ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΟ 33

Ακαδημαϊκό Έτος: 2019-2020

Δεύτερη Γραπτή Εργασία

«Πότε έγινε η πρώτη μεγάλη αναθεώρηση των ιδρυτικών συνθηκών των Ευρωπαϊκών
Κοινοτήτων και γιατί καθυστέρησε η θέση της σε ισχύ; Ποιοι παράγοντες προσδιόρισαν την
αναθεώρηση αυτή και ποια υπήρξε η συμβολή της στην εξέλιξη του εγχειρήματος της
Ευρωπαϊκής ενοποίησης;»

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΕΛΕΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

Α.Μ.: 61257

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ - ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΥΜΟΥΡΗΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2020

1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………………..σελ.3

Β. Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΔΡΥΤΙΚΏΝ

ΣΥΝΘΗΚΩΝ………………………………………………………………..σελ.3

Γ.ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Ε.Ε.Π ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ……………………………………………….σελ.7

Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ………………………………σελ.9

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………..σελ.10

2
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι τρεις ευρωπαϊκές κοινότητες κατάφεραν να λειτουργήσουν επιτυχώς κατά

τα πρώτα έτη και να οδηγήσουν σε καινοφανή πρότυπα συνεργασίας τα κράτη μέλη
τους. Εν συνεχεία, διαδοχικές κρίσεις παρεμπόδισαν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Ωστόσο, η ανάγκη για επέκταση, ενίσχυση και προβολή του δημοκρατικού
χαρακτήρα της κοινότητας έθεσαν τις ιδρυτικές συνθήκες υπό αναθεώρηση και
συμπλήρωση από μεταγενέστερες.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να εκθέσει τους λόγους για τους οποίους

καθυστέρησε η αναθεώρηση των ιδρυτικών συνθηκών, τους παράγοντες που
συνετέλεσαν σε αυτή την αναθεώρηση αλλά και τη συμβολή που αυτή είχε στην
εξέλιξη του εγχειρήματος της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Α. Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΔΡΥΤΙΚΏΝ

ΣΥΝΘΗΚΩΝ

Η ΕΟΚ κατά τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της κατάφερε μία σειρά από
θετικά αποτελέσματα όπως να απεμπολήσει τους τελωνειακούς δασμούς, να
σημειώσει πρόοδο στην άρση άλλων περιορισμών όσον αφορά τις συναλλαγές, να
σημειώσει αναδιάρθρωση στον τομέα της βιομηχανίας και να αυξήσει την
παραγωγή. Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 μέχρι και το τέλος της
δεκαετίας του 1970 μια σειρά από γεγονότα, με κορύφωση την εκτόξευση των τιμών
του πετρελαίου το 1973, την αναβίωση των εθνικισμών και το ψυχροπολεμικό κλίμα,
διατάραξαν την πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης.(Nugent ,2004, σ. 81, 84-86)

H Βρετανία ήταν η μοναδική χώρα που , στα τέλη της δεκαετίας του 1950,
βρισκόταν, οικειοθελώς, εκτός των Κοινοτήτων καθώς αμφέβαλλε για την επιτυχία
των ενοποιητικών πρωτοβουλιών(Ηenig,2002,σ.32).. Το 1960, με τη συνθήκη της
Στοκχόλμης αντέδρασε στην ίδρυση της Ευρωπαικής Ζώνης Ελεύθερων
Συναλλαγών(ΕΖΕΣ), μιας πιο χαλαρής και εναλλακτικής ευρωπαϊκής συνεργασίας.
(Λάβδας, 2002, 84-85, εναλ.διδακτικό υλικό κεφ,1, σ. 7) Η στάση της άρχισε να

3
μεταβάλλεται τα κατοπινά χρόνια γεγονός που οδήγησε σε μια σειρά από αιτήσεις
ένταξης στην Κοινότητα, οι οποίες έρχονταν αντιμέτωπες με τα βέτο του Γάλλου
Προέδρου , Charles De Gaulle. (Xριστοδουλίδης,2001,78). Επιφυλακτική υπήρξε
κατά τα πρώτα χρόνια και η Γαλλία εξαιτίας της δυσπιστίας του πρόεδρου De Gaulle
απέναντι σε διεθνείς συσσωματώσεις με υπερεθνικά χαρακτηριστικά, τα οποία έθεταν
σε κίνδυνο τη γαλλική κυριαρχία.(Νugent,2004, 63).

