ใบงานที่ 16 เรื่อง การอานและแปลความหมายของกราฟ

หนวยการเรียนรูที่ 3 แผนการจัดการเรียนรูที่ 16 เรื่อง การอานและแปลความหมายของกราฟ

รายวิชาคณิตศาสตร 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชั้น..................................เลขที่....................

จุดประสงคการเรียนรู : สามารถอานและแปลความหมายของกราฟสมการเชิงเสนสองตัวแปรที่กำหนดใหได

คำชี้แจง ใหนักเรียนอานและแปลความหมายของกราฟที่กำหนดให แลวตอบคำถาม

บริษัท โชคดี และบริษัท รุงเจริญ จัดรถโดยสารปรับอากาศรับสงผูโดยสารในจังหวัดหนึ่ง โดยคิดคา

โดยสารตอคนตามระยะทางดังกราฟ

ราคา (บาท)
30 บริษัท รุงเจริญ

25
20 บริษัท โชคดี

15
10
5
0 ระยะทาง (กิโลเมตร)
5 10 15 20 25 30 35 40

1. ตอบคำถามตอไปนี้
1) ระยะทาง 20 กิโลเมตร บริษัททั้งสองตั้งราคาตางกันกี่บาท
...........................................................................................................................................................................
2) ระยะทาง 35 กิโลเมตร บริษัทใดกำหนดราคาถูกกวา
...........................................................................................................................................................................
3) ระยะทางเทาไรที่รถโดยสารคิดคาโดยสารราคาเทากัน
...........................................................................................................................................................................
2. ใหนักเรียนอานขอมูลเพิ่มเติมจากคำถามในขอ 1 จำนวน 3 ขอคำถาม
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
 ใบความรูที่ 15 เรื่อง ลักษณะสมการเชิงเสนสองตัวแปร
หนวยการเรียนรูที่ 3 แผนการจัดการเรียนรูที่ 15 เรื่อง ลักษณะสมการเชิงเสนสองตัวแปร
รายวิชาคณิตศาสตร 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1

จากสมการ Ax + By + C = 0 เมื่อ A , B และ C เปนคาคงตัว โดยที่ A และ B ไมเปนศูนยพรอมกัน และ x ,

y เปนตัวแปรเพื่อความสะดวกในการนำไปใช อาจจัดรูปแบบของสมการใหม ดังนี้
จากสมการ Ax + By + C = 0
Ax + By = –C
ถาให –C ซึ่งเปนคาคงตัว เทากับ c
จะได ax + by = c (กำหนดให A=a, B=b, C=c)
นั่นคือ สมการเชิงเสนสองตัวแปร ที่เขียนอยูในรูป ax + by = c เมื่อ a , b และ c เปนคาคงตัวที่ a
และ b ไมเทากับศูนยพรอมกัน และ x , y เปนตัวแปร สมการเชิงเสนสองตัวแปรนอกจากเขียนอยูในรูป
ax + by = c โดยที่ a และ b ไมเปนศูนยพรอมกันแลว ยังสามารถจัดไดอีกรูปแบบหนึ่ง ดังนี้
จากสมการ Ax + By + C = 0
By = –Ax – C
y = – BA x – CB เมื่อ B ≠ 0
ให a = – BA และ b = – CB
จะได y = ax + b
ดังนั้น สมการจะอยูในรูปของ y = ax + b เมื่อ a, b และ c เปนคาคงตัว

สรุป
สมการเชิงเสนสองตัวแปร เมื่อ x, y เปนตัวแปร มีรูปทั่วไปเขียนได 3 แบบ ดังนี้
1. Ax + By + C = 0 เมื่อ A , B และ C เปนคาคงตัวที่ A และ B ไมเปนศูนยพรอมกัน
2. ax + by = c เมื่อ a , b และ c เปนคาคงตัวที่ a และ b ไมเปนศูนยพรอมกัน
3. y = ax + b เมื่อ a , b เปนคาคงตัว และเรียก a วา สัมประสิทธิ์ของ x
 ใบงานที่ 15.2 เรื่อง ค่าคงตัวของสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 15 เรื่อง ลักษณะสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
รายวิชาคณิตศาสตร์ 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชั้น..................................เลขที่....................

