Department of Quantum Optics, VNU-US

BÀI TẬP GIAO THOA

Bài 1.
Hai sóng ánh sáng có bước sóng 550nm, đồng pha trước khi đi vào môi trường 1 và 2 (hình
vẽ Hình 1). Chiết suất của hai môi trường lần lượt là n1=1, n2=1,6. Bề dày của hai môi trường
bằng nhau là L=0,24 mm. Hai sóng ánh sáng được nghiêng một chút để gặp nhau tại một điểm ở
xa trên màn quan sát. Hỏi loại giao thoa nào quan sát được trên màn (tăng cường hay triệt tiêu lẫn
nhau)? Tính hiệu số pha của hai sóng tại đó.

n1

n2 0

Hình 1

Bài 2.
Một sóng phẳng bước sóng  chiếu vuông góc lên bề mặt một bản thủy tinh chiết suất n, độ
nhảy bậc d vào cỡ bước sóng (hình vẽ). Diện tích được chiếu sáng của hai phần như nhau. Sau
khi truyền qua bản ánh sáng được hội tụ vào tiêu điểm F của một thấu kính hội tụ L. Bỏ qua sự
hấp thụ ánh sáng. Hỏi
a) Với giá trị nào của d thì cường độ sáng tại F nhỏ đi hai lần so với khi bản thủy tinh có độ
dày đồng đều?
b) Cho n=3/2, d=2/3. Tìm cường độ sáng tại F nếu biết cường độ sáng khi độ dày đồng đều
là I.

Bài 3.
Trong thí nghiệm giao thoa 2 khe hẹp, hai khe cách nhau là 2mm, khoảng cách từ màn đến
mặt phẳng 2 khe là 1m. Khoảng cách giữa 2 vân sáng thứ 10 ở 2 bên vân sáng trung tâm là 4,5
mm.
a) Xác định bước sóng ánh sáng đã sử dụng
1
 Department of Quantum Optics, VNU-US

b) Thay nguồn sáng đơn sắc bằng ánh sáng tự nhiên (400-700nm). Hãy mô tả hiện tượng
quan sát được trên màn.
c) Tại điểm cách vân sáng trung tâm 1mm, người ta đặt khe hẹp của một máy quang phổ
song song với 2 khe nguồn. Hãy xác định số vạch sáng quan sát được trên màn ảnh máy
quang phổ

Bài 4.
Trên hình là sơ đồ của một giao thoa kế dùng để đo chiết suất các chất khí. S là một khe
sáng hẹp chiếu sáng bởi ánh sáng đơn sắc bước sóng 589 nm. Hai ống 1 và 2 chứa không khí
giống hệt nhau, độ dài bằng 10 cm. E là một màn chắn có 2 khe hẹp song song. Khi ống 1 được
rút hết không khí ra và thay bằng khí Amoniac thì hệ vân giao thoa trên màn dịch đi 17 khoảng
vân. Biết chiết suất không khí là 1,000277. Tính chiết suất khí amoniac.

Bài 5. Khi sử dụng gương Lloyd, các vân giao thoa tia X quan sát được khoảng vân là 0,0025 cm.
Bước sóng sử dụng là 83,3 nm. Biết khoảng cách giữa nguồn sáng và màn quan sát là 3m, tính độ
cao đặt nguồn sáng tia X so với mặt phẳng gương.

Bài 6.
Ánh sáng trắng có cường độ đồng đều trong vùng bước sóng từ 430nm đến 690nm chiếu
vuông góc lên một bản mỏng nước có chiết suất 1,33 và độ dày 320nm lơ lửng trong không khí.
Hỏi bước sóng nào của ánh sáng phản xạ từ bản mỏng là mạnh nhất đối với người quan sát?

Bài 7.
Những vân giao thoa được quan sát trên một nêm không khí tạo bởi hai bản thủy tinh mỏng
nghiêng với nhau một góc 1’. Các vân giao thoa quan sát được khi chiếu sáng gần vuông góc
bằng đèn thủy ngân bước sóng 546,1 nm với độ rộng vạch =0,1nm.
a) Xác định khoảng cách giữa hai vân giao thoa liên tiếp
b) Tính số vân nhiều nhất có thể quan sát được trên mặt nêm. Xem kích thước nêm là vô hạn
c) Tính khoảng cách từ đỉnh nêm đến vân cuối cùng quan sát thấy và độ dày tương ứng của
nêm ở vị trí này.