Το διάστημα 1958-1969 τα μέλη της κοινότητας εστίασαν στην τομεακή

προσέγγιση διότι έτσι επιτυγχανόταν ολοένα και βαθύτερη ενοποίηση . Ο De Gaulle
υποστηρικτής του διακυβερνητισμού των θεσμικών οργάνων αλλά και του τρόπου
λειτουργίας των Κοινοτήτων ήταν καχύποπτος απέναντι στην ενδυνάμωση της
Επιτροπής.(Λάβδας,2002,σ.86)

Σε μία προσπάθεια ανάδειξης της χώρας του ως υπέρτατης ευρωπαϊκής

δύναμης(Λάβδας,2002,σ. 86), ο De Gaulle έπεισε τους ομολόγους του, στη σύνοδο
που πραγματοποιήθηκε το 1961 στο Παρίσι, να δημιουργήσουν μια επιτροπή για την
πολιτική οικοδόμηση της Ηπείρου. Ο Christian Fouchet, γάλλος διπλωμάτης και
πρόεδρος της συνόδου, έφερε ένα σχέδιο για τη δημιουργία μιας ένωσης κρατών
σχετικής με την εξωτερική πολιτική και την άμυνα.(Χριστοδουλίδης,2001,σ.71-72)
Στις 18 Ιανουαρίου, ένα άλλο σχέδιο, που απέβλεπε και στην οικονομική ενοποίηση,
κατατέθηκε αμφισβητώντας τους κοινοτικούς θεσμούς αλλά δεν ευοδώθηκε.

Λόγω της αποτυχίας του σχεδίου Fouchet, η Γαλλία αναίρεσε την

ενοποιητική δύναμη του κοινοτικού μορφώματος και επιβεβαίωσε τη δυναμική της
εθνικής ταυτότητας. Οι ενστάσεις της αφορούσαν τη χρηματοδότηση της Κοινής
Αγροτικής Πολιτικής, τις εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την εδραίωση
ιδίων πόρων της κοινότητας και την καθιέρωση της αρχής της πλειοψηφίας όσον
αφορά τη λήψη αποφάσεων.

Ο συμβιβασμός του Λουξεμβούργου, που συνιστά διευθέτηση σύμφωνα με τις

γαλλικές απόψεις, σηματοδότησε τη λήξη της κρίσης και προώθησε τη δημιουργία
μιας κοινής αγοράς αγροτικών προϊόντων. Η αρχή της ομοφωνίας παρέμεινε ισχυρή,
έπειτα και από απαίτηση του De Gaulle, έναντι της επικράτησης της αρχής της
ειδικής πλειοψηφίας. Παρέμεινε , επίσης, ισχυρό και το δικαίωμα του Βέτο.
(Χριστοδουλίδης,2001,σ 74-76, Λάβδας,2002,σ.91 ,92). Η στάση της Γαλλίας
άλλαξε επί προεδρίας του Pompidou.(Λάβδας,2002,σ. 93, Ηenig,2002, σ. 67).

4
 Η σύνοδος της Χάγης το 1969 θεμελίωσε το μέλλον της ενοποίησης και της
οικονομικής και νομισματικής ένωσης η οποία θα προέκυπτε από διαδικασίες
οικονομικής και νομισματικής ολοκλήρωσης και θα προωθούσε ,παράλληλα, και
την πολιτική ενοποίηση. Με απώτερο σκοπό την επικράτηση κοινού νομίσματος τον
Οκτώβριο του 1970 η επιτροπή έθεσε υπό εξέταση μία έκθεση που απέβλεπε στη
δημιουργία της ΟΝΕ.(Λαβδας,2002,σ. 93,Χριστοδουλίδης,2001,σελ.85-87, 91,
Χατζηβασιλείου,2004,σ. 466)

Η συμφωνία της Χάγης επέτρεψε σε νέα χώρες να εισέλθουν στην κοινότητα.

Η πρώτη φάση αυτής της διαδικασίας ολοκληρώθηκε το 1971 με την ένταξη της
Βρετανίας, της Δανίας, και της Ιρλανδίας. Η κοινότητα ισχυροποιήθηκε αλλά οι
διαφορές ανάμεσα στους νεοεισερχόμενους και τους έξι δεν επιλύθηκαν.
(Glencross,2015,σ. 128, Henig,2002,σ. 71).

