BAB

10
Penerokaan Angkasa Lepas
Space Exploration

PETA Konsep
PENEROKAAN ANGKASA LEPAS
SPACE EXPLORATION
Nota

Perkembangan Aplikasi penerokaan Keperluan untuk

dalam astronomi Model sistem suria angkasa lepas meneruskan penerokaan
Developments in Model of solar system Applications of space angkasa lepas
astronomy exploration The need to continue
space exploration

Ptolemy
Kegunaan satelit
Perkembangan Uses of satellites
dalam penerokaan
angkasa lepas • Pendidikan
Developments in
Copernicus dalam Education
in
space exploration • Kebudayaan
Culture
• Komunikasi
Kepler • Komunikasi Communication
Communication • Perkembangan
• Ramalan cuaca Development
• Satelit Weather forecast
Satellite
• Keselamatan
• Kapal angkasa Security
Spacecraft
• Penderiaan jarak jauh
• Kuar tanpa manusia Remote sensing
Unmanned probes
• Pengurusan bencana
• Roket Disaster management
Rocket
• Pelayaran
• Kapal angkasa Navigation
ulang-alik
Space shuttle
• Stesen angkasa
lepas
Space station

Rusia merupakan negara pertama yang

mendirikan stesen angkasa. Tahukah anda bahawa
pelbagai penyelidikan sedang dijalankan di stesen
angkasa?
Russia was the first country that has placed a space station. Do
you know that various researches are being carried out in space
stations?

10 APS tg.3.indd 176 17/09/2020 10:19 AM

 Sains  Tingkatan 3  Bab 10 

Tarikh:
Standard Kandungan 10.1 Perkembangan dalam astronomi

AKTIVITI Perkembangan dalam Astronomi

Perbincangan 10.1 Development in Astronomy
Konstruktivisme

1. Astronomi merupakan cabang sains yang paling tua. Kajian dalam bidang ini telah bermula sejak beribu-ribu
tahun dahulu.
Astronomy is the oldest branch of science. Research in astronomy has begun thousands of years ago.

(a) Apakah definisi bagi astronomi? TP 1

What is the definition of astronomy?
Astronomi adalah bidang sains yang mengkaji alam semesta serta objek-objek di dalamnya seperti
planet , bintang dan galaksi .
Astronomy is the field of science which studies about universe and objects in it such as planets ,
stars and galaxies .

(b) Isi nama ahli astronomi berdasarkan sumbangannya. TP 2

Fill in the name of the astronomers based on their contributions.

Isaac Newton Nicolaus Copernicus Johannes Kepler Aristotle

Polemy
Galileo Galilei Hans Lippershey Karl Jansky Edwin Hubble

Ahli astronomi Sumbangan

Astronomer Contribution

Beliau merupakan orang pertama yang menggunakan teleskop.

(i) Galileo Galilei
He was the first person to use a telescope.

Mencadangkan Bumi berbentuk sfera.

(ii) Aristotle
Suggested the Earth is spherical in shape.

Menggunakan cermin untuk menggantikan kanta dalam pengumpulan cahaya dalam

(iii) Isaac Newton suatu teleskop.
Used a mirror instead of lenses to collect light in a telescope.

Mencadangkan Matahari merupakan pusat Sistem Suria dan Bumi bergerak

(iv) Nicolaus
mengelilingi Matahari.
Copernicus
Suggested that the Sun is the centre of the Solar System and the Earth orbits the Sun.

Mencadangkan bahawa planet bergerak mengelilingi Matahari dalam bentuk elips

(v) Johannes Kepler dan bukannya bulatan.
Suggested that the planets move around the Sun in ellipses and not in perfect circles.

Mencipta teleskop radio.

(vi) Karl Jansky
Invented the radio telescope.

Mencipta teleskop yang pertama.

(vii) Hans Lippershey
Invented the first telescope.

Mencadangkan bahawa Bumi merupakan pusat kepada Alam Semesta.

(viii) Ptolemy
Suggested that the Earth was the centre of the Universe.

Membuktikan kewujudan galaksi lain di luar Galaksi Bima Sakti.

(ix) Edwin Hubble
Proved the existence of other galaxies out of Milky Way Galaxy.

10
BAB

177 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

10 APS tg.3.indd 177 17/09/2020 10:19 AM

   Sains  Tingkatan 3  Bab 10
Tarikh:
(c) Padankan teori berikut dengan penerangan yang betul. TP 1
Match the following theories with the correct explanation.
Penerangan Teori
Explanation Theory

(i) Teori ini menyatakan bahawa Bumi adalah

pusat alam semesta dengan Matahari dan

planet-planet lain beredar mengelilinginya.
This theory states that Earth is the center of the universe • • Heliosentrik
Heliocentric
with the Sun and other planets moving around it.

(ii) Teori ini menyatakan bahawa Matahari adalah

pusat alam semesta dengan Bumi dan planet-
planet lain beredar mengelilinginya.
This theory states that the Sun is the center of the universe • • Geosentrik
Geocentric

with Earth and other planets moving around it.

(d) Nyatakan nama ahli astronomi yang membina Model Sistem Suria berikut. TP 2
State the name of the astronomer who built the following Model of the Solar System.

Model oleh Ptolemy Model oleh Nicolaus Copernieus

Model by Ptolemy Model by Nicolaus Copernicus

Bintang Bintang
tetap Zuhal tetap
Zuhal
Musytari Musytari
Marikh Marikh
Matahari
Bulan
Zuhrah Bumi
Utarid Zuhrah
Bulan Utarid

Bumi Matahari

Model oleh Kepler

Model by Kepler

Musytari
Zuhal

Zuhrah
Marikh Matahari
Bumi
Utarid

BAB
10

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 178

10 APS tg.3.indd 178 17/09/2020 10:19 AM

 Tarikh:
Standard Kandungan 10.2 Perkembangan dan teknologi dalam penerokaan angkasa lepas
Perkembangan dalam Bidang Astronomi dan Penerokaan
AKTIVITI Angkasa Lepas
Perbincangan 10.2 Development in Astronomy and Space Exploration Konstruktivisme

Isi tempat kosong. / Fill in the blanks. TP 2

Edwin Hubble Angkasawan Bulan Teleskop Satelit

Edwin Hubble Astronaut Moon Telescope Satelit
Kapal angkasa ulang-alik Sputnik 1 Roket Bumi Soyuz TMA-11
Space shuttle Sputnik 1 Rocket Earth Soyuz TMA-11
Kuar angkasa Salyut 1 Stesen Angkasa Antarabangsa (ISS)
Space probe Salyut 1 International Space Station (ISS)

1. Pada awal penerokaan angkasa lepas, ahli astronomi seperti Galileo Galilei dan Edwin Hubble memerhati objek
di angkasa lepas dengan menggunakan teleskop .
At the beginning of space exploration, astronomers such as Galileo Galilei and Edwin Hubble observe objects in space using a
telescope .

2. Rusia melancarkan satelit ciptaan manusia yang pertama, iaitu Sputnik 1

ke angkasa lepas pada tahun 1957.
Russia launched the first man-made satellite , which is Sputnik 1 into space in 1957.

3. Sebuah teleskop angkasa lepas Hubble dinamakan sempena nama seorang ahli astronomi
terkenal, iaitu Edwin Hubble .
A Hubble space telescope is named after the famous astronomer Edwin Hubble .

4. Kuar angkasa ialah sejenis kapal angkasa yang boleh mengorbit dan mendarat di atas
sesebuah planet. / A space probe is a type of spacecraft that can orbit and land on a planet.

5. Yuri Gagarin, seorang angkasawan Rusia, ialah orang pertama yang mengorbit Bumi
dengan kapal angkasa, Vostok I.
Yuri Gagarin, a Russian astronaut, was the first human to orbit the Earth in the spacecraft, Vostok I.

6. Apollo 11 bersama-sama tiga angkasawan Amerika, Neil Armstrong, Edwin Aldrin dan Michael
Collins mendarat di Bulan .
Apollo 11 with three American astronauts, Neil Armstrong, Edwin Aldrin and Michael Collins landed on the
Moon .

7. Kapal angkasa ulang-alik dan roket boleh digunakan untuk menghantar satelit
atau mengangkut angkasawan ke angkasa lepas.
Space shuttle and rocket can be used to transmit satellites or to transport astronauts into
outer space.
8. Pada tahun 1971, Rusia telah melancarkan stesen angkasa lepas yang pertama, iaitu
Salyut 1 ke angkasa lepas. / In 1971, Russia launched its first space station, Salyut 1
into space.
9. Pada tahun 1998, Stesen Angkasa Antarabangsa (ISS) dilancarkan oleh NASA. Stesen itu menjadi tempat
tinggal dan makmal bagi angkasawan untuk menjalankan kajian.
In 1998, the International Space Station (ISS) was launched by NASA. The station became the residence and laboratory for astronauts
to carry out research.

