แยกตปก กราฟ กำลังสองตัวแปรเดียว

หนว่ ยการเรยี นร
มัธยมศึกษาปีท
ี่ 3
ทู้ ่ี 1
พื้นที่ผิวและปริมาตร
1. พื้นที่ผิวและปริมาตรของพีระมิดตรง
แบบฝึกหัดที่ 1
ใส่เครื่องหมาย ✓ ในช่องว่างหน้าข้อที่เป็นรูปของพีระมิดตรง
1.
3
..........(1) ..........(2)
..........(3) ..........(4)
..........(5) 3
..........(6)
3
..........(7) ..........(8)
เฉลยแบบฝึกหัดคณิตศาสตร์ ม.3 เล่ม 1
2. วาดรูปคลี่ของพีระมิดตรงต่อไปนี้
(1)
(2)
ใส่เครื่องหมาย ✓ ในช่องว่างหน้าข้อที่เป็นรูปคลี่ของพีระมิดตรง
3.
..........(1) 3
..........(2)
3
..........(3) ..........(4)
2
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 พื้นที่ผิวและปริมาตร
1.1 พื้นที่ผิวของพีระมิดตรง
1. กำ�หนดพีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัส ดังรูป
สูงเอียง 10 ซม.
C
D
E
12 ซม.
A B
12 ซม.
จงหาพื้นที่ฐาน พื้นที่ผิวข้าง และพื้นที่ผิวของพีระมิดตรงนี้

พื้นที่ฐาน 5 พื้นที่รูปสี่เหลี่ยม ABCD
วิธีทำ� ��

5 AB3BC
.................................................................................................................................................................
5 12312 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
พื้นที่ผิวข้าง 5 43พื้นที่รูปสามเหลี่ยม BCF

.................................................................................................................................................................
⎛1 ⎞
5 4× ⎜ ×BC×EF⎟
.................................................................................................................................................................
⎝2 ⎠
⎛1 ⎞
5 4× ⎜ ×12×10⎟ ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
⎝2 ⎠
.................................................................................................................................................................

พื้นที่ผิวของพีระมิดตรง 5 พื้นที่ผิวข้าง1พื้นที่ฐาน
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
3
จงหาพื้นที่ผิวของพีระมิดที่มีความสูง 21 เซนติเมตร และมีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีด้านยาว

2.
ด้านละ 40 เซนติเมตร
วิธีทำ� จากโจทย์วาดรูปประกอบได้ดังนี้

D C
21 ซม.
O P 40 ซม.
A B
40 ซม.
จากทฤษฎีบทพีทาโกรัส
.................................................................................................................................................................
2 2 2
PQ 5 OP 1OQ
.................................................................................................................................................................
2
PQ 5 ⎛⎜ AB⎞⎟ 1OQ
2 2

.................................................................................................................................................................
⎝ 2 ⎠
2
2 ⎛ 40 ⎞ 2
PQ 5 ⎜ ⎟ 121
.................................................................................................................................................................
⎝ 2⎠
2 2 2
PQ 5 20 121
.................................................................................................................................................................
2
PQ 5 4001441
.................................................................................................................................................................
2
PQ 5 841
.................................................................................................................................................................
PQ 5 29 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

พื้นที่ผิวของพีระมิดตรง พื้นที่ผิวข้าง พื้นที่ฐาน

.................................................................................................................................................................
5 1
1
5 4× ⎛⎜ ×BC×PQ⎞⎟ + (AB×BC)
.................................................................................................................................................................
⎝ 2 ⎠
⎛1 ⎞
5 4× ⎜⎝ ×40×29⎟⎠ + (40×40) ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
2
5 2,32011,600 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
5 3,920 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น พื้นที่ผิวของพีระมิดตรงนี้เท่ากับ 3,920 ตารางเซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
4
จงหาพื้นที่ผิวของพีระมิดตรงที่มีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว 32 นิ้ว และกว้าง 10 นิ้ว ส่วนสูงของ

3.
พีระมิดเท่ากับ 12 นิ้ว

12 ซม.
D C
10 ซม.
O P
A R B
32 ซม.
จากทฤษฎีบทพีทาโกรัส
.................................................................................................................................................................
2 2 2
PQ 5 OP 1OQ
.................................................................................................................................................................
2
PQ 5 ⎛⎜ AB⎞⎟ 1OQ
2 2

.................................................................................................................................................................
⎝ 2 ⎠
2
2 ⎛ 32 ⎞ 22
PQ 5 ⎜ ⎟ 112
.................................................................................................................................................................
+12
⎝ 2⎠
2 2 2
PQ 5 16 112
.................................................................................................................................................................
2
PQ 5 2561144
.................................................................................................................................................................
2
PQ 5 400
.................................................................................................................................................................
PQ 5 20 นิ้ว
.................................................................................................................................................................

2 2 2
และ
QR 5 OR 1OQ
.................................................................................................................................................................
2
2 ⎛ BC⎞ 22
QR 5 ⎜
.................................................................................................................................................................
⎟ +OQ
1OQ
⎝ 2 ⎠
2
2 ⎛ 10 ⎞ 22
QR 5 ⎜ ⎟ 112
.................................................................................................................................................................
+12
⎝ 2⎠
2 2 2
QR 5 5 112
.................................................................................................................................................................
2
QR 5 251144
.................................................................................................................................................................
2
QR 5 169
.................................................................................................................................................................
QR 5 13 นิ้ว
.................................................................................................................................................................

5
พื้นที่ผิวของพีระมิดตรง พื้นที่ผิวข้าง พื้นที่ฐาน

.................................................................................................................................................................
5 1
⎧⎪⎡ ⎤⎫⎪
5 ⎨⎢2× ⎛⎜ 1 ×BC×PQ⎞⎟ ⎥ + ⎢2× ⎛⎜ 1 ×AB×QR⎞⎟ ⎥⎬ +(AB×BC)
⎤ ⎡

.................................................................................................................................................................
⎪⎩⎣ ⎝ 2 ⎠⎦ ⎣ ⎝ 2 ⎠ ⎦⎪
⎭
⎧⎪⎡ ⎛ 1 ⎞⎤ ⎡ ⎛1 ⎞ ⎤⎫⎪
5 ⎨⎢2× ⎜ ×10×20⎟ ⎥ + ⎢2× ⎜ ×32×13⎟ ⎥⎬ +(32×10) ตารางนิว้
.................................................................................................................................................................
⎝2 ⎠⎦ ⎣ ⎝ 2 ⎠ ⎦⎪
⎩⎪⎣ ⎭
5 20014161320 ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................
5 936 ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................

ดังนั้น พื้นที่ผิวของพีระมิดตรงนี้เท่ากับ 936 ตารางนิ้ว

.................................................................................................................................................................
4. จงหาพื้นที่ผิวข้างของพีระมิดฐานหกเหลี่ยมด้านเท่า ซึ่งยาวด้านละ 10 เซนติเมตร และสูงเอียงยาว
18 เซนติเมตร
A
18 ซม.
B D C
10 ซม.
พื้นที่ผิวข้าง 5 63( พื้นที่รูปสามเหลี่ยม ABC)

.................................................................................................................................................................
5 6× ⎛⎜ 1 ×BC×AD⎞⎟
.................................................................................................................................................................
⎝2 ⎠
⎛1 ⎞
5 6× ⎜ ×10×18⎟ ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
⎝2 ⎠
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น พื้นที่ผิวข้างของพีระมิดตรงนี้เท่ากับ 540 ตารางเซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
6
พีระมิดฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีความยาวของฐานแต่ละด้านเป็น 1.5 เท่าของความสูง พื้นที่ผิวข้างของ

5.
พีระมิดตรงอันนี้เป็นกี่เท่าของพื้นที่ฐาน

D C
h
O P
A B
1.5 h
ให้พีระมิดสูง หน่วย h
.................................................................................................................................................................
ความยาวของฐานแต่ละด้านเป็น 1.5 เท่าของความสูง

.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความยาวของฐานแต่ละด้านเท่ากับ 1.5h หน่วย

.................................................................................................................................................................
พื้นที่ฐานเท่ากับ 1.5h31.5h 5 2.25h2 ตารางหน่วย

.................................................................................................................................................................
หาความยาวของสูงเอียง (VP) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

.................................................................................................................................................................
2 2 2
VP 5 VO 1OP
.................................................................................................................................................................
2
5 h + ⎜⎛ 1.5 h⎞⎟
2

.................................................................................................................................................................
⎝ 2 ⎠
2
2 ⎛3 ⎞
5 h + ⎜ h⎟
.................................................................................................................................................................
⎝4 ⎠
2 9 2
5 h + h
.................................................................................................................................................................
16
25 2
h
.................................................................................................................................................................
5
16
VP 5
5 h
.................................................................................................................................................................
4
พื้นที่ผิวข้าง 5 43( พื้นที่รูปสามเหลี่ยม VBC)
.................................................................................................................................................................
⎛1 5 ⎞
5 4 × ⎜ × 1.5h × h⎟ ตารางหน่วย
.................................................................................................................................................................
⎝2 4 ⎠
2
5 3.75h ตารางหน่วย
.................................................................................................................................................................
พื
้นที่ผิวข้าง 5 3.75h2
2

.................................................................................................................................................................
พื้นที่ฐาน 2.25h
5

.................................................................................................................................................................
5
3
5
ดังนั้น พื้นที่ผิวข้างของพีระมิดตรงอันนี้เป็น เท่าของพื้นที่ฐาน
.................................................................................................................................................................
3
7
กระโจมผ้าใบทรงพีระมิด มีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีด้านยาวด้านละ 2 เมตร และสูง 2 วา

6.
ในการสร้างกระโจมผ้าใบนี้จะต้องใช้ผ้าใบที่มีพื้นที่กี่ตารางเมตร (บริเวณฐานของกระโจมสร้างจาก
ผ้าใบด้วย)

2 วา
2 ม.
O B
2 ม.
สูงตรง เท่ากับ วา หรือ เมตร

AO 2 4
.................................................................................................................................................................
หาความยาวของสูงเอียง (AB) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

.................................................................................................................................................................
2 2 2
AB 5 AO 1OB
.................................................................................................................................................................
2 2
5 4 11
.................................................................................................................................................................

5 17
.................................................................................................................................................................
AB 5 17 เมตร
.................................................................................................................................................................
พื้นที่ผิวของพีระมิดตรง 5 พื้นที่ผิวข้าง1พื้นที่ฐาน
.................................................................................................................................................................
⎛1 ⎞
5 4× ⎜ ×2× 17 ⎟ 1(232) ตารางเมตร
.................................................................................................................................................................
⎝2 ⎠
5 4 17 14 ตารางเมตร
.................................................................................................................................................................

ดังนั้น จะต้องใช้ผ้าใบในการสร้างกระโจมผ้าใบ 4 17 14 ตารางเมตร

.................................................................................................................................................................
8
1.2 ปริมาตรของพีระมิดตรง
แบบฝึกหัด 3
1. พีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมผืนผ้ากว้าง 4.5 เซนติเมตร ยาว 6 เซนติเมตร และสูง 8 เซนติเมตร พีระมิด
ตรงนี้มีปริมาตรเท่าไร
ปริมาตรของพีระมิดตรง 5 13 3พื้นที่ฐาน3ความสูง
1
5 3(4.536)38 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
5 72 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 72 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
2. พีระมิดตรงอันหนึ่งมีฐานเป็นรูปแปดเหลี่ยมด้านเท่ามุมเท่ามีพื้นที่ฐาน 51 ตารางนิ้ว และสูง 36 นิ้ว
พีระมิดตรงนี้่มีปริมาตรเท่าไร
1
5 351336 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
3
612 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
5
ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 612 ลูกบาศก์นิ้ว

.................................................................................................................................................................
3. พีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสยาวด้านละ 24 เซนติเมตร สูงเอียง 18 เซนติเมตร จะมีปริมาตรเท่าไร
A
18 ซม.
24 ซม.
O B
24 ซม.
หาความยาวของสูงเอียง (AB) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

.................................................................................................................................................................
2 2 2
AB 5 AO 1OB
.................................................................................................................................................................
2 2 2
AO 5 AB 2OB
.................................................................................................................................................................
9
2 2
5 18 212
.................................................................................................................................................................
5 3242144
.................................................................................................................................................................
5 180
.................................................................................................................................................................
AO 5 6 5 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ปริมาตรของพีระมิดรง 5 13 3พื้นที่ฐาน3ความสูง
.................................................................................................................................................................
1
5 3(24324)3 6 5 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
5 1,152 5 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 1,152 5 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
4. พีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสยาวด้านละ 24 เซนติเมตร สันของพีระมิดยาว 27 เซนติเมตร จะมี
ปริมาตรเท่าไร
A
27 ซม.
E B
24 ซม.
O
D C
24 ซม.
หาความยาวของเส้นทแยงมุมของฐาน (BD) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

.................................................................................................................................................................
2 2 2
BD 5 BC 1CD
.................................................................................................................................................................
2 2
5 24 124
.................................................................................................................................................................
5 5761576
.................................................................................................................................................................
5 1,152
.................................................................................................................................................................
BD 5 24 2 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
24 2
OB 5 12 2 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
5
2
หาความยาวของสูงตรง (AO) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้
.................................................................................................................................................................
2 2 2
AB 5 AO 1OB
.................................................................................................................................................................
2 2 2
AO 5 AB 2OB
.................................................................................................................................................................
2 2
5 27 2(12 2 )
.................................................................................................................................................................
5 7292288
.................................................................................................................................................................
5 441
.................................................................................................................................................................
10
AO 5 21 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
1
ปริมาตรของพีระมิดตรง พื้นที่ฐาน ความสูง
.................................................................................................................................................................
5 3
3
3
1
ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
5 3(24324)321
3
.................................................................................................................................................................
5 4,032
ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 4,032 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
5. นำ � ลู ก แก้ ว พี ร ะมิ ด ฐานเป็ น รู ป สี่ เ หลี่ ย มจั ตุ รั ส ยาวด้ า นละ 3 เซนติ เ มตร สู ง ตรง 5 เซนติ เ มตร
จำ � นวนหนึ่ ง หย่ อ นลงไปในถั ง น้ำ � ทรงสี่ เ หลี่ ย มมุ ม ฉากที่ มี ด้ า นกว้ า ง 10 เซนติ เ มตร ด้ า นยาว
12 เซนติเมตร และสูง 10 เซนติเมตร จะต้องหย่อนลูกแก้วพีระมิดลงในถังน้ำ�จำ�นวนกี่ลูก จึงจะทำ�ให้
น้ำ�สูงขึ้นจากเดิม 4 เซนติเมตร
ปริมาตรนํ้าที่สูงขึ้นในถังนํ้าทรงสี่เหลี่ยมมุมฉาก 5 1031234 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
1
5 3(333)35 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
.................................................................................................................................................................
5 15
ดังนั้น จะต้องหย่อนลูกแก้วพีระมิดลงในถังนํ้าจำ�นวน 480 5 32 ลูก จึงจะทำ�ให้

.................................................................................................................................................................
15
นํ้าสูงขึ้นจากเดิม 4 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
6. ถ้าขี้ผึ้ง 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร หนัก 100 กรัม จะต้องใช้ขี้ผึ้งหนักประมาณกี่กิโลกรัมในการหล่อ
พีระมิดฐานสามเหลี่ยมด้านเท่าที่มีฐานยาวด้านละ 12 เซนติเมตร และมีสูงตรง 18 เซนติเมตร

(กำ�หนดให้ 3  1.732)
1 ⎛ 3 ⎞
ลูกบาศก์เซนติเมตร 5 4× ⎜⎝ ×12×12⎟⎠ 318
.................................................................................................................................................................
3 4
5 216 3 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
 216(1.732) ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
5 374.112 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ขี้ผึ้ง 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร หนัก 100 กรัม เท่ากับ 0.1 กิโลกรัม

.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะต้องใช้ขี้ผึ้งหนักประมาณ 374.11230.1  37.4112 กิโลกรัม

.................................................................................................................................................................
11
พีระมิดตรงฐานสามเหลีย่ มด้านเท่ามีปริมาตร 11254 3 ลูกบาศก์นวิ้ ถ้าฐานแต่ละด้านของพีระมิดนี้

7.
ยาวด้านละ 15 เซนติเมตร พีระมิดนี้สูงกี่นิ้ว


1125 3 1 ⎛ 3 ⎞

5 × ⎜ ×15×15⎟ ×
3 4
ความสูง
.................................................................................................................................................................
4 ⎝ ⎠
1125 3 75 3
4

5
4
× ความสูง
.................................................................................................................................................................
1,125 5 753ความสูง
.................................................................................................................................................................
ความสูง 5 15 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น พีระมิดนี้สูง 15 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
8. ดินน้ำ�มันทรงพีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีฐานยาวด้านละ 14 เซนติเมตร และสูง 21 เซนติเมตร
ถูกตัดออกเป็นสองส่วนด้วยระนาบที่ขนานกับฐาน ดังรูป ส่วนบนเป็นพีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยม
จัตรุ สั ทีม่ ฐี านยาวด้านละ 6 เซนติเมตร และส่วนล่างเป็นพีระมิดปลายตัดสูง 12 เซนติเมตร ดินน้�ำ มัน
ทรงพีระมิดปลายตัดมีปริมาตรเท่าไร
9 ซม.
6 ซม. ส่วนบน
6 ซม.
21 ซม.
12 ซม.
ส่วนล่าง
14 ซม. 14 ซม.
14 ซม. 14 ซม.
1
วิธีทำ� ปริมาตรของพีระมิดตรง
พื้นที่ฐาน ความสูง
��
5 3
3
3
ให้
V1 แทนปริมาตรของพีระมิดตรงฐานสีเ่ หลีย ่ มจัตรุ สั มีฐานยาว 14 เซนติเมตร และสูง 21 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
1
จะได้ V1 5 3(14314)321 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
.................................................................................................................................................................
5 1,372
ให้ V2 แทนปริมาตรของพีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีฐานยาว 6 เซนติเมตร และสูง 9 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
1
จะได้ V2 5 3(636)39 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
.................................................................................................................................................................
5 108
ดังนั้น ปริมาตรของพีระมิดปลายตัด
.................................................................................................................................................................
5 V12V2
5 1,3722108 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น พีระมิดปลายตัดมีปริมาตร 1,264 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
12
2. พื้นที่ผิวและปริมาตรของกรวยตรง
ใส่เครื่องหมาย ✓ ในช่องว่างหน้าข้อที่เป็นรูปของกรวยตรง
1.
..........(1) 3
..........(2)
..........(3) ..........(4)
3
..........(5) ..........(6)
13
2. ข้อใดเป็นรูปคลี่ของกรวยตรง
รูป ก รูป ข รูป ค
ตอบ รูป ข
....................................................................................................................................................
2.1 พื้นที่ผิวของกรวยตรง
1. กำ�หนดกรวยตรง ดังรูป
C
12 ซม.
A B
O
10 ซม.
จงหาพื้นที่ผิวของกรวยตรงนี้ (ใช้ค่า π  3.14)

จากรูป AB เป็นเส้นผ่านศูนย์กลางของฐานกรวย

จะได้ OB 5 AB 10
5 5 5 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
2 2
14
เป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก โดยมี เป็นด้านตรงข้ามมุมฉาก BC

.................................................................................................................................................................
DBOC
หาความยาวของ BC จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

.................................................................................................................................................................

2 2 2
BC 5 OB 1OC
.................................................................................................................................................................
2 2
5 5 112
.................................................................................................................................................................

5 251144
.................................................................................................................................................................

5 169
.................................................................................................................................................................
BC 5 13 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
2
พื้นที่ผิวของกรวยตรง
.................................................................................................................................................................
5 pr1pr
2
5 (p3OB3BC)1(p3OB )
.................................................................................................................................................................
2
 (3.1435313)1(3.1435 ) ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

5 204.1178.5 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
5 282.6 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น กรวยตรงนี้มีพื้นที่ผิว 282.6 ตารางเซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
จงหาพื้นที่ผิวของกรวยตรงที่มีรัศมีฐานยาว 7 นิ้ว และสูงเป็นสองเท่าของความยาวของรัศมีฐาน

2.
22
(ใช้ค่า π  และ 5  2.236)
7

A
B C
O
7 นิ้ว
ความสูงเป็นสองเท่าของความยาวของรัศมีฐาน

จะได้ AO 5 237 5 14 นิ้ว

.................................................................................................................................................................
หาความยาวของ AC จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

.................................................................................................................................................................

2 2 2
AC 5 AO 1OC
.................................................................................................................................................................
2 2
5 14 17
.................................................................................................................................................................

5 196149
.................................................................................................................................................................

5 245
.................................................................................................................................................................
AC 5 7 5 นิ้ว
.................................................................................................................................................................
15
2
พื้นที่ผิวของกรวยตรง
.................................................................................................................................................................
5 pr1pr
2
5 (p3OC3AC)1(p3OC )
.................................................................................................................................................................
⎛ 22 ⎞ ⎛ 22 ⎞
 ⎜ ×7×7 5 ⎟ 1 ⎜ ×7×7⎟
.................................................................................................................................................................
⎝7 ⎠ ⎝7 ⎠

5 154 5 1154 ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................

5 154( 5 11) ตารางนิ้ว

.................................................................................................................................................................
 154(2.23611) ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................
5 498.344 ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น กรวยตรงนี้มีพื้นที่ผิวประมาณ 498.344 ตารางนิ้ว

.................................................................................................................................................................
3. กรวยตรงอันหนึ่งมีสูงเอียงยาว 25 นิ้ว พื้นที่ผิวข้างเท่ากับ 550 ตารางนิ้ว จงหาพื้นที่ผิวทั้งหมดของ
กรวยตรงนี้ (ใช้ค่า π  227 )

พื้นที่ผิวข้างของกรวยตรง 5 pr
22
550 5
.................................................................................................................................................................
3r325
7
550
550 5
.................................................................................................................................................................
3r
7
r 5 7 นิ้ว
.................................................................................................................................................................
พื้นที่ฐานของกรวยตรง 5 pr
2
.................................................................................................................................................................
22
ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................

7
3737
5 154 ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น กรวยตรงนี้มีพื้นที่ผิวทั้งหมดเท่ากับ 5501154 5 704 ตารางนิ้ว

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
ของเล่นไม้ชนิ้ หนึง่ มีลกั ษณะเป็นกรวยตรง ซึง่ มีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 14 เซนติเมตร และสูงเอียงยาว

4.
10 เซนติเมตร ทวีต้องการทาสีของเล่นไม้ชิ้นนี้ เขาจะต้องทาสีเป็นพื้นที่ทั้งหมดกี่ตารางเซนติเมตร

22
(ใช้ค่า π  )
7
รัศมีของฐานของของเล่นไม้ชิ้นนี้ 5 142 5 7 เซนติเมตร

พื้นที่ผิวของกรวยตรง 5 pr1pr2
.................................................................................................................................................................
⎛ 22 ⎞ ⎛ 22 ⎞
 ⎜ ×7×10⎟ 1 ⎜ ×7×7⎟ ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
⎝7 ⎠ ⎝7 ⎠
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น เขาจะต้องทาสีเป็นพื้นที่ทั้งหมด 374 ตารางเซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
16
กรต้องการสร้างกระโจมผ้าใบทรงกรวยสูง 2 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางของฐานยาว 2 เมตร ถ้าผ้าใบ

5.
ที่ใช้สร้างกระโจมราคาตารางเมตรละ 200 บาท กรจะต้องจ่ายค่าผ้าใบที่ใช้ทั้งหมดประมาณกี่บาท

(ใช้ค่า π  3.14, 5  2.236 และกำ�หนดให้ไม่ต้องสร้างฐานของกระโจม)

2 ม.
B C
O
2 ม.
BC 2
จากรูป OC 5 เมตร 5 1
.................................................................................................................................................................
2
5
2
หาความยาวของ AC จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้
.................................................................................................................................................................

2 2 2
AC 5 AO 1OC
.................................................................................................................................................................
2 2
5 2 11
.................................................................................................................................................................

5 5
.................................................................................................................................................................
AC 5 5
.................................................................................................................................................................
 2.236 เมตร
.................................................................................................................................................................
พื้นที่ผิวข้างของกรวยตรง
.................................................................................................................................................................
5 pr

.................................................................................................................................................................
5 p3OC3AC

 3.143132.236 ตารางเมตร
.................................................................................................................................................................

5 7.02104 ตารางเมตร
.................................................................................................................................................................
 7.02 ตารางเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น กรจะต้องจ่ายค่าผ้าใบที่ใช้ทั้งหมดประมาณ 7.023200 5 1,404 บาท

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
17
2.2 ปริมาตรของกรวยตรง
1. กำ�หนดกรวยตรง ดังรูป
15 ซม.
10 ซม.
จงหาปริมาตรของกรวยตรงนี้ (ใช้ค่า π  3.14)

จากรูป รัศมีของกรวยตรงเท่ากับ 102 5 5 เซนติเมตร
ปริมาตรของกรวยตรง 5 13 pr2h
.................................................................................................................................................................
1 2
 33.1435 315 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
5 392.5 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ปริมาตรของกรวยตรงนี้ประมาณ 392.5 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
2. กรวยตรงอันหนึง่ มีรศ ั มีของฐานยาว 14 เซนติเมตร และมีความสูงเป็นสามเท่าของความยาวเส้นผ่าน

ศูนย์กลางของฐานของกรวย กรวยตรงอันนี้มีปริมาตรประมาณเท่าไร (ใช้ค่า π  227 )
A
B O C
14 ซม.
18
BC 14
จากรูป OC 5 5 5 7 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
2 2
และ AO 5 3BC 5 3314 5 42 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
1 2
ปริมาตรของกรวยตรง 5 3 pr h
.................................................................................................................................................................
1 22 2
 3 37 342 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3 7
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น กรวยตรงอันนี้มีปริมาตรประมาณ 2,156 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
3. กรวยตรงอันหนึ่งมีรัศมีของฐานยาว 7 เซนติเมตร และสูงเอียงยาว 25 เซนติเมตร กรวยตรงอันนี้มี
ปริมาตรประมาณเท่าไร (ใช้ค่า π  227 )

A
25 ซม.
B 7 ซม. C
AB
ให้ แทนความสูงของกรวย
.................................................................................................................................................................
BC แทนความยาวของรัศมีของฐานของกรวย
.................................................................................................................................................................
AC แทนความยาวของสูงเอียง
.................................................................................................................................................................
เนือ่ งจาก BC 5 7 เซนติเมตร และ AC 5 25 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
หาความยาวของ AB จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้
.................................................................................................................................................................
2 2 2
AB 5 AC 2BC
.................................................................................................................................................................
2 2
5 25 27
.................................................................................................................................................................

5 625249
.................................................................................................................................................................
5 576
.................................................................................................................................................................
AB 5 24 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
จะได้ ความสูงของกรวยเท่ากับ 24 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
19
1 2
ปริมาตรของกรวยตรง 5 pr h
.................................................................................................................................................................
3
1 22 2
.................................................................................................................................................................
 3 37 324
3 7
22
.................................................................................................................................................................

