ใบความรู้ ที 7.

1
ทฤษฎีบทพีทาโกรัส

“ในรู ปสามเหลียมมุมฉากใดๆ กําลังสองของความยาวของด้านตรงข้ามมุมฉากเท่ากับผลบวกกําลัง

สองของความยาวของด้านประกอบมุมฉาก”
สามเหลียมมุมฉาก คือ สามเหลียมทีมุมหนึงกาง 90 o จากรู ป ABC เป็ นสามเหลียม
มุมฉาก ซึ งมี AˆBC = 90 o องศาโดย

ให้ a แทนความยาวของด้านตรงข้ามมุม A
b แทนความยาวของด้านตรงข้ามมุม B
c แทนความยาวของด้านตรงข้ามมุม C
แล้วจะได้ความสัมพันธ์ระหว่างความยาวของด้านทั:งสามของรู ปสี เหลียมมุมฉาก ABC ดังนี:
c2 = a 2 + b2

การเขียนความสัมพันธ์ระหว่างความยาวของด้านของรู ปสามเหลียมมุมฉากตาม
ทฤษฎีพีทาโกรัส
ตัวอย่ างที 1
วิธีทาํ (1) (132 ) = (12) 2 + (5) 2
(2) (25) 2 = (24) 2 + (7) 2
(3) (13) 2 = (12) 2 + (a ) 2
ถ้าเราทราบความยาวของด้านสองด้านของรู ปสามเหลียมมุมฉากเราจะหาความยาวของด้านทีสามได้
โดยใช้ทฤษฎีบทของพีทาโกรัส เช่น
ตัวอย่ างที2 จงหาความยาวของด้านทีเหลือ
2 2 2
วิธีทาํ จากความสัมพันธ์ c = a + b
2 2 2
แทนค่า 10 = a + 8
นํา 82 ทั:งสองข้างของสมการ
a 2 = 10 2 − 8 2
a 2 = 100 − 64
a 2 = 36
a 2 = 62
a=6 Ans

ตัวอย่ างที 3 จงหาความยาวของด้านทีเหลือ

วิธีทาํ จากความสัมพันธ์ c2 = a 2 + b2
จะได้ x 2 = 32 + 4 2

x 2 = 9 + 16
x 2 = 25
x2= 52
x =5 Ans

ตัวอย่ างที 4 จงหาความยาวของด้านทีเหลือ

วิธีทาํ จากความสัมพันธ์ c2 = a 2 + b2
2 2 2
จะได้ 13 = b + 12
นํา 122 มาลบออกทั:งสองข้างของสมการ
2
132 = b + 144
132 − 12 2 = b2 - 122
b2 = 169 – 144
b2 = 25
b2 = 52
b =5 Ans
 ใบความรู้ ที 7.2

“ในรู ปสามเหลียมมุมฉากใดๆ กําลังสองของความยาวของด้านตรงข้ามมุมฉากเท่ากับผลบวกกําลัง

สองของความยาวของด้านประกอบมุมฉาก”
“ ถ้า ABC เป็ นรู ปสามเหลียมมีดา้ นยาว a , b, และ c หน่วย และ c2= a2 + b2 จะได้วา่ รู ป
สามเหลียม ABC เป็ นรู ปสามเหลียมมุมฉากและมีดา้ นยาว c หน่วย เป็ นด้านตรงข้ามมุมฉาก”

จากรู ป
พื:นทีสี เหลียมจัตุรัสบนด้าน AB = พื:นทีสี เหลียมจัตุรัสบน AC + พื:นทีสี เหลียมจัตุรัสบน CB
นันคือ
27 = 16 + 9
52 = 4 2 + b 2
ดังนั:น c2 = a2 + b2

∴ c2 = a 2 + b 2
 ใบงานที 7.1

พีทาโกรัสให้ถือว่าตัวเลขและตัวอักษรทีกํากับด้านของรู ปสามเหลียมมีหน่วยเป็ นหน่วยความยาว

(1)
= 13 2 = 12 2 + 5 2

(2)
= ……………………………………………..

