fclmlm l ~~it , ~~~~ lj1,Zf ~ (Buffer State)~ q;r ~ ~I ~
~ . ~1x1~Qi\, ~\3'11~1 ~m t1"1a1gx ~ I~ ctr ~~am~~WT~ m 3T~~~ tjt
~icf>I.Qci WTR it~~~~~ it WTA" it ~ ~ ~ ~ am ~ ~ ~ ~ wr cfiU mman
~~~~it WTA" ~ mctr JJm cm "ffifcli 3rcr-fr ~~~I~~~~: 3lWTAT
~I~~ 50 00@ ~ ~WTA" ~ M amlRra1~m1 ~ ~ ; t ~ ~ W f o!jqf141 ~

~ ml GJ'11G i,;:'j 4'"TT~fclRwrr"cf>T~m ffl col" ~ ffl ~ ~ ~ ~ q;r ~ ~ "&f"ll' q;r


~~3ffi~'Sfq;R~~WT~~~WT2fi'I
I ~~cf>f xl~ql~~'iIDxr~~~
~<_9,;ikil ~ 3TR ~ ~ ~ ~ ftl!l~h11 ~ m2l ~
• ~ cf>l=f ml ll>cH-qX<Jq xl~ql1~n ~ ~ ~
# qftqJ-1 3WIT I ~<.9Zitcl1 cfiT ~ ~ ftl!!Bffl col"
~ ~~~~~~~~~I~ ~~~~~cfi8~~~m1 ~
a:ri,,-r.:;:r.:r it ~ "cf>T WTA" ~ ~ ~ M Tfm, ~ ~ ftl!H-1111 col" ~ {i,;ii.fiRtcfi f l ~ afu: ~
· ctr~+flTl~-''~~~q,RUT WT~~#~ cfiT ~ Mi R<-1m11l ~ JJft1 ~
cf>f '1CPG it X<>4iax 0 1~ "fWI" ~ ~ PIJ..1R?lf{ga ~-
1. ~ cfiT cqym f<lllB111 ~ ~ ~ ~ "tj'Efff
~ fU~;jji-1~ cnr~ m- (1740-1765 f)
(a) ~ ~ Zit+.:i1id ill 6li<il<:1-11 ~ Wl
1
2. ' ~ ~ ' tt ?:if~~ tt (1765-1813 t)
(b) ~ ~ ~ -=Hi<il<:1-11 ~ Wl 3. ~ ~ ~ ;ftft, (1813-1857 {.)
(c) ~ ~ ~ ~ ~ Wl 4. ~ ~ ~ ;ftft, (1858-1935 f)
(d) ~ ~ ~ 6ii<il<:1-1l ~ Wl 5. ~ ~ ~ ~ ;ftft, (1935-1947 f)
42nd B.P.S.C. (Pre), 1997-98 89. r.. ..... ~~(1 ~~~~tu-~ s.011H\
WJ:Jl B~,;iiH~ ~ ~ ~ ~ ~~~ ~ ~ ~ . (Dual Government) q;) ~~?
am~ ~ ~ ~ ~ ~ 1s§ F!:W~cqt~ _1 (a)~~ (b) 'ffii cfil..fql~-€1

~ ~~~~3TTw=T~m l~~-WW: (c) cm-;,~ (d) ~ #~~


~14fuXi cfiT ql:@~cfi ~ ,;ii4fGl{l ~ cfiT ~ W:fT ~-(c) ..........i.~ 41st B.P.S.C. (Pre) 1996
~ col" Ji IR?lcfiH I ~ ~ mI mRT ~ JJTT1 ~ ~ ~ cfil4cfil<:1 -q 1772 ~- if cfili 3Wli sl4{cR.:a
~ ~ ~3TT ~ cffiUT ~ fififtl-1-~ cflID '11H ~~ ~ wrTTffi "cfiT ~ ~ c f i T ~twn wn
cfi~cfi'al ~ W:fT ffl ~ col" ~T "aJ fcll ~ m

~ ~ ~ ~ if fififtl-1 ~i((i~-1 ~ m?:f


~ aR am ~ , ~ ~ ~ ~ ~ cfil ~
~# ~~ I cm-;,~ ';t GRl 3q<flq1.ff ~ 00 ffl
~~?
3m: ~ ~ w t <fil ~ q i { ~ Ii~ fflR ~
(a) ~ >lmG (b) "Bl'.31R. ~
~amr ~ # 1765 t ~ -qr.ft ~ t ~ atrra ~
(c) '4111''1<11<:1 ~ (d) ~ ~
~ ~ ~ "9Rf ~ ~ ~ f.!IZjjlJid ~ ~
~ -(a) 44th B.P.S.C. (Pre) 2000
'cfiT Pl&.tlG.'1 ~ ~ ~ ~ ~ ~ ' ~ qi:@~cfi
~~~ -q fct"BR ~~~?t i~ fBoo, f l ~ ~-qm ~~I~~ m fcll wrnf
1~46# ~ ~ ~ -q "&RT~~~ ?t i it t
fl ~ ~ -qR{ w:rr ~ ~ -qR{ ~ ctt ~ ~
~ "ff'lTT ~ ~ ?t I ~ ffi"1l m;t ~ ~ ~ ~ tr t1 ~ WR mtrfi, col"~ m "~ ~, ~ ~
W-m ~ "aRI 3-tli:i~llcfi ~WIT~~ ml\ cfl8T ~ I "

( 43)
~ ~(-1;:i,(-ft ~ ~g,44; ltfu ~ ~i:fii< ~
90
· 92. m ~~~~~ ~«'1~~!1H ~ ~ ~ ~~
~ ~ lRroT ~ WT- (a) fi},{lvJ~IIE %ill (b) t .it. ~ . ~
(a) ~ : ~ ii (b) ~m (c) ~~- ~ (d) ~ ~
(c) \lei~ (d) ~ ll ~ ~ -;,tr (e)~ir~m~/~ir~%~ ~ l

'°l'ffr-(a) 41st B.P.S.C. (Pre) 1996 63'd B.P.S.C. (Pre) 2&i <

~ct'51<%-~ ~ ~ cliT ~ {1"14faqi ~ if ~ ~-(e} Tr.Tir'r.orrorr.:r 9i


it ~ ~mq~cfiTffl ~ I m~ 1885 t
lf mlfft~fft q«1fffq~11 c$T ~ ~
~ cfiT ~~ ti:tiR ~ ~ I ~ >l'O'l@T cfiT ~ ill ~-El'll, t.ir. WT 3trx 'islc;fit'H ~,)~ ~ii~ ~
~ t'T ~ ~ 'cfQ w4":-~: ~ ~ ~ I ~ : m
. if ~ivl.-T1fa4i fcrrITT1 cf)T "lfi.lR-m ~ 2TTI-
~~~?TT. ~~Wfr~~~ 93. 'qffif ~ (Indian Association) ~ ~ {¾IQrt l,\I
~ ~ cit ctr ~ I ~ ~ ~ ~ >l'O'l@T ~ I ~ t? ~
~ ~1765 t ir ~ ~ ch'T ~ . ~ cfiCAT ~ (a)~~ (b) ffi 7f7rrm ftrcfct
~ ~ it ~ ~ ~ ch'T WT ~ cfiT 9TH (c) ~.m.~ (d) {j¼ -11~ ~
~ , ~ ~ ~cfiB"q@~ ~- ~ (1798 ~-(d) 45th B.P.S.C. (Pre) 2001◄
~ 1800~ (1799). m c~, 1799), ~ 26 ~ , 1876 cfiT {j{ ~-il~ ~ ~ ~~ ~
(~ , 1801 ), ffi (~, 1802), ~ t ~ ~~~ Q,«l~Q,~H cti't~~ if cfil ll
~ (~ , 1804), ~ . ~ . man if m t.t~&-1crof 41", ~ w
J....,;..- -
(~ , 1803), af:h1ctH "ij ~
~ ' ~ ~ ~ I ~e11'Hlcl ~ ~ ~ ~ ~ ~ ct,'t ffl cfiT ~ '5l'J"C<f ?TT I ~ ~
~ ~ "Cf{Tif~clirwf~~cfiBT~~, ~ ftrfcffi wrr • wrm;ft -il wm cti't ~ o?TT ~ ~
5
ii!F5fhJcl ~ ~ cfiT ~ ~ WT ~ I 1801 f if m ~ fc!cTTm cfiT ~~~I~ Q_{il~Q_~F
~ it ~ q,'t ~ <li\ ctr, qROlll-f(<l(<\q ~ ~ ('lffio ~) -q ~ t ~ ~ ~ q7f qiT ~~
qi1WIT ~ "CfiT 1l'\ 3ffi;fil{UT <li\ m cf ~ ch'T ~ ~t i it

WIT cliT ~ <li\ ~ 1 ~ ~ ~ 'ITT7T <li\ m if 94. ~ ~ ~ ~ ffl ~ ~ ~-


mUT mn?TT 31 ~ , 1ao2 cliT m ~ 'm ch'T ( a ) ~ ~ ~ t1'1~1~e)
zjm' qill ~~ ~ , ffl~~~ffl (b) ~~ qf1'1ff!Q~l1
qi1 ~ ~ <li\ Bt 1 ~ ~ cliT m nu m (c) <M ~ Qfllff!Q~11
t m~q,'t ~~ ~ ~ct,'t mrrt~I (d) ~ Qfi'lffJQ\!11 3Wli cf>C'lcf>fll
th
48 to 52nd B.P.S.C. (Pre) 201
91 .

