BÀI TẬP CHƯƠNG 38

Quick Quiz:
QQ38.1. Giả sử độ rộng khe trong hình còn bằng
một nửa. Vân sáng trung tâm như thế nào:
a. Rộng hơn b.Không đổi c.Hẹp hơn
QQ38.2. Xét đỉnh trung tâm trong biểu đồ nhiễu xạ
trong Hình 38.7 và nhìn kỹ tỷ lệ ngang. Giả sử bước
sóng của ánh sáng được đổi thành 450 nm. Điều

om
gì xảy ra với đỉnh trung tâm này?

.c
a. Chiều rộng của đỉnh giảm, và số lượng vân giao

ng
thoa bao quanh nó giảm.
b. Chiều rộng của đỉnh giảm, và số lượng vẫn giao
co
thoa bao quanh nó tăng.
an

c. Chiều rộng của đỉnh giảm, và số lượng vân giao bao quanh nó không đổi.
th

d. Chiều rộng của đỉnh tăng lên, và số lượng viền bị nhiễu xạ mà nó bao quanh giảm
ng

xuống
e. Chiều rộng của đỉnh tăng lên, và số lượng vân giao thoa bao quanh tăng lên.
o
du

f. Chiều rộng của đỉnh giảm, và số lượng vân giao thoa bao bao quanh không đổi.
g. Chiều rộng của đỉnh không đổi, và số lượng vân giao thoa bao bao quanh giảm
u
cu

xuống.
h. Chiều rộng của đỉnh không đổi, và số lượng vân giao thoa bao bao quanh tăng lên.
i. Chiều rộng của đỉnh không đổi và số lượng vân giao thoa bao bao quanh
không đổi
QQ38.3. Mắt của mèo có các đồng tử có mô hình như các khe dọc. Ban đêm,
mèo thuận lợi hơn trong việc phân giải (a) đèn pha trên một chiếc xe ở 1 khoảng
cách xa (b) đèn chiếu sáng theo chiều dọc trên cột buồm xa.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 QQ38.4. Giả sử bạn đang quan sát hai ngôi sao bằng kính thiên văn và đang
gặp khó khăn trong việc phân giải hai ngôi sao đó. Bạn quyết định sử dụng bộ lọc
màu để tối đa hóa độ phân giải. (Bộ lọc của một màu nhất định chỉ chuyển màu của
ánh sáng) Bạn nên chọn bộ lọc màu nào? (a) xanh (b) xanh lá cây (c) vàng (d) đỏ.
QQ38.5. Đĩa compact là một cách tử nhiễu xạ.
Ánh sáng phản xạ từ bề mặt của một đĩa compact bao
gồm nhiều màu như trên hình 38.5. Các màu và cường
độ của chúng phụ thuộc vào hướng của CD so với mắt
và so với nguồn sáng. Giải thích hiện tượng này.

om
Trả lời:

.c
Bề mặt của một CD có một rãnh hình xoắn ốc (các
rãnh kề nhau có khoảng cách là 1 μm). Vì vậy, bề mặt

ng
đĩa đóng vai trò như một cách tử nhiễu xạ. Ánh sáng phản
xạ từ các vùng giữa các khe hẹp này chỉ giao thoa chồng Hình 38.5: Các vạch rất mảnh, mỗi
co
chập trên những hướng cụ thể phụ thuộc vào bước sóng vạch có độ rộng 1 μm, trên đĩa
và hướng của ánh sáng tới. Các phần khác nhau của đĩa compact laser tác dụng như một
an

CD đóng vai trò như cách tử nhiễu xạ đối với ánh sáng cách tử nhiễu xạ
trắng và truyền đi các màu khác nhau, theo các hướng
th

khác nhau. Các màu khác nhau được nhìn thấy trên một phần nào đó của đĩa sẽ thay đổi
khi nguồn sáng, trong trường hợp này là CD, hoặc khi thay đổi hướng nhìn. Sự thay đổi
ng

hướng nhìn làm cho góc tới hay góc của ánh sáng nhiễu xạ bị thay đổi.
o

Objective Questions
du

OQ 38.2. Điều gì xảy ra khi chùm ánh sáng bị phản xạ từ bề mặt kim loại sáng bóng tại
u

một góc tùy ý? Chọn đáp án đúng nhất.

