ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΟ 33

Ακαδημαϊκό Έτος: 2019-2020

Τέταρτη Γραπτή Εργασία

«Ποια η σημασία της δημιουργίας της ενιαίας αγοράς για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής
ολοκλήρωσης;»

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΕΛΕΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

Α.Μ.: 61257

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ - ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΥΜΟΥΡΗΣ

ΜΑΙΟΣ 2020

1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………………..σελ.3

Β. ΠΕΡΙ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

1. Ιστορική Αναδρομή…………………………………..σελ.3
2. Οι τέσσερις ελευθερίες ………………………………….σελ.6
3. Επιτεύγματα- Οικονομική Ολοκλήρωση……………σελ.7
4. Ρυθμιστική Πολιτική …………………………………σελ.9
5. Συνέπειες Οικονομικής Ολοκλήρωσης………………σελ.10

Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ……………σελ.11

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………..σελ.12

2
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η κοινή αγορά δρομολογήθηκε με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1958 με βασικό

στόχο την άρση των εμπορικών φραγμών μεταξύ των κρατών μελών προκειμένου να
επιτευχθεί, αφενός, αύξηση της οικονομικής ευημερίας αλλά και εγγύτερη
αλληλεπίδραση μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών.

Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη του 1986 συμπεριέλαβε στη Συνθήκη για την
Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ως στόχο την εγκαθίδρυση της εσωτερικής
αγοράς ορίζοντας την ως «ένα χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα μέσα στον οποίο
εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των προσώπων, των
υπηρεσιών και των κεφαλαίων». Αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας είναι η
Ενιαία Εσωτερική Αγορά και η συμβολή αυτής στην Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση.

Β. ΠΕΡΙ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

1.Ιστορική Αναδρομή

H ιδρυτική συνθήκη της ΕΟΚ το 1957 στη Ρώμη έθεσε ως κομβικούς στόχους
την δημιουργία μιας τελωνειακής ένωσης και μιας κοινής αγοράς. Τα κράτη –μέλη
όφειλαν, έπειτα από μια μεταβατική περίοδο δωδεκαετούς διάρκειας, να
απελευθερώσουν τη διακίνηση των προϊόντων, των προσώπων και των υπηρεσιών.
Ωστόσο, όταν η χρονική αυτή περίοδος παρήλθε , τα εμπόδια όσον αφορά τις
εμπορικές συναλλαγές , τη μετακίνηση των πολιτών και την παροχή υπηρεσιών
μεταξύ των κρατών –μελών παρέμειναν αν και κατάφερε να ολοκληρωθεί επιτυχώς η
άρση των τελωνειακών δασμών και να δημιουργηθεί ένα κοινό τελωνειακό
δασμολόγιο με τα τρίτα κράτη.(Αργυρός,2015,σ.14-15)

Η αδυναμία ολοκλήρωσης της ενοποίηση της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς

από την ΕΟΚ συνέπεσε με δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο

3
όπως η αποδόμηση του συστήματος Bretton-Woods και η διεθνής κερδοσκοπία που
ακολούθησε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι δύο πετρελαϊκές κρίσεις του 1973
και 1979 δημιούργησαν επίσης μεγάλα προβλήματα στις ευρωπαϊκές οικονομίες. Ως
εκ τούτου, η διαδικασία υλοποίησης μιας κοινής αγοράς όχι μόνο έμεινε στάσιμη
αλλά κινδύνεψε να εγκαταλειφθεί.(Λάβδας,2002, σ.101,Αργυρός,2015,σ.15)

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η Ευρώπη αντιμετώπιζε υψηλά επίπεδα
ανεργίας , μειωμένη ανταγωνιστικότητα στις διεθνείς αγορές και περιορισμένη
παραγωγικότητα εν συγκρίσει με τους ανταγωνιστές της. Όλα αυτά τα δεδομένα
καθιστούσαν αναγκαίο ένα καινοτόμο αναπτυξιακό μοντέλο για την ευρωπαϊκή
οικονομία με το οποίο θα ήταν εφικτή η αναδιάρθρωση του παραγωγικής δυναμικής
και η απρόσκοπτη εσωτερική διακίνηση στην ευρωπαϊκή αγορά.