Ο Συμβιβασμός του Λουξεμβούργου ,παρόλο που περιορίστηκε με την

αναχώρηση του De Gaulle, επικαλείτο συχνά από τη Βρετανία, η οποία
χρησιμοποιούσε τις θέσεις που αυτός προέβλεπε περί ομοφωνίας και δημιουργούσε
προβλήματα στη λήψη αποφάσεων.(Λάβδας,2002,σ. 95-96)

Η δεκαετία του 1970 ήταν πολύ δύσκολη. Η παρατεταμένη κρίση του

δολαρίου συνέβαλλε στην περαιτέρω ενοποίηση και την επιβολή ελέγχου. Το 1971 ο
Αμερικανός πρόεδρος Nixon έπαψε τη μετατροπή του δολαρίου σε χρυσό με
αποτέλεσμα το σύστημα Bretton-Woods να αποδομηθεί και η οικονομική ισχύς των
Ηνωμένων Πολιτειών να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Η διακίνηση μαύρου χρήματος σε
διεθνές επίπεδο πίεζε στις ισοτιμίες του συναλλάγματος , συνεπώς η διατήρηση τους
σε σταθερά επίπεδα ήταν αδύνατη.(Henig,2002,σ.73, Χριστοδουλίδης,2001, σ. 89-90,
Glencross,2015,σ. 130)

Στο ήδη επιβαρυμένο οικονομικό τοπίο συνέβαλλαν αρνητικά οι πετρελαϊκές

κρίσεις του 1973 και του 1979. Κάθε κράτος μέλος της κοινότητας εφάρμοσε
ανεξάρτητη πολιτική κάτι που έπληξε τις διακρατικές σχέσεις. Οι κρίσεις αυτές
οδήγησαν στην άνοδο της τιμής του πετρελαίου δημιουργώντας
«στασιμοπληθωρισμό», ένα φαινόμενο παρατεταμένης κρίσης. Η κρίση αυτή και ο
ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών προϊόντων και των αμερικανικών αλλά και
των προϊόντων από νοτιοανατολική Ασία και χώρες του Ειρηνικού επιδείνωναν την
κατάσταση.(Λάβδας,2002,σ.101)

5
 Το 1972 στη σύνοδο κορυφής του Παρισιού, τα κράτη μέλη επιβεβαίωσαν το
στόχο της ΟΝΕ και δεσμευτήκαν να τον υλοποιήσουν έως το 1980. Η σταθερότητα
και η φερεγγυότητα του ευρωπαϊκού συστήματος είχαν κλονιστεί.
(Χριστοδουλίδης,2001,σ.94-95) Η νέα πετρελαϊκή κρίση το 1979 δυσχέραινε τη
διαμόρφωση συντονισμένης ευρωπαϊκής πολιτικής. Οι περισσότερες κυβερνήσεις
αγνόησαν την ανάγκη για συναίνεση στη δύσκολη αυτή συγκυρία καθώς κάθε μια
έπρεπε να εστιάσει στα δικά της εσωτερικά ζητήματα.

Ο Roy Jekins, πρόεδρος της Επιτροπής, προκειμένου να καλύψει το κενό του

δολαρίου επιχείρησε να ενεργοποιήσει πρωτοβουλίες από μέρους της Ευρώπης.
Ωστόσο, εξωτερικές χρηματοοικονομικές πιέσεις παρεμπόδισαν μια πρώτη
οικονομική και νομισματική ένωση. Για το λόγο αυτό, αλλά και προς αποφυγή
μελλοντικών παρόμοιων καταστάσεων η Ευρώπη, όφειλε να προστατεύσει το Ενιαίο
Νομισματικό Σύστημα. Έτσι, το 1978, πρόεκυψε ένα νέο θεσμικό όργανο με άξονα
ένα νόμισμα το “ECU” με το οποίο συναλλάσσονταν τα μέλη της Κοινότητας.
(Χατζηβασιλείου,2004,σ. 468) . Τέθηκε σε ισχύ το 1979 με σκοπό εδραίωση μιας
νομισματικής σταθερότητας και την ενδυνάμωση της νομισματικής πολιτικής των
κρατών μελών της Κοινότητας.(Ηenig,2002,σ. 76) Με τον τρόπο αυτό επιδιώχθηκε η
οριοθέτηση του εκάστοτε εθνικού νομίσματος, κάτι που ωστόσο δεν ήταν απολύτως
εφικτό καθώς τα εθνικά νομίσματα μπορούσαν να ανατιμούνται ή να υποτιμούνται
βάση συλλογικών αποφάσεων.(Ηenig,2002,σ. 76-77)

Η Ευρώπη του 1980 έπρεπε να παρουσιάσει άμεσα λύσεις σε αυτή την

κρίσιμη συγκυρία για την κοινότητα. Η τόνωση της ανταγωνιστικότητας των
ευρωπαϊκών προϊόντων και της οικονομίας, η μεταρρύθμιση και η βελτίωση της
λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών ήταν κάποιες από αυτές. Οι νέες αυτές
προκλήσεις οδήγησαν στην υιοθέτηση της λειτουργικής μεθόδου οργάνωσης και
στην πλήρη ολοκλήρωση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς.(Λάβδας,2002,σ. 103)

Εξ αιτίας της νέας διεύρυνσης, με την ένταξη της Ελλάδας το 1981 και της
Ισπανίας και Πορτογαλίας το 1986, ασκούνταν πιέσεις στην Κοινότητα προκειμένου
να προβεί στην αναμόρφωση των θεσμικών οργάνων. Έτσι, το 1981, η Γαλλία
κατέθεσε ένα σχέδιο που προέβλεπε τη σύνδεση της Κοινότητας με το Ευρωπαϊκό
Συμβούλιο, την τόνωση της συνεργασίας σε πολιτικό επίπεδο και τη θέσπιση της
ειδικής πλειοψηφίας κατά την ψηφοφορία.(Ηenig,2002,σ. 80-81)

6
 Η Διακυβερνητική Διάσκεψη του 1985 έθεσε υπό εξέταση τα ζητήματα αυτά
και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανέλαβε την ευθύνη των σημαντικών αποφάσεων.
Επίσης , αποφασίστηκε η θέσπιση μιας νέας Διακυβερνητικής Διάσκεψης που θα
είχε την ευθύνη της διαπραγμάτευσης και της προετοιμασίας της αναθεώρησης των
συνθηκών αλλά και την αποπεράτωση των εργασιών με την υπογραφή της Ενιαίας
Ευρωπαϊκής πράξης (ΕΕΠ) το 1986(Ηenig,2002,σ. 84)

Β.ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Ε.Ε.Π ΠΟΥ

ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

Στις 17 Φεβρουαρίου 1986 υπογράφηκε στο Λουξεμβούργο η Ενιαία

Ευρωπαϊκή Πράξη από εννέα κράτη μέλη και στις 28 Φεβρουαρίου 1986 από την
Ελλάδα, την Ιταλία και τη Δανία. Τέθηκε σε ισχύ την 1 η Ιουλίου 1987 εισάγοντας
μέτρα και τροποποιήσεις και συνιστούσε αναθεώρηση της Συνθήκης της Ρώμης.
(Χατζηβασιλείου,2004,σ. 473-476)

Βασικός στόχος ήταν η θεμελίωση και ολοκλήρωση μιας ενιαίας αγοράς που
ως διαδικασία είχε ως εφαλτήριο την «κοινή αγορά» του 1957.(Νugent, 2004,σ. 84)
Στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς εξασφαλιζόταν η ελεύθερη διακίνηση αγαθών,
προσώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Η εξάλειψη των δασμών είχε ως αποτέλεσμα
την πραγματική ενοποίηση της αγοράς που σήμαινε επίσης οικονομική και κοινωνική
συνοχή.

Η ΕΕΠ ξεκίνησε επομένως να λειτουργεί με στόχο τη χάραξη κοινής

εξωτερικής πολιτικής και την πάταξη του δημοκρατικού ελλείμματος.
(Λάβδας,2002,σ. 106, 113) Η πορεία της ενιαίας αγοράς βρισκόταν σε συναρμογή με
τον κοινοτικό προϋπολογισμό και τα θέματα της ΚΑΠ. Έκτακτες εισφορές κάλυπταν
το οποιοδήποτε έλλειμμα, ενώ η ΚΑΠ απορροφούσε ένα μεγάλο μέρος του. Άρα, η
επιτυχία της ΕΕΠ εδραζόταν στην αύξηση του προϋπολογισμού , και στον
περιορισμό του κόστους της ΚΑΠ.(Λάβδας,2002,σ. 91). Κατά το 1985 η ΚΑΠ
μπορούσε να απορροφά το εξήντα τις εκατό του προϋπολογισμού.

Αυτή την περίοδο προέκυψε έλλειμμα έξι δισεκατομμυρίων ECU με

αποτέλεσμα την επιβολή του γνωστού πακέτου Delors I. Πρόκειται για ένα σχέδιο
μέτρων που θα περιόριζαν τις υπερβάσεις, θα μείωναν τις δαπάνες τις ΚΑΠ και θα
ενίσχυε την οικονομική συνοχή. Παρά τις αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν τα κράτη

7
μέλη συμφώνησαν να χρηματοδοτηθούν τα οικονομικά ασθενέστερα μέλη της
κοινότητας από τα οικονομικά εύρωστα κράτη του Βορρά και τη μεταρρύθμιση της
ΚΑΠ.(Nugent,2004,σ.63,84Μαραβέγας-Τσινισιζέλης,2004,σ.426-
428,Glencross,2015,σ. 139).

H ενιαία αγορά ενίσχυσε την Οικονομική και Νομισματική Ένωση παρά τις
ενστάσεις της Βρετανίας και της Γερμανίας. Τα δώδεκα μέλη της ΕΕΠ μελέτησαν τη
δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, ενός ενιαίου νομισματικού
συστήματος με στόχο την απελευθέρωση της ενιαίας αγοράς. Η ΟΝΕ αποτελούσε
διακύβευμα από το 1969. Οι παράμετροι της οικονομικής ένωσης ορίστηκαν το 1989
με αναφορά από τον Πρόεδρο της επιτροπής J Delors (Νugent,2004,σ. 81,84-86), στη
Διακυβερνητική Διάσκεψη και τέλος στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση(ΣΕΕ)
το 1992(Λάβδας, 2002, σ. 69,114).

Τα δώδεκα κράτη που υπέγραψαν τη συνθήκη , επιδίωξαν να τονώσουν την

οικονομική ισχύ διεθνώς της Δυτικής Ευρώπης με ένα βελτιωμένο σύστημα
Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Αρχικά, μερίμνησαν για τη διεύρυνση των Ευρωπαϊκών
Κοινοτήτων , επέκτειναν τη χρήση της «ειδικής πλειοψηφίας» και ανέθεσαν στο
Συμβούλιο την θεμελίωση δικαστηρίου πρώτου βαθμού. Όρισαν επίσης ως
καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς την 31 Δεκεμβρίου .
(Νugent,2004,σ. 87-88)

Έτσι, οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αυξήθηκαν,

βελτιώθηκε η διαδικασία λήψης αποφάσεων που προέβλεπε πια την απόλυτη
πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου των Υπουργών όσον αφορά την αποδοχή
νέων χωρών στην Κοινότητα αλλά και τη σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες. Η
Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία (ΕΠΣ) απέκτησε νομικό υπόβαθρο, μερίμνησε για
την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και την ανάδειξη της ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Σημαντικές μεταρρυθμίσεις έγιναν και στο θεσμικό σύστημα. Οι αποφάσεις

κατά πλειοψηφία ήταν πιο σύντομες και δημοκρατικές. Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο,
με διευρυμένες αρμοδιότητες, ισχυροποιήθηκε όσον αφορά το νομοθετικό έργο ενώ
ως προς την εξωτερική πολιτική ενισχύθηκαν οι αρμοδιότητες τόσο του
Κοινοβουλίου όσο και της Επιτροπής. Αναγνωρίστηκε ,επίσης, η ανάγκη αρωγής
προς τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Oι αρχηγοί των κρατών συμμετείχαν και

8
αυτοί πια στη λήψη των αποφάσεων έτσι οι πιθανότητες ελιγμών από το Συμβουλίο
των Υπουργών και της Επιτροπή περιορίζονταν.

