Professional Documents
Culture Documents
Psychologia 2,3,5,7,8
Psychologia 2,3,5,7,8
Atrakcyjność fizyczna
Uroda, która wywodzi się z atrakcyjności seksualnej. Wygląd w dużym stopniu decyduje o
pierwszym wrażeniu. Wyraźnie kieruje naszymi preferencjami w wyborze ludzi.
2.1 Czy kryteria urody są uniwersalne?
Ludzie w obrębie tej samej kultury silnie zgadzają się, co do tego, kto jest bardziej, a kto mniej
piękny. Oceny te nie zależą ani od płci, ani wieku, ani żadnych innych cech demograficznych.
Jeżeli ten sam zestaw twarzy oceniają ludzie pochodzący z różnych kultur, a nawet ludzie z różnych
ras, to oceny poszczególnych grup są równie silnie zbieżne. Badania Langlois na niemowlakach
wykazały, że już dwumiesięczne niemowlęta dłużej patrzą na zdjęcie twarzy atrakcyjnej, niż
przeciętnej, a gdy dorosną chętniej bawią się z atrakcyjną osobą.
2.2 Od czego zależy piękno ciała?
Istotne okazały się dwie własności ciała: wielkość, kształt. Wielkość jest mierzona zazwyczaj
wskaźnikiem masy ciała (BMI). Natomiast zróżnicowanie w kolumnach dotyczy proporcji obwodu
w talii do obwodu w biodrach czyli wcięcia w talii. Po osiągnięciu dojrzałości płciowej kobiety i
mężczyźni silnie się różnią wielkością tego wcięcia. W naszej kulturze ideał kobiecego ciała
nieustannie chudnie przez okres ostatnich 50 lat. Wystarczy porównać Marylin Monroe (lata 50 XX
wieku) z Kate Moss (lata 90). Z dekady na dekadę chudną Miss America i króliczki Playboya, które
od późnych lat 70 popadły w niedowagę i do dziś w niej pozostają. Ideał urody chudnie walka o
status, chcemy mieć to, czego nie mogą mieć inni, wyróżniać się. Mężczyźni wolą jednak
umiarkowane poziomy szczupłości. Według Szmajke – dla urody męskiej kluczowe znaczenie ma
proporcja obwodu w ramionach do obwodu w pasie. Według Singha – kobiety o umiarkowanej
masie ciała i wcięciu w talii 0,70 (dobry wskaźnik zdrowia i wartości reprodukcyjnej kobiety;
ponadkulturowy niezmiennik kobiecej urody gdy średnia i mała masa ciała). Pierwsze
wytłumaczenie. Wydatne wcięcie w talii – prawidłowy poziom estrogenu, brak poważnych chorób,
wysoka wartość reprodukcyjna. Drugie wytłumaczenie. Powszechne upodobanie kierowane do
kobiet; w kulturze zachodniej w odniesieniu do kobiet o umiarkowanej i małej masie ciała. Badania
międzykulturowe. Mężczyźni niewidomi też wolą kobiety z wcięciem w talii. Singh i ewolucjoniści
preferencje mają sens biologiczny, odnoszenie sukcesu reprodukcyjnego. Związek atrakcyjności
fizycznej z liczbą dzieci. Atrakcyjność twarzy kobiet pozwala przewidywać poziom ich estrogenu;
atrakcyjność twarzy mężczyzn – siła fizyczna, jakość plemników.
2.3 Czasowe zmiany atrakcyjności
Fizyczna atrakcyjność kobiet faktycznie zmienia wraz z fazami ich cyklu miesiączkowego. W
czasie owulacji kobiety mają podwyższony poziom estrogenu, co skutkuje tym, że są postrzegane
jako bardziej atrakcyjne i kobiece, a także jako zdrowsze.
2.4 Wpływ urody na spostrzeganie innych
Efekt aureoli – fizyczna atrakcyjność jest sama w sobie przyjemna, powoduje więc skłonność do
ogólnie pozytywnej oceny danej osoby i ta ocena promieniuje na wszystkie pozostałe jej cechy,
prowadząc do zawyżonej ich oceny. Anderson – korzystny wygląd powinien upozytywniać
wszystkie sądy o danej osobie, jeśli tylko mają wartościujący charakter, ale jednak ludzie atrakcyjni
są oceniani jako bardziej próżni, zarozumiali, niewierni. Ponieważ jakość wyglądu jest łatwa do
zaobserwowania, staje się ona podstawą do klasyfikowania ludzi na różne kategorie, z których
każda zawiera szereg cech psychicznych kojarzonych z danym wyglądem. Stereotypy silniej
wpływają na spostrzeganie pod nieobecność szczegółowych, indywidualizujących danych na temat
ocenianego człowieka. Jednak też ludzie, którzy dobrze znają osoby atrakcyjne, oceniają je bardziej
pozytywnie. Ponadto to raczej brzydota obniża ocenę niż piękno je podwyższa. Wiele stereotypów
osoby brzydkiej. Wygląd spostrzeganego człowieka jest źródłem jego pozytywnego lub
negatywnego oznakowania afektywnego funkcjonującego jako wstępna hipoteza na temat tej
jednostki sprawdzana w dalszym procesie jej spostrzegania.
3. Wyznaczniki atrakcyjności interpersonalnej
Atrakcyjność interpersonalna to pozytywna postawa w stosunku do innego człowieka. Zarówno
pojęciowe, jak i czynnikowe analizy skal szacunkowych mierzących atrakcyjność pozwalają
wyróżnić dwa jej składniki: sympatię, która grupuje takie zmienne, jak lubienie i chęć przebywania
z daną osobą; oraz szacunek, grupujący takie zmienne jak podziw i poszukiwanie opinii tej osoby.
3.1 Bliskość przestrzenna
Ogólnie rzecz biorąc, częstość kontaktów sama w sobie nie tyle sympatię budzi, co ją nasila.
Częstość kontaktów nasila więc dowolną emocję początkowo przeżywaną w stosunku do
spotykanego człowieka, a w podobny sposób oddziałuje też bliskość przestrzenna – jeżeli ktoś
zachowuje się w miły sposób bardziej go lubimy gdy siedzi raczej blisko nas niż daleko, kiedy
jednak osoba ta zachowuje się w sposób niemiły, tym bardziej jej nie lubimy im bliżej nas się
znajduje.
3.2 Efekt samej ekspozycji, częstość kontaktów
Lubimy osoby często spotykane. W klasycznym badaniu nad kształtowaniem się wzajemnych
sympatii między lokatorami nowego osiedla stwierdzono, że jeśli dowolne rodziny miały drzwi
wyjściowe w odległości do 7 m, bardzo często wskazywały na siebie nawzajem, jako na blisko
zaprzyjaźnione. Nie działo się tak jednak prawie wcale, kiedy dzieliła je odległość 27 lub więcej
metrów. Duża częstość kontaktów budzi sympatię, co jest przejawem ogólniejszego zjawiska samej
ekspozycji polegającego na tym, że im częściej eksponowany jest nam jakiś obiekt, tym bardziej go
lubimy. Dość oczywiste wyjaśnienie powodów, dla których częste kontakty wzbudzają sympatię
odwołuje się do teorii nagród i kar. Ponieważ w większości kontaktów społecznych zdarzenia
pozytywne są znacznie częstsze niż zdarzenia negatywne, im częstsze są kontakty między jakimiś
osobami, tym więcej mają okazji, aby się wzajemnie nagradzać, co prowadzi do wzajemnej
sympatii. Jednak wyjaśnienie to jest bezsilne wobec faktów wskazujących na to, że nawet
negatywne kontakty rodzą lubienie czy przywiązanie, jeżeli tylko są częste. Rodzice zwykle
kochają swoje nowo narodzone dziecko, choć przynajmniej przez pierwszych kilka miesięcy
swojego życia robi rzeczy skądinąd wyłącznie nieprzyjemne, zaś wielka ulga rodziców przychodzi
dopiero wtedy, gdy dziecko nie robi nic (śpi).
3.3 Podobieństwo
Im bardziej sądzimy, że sami posiadamy jakieś cechy, tym wyżej je cenimy i uważamy za cechy
ogólnie ważne. Nic więc dziwnego, że jednym z najsilniejszych wyznaczników sympatyczności
innego człowieka jest jego podobieństwo do nas. W taki sposób oddziałuje podobieństwo właściwie
pod każdym względem – od cech osobowości i nawyków, do kibicowania tej samej drużynie
piłkarskiej, a nawet drobnych gestów, jak pocieranie nosa czy potrząsanie nogą. Najsilniej wpływa
na sympatię podobieństwo poglądów, postaw i opinii. Dzieje się tak z kilku powodów. Po pierwsze,
podobny znaczy tyle co pozytywny. Drugi powód jest taki, że podobieństwo samo w sobie jest
nagradzające, ponieważ jego napotkanie potwierdza własne racje i poglądy. Trzeci powód dla
którego podobieństwo budzi sympatię, wiąże się z naszym oczekiwaniem, że ludzie podobni do nas
będą nas również lubili.
3.4 Komunikowanie sympatii, zachowania wiążące
Jednym z najsilniejszych wyznaczników atrakcyjności drugiej osoby są ujawniane przez nią
zachowania wiążące, czyli takie, których główną lub jedyną funkcją jest budowanie i
podtrzymywanie więzi społecznych.
Główne typy zachowań wiążących i przykładowe zachowania każdego typu.
Typy zachowań wiążących Główne zachowania
Zachowania seksualne Inicjowanie kontaktu seksualnego, stosunki
seksualne, pieszczoty seksualne, wyznawanie
pożądania, wprowadzanie innowacji do życia
seksualnego
5. Zjawisko hiperuległości
Hiperuległość odnosi się do problematyki wpływu społecznego, który opisuje sytuacje, w których
jeden człowiek ulega drugiemu wbrew swoim poglądom i swemu interesowi, co w konsekwencji
może przynieść tragiczne skutki (np. samobójstwo tej osoby).