7
34938
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น กรวยตรงอันนี้มีปริมาตรประมาณ 1,232 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
4. กรวยตรงอั น หนึ่ ง มี เ ส้ น ผ่ า นศู น ย์ ก ลางยาว 60 เซนติ เ มตร มี ค วามสู ง เท่ า กั บ ความยาวของรั ศ มี
จงหาปริมาตรของกรวยตรงนี้ (ใช้ค่า π  3.14)

30 ซม.
60 ซม.
60
จากรูป รัศมีของกรวยตรงเท่ากับ 5 30 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
2
เนื่องจากความสูงของกรวยตรงนี้เท่ากับความยาวของรัศมี
.................................................................................................................................................................
จะได้ความสูงของกรวยตรงเท่ากับ 30 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
1 2
 33.14330 330 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ปริมาตรของกรวยตรงนี้ประมาณ 28,260 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
20
5. กรวยตรงอันหนึ่งมีรัศมีของฐานยาว 14 เซนติเมตร และมีความสูง 21 เซนติเมตร ถูกตัดออกเป็น

สองท่อนด้วยระนาบที่ขนานกับฐาน ดังรูป ท่อนบนเป็นกรวยตรงที่มีรัศมีของฐานยาว 6 เซนติเมตร
และท่อนล่างเป็นกรวยปลายตัดมีความสูง 12 เซนติเมตร กรวยปลายตัดมีปริมาตรประมาณเท่าไร
(ใช้ค่า π  3.14)
9 ซม. ท่อนบน
6 ซม.
6 ซม.
21 ซม.
12 ซม. ท่อนล่าง
14 ซม. 14 ซม.
วิธีท ำ� ��
ให้ V1 แทนปริมาตรของกรวยตรงทีม ่ รี ศั มีของฐานยาว 14 เซนติเมตร และสูง 21 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
1 2
จะได้
V1 5 3p(14) 321 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
5 1,372p ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

ให้
V2 แทนปริมาตรของกรวยตรงที่มีรัศมีของฐานยาว 6 เซนติเมตร และสูง 9 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
1 2
จะได้
V2 5 3p(6) 39 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
5 108p ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

ดังนั้น ปริมาตรของกรวยปลายตัด

.................................................................................................................................................................
5 V12V2
5 1,372p2108p ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

5 1,264p ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

 1,26433.14 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

5 3,968.96 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................

งนั้น กรวยปลายตัดมีปริมาตรประมาณ 3,968.96 ลูกบาศก์เซนติเมตร
ดั.................................................................................................................................................................

21
6. กรวยตรงอันหนึ่งสูง 2 ฟุต มีเส้นผ่านศูนย์กลางของฐานยาว 10 นิ้ว กรวยตรงนี้มีความจุประมาณ

กี่แกลลอน (กำ�หนดให้ 1 แกลลอน เท่ากับ 231 ลูกบาศก์นิ้ว และใช้ค่า π  3.14)
รัศมีของกรวยตรงเท่ากับ 102 5 5 นิ้ว
ความสูงของกรวยตรงเท่ากับ 2312 5 24 นิ้ว
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
1 2
 33.1435 324 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
3
628 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
5
เนื่องจาก 1 แกลลอน เท่ากับ 231 ลูกบาศก์นิ้ว

.................................................................................................................................................................
ดังนั้น กรวยตรงนี้มีความจุประมาณ 628  2.72 แกลลอน

.................................................................................................................................................................
231
7. ภาชนะรู ป กรวยตรงอั น หนึ่ ง ทำ � จากไม้ มี เ ส้ น ผ่ า นศู น ย์ ก ลางภายนอกที่ ป ากภาชนะยาว
21.2 เซนติเมตร และสูง 21.6 เซนติเมตร โดยความหนาของไม้ที่ใช้ทำ�ภาชนะนี้หนาสม่ำ�เสมอ
เท่ากับ 0.6 เซนติเมตร ถ้านำ�ภาชนะนี้ไปบรรจุน้ำ�จนเต็ม จะได้น้ำ�ปริมาตรเท่าไร (ใช้ค่า π  227 )

21.2 ซม.
B D
A C E
21.6 ซม.
AE
ให้ แทนความยาวเส้นผ่านศูนย์กลางภายนอกของกรวย
.................................................................................................................................................................
BD แทนความยาวเส้นผ่านศูนย์กลางภายในของกรวย
.................................................................................................................................................................
CD แทนความยาวของรัศมีของฐานกรวย
.................................................................................................................................................................
CF แทนความสูงภายในกรวย
.................................................................................................................................................................
เนือ่ งจาก AE 5 21.2 เซนติเมตร CG 5 21.6 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
และ AB 5 DE 5 FG 5 0.6 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
จะได้ BD 5 AE2(AB1DE)
.................................................................................................................................................................
5 21.22(0.610.6)
.................................................................................................................................................................
22

5 21.221.2
.................................................................................................................................................................
5 20 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
BD 20
CD 5 5 10 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
2
5
2
และ CF 5 CG2FG 5 21.620.6 5 21 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
1 22 2
 3 310 321 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3 7
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น นำ�ภาชนะนี้ไปบรรจุนํ้าจนเต็มจะได้นํ้าปริมาตร 2,200 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
8. นำ�พีระมิดทองเหลืองตันฐานสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีด้านกว้าง 16 เซนติเมตร ด้านยาว 11 เซนติเมตร
และสูง 15 เซนติเมตร มาหลอมเป็นกรวยตรงตันซึ่งสูง 21 เซนติเมตร รัศมีของฐานกรวยตรงที่ได้

จะยาวเท่าไร (ใช้ค่า π  227 )
วิธีทำ� ปริ มาตรของพีระมิดตรง 5 13 3พื้นที่ฐาน3ความสูง
��
1
5 3(16311)315 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
22
 1 3 3r2321 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3 7
2
5 22r ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
เนื่องจาก ปริมาตรของกรวยตรงเท่ากับปริมาตรของพีระมิดตรง
.................................................................................................................................................................
2
จะได้ 22r 5 880
.................................................................................................................................................................
2
r 5 40
.................................................................................................................................................................
r 5 2 10 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น รัศมีของฐานกรวยตรงที่ได้จะยาว 2 10 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
23
3. พื้นที่ผิวและปริมาตรของทรงกลม
1. จงเติมส่วนต่างๆ ของทรงกลม
รัศมีของทรงกลม
............................................ เส้นผ่านศูนย์กลางของทรงกลม
..................................................................
.............................................................. จุดศูนย์กลางของทรงกลม
วงกลมใหญ่
...................................................
ทรงกลมทีม่ วี งกลมใหญ่ซงึ่ วัดความยาวของเส้นรอบวงได้ 484 เซนติเมตร จะมีเส้นผ่านศูนย์กลางของ

2.
ทรงกลมเท่ากับกี่เซนติเมตร (ใช้ค่า π  227 )

วงกลมใหญ่วัดความยาวของเส้นรอบวงได้ 484 เซนติเมตร

เนื่องจาก ความยาวของเส้นรอบวง 5 2pr

.................................................................................................................................................................
22
จะได้ 484  23 3r
.................................................................................................................................................................
7
44 r
484 5
.................................................................................................................................................................
7
r 5 77 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น เส้นผ่านศูนย์กลางของทรงกลมเท่ากับ 7732 5 154 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
24
3.1 พื้นที่ผิวของทรงกลม
1. ทรงกลมที่มีรัศมียาว 28 นิ้ว จะมีพื้นที่ผิวกี่ตารางนิ้ว (ใช้ค่า π  227 )
เนื่องจาก ทรงกลมมีรัศมียาว 28 นิ้ว (r 5 28 นิ้ว)
พื้นที่ผิวทรงกลม 5 4pr2
.................................................................................................................................................................
22
 43 3282 ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................
7
9,856 ตารางนิ้ว
.................................................................................................................................................................
5
ดังนั้น ทรงกลมนี้มีพื้นที่ผิว 9,856 ตารางนิ้ว

.................................................................................................................................................................
2. ทรงกลมที่ มี เ ส้ น รอบวงของวงกลมใหญ่ ย าว 31.4 เซนติ เ มตร จะมี พื้ น ที่ ผิ ว กี่ ต ารางเซนติ เ มตร
(ใช้ค่า π  3.14)
เส้นรอบวงของวงกลม 5 2pr
31.4 5 2pr
.................................................................................................................................................................
31.4
r 5
.................................................................................................................................................................
2π
31.4
r 
.................................................................................................................................................................
2×3.14
r 5
.................................................................................................................................................................
5
จะได้ว่าทรงกลมมีรัศมียาว 5 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
พื้นที่ผิวทรงกลม 5 4pr2
.................................................................................................................................................................
2
 433.1435 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ทรงกลมนี้มีพื้นที่ผิว 314 ตารางเซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
22
3. ทรงกลมที่มีพื้นที่ผิว 154 ตารางนิ้ว จะมีเส้นผ่านศูนย์กลางยาวกี่นิ้ว (ใช้ค่า π  )
7
พื้นที่ผิวของทรงกลม 5 4pr2
22 2
154  43 3r
.................................................................................................................................................................
7
88 2
154 r
.................................................................................................................................................................
5
7
12.25 5 r2
.................................................................................................................................................................
r 5 3.5 นิ้ว
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น เส้นผ่านศูนย์กลางของทรงกลมนี้ยาว 3.532 5 7 นิ้ว

.................................................................................................................................................................
25
อัตราส่วนพืน้ ทีผ่ วิ ทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางยาว a หน่วย ต่อพืน้ ทีผ่ วิ ทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางยาว

4.
3a หน่วย เป็นเท่าไร

พื้นที่ผิวของทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางยาว a หน่วย
.................................................................................................................................................................
2
เท่ า กั บ 4p ⎛ a ⎞ ตารางหน่วย

.................................................................................................................................................................
⎜⎝ ⎟⎠
2
พื้นที่ผิวของทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 3a หน่วย
.................................................................................................................................................................
2
เท่ า กั บ 4p ⎛ 3a ⎞ ตารางหน่วย

.................................................................................................................................................................
⎜⎝ ⎟⎠
2
ดังนั้น อัตราส่วนพื้นที่ผิวทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางยาว a หน่วย
.................................................................................................................................................................
2
⎛ a⎞
4π ⎜ ⎟
⎝ 2⎠
ต่อทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 3a หน่วยเท่ากับ
.................................................................................................................................................................
2
⎛ 3a ⎞
4π ⎜ ⎟
⎝ 2⎠
2
a
5 4 2
.................................................................................................................................................................
9a
4

.................................................................................................................................................................
5 1 : 9
สมจิตต้องการทาสีสิ่งประดิษฐ์ซึ่งทำ�จากกะลา โดยทาเฉพาะภายนอกของกะลา ถ้าวัดเส้นผ่าน

5.
ศู น ย์ ก ลางของกะลาได้ ย าว 12 เซนติ เ มตร สมจิ ต จะต้ อ งทาสี เ ป็ น พื้ น ที่ ป ระมาณเท่ า ไร
(ใช้ค่า π  3.14)

รัศมีของกะลา 5 122 5 6 เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
1 2
พื้นที่ผิวภายนอกของกะลา 5 (4pr )
.................................................................................................................................................................
2
 1 3(433.14362) ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
2
5 226.08 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น สมจิตจะต้องทาสีเป็นพื้นที่ประมาณ 226.08 ตารางเซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
26
3.2 ปริมาตรของทรงกลม
จงหาปริมาตรของทรงกลมที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 20 เซนติเมตร (ใช้ค่า π  3.14)
1.
ทรงกลมนี้มีรัศมีเท่ากับ 202 5 10 เซนติเมตร

ปริมาตรของทรงกลม 5 43 pr3
.................................................................................................................................................................
4 3
 33.14310 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
3
 4,186.67 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ปริมาตรของทรงกลมนี้ประมาณ 4,186.67 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
ทรงกลมที่มีพื้นที่ผิว 19,600π ตารางนิ้ว จะมีปริมาตรประมาณกี่ลูกบาศก์นิ้ว (ใช้ค่า π  227 )

2.
้นที่ผิวของทรงกลม 5 4pr2
วิธีทำ� พื ��

2
19,600p 5 4pr
.................................................................................................................................................................
2
4,900 5 r
.................................................................................................................................................................

r 5 70 นิ้ว
.................................................................................................................................................................
5 4 pr
3
ปริมาตรของทรงกลม
.................................................................................................................................................................
3
4 22 3
ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
 3 370
3 7
 1,437,333.33 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ปริมาตรของทรงกลมนี้ประมาณ 1,437,333.33 ลูกบาศก์นิ้ว

.................................................................................................................................................................
3. วงกลมทีม ่ เี ส้นรอบวงของวงกลมใหญ่ยาว 88 นิว้ จะมีปริมาตรประมาณกีล่ กู บาศก์นว้ิ (ใช้คา่ π  227 )
เนื่องจาก เส้นรอบวงของวงกลม 5 2pr
แทนค่า จะได้ 2pr 5 88
.................................................................................................................................................................
44
r 5
.................................................................................................................................................................
π
44
จะได้ รัศมีของทรงกลมยาว π นิ้ว
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
3
4 ⎛ 44 ⎞
5 p3 ⎜ ⎟ ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
3 ⎝ π⎠
3
4 44
.................................................................................................................................................................
5 3 2
3 π 2
4 7
 34433 2 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
3 22
5 11,498.67 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ทรงกลมนี้มีปริมาตรประมาณ 11,498.67 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
27
4. ถ้าทรงกลมลูกที่หนึ่งมีรัศมียาวเป็นสามเท่าของรัศมีของทรงกลมลูกที่สอง ปริมาตรของทรงกลม
ลูกที่หนึ่งจะเป็นกี่เท่าของปริมาตรของทรงกลมลูกที่สอง
ให้ทรงกลมลูกที่สองมีรัศมียาว r หน่วย
จะได้ปริมาตรของทรงกลมลูกที่สอง 5 4 pr3 ลูกบาศก์หน่วย
.................................................................................................................................................................
3
เนื อ
่ งจากทรงกลมลู ก ที ห
่ นึ ง
่ มี ร ศ
ั มี ย าวเป็ นสามเท่าของทรงกลมลูกที่สอง
.................................................................................................................................................................
จะได้รัศมีของทรงกลมลูกที่หนึ่งยาว 3r หน่วย
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ปริมาตรของทรงกลมลูกที่หนึ่ง 5 4 p(3r)3 ลูกบาศก์หน่วย

.................................................................................................................................................................
3
5 4 p(27r ) ลูกบาศก์หน่วย
3

.................................................................................................................................................................
3
4 3
5 273 pr ลูกบาศก์หน่วย
.................................................................................................................................................................
3
นั่นคือ ปริมาตรของทรงกลมลูกที่หนึ่งจะเป็น 27 เท่าของปริมาตรของทรงกลม
.................................................................................................................................................................
ลูกที่สอง
.................................................................................................................................................................
5. โลหะทรงกลมรัศมี 6 เซนติเมตร นำ�มาหลอมเป็นโลหะทรงกลมรัศมี 2 เซนติเมตร จะหลอมได้กี่ลูก

เนื่องจาก ปริมาตรของทรงกลม 5 43 pr3
ปริมาตรของโลหะทรงกลมรัศมี 6 เซนติเมตร 5 43 3p363 ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
5 288p ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ปริมาตรของโลหะทรงกลมรัศมี 2 เซนติเมตร 5 43 3p323 ลูกบาศก์เซนติเมตร

.................................................................................................................................................................
32
p ลูกบาศก์เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
5
3
ดังนั้น เมื่อนำ�โลหะทรงกลมรัศมี 6 เซนติเมตร มาหลอมเป็นโลหะทรงกลมที่มี
.................................................................................................................................................................
รัศมี 2 เซนติเมตร จะหลอมได้ 288p4 323 p 5 27 ลูก

.................................................................................................................................................................
ลูกบอลลูกหนึง่ ทำ�ด้วยหนังหนา 0.3 นิว้ ภายในบรรจุลม ถ้าวัดความยาวรอบวงกลมใหญ่ได้ 39.6 นิว้

6.
แล้วลูกบอลนี้จุลมได้ประมาณกี่ลูกบาศก์นิ้ว (ใช้ค่า π  227 )

ความยาวรอบวงกลมใหญ่ 5 2pr

22
39.6  23 3r
.................................................................................................................................................................
7
44
39.6 r
.................................................................................................................................................................
5
7
r 5 6.3 นิ้ว
.................................................................................................................................................................
จะได้รัศมีภายในของลูกบอลนี้เท่ากับ 6.320.3 5 6 นิ้ว

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
4 22 3
 3 36 ลูกบาศก์นิ้ว
.................................................................................................................................................................
3 7
.................................................................................................................................................................
 905.14
ดังนั้น ลูกบอลนี้จุลมได้ประมาณ 905.14 ลูกบาศก์นิ้ว

