Frans Schriftelijke Taalvaardigheid 2A !

Frans schriftelijke taalvaardigheid 2A
Opdracht 1 – 21/09/2020: Que c’est triste Venise – Charles

Aznavour
1.1 Oorspronkelijke tekst
Que c'est triste Venise

Au temps des amours morts
Quand on ne s'aime plus
On cherche encore des mots

Mais l'ennui les emporte
On voudrais bien pleurer
Mais on ne le peut plus

Lorsque les barcarolles
Ne viennent souligner
Que des silences creux
Et que le cœur se serre

En voyant les gondoles
Abriter le bonheur
Des couples amoureux

Les musées, les églises

Ouvrent en vain leurs portes
Inutile beauté
Devant nos yeux déçus

Le soir sur la lagune
Quand on cherche une main
Que l'on ne vous tend pas
Et que l'on ironise

Devant le clair de lune
Pour tenter d'oublier
Ce qu'on ne se dit pas
1
Adieu tous les pigeons
Qui nous font escorte
Adieu Pont des Soupirs
Adieu rêves perdus

1.2 Opmerkingen bij de tekst :

 Opzoeken : hoe zit het met het geslacht van amour? Mannelijk?
 Vertaling van on: heel vaak niet vertalen met ‘men’
 Le verwijst naar pleurer
 Les verwijst naar des mots
 En voyant
 L euphonique: om het goed te laten klinken -> vaak bij de combinatie que + on
 Vertaling van vous
 Overgang van vous naar tu
 Vertaling van eigennamen
 We maken in dit college een inhoudelijke vertaling, d.w.z. dat we geen rekening houden met
ritme, rijm, et cetera.
1.3 Eigen vertaling F-N: Wat is Venetië somber – Charles Aznavour
Wat is Venetië somber

Wanneer de liefde voorbij is
Wanneer we niet meer van elkaar houden
We zoeken nog naar woorden

Maar de verveling neemt ze weg
We zouden wel willen huilen
Maar dat kunnen we niet meer

Als de gondelliedjes
Alleen maar de diepe stiltes aanstippen
En als ons hart samenknijpt

Bij het zien van de gondels
Die een plaats bieden voor het geluk
Van verliefde stelletjes
2


Als de liefde voorbij is
Als je niet meer van elkaar houdt
De museums, de kerken
Openen nog wel hun deuren voor ons
Zinloze schoonheid
Voor onze teleurgestelde ogen

’s Avonds op de lagune
Als je naar een hand zoekt
Die zich niet naar je uitstrekt
En je maakt wat spottende opmerkingen

In het maanlicht
In een poging om de woorden te vergeten
Die niet zijn gezegd

Vaarwel aan alle duiven
Die ons begeleidden
Vaarwel aan de Brug der Zuchten
Vaarwel aan onze verloren dromen

Als de liefde voorbij is
Als je niet meer van elkaar houdt
1.4 De plaatsen (blauw) en lichaamsdelen (paars) die vermeld worden

in het chanson zijn aangeduid .
1.5 Spaanse vertaling : Que es triste Venecia
Qué triste es Venecia
En el tiempo del amor muerto
Cuando no os amáis
Todavía estamos buscando palabras

Pero el aburrimiento los lleva lejos
Nos gustaría llorar
Pero ya no podemos hacerlo
3
Cuando barcaroles
No vengas a enfatizar
Deje que los silencios huecos
Y deja que el corazón se exprima
Ver a los gondolls
Refugio de la felicidad
Parejas enamoradas

Cuando no os amáis
Museos, iglesias
Abrid sus puertas en vano
Belleza innecesaria
Ante nuestros ojos decepcionados

Noche en la laguna
Cuando buscas una mano
No dejes que te den
Y que ironizamos
Frente a la luz de la luna
Tratar de olvidar
Lo que no nos decimos el uno al otro
Adiós a todas las palomas

Quien nos hizo escoltar
Puente de los Suspiros de despedida
Adiós sueños perdidos
Es muy triste Venecia

Es muy triste Venecia
Cuando no os amáis
1.6 Conclusie Spaanse vertaling:

 Vertaling van de plaatsnamen en lichaamsdelen blijven vrij dicht bij het Frans.
4
1.7 Een kort reflectieverslag (± 200 woorden) over mijn
vertaalervaring met minimaal één term uit één van de handboeken. De
APA-normen worden gerespecteerd.
De eerste échte vertaling van het Frans naar het Nederlands zit erop. Ik geloof dat ik al veel heb
bijgeleerd en dat dit vak nauw aansluit bij mijn interesses. Teksten schrijven en vertalen, maar ook
cultuur en mondelinge vaardigheden, zijn namelijk de hoofdzakelijke redenen dat ik voor deze
richting gekozen heb.
Een interessante vraag: wat is het geslacht van amour ? Ik nam altijd aan dat het een mannelijk
woord is, maar na een beetje opzoekwerk blijkt dit iets uitgebreider te zijn, net zoals de betekenis.
Als amour de betekenis draagt van een gepassioneerd gevoel, kan het vrouwelijk worden in het
meervoud. Zowel in teksten waar populair taalgebruik wordt gehanteerd als in literaire teksten, kan
het vrouwelijk worden. Denk aan la grande amour van Queneau. Daarbuiten wordt wel altijd het
mannelijk enkelvoud toegepast
Ook de vertaling van on werd in dit college toegelicht; we vertalen on bijna nooit als men.
Voor deze eerste vertaling heb ik een vertaling opgezocht op het internet als hulpmiddel. Vervolgens
paste ik post-editing1 [CITATION Gys19 \p 22 \y \t \l 1043 ] toe op de gevonden tekst.
Ter conclusie, ik vond het heel interessant om de bron- en doeltekst te vergelijken met een vertaling
in het Spaans, de andere taal in mijn talencombinatie. Het was al een leerrijke, wetenswaardige
oefening.
1
Post-editing (Leren Vertalen, een terminologie van de vertaaldidactiek. Winibert Segers & Gys-Walt van
Egdom, 2019, p. 22)
5
Opdracht 2 – 28/09/2020 : Le vent nous portera – Margherita
Pirri (version : Noir désir)
Je n'ai pas peur de la route

Faudrait voir, faut qu'on y goûte (->il faudrait, il faut)
Des méandres au creux des reins
Et tout ira bien
Le vent nous portera
Ton message à la Grande Ourse (met hoofdletters !)

Et la trajectoire de la course
Un instantané de velours
Même s'il ne sert à rien (-> il verwijst naar message)
Le vent l'emportera (-> l’ verwijst naar message)
Tout disparaîtra mais

La caresse et la mitraille
Et cette plaie qui nous tiraille
Le palais des autres jours
D'hier et demain
Le vent les portera (-> les verwijst naar :
La caresse et la mitraille
Et cette plaie qui nous tiraille
Le palais des autres jours)
Génétique en bandouilère
Des chromosomes dans l'atmosphère
Des taxis pour les galaxies
Et mon tapis volant dis
Le vent l'emportera
Tout disparaîtra
6
Ce parfum de nos années mortes
Ceux qui peuvent frapper à ta porte
Infinité de destins
On en pose un et qu'est-ce qu'on en retient?
Le vent l'emportera
Pendant que la marée monte

Et que chacun refait ses comptes
J'emmène au creux de mon ombre
Des poussières de toi
Le vent l’emportera
Tout disparaîtra
2.2 : Opmerkingen bij de tekst
o Interpretatieproblemen zijn aangeduid in het blauw.

o On wordt bijna nooit vertaald als men.
o Verwijzingen zijn aangeduid in de tekst.
o ‘faudra voir’ -> il ontbreekt (y wijst naar la route)
o Aux creux de is moeilijk te vertalen
o Het kan je alleen gebruiken om naar een onzijdig woord te verwijzen
o Frans gebruikt veel meer aanwijzende voornaamwoorden waar wij een bepaald lidwoord
gebruiken
o bandoulière= iets dat je duidelijk zichtbaar over je schouder/borst draagt
o Spelletje met poser en retenir: verwijst naar rekenlessen
o La Grande Ourse wordt met hoofdletters geschreven
2.3: Eigen vertaling F-N:
De weg jaagt me geen schrik aan

Je zou moeten kijken, je moet proeven
Van de kronkelingen in ons diepste wezen
En alles zal op zijn plaats vallen
De wind zal ons de weg wijzen
7
Jouw boodschap aan de Grote Beer
De weg van de baan
Een ogenblikkelijke zachtheid
Zelfs als het vruchteloos is
Zal de wind het meenemen
Alles zal zwart worden

Maar de wind zal ons de weg wijzen
De genade en het vuurgevecht

De wonde die blijft steken
Het paleis der andere tijden
Van gisteren en morgen
De wind zal hen de weg wijzen
Genen die je meedraagt,

chromosomen in de dampkring,
Taxi's naar de sterrenstelsels
en hoe zit het dan met mijn vliegend tapijt (=absurditeit)
De wind zal het meevoeren

En alles zal zwart worden
Maar de wind zal ons de weg wijzen
De geur uit ons dood verleden

Wat aan je deur kan kloppen
Oneindigheid aan bestemmingen
We stellen er één vast, en wat houden we ervan over?
Terwijl het peil stijgt

En iedereen zijn rekeningen opnieuw maakt
8
Neem ik mee in de kern van mijn schaduw:
Jouw assen

En alles zal zwart worden maar,
De wind zal ons de weg wijzen

Ik merkte al meteen op dat deze opdracht een niveau hoger is dan de vorige. Deze vertaling was een
echt uitdaging, maar uiteindelijk is het tot een goed eind gekomen. Wel heb ik beroep gedaan op
vertalingen die ik op het internet vond om de interpretatie te faciliteren.
De grootste struikelblok uit Le vent nous portera was ongetwijfeld de derde regel, namelijk ‘Des
méandres au creux des reins’. Uiteindelijk heb ik een, volgens mij, valide oplossing gevonden, ik
vertaalde het als ‘Van de kronkelingen in ons diepste wezen’. Dit was volgens mij een goede vondst 2
[CITATION Seg19 \l 1043 ], al moet ik dat oordeel misschien aan de evaluator overlaten.
Verder ontdekte ik dat le Grande Ourse met hoofdletters geschreven wordt, daaruit concludeer ik
dat sterrenbeelden in het Frans met hoofdletters geschreven worden.
Over het algemeen bekeken, vond ik dit een heel belangwekkende en uitdagende opdracht. Ik vond
het fijn dat het toegestaan was om lichtjes van de brontekst af te stappen en eigen creativiteit naar
boven te halen. De interpretatiemogelijkheden waren eindeloos. Slotsom: een creatieve uitdaging!
2
Goede vondst (De kwaliteit van vertalingen, een terminologie van de vertaalevaluatie. Winibert Segers & Gys-
Walt van Egdom, 2019, p. 46)
9
Opdracht 3: vertaal een reclameslogan (5/10/2020)
Il n’y a que Maille qui m’aille
3.2 Opmerkingen bij de tekst
 Maille = een mosterdmerk dat bestaat sinds 1747. Ook verkopen ze vinaigrette en
andere specerijen.
 Er zijn ook filmpjes met de slogan gemaakt.
 Doelcultuur : De vertaling zal moeten werken in Vlaanderen en in Nederland,
misschien moeten we ze zelfs onderscheiden van elkaar.
 Vertaalcreativiteit: net iets meer dan louter vertalen.
 Maille en m’aille klinken hetzelfde (= een totale homofonie)
 Que en qui klinken deels hetzelfde (= partiële homofonie)
 M’aille = subjonctif présent van aller (il n’y a que + subjonctif)
 Maille is een eigennaam : hoe vertalen we dat ?
 Kan het product op de markt gebracht worden met een letterlijke vertaling?
3.3 Letterlijke vertaling F-N
Er is niets anders dan Maille dat voor me gaat
Enkel Maille past bij mij
Enkel Maille gaat voor me
3.4 Creatieve vertalingen F-N
Voor mij is Maille de enige echte
Amai, voor mij enkel Maille (woordkeuze ‘amai’ voor een Nederlands doelpubliek?)
Maille krijgt van mij de gouden medaille
Mmm, mijn mooie mosterd
Hier heeft Abraham de mosterd gehaald.
Maille, amai, da’s lekker. (woordkeuze ‘amai’ voor een Nederlands doelpubliek?)
3.5 Eigen vertaling F-N
Ik heb gezworen, enkel Maille kan me bekoren.
10
Deze opdracht was niet zomaar letterlijk vertalen, er kwam wat creativiteit aan de pas: we deden aan
transcreatie [CITATION Gys19 \p 31 \l 1043 ]3. Als we in ons vertaalproces dicht bij de Franse vorm en
inhoud gebleven zouden zijn, dan zou het effect van de slogan helemaal teniet gedaan zijn.
Ik had mijn focus gelegd op het behalen van tenminste een partiële homofonie. Een volledige
homofonie, zoals in de brontekst, leek me net nog iets te hoog gegrepen. De vertaling waarmee ik
uiteindelijk op de proppen kwam, bevalt me wel, hoewel ik er niet van overtuigd ben dat die effectief
bruikbaar is in de reclamewereld.
Waar ik vaak wat onachtzaam mee omga in het schrijven van Nederlandse teksten, is het feit dat het
doelpubliek niet slechts beperkt is tot Vlaanderen, maar ook Nederland moeten we meerekenen. Dit
is belangrijk om in het achterhoofd te houden bij het verwerken van marketingteksten. Daarom
kunnen tussenwerpsels als ‘amai’ niet gehanteerd worden in deze transcreatie [CITATION Gys19 \p
31 \l 1043 ].
Een laatste interessant aspect in deze opdracht is het vertalen van de merknaam. Hoe pakken we dit
aan? Merknamen worden normaal gezien behouden, tenzij de merknaam in de cultuur van de
doeltaal een negatieve connotatie heeft. Ook ligt het product Maille bij ons in de winkel met zijn
originele Franse naam, daarom is het alleen maar logisch om die te behouden.
3
Transcreatie (Leren Vertalen, een terminologie van de vertaaldidactiek. Winibert Segers & Gys-Walt van
Egdom, 2019, p. 31)
11
Opdracht 4: vertaal een reclameslogan (12/10/2020)
4.2 Opmerkingen bij de tekst
 Totale homofonie : ‘ravis au lit’ en de ravioli op de afbeelding

 Normaal gezien moet er een koppelteken tussen êtes en vous
 Het is een vraag.
 Panzani is een frans merk.
 De merknaam wordt niet vermeld in de slogan.
 Er is niet alleen tekst, ook beeld (tweepersoonsbed met 2 nachtlampjes en 2 hoofdkussens in
de vorm van ravioli) en het merk (Panzani, het merk heeft de kleuren van de Italiaanse vlag)
 De slogan heeft enkel betekenis in combinatie met het merk en het beeld.
 Êtes vous ravis au lit < doet denken aan ‘nous sommes charlie’ > betekent dat je achter
charlie staat > êtes vous ravis au lit – staat u achter ravioli? / bent u fan van ravioli?
4.3 Letterlijke vertalingen F-N
Bent u gelukkig in bed?
Zijn jullie tevreden in bed?
Zijn jullie blij in bed?
4.4 Creatieve oplossingen F-N
 Het moet te maken hebben met pasta en liefde
Pasta in bed?
Past da in bed?
Pasta, vanavond, schat?
12
Op een bedje van liefde (-> is al een titel van een boek, kan je het dan nog nemen?)
Lekker kussens
4.5 Veranderen we de foto?
Dit tracht men te vermijden, een nieuwe foto nemen is heel duur. Als de opdrachtgever daar de
middelen voor heeft , is het uiteraard wel mogelijk.

Deze reclameslogan verschilt vooral van de vorige door zijn multimodaliteit. Het tweede verschil is
dat de slogan deze keer een vraag is, en geen mededelende zin. Deze campagne is iets ingewikkelder
dan de vorige, het is een samenspel tussen beeld en tekst waarin de boodschap verstopt zit in een
homofonie. Het duurde wel even voordat ik de boodschap doorhad, il n’y a que Maille qui m’aille is
veel eenduidiger.
Wel vond ik het leuk om een korte, maar krachtige opdracht de maken. De efficiëntie 4 [CITATION
Seg19 \p 34 \l 1043 ] van deze toets lag vrij hoog aangezien een aantal belangrijke competenties in
een korte tijdspanne werden getest.
Ten eerste toetst het de creativiteit van de student, de boodschap van de campagne gaat
namelijk compleet verloren als men letterlijk vertaalt.
Ook wordt bijvoorbeeld het niveau van de taalkundige kennis van de student gemeten –
merkt de student het ontbreken van het koppelteken op? -.
Ten derde zou men kunnen stellen dat het vermogen logisch denken van de student ook
getest wordt. Je moet hiervan namelijk een aardige portie bezitten als je het verband tussen
de slogan, het merk en de afbeelding vat, wat uiteraard noodzakelijk is voor het maken van
een degelijke vertaling.
Tot slot, ik weet niet of de vertalingen van de campagne zouden werken in België en Nederland. Mij
lijkt het beter om volledig vanaf nul te beginnen, als dit binnen het budget past uiteraard.
4
Efficiëntie (De kwaliteit van vertalingen, een terminologie van de vertaalevaluatie. Winibert Segers & Gys-Walt
van Egdom, 2019, p. 34)
13
Opdracht 5: reclamefilmpjes vertalen (19/10/2020)
5.1 De oorspronkelijke Franse tekst
Plus vite, plus vite !
C’est avec du bon chocolat belge (stop stop) que La Laitière prépare sa délicieuse mousse si
onctueuse.
On ne résiste pas à la mousse au chocolat La Laitière de Nestlé.
5.2 Vertaalproblemen
 C’est…que is een mise en reliëf, dat is een linguïstisch element waarmee de spreker of auteur
bepaalde zaken kan benadrukken.
 Eigennaam: la Laitière, is het merk, nemen we onvertaald over
o La laitière betekent het melkmeisje in het Nederlands. Franstaligen zullen la laitière
niet uitsluitend verstaan als een merknaam, maar ook als het melkmeisje dus.
 La Laitière is ook een schilderij van Vermeer. Laitière is een vertaling van een Nederlands
woord, het is namelijk de vertaling van de Nederlandse titel van het schilderij van Vermeer.
Toch gebruiken wij nu de Franse merknaam La Laitière.
 De woorden moeten ook overeenkomen met het beeld, dit proces heet dubbing. Het kan
zelfs zijn dat men de tekst moet aanpassen aan het beeld.
Tips:
1) On wordt bijna nooit vertaald als men

2) Een mise en reliëf wordt nooit vertaald.
5.3 Eigen Nederlandse vertaling F-N
Sneller! Sneller !
La Laitière maakt haar overheerlijke, smeuïge mousse
Stop stop stop!
Met lekkere Belgische chocolade
Aan de chocolademousse La Laitière van Nestlé kan je niet weerstaan.
14
5.4 Professionele Nederlandse vertaling F-N
Sneller! Sneller!
Met de beste Belgische chocolade – stop stop stop! – maakt La Laitière haar chocolademousse zo
heerlijk en zo smeuïg.
Niemand weerstaat aan La Laitière chocolademousse van Nestlé.
5.5 opmerkingen bij de Professionele vertaling F-N

 C’est … que: vertaald als met
 On : Niemand
 la Laitière: behouden
 dubbing: beeld en woord kwam perfect overeen
5.6 Eigen vertaling vergelijken met de professionele vertaling

 verschillen:
o Mise en reliëf wordt volledig anders vertaald
o De dubbing is perfect bij de professionele vertaling
o Bij de professionele vertaling wordt on vertaald als niemand. Bij mijn eigen vertaling
werd on vertaald als je.
 gelijkenissen:
o Sneller! Sneller!
o La laitière blijft onvertaald
o Stop stop stop!
5.7 Reflectieverslag
Een grote struikelblok bij deze vertaling de mise en reliëf, aangezien we dit fenomeen niet kennen in
het Nederlands. Het was dus niet mogelijk om dit te vertalen, waardoor ik op zoek ging naar een
creatieve oplossing waarbij de inhoud wel nog hetzelfde bleef.
Een volgende hindernis ondervond ik bij de vertaling van La Laitière. Als merknaam is het logisch om
die onvertaald te laten. Anderzijds, bij de verwijzing naar de vrouw treed er twijfel op. Net zoals in de
professionele vertaling, heb ik ervoor gekozen om de Franse term te behouden zodat er zeker een
verband wordt gelegd tussen de merknaam en de verwijzing naar de vrouw door de Nederlandse
kijker van de campagne. Dit aspect was extra misleidend doordat we te maken hebben met een
Franse merknaam, die werd afgeleid van een Nederlands schilderij -welke term gebruiken we?- .
Ook ondervond ik bij deze audiovisuele vertaling 5 [CITATION Gys19 \p 13 \l 1043 ] problemen met de
dubbing, wat volgens mij van groot belang is als men van plan is hetzelfde beeldmateriaal te
behouden. De synchronie tussen het beeld en de tekst is heel beïnvloedend voor de kijker. Dit is mij
op zo’n korte tijd niet direct gelukt, maar ik denk niet dat dit een onoverkomelijk obstakel is.
5
audiovisuele vertaling (Leren Vertalen, een terminologie van de vertaaldidactiek. Winibert Segers & Gys-Walt
van Egdom, 2019, p. 31)
15
Opdracht 6: reclamefilmpje vertalen (19/10/2020)
Pas un mot ! En entrant chez la Madame La Laitière.
Pour réussir un bon riz au lait, Madame La Laitière sait que tout est dans la cuisson lente et
maitrisée.
Regardez cet équilibre parfait entre le riz et le lait.
Mmmh... Merci maman, Madame !
Riz au lait Laitière de Nestlé, une leçon de douceur.
Découvrez aussi riz au lait sur lit de caramel ou beurre salé.
6.2 Vertaalproblemen
 gérondif ‘en entrant’ niet als voltooid deelwoord vertalen

 ‘Tout est dans la cuisson lente et maitrisée’ is moeilijk vertaalbaar, vrij vertaald
 ‘Une leçon de douceur’ klinkt niet goed als we het letterlijk vertalen
6.3 Eigen Nederlandse vertaling F-N
Stil zijn wanneer we het melkmeisje bezoeken!
Het melkmeisje weet dat traagheid en beheersing de geheime ingrediënten zijn om een goede
rijstpap te bereiden.
Kijk naar de perfecte harmonie tussen rijst en melk.
Mmmh… Danku mama, mevrouw.
La Laitière rijstpap van Nestlé, een smeuïg plezier.
Ontdek ook de rijstpap op een bedje van karamel of gezouten boter.
16
Ook bij deze vertaling van een campagne van La Laitière heb ik gekozen om de Franse merknaam te
behouden, alsook de Franse verwijzing naar het melkmeisje, La Laitière.
Verder heb ik moeten opzoeken hoe het nu weer juist zat met de hoofdletterregels in het Frans en in
het Nederlands voor ‘mevrouw’ of ‘madame’. Die regels zijn niet zo erg eenvoudig. De uitleg vond ik
op de sites van de genootschap Onze Taal en Office québécois de la langue française.
De gérondif, het deel ‘tout est dans la cuisson lente et maitrisée’ en ‘une leçon de douceur’ waren
moeilijk te vertalen in deze opdracht. Als oplossing ging ik op zoek naar een creatievere, oftewel
vrijere vertaling. Wat ik moet toegeven; soms vind ik het moeilijk een gezond evenwicht te zoeken
tussen te vrij vertalen en te letterlijk vertalen 6[CITATION Seg19 \p 96 \l 1043 ]. Idealiter is de vertaling
mooi in het midden van die twee uitersten, denk ik. Zoals men zegt: te is nooit goed. Wel is dit
oordeel heel vaag en subjectief.
Opdracht 7: Museumvertaling (26/10/2020)
6
te vrij vertaald, te letterlijk vertaald (De kwaliteit van vertalingen, een terminologie van de vertaalevaluatie.
Winibert Segers & Gys-Walt van Egdom, 2019, p. 96)
17
7.1 Samenvattende Nederlandse vertaling (F-N)
Vermeer is de schilder van het bekende werk, Het Melkmeisje. Heel veel is er niet geweten over
Vermeer, wel weten we dat hij in Utrecht of in Amsterdam studeerde. Ook had hij 15 kinderen en
een vrouw met wie hij in Delft in een groot huis woonde, waarin ook zijn thuisatelier was. Hij maakte
ongeveer 2 à 3 werken per jaar. Die werken kwamen niet in musea terecht, zoals het vandaag de dag
het geval zou zijn. Ze werden opgehangen in het huis van de opdrachtgever, de mecenas. Wat deze
mecenassen zochten in de kunst, waren taferelen waarmee ze zich konden identificeren, waaronder
rijk gemeubelde interieurs en satijnen jurken. Tussen 1657 en 1661 maakte Vermeer dan ook Het
Melkmeisje voor een mecenas, Pitor Classe genaamd.
Het Melkmeisje hangt nu in Het Rijksmuseum te Amsterdam. Het is een nauwkeurig geschilderd
werk, verder is het vrij klein waardoor je dichtbij moet komen om het goed te zien. We zien een
geconcentreerde vrouw, die beheerst en met haar volle aandacht, een soort verloren brood bereidt.
Ze bevindt zich in de koude keuken, waardoor ze verschillende lagen kledij draagt en haar huid bijna
wit is. Dit zien we ook aan het houten verwarmingssysteem dat naast haar op de grond ligt.
Het werk heeft iets religieus, een soort van discreet verlangen. Vermeer onderscheidt zich van zijn
tijdgenoten met Het Melkmeisje. Het richt zich tot de opdrachtgever, terwijl zijn tijdgenoten hun
werken tot de mannelijke bezoeker richten en provocerender maakten. Vermeers werken zijn
mysterieuzer, hij onthult geen geheimen, iedereen kan zijn eigen interpretatie maken.
7.2 Opmerking bij de tekst
 intersemiotische vertaling (Roman Jakobson): je verandert van tekensysteem
Vanuit het Frans naar het Nederlands vertalen, zijn we intussen al een beetje gewend. Toch is elke
opdracht volledig anders en verrijkend. Zoals deze, we moesten niet alleen de taal van de tekst
veranderen, maar ook het tekensysteem. We hebben namelijk gesproken tekst overgezet in
geschreven tekst. Roman Jakobson, één van de grondleggers van de moderne taalwetenschap,
noemde deze soort vertalen: intersemiotisch vertalen.
Maar daar stopt het niet. Naast de taal en het tekensysteem, onderging ook de inhoud van de tekst
veranderingen. Het is niet zo dat we nieuwigheden of foutieve informatie toevoegden, maar we
namen alleen de belangrijkste informatie op in onze vertaling. Het nadeel is natuurlijk wel dat
sommige belangrijke elementen verloren kunnen gaan. Wat voor de ene niet belangrijk is, kan voor
de andere wel zo zijn.
- Waarom maken we zo’n samenvattende vertaling? – Wel, vanuit mijn standpunt is het hoofddoel
van zulke vertalingen het overdragen van kennis 7 [CITATION Gys19 \p 169 \l 1043 ]. Op deze manier
wordt de informatie op een beknopte manier verstaanbaar voor Nederlandstaligen en kunnen ook
zij, in dit geval, te weten komen wat er voorafging aan Het Melkmeisje.
7
Kennis (Leren Vertalen, een terminologie van de vertaaldidactiek. Winibert Segers & Gys-Walt van Egdom,
2019, p. 169)
18
Opdracht 8: Vertaling van de opera-aria 'Chanson bohème'
(Georges Bizet) (09/11/2020)
Les tringles des sistres tintaient

Avec un éclat métallique,
Et sur cette étrange musique
Les zingarellas se levaient.
Tambours de basque allaient leur train,
Et les guitares forcenées
Grinçaient sous des mains obstinées,
Les mêmes chansons, les mêmes refrains,
Les mêmes chansons, les mêmes refrains.
Tra la la la
Les anneaux de cuivre et d'argent
Reluisaient sur les peaux bistrées;
D'orange ou de rouge zébrées
Les étoffes flottaient au vent.
La danse au chant se mariait,
D'abord indécise et timide,
Plus vive ensuite et plus rapide.
Cela montait, montait, montait, montait!
Tra la la la
Les Bohémiens, à tour de bras,
De leurs instruments faisaient rage,
Et cet éblouissant tapage
Ensorcelait les zingaras.
Sous le rhythme de la chanson,
Ardentes, folles, enfiévrées,
Elles se laissaient, enivrées,
Emporter par le tourbillon!
Tra la la la
8.2 Vertaling F-N
De staven van de sistrums klingelden
Met een zilveren schijn
En met deze zeldzame muziek
19
Ontwaakten de zigeunerinnen.
De tamboerijnen bepaalden hun tempo,
En eigenzinnige handen deden
De waanzinnige gitaren knarsen,
Dezelfde liedjes, dezelfde refreinen,
Dezelfde liedjes, dezelfde refreinen.
Tra la la la
De zilveren en lederen ringen
Schitterden op de roetbruine handen;
Oranje- en rood gestreepte
Stoffen zwierden in de wind.
De dans verbond zich met de zang,
Aanvankelijk onzeker en verlegen,
Levendiger en sneller vervolgens.
En dat werd sterker, sterker, sterker, sterker!
Tra la la la
De zigeuners, hand in hand,
Instrumentaal uitte de razernij zich,
En die heerlijke herrie
Betoverde de zigeunerinnen .
Onder invloed van het ritme,
Vurig, zot, koortsachtig
Laten ze zich, dronken,
Meenemen door de wervelwind!
Tra la la la
Bij deze opdracht voelde ik al meteen dat de moeilijkheidsgraad van de brontekst 8 [CITATION
Seg19 \p 68 \l 1043 ] hoger lag dan bij de vorige fragmenten. De moeilijkheid lag, voor mij, vooral in
8
Moeilijkheidsgraad van de brontekst (De kwaliteit van vertalingen, een terminologie van de vertaalevaluatie.
Winibert Segers & Gys-Walt van Egdom, 2019, p. 96)
20
de woordenschat. Zo heb ik de vertaling van woorden als ‘sistres’, ‘toubillon’ of ‘reluisaient’ moeten
opzoeken.
Voorts ondervond ik niet erg veel struikelblokken bij de interpretatie van de tekst, wat ik eerst niet
verwacht had gezien het fragment een vrij poëtische dimensie heeft. Doorgaans ervaar ik meer
moeite bij het begrijpen van deze soort taalgebruik, maar dit stuk tekst was zeker makkelijk
begrijpelijk.
Ik heb deze keer tijdens het maken van mijn vertaling zelfs wat aandacht besteed aan het herhalen
van bepaalde klanken. De s-klanken en de z-klanken in de vertaling trekken heel sterk de aandacht,
vooral in het begin. Ook in ‘de waanzinnige gitaren knarsen’ weerklinkt de a. Tot slot, wijs ik nog
even, bescheiden, op de alliteratie die ik kon maken met ‘heerlijke herrie’. Door de lessen Latijn in
het middelbaar, is dit wel iets waar ik op let wanneer ik teksten lees. Spelen met klanken is een heel
mooi en interessant aspect van taal, al ken ik er nog niet al te veel van.
Om af te sluiten, zou ik nog graag even benoemen dat ik dit een heel mooie Franse tekst vond en dat
ik erg heb genoten van deze opdracht.
Opdracht 9: Passage uit de novelle Carmen van Prosper Mérimée
9.1 De oorspronkelijk Franse tekst
Pendant que j’étais caché à Grenade, il y eut des courses de taureaux où Carmen alla. En revenant,
elle parla beaucoup d’un picador très adroit nommé Lucas. Elle savait le nom de son cheval, et
combien lui coûtait sa veste brodée. Je n’y fis pas attention. Juanito, le camarade qui m’était resté,
me dit, quelques jours après, qu’il avait vu Carmen avec Lucas chez un marchand du Zacatin. Cela
commença à m’alarmer. Je demandai à Carmen comment et pourquoi elle avait fait connaissance
avec le picador. – C’est un garçon, me dit-elle, avec qui on peut faire une affaire. Rivière qui fait du
bruit, a de l’eau ou des cailloux. Il a gagné 1,200 réaux aux courses. De deux choses l’une : ou bien il
faut avoir cet argent ; ou bien, comme c’est un bon cavalier et un gaillard de cœur, on peut l’enrôler
dans notre bande. Un tel et un tel sont morts, tu as besoin de les remplacer. Prends-le avec toi.
9.2 Vertaling F-N
Terwijl ik ondergedoken in Granada zat, waren er stierenrennen waar Carmen naartoe ging. Op de
terugweg vertelde ze veel over een behendige picador, genaamd Lucas. De naam van zijn paard en
de kostprijs van zijn geborduurde vest, wist ze. Ik besteedde er geen aandacht aan. Jantje, de enige
vriend die ik overhad, zei me enkele dagen later dat hij Carmen met Lucas gezien had bij een
winkelier in Zacatin. Dit is het moment waarop ik me zorgen begon te maken. Ik vroeg aan Carmen
hoe en waarom ze die picador leren kennen had. Waarop ze antwoordde dat het een jongen is
21
waarmee we een deal kunnen sluiten. Waar rook is, is vuur. Hij heeft 1,200 realen gewonnen op de
rennen. Het is het één of het ander: óf hij is in het bezit van dat geld, óf we kunnen hem opnemen in
onze groep, aangezien het een goede ruiter en een goedhartige kerel is. Dinges en dinges zijn dood,
en die moeten vervangen worden. Dus: neem hem met je mee.
Waar lagen de moeilijkheden in dit vertaalproces? De eigennamen zoals ‘Grenade’ en ‘Juanito’ heb ik
aangepast naar ‘Granada’ en ‘Jantje’. Die eerste is eerder voor de hand liggend. Over de eerste
twijfelde ik wel even om hem onvertaald te laten, totdat ik me realiseerde dat ‘Juan’ Spaans is voor
‘Jan’. Het enige dat me dan nog te doen stond was het suffix, die de naam een verkleinwoord maakt,
erbij vertalen. ‘Picador’ heb ik wel zo overgenomen, omdat wij in het Nederlands dit woord ook
gebruiken, net als de namen ‘Carmen’ en ‘Lucas’. Voor ‘Zacatin’ hebben wij geen vertaling, waardoor
ik die naam ook in zijn oorspronkelijke vorm overgenomen heb.
Verder heb ik even moeten zoeken naar een vertaling voor “Rivière qui fait du bruit, a de l’eau ou des
cailloux.” Bestaat er al een Nederlandse vertaling? Of moet ik zelf een geldige vertaling vormen? Na
even zoeken vond ik het gezegde in zijn oorspronkelijke vorm: “Cuando el río suena, agua lleva.”, het
was dus eerst een Spaans gezegde. Van hieruit was het niet meer moeilijk om de Nederlandse variant
te vinden: “Waar rook is, is vuur.”.
Het maken van een literaire vertaling van de novelle Carmen is zeker nuttig. Op deze manier wordt
de groep lezers van klassiekers als deze sterk uitgebreid. Dit boek lezen kan voor Nederlanders en
Belgen ook een culturele verrijking zijn en nieuwe inzichten geven in de Spaanse cultuur, alsook
literatuur.
Opdracht 10: vertaling van een recept (23/11/2020)

10.1 De oorspronkelijke Franse tekst: Choucroute garnie alsacienne
Ingrédients pour 6 personnes
 1,5 kg de choucroute crue
 600 à 800 g de palette fumée
 400 g de poitrine de porc fumée
 4 saucisses de Montbéliard
 6 saucisses de Strasbourg
 1 oignon
 10 baies de genièvre
 10 grains de poivre noir
 2 feuilles de laurier
 1 branche de thym
 3 clous de girofle
22
 1 cuillère à café de cumin
 50 cl de vin blanc sec (Riesling)
 50 cl d’eau
 12 pommes de terre moyennes
Préparation
1. Plonger la palette fumée dans de l’eau froide pendant une heure ou deux pour la dessaler
(changer l’eau une fois). Cette étape n’est pas nécessaire si la palette est demi-sel.
2. Placer la choucroute dans une grande quantité d’eau. Porter à ébullition et laisser bouillir
pendant 2 à 3 minutes pour la blanchir. Égoutter la choucroute, la rafraîchir à l’eau froide, puis
l’égoutter à nouveau. NB : Cette étape n’est pas nécessaire si la choucroute est nouvelle (début de
l’automne). Passé quelques semaines/mois, elle développe une acidité qu’il n’est pas forcément
souhaitable de retrouver lors de la dégustation. Lorsque la choucroute est froide, bien la presser
entre ses mains pour ôter l’excès d’eau.
3. Éplucher l’oignon, l’émincer finement et le faire revenir dans une grande cocotte-minute,
dans un fond de margarine non hydrogénée (50 à 60 g). Lorsqu’il est translucide, verser le vin et l’eau
et porter à frémissements. Ajouter la palette et la poitrine de porc, les épices et herbes.
4. Placer la choucroute sur le dessus, fermer la cocotte, lancer la cuisson sur feu vif. Baisser le
feu et laisser mijoter 45 minutes à feu doux. Il est bien sûr possible de cuire la choucroute de façon
traditionnelle dans une cocotte ordinaire. Compter alors 1h20-1h30 de cuisson, en remuant
quelques fois pour vérifier que le fond n’attache pas.
5. Peler les pommes de terre et les cuire à la vapeur dans une autre cocotte-minute pendant
environ 15 minutes.
6. Ôter du feu la cocotte contenant la choucroute, chasser la pression, ouvrir et ajouter les
saucisses de Montbéliard. Fermer et replacer sur le feu. Cuire pendant 10 minutes à feu doux.
7. Cinq minutes avant la fin de la cuisson, porter de l’eau à frémissements, et y plonger les
saucisses de Strasbourg, piquées au préalable. L’eau doit être fumante et à peine frémissante, sinon
les saucisses éclatent.
8. En fin de la cuisson, égoutter la choucroute et la placer au centre d’un plat de service.
Disposer ensuite les saucisses, la poitrine fumée et la palette coupée en tranches. Servir la
choucroute fumante, accompagnée de pommes de terre et de moutarde. Un délice !
23
10.2 Vertaling F-N : Elzasser zuurkool
Ingrediënten voor 6 personen
 1,5 kg rauwe zuurkool

 600 – 800 g gerookte ham
 400 g gerookt buikspek
 4 saucisses de Montbéliard
 6 saucisses Strasbourg
 1 ajuin
 10 jeneverbessen
 10 zwarte peperkorrels
 2 laurierblaadjes
 1 takje tijm
 3 kruidnagels
 1 theelepel komijn
 50 cl droge witte wijn (Riesling)
 50 cl water
 12 middelgrote aardappelen
Bereiding
1. Laat de gerookte ham 1 à 2 uur in koud water weken, dit doen we om hem te ontzouten
(ververs het water één keer). Deze stap is niet nodig als halfgezouten ham in huis hebt.
2. Laat de zuurkool ook weken, in een grote hoeveelheid water deze keer. Breng het water aan
de kook en laat het 2 à 3 minuten koken om de zuurkool te blancheren. Giet de zuurkool af,
schrik hem met koud water en laat hem nog wat uitdruppellen. Let op: deze stap is wederom
niet nodig als de zuurkool nieuw is (van het begin van de herfst). Na enkele weken of
maanden, ontwikkelt hij een zure smaak die niet zo smakelijk is. Omdat de zuurkool koud is,
druk hem goed tussen uw handen om het overige water eruit te persen.
3. Pel de ajuin, snij ze fijn et doe ze in een grote snelkookpan, waar u eerder al een beetje niet-
gehydrogeneerde margarine (50 tot 60 g) aan toevoegt. Als de ajuin een glazige schijn krijgt,
voeg de wijn en het water toe en breng het aan de kook. Voeg vervolgens de ham en het
buikspek toe, alsook de specerijen en de kruiden.
4. Voeg de choucroute toe en laat deze vanboven zitten, sluit de pot en laat bakken op een
hoog vuur. Zet het vuur zachter en laat voor 45 minuten zachtjes sudderen op een zacht
vuur. Het is natuurlijk ook mogelijk om de zuurkool op traditionele wijze te bereiden in een
gewone pot. Reken dus één uur en 20 à 30 minuten koken, met af en toe roeren zodat het
zeker niet aanbakt.
5. Schil de aardappelen en stoom ze ongeveer 15 minuten in een andere snelkookpan.
6. Neem de pot met de zuurkool van het vuur, laat de druk eraf, open de pot en voeg de
saucisses de Montbéliard toe. Sluit de pot en plaats hem terug op het vuur. Laat vervolgens
10 minuten koken op een zacht vuur.
7. 5 minuten voor het gaar is, voeg nog wat water toe dat lichtjes sudderd toe. Voeg ook de
vooraf geprikte saucisses de Strasbourg toe. Het water moet stomen en bijna sudderen,
anders barsten de worsten open.
24
8. Als het gaar is, giet de zuurkool af en leg het in het midden van een serveerschaal. Schep
vervolgens de worsten, de gerookte buikspek en de gerookte ham in plakjes op. Serveer de
dampende zuurkool met aardappelen en mosterd. Wat een lekkernij!