10. Datuk Dr. Sheikh Muszaphar Shukor merupakan angkasawan

angkasawan Malaysia yang pertama ke
angkasa lepas pada 10 Oktober 2007 dengan menaiki kapal angkasa ulang-alik Soyuz TMA-11 milik Rusia
bersama-sama dengan dua orang angkasawan Rusia.
Datuk Dr. Sheikh Muszaphar Shukor was the first Malaysian astronaut to space on 10 October 2007 on a Russian space
shuttle Soyuz TMA-11 shuttle along with two Russian astronauts.
179

10 APS tg.3.indd 179 17/09/2020 10:19 AM

   Sains  Tingkatan 3  Bab 10
Tarikh:

Aplikasi Teknologi
AKTIVITI Applications of Technology
Perbincangan 10.3
Masteri

Satelit / Satellite
1. Nyatakan jenis satelit yang digunakan dalam situasi yang berikut: TP 2
State the type of satellite used in the following situations:

Satelit komunikasi Satelit alam sekitar Satelit ketenteraan

Communication satellite Environmental satellite Military satellite
Satelit pandu arah Satelit cuaca
Navigation satellite Weather satellite

(a) Negara A menggunakan satelit ini untuk membantu dalam
mendapatkan maklumat tentang kegiatan ketenteraan negara jirannya. Satelit ketenteraan
Country A uses this satellite to help them in getting information about the military Military satellite
activities of their neighbouring countries.

(b) Negara B bekerjasama dengan negara-negara jirannya untuk

menggunakan satelit ini dan teknologi lain yang canggih untuk
Satelit pandu arah
menentukan kedudukan kapal yang hilang.
Country B works with its neighbouring countries to use this satellite and other advanced Navigation satellite
technologies to help them in determining the position of the missing ship.

(c) Penduduk di Negara C dapat menonton FIFA World Cup yang diadakan
di Negara D secara langsung. Satelit komunikasi
Residents in Country C can watch the live FIFA World Cup that is held in Country D. Communication satellite

(d) Negara E menggunakan satelit ini untuk mengawas perubahan cuaca

dan pembentukan awan di negaranya. Satelit cuaca
Country E uses this satellite to monitor the weather change and the cloud formation of
its country. Weather satellite

(e) Pegawai perhutanan di Negara F mengesan perubahan keadaan hutan

dengan bantuan satelit ini. Satelit alam sekitar
Forest officers in Country F track the changes of forest condition with the help of this
Environmental satellite
satellite.

Teknologi Penderiaan Jauh / Remote Sensing Technology

2. Lengkapkan rajah di bawah tentang teknologi penderiaan jauh.

Complete the diagram below about the remote sensing technology.
Malaysia mempunyai
Penderian jauh
Agensi Remote Sensing
Remote sensing
Malaysia (ARSM), yang
• Melibatkan kajian tentang terletak di Kuala Lumpur.
Malaysia has a Malaysian
Involve studies about the Remote Sensing Agency (ARSM),
which is located in Kuala
Lumpur.

Penderian jauh aktif Penderian jauh pasif

Active remote sensing Passive remote sensing

diaplikasi dalam
applied in the
BAB

Bidang seperti pertanian , geologi, perhutanan , pengurusan bencana dan pertahanan negara.
Fields such as agriculture , geology, forestry , disaster management and national defense.
10

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 180

10 APS tg.3.indd 180 17/09/2020 10:19 AM

 Sains  Tingkatan 3  Bab 10 

Praktis PT3

Bahagian A / Section A 3. Antara satelit yang berikut, yang manakah dimiliki oleh
Malaysia?
1. Antara model sistem suria yang berikut, yang manakah Which of the following satellites is owned by Malaysia?

dicadangkan oleh Johannes Kepler? A TiungSAT-1

Which of the following solar systems is proposed by Johannes B Sputnik II
Kepler? C Explorer 1
A D Lunar 2

Musytari 4. Antara yang berikut, yang manakah digunakan untuk

Jupiter Utarid Marikh mengesan dan menerima gelombang radio dari angkasa
Mercury Mars lepas?
Bumi Which of the following is used to detect and receive radio
Earth
waves from outer space?
Bulan
Zuhrah Moon A Teleskop angkasa Spitzer
Venus Spitzer space telescope
Matahari
Sun B Teleskop angkasa Hubble
Zuhal
Saturn Hubble space telescope
C Kuar angksa
B Musytari Space probe
Jupiter
D Teleskop radio
Marikh Zuhrah Radio telescope
Mars Venus
5. Di manakah angkasawan menjalankan penyelidikan di
Matahari Zuhal
Sun Saturn angkasa lepas?
Bumi Where do astronauts carry out research in space?
Earth A Kapal angkasa
Bulan
Moon Space ship
B Stesen angkasa
Space station
C C Kapal angkasa ulang-alik
Musytari
Jupiter Space shuttle
D Kuar angkasa
Marikh Space probe
Mars Zuhrah
Venus
Utarid Bulan Zuhal 6. Maklumat berikut adalah tentang kegunaan satu alat
Mercury Saturn
Moon dalam teknologi angkasa lepas.
The following information is about the usage of a device in
Bumi space technology.
Earth

• Mengesan sumber semula jadi di Bumi.