Όσον αφορά την άμυνα επικράτησε η αναθεώρηση της Δυτικοευρωπαικής

ένωσης (ΔΕΕ) ενώ τα θέματα σχετικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια ανατέθηκαν στο
ΝΑΤΟ(Χριστοδουλίδης,2001,σ. 78, ) .

H ένταξη νέων χωρών από το Νότο συνιστούσε οικονομική ενίσχυση,

πολιτική σταθερότητα και δημοκρατία. (Νugent,2004,σ. 63) Ωστόσο, τα οικονομικά
ασθενέστερα κράτη δε μπορούσαν να διαχειριστούν τα οικονομικά μέτρα με συνέπεια
την αύξηση του προϋπολογισμού τους. Σε αυτό εναντιώνονταν τα κράτη του Βορρά
καθώς καλούνταν να συνεισφέρουν προκειμένου να μειωθεί η διαφορά..
(Λάβδας,2002,σ. 86) Στο πλαίσιο μιας αναπτυσσόμενης αλληλεγγύης προέκυψαν τα
Ολοκληρωμένα Μεσογειακά Προγράμματα προς ενίσχυση των χωρών του Νότου.
(Λάβδας,2002,σ. 86, Μαραβέγας-Τσινισιζέλης,2004,σ. 422-424)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Η ΕΟΚ κατάφερε αρχικά να παρουσιάσει θετικά αποτελέσματα. Επικράτησε

ομοιομορφία μεταξύ των μελών , οι θεσμοί προωθούσαν την ενοποίηση και υπήρχε
διάθεση συνεργασίας μεταξύ των κρατών. Από τα μέσα της δεκαετίας του1960 και
όλη τη δεκαετία του 1970 η Ευρώπη αντιμετώπισε πολλές προκλήσεις. Ο έντονος
εθνικισμός και η προσπάθεια της Γαλλίας να διαφυλάξει τα εθνικά της συμφέροντα
προκάλεσαν τριβές στην Κοινότητα. Την ίδια στιγμή εξωτερικοί και εσωτερικοί
παράγοντες οδήγησαν σε οικονομική και πολιτική στασιμότητα. Τα μέλη των
Ευρωπαϊκών κοινοτήτων αντέδρασαν με στόχο την επέκταση και ολοκλήρωση της
κοινής αγοράς με την κατάργηση κάθε είδους διαχωριστικού φραγμού μεταξύ των
κοινοτήτων. Παράλληλα παραχώρησαν μεγαλύτερες εξουσίες στα θεσμικά όργανα
και κυρίως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με σκοπό τη μείωση του δημοκρατικού
ελλείμματος. Έτσι, υπέγραψαν το 1986 την ΕΕΠ και αναθεώρησαν τις ιδρυτικές
συνθήκες. Οι απογοητεύσεις από την ΕΕΠ, η πτώση του κομμουνισμού και η
επανένωση της Γερμανίας οδήγησαν σε νέες συνθήκες ωστόσο τα κράτη
επιθυμούσαν να συνεχίσουν την πρόοδο που δημιούργησε η ΕΕΠ.

9
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 Glencross A., Η πολιτική της Ευρωπαικής Ολοκλήρωσης, εκδ.Σιδέρης, Αθήνα 2004

 Henig, S, Η ενοποίηση της Ευρώπης. Από τη διχόνοια στην Ομόνοια, ΕΑΠ. Πάτρα,
2002
 Nugent, N., Πολιτική και διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Σαββάλας. Αθήνα
2004
 Εναλλακτικό Διδακτικό Υλικό ΕΠΟ 33, κεφάλαιο 1
 Λάβδας, Κ., Δημιουργία και εξέλιξη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ΕΑΠ .
Πάτρα,2002
 Μαραβέγιας Ν.-Τσινισιζέλης Μ., Η Ολοκλήρωση της Ευρωπαικής Ένωσης,
Θεσμικές, Πολιτικές και Οικονομικές Πτυχές, εκδ.Θεμέλιο, Αθήνα 2004
 Χατζηβασιλείου Ε., Εισαγωγή στην Ιστορία του Μεταπολεμικού Κόσμου, εκδ.
Πατάκη, Αθήνα 2004
 Χριστοδουλίδης, Θ., Από την Ευρωπαϊκή ιδέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκδ.Σιδέρης,
Αθήνα 2001

10