(3)
= ……………………………………………..

(4)
= ……………………………………………..

(5)

= ……………………………………………..
 ใบงานที 7.2

จงหาความยาวของด้านทีเหลือ ให้ถือว่าตัวเลขทีกํากับด้านมีหน่วยเป็ นหน่วยความยาว

โดย การแสดงวิธีทาํ

ก.
102 = 82 + b2
100 = 64 + b2
นํา 64 มาลบออกทั:งสองข้างของสมการ
100 - 64 = 64 – 64 + b2
36 = b2
62 = b2
∴b =6
ข.
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
ค. ……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
 ใบงานที 7.3

1. จากรู ปทีกําหนดให้จงหาด้าน AB และพื:นทีของรู ป ก ข และ ค ทีกําหนดให้ต่อไปนี:

1.1 ด้าน AB ยาว =……………………

1.2 พ.ท. ก =……………………
1.3 พ.ท. ข =……………………
1.4 พ.ท. ค =……………………
1.5 พ.ท. ของรู ป ค สัมพันธ์กบั ผลบวกของพื:นทีของรู ป
ก และ ข อย่างไร
……………………………………………………………..
……………………………………………………………..
……………………………………………………………..

2. จากรู ปทีกําหนดให้จงหาด้าน SD และพื:นทีของรู ป A, B และ C ทีกําหนดให้ต่อไปนี:

2.1 ด้าน SD ยาว =……………………

2.2 พ.ท. A =……………………
2.3 พ.ท. B =……………………
2.4 พ.ท. C =……………………
1.5 เขียนความสัมพันธ์ระหว่างความยาวของ
ด้านทั:งสามของรู ปสามเหลียมมุมฉาก ตาม
ทฤษฎีบทพีทาโกรัสได้อย่างไร
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
 ใบงานที 7.4

คําชี(แจง : ให้นกั เรี ยนสร้างรู ปสามเหลียมมุมฉากทีมี AˆBC เป็ นมุมฉาก ให้กาํ หนดความยาวของด้านเอง
พร้อมทั:งสร้างรู ปสี เหลียมจัตุรัสบนด้านของสามเหลียมพร้อมทั:งหาพื:นทีและให้เติมช่องว่างให้
สมบูรณ์

รู ป
1. ด้าน a ยาว………………………………………………
2. ด้าน b ยาว……………………………………………...
3. ด้าน c ยาว………………………………………………
4. รู ปสี เหลียมจัตุรัสบนด้าน a มีพ:นื ที…………………….ตารางหน่วย
5. รู ปสี เหลียมจัตุรัสบนด้าน b มีพ:นื ที…………………….ตารางหน่วย
6. รู ปสี เหลียมจัตุรัสบนด้าน c มีพ:นื ที…………………….ตารางหน่วย
7. เขียนความสัมพันธ์ระหว่างความยาวของด้านทั:งสามของรู ปสามเหลียมมุมฉากตามทฤษฎีบทพีทาโกรัส
ได้เป็ น…………………………………………………………………………………………………….
 ใบงานที 8.1
คําชี(แจง : ให้นกั เรี ยนเติมคําลงในช่องว่างให้สมบูรณ์

ข้ อความ เหตุผล
1. EF = BC = a และ 1. ………………………………………………..
DF =AC = b …………………………………………………...
2. จาก ∆ DEF จะได้ 2. ………………………………………………..
2
DE2 = a + b
2 …………………………………………………...
3. จาก ∆ABC, c 2 = a 2 + b 2 3. ………………………………………………..
4. ดังนั:น DE2 = c2 4. ………………………………………………..
5. นันคือ DE = c 5. ………………………………………………..
6. ………………………………………………..
6. ∆DEF ≅ ∆ABC
7. ………………………………………………..
7. DˆFE = AˆCB = 90
o
8. ………………………………………………..
8. ดังนั:น ∆ABC เป็ นรู ปสามเหลียมมุมฉาก …………………………………………………...
โดยมี AˆCB เป็ นมุมฉาก
 ใบงานที 8.2
1. กําหนดความยาวด้านทั:งสามของรู ปสามเหลียม จงหาว่ารู ปสามเหลียมในแต่ละข้อเป็ นรู ปสามเหลียมมุม
ฉากหรื อไม่
(1) 26, 10,24 2) 7, 4, 8
วิธีทาํ 262 = 102 + 242 วิธีทาํ ………………………………..
676 = 100 + 576 ………………………………………
676 = 676 ………………………………………
ดังนั:นรู ป∆ทีมีความยาว 26, 10,24 ………………………………………
เป็ นรู ปสามเหลียมมุมฉาก ………………………………………
………………………………………

(3) 28, 53, 45 (4) 20, 21, 29

วิธีทาํ ……………………………….. วิธีทาํ ………………………………..

……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
 ใบงานที 8.3

1. จากรู ปทีกําหนดให้ ABC เป็ นรู ปสามเหลียม ซึ ง AD ตั:งฉากกับ BC, AD = 12 หน่วย BD = 9 หน่วย
จงแสดงว่า ABC เป็ นรู ปสามเหลียมมุมฉาก
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

2. จากรู ป PQR เป็ นรู ปสามเหลียม มี PS ตั:งฉากกับ QR, RS = 24 หน่วย QS = 18 หน่วย และPR = 40
หน่วย จงแสดงว่าสามเหลียม PQR เป็ นสามเหลียมมุมฉาก
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………...............................................................................................................................................
 ใบความรู้ ที 9.1
ตัวอย่ างที 1 บันได้ยาว 17 ฟุต ยันฝาให้เชิ งบันได้ห่างจากฝา 8 ฟุต จงหาว่าจะพีนบันไดถึงฝาได้กีฟุตจาก
พื:นดิน
วิธีทาํ AC เป็ นความยาวของบันได
BC เป็ นระยะห่างจากเชิงบันไดถึงฝา จะหาความยาวของ AB
Q AB 2 = AC2 –BC2
= 172 - 82
= 289 – 64
= 225
∴ AB = 15
เพราะฉะนั:นจะพีนบันไดได้ถึงฝาได้สูง 15 ฟุต
ตัวอย่ างที 2 ABC เป็ นสามเหลียมมุมฉากซึ งมี A เป็ นมุมฉาก ลาก BD ตั:งฉากกับ BC พบ CA
ทีต่อออกไปที D ถ้า BC = 20 หน่วย CD = 25 หน่วย จงหาความยาวของ CA
วิธีทาํ
ให้ CA ยาว x หน่วย
จาก ∆ มุมฉาก CBD
จะได้ CD2 = BD2 + BC2
BD2 = CD2 – BC2
= 252 + 202
= 625 – 400
= 225
จาก ∆ มุมฉาก CAB AB2 = BC2 – CA2
จาก ∆ มุมฉาก CBD AB2 = BD2 – AD2
∴ BC 2 − CA 2 = BD2 – AD2
202 – CA2 = 225 – ( 25 – x )2
202 – x2 = 225 – ( 625 – 50x + x2)
202 – x2 = 225 – 625 + 50x - x2
800
x =
50
x = 16 ∴ CA ยาว 16 หน่วย
 ใบความรู้ ที 9.2
มีการนําความรู ้เกียวกับทฤษีบทพีทาโกรัสไปใช้ในการคํานวณเกียวกับระยะทาง ความสู ง ความ
ยาวและความกว้างของสิ งต่างๆ ดังต่อไปนี:
หลังคาบ้านหลังหนึงมีลกั ษณะเป็ นจัว ดังรู ป ส่ วนต่างๆ ของจัวมีชือเรี ยก ดังนี:
AD และ AE เรี ยกว่า กลอน
BD และ CE เรี ยกว่า ชายคา
BC เรี ยกว่า ขือ
AH เรี ยกว่า ดั:ง ส่ วนทีเป็ นดั:งจะตั:งฉากกับขือ
และเรี ยก AF ว่า แป ABC เป็ นรู ปสามเหลียมหน้าจัว
เรี ยกส่ วนนี:ของบ้านว่า หน้าจัว
ถ้าจัวของบ้านหลังนี: มีกลอนยาว 4.9 เมตร ดั:งมีความยาว 1.6 เมตร และขือมีความยาว 6 เมตร แล้ว
ชายคาจะมีความยาวเท่าใด
วิธีทาํ จากรู ป AE = 4.9 เมตร AH = 1.6 เมตร และ BC = 6 เมตร
เนืองจาก ABC เป็ นรู ปสามเหลียมหน้าจัว
6
ดังนั:น BH = HC =
2
=3
และเนืองจาก AHC เป็ นรู ปสามเหลียมมุมฉากซึ งมี AHˆ C เป็ นมุมฉาก
จะได้ AC2 = AH2 + HC2
= (1.6)2 + 32
= 2.56 + 9
= 11.56
AC = 3.4
ดังนั:น CE = AE – AC
= 4.9 - 3.4
= 1.5
นันคือชายคามีความยาว 1.5 เมตร
ตอบ ชายคามีความยาว 1.5 เมตร
ตัวอย่ างที 2 ต้องการตั:งเสาโทรทัศน์สูง 12 เมตร โดยใช้ลวด 4 เส้นรั:งหัวเสา และตรึ งกับหลัก 4
หลัก ซึ งปั กห่างจากโคนเสา 5 เมตร ดังรู ปต้องใช้ลวดยาวอย่างน้อยกีเมตรในการตั:งเสานี:
วิธีทาํ 1. จากรู ป ∆ABC เป็ น ∆ มุมฉาก มี B เป็ นมุมฉาก ดังนั:น
AC2 = AB2 + BC2
= 122 + 52
= 144 +25
AC = 13