cu

(a) Ánh sáng bị hấp thụ hoàn toàn bởi bề mặt

(b) Ánh sáng bị phân cực hoàn toàn
(c) Ánh sáng không bị phân cực
(d) Ánh sáng bị phân cực một phần
(e) Thiếu thông tin để kết luận

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 OQ38.7. Nếu áng sáng phân cực phẳng được gửi qua hai bản phân cực, phần thứ
nhất ở góc 45o so với mặt phẳng phân cực ban đầu, phần thứ hai ở góc 90o so với mặt phẳng
phân cực ban đầu. Phần cường độ phân cực ban đầu xuyên qua kính phân cực cuối cùng
là?
(a) 0
(b) 1/2
(c) 1/4
(d) 1/8

om
(e) 1/10
Conceptual Questions

.c
CQ 38.1. Các nguyên tử trong một tinh thể nằm trong các mặt phẳng được đặt cách

ng
nhau một vài phần mười nano mét. Các nguyên tử này có thể tạo ra mô hình nhiễu xạ đối
với ánh sáng khả kiến giống như tia X được hay không? Giải thích dựa trên định luật Bragg.
co
Giải:
an
th
o ng
du

CQ 38.4. (a) Ánh sáng từ bầu trời có bị phân cực không? (b) Tại sao các đám mây
nhìn qua kính Polaroid lại nổi bật tương phản đậm với bầu trời?
u
cu

Giải:

Problem
Bài P38.1. Ánh sáng bước sóng 587,5 nm chiếu qua một khe rộng 0,75 mm.
(a) Khoảng các từ khe đến màn là bao nhiêu để vân tối đầu tiên cách vân sáng trung
tâm là 0,85 mm?

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
(b) Tính chiều rộng của vân sáng trung tâm.
Giải:

om
.c
ng
co
Bài P38.3. Âm thanh tần số 650 Hz từ một nguồn ở xa đi qua cánh cửa rộng
an

1,10 m của bức tường cách âm.

th

(a) Tìm số nhiễu xạ cực tiểu

ng

(b) Góc nhiễu xạ cực tiểu tại các vị trí nghe dọc theo một đường song song với
o

tường.
du

Giải:
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P38.6. Ánh sáng bước sóng 540 nm đi qua một khe rộng 0.200 mm.
(a) Chiều rộng vân sáng trung tâm trên màn hình là 8,10 mm. Tìm khoảng cách từ
khe đến màn?
(b) Xác định chiều rộng của vân sáng đầu tiên ở bên cạnh vân sáng trung tâm.
Giải:

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài P38.7. Một màn quan sát được đặt cách khe 50,0 cm, chiếu sáng với ánh
sáng bước sóng 690 nm. Nếu khoảng cách giữa cực tiểu thứ nhất và thứ ba trong
mẫu nhiễu xạ là 3,00 mm, chiều rộng của khe là bao nhiêu?
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
Bài P38.9. Giả sử ánh sáng bước sóng 650 nm đi qua hai khe rộng 3.00 μm,

.c
cách nhau 9 mm. Vẽ mẫu nhiễu xạ và giao thoa dưới dạng đồ thị cường độ sóng với

ng
𝛷 = (лasinθ)/λ. Tham khảo Hình 38.7. co
Giải:
an
th
o ng
du
u
cu

Bài P38.11. Một mẫu nhiễu xạ được hình thành trên màn quan sát cách khe một
khoảng 120 cm, độ rộng của khe là 0,4 mm. Đèn đơn sắc có bước sóng 545,1 nm được sử

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
dụng. Tính tỷ số cường độ I Imax tại một điểm trên màn cách cực đại chính một đoạn 4,1
mm.
Giải:

om
.c
ng
co
Bài P38.13. Một chùm sáng đơn sắc chiếu tới một khe hẹp rộng 0,600 mm.
Màn quan sát cách 1,30 m. Khoảng cách giữa vị trí cường độ bằng không ở cả hai
an

bên của cực đại trung tâm là 2,00 mm. Tính bước sóng của ánh sáng.
th

Giải:
o ng
du
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P38.14. Con ngươi của mắt mèo thu hẹp tới một khe dọc rộng 0.500 mm
vào ban ngày. Giả sử bước sóng trung bình của ánh sáng là 500 nm. Độ phân giải
theo chiều ngang là bao nhiêu?
Giải:

Bài P38.15. Độ phân giải của kính viễn vọng vô tuyến là 0.1° khi sóng tới có
bước sóng 3.00 mm. Đường kính tối thiểu của kính thiên văn là bao nhiêu?

om
Giải:

.c
ng
co
an
th
o ng

Bài P38.17. Ống kính của một kính thiên văn khúc xạ có đường kính 58,0 cm.
du

Kính thiên văn được gắn vào một vệ tinh quay quanh Trái đất ở độ cao 270 km để
u

quan sát các vật thể trên bề mặt Trái đất. Giả sử bước sóng trung bình là 500 nm,
cu

hãy tìm khoảng cách tối thiểu giữa hai vật thể trên mặt đất nếu ảnh của chúng được
phân giải bằng ống kính này.
Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Bài P38.20. Một laser heli-neon phát ra ánh sáng có bước sóng 632,8 nm.
Khẩu độ tròn thông qua đó chùm tia nổi lên có đường kính 0,500 cm. Ước tính đường
kính của chùm tia cách laser cách 10,0 km.
Giải:

om
.c
ng
co
an
th
ng

Bài P38.25. Một laser helium-neon (λ = 632,8 nm) được sử dụng để hiệu
o

chuẩn cách tử nhiễu xạ. Nếu cực đại bậc nhất nằm ở 20.5°, khoảng cách giữa các
du

cách tử là bao nhiêu?

u

Giải:
cu

Bài 38.28. Ba vạch phổ rời nhau xuất hiện ở các góc 10,1°, 13,7°, và 14,8°
trong phổ phổ bậc nhất của máy đo quang phổ. (a) Nếu cách tử có 3 660 khe/cm, thì

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
bước sóng của ánh sáng là bao nhiêu? (b) Các góc này được tìm thấy trong phổ thứ
tự thứ hai ở góc (vị trí) nào?
Giải:

om
.c
ng
co
Bai P38.38. Nếu khoảng cách giữa các mặt
an

phẳng nguyên tử (hoặc khoảng cách giữa hai nguyên

th

tử lân cận) trong tinh thể NaCl là 0,281 nm, góc dự

ng

đoán tại đó tia X 0.140-nm cho nhiễu xạ cực đại bậc

một là bao nhiêu?
o
du

Giải:
u
cu

Bài P38.40. Tia X đơn sắc (λ = 0.166 nm) từ một tấm niken đến bề mặt tinh
thể kali clorua (KCl). Khoảng cách giữa các mặt phẳng nguyên tử trong KCl là 0,314
nm. Chùm tia được hướng ở góc độ nào (so với bề mặt) để cho nhiễu xạ cực đại bậc
hai được quan sát?

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Giải:

Bài P38.41. Cực đại nhiễu xạ bậc nhất của một tinh thể được quan sát tại góc 12,60,
khoảng cách giữa các mặt phẳng nguyên tử là 0,25 nm.
(a) Tia X có bước sóng nào được sử dụng để quan sát hình ảnh nhiễu xạ bậc nhất này.

om
(b) Có thể quan sát thêm được bao nhiêu cực đại nhiễu xạ của tinh thể này với bước sóng

.c
tia X ở câu (a).
Giải:

ng
co
an
th
o ng

Bài P38.43. Ánh sáng phân cực chiếu tới một đĩa phân cực đơn với hướng
du

⃗⃗⃗⃗
𝐸𝑜 song song với hướng của phương truyền. Đĩa quay một góc bằng bao nhiêu để
u

cường độ tia tới giảm với hệ số (a) 3.00, (b) 5.00, và (c) 10.0?
cu

Giải:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
.c
ng
Bài P38.51. Ba tấm phân cực có mặt phẳng song song được căn giữa trên một
co
trục. Các hướng của các trục truyền quan hệ với hướng thẳng đứng được thể hiện trong
an

Hình P38.51. Một chùm ánh sáng phân cực đi từ trái sang đĩa đầu tiên với cường độ Ii
th

= 10,0 đơn vị (tùy ý). Tính cường độ truyền If khi θ1 = 20,0°, θ1 = 40,0° và θ1 = 60,0°.
ng

Gợi ý: Sử dụng định luật của Malus.

Giải:
o
du
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt