โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย

เอกสารประกอบการเรียนเรื่อง ทฤษฎีบทพีทาโกรัส
ชื่อ ………………………………………….………………………………..………………………… ชั้น ……….….......... เลขที่ …………………
พิจารณารูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC ที่มี 𝐴𝐶̂ 𝐵 เป็นมุมฉาก

เรี ยก ̅̅̅̅
𝐴𝐵 ว่า ด้ านตรงข้ ามมุมฉาก

เรี ยก ̅̅̅̅
𝐴𝐶 และ ̅̅̅̅
𝐵𝐶 ว่า ด้ านประกอบมุมฉาก

c แทน ความยาวของด้ านตรงข้ ามมุมฉาก

a และ b แทนความยาวของด้ านประกอบมุมฉาก
จะได้ 𝑐 2 = a2 + 𝑏 2

แบบฝึกหัดที่ 1
1. จากรูป กาหนด b=9 หน่วย c=5 หน่วย จงหาความยาวของ a

2. จงหาความยาวของ b

√10

3. จากรูปสามเหลี่ยม ABC มีพื้นที่กี่ตารางหน่วย

หน้ า 1
4. รูปสามเหลี่ยมด้านเท่ามีด้านยาวด้านละ 6 เซนติเมตร จะมีส่วนสูงเท่าไร

5. รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีเส้นทแยงมุมยาว 3√2 นิ้ว จะมีด้านยาวกี่นวิ้

6. รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีพื้นที่ 25 ตารางนิ้ว จะมีเส้นทแยงมุมยาวเท่าไร

7. จากรูป กาหนดให้ AC = 2√5 , AD = √5 จงหาว่า CD ยาวกว่า 𝐷𝐵 กี่หน่วย

8. จากรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC มีด้านตรงข้ามมุมฉากยาวเท่าใด

9. จากรูปพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมคางหมู ABCD เป็นเท่าใด

หน้ า 2
ทฤษฎีบทพีทาโกรัส

ให้ ∆𝐴𝐵𝐶 เป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉากที่มี 𝐴𝐶̂ 𝐵 เป็นมุมฉาก มี 𝐵𝐶 = 3 หน่วย , 𝐴𝐶 = 4 หน่วย และ

𝐴𝐵 = 5 หน่วย สร้างรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ABIH รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส BCED และรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ACGF บนด้าน 𝐴𝐵
ด้าน 𝐵𝐶 และด้าน 𝐴𝐶 ตามลาดับ ดังรูป

จะได้ พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ABIH เท่ากับ 52 = 25 ตารางหน่วย

พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส BCED เท่ากับ 32 = 9 ตารางหน่วย
พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ACGF เท่ากับ 42 = 16 ตารางหน่วย
ซึง่ 25 = 9+16
ดังนั้น พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ABIH เท่ากับ ผลบวกของพื้นที่ของ BCED และพื้นที่ของรูป
สี่เหลี่ยมจัตุรัส ACGF
ตัวอย่างข้างต้นเป็นการแสดงความสัมพันธ์ตามทฤษฎีบทพีทาโกรัสที่กล่าวอีกแบบหนึ่ง ดังนี้

สาหรับรูปสามเหลีย่ มมุมฉากใดๆ พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสบนด้านตรงข้ามมุม

ฉาก เท่ากับผลบวกของพืน้ ที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสบนด้านประกอบมุมฉาก

กิจกรรมที่ 1 ลองหาความสัมพันธ์ระหว่างสี่เหลี่ยมรูปใหญ่กับสี่เหลี่ยมรูปเล็ก(แรเงา) มีข้อสังเกตุว่า ไม่ว่าสามเหลี่ยม

abc เป็นสามเหลี่ยมมุมฉากใดๆ ก็จะสามารถสร้างสี่เหลี่ยมใหญ่แบบด้านบนได้ เห็นได้ชัดว่าถ้าจะหาพื้นที่สี่เหลี่ยมที่
แรเงาได้จาก 2 วิธี
วิธีที่ 1 พื้นที่สี่เหลี่ยมที่แรเงา = c2
วิธีที่ 2 สี่เหลี่ยมรูปใหญ่ – สามเหลี่ยมรูปเล็ก 4 รูป
= ( a + b )2 – 4 x ( 0.5 x a x b )
= ( a2 + 2ab + b2 ) – 2 x a x b
= a2 + 2ab + b2 – 2ab
พื้นที่สี่เหลี่ยมที่แรเงา = a2 + b2
ดังนั้นสรุปได้ว่า c2 = a2 + b2

หน้ า 3
ตัวอย่างที่ 1 โทรทัศน์เครื่องหนึ่งที่มีหน้าจอวัดตามแนวเส้นทแยงมุมได้ 20 นิ้ว ถ้าหน้าจอโทรทัศน์สูง 12 นิ้ว จงหา
ว่าหน้าจอโทรทัศน์ยาวเท่าไร

ตัวอย่างที่ 2 ชายคนหนึ่งสูง 6 ฟุต ยืนอยู่ห่างจากจุดปล่อยบอลลูน 400 ฟุต บอลลูนลอยขึ้นไปจากจุดปล่อยบอลลูน

306 ฟุต จงหาว่าศรีษะชายคนนั้นอยู่ห่างจากบอลลูนกี่ฟุต

ตัวอย่างที่ 3 บันไดอันหนึ่ง ถ้าตั้งเอนไปทางทิศตะวันตก ปลายบันไดจะจรดกับเสาสูง 48 ฟุตพอดี แต่ถ้าตั้งเอนไป

ทางทิศตะวันออกปลายบันไดจะจรดกับเสาสูง 14 ฟุตพอดี ถ้าเสาสองต้นห่างกัน 62 ฟุต บันไดยาวกี่ฟุต

หน้ า 4
บทกลับของทฤษฎีบทพีทาโกรัส

1. กาหนดความยาวของด้านทั้งสามของรูปสามเหลี่ยมแต่ละข้อ จงหาว่ารูปสามเหลี่ยมในข้อใดเป็นรูปสามเหลี่ยมมุม
ฉาก
1. 11 , 12 , 15 ……………………………………………………………………………………………
2. 10 , 24 , 26 ……………………………………………………………………………………………
3. 4 , 7 , 8 ……………………………………………………………………………………………
4. 15 , 12 , 9 ……………………………………………………………………………………………
5. 8 , 11 ,19 ……………………………………………………………………………………………
2. ABC เป็นรูปสามเหลี่ยมซึ่งมีความยาวแต่ละด้านดังรูป AD ⊥ BC ที่จุด D ดังรูป จงแสดงว่า ABC เป็น
สามเหลี่ยมมุมฉาก

3. จงแสดงว่า รูปสามเหลี่ยมที่กาหนดเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉากหรือไม่

4. จงแสดงว่า รูปสามเหลี่ยมที่กาหนดเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉากหรือไม่

ผลที่ได้จากกิจกรรมนี้สามารถสรุปได้ว่า
“ถ้ารูปสามเหลี่ยม ABC มีด้านยาว a , b และ c หน่วย และ c2 = a2 + b2 จะได้ว่า ∆𝐴𝐵𝐶 เป็นรูป
สามเหลี่ยมมุมฉาก และมีด้านที่ยาว c หน่วย เป็นด้านตรงข้ามมุมฉาก”
ข้อสรุปนี้เป็นจริงตามบทกลับทฤษฎีบทพีทาโกรัสที่กล่าวว่า

สำหรับรูปสำมเหลี่ยมใดๆ ถ้ ำกำลังสองของควำมยำวของด้ ำนด้ ำนหนึ่งเท่ ำกับผลบวกของกำลังสอง

ของควำมยำวของด้ ำนอีกสองด้ ำน แล้ วรูปสำมเหลี่ยมนัน้ เป็ นรูปสำมเหลี่ยมมุมฉำก

หน้ า 5
 แบบฝึกหัดที่ 2
1. รูปสามเหลี่ยม ABC มี 𝐵̂ = 90°, ̅̅̅̅
𝐴𝐵 = 24 เซนติเมตร ̅̅̅̅
𝐵𝐶 = 𝑦 , ̅̅̅̅
𝐴𝐶 = 𝑥 + 2 และ 𝑥 − 𝑦 = 14 แล้ว
𝑥 + 𝑦 มีค่าเท่าใด

2. บันไดยาว 3 เมตร พาดอยู่กับกาแพง โดยตีนบันไดอยู่ห่างจากกาแพง 1.8 เมตร จงหาว่าปลายบนของบันได

สูงจากพื้นเท่าใด

3. สี่เหลี่ยมจัตุรัสรูปหนึ่ง มีความยาวด้านละ 9 เซนติเมตร จะมีเส้นทแยงมุมยาวกี่เซนติเมตร

4. กาหนดให้ ABC มี AB = 12 AC และ พื้นที่ BAC = 64 ตารางเซนติเมตร ถ้า ̅̅̅̅

AB = 𝑎 เซนติเมตร แล้ว ̅̅̅̅
BC
ยาวกี่เซนติเมตร

5. เครื่องบินลาหนึ่ง เมื่อบินไปทางทิศเหนือ 96 ไมล์ แล้วบินไปทางทิศตะวันตก 72 ไมล์ จะถึงจุดหมายทันที จง

หาว่าปลายทางอยู่ห่างจากจุดเริ่มต้นกี่ไมล์

หน้ า 6
6. ดนัยอยู่สูง 7 ฟุต ยืนอยู่บนพื้นราบห่างจากจุดปล่อยบอลลูน 50 ฟุต เมื่อปล่อยบอลลูนลอยขึ้นไปขณะที่อยู่สูง
จากพื้นราบ 127 ฟุต อยากทราบว่าศีรษะของดนัยอยู่ห่างจากบอลลูนกี่ฟุต

7. กล่องทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากใบหนึ่งกว้าง 9 นิ้ว ยาว 12 นิ้ว และสูง 8 นิ้ว จงหา AP มีความยาวกี่นิ้ว

BC = 𝑎 หน่วย ̅̅̅̅
8. รูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC มี ̅̅̅̅ AB = √3 หน่วย แล้วค่าของ 𝑎 เท่าใด
AC = 2𝑎 หน่วย ถ้า ̅̅̅̅

9. รูปสามเหลี่ยม ABC มีมุม B เป็นมุมฉาก ถ้า AC

̅̅̅̅ = √20 เซนติเมตร และ BC = 4 เซนติเมตร แล้ว AB ยาว
กี่เซนติเมตร

10. ∆𝐴𝐵𝐶 มี 𝐵̂ = 90°, ̅̅̅̅

𝐴𝐵 = 8 นิ้ว ̅̅̅̅
𝐴𝐷 = 10 นิ้ว และ ̅̅̅̅
𝐴𝐶 = 17 นิ้ว จงหาความยาวของ ̅̅̅̅
𝐶𝐷

หน้ า 7
11. จากรูป ถ้าด้าน AD ยาว 15 เซนติเมตร และด้าน BD ยาว 20 เซนติเมตร จงหาพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยม ABCD

12. ABCD เป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีด้านยาวด้านละ 8 นิ้ว สร้างรูปสี่เหลี่ยมเล็กโดยการโยงจุดกึ่งกลางของด้านทั้ง

สี่ ทาเช่นนี้ไปเรื่อยๆ จนถึงรูปที่ 4 จงหาว่ารูปที่ 4 มีด้านยาวด้านละกี่นิ้ว

13. ABCD เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าแนบในครึ่งวงกลม ซึ่งรัศมี 5√5 นิ้ว จงหาพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ABCD

14. คูกว้าง 40 เมตร ฝั่งคูข้างหนึ่งสูงกว่าอีกข้างหนึ่ง 9 เมตร อยากทราบว่าจะต้องใช้ไม้ทาสะพานยาวเท่าใด

จึงจะพาดสองฝั่งคูได้พอดี

หน้ า 8
 แบบทดสอบหลังเรียน (Post - Test) ได้ _______คะแนน

คะแนนเต็ม 20 คะแนน
ชื่อ ________________นามสกุล_________________เลขที่ _________ ชัน________
้

ตอนที่ 1 ให้ ระบายคาตอบที่ถกู ต้ องลงในวงกลมตัวเลือกให้ เต็มวง (ห้ ามระบายนอกวง)

1. n ยาวประมาณกี่หน่วย

1 4 หน่วย
2 5.83 หน่วย
3 6 หน่วย
4 6.85 หน่วย
2. จากรูปจงหาความยาวรอบรูปสี่เหลี่ยม ABCD

1 20 นิ ้ว
2 18 นิ ้ว
3 16 นิ ้ว
4 15 นิ ้ว

3. พื ้นที่ของรูปสามเหลี่ยม ABC เท่ากับเท่าไร

1 1,200 ตารางหน่วย
2 1,500 ตารางหน่วย
3 2,000 ตารางหน่วย
4 2,520 ตารางหน่วย

4. △ ABC เป็ นรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก จงหาความยาวของด้ าน BD

1 21.6 หน่วย
2 28.8 หน่วย
38.4 3 38.4 หน่วย
4 60 หน่วย

หน้ า 9
5. เด็กชายอภิเชษฐ์ เริ่มเดินทางไปทิศตะวันออก 3 เมตร เลี ้ยวไปทางทิศเหนือ 4 เมตร แล้ วหันหน้ า เดินไปทาง
ทิศตะวันออกอีก 6 เมตร และเดินทางไปทางทิศเหนืออีก 8 เมตร ถึงจุดหมายปลายทาง อยากทราบว่าจุดเริ่มต้ น
และจุดหมายปลายทางห่างกันกี่เมตร

1 9 เมตร 2 12 เมตร
3 15 เมตร 4 26 เมตร
6. กระดาษรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก มีด้านประกอบมุมฉากด้ านหนึง่ ยาว 24 นิ ้ว และมีพื ้นที่ 84 ตารางนิ ้ว จงหาความ
ยาวของด้ านตรงข้ ามมุมฉาก

1 32 นิ ้ว 2 28 นิ ้ว
3 25 นิ ้ว 4 24 นิ ้ว
7. △ ABC เป็ นรูปสามเหลี่ยมหน้ าจัว่ มีด้านประกอบมุมยอดยาวด้ านละ 10 เซนติเมตร มีฐานยาว 16
เซนติเมตร แกนสมมาตรของรูปสามเหลี่ยมรูปนี ้ยาวกี่เซนติเมตร

1 7 เซนติเมตร 2 6 เซนติเมตร
3 5 เซนติเมตร 4 4 เซนติเมตร
8. รูปสี่เหลี่ยมจัตรุ ัสรูปหนึง่ บรรจุอยูใ่ นรูปวงกลมที่มีเส้ นรอบวงยาว 52 เซนติเมตร จงหาความยาวของเส้ นทแยงมุมของ
รูปสี่เหลี่ยมจัตรุ ัสนี ้ (กาหนดให้ 2  1.414)

1 ประมาณ 13.382 เซนติเมตร 2 ประมาณ 14.382 เซนติเมตร

3 ประมาณ 16.382 เซนติเมตร 4 ประมาณ 18.382 เซนติเมตร
9. รูปสามเหลี่ยมมุมฉากรูปหนึ่งมีพื ้นที่ 120 ตารางหน่วย อัตราส่วนของความยาวของด้ านประกอบมุมฉากเป็ น 3 :
5 จงหาความยาวของด้ านตรงข้ ามมุมฉาก (ต้ องการทศนิยม 1 ตาแหน่ง)

1 21.3 หน่วย 2 22.2 หน่วย

3 23.3 หน่วย 4 24.2 หน่วย
^
10. △ ABC มี ACB เป็ นมุมฉาก AB = 10 นิ ้ว AC = 8 นิ ้ว พื ้นที่สว่ นที่แรเงาเท่ากับกี่ตารางนิ ้ว

1 24 ตารางนิ ้ว
2 36 ตารางนิ ้ว
3 48 ตารางนิ ้ว
4 60 ตารางนิ ้ว

หน้ า 10
ตอนที่ 2 จงเติมคาตอบลงในช่องว่างให้ สมบูรณ์ (ข้ อละ 1 คะแนน)

1.

(กาหนดให้ 2  1.414)

 ABCD  EFGH  IJKL เป็ น

รูปสี่เหลี่ยมจัตรุ ัส ความยาวของ JO
เท่ากับ_____________ หน่วย

2. จากรูป O เป็ นจุดศูนย์กลางของวงกลม และ

x = __________________ หน่วย

3. สวนสนุกแห่งหนึง่ จัดสถานที่ให้ คนเข้ าแถวก่อนเล่นเครื่ องเล่นดังรูป

ถ้ าเดินในแนวตรงจากจุดเริ่มต้ นเข้ าแถวไปยังเครื่ องเล่น จะใช้ ระยะทางสันกว่

้ าเดินไปตามแนวของแถวที่
สวนสนุกกาหนดไว้ ______________ เมตร

หน้ า 11
 4.

กาหนด  BCDE มีพื ้นที่ 160 ตารางฟุต

AC ยาว 25 ฟุต
ความยาวของ AB ประมาณ _____________ฟุต

5.

จากรูป AB = 30 นิ ้ว BD = 18 นิ ้ว และ AC = 26 นิ ้ว

พื ้นที่ของ △ ABC เท่ากับ ___________ ตารางนิ ้ว

6. นักวิทยาศาสตร์ ปล่อยบอลลูนลูกหนึง่ ให้ ลอยขึ ้นไปในแนวดิง่ ด้ วยอัตราเร็ ว 5 เมตรต่อนาที

เมื่อลอยขึ ้นไปได้ 6 นาที จะควบคุมให้ บอลลูนลอยอยูก่ บั ที่โดยการขึงเชือกสองเส้ นที่ทามุม 45。
กับแนวพื ้นดิน ดังรูป จงหาความยาวของเชือกที่ใช้ ทงหมด
ั้ (ไม่นบั รวมความยาวเชือกที่ใช้ ผกู ปม)
(กาหนดให้ 2  1.414)

ตอบ _____________ เมตร

หน้ า 12
 7. แท่งปริซมึ สามเหลี่ยมมุมฉาก มีด้านประกอบมุมฉากยาว 6 ฟุต และ 8 ฟุต ถ้ าต้ องการทาสีสว่ นที่แรเงาดัง
รูป จะต้ องทาสี ______________ ตารางฟุต

8.

กล่องทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากกว้ าง 60 เซนติเมตร
ยาว 80 เซนติเมตร สูง 30 เซนติเมตร
ความยาวรอบรูปของรูปสามเหลี่ยมที่แรเงา
เท่ากับ _______________ เซนติเมตร

9. ชายคนหนึง่ ขับรถออกจากจุด A ไปทางทิศตะวันออกถึงอาเภอ B แล้ วเดินทางต่อไปทางทิศใต้ ของอาเภอ

B ถึงอาเภอ C เป็ นระยะทาง 12 กิโลเมตร จากอาเภอ C เดินทางต่อไปทางทิศตะวันตกถึงอาเภอ D เป็ นระยะทาง
35 กิโลเมตร เมื่อวัดระยะทางตรงจากอาเภอ A ถึงอาเภอ D จะได้ ระยะทาง 13 กิโลเมตร จงหาความยาวของ AB

ตอบ ________________ กิโลเมตร

10. บันไดอันหนึง่ ยาว 15 ฟุต วางพาดอยูบ่ นยอดกาแพงพอดี ช่างทาสีคนหนึง่ เดินขึ ้นไปตามบันไดเป็ นระยะทาง 5
ฟุต ทาให้ เขาอยูส่ งู จากพื ้นดิน 4 ฟุต อยากทราบว่าฐานของกาแพง อยูห่ า่ งจากโคนบันไดกี่ฟตุ

ตอบ ________________ฟุต

หน้ า 13