.................................................................................................................................................................
28
หนวยการเรียนรูที่ 1 พื้นที่ผิวและปริมาตร
แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์
จงเขียน ✗ ทับตัวอักษรหน้าคำาตอบที่ถูกต้อง
1. พีระมิดฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีฐานยาวด้านละ 5. พีระมิดฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสสูง 6 เซนติเมตร
6 เซนติ เ มตร สั น ยาว 5 เซนติ เ มตร จะมี และมีปริมาตร 32 ลูกบาศก์เซนติเมตร ฐาน
สูงเอียงเท่าไร แต่ละด้านของพีระมิดฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสนี้
✗ก. 4 เซนติเมตร ข. 5 เซนติเมตร ยาวเท่าไร
ค. 6 เซนติเมตร ง. 8 เซนติเมตร ก. 8 เซนติเมตร ข. 6 เซนติเมตร
2. พีระมิดฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีฐานยาวด้านละ ✗ค. 4 เซนติเมตร ง. 2 เซนติเมตร
10 เซนติเมตร และสูง 12 เซนติเมตร สูงเอียง 6. กรวยตรงตั น ที่ มี รั ศ มี ข องฐานยาว 14
ของพีระมิดนี้เท่ากับกี่เซนติเมตร เซนติเมตร และสูงเอียงยาว 25 เซนติเมตร
ก. 14 เซนติเมตร ✗ข. 13 เซนติเมตร พื้ น ที่ ผิ ว ข้ า งของกรวยตรงตั น นี้ เ ท่ า กั บ
ค. 15 เซนติเมตร ง. 16 เซนติเมตร กี่ตารางเซนติเมตร (ใช้ค่า π  227 )
3. กำาหนดพีระมิดฐานสีเ่ หลีย ่ มจัตรุ สั ทีม่ ฐี านยาว ก. 1,120 ตารางเซนติเมตร
ด้านละ 4 นิ้ว และมีสูงเอียงยาว 6 นิ้ว พื้นที่ผิว ข. 1,110 ตารางเซนติเมตร
ของพีระมิดนี้เท่ากับกี่ตารางนิ้ว ค. 1,100 ตารางเซนติเมตร
ก. 45 ตารางนิ้ว ✗ง. 1,080 ตารางเซนติเมตร
ข. 48 ตารางนิ้ว 7. จากข้ อ 6 กรวยตรงตั น นี้ มี พื้ น ที่ ผิ ว กี่ ต าราง
ค. 54 ตารางนิ้ว เซนติเมตร
✗ง. 64 ตารางนิ้ว ก. 1,448 ตารางเซนติเมตร
4. พี ร ะมิ ด ตั น มี ฐ านเป็ น รู ป สี่ เ หลี่ ย มผื น ผ้ า ข. 1,540 ตารางเซนติเมตร
กว้าง 6 เซนติเมตร ยาว 8 เซนติเมตร และ ค. 1,648 ตารางเซนติเมตร
สูง 5 เซนติเมตร ปริมาตรของพีระมิดตันนี้ ✗ง. 1,716 ตารางเซนติเมตร
เท่ากับเท่าไร 8. แท่ ง ไม้ รู ป กรวยตรงมี รั ศ มี ข องฐานยาว 10
ก. 60 ลูกบาศก์เซนติเมตร เซนติเมตร และสูงตรง 24 เซนติเมตร สูงเอียง
✗ข. 80 ลูกบาศก์เซนติเมตร ของแท่งไม้รปู กรวยตรงนีเ้ ท่ากับกีเ่ ซนติเมตร
ค. 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร ก. 28 เซนติเมตร
ง. 120 ลูกบาศก์เซนติเมตร ✗ข. 26 เซนติเมตร
ค. 25 เซนติเมตร
ง. 24 เซนติเมตร
29
9. จากข้อ 8 พื้นที่ผิวข้างของแท่งไม้รูปกรวยตรง 14. กรวยตรงมี เ ส้ น ผ่ า นศู น ย์ ก ลางยาว 14

นี้เท่ากับกี่ตารางเซนติเมตร (ใช้ค่า π  3.14) เซนติเมตร และสูง 21 เซนติเมตร ปริมาตร
ก. 485.1 ตารางเซนติเมตร ของกรวยตรงนี้เท่ากับกี่ลูกบาศก์เซนติเมตร
ข. 606.4 ตารางเซนติเมตร (ใช้ค่า π  3.14)
✗ค. 816.4 ตารางเซนติเมตร ✗ก. 1,077.02 ลูกบาศก์เซนติเมตร
ง. 898.4 ตารางเซนติเมตร ข. 1,128.38 ลูกบาศก์เซนติเมตร
10. จากข้อ 8 พื้นที่ผิวของแท่งไม้รูปกรวยตรงนี้ ค. 1,173.52 ลูกบาศก์เซนติเมตร
เท่ากับกี่ตารางเซนติเมตร (ใช้ค่า π  3.14) ง. 1,175.34 ลูกบาศก์เซนติเมตร
ก. 1,110.4 ตารางเซนติเมตร 15. ทรงกลมมีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 28 นิ้ว จะมี
ข. 1,120.4 ตารางเซนติเมตร พื้นที่ผิวกี่ตารางนิ้ว (ใช้ค่า π  227 )
✗ค. 1,130.4 ตารางเซนติเมตร ก. 2,520 ตารางนิ้ว
ง. 1,140.4 ตารางเซนติเมตร ข. 2,516 ตารางนิ้ว
11. กรวยตรงอันหนึ่งมีปริมาตร 11 ลูกบาศก์น้วิ ค. 2,497 ตารางนิ้ว
ถ้านำ�ไปหลอมใหม่และทำ�เป็นกรวยตรงที่ ✗ง. 2,464 ตารางนิ้ว
มีความสูง 0.5 นิ้ว และรัศมีของฐานกรวย 16. ขันรูปครึ่งวงกลมมีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 7
ยาว 0.2 นิ้ว จะหล่อกรวยตรงได้มากที่สุด เซนติเมตร จะมีพนื้ ทีผ่ วิ ภายนอกขันประมาณ
กี่อัน (ใช้ค่า π  227 ) กี่ตารางเซนติเมตร (ใช้ค่า π  227 )
ก. 505 อัน ✗ข. 525 อัน ก. 64 ตารางเซนติเมตร
ค. 545 อัน ง. 585 อัน ✗ข. 77 ตารางเซนติเมตร
12. กรวยตรงอั น หนึ่ ง มี ป ริ ม าตร 770 ลู ก บาศก์ ค. 81 ตารางเซนติเมตร
เซนติเมตร และสูง 15 เซนติเมตร กรวยตรงนี้ ง. 87 ตารางเซนติเมตร
มีรัศมียาวประมาณเท่าไร (ใช้ค่า π  3.14) 17. จากข้ อ 16 ขั น รู ป ครึ่ ง วงกลมนี้ จ ะมี ค วามจุ
ก. 5 เซนติเมตร ข. 6 เซนติเมตร ประมาณกี่ลูกบาศก์เซนติเมตร
✗ค. 7 เซนติเมตร ง. 8 เซนติเมตร ✗ก. 180 ลูกบาศก์เซนติเมตร
13. กรวยตรงอันหนึ่งมีปริมาตร 4,950 ลูกบาศก์ ข. 184 ลูกบาศก์เซนติเมตร
เซนติเมตร ถ้ารัศมียาว 15 เซนติเมตร แล้ว ค. 188 ลูกบาศก์เซนติเมตร
กรวยสูงเท่าไร (ใช้ค่า π  227 ) ง. 192 ลูกบาศก์เซนติเมตร
✗ก. 21 เซนติเมตร ข. 20 เซนติเมตร
ค. 18 เซนติเมตร ง. 16 เซนติเมตร
30
หนวยการเรียนรูที่ 1 พื้นที่ผิวและปริมาตร
18. ลู ก บอลลู ก หนึ่ ง มี รั ศ มี ย าว 6 เซนติ เ มตร 20. นำาลูกตะกั่วทรงกลมลูกหนึ่งซึ่งมีรัศมี 3 นิ้ว

ลูกบอลลูกนี้มีปริมาตรประมาณกี่ลูกบาศก์ มาหลอมเป็นลูกทรงกลม 3 ลูก ถ้ารัศมีของ
เซนติเมตร ลูกทรงกลม 2 ลูกแรกยาว 1 นิ้ว และ 2 นิ้ว
ก. 824 ลูกบาศก์เซนติเมตร ตามลำ า ดั บ แล้ ว ปริ ม าตรของลู ก ทรงกลม
ข. 898 ลูกบาศก์เซนติเมตร ลูกที่ 3 ประมาณกีล่ กู บาศก์นว้ิ (ใช้คา่ π  3.14)
✗ค. 905 ลูกบาศก์เซนติเมตร ก. 62.63 ลูกบาศก์นิ้ว
ง. 924 ลูกบาศก์เซนติเมตร ข. 68.63 ลูกบาศก์นิ้ว
19. ทรงกลมตันลูกหนึ่งมีรัศมียาว 16 เซนติเมตร ค. 72.36 ลูกบาศก์นิ้ว
นำ า ไปหลอมเป็ น ทรงกลมตั น ที่ มี เ ส้ น ผ่ า น ✗ง. 75.36 ลูกบาศก์นิ้ว
ศูนย์กลางยาว 8 เซนติเมตร จะได้ทรงกลมตัน
ทั้งหมดกี่ลูก
✗ก. 64 ลูก ข. 68 ลูก
ค. 69 ลูก ง. 71 ลูก
31
หนว่ ยการเรี
ย นร้
ท ู ่ ี 2 มัธยมศึกษาปีท
ี่ 3
ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
1. ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรต่อไปนี้มีคำ�ตอบเป็นคู่อันดับที่กำ�หนดให้หรือไม่
1.
(1) 2x15y 5 10
5x210y 5 220
และกำ�หนดคู่อันดับ (0, 2)
แทนค่า x ด้วย 0 และแทนค่า y ด้วย 2 ใน 2x15y 5 10
จะได้ 2(0)15(2) 5 10
...................................................................................................................................................
10 5 10 เป็นสมการที่เป็นจริง
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 5(0)210(2) 5 220

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
คู่อันดับ (0, 2) สอดคล้องกับสมการ 2x15y 5 10 และ 5x210y 5 220

...................................................................................................................................................
ดังนั้น (0, 2) เป็นคำ�ตอบของระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร

...................................................................................................................................................

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
(2) 2x25y 5 10
3x14y 5 212
จะได้ 2(10)25(2) 5 10
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 3(10)14(2) 5 212

...................................................................................................................................................
38 5 212 เป็นสมการที่เป็นเท็จ
...................................................................................................................................................
คู่อันดับ (10, 2) สอดคล้องกับสมการ 2x25y 5 10 เท่านั้น

...................................................................................................................................................
ดังนั้น (10, 2) ไม่เป็นคำ�ตอบของระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร

...................................................................................................................................................
(3) x23y 5 26
2x2y 5 22
แทนค่า x ด้วย 0 และแทนค่า y ด้วย 2 ใน x23y 5 26
จะได้ 023(2) 5 26
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 2(0)22 5 22
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
คู่อันดับ (0, 2) สอดคล้องกับสมการ x23y 5 26 และ 2x2y 5 22

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
33
(4) 2x2y 5 22
3x14y 5 8
จะได้ 2(21)20 5 22
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 3(21)14(0) 5 8
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
(5) 2x2y 5 0
22x1y 5 21
จะได้ 2(0)20 5 0
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 22(0)10 5 21
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
34
(6) 4x12y 5 3
6x13y 5 22
จะได้ 4(21)12(1) 5 3
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 6(21)13(1) 5 22
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
คู่อันดับ (21, 1) ไม่สอดคล้องกับสมการ 4x12y 5 3 และ 6x13y 5 22

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
(7) 3x2y 5 7

26x12y 5 214
จะได้ 3(3)22 5 7
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 26(3)12(2) 5 214

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
35
(8) 7x2y 5 7
2x1y 5 2
จะได้ 7(1)20 5 7
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 2(1)10 5 2
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
(9) 9x22y 5 1

18x24y 5 3

จะได้ 9(21)22(23) 5 1
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 18(21)24(23) 5 3
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
คู่อันดับ (21, 23) ไม่สอดคล้องกับสมการ 9x22y 5 1 และ 18x24y 5 3

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
36
(10) x17y 5 8
3x12y 5 5
แทนค่า x ด้วย 1 และแทนค่า y ด้วย 1 ใน x17y 5 8
จะได้ 117(1) 5 8
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
จะได้ 3(1)12(1) 5 5
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
คู่อันดับ (1, 1) สอดคล้องกับสมการ x17y 5 8 และ 3x12y 5 5

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................
2. กำ�หนดให้คู่อันดับ (1, 2) เป็นคำ�ตอบของระบบสมการ

2x1ay 5 8 .....(1)
bx22y 5 1 .....(2)
ค่าของ b2a เท่ากับเท่าไร

แทนค่า x ด้วย 1 และแทนค่า y ด้วย 2 ในสมการ (1)

จะได้ 2(1)1a(2) 5 8
................................................................................................................................................................
2a 5 6
................................................................................................................................................................
a 5 3
................................................................................................................................................................
แทนค่า ด้วย และแทนค่า ด้วย ในสมการ

x 1 y 2 (2)
................................................................................................................................................................
จะได้ b(1)22(2) 5 1
................................................................................................................................................................
b24 5 1
................................................................................................................................................................
b 5 5
................................................................................................................................................................
ดังนั้น b2a 5 523 5 2

................................................................................................................................................................
37
2. การแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
2.1 การแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร
โดยวิธีเขียนกราฟ

จงแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรต่อไปนี้โดยวิธีเขียนกราฟ
1. x2y 5 1 .....(1)
x
y2 5 1 .....(2)
2
x
วิธีทำ�
x2y 5 1 y2
2
5 1
x21 x
y 5 ......... y 5 .........
+1
2
1 1
x 0 .......... x ..........
22 21 0
2
1 1 1
y ..........
21 ..........
− 0 y 0 ..........
− ..........
2 2
เขียนกราฟของสมการทั้งสองได้ดังนี้
Y
6
5
4
3 x
y− = 1 (4, 3)
2
2
1 xy  1
X
3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
2
3
กราฟตัดกันเพียงจุดเดียว
ลักษณะของกราฟทั้งสองคือ.....................................................................................................
อ ��
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการคื (4, 3)
38
2. 2x1y 5 1 .....(1)

22x1y 5 21 .....(2)
วิธีทำ� 2x1y 5 1
............................................................... ...................................................................
22x1y 5 21
y 5 x11
............................................................... y 5 2x21
...................................................................
1 0 0 1 1
x ..........
21 ..........
− .......... x .......... ..........
− ..........
2 2
0 1 1 0 1
y .......... ..........
− .......... y ..........
21 .......... ..........
2
5
4
3 (2, 3)
2
2xy  1
1
xy  1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
2
3
4
อ ��
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการคื (2, 3)
39
3. x2y 5 1 .....(1)
x12y 5 4 .....(2)
วิธีทำ� x2y 5 1
...............................................................
x12y 5 4
...................................................................
1
y 5 x21
............................................................... y 5 − x12
...................................................................
2
x 0
.......... 1
.......... 1
.......... x 0
.......... 2
.......... 4
..........
−
2
1 0 2 1 0
y ..........
21 ..........
− .......... y .......... .......... ..........
2
5
4
3
2
1 (2, 1)
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
x2y  4
xy  1 2
3
4
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการคื อ ��
(2, 1)
40
4. 3x22y 5 2 .....(1)

23x12y 5 6 .....(2)
3x22y 5 2
............................................................... 23x12y 5 6
...................................................................
3 3
y 5 x21
............................................................... y 5 x13
...................................................................
2 2
0 2 2 0
x .......... .......... .......... x ..........
22 ..........
21 ..........
3
0 2 0 3 3
y ..........
21 .......... .......... y .......... .......... ..........
2
5
4
3x2y  6 3
2 3x2y  2
1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
2
3
4
เป็นเส้นตรงสองเส้นขนานกัน
ไม่มีคำ�ตอบของระบบสมการ
41
5. 2x14y 5 210 .....(1)
2x22y 5 5 .....(2)
2x14y 5 210
............................................................... 2x22y 5 5
...................................................................
1 5 1 5
y 5 − x −
............................................................... y 5 − x −
...................................................................
2 2 2 2
x ..........
25 ..........
21 0
.......... x ..........
25 ..........
21 0
..........
0 5 5
y .......... ..........
22 ..........
− y 0
.......... ..........
22 ..........
−
2 2
2
2x4y  10 1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
2
3 x2y  5
4
เป็นเส้นตรงเดียวกัน
มีคำ�ตอบไม่จำ�กัด
42
6. y 5 1 .....(1)
1
x2y 5 0 .....(2)
3
1
วิธีทำ� y 5 1
...............................................................
x2y 5 0
...................................................................

3
1
............................................................... y x
...................................................................
5
3
x ..........
21 0
.......... 1
.......... x ..........
23 0
.......... 3
..........
y 1
.......... 1
.......... 1
.......... y ..........
21 0
.......... 1
..........
5
4
3
2
(3, 1)
1 y  1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
1
x− y = 0 2
3
3
4
(3, 1)
43
7. 2x2y 5 2 .....(1)
4x22y 5 0 .....(2)
วิธีทำ� 2x2y 5 2
............................................................... 4x22y 5 0
...................................................................
y 5 2x22
............................................................... y 5 2x
...................................................................
0 1 1 0 1 1
x .......... .......... .......... x .......... .......... ..........
2 2
y ..........
22 ..........
21 0
.......... y 0
.......... 1
.......... 2
..........
5
4
3
2
1 2xy  2
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
4x2y  0
2
3
4
เป็นเส้นตรงสองเส้นขนานกัน
ไม่มีคำ�ตอบของระบบสมการ
44
8. 4x1y 5 0.5 .....(1)
8x12y 5 1 .....(2)
วิธีทำ� 4x1y 5 0.5

............................................................... 8x12y 5 1
...................................................................
y
...............................................................
5 24x10.5 y
...................................................................
5 24x10.5
x 0
.......... 0.125
.......... 1
.......... x 0
.......... 0.125
.......... 1
..........
y 0.5
.......... 0
.......... ..........
23.5 y 0.5
.......... 0
.......... ..........
23.5
5
4
3
4xy  0.5
2
1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
2
8x2y  1
3
4
เป็นเส้นตรงเดียวกัน
อ ��
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการคื มีคำ�ตอบไม่จำ�กัด
45

โดยวิธีแทนค่าตัวแปร
จงแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรต่อไปนี้โดยวิธีแทนค่าตัวแปร
1. y2x 5 1 .....(1)
2x23y 5 2 .....(2)
x11
วิธีทำ� จาก (1); y 5 ........................... .....(3)
แทนค่าตัวแปร y จากสมการ (3) ลงในสมการ (2) จะได้

2x23(x11) 5 2 .....(4)
.................................................................................................................................................................
แก้สมการ (4) เพื่อหาค่าของตัวแปร x จะได้
.................................................................................................................................................................
2x23x23 5 2
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
2x 5 5
x
.................................................................................................................................................................
5 25
แทนค่าตัวแปร ที่ได้ในสมการ เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้

x (3) y
.................................................................................................................................................................
y 5 (25)11
.................................................................................................................................................................
y 5 24
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนี้คือ (25, 24)
.................................................................................................................................................................
46
2. x1y 5 5 .....(1)
2x2y 5 1 .....(2)
จาก (1); y = 2x15 .....(3)