∴ ลวด 1 เส้นต้องยาว 13 เมตร

2. ต้องใช้ลวดยาวอย่างน้อย 4 × 13 เมตร เท่ากับ 52 เมตร
 ใบความรู้ ที 9.3

มีการนําความรู ้เกียวกับทฤษีบทพีทาโกรัสไปใช้ในการคํานวณเกียวกับระยะทาง ความสู ง ความ

ยาวและความกว้างของสิ งต่างๆ ดังต่อไปนี:
ตัวอย่ างที 1
ลูกเสื อออกเดินทางไปยังทีพักแรมแห่งหนึง ตามแผนผังการเดินทาง จะต้องเดินตรงๆไปทางทิศเหนือของ
โรงเรี ยน 11 กิโลเมตรเลี-ยวขวาตรงไปทางทิศตะวันออก 12 กิโลเมตร แล้วตรงขึ-นไปทางทิศเหนื ออีก 5
กิโลเมตร จึงจะถึงทีพัก อยากทราบว่าทีพักโรงแรมอยูห่ ่างจากโรงเรี ยนกีกิโลเมตร
AB แทนระยะทางห่างจากโรงเรี ยนไปทาง
ทิศเหนื อ 11 กิโลเมตร
BC แทนระยะห่างจาก B ไปทางทิศตะวันออก
12 กิโลเมตร
CD แทนระยะห่างจาก C ไปทางทิศเหนื อ
5 กิโลเมตร
AD แทนระยะห่างจากโรงเรี ยนถึงทีพักโรงแรมต่อ
DC ไปทาง C พบเส้นทีลากจาก A ขนานกับ BC ที E จะได้รูปสี เหลียมมุมฉาก ABCE และรู ป
สามเหลียมมุมฉาก ADE ทีมี Ê เป็ นมุมฉาก
ดังนั:น AD2 = AE2 + DE2
แต่ AE = BC = 12
และ DE = DC + CE
= DC + AB (เพราะ CE = AE )
= 5 + 11
= 16
ดังนั:น AD2 = 122 + 162
= 144 + 256
= 400
AD = 20
ฉะนั:น ทีพักโรงแรมอยูห่ ่างจากโรงเรี ยน 20 กิโลเมตร
ตอบ 20 กิโลเมตร
ตัวอย่ าง 2 ถังรู ปสี เหลียมมุมฉาก กว้าง 12 นิ:ว ยาว 20 นิ:ว ลึก 9 นิ:ว ดังนั:น AE ยาวกว่า AF กีนิ:ว
จากรู ป AB = 9 นิ:ว
BF = 12 นิ:ว
AD = 20 นิ:ว

