ELEKTROSTATYKA

Niektóre substancje przy wzajemnym pocieraniu lub zetknięciu elektryzują się wzajemnie.

Ebonit lub PCV pocierane suknem elektryzują się ujemnie. Szkło pocierane o jedwab
elektryzuje się dodatnio.

Elektryzowanie ciał polega na przemieszczaniu się elektronów. Elektron to

element atomu o ładunku ujemnym. 
Ciało można naelektryzować przez potarcie, dotyk a także przez indukcję.

 Elektryzowanie przez dotyk polega na przemieszczaniu się elektronów

między ciałem naelektryzowanym i nienaelektryzowanym.
 Elektryzowanie przez tarcie polega na przemieszczeniu się małej ilości
elektronów pomiędzy dwoma nienaelektryzowanymi ciałami
 Elektryzowanie przez indukcję przewodnika polega na przemieszczaniu się
elektronów w obrębie tego przewodnika pod wpływem zbliżanego ładunku.

Ładunki elektryczne

Ładunek elektryczny to właściwość materii polegająca na oddziaływaniu

elektromagnetycznym ciał. Rozróżniamy ładunki dodanie i ujemne.
 Ciało naelektryzowane ujemnie posiada nadmiar elektronów.
 Ciało naelektryzowane dodatnio ma za mało elektronów.
Ładunki jednoimienne odpychają się a różnoimienne przyciągają się. Brak ładunku lub
taka sama ilość ładunku dodatniego i ujemnego będzie elektrycznie neutralna.

Jednostką ładunku elektrycznego jest 1 kulomb ( 1C ).

Zasada zachowania ładunku

Zasada zachowania ładunku elektrycznego głosi, że w układzie odizolowanym
elektrycznie całkowity ładunek (czyli algebraiczna suma ładunków dodatnich i ujemnych)
nie zmienia się.

Ładunek „nie ginie”, może jedynie ulec przemieszczeniu.

Zobacz przykład oraz zadanie z zasady zachowania ładunku.

Model atomu i elektrony walencyjne

W uproszczonym modelu atomu możemy wyróżnić małe i masywne jądro, naładowane

ładunkiem dodanim oraz krążące wokół niego elektrony naładowane ładunkiem
ujemnym.
Elektrony krążą wokół jądra poruszając się w obrębie powłok elektronowych. Ostatnią
powłokę nazywamy powłoką walencyjną, a znajdujące się na niej elektrony –
walencyjnymi.
Liczba elektronów walencyjnych determinuje właściwości przewodnictwa elektrycznego
ciał. Ciała, które łatwo przewodzą prąd elektryczny nazywamy przewodnikami. Dobrymi
przewodnikami są metale np. miedź, srebro, złoto czy aluminium. Ciała, które bardzo
słabo przewodzą prąd elektryczny nazywamy izolatorami. Powietrze, drewno, plastik czy
guma to przykłady dobrych izolatorów.

Indukcja
Elektryzowanie przez indukcję polega na przemieszczaniu się elektronów pod wpływem
zbliżanego ładunku. W przewodnikach elektrony mogą przemieszczać się swobodnie a w
izolatorach jedynie odrobinę tworząc dipole. Indukcja to jeden ze
sposobów elektryzowania ciał.

Elektroskop
Do wykrywania ładunku elektrycznego służy elektroskop.
Prosty elektroskop posiada dwa listki, wykonane z przewodzącej blaszki (np. ze
złota). Listki po naładowaniu ładunkiem przez indukcję lub dotyk odpychają się od siebie
ponieważ ładunki jednoimienne się odpychają.
Im większy ładunek tym większe rozchylenie listków.

Prawo Coulomba
Dwie naelektryzowane kule przyciągają się wzajemnie siłą wprost proporcjonalną do
iloczynu ładunków, a odwrotnie proporcjonalną do kwadratu odległości między
środkami tych kul.

F – siła elektrostatyczna
q, Q – ładunki elektryczne
r – odległość
k – stała elektrostatyczna
Pole elektryczne i elektrostatyczne
Przestrzeń wokół ciała naelektryzowanego, w której na umieszczony ładunek działają siły
elektryczne nazywamy polem elektrycznym. Pole wytworzone przez ładunki nieruchome
to pole elektrostatyczne.
Ładunek próbny to mały ładunek dodatni, który nie zaburza badanego pola
elektrostatycznego.

Natężenie pola elektrycznego

Natężenie pola elektrycznego jest równe stosunkowi siły działającej w danym punkcie
pola na ładunek próbny do wartości tego ładunku.

E – natężenie pola
F – siła
q – ładunek

Napięcie między dwoma punktami pola elektrycznego

Napięcie między dwoma punktami pola  obliczmy dzieląc pracę wykonaną przy
przesuwaniu ładunku próbnego między tymi punktami pola przez wartość ładunku
przesuwanego

U – napięcie
W – praca
q – ładunek