จุดประสงค์การเรียนรู้ : สามารถหาค่าคงตัวจากสมการเชิงเส้นสองตัวแปรได้

คำชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาสมการที่กำหนดให้ว่า เป็นสมการเชิงเส้นสองตัวแปรหรือไม่ เพราะเหตุใด

ถ้าเป็นค่า a , b , c เป็นเท่าใด

สมการเชิงเส้นสองตัวแปร
ข้อ สมการ ค่าคงตัว
เป็น ไม่เป็น
1 x + 2y – 5 = 0

2 3x2 – y + 5 = 0

3 4x – 8y = 8

4 –xy – 5y = –10

5 y = 4x + 2
 ใบงานที่ 15.1 เรื่อง การเปลี่ยนประโยคภาษาเปนประโยคสัญลักษณ
หนวยการเรียนรูที่ 3 แผนการจัดการเรียนรูที่ 15 เรื่อง ลักษณะสมการเชิงเสนสองตัวแปร
รายวิชาคณิตศาสตร 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชั้น..................................เลขที่....................

จุดประสงคการเรียนรู : สามารถเปลี่ยนประโยคภาษาเปนประโยคสัญลักษณได

คำชี้แจง ใหนักเรียนศึกษาตัวอยาง แลวเปลี่ยนประโยคภาษาที่กำหนดใหเปนประโยคสัญลักษณ

ตัวอยาง
ฟาและตอมีเงินรวมกัน 12 บาท
ถาให x แทนจำนวนเงินของฟา มีหนวยเปนบาท
y แทนจำนวนเงินของตอ มีหนวยเปนบาท
เขียนประโยคสัญลักษณไดดังนี้ x + y = 12 หรือ x + y – 12 = 0

1. ไกมีปากกามากกวาแมว 10 ดาม
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
2. รูปสี่เหลี่ยมผืนผารูปหนึ่ง มีดานยาวยาวกวาดานกวางอยู 4 หนวย
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
3. สองเทาของจำนวนหนึ่งรวมกับอีกจำนวนหนึ่งเทากับ 12
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
4. สามเทาของจำนวนหนึ่งตางกับสองเทาของอีกจำนวนหนึ่งอยู 20
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
5. ผลตางของจำนวนสองจำนวนเทากับ 15
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
 ใบงานที่ 14 เรื่อง การเขียนกราฟสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 เรื่อง การเขียนกราฟสมการเชิงเส้นสองตัวแปร (2)
รายวิชาคณิตศาสตร์ 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชั้น..................................เลขที่....................

จุดประสงค์การเรียนรู้ : สามารถเขียนกราฟของสมการเชิงเส้นสองตัวแปรได้

คำชี้แจง กำหนดสมการ ให้นักเรียนเขียนกราฟบนแกนคู่เดียวกันพร้อมทั้งหาจุดตัดของกราฟ

(1) x = 4 (2) x = –3
(3) y = 3 (4) y = –6
คำชี้แจง จากสมการดังต่อไปนี้ให้นักเรียนเขียนกราฟลงบนแกนคู่เดียวกัน
(1) y = 2x
(2) y = 2x + 2
(3) y = 2x + 4
(4) y = 2x – 3
(5) y = 2x – 5
 ใบความรู้ที่ 13 เรื่อง การเขียนกราฟสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 เรื่อง การเขียนกราฟสมการเชิงเส้นสองตัวแปร (1)
รายวิชาคณิตศาสตร์ 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

การเขียนกราฟสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
จุดสองจุดใด ๆ ที่แตกต่างกัน สามารถลากเส้นตรงผ่านจุดสองจุดนั้นได้ เราจะนำความจริงดังกล่าว
ช่วยในการสร้างกราฟอย่างง่ายขึ้น เพียงหาคู่อันดับของสมการเพียง 3 จุด เท่านั้น
ให้นักเรียนเขียนกราฟของสมการ 3x + y + 3 = 0 เมื่อ x , y เป็นจำนวนจริง
วิธีทำ จากสมการ 3x + y + 3 = 0 เขียนในรูป y = ax + b
จะได้ y = –3x – 3
ตารางแสดงค่าของ x และ y บางค่าซึ่งเป็นคำตอบของสมการ ดังนี้
x –1 0 1
y 0 –3 –6
แนวคิดหาคำตอบ
ถ้า x = 0 จะได้ y = (–3 x 0) – 3 = –3 ถ้า x = 2 จะได้ y = (–3 x 2) – 3 = –9
ถ้า y = 0 จะได้ 0 = –3 x – 3 , x = –1
จะได้ (–1, 0), (0, –3) และ (1, –6) เป็นคำตอบของสมการ นำคู่อันดับที่เป็นคำตอบของสมการไปเขียน
กราฟ จะได้กราฟของสมการ 3x + y + 3 = 0 เป็นเส้นตรง ดังรูป
Y
1
-4 -3 -2 -1 1 2 3 4 X
0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7

สมการเชิงเส้นสองตัวแปร ax + by = c โดยที่ a และ b ไม่เป็นศูนย์พร้อมกัน จะมีกราฟเป็นเส้นตรง

c c c
ที่ตัดแกน x และแกน y ถ้า x = 0 แล้ว y = แสดงว่าเส้นตรงตัดแกน y ที่ (0, ) ถ้า y = 0 แล้ว x =
b b a
c
แสดงว่าเส้นตรงตัดแกน x ที่ ( , 0) การเขียนกราฟเส้นตรงของสมการเชิงเส้นสองตัวแปรอย่างรวดเร็ว ทำได้
a
โดยหาจุดตัดแกน x และจุดตัดแกน y แล้วลากเส้นตรงผ่านจุดตัดทั้งสอง
 ใบงานที่ 13 เรื่อง การเขียนกราฟสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 เรื่อง การเขียนกราฟสมการเชิงเส้นสองตัวแปร (1)
รายวิชาคณิตศาสตร์ 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชั้น..................................เลขที่....................

จุดประสงค์ : 1. สามารถเขียนสมการในรูป y = ax + b ได้

2. สามารถเขียนกราฟของสมการเชิงเส้นสองตัวแปรอย่างง่ายได้

คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนกราฟอย่างง่ายจากสมการที่กำหนดให้ต่อไปนี้
1. x – y – 2 = 0 เมื่อ x, y เป็นจำนวนจริงใด ๆ
วิธีทำ
จากสมการ x – y – 2 = 0
จะได้ y =
ตารางแสดงค่า x และ y ซึ่งเป็นคำตอบของสมการ ……………………………

x
y

แสดงกราฟได้ ดังนี้

4
3

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 X

-1

-2
-3

-4

-5
2. 2x – y + 3 = 0 เมื่อ x , y เป็นจำนวนจริงใด ๆ
วิธีทำ
จากสมการ
จะได้ y =
ตารางแสดงค่า x และ y ซึ่งเป็นคำตอบของสมการ ……………………………

x
y

แสดงกราฟได้ ดังนี้
Y

4
3

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 X

-1

-2
-3

-4

-5
 ใบงานที่ 1 เรื่อง คู่อันดับ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง คู่อันดับ (1)
รายวิชาคณิตศาสตร์ 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชั้น..................................เลขที่....................

จุดประสงค์การเรียนรู้ : เขียนคู่อันดับที่เกิดจากความสัมพันธ์ที่กำหนดให้ได้

คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนคู่อันดับแสดงความสัมพันธ์ให้ถูกต้อง
1. พิจารณาตารางแสดงความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนผู้โดยสารรถประจำทางกับค่ารถโดยสารต่อไปนี้

จำนวนผู้โดยสาร (คน) 0 1 2 3 4
ค่ารถโดยสาร (บาท) 0 8 16 24 32

………………………………………………………………………….…………………..………….……………………..........................
…………………………………………………………………….…………………………..………………………………………………......

2. ตารางแสดงความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนปากกากับราคาปากกาต่อไปนี้

จำนวนปากกา ( แท่ง ) 0 1 2 3 4 5
ราคารวมของปากกา (บาท) 0 6 12 18 24 30

………………………………………………………………………….…………………..………….……………………..........................
…………………………………………………………………….…………………………..………………………………………………......
 ใบงานที่ 2 เรื่อง คู่อันดับ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง คู่อันดับ (2)
รายวิชาคณิตศาสตร์ 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชั้น..................................เลขที่....................

จุดประสงค์การเรียนรู้ : 1. บอกความหมายและอ่านคู่อันดับได้
2. เขียนคู่อันดับจากแผนภาพที่กำหนดให้ได้
คำชี้แจง จงตอบคำถามต่อไปนี้

1. ให้นักเรียนเขียนคู่อันดับจากแผนภาพต่อไปนี้
1) 2)
1 1 2
1
2 2 4
2
3 3 6
3
4 4 8
4
5 5 10
5

กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2

3) 1 -10
4) 1 -8
2 -8 2 -7
3 -7 3 -6
4 -6 4 -5
5 -5 5 -4

กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2

 5) 1 6) 1
2 2
3 2 3
5
4 4
5 5

กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2

2. ตารางข้างล่างนี้แสดงจำนวนนักเรียนที่ขาดเรียนของชั้น ม.1/3 ของโรงเรียนแห่งหนึ่ง ในสัปดาห์แรก

ของเดือนมิถุนายน ปีการศึกษา 2561 จงเขียนคู่อันดับจากตารางพร้อมบอกความหมายของคู่อันดับ
แต่ละคูแ่ ละเขียนแผนภาพแสดงการจับคู่ระหว่างชื่อวันกับจำนวนนักเรียนที่ขาดเรียน

วัน จันทร์ อังคาร พุธ พฤหัสบดี ศุกร์

จำนวนนักเรียน
4 3 0 1 2
ที่ขาดเรียน (คน)
3. ตารางแสดงราคาขายสินค้าชนิดหนึ่ง
ราคาขาย (บาท) 12 24 36 48 60 72 84
จำนวนสินค้า 1 2 3 4 5 6 7

3.1) จงเขียนคู่อันดับ โดยให้สมาชิกตัวที่หนึ่งเป็นราคาขาย และสมาชิกตัวที่สองเป็นจำนวนสินค้า

3.2) ถ้าซื้อสินค้าราคา 60 บาท จะได้สินค้ากี่ชิ้น

3.3) ถ้าซื้อสินค้าจำนวน 4 ชิ้น จะต้องจ่ายเงินกี่บาท

 ใบงานที่ 3 เรื่อง กราฟของคู่อันดับ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 เรื่อง กราฟของคู่อันดับ (2)
รายวิชาคณิตศาสตร์ 2 รหัสวิชา ค21102 ภาคเรียนที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาป�ที่ 1

ชื่อ..........................................................................................ชัน้ ..................................เลขที่....................

จุดประสงค์การเรียนรู้ : 1. บอกความหมายของกราฟคู่อันดับได้
2. เขียนกราฟเมื่อกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกของกลุ่มสองกลุ่มได้
คำชี้แจง จงตอบคำถามต่อไปนี้

1. จงเขียนจุดต่อไปนี้บนระนาบระนาบพิกัดฉาก พร้อมทั้งตอบคำถาม
A(–2, –1 ), B(3, 4 ), C(3, 0 ), D(6, –2 ), E(0, 0 ), F(–4, 3 ), G(2, –5 ), H(–1, 7 )

จุด A อยู่บนจตุภาคที่ ................................ จุด B อยูบ่ นจตุภาคที่ ................................

จุด C อยูบ่ นจตุภาคที่ ................................ จุด D อยู่บนจตุภาคที่ ................................
จุด E อยูบ่ นจตุภาคที่ ................................ จุด F อยูบ่ นจตุภาคที่ ................................
จุด G อยูบ่ นจตุภาคที่ ................................ จุด H อยูบ่ นจตุภาคที่ ................................
2. จงเขียนกราฟของแผนภาพต่อไปนี้
1)
1 -10
2 -8
3 -7
4 -6
5 -5

กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2

2)

1
2
3
2
4
5

กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2

3
-8 1
-7 2
-6 3
-5 4
-4 5

กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2