[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]

35
TOPIK 3 : RUMUS ALGEBRA
3.1 Rumus Algebra
3.1.2 Menukar perkara rumus bagi suatu persamaan algebra.
(a) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

1
(1) p = 5q − r [ q] (2) 3 = m+n [m] (m = 6 − 2n)
2

pq 5r + 15 2q 6 − 3p
(3) − 3 = r [p] (p= q
) (4) p+3= 5− [q] (q = 2
)
5 3

1 w 6y − 3 T −1
(5) y= + [w] (w= 2
) (6) T = 3 + 2(n − 1) [n] (n = )
2 3 2

MINDA :

• Rumus Algebra → algebra yang ditulis dalam bentuk .

(b) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

7 7 − 3p 2 x + 3z 6 y − 2x
(1) = 3 [k] (k = ) (2) y = [z] (z= )
2k + p 6 6 3

(c) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

n
( 3k −nmn ) 3(k − 2)
(1) k = ( m + L) [L] (3) = 6 [k] (k = 4p + 2)
3 2p
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
36

(d) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

1 1 1 1 1
(1) + = [b] (b = ac
a−c
) (2) = + h [p] ( p = 1 −r rh )
a b c r p

(e) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

7p − 5 = 3(p + t) (p= 3t + 5 k−2

(1) [p] 4
) (2) k − (m + 2) = 3m [m] (m = 4
)

2 F − 3n 2(3 − n) 3 − 10 k
(3) = 4n [n] (n = 2F
23
) (4) = n + 5k [n] (n = 3
)
5 4

2k + 1
(6) = 3 [k] ( k = 1 − 3h ) 3r 2 + p r2 − 4
k+h (5) = 2(3 + 4p) [p] (p= )
2 5

w−3 1 e+6
(7) = [w] (w= )
e − 3w 2 5
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
37

(f) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

mn − 5m 3t − 4
(1) R = [m] (m = 7R
n−5
) (2) p= [t] (t = 4
3− p
)
7 t

2p − 3 3p − 4
(3) = 5p [p] (p= 3 ) (4) J = [p] (p= 4
3− J
)
2k 2 − 10k p

1 − 2x 1− 4y 8m − 2n
(5) = y [x] ( x = 3y + 2 ) (6) = mn + n [m] (m = 5n )
3x + 4 3 8 − 3n

(g) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

1
(1) v =  r2 h [r] (2) E = mv 2 [v] (v = 2E
m
)
2

(3) h2 − 2m = p [h] (h = p + 2m ) y −1
(4) y = 3x2 + 1 [x] ( 3
)
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
38

7 − 2k m −1
(5) 2k = 7 − 3m2 [m] (m= 3
) (6) 5n2 + 3 = m + 2 [n] (n= 5
)

(7)
2+r2
q
= 3p [r ] ( r = 3 pq − 2 ) (8) m =
1
3
(2 − 3a 2 ) [a] (a =
2 − 3m
3
)

(h) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

2 − 2m
5 − 9 y2 5 − 3x (2) 2 − 3p2 = 2(m + 3p2) [p] (p = )
(1) = 3 [y] (y = 3
) 3
x

(i) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

(1) 2c + d = 3d [c]
2
(c = 9d 2− d ) p−2
(2) = a [p] (p = a2r + 2)
r
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
39

1
m − n
 4s  2 (4) = t [m] (m = 4t2 + n)
(3)   = 2 [r] (r = s + 2t) 2
 r − 2t 

(5)
2t
= 3 [n] (n = (23t + 1)2 ) (6) T=
1 m
[m] (m = 9kT2)
n −1 3 k

  2 n − 1 6k + 1
2
[ n =  2 − 3k  ]
1
(7) T = 10   [H] (H = 100 −M ) (8) = 3k [n]
 H +M  2 n+ 2  
  T

(j) Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus : [ OP3 / TP4 ]

1
k3
(1) h = + 6 [k] (k= 3 4h − 24 ) (2u + k ) 3 8 w3 − k
4 (2) w = [u] ( 2
)
2
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
40