(a) 1858 1l (b) 1876 1t 26 ~ , l 870<FI ~~~~3~~ ~ t


(c) 1877 #1 (d) 1885 lt 11~ ~~ q,rnffj q\!11 lTl ~ "fTtr ctr ~
38th B.P.S.C. (Pre) 1992-93 ~ ~ ctrJ ~ d("cfilC'ft1 ~lvl.flfacti ~3TT ll ~
"3TR-(c)
~ ~ 1-f~ciJ'{Of ifi, 1trn cflNf{ ~ ~ ~ ~
~ctr~ cf)T ~ ~ 2TTI ~ ~ , ) ~ ~
~&n ~ -i:1 wm ctr lltrr "ff2TT ~ ftc;f fctcfTG ~
lfilTT'IT cn) ~ ~ T«Wnl ~ Qfllfftq~11 (mxc!
mi-) if wt"/c;1~1 ~ ~ 1R ~ cf7T cn) ~ cft 7Tt 2))1
-
~-rnrr?
(a) 1874 f. (b) 1877f_
(c) 1885{ (d) 1892f.
(e) ~-it~~~/~ -it~~~ -
Bihar P.C.S. (Pre.) 2016
. ~~ ~ 11), ~ JTTt.~ ~- (Ie S) ~ ~ w c t t ~ 1885 t -a:~.an. ~ -?t
~I~ ~~~ (ili•c11~~,)
e-TT ~ - r t j ctt ?:ft, ~ l1,qi ~ ~ m ~ ?.Ill ~
. ~ 'i~~c "$~~st \!frl ~ ~ "Ff"Jl ~~ ~ ~ 28 ~ . 1885 e.fil~~ 1Tij>c1i!.lfl
cfvf6~ 1814f ~~~~~7TTTTI ~ ~ fcm1c1ll i f ~ fcfilrT ~I~ °¥1
6. ~,~fi-lq, ~ cm ~ ~ m ~ ~ 72 ~ ; t < q f l l ~ I rqroft-zr~i'.fitim~ ~
~~~? ~ctt~~~~;r~,
~;, (a)~~~ (b) t!~-s; 1 lif 100. ~ 'fflft'lf cfiTmf ctft ~,q ... , ctl' v.ft-
I'

I
I (c) -.:1•-P-fl~1 xm-
th
(d)~<Plm'~
nd
(a) 1:!:.3TT. ~ ;t (b) ~ 1fMt *
4g to 52 B.P.S.C. (Pre) 2008 (c) Bl=-li!.H.:e: ~ (d) ~ ~ ~ ~
~-(a) 44th B.P.S.C. (Pre) 2000
~~ wrm 'cp) ~ m1tT m cl@ ~ ~
~ oi lcflfcl ll.J ~ ~ ftfferc:r ~ ~ ilq l~~'d ~
xT~,n l'i '11 ~1 ·Wl S!)1 ~
3TI$flM, c,fJ 4ic1 iG! q, f #~
11Ffq
~~ , ~ ~ * ~ ~ ~ 1 1884
-~ ~ ~B&~,~~"tl@'~ mT 'lTTm $ ~ (Indian National Union} <tt ~
~ ~ l) -.:,vi..,')faqi x-qci-::ia, "¢Toor~~~
<tt, ~ fcfi 'lTTm $ W cfiT ~ ?:Tr I cficlcfi'dl ,
'<l'i '1~~1 ~ ~ ~ ~I pU ~Rl~ltl¢1'< ~ 1111.l ~
~Wif~cfiTcUU'cfiBif i~~~rWf1JTT<tt r,