Τον Ιούνιο του 1985 η Επιτροπή, με την έκδοση της Λευκής Βίβλου, προσδιόρισε
ένα χρονοδιάγραμμά δράσεων βάση του οποίου η ολοκλήρωση της εσωτερικής
αγοράς θα μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί στις 31 Δεκεμβρίου 1992. Οι
συγκεκριμένες δράσεις είχαν τρείς βασικούς άξονες: την κατάργηση των φυσικών
φραγμών με την άρση των τελωνειακών ελέγχων και των τεχνικών εμποδίων ως προς
το εμπόριο και την κατάργηση των φορολογικών εμποδίων. Για το σκοπό αυτό
αναγνωρίστηκαν αμοιβαία εθνικοί κανόνες και ορίστηκε εξίσωση εθνικών
συντελεστών ΦΠΑ.(Καζάκος,2004,σ.243-244,251-253,259-265.Αργυρός, σελ.15-
16,Πασκαλ,2017,παρουσιαση ) .

Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη που υιοθετήθηκε το 1986 διευκόλυνε την υλοποίηση

των στόχων της Λευκής Βίβλου. Εισήγαγε την ειδική πλειοψηφία στη λήψη
αποφάσεων στο Συμβούλιο προκειμένου να είναι εφικτή η εναρμόνιση των εθνικών
κανόνων , να εγκαθιδρυθεί και να λειτουργήσει η εσωτερική αγορά. Με τον τρόπο
αυτό η λήψη μέτρων εναρμόνισης προς όφελος του ενοποιητικού εγχειρήματος της
ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς γινόταν απλούστερη καθώς αγκυλώσεις και
εκβιασμοί καταργούνταν.(Nugent,2004, σ.94-96)

Η ΕΕΠ που στόχευε και αυτή ,όπως και η Κοινότητα, στην ενοποίηση της κοινής
αγοράς τη μετονόμασε σε «ενιαία» ή «εσωτερική», επαναλαμβάνοντας τις τέσσερις
ελευθερίες και υποχρεώνοντας την Κοινότητα να πράξει τα δέοντα προκειμένου η
εσωτερική αγορά να ολοκληρωθεί έως το 1992.(Χριστοδουλίδης,2001,σ.120-121,
Λάβδας,2002,σ.113,116)

4
 To 1992 η συνθήκη του Μάαστριχτ ανέδειξε νέα πεδία κοινών πολιτικών. Σε
οικονομικό επίπεδο δημιουργήθηκε η Οικονομική Νομισματική Ένωση η οποία
εισήγαγε ως ενιαίο νόμισμα το ευρώ. Η θεμελίωση της ΟΝΕ κρίθηκε απαραίτητη
καθώς μία ενιαία εσωτερική αγορά απαιτούσε και ενιαίο νόμισμα που θα προστάτευε
την ευρυθμία της από τις διακυμάνσεις των εθνικών νομισμάτων.(Nugent . 2004,
σ.107) Έτσι, η οικονομική σύγκλιση των κρατών-μελών, οι κοινές κρατικές πολιτικές
σε οικονομικό επίπεδο , η νομισματική ένωση βάση κοινού νομίσματος και η ίδρυση
της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μιας κοινής νομισματικής αρχής, αποτέλεσαν
βασικούς άξονες της ΟΝΕ.

Σημαντικές τροποποιήσεις αναφορικά με τις διατάξεις που σχετίζονταν με την

κινητικότητα των κεφαλαίων ακολούθησαν. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η
ΕΕΠ έθετε, με την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, ένα μακροοικονομικό στόχο
ενώ αντίστοιχα η συνθήκη του Μάαστριχτ έθετε ένα μικροοικονομικό στόχο με τη
δημιουργία της ΟΝΕ.(Λάβδας,2002,σ.114-115, Αργυρός,2015,σ.17).

Οι συνθήκες του Άμστερνταμ, της Νίκαιας, και της Λισαβόνας επέφεραν

μεταβολές Θεσμικής και πολιτικής φύσεως. Ως προς τη διαδικασία ολοκλήρωσης της
ενοποίησης της ευρωπαϊκής αγοράς, η αυξημένη συμμετοχή του ευρωπαϊκού
κοινοβουλίου στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων μετέβαλλε την πολιτική
δυναμική σε ευρωπαϊκό επίπεδο αφού η πλειοψηφία των μελών υποστήριζαν με ζέση
την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς και την ευρωπαϊκή ενοποίηση
εν γένει.

Ένας Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης χωρίς εσωτερικά σύνορα

εγκαθιδρύεται και «εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων σε
συνδυασμό με κατάλληλα μέτρα όσον αφορά τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα,
το άσυλο, τη μετανάστευση και την πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας».
Υιοθετείται επίσης ένας Χάρτης Θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
ο οποίος αρχικά δεν είχε δεσμευτικό χαρακτήρα ωστόσο αυτό μεταβλήθηκε με τη
συνθήκη της Λισαβόνας.( Αργυρός , 2015,σ.17)

2. Οι τέσσερις ελευθερίες

5
 To πρωτογενές δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει σε σχέση με την
εσωτερική αγορά τέσσερις μορφές οικονομικής ελευθερίας που συνιστούν
δικαιώματα των πολιτών: την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων, την ελεύθερη
κυκλοφορία προσώπων, την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και την ελεύθερη κίνηση
κεφαλαίων.(Αργυρός, 2015,σ.12)

Η ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών ενεργοποιήθηκε την 1η Ιουλίου 1968 με

την άρση των τελωνειακών δασμών ή των ποσοτικών περιορισμών. Οι αρχές της
αμοιβαίας αναγνώρισης, η εξάλειψη των φυσικών και των τεχνικών εμποδίων και της
προώθησης της τυποποίησης συνέβαλλαν στην περαιτέρω ενοποίηση .
(Κωνσταντινιδης,2008,σ.240-247, (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χχ).)
Η ελεύθερη μετακίνηση των εργαζομένων αφορά στα δικαιώματα τους για
μετακίνηση, είσοδο, διαμονή και εργασία τόσο αυτών όσο και των οικογενειών τους
σε άλλο κράτος μέλος και το δικαίωμα τους να απολαμβάνουν ίση μεταχείριση με
τους υπηκόους του κράτους αυτού.

Σε ορισμένες χώρες ισχύουν κάποιοι περιορισμοί που αφορούν τους πολίτες

κρατών που προσχώρησαν σχετικά πρόσφατα στην ΕΕ. Με τη συγκεκριμένη
ελευθερία καταργείται κάθε διάκριση λόγω ιθαγένειας μεταξύ των εργαζομένων των
κρατών μελών ως προς την απασχόληση, την αμοιβή, και τις γενικότερες συνθήκες
απασχόλησης και εργασίας.(Κωνσταντινίδης,2008,248-263, (Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο, χχ).

Η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών αφορά όλες τις υπηρεσίες που παρέχονται με

αμοιβή και διέπονται από τις διατάξεις περί ελεύθερης κυκλοφορίας των
εμπορευμάτων, των κεφαλαίων και των προσώπων. Κάθε πρόσωπο που παρέχει μια
υπηρεσία μπορεί , για το σκοπό αυτό να ασκήσει προσωρινά τη δραστηριότητα του
στο κράτος όπου παρέχεται η υπηρεσία, υπό τις ίδιες προϋποθέσεις που επιβάλλει το
εν λόγω κράτος στους δικούς του υπηκόους.
Εξαιρείται από τη ΣΛΕΕ η ελευθερία εγκαταστάσεως και παροχής υπηρεσιών
που συνδέονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας. Οι εξαιρέσεις εξουσιοδοτούν
κράτη μέλη να αποκλείσουν την παραγωγή ή την εμπορία πολεμικού υλικού και να
διατηρήσουν κανόνες που αφορούν ειδικά αλλοδαπούς υπηκόους για λόγους

6
δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας.
(κωνσταντινίδης,2008,σ.263-268, (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χχ)
Η Συνθήκη της Ρώμης κατοχύρωσε, επίσης, την ελεύθερη κυκλοφορία
κεφαλαίων. Η απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων στο εξωτερικό της Ένωσης
έγινε σχεδόν συγχρόνως σε μια παγκόσμια τάση διευκόλυνσης των διακρατικών
ροών. Αποτέλεσμα ήταν μια ραγδαία άνοδο της κίνησης κεφαλαίου σε παγκόσμιο
επίπεδο. (Κωνσταντινίδης,2008, σ.273, (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χχ).)

3. Επιτεύγματα- Οικονομική Ολοκλήρωση

Η οικονομική ολοκλήρωση είναι μία διαδικασία κατά την οποία αίρονται
όλα τα εμπόδια και οι περιορισμοί σχετικά με τη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών
όπως επίσης και την κινητικότητα των συντελεστών παραγωγής ,μεταξύ δύο ή
περισσότερων κρατών. Οι εθνικές αγορές των κρατών που συμμετέχουν ενοποιούνται
και μια αγορά μεγαλύτερου μεγέθους προκύπτει στα πλαίσια της οποίας
επιτυγχάνονται οικονομίες με καλύτερα αναπτυσσόμενες παραγωγικές δυνάμεις. Η
οικονομική ολοκλήρωση κατορθώνει την αύξηση της ευημερίας των κρατών που
επιχειρούν οικονομική συνεργασία.(Αργυρός, 2015,σελ.13)

Η κοινή αγορά, επιτυγχάνεται το 1968 οπότε και θεσπίζονται η τελωνειακή

ένωση, η κατάργηση των ποσοστώσεων, η ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών και
των εργαζομένων καθώς και ο ΦΠΑ που ευθύνεται για τη μερική φορολογική
εναρμόνιση το 1970.

Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη του 1987 όρισε ως καταληκτική ημερομηνία

ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς την 31η Δεκεμβρίου 1992 και ισχυροποίησε το
μηχανισμό λήψης αποφάσεων για θέματα της εσωτερικής αγοράς. Καθιέρωσε
,επίσης, την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία για το κοινό δασμολόγιο, την ελεύθερη
παροχή υπηρεσιών, την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων και τη σύγκλιση των
εθνικών νομοθεσιών.( (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χχ).

Η ευημερία και η ολοκλήρωση της οικονομίας της ΕΕ εξαρτάται εν πολλοίς

από την εσωτερική αγορά τα κατοπινά χρόνια. Το διάστημα 2003-2010 τέθηκε στο
επίκεντρο , μέσω μιας νέας στρατηγικής για την εσωτερική αγορά, η απρόσκοπτη

7
διακίνηση αγαθών και παροχή υπηρεσιών, ο περιορισμός των επιπτώσεων των
φορολογικών φραγμών και η απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου. Σημαντική
πρόοδος παρατηρήθηκε και στους τομείς των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών,
ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και ταχυδρομικών υπηρεσιών. (Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο, χχ).

Η Επιτροπή με ανακοίνωση που φέρει τον τίτλο «Καλύτερη διακυβέρνηση για

την ενιαία αγορά» πρότεινε οριζόντια μέτρα με έμφαση σε σαφείς και ρεαλιστικές
νέες ρυθμίσεις, στην όσο το δυνατό καλύτερη διαχείριση των διαθέσιμων
τεχνολογικών πόρων διευκολύνοντας την άσκηση των δικαιωμάτων σχετικά με την
ενιαία αγορά και τη δημιουργία εθνικών εποπτικών και ελεγκτικών κέντρων σε
ετήσια βάση στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού εξαμήνου. (Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο, χχ).

Τον Οκτώβριο του 2012, παρουσιάστηκε από την επιτροπή η Δεύτερη Πράξη
για την Ενιαία Αγορά με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη αυτής και την αξιοποίηση
του δυναμικού που παρέμενε ανεκμετάλλευτο. Η πράξη όριζε 12 βασικές δράσεις που
τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έπρεπε να υιοθετήσουν και αφορούσαν τέσσερις
βασικούς κινητήριους μοχλούς για την προώθηση της ανάπτυξης, της απασχόλησης
και της εμπιστοσύνης. Αυτοί ήταν τα ολοκληρωμένα δίκτυα , διασυνοριακή
κινητικότητα φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, η ψηφιοποίηση της οικονομίας
και της αγοράς, η ενίσχυση της συνοχής κα των οφελών για τους καταναλωτές.
(Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χχ).

Καταληκτική προθεσμία για την υποβολή αυτών των νομοθετικών και όχι
μόνο προτάσεων ήταν το τέλος του 2013. Το 2015, η Επιτροπή με ανακοίνωση που
τιτλοφορείται ως «Αναβάθμιση της ενιαίας αγοράς: περισσότερες ευκολίες για τους
πολίτες και τις επιχειρήσεις» επιχείρησε να εξασφαλίσει σαφή αποτελέσματα σχετικά
με καθημερινότητα των πολιτών, τη δημιουργία ευκαιριών για καταναλωτές,
επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Επιδίωκε επίσης, την τόνωση των επενδύσεων, τη
βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Παράλληλος στόχος ήταν η απρόσκοπτη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας
όπως και η διευκόλυνση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού. (Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο, χχ)

8
 4.Ρυθμιστική Πολιτική

Η ΕΕ παράγει ρυθμιστικές πολιτικές δύο τύπων. Τις πολιτικές αρνητικής

ολοκλήρωσης που περιλαμβάνουν την απεμπόληση των φραγμών στον τομέα του
ανταγωνισμού και του διεθνούς εμπορίου και τις πολιτικές θετικής ολοκλήρωσης με
τη θέσπιση νέων Ευρωπαϊκών ρυθμίσεων. Οι πολιτικές αρνητικής ολοκλήρωσης
εσωκλείουν την εγκαθίδρυση της εσωτερικής αγοράς και τις πολιτικές ανταγωνισμού.
Συχνά θεωρείται υπερισχύει η απορρυθμιστική δυναμική τους έναντι της ρυθμιστική.
(Glencross, 2015, σ.221, Άνδρέου,2014, παρουσίαση)

Η εσωτερική αγορά έχει μεταβάλλει εκ βάθρων την αλληλεπίδραση κράτους

και αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς έχει τη δυνατότητα απορρύθμισης αλλά
και αναρρύθμισης των αγορών. Αναλυτικότερα, ως προς τις δημόσιες προμήθειες οι
κυβερνήσεις δεν εξουσιοδοτούνται να ευνοούν εγχώριες επιχειρήσεις. Ως προς την
ελεύθερη μετακίνηση προσώπων το δικαίωμα μετεγκατάστασης επεκτείνεται και
αναγνωρίζεται και σε μη εργαζόμενους. Διασφαλίζεται η διακρατική και αμοιβαία
αναγνώριση εκπαιδευτικών , επαγγελματικών και τεχνικών προσόντων με
σημαντικούς περιορισμούς στις πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης των κρατών
μελών.

Καθιερώνονται επίσης , νομικά δικαιώματα αναφορικά με την εκπαίδευση και

κατάρτιση , την υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική πρόνοια. Επιπλέον,
προωθούνται νέες ρυθμιστικές πολιτικές για την απασχόληση , την κοινωνική και
περιβαλλοντική πολιτική , την ανάπτυξη πολιτικών δαπανών, την πολιτική συνοχή,
την έρευνα και την τεχνολογία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δρομολογείται , επίσης , η
δημιουργία Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, μέσω της οποίας συντονίζονται
αποτελεσματικά οι εθνικές οικονομικές και πολιτικές πολιτικές.(Glencross,2015,
σελ.221-223,226 , Ανδρέου,2014,παρουσίαση)

4.Συνέπειες Οικονομικής Ολοκλήρωσης

Η δημιουργία της εσωτερικής αγοράς είχε συνέπειες βασισμένες στα

μικροοικονομικά μεγέθη που αφορούν στην κατάργηση των περιορισμών σχετικά με
το εμπόριο με αποτέλεσμα χαμηλότερο κόστος παραγωγής από την
αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των οικονομιών κλίμακας.

9
 Οι οικονομίες αυτές είναι συνυφασμένες με το μέγεθος των παραγωγικών
μονάδων και των επιχειρήσεων. Η μείωση του κόστους παραγωγής συνεπάγεται
μείωση τιμών και άρα αύξηση της ευημερίας των καταναλωτών. Η μείωση αυτή
οδηγεί επιπλέον, σε αύξηση της εσωτερικής και εξωτερικής ζήτησης συνεπώς ο όγκος
παραγωγής σημειώνει αύξηση όπως επίσης και ο ανταγωνισμός. Πρέπει να
σημειωθεί ότι απόρροια της αύξησης αυτής είναι η άνοδος της αποτελεσματικότητας
των επιχειρήσεων, ο εξορθολογισμός της οργανωτικής τους δομής, αλλά και η
επιτάχυνση των καινοτομιών σε προϊόντα και παραγωγικές διαδικασίες.

Στο μακροοικονομικό επίπεδο οι συνέπειες της ολοκλήρωσης της εσωτερικής

αγοράς αφορούν την απασχόληση, την ανεργία, τα δημοσιονομικά μεγέθη, τις ροές
εμπόρου , το γενικό επίπεδο των τιμών και τον ρυθμό πληθωρισμού, το ισοζύγιο
πληρωμών και τις μεταβολές του ΑΕΠ.(Καζάκος,2004,σελ.269-275,
Αργυρός,2015,σελ.14)

Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

10
 Η ΕΕ συνιστά ,πια, μια πλήρως ανεπτυγμένη Οικονομική Ένωση με όλα
εκείνα τα χαρακτηριστικά μιας ενιαίας αγοράς αγαθών , υπηρεσιών και παραγωγικών
συντελεστών εναρμονισμένα σε μια κοινή οικονομική πολιτική. Η αποτίμηση της
Ενιαίας αγοράς επιδεικνύει αρκετές θετικές πλευρές αλλά και αρνητικές , ιδιαίτερα σε
κρίσιμες περιόδους . Κάποια ζητήματα δύναται να αποδοθούν εξολοκλήρου στην
ενοποιητική διαδικασία ενώ άλλα προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση και η
Ευρώπη αδυνατεί να αντιδράσει. Τα προβλήματα ιδιαιτέρως , της κρίσης του 2008
αλλά και η τρέχουσα υγειονομική κρίση καθώς και οι ευρύτερες ανησυχίες έχουν
οδηγήσει και ε έντονα αντιευρωπαϊκά αισθήματα.(Τσιπούρη,2015,σελ.75-76)

Παρά την όποια πρόοδο , σημειώνονται πολλές αστοχίες και παραβάσεις που
πρέπει να διευθετηθούν. Την ίδια στιγμή, οι ταχύτατοι ρυθμοί της εξάπλωσης της
παγκοσμιοποίησης αποδυναμώνουν την ενιαία αγορά από τα πλεονεκτήματα της
καθώς σταδιακά ενοποιείται η παγκόσμια αγορά. Είναι σαφές ότι πρόκειται για αγορά
δυναμική που είναι αναγκαίο να αναπροσαρμόζεται συνεχώς. Η πλήρης
απελευθέρωση απαιτεί ένα ρυθμιστικό πλαίσιο προς αποφυγή δημιουργίας
γραφειοκρατίας, που θα οδηγήσει σε εντονότερο ευρωσκεπτικισμό.
(Τσιπούρη,2015,σελ.75-76)

11
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 Glencross A., Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, εκδ. Σιδέρης, Αθήνα 2015
 Henig, S, Η ενοποίηση της Ευρώπης. Από τη διχόνοια στην Ομόνοια, ΕΑΠ. Πάτρα,
2002
 Nugent, N., Πολιτική και διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Σαββάλας. Αθήνα
2004
 Αργυρός, Γ., Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Εσωτερικής Αγοράς: Οι Θεμελιώδεις
Οικονομικές Ελευθερίες, ΣΕΑΒ,2015
 Καζάκος, Π., Η Ολοκλήρωση της Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο
Μαραβέγιας,Ν.-Τσινισιζέλης , Μ., Η Ολοκλήρωση της Ευρωπαικής Ένωσης.
Θεσμικές Πολιτικές και Οικονομικές Πτυχές, Θεμέλιο,2004
 Κωνσταντινίδης, Ε., Εσωτερική Αγορά , Οικονομική Νομισματική Ένωση,
Δημοσιονομική Πολιτική, στο Η Ευρωπαική Ένωση την Αυγή της Τρίτης Χιλιετίας:
Θεσμοί, Οργάνωση και Πολιτικές, ΕΑΠ, Πάτρα 2008
 Λάβδας, Κ., Δημιουργία και εξέλιξη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ΕΑΠ .
Πάτρα,2002
 Τσιπούρη,Λ., Ευρωπαική Οικονομική Ενοποίηση. Μεταξύ σφύρας και άκμονος,
Αθήνα: ΕΚΠΑ-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης,2015
στο http://ebooks.epublishing.ekt.gr/index.php/econ/catalog/book/3
 Χριστοδουλίδης, Θ., Από την Ευρωπαϊκή ιδέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
Σιδέρης, Αθήνα 2001

12
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

 Ευρωπαικό Κοινοβούλιο,χχ, Θεματολογικά Δελτία για την Ευρωπαική Ένωση, «Η

εσωτερική αγορά: γενικές αρχές». Διαθέσιμο στο :
https://www.europarl.europa.eu/factsheets/el/sheet/33/%CE%B7-%CE%B5%CF
%83%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B1%CE
%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1-%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE
%B5%CF%82-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CF%82 (ημ.πρόσβασης
20/04/2020)

 Γεώργιος Ανδρέου. «Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εσωτερικήαγορά της

Ευρωπαϊκής Ένωσης». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη 2014
Διαθέσιμο στο :
https://opencourses.auth.gr/modules/document/file.php/OCRS394/%CE%A0%CE
%B1%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE
%B9%CF%82/%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE
%B1%2002%20%CE%97%20%CE%B5%CF%83%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%81%CE
%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC%20%CF
%84%CE%B7%CF%82%20%CE%95%CE%95.pdf (ημ.πρόσβασης 15/04/2020)
 Ευρωπαική Επιτροπη , Φοντέν Πασκαλ,2017, η Ευρώπη σε 12 μαθήματα , ,
(παρουσίαση) Υπηρεσία εκδόσεων Ευρωπαικής Ένωσης
Διαθέσιμο στο :
https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/a5ba73c6-3c6a-11e8-b5fe-
01aa75ed71a1 (ημ.πρόσβασης 28/04/2020)

13