2
 Department of Quantum Optics, VNU-US

Bài 8.
Tìm bề dày tối thiểu của bản mỏng có chiết suất 1,33 để ánh sáng có bước sóng 640nm bị
phản xạ mạnh nhất còn ánh sáng bước sóng 400nm hoàn toàn không bị phản xạ. Góc tới của
chùm tia sáng là 30°.

Bài 9.
Khi chiếu ánh sáng bước sóng 550nm vuông góc lên một nêm thủy tinh chiết suất 1,5 người
ta quan sát thấy một hệ vân giao thoa với khoảng cách giữa các vân là 0,21 mm. Xác định :
a) Góc giữa hai mặt nêm
b) Độ rộng phổ của ánh sáng () biết rằng không còn thấy vân giao thoa sau khoảng cách
1,5 cm kể từ đỉnh nêm

Bài 10.
Ánh sáng đơn sắc, khuếch tán có bước sóng 600nm chiếu lên một bản mỏng song song
chiết suất 1,5. Xác định bề dày của bản nếu biết khoảng cách góc giữa các cực đại kế tiếp quan
sát trong ánh sáng phản xạ dưới góc 45° là 3,0°.

1
n=1,5
2

Bài 11.
Một mẫu Fabry Perot có độ dày khoảng không khí giữa 2 mặt phản xạ là 2,5cm. Hãy xác
định :
a. Bậc giao thoa cực đại của ánh sáng truyền qua có bước sóng 500nm
b. Vùng phổ tự do của bước sóng trên

2,5cm

Bài 12.
Để thu vân Niutơn người ta chiếu ánh sáng đơn sắc 560nm lên một thấu kính hội tụ phẳng
lồi có bán kính cong R= 12,5cm, mặt cong tiếp xúc với một tấm thủy tinh phẳng
a. Xác định bán kính vân tối thứ 10
b. Từ từ tịnh tiến thấu kính xa dần tấm thủy tinh theo phương vuông góc. Hãy mô tả hiện
tượng quan sát được. Tính độ dời đã tịnh tiến khi bán kính vân tối thứ 10 chỉ còn ¾ giá
trị ban đầu.

3
 Department of Quantum Optics, VNU-US

c. Ở vị trí đỉnh thấu kính cách tấm thủy tinh một khoảng h xác định, dùng ánh sáng đơn
sắc khác thì thấy đường kính vân tối thứ 10 và 15 lần lượt đo được là 1mm và 1,5mm.
Hãy xác định bước sóng đã dùng và khoảng cách h.

Bài 13.
Một thấu kính chiết suất 1,5 được tráng một lớp khử phản xạ, trong suốt chiết suất 1,25.
Tính độ dày tối thiểu của lớp khử phản xạ đối với ánh sáng đỏ bước sóng 680nm rọi theo phương
vuông góc với thấu kính.

Bài 14.
Dầu có chiết suất 1,2 bị rò, loang trên mặt nước biển chiết suất 1,33.
a. Nếu quan sát từ trên máy bay theo phương thẳng đứng xuống lớp dầu có độ dày 460nm
vào giữa trưa thì bước sóng nào của ánh sáng nhìn thấy có cường độ mạnh nhất ?
b. Cùng lúc đó một người lặn dưới lớp váng dầu nhìn lên theo phương vuông góc với mặt
nước thì sẽ thấy bước sóng nào cường độ mạnh nhất ?

Bài 15.
Một nguồn sáng đơn sắc rọi vuông góc lên một lớp dầu láng đều trên bề mặt thủy tinh.
Bước sóng ánh sáng từ nguồn có thể thay đổi liên tục. Người ta thấy cường độ ánh sáng phản xạ
bị triệt tiêu đối với các bước sóng 500nm và 700nm. Giữa hai bước sóng này không có bước sóng
nào khác có cường độ bị triệt tiêu. Dầu có chiết suất 1,3 thủy tinh chiết suất 1,5. Tìm độ dày của
lớp dầu.

Bài 16.
Quan sát cường độ phản xạ của ánh sáng trắng (400-700nm) rọi vuông góc lên một màng
bong bóng xà phòng người ta thấy có cực đại ở bước sóng 600nm và cực tiểu ở bước sóng
450nm, giữa hai bước sóng này không có một cực tiểu nào khác. Biết chiết suất bong bóng xà
phòng là 1,33, độ dày đồng đều. Tính độ dày màng bong bóng xà phòng ?

Bài 17.
Một bản thuỷ tinh chiết suất 1,4 được tráng một lớp vật liệu trong suốt chiết suất 1,55 để
cho ánh sáng bước sóng 525nm (xanh lá cây) được ưu tiên truyền qua mạnh.
a. Tìm độ dày tối thiểu của lớp vật liệu để thỏa mãn yêu cầu trên
b. Tại sao các vùng phổ khác của ánh sáng khả kiến không được ưu tiên truyền qua?

4
 Department of Quantum Optics, VNU-US

BÀI TẬP GIAO THOA BỔ SUNG

Bài 1: Hai antenna phát sóng radio tần số 1MHz đồng pha, cách nhau 600m theo trục bắc-
nam. Một máy thu sóng radio nằm ở vị trí 2km về phía đông, cách đều 2 antenna, thu được tín
hiệu rất mạnh. Máy thu này có thể đặt cách vị trí cũ về phía bắc một khoảng bao nhiêu để vẫn thu
được tín hiệu mạnh gần như tương đương với vị trí cũ.
Bài 2: Trong các thí nghiệm dưới đây, hãy dự đoán xem có thu được hệ vân giao thoa hay
không:
a) Thay 2 khe trong thí nghiệm Young bằng 2 bóng đèn sợi đốt (kích thước xem như là chất
điểm). Không có nguồn sáng nào khác.
b) Giữ nguyên 2 khe. Thay nguồn sáng ban đầu trong thí nghiệm Young bằng bóng đèn sợi đốt.
Bài 3: Nếu 2 sóng phẳng cùng biên độ,
cùng pha, cùng một mặt phẳng dao động,
phương truyền sóng hợp với nhau một góc θ
chiếu lên màn (hình vẽ). Chứng minh rằng
cường độ giao thoa thu được trên màn sẽ tuân
theo biểu thức:
𝜋
𝐼(𝑦) = 4𝐸0 2 𝑐𝑜𝑠 2 ( 𝑦 𝑠𝑖𝑛𝜃)
𝜆
Từ đó suy ra vị trí cực đại trung tâm,
khoảng vân. Nêu hiện tượng xảy ra khi θ tăng.

Bài 4: Một chùm electron năng lượng 0,5 eV đập vào màn chắn có 2 khe hẹp cách nhau 10 -2
mm. Tính khoảng cách giữa 2 cực tiểu liên tiếp trên màn đặt cách 20m so với 2 khe.
Bài 5: Hệ vân Newton quan sát được ở bước sóng 500nm. Vân sáng thứ 20 có bán kính 1cm.
Tinh bán kính cong của mặt thấu kính.
Bài 6: Một lớp rượu (n = 1,36) trải ra trên bề mặt thủy tinh, được chiếu sáng vuông góc bởi
ánh sáng trắng sẽ cho ra bức tranh giao thoa khi quan sát ánh sáng phản xạ. Nếu một vùng của
lớp rượu này chỉ cho thấy ánh sáng xanh (500 nm), bề dày của vùng này là bao nhiêu?
Bài 7: Một giao thoa kế Michelson được chiếu sáng bởi ánh sáng đơn sắc. Một trong 2 gương
sau đó vị dịch đi một khoảng 2.53 x 10 -5 m, trong quá trình dịch chuyển ta quan sát thấy có 92
cặp vân sáng-tối lướt qua. Xác định bước sóng của ánh sáng sử dụng trong thí nghiệm.
Bài 8: Nếu đặt một buồng chân không 2 cửa sổ song song chiều dài 10 cm trên một trên 2
đường đi đến gương của giao thoa kế Michelson. Giao thoa kế được chiếu bởi ánh sáng đơn sắc
bước sóng 600 nm. Chiết suất không khí là 1.00029. Bao nhiêu cặp vân sáng tối sẽ lướt qua màn.
Bài 9: Cho giao thoa kế Fabri-Perot có các gương với hệ số phản xạ biên độ r = 0.8944, tính:
a) Hệ số tinh tế
b) Độ bán rộng
c) Độ tinh tế
d) Độ tương phản, đinh nghĩa bởi công thức:
𝐼
(𝐼𝑡 )𝑚𝑎𝑥
𝐶= 𝑖
𝐼
(𝐼𝑡 )𝑚𝑖𝑛
𝑖