วิธีทาํ 1. ∆ABC เป็ น ∆ มุมฉากมี B เป็ นมุมฉาก ดังนั:น

AF2 = 122 + 92
= 225
AF = 15
2. ∆AHE เป็ น ∆ มุมฉากมี H เป็ นมุมฉาก
AE2 = AH2 + EH2
หา AH จาก ∆ADH ก่อน
AH2 = AD2 + DH2
= 202 + 122
= 544
∴ AE 2 = 544 + 92
= 625
AE = 25 นิ:ว
∴ AE ยาวกว่า AF = 25 – 15 = 10 นิ:ว
 ใบงานที 9.1
1. จากรู ป AB̂C เป็ นมุมฉาก และ BD ตั:งฉากกับ AC จงหาความยาวของ AC และ BD

2. จากรู ป ABC เป็ นสามเหลียมมุมฉากมี BÂC เป็ นมุมฉาก ด้าน BC ยาว 13 เซนติเมตร ด้าน AC ยาว 12
เซนติเมตร และ AD ตั:งฉากกับ BC จงหาความยาวของเส้นรอบรู ปของรู ปสามเหลียม ABC และความยาว
ของด้าน AD

3. ∆ABC มีดา้ น BC, AC และ BC ยาว 13, 14 และ 15 ซ.ม. ตามลําดับส่ วนของเส้นตรงทีลากจากจุด B มา
ตั:งฉากกับด้าน AC ยาวเท่าใด
 กระดาษคําตอบใบงานที 9.1

1. ……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
2. ……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
3. ……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
 ใบงานที 9.2

1. คูกว้าง 8 เมตร ฝังคูขา้ งหนึงสู งกว่าอีกข้างหนึง 6 เมตร อยากทราบว่าจะต้องใช้ไม้ยาวเท่าใดจึงจะพาด

สองฝังคูได้พอดี
2. เสาธงสู ง 24 เมตร ต้องใช้เชื อกผูกเสาธงยาว 25 เมตร อยากทราบว่าคนเชิญธงขึ:นสู่ ยอดเสาจะต้องยืนห่าง
โคนเสาธงเท่าใด เชือกจึงจะตึงพอดี ( สมมุติวา่ คนไม่มีส่วนสู ง )
3. บันไดยาว 29 ฟุต วางพาดอยูก่ บั ผนังตึกหลังหนึง ปลายบนจดขอบหน้าต่างพอดี โคนบันใดอยูห่ ่างจาก
กําแพง 20 ฟุต จงหาความสู งของขอบหน้าต่าง
1. ……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
2. ……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

3. ………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

ใบงานที 9.3

1. จงหาส่ วนสู งของสามเหลียมหน้าจัวทีมีฐานยาว 7.2 นิ:ว และด้านทีเท่ากันยาว 6 นิ:ว

2. นายกมล สํารวจทีตั:งของสถานทีของสถานทีในจังหวัดหนึง โดยใช้สถานีรถไฟเป็ นจุดเริ มต้น จาก
สถานีรถไฟไปทางทิศตะวันตก 2.5 กิโลเมตร จะพบสถานีตาํ รวจ ทางทิศเหนือของสถานีตาํ รวจห่าง
ไป 6 กิโลเมตรเป็ นทีทําการไปรษณี ย ์ ทางทิศตะวันออกของทีว่าการไปรษณี ยห์ ่างออกไป 8 กิโลเมตร
เป็ นโรงเรี ยนและทางทิศใต้ของโรงเรี ยนเป็ นโรงพยาบาล ซึ งอยูห่ ่างจากโรงเรี ยน 1.2 กิโลเมตร อยาก
ทราบว่าระยะทางจากโรงพยาบาลถึงสถานีรถไฟเป็ นเท่าไร
1. ……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
2. ……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………..……………………………………………