Locates natural resources on Earth.
D Musytari • Digunakan dalam pelayaran dan keselamatan
Jupiter
negara.
Zuhal Venus Used in navigation and national security.
Saturn Zuhrah
Matahari
Marikh

Apakah alat yang digunakan?
Sun
Mars Utarid
Mercury What is the device used?
Bumi
Earth A Stesen angkasa lepas
Space station
B Satelit
2.
Galileo Galilei adalah ahli astronomi moden yang terkenal Satellite
dengan alat yang diciptanya. Yang manakah alat tersebut? C Kuar angkasa
Galileo Galilei is a famous modern astronomer with the tool he Space probe
invented. Which is the tool? D Teleskop angkasa lepas
A Kuar angkasa C Satelit Space telescope
Space probe Satellite
B Teleskop D Roket
10

Telescope Rocket
BAB

181 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

10 APS tg.3.indd 181 17/09/2020 10:19 AM

   Sains  Tingkatan 3  Bab 10

Bahagian B / Section B
1.
Terdapat banyak tokoh yang menyumbang dalam bidang astronomi.
There are many scientists who have contributed in the field of astronomy.
(a) Padankan ahli astronomi berikut dengan sumbangannya.
Match the following astronomers to their contribution.

Ahli astronomi Sumbangan

Astronomer Contribution

Menyatakan bahawa planet bergerak mengelilingi Matahari mengikut orbit

yang berbentuk elips.
Ptolemy Stated that planets move around the Sun in elliptical orbits.

Menyatakan bahawa planet bergerak mengelilingi Matahari mengikut orbit

yang berbentuk bulat.
Stated that planets move around the Sun in perfect circles.
Kepler
Menyatakan bahawa Bumi adalah pusat alam semesta dan semua objek lain
beredar mengelilinginya.
Stated that Earth is the center of the universe and all other objects move around it.

[2 markah / 2 marks]

(b) Tuliskan BENAR atau PALSU bagi pernyataan berikut.

Write TRUE or FALSE for the following statements.

Pernyataan BENAR / PALSU

Statement TRUE / FALSE

Teori Ptolemy menyatakan bahawa Bumi adalah pusat alam semesta manakala teori BENAR
Copernicus menyatakan bahawa Matahari adalah pusat alam semesta. TRUE
The Ptolemy theory states that Earth is the centre of the Universe while the Copernicus theory states
that the Sun is the centre of the Universe.

Model geosentrik adalah berpusatkan Bumi manakala model heliosentrik berpusatkan Matahari. BENAR
The geocentric model is an Earth-centered model while the heliocentric model is a Sun-centered TRUE
model.

Teori Copernicus adalah lebih tepat daripada teori Kepler. PALSU

The Copernicus theory is more accurate than the Kepler theory. FALSE

[2 markah / 2 marks]

Bahagian C / Section C
2. (a) Rajah di bawah menunjukkan satu teknologi angkasa lepas yang digunakan dalam liputan berita langsung.
The diagram below shows an outer space technology used in the live news broadcasting.

(i) Namakan alat X yang digunakan dalam rajah di atas.

BAB

Name device X used in the diagram above.

Satelit / Satellite
10

[1 markah / 1 mark]

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 182

10 APS tg.3.indd 182 17/09/2020 10:19 AM

 Sains  Tingkatan 3  Bab 10 

(ii) Berikan satu kegunaan alat X selain daripada liputan berita langsung.
Give one use of device X besides the live news broadcasting.
Sistem navigasi pengangkutan seperti GPS / Transport navigation system such as GPS
[1 markah / 1 mark]

(b) Rajah di bawah menunjukkan teknologi pengesanan yang digunakan oleh Agensi Remote Sensing Malaysia dalam
pengurusan perhutanan.
The diagram below shows the sensor technologies used by the Malaysia Remote Sensing Agency in the forestry management.

Matahari
Sun

X
1
Hutan 2 3
Forest

Stesen penerima
Receiver station

(i) Namakan teknologi yang digunakan dalam rajah di atas.

Name the technology used in the diagram above.