.................................................................................................................................................................
2x2(2x15) 5 1 .....(4)
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
2x1x25 5 1
.................................................................................................................................................................
3x
.................................................................................................................................................................
5 6
x
.................................................................................................................................................................
5 2

x (3) y
.................................................................................................................................................................
y 5 2215
.................................................................................................................................................................
y 5 3
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
3. x22y 5 25 .....(1)
3x25y 5 212 .....(2)
จาก (1); x 5 2y25 .....(3)

แทนค่าตัวแปร x จากสมการ (3) ลงในสมการ (2) จะได้
.................................................................................................................................................................
3(2y25)25y 5 212 .....(4)
.................................................................................................................................................................
แก้สมการ (4) เพื่อหาค่าของตัวแปร y จะได้
.................................................................................................................................................................
6y21525y 5 212
.................................................................................................................................................................
y
.................................................................................................................................................................
5 3

y (3) x
.................................................................................................................................................................
x 5 2(3)25
.................................................................................................................................................................
x 5 1
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
47
4. x13y 5 5 .....(1)
22x15y 5 1 .....(2)
วิธีทำ� จาก (1); x 5 23y15 .....(3)

��
.................................................................................................................................................................
22(23y15)15y 5 1 .....(4)
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
6y21015y 5 1
.................................................................................................................................................................
11y
.................................................................................................................................................................
5 11
y
.................................................................................................................................................................
5 1

y (3) x
.................................................................................................................................................................
x 5 23(1)15
.................................................................................................................................................................
x 5 2
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
5. y2x 5 3 .....(1)
23x18y 5 9 .....(2)
วิธีทำ� จาก (1); y 5 x13 .....(3)

��
.................................................................................................................................................................
23x18(x13) 5 9 .....(4)
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
23x18x124 5 9
.................................................................................................................................................................
5x
.................................................................................................................................................................
5 215
x
.................................................................................................................................................................
5 23

x (3) y
.................................................................................................................................................................
y 5 (23)13
.................................................................................................................................................................
y 5 0
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
48
6. x23y 5 215 .....(1)
3x22y 5 4 .....(2)
จาก (1); x 5 3y215 .....(3)

.................................................................................................................................................................
3(3y215)22y 5 4 .....(4)
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
9y24522y 5 4
.................................................................................................................................................................
7y
.................................................................................................................................................................
5 49
y
.................................................................................................................................................................
5 7

y (3) x
.................................................................................................................................................................
x 5 3(7)215
.................................................................................................................................................................
x 5 6
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
7. 1 x23y 5 24 .....(1)
2
8y23x 5 14 .....(2)
1
วิธีทำ� จาก (1); x 5 3y24
��
2
x
.................................................................................................................................................................
5 6y28 .....(3)
แทนค่าตัวแปร จากสมการ ลงในสมการ จะได้

x (3) (2)
.................................................................................................................................................................
8y23(6y28) 5 14 .....(4)
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
8y218y124 5 14
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
210y 5 210
y
.................................................................................................................................................................
5 1

y (3) x
.................................................................................................................................................................
x 5 6(1)28
.................................................................................................................................................................
x 5 22
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
49
8. 5x26y 5 24 .....(1)
3x12y 5 28 .....(2)
จาก (1); 2y 5 23x28

−3x−8
y .....(3)
.................................................................................................................................................................
5
2
แทนค่าตัวแปร จากสมการ ลงในสมการ จะได้
y (3) (1)
.................................................................................................................................................................
⎛ −3x−8 ⎞

5x26 ⎜
.................................................................................................................................................................
⎝ 2 ⎟⎠
5 24 .....(4)

.................................................................................................................................................................
5x23(23x28) 5 24
.................................................................................................................................................................
5x19x124 5 24
.................................................................................................................................................................
14x
.................................................................................................................................................................
5 228
x
.................................................................................................................................................................
5 22
แทนค่าตัวแปร ที่ได้ในสมการ
x (3) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ y
.................................................................................................................................................................
−3(−2)−8
y 5
.................................................................................................................................................................
2
y
.................................................................................................................................................................
5 21

.................................................................................................................................................................
50
โดยวิธีกำ�จัดตัวแปร
จงแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรต่อไปนี้โดยวิธีกำ�จัดตัวแปร
1. x1y 5 12 .....(1)
x22y 5 3 .....(2)
3y
วิธีทำ� (1)2(2); ��
5 9
y
.................................................................................................................................................................
5 3
แทนค่า ด้วย ในสมการ เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้
y 3 (1) x
.................................................................................................................................................................
x13 5 12
.................................................................................................................................................................
x 5 9
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
2. 22x13y 5 12 .....(1)
2x15y 5 36 .....(2)
(1)1(2); 8y
5 48
y
.................................................................................................................................................................
5 6

y 6 (1) x
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
22x13(6) 5 12

.................................................................................................................................................................
22x118 5 12

.................................................................................................................................................................
22x 5 26
x 5 3
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
51
3. 3x12y 5 10 .....(1)
9x25y 5 41 .....(2)
(1)33; 9x16y 5 30 ......(3)

(2)2(3);
.................................................................................................................................................................
211y 5 11
y
.................................................................................................................................................................
5 21

y (1) x
.................................................................................................................................................................
21
3x12(21) 5 10
.................................................................................................................................................................
3x22 5 10
.................................................................................................................................................................
3x 5 12
.................................................................................................................................................................
x 5 4
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
4. 2x25y 5 14 .....(1)
3x12y 5 2 .....(2)
(1)33; 6x215y 5 42 .....(3)

(2)32; 6x14y 5 4 .....(4)
.................................................................................................................................................................
(3)2(4);
.................................................................................................................................................................
219y 5 38
y
.................................................................................................................................................................
5 22

y (1) x
.................................................................................................................................................................
22
2x25(22) 5 14
.................................................................................................................................................................
2x110 5 14
.................................................................................................................................................................
2x 5 4
.................................................................................................................................................................
x 5 2
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
52
5. 2(x13)1(y21) 5 6 .....(1)
2(x13)14(y21) 5 15 .....(2)
จาก (1); 2x1y 5 1 .....(3)

จาก (2); 2x14y 5 22 .....(4)
.................................................................................................................................................................
(4)3(2); 22x18y 5 44 .....(5)
.................................................................................................................................................................
(3)1(5); 9y 5 45
.................................................................................................................................................................
y
.................................................................................................................................................................
5 5

y 5 (3) x
.................................................................................................................................................................
2x15 5 1
.................................................................................................................................................................
2x
.................................................................................................................................................................
5 24
x
.................................................................................................................................................................
5 22
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนี้คือ
(22, 5)
.................................................................................................................................................................
1 1 1
6. 2 5 .....(1)
3x 4y 4
1 1
2 5 1 .....(2)
3x 2y
1 3
(2)2(1); 2 5
4y 4
4

.................................................................................................................................................................
24y 5
3
1
y
.................................................................................................................................................................
5 2
3
1
แทนค่า ด้วย y ในสมการ (2) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ x
.................................................................................................................................................................
2
3
1 1

.................................................................................................................................................................
3x
2
⎛ 1⎞
5 1
2⎜ − ⎟
⎝ 3⎠
1 3
1 5 1
.................................................................................................................................................................
3x 2
1 1
5 2
.................................................................................................................................................................
3x 2
3x
.................................................................................................................................................................
5 22
2
x
.................................................................................................................................................................
5 2
3
⎛ 2 1⎞
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนี้คือ ⎜⎝ − , − ⎟⎠
.................................................................................................................................................................
3 3
53
1 1 2
7. x1 y 5 .....(1)
2 3 3
1 1 7
x1 y 5 .....(2)
3 5 15
วิธีทำ� (1)36; 3x12y 5 4 .....(3)

��
(2)315; 5x13y 5 7 .....(4)
.................................................................................................................................................................
(3)35; 15x110y 5 20 .....(5)
.................................................................................................................................................................
(4)33; 15x19y 5 21 .....(6)
.................................................................................................................................................................
(5)2(6); y
.................................................................................................................................................................
5 21

y (3) x
.................................................................................................................................................................
21
3x12(21) 5 4
.................................................................................................................................................................
3x22 5 4
.................................................................................................................................................................
3x
.................................................................................................................................................................
5 6
x
.................................................................................................................................................................
5 2

.................................................................................................................................................................
8. 0.03x10.2y 5 0.07 .....(1)

0.04x10.5y 5 0.21 .....(2)
วิธีทำ� (1)35; 0.15x1y 5 0.35 .....(3)

��
(2)32; 0.08x1y 5 0.42 .....(4)
.................................................................................................................................................................
(3)2(4); 0.07x 5 20.07
.................................................................................................................................................................
x 5 21
.................................................................................................................................................................
x (1) y
.................................................................................................................................................................
21
0.03(21)10.2y 5 0.07
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
20.0310.2y 5 0.07
0.2y
.................................................................................................................................................................
5 0.1
1
y
.................................................................................................................................................................
5
2
⎛ 1⎞
ดังนั้น คำ�ตอบของระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนี้คือ ⎜⎝ − 1, ⎟⎠
.................................................................................................................