5.1 Syndrom sztokholmski
Budulcem syndromu sztokholmskiego są: 1. Odczuwanie zagrożenia i przekonanie, że agresor
( porywacz) gotów jest bez wahania spełnić swe groźby. 2. Doznawanie, w odczuciu ofiary,
odruchów życzliwości od porywcza np. karmienie, dbanie o higienie, rozmowy, mówienie, że się jej
nie zabije itp. 3. Izolowanie ofiary od opinii innych ofiara jest zamknięta z porywaczem i zna tylko
jego punkt widzenia. Nie ma kontaktu ze światem zewnętrznym 4. Niemożność ucieczki (realna lub
wyobrażona) Ofiara odczuwa presje razem z porywaczem odnośnie próby odbicia czuje nieustanne
napięcie.
Historia sterroryzowanych pracowników banku w Szwecji - Znany przypadek syndromu
sztokholmskiego (od niego pochodzi nazwa). Kasjerka przetrzymywana przez 5 dni przez
terrorystę, zakochała się w nim i po tym, jak trafił on do aresztu, odwiedzała go.
5.2 Syndrom maltretowanego małżonka
Osoby, pomimo iż są bite i poniżane przez współmałżonka, nie opuszczają go, ale tkwią w
toksycznym związku. Przyczyny tego mogą być różne (np. ekonomiczne czy kulturalno-religijne),
jednak gdy te nie stanowią problemu, może pojawić się jedno z dwóch zjawisk, które powoduję, że
osoby decydują się na niezmienianie status quo. Są to: syndrom braku wyjścia i efekt utopionych
kosztów. Syndrom braku wyjścia – to przeświadczenie, że nie istnieje szansa na to, aby zmienić
obecną, krzywdzącą sytuację. Osoba lęka się podjęcia radykalnej decyzji, nie wierzy, że zmiana jest
możliwa. Zjawisko jest subiektywne, pojawia się w stanach podobnych do depresji czy wyuczonej
bezradności. Efekt utopionych kosztów – związane z dysonansem podecyzyjnym (zbyt dużo
włożyłem w związek emocji, czasu, pieniędzy, zaangażowania, żeby teraz to zepsuć). Ludzie mają
poczucie odpowiedzialności, czują się zobowiązani do kontynuacji związku, który zawiązali, choć
przynosi on straty.
5.3 Huśtawka emocjonalna
Głównym problemem eksperymentatorów było wyjaśnienie faktu że ludzie przeżywający stan
huśtawki emocjonalnej stawali się ulegli wobec kierowanych do nich próśb i propozycji.
Podstawowym kluczem do zrozumienia tego mechanizmu może być natura emocji. Poszczególne
emocje pojawiają się pod wpływem rożnych, odmiennych zdarzeń w środowisku i uruchamiają
specyficzne programy działania. Np. Strach pojawia się wtedy gdy dochodzi do zagrożenia
własnego „ja” lub do konfliktu wytyczonych celów. Program uruchamiany w takich warunkach
polega na zatrzymaniu bieżących działań , wzroście czujności wobec zew środowiska. Nagle
wycofanie źródła emocji może prowadzić do zakłóceń w funkcjonowaniu podmiotu. Uruchomiony
program działania okazuje się nieadekwatny do sytuacji. Przez jakiś czas organizm znajduje się w
stanie „miedzy programami” i reaguje automatycznie i bezrefleksyjnie. tak wiec można stwierdzić
że mechanizm leżącym u podłoża uległości w warunkach huśtawki emocjonalnej jest stan
bezrefleksyjności.
8. Agresja
8.1 Czym jest agresja i jakie są jej formy
Agresję określa się jako zachowanie ukierunkowane na zadanie cierpienia innemu człowiekowi,
który jest motywowany do uniknięcia tego cierpienia. Jeżeli cierpienie ofiary jest głównym bądź
jedynym celem sprawcy, mamy do czynienia z agresją wrogą (gniewną). Jeżeli cierpienie to służy
sprawcy jedynie jako instrument do osiągnięcia innego celu (w przypadku rabunku czy
wymuszenia), mamy do czynienia z agresją instrumentalną. Wyróżniamy także: agresja
prospołeczna – chroniąca interesy społeczne, obrona (służąca interesom jednostki i społeczeństwa)
agresja indukowana – powstająca w efekcie psychomanipulacji
autoagresja – agresja skierowana na własną osobę W myśl tej definicji np. zabiegi dentysty nie są
agresją („ofiara” godzi się na cierpienie), zaś aby działanie sprawcy można było za agresję uznać
niekonieczne jest ani faktyczne cierpienie ofiary (np. jeżeli agresja okazała się nieskuteczna), ani
świadoma intencja sprawcy, aby krzywdę wyrządzić, bowiem nie wszystkie swoje rzeczywiste cele
człowiek sobie uświadamia, szczególnie jeśli są one nieakceptowalne na gruncie przyjmowanych
przezeń norm.
8.2 Mechanizmy agresji