3.1.3 Menentukan nilai suatu pemboleh ubah apabila nilai pemboleh ubah lain diberi.
(k) Selesaikan setiap yang berikut : [ OP2 / TP3 ; OP3 / TP4 ]
(1) Diberi p = 3q − 2r2. Cari
(a) nilai p apabila q = 2 dan r = −1, (4)
(b) nilai q apabila p = 3 dan r = 3. (7)
(a) (b)

w−3
(2) Diberi t = 4 , cari
v
(a) nilai t apabila w = 7 dan v = 1, (8)
(b) nilai w apabila t = 8 and v = 2. (11)
(a) (b)

100
(3) Diberi k = m − . Cari
1+ t
(a) nilai k apabila m = 85 dan t = −6, (105)
(b) nilai t apabila m = 50 dan m = 2k. (3)
(a) (b)

1
(4) Diberi L = (a + b) h. Cari
2
1
(a) nilai L apabila a = 4, b = 3a dan h = b, (48)
2
(b) nilai a apabila L = 40.5, b = 5.6 dan h = 4.5. (12.4)
(a) (b)
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
41

3.1.1 Membentuk rumus berdasarkan suatu situasi.

3.1.4 Menyelesaikan masalah yang melibatkan rumus.
(l) Selesaikan setiap yang berikut : [ OP5 / TP2 ; OP6 / TP4, TP5 ]

(1) Jussel membeli x buah kalkulator dan y bentuk jam, dia membayar RM 30 untuk sebuah kalkulator dan
RM 50 untuk sebentuk jam . Dia menjual semua kalkulator dengan harga RM 45 setiap satu dan semua jam
dengan harga RM 70 setiap satu.
(a) Ungkapkan keuntungan, P, yang diperolehinya dalam sebutan x dan y.

(b) Jika Jussel menjual 23 buah kalkulator dan 11 bentuk jam, cari jumlah keuntungan yang dia
perolehi. (565)

(2) Rajah menunjukkan sebuah pentagon.

a cm a cm

b cm b cm

c cm

(a) Ungkapkan perimeter, P, dalam sebutan a, b dan c.

(b) (i) Jika a = 35 cm, b = 15 cm dan c = 12 cm, cari perimeter pentagon itu. (112)
(ii) Jika perimeter, a dan c masing-masing ialah ialah 64 cm, 12 cm dan 10 cm, cari
nilai b. (15)

(i) (ii)

(3) Sebuah syarikat teksi mengenakan bayaran asas sebanyak RM x dan bayaran y sen untuk setiap setengah
kilometer yang dipandu. Selepas z kilometer, jumlah bayaran yang dikenakan ialah RM T .
(a) Ungkapkan T dalam sebutan x, y dan z.

(b) (i) Cari jumlah bayaran yang dikenakan bagi perjalanan sejauh 25 km dengan bayaran asas
RM 3 dan bayaran 35 sen untuk setiap setengah kilometer. (20.50)
(ii) Jika bayaran yang dikenakan ialah RM 32.10 bagi perjalanan sejauh 22 km dengan bayaran
setiap setengah kilometer 65 sen, cari bayaran asas teksi itu. (3.50)

(i) (ii)
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
42

(4) Felicity mempunyai sebidang tanah berbentuk segi empat tepat. Dia membahagikan tanah itu kepada tempat
letak kereta dan taman bunga seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.

14 cm

3m

Tempat Taman ym
letak bunga
kereta

xm

Kawasan tempat letak kereta berbentuk segi empat tepat.

(a) Ungkapkan luas kawasan untuk taman bunga, L, dalam sebutan x dan y. (L = 14y − xy + 3x)

(b) Diberi luas taman bunga dan lebar tanah itu masing-masing ialah 97 m2 dan 8 m. Cari, dalam m,
perimeter tempat letak kereta. (16)

(5) Rajah menunjukkan harga tiket bagi suatu acara sukan.

MALAYSIA GRAND PRIX 2015

SEPANG, MALAYSIA
30 – 31 MARCH 2015
Tiket :
Dewasa : RM x
Kanak-kanak : RM y

(a) Jumlah bayaran tiket bagi 2 orang dewasa dan 3 orang kanak-kanak ialah RM P. Ungkapkan
P dalam sebutan x dan y.

(b) (i) Jika harga tiket bagi seorang dewasa dan seorang kanak-kanak masing-masing ialah RM 88.50
dan RM 38.50. Cari, dalam RM, jumlah bayaran tiket. (292.50)
(ii) Jika jumlah bayaran tiket ialah RM 339.50 dan harga tiket seorang kanak-kanak adalah
separuh daripada harga tiket seorang dewasa. Cari, dalam RM, harga tiket bagi seorang kanak-
kanak. (48.50)

(i) (ii)
[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
43

Soalan PT3 @ KBAT

(1) Diberi bahawa 6y + 2x2 = 2k.