Over het algemeen was dit recept qua zinsconstructie of opbouw niet heel moeilijk te vertalen, het is
namelijk heel éénduidig. Wel heb ik af en toe wat culinaire terminologie moeten opzoeken, wat niet
altijd even moeilijk was om een goede vertaling voor te vinden. Zo heb ik saucisses de Montbéliard,
saucisses Strasbourg als een soortnaam beschouwd die we onvertaald overnemen. De andere
culinaire terminologie heb ik wel vertaald.
Ook de afkorting NB heb ik opgezocht, om te ondervinden dat die notez bien betekent, afkomstig van
het Latijnse nota bene.
In een recept is het heel belangrijk dat de doeltekst de semantische inhoud van de brontekst
weergeeft, m.a.w. de adequaatheid [CITATION Seg19 \l 1043 ] primeert. Er is namelijk een belangrijk
verschil tussen bijvoorbeeld sudderend water of kokend water voor de uitkomst van het gerecht.
Een volgende struikelblok ondervond ik bij het vertalen van de titel. Op sommige Nederlandse sites
stonden de titels vertaald, op anderen bleven ze in het Frans staan. Daaruit heb ik afgeleid dat het op
beide manieren mogelijk is, en heb ik de titel uiteindelijk vertaald naar Elzasser zuurkool, zoals hij het
frequentste voorkomt.
Een ander frappant aspect dat in het oog sprong tijdens het maken van de vertaling was het gebruik
van de werkwoorden. In het Frans is het gebruikelijk om infinitieven te gebruiken in recepten, terwijl
wij daar in het Nederlands een hanteren.
Adequaatheid (De kwaliteit van vertalingen, een terminologie van de vertaalevaluatie. Winibert Segers & Gys-
Walt van Egdom, 2019, p. 15)
VOETNOOT INVOEGEN!!!!!!!!!!
Bekijk!:
enkele aandachtspunten:
1 paginanummer(s) toevoegen in de verwijzing in de tekst
2 APA-normen voor auteurs met een "van-familienaam"
3 Gebruik van enkelvoudige en dubbele aanhalingstekens
25
26

Frans Schriftelijke Taalvaardigheid 2A !

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Frans Schriftelijke Taalvaardigheid 2A !

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Frans schriftelijke taalvaardigheid 2A

Opdracht 1 – 21/09/2020: Que c’est triste Venise – Charles

Que c'est triste Venise

On cherche encore des mots

Que c'est triste Venise

Et que le cœur se serre

Que c'est triste Venise

Les musées, les églises

Que c'est triste Venise

Et que l'on ironise

Que c'est triste Venise

1.2 Opmerkingen bij de tekst :

1.3 Eigen vertaling F-N: Wat is Venetië somber – Charles Aznavour

Wat is Venetië somber

We zoeken nog naar woorden

En als ons hart samenknijpt

Wat is Venetië somber

En je maakt wat spottende opmerkingen

Wat is Venetië somber

1.4 De plaatsen (blauw) en lichaamsdelen (paars) die vermeld worden

Todavía estamos buscando palabras

Qué triste es Venecia

Qué triste es Venecia

Adiós a todas las palomas

Es muy triste Venecia

1.6 Conclusie Spaanse vertaling:

Je n'ai pas peur de la route

Le vent nous portera

Ton message à la Grande Ourse (met hoofdletters !)

Le vent l'emportera (-> l’ verwijst naar message)

Tout disparaîtra mais

Le vent les portera (-> les verwijst naar :

Pendant que la marée monte

2.2 : Opmerkingen bij de tekst

o Interpretatieproblemen zijn aangeduid in het blauw.

2.3: Eigen vertaling F-N:

De weg jaagt me geen schrik aan

De wind zal ons de weg wijzen

Alles zal zwart worden

De genade en het vuurgevecht

Genen die je meedraagt,

De wind zal het meevoeren

De geur uit ons dood verleden

De wind zal het meevoeren

Terwijl het peil stijgt

De wind zal het meevoeren

2.4 Een kort reflectieverslag (± 200 woorden) over mijn

Il n’y a que Maille qui m’aille

3.2 Opmerkingen bij de tekst

3.3 Letterlijke vertaling F-N

Er is niets anders dan Maille dat voor me gaat

Enkel Maille past bij mij

Enkel Maille gaat voor me

3.4 Creatieve vertalingen F-N

Voor mij is Maille de enige echte

Maille krijgt van mij de gouden medaille

Mmm, mijn mooie mosterd

Hier heeft Abraham de mosterd gehaald.

3.5 Eigen vertaling F-N

Ik heb gezworen, enkel Maille kan me bekoren.

4.1 Oorspronkelijke tekst

4.2 Opmerkingen bij de tekst

 Totale homofonie : ‘ravis au lit’ en de ravioli op de afbeelding