-<l'-'l~U1¢ WT@ ° $ ~ ~ ffl cl@ "Q'~ ~ fcfi ~ -q ~ $ ~ cfiT ~ ~ :{lTf #),- n ~"2 r_ -c-,
-, E1 ,_ ,- ,
+l"F@ il
~ m l ~, ~#Rf~t'B'ifi~ t r:..n
7. ~~~~~~~. cftf- ~~m-z;;~, ~ ~ir~~~ifl
(a) 1880ii (b) 1881ii cfiRUT ~ cfiT ~ ~ •TI1>c1i!.IB ~ ~
(c) 1882ii (d) 1883 "B %3~ llc1 I, ~qi"{ ~ 1TllT I ~ $ ~ cfiT ~
53 rd to 55 th B.P.S.C. (Pre) 2011 ~ 28 ~ , 1885e.fil ~an-. ~~*~
- (*) ~ in ~ "Cl'"{ ~ WJo,f cfiT ~ ali!.i:lcfi{ ·~
~~~'l,T~~ ~. 1884ll~. -<IQcllill'<l, $ W ' "cf,"{~ 1l<TT I
vtr. ,/jil'iO<Jl-j ~ fr. ~~&RT ~~ ~ I
101 . ~'fflft'lf~~ fi~IQcfi ~ , V:,fi -
8. ~ ~ q;jm;J $ w:ti:r 31ffil~fli-1 ~ fcmA (a) arnmffl (b}~
siRl~~~ ~ 1ifll m? (c) Bl'll~cfi cfil4i:fii1f (d} ~ ~
(a) 52 (b) 62 ~-(a} 43rd B.P.S.C. (Pre) 1999
(d) 82
, ~ ~ ctt ci!lT&-IT ~ I
(c) 72
53 rd to 55 th B.P.S.C. (Pre) 2011
'3tR- (c) 102. ~ ~ ~ 'cfiT ~ dffu~~, ... ~

~ ~ zjm, ~~ 88S'll ~.3i'r. ~ pTTe"n7


&RT ctl<T{_zj't, '1fl ~ ~ mra m ~ ~, (a) cfictcfi'dl (b)~

~ ~ ~ 28 ~~4(ix_,- 1g8s cf>1 m~ (c) ~ (d) TT


7 1lgid~i~, dvl41c1 ~ fch11dll 113llll)fv1ct f¢lll 'illll '3"ff'{-(c) 42nd B.P.S.C. (Pre), 1997-98

~~ n qfaf.-1~m =;r-' lff11~1~~~ ~ W<t W cfiT ~~ ~ 28 ~ . 1885


cfi ~ 3lf?l4~11 $)" 3W:r!ITTTT~ ~ ~ ( ~-~ - e.fil ~'1191d ~ 91cHllc11 ~ (~ ~ )"It saTT I ~
~ ) ~ctr 2ft c=rm ~ 1l~ Sit:;lf!Rlil ffl ~.3TT.~ 2ll ~ 72 ~ ;r WT ~ ~ ~ 38 ~~
~ ~ 'cfiTm1 'ctt ctl' TT'f, 'cfff-
f/laiQ-11 ~ t , 21 ~~JIG ~ ~ i f , 7 ~
(a) 1865 -it (b) 1867 "It 13.>f. &~ Bo?.!1 3 ~ ~ ft BMR-lct ~ I
(c) 1885 # (d) 1887 "It \cfimf t~~~~%~ ;t
~ -(c) 43rd B.P.S.C. (Pre) 1999 ~ I ~.3TT. ~ ~ ~ V:I
( 45)

You might also like