(a) Ungkapkan x dalam sebutan y dan k. (Jwp : x = k − 3 y ) [3 markah]

Jawapan :

(b) Cari nilai x apabila y = −21 dan k = 18. (Jwp : 9) [1 markah]

Jawapan :

[ OP3 / S ; OP2 / R ] - [ 2014 / CITH KPM / 9(b) ]

(2) Diberi
p = k2 m

(a) Ungkapkan m dalam sebutan p dan k. [1 markah]

Jawapan :

1
(b) Hitung nilai m apabila p = 6 dan k = . (Jwp : 24) [2 markah]
2

Jawapan :

[ OP3 / R ; OP2 / R ] - [ 2015 / SET3 / 9(c) ]

(3) Diberi :
1
k + m = h
3

(a) ungkapkan m dalam sebutan k dan h. [1 markah]

Jawapan :

(b) hitung nilai m apabila k = −12 dan h = 5. (Jwp : 9) [2 markah]

Jawapan :

[ OP3 / R ; OP2 / R ] - [ 2015 / SET2 / 9(c) ]

[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
44

(4) Rajah menunjukkan sebuah segi empat sama, EFGH dan sebuah bulatan dengan jejari j dan pusat O.

E F

j cm
x cm O

H G

(a) Ungkapkan luas kawasan berlorek, A, dalam sebutan j, x dan .

22
(b) Seterusnya, hitung nilai A apabila j = 3.5 cm dan x = 20 cm. [ Guna  = ]. (Jwp : 361.5)
7
[3 markah]
Jawapan :
(a)

(b)

[ OP5 / R ; OP2 / R ] - [ 2017 / SET3 / 6(c) ]

(5) Rajah menunjukkan harga sayur-sayuran di gerai Mohan pada suatu hari tertentu.

Lobak merah Kobis Bayam

RM 4.50 per kg RM 3.50 per kg RM 2.00 per kg

(a) Jumlah jualan pada hari itu ialah RM y. Jika p kg lobak merah, q kg kobis dan r kg bayam telah
dijual, ungkapkan y dalam sebutan p, q dan r. [1 markah]
(b) Mohan telah menjual 10 kg lobak mereh dan 3 kg kobis. Jika jumlah jualan ialah RM 88.50, hitung
jisim, dalam kg, bayam yang dijual. (Jwp : 16.5) [2 markah]

Jawapan :

(a)

(b)

[ OP5 / R ; OP3 / S ] - [ 2016 / SET1 / 8(c) ]

[ JABATAN PENDIDIKAN SABAH ] [ MATEMATIK TINGKATAN 2 ]
45

(6) Rajah menunjukkan tawaran perkhidmatan oleh sebuah syarikat telekomunikasi.

Maju Comm Sdn Bhd

Bayaran minimum bulanan = RM 40

SMS : 20 sen per mesej
Panggilan : 15 sen per minit

(a) Pada suatu bulan tertentu, jumlah bayaran ialah T. Jika x sms dihantar dan y minit panggilan dibuat,
ungkapkan T dalam sebutan x dan y. [1 markah]
(b) Dalam bulan Jun, Ali perlu membayar RM63. Jika Ali menghantar 25 SMS, berapa minit panggilan
yang dibuat oleh Ali ? (Jwp : 120) [2 markah]
Jawapan :

(a)

(b)

[ OP5 / R ; OP3 / S ] - [ 2016 / SET3 / 8(c) ]

(7) Rajah menunjukkan indeks jisim badan.

w
M =
h2
Petunjuk :
M = Indeks jisim badan
w = Berat (kg)
h = Tinggi (m)

(a) Ungkapkan jisim, dalam sebutan indek jisim badan, dan tinggi.
(b) Ani menghadapi obesiti. Jisimnya ialah 85.5 kg dengan ketinggian 1.5 m. Dia dinasihatkan untuk
menurunkan indeks jisim badannya kepada 26.0. Hitung jisim, dalam kg, yang perlu
dikurangkan. (Jwp : 27) [3 markah]
Jawapan :

(a)

(b)

[ OP3 / R, S ] - [ 2016 / SET2 / 8(c) ]

\