Penderiaan jauh / Remote sensing

[1 markah / 1 mark]

(ii) Apakah jenis gelombang yang digunakan dalam teknologi dalam rajah di atas?
What is the type of the wave that is used in the technology shown in the diagram above?

Gelombang mikro / Microwave

[1 markah / 1 mark]

(iii) Adakah jenis gelombang yang dinyatakan di 2(b)(iii) boleh mempengaruhi kesihatan manusia? Terangkan jawapan
anda.
Does the type of the wave stated in 2(b)(iii) can affect the human health? Explain your answer.

Tidak / No
Gelombang mikro yang digunakan dalam teknologi tersebut adalah radiasi elektromagnet yang tidak mengion.
Microwave used in the technology is a non-ionizing electromagnetic radiation
[2 markah / 2 marks]

(iv) Alat X akan bertukar menjadi sampah angkasa lepas apabila tamat tempoh perkhidmatan. Bincangkan kesan
pertambahan sampah angkasa lepas ke atas Bumi.
Device X will turn into an outer space rubbish when its service term comes to an end. Discuss the impact of increasing
space junks on the Earth.

Satelit yang tidak berfungsi mungkin akan berlanggar dengan satelit yang masih berfungsi. Seterusnya, lebih
banyak serpihan sisa dihasilkan. Serpihan sisa mungkin jatuh ke permukaan Bumi.
The malfunction satellite may collide with other functional satellite. Then, more debris are created. The debris may fall
onto the Earth.
[2 markah / 2 marks]
10
BAB

183 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

10 APS tg.3.indd 183 17/09/2020 10:19 AM

   Sains  Tingkatan 3  Bab 10
Tarikh:

Cabaran
1. Rajah di bawah menunjukkan satelit buatan yang dihantar oleh manusia
ke angkasa lepas untuk mengorbit Bumi. Bumi mempunyai tarikan PANDUAN MENJAWAB
graviti yang kuat yang dapat menarik objek jatuh ke permukaan Bumi?
Bagaimanakah satelit buatan yang dihantar ke angkasa dapat mengatasi Kebolehan sesuatu satelit untuk
masalah ini dan kekal di orbitnya? Mengaplikasi kekal di orbitnya yang bergerak
The diagram below shows an artificial satellite that is sent to space by human to orbit the mengeliling Bumi bergantung
Earth. Earth has a very strong gravitational force that can pull the objects to fall to the kepada kelajuan satelit tersebut.
The ability of a satellite to stay in its
Earth’s surface. How do satellites overcome this problem and stay in its orbit? orbit around the Earth depends on the
speed of the satellite.

Satelit ditetapkan pada kelajuan yang betul untuk kekal dalam orbitnya
yang bergerak mengelilingi Bumi. Jika kelajuan terlalu rendah, satelit
akan kembali ke Bumi manakala jika kelajuan terlalu tinggi, satelit pula
akan terlepas daripada tarikan graviti Bumi dan terbang jauh ke angkasa.
Satellites are controlled at the right speed to stay in orbits around the Earth. If the speed is
too slow, satellite will return to the Earth, while if the speed is too fast, the satellite will leave
the Earth’s gravitational force and travel into deep space.

2. Kita menghantar roket, kapal angkasa dan satelit ke angkasa lepas untuk
Semakin banyak sampah
meneroka angkasa lepas. Walau bagaimanapun, bahan tidak berguna
angkasa lepas, semakin
yang kita tinggalkan di angkasa lepas seperti satelit yang rosak dan sesak di angkasa lepas dan
tangki roket kosong akan menjadi sampah angkasa lepas dan terapung semakin tinggi peluang sesuatu
di angkasa. Ramalkan apakah yang mungkin berlaku jika terdapat terlalu perlanggaran berlaku.
Menganalisis
banyak sampah angkasa lepas di angkasa? The more the space rubbish, the more
We send rockets, space shuttle and satellite to the air space to explore the space. However, crowded the space becomes and the
the useless pieces we leave in space such as broken satellites and empty rocket tanks will higher the chance of a collision to
occur.
become space rubbish and float in space. Predict what may happen if too much space
rubbish are left in space?
Sampah angkasa lepas boleh melanggar antara satu sama lain serta
melanggar dan merosakkan satelit yang berguna dan kapal angkasa
ulang-alik yang membawa angkasawan ke angkasa lepas.
The space rubbish may hit each other, and hit and damage our satellites and space
shuttle that bring astronauts to outer space.
BAB

Praktis
? Praktis PT3 &
10

Interaktif
Cabaran KBAT
Jawapan

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 184

10 APS tg.3.indd 184 17/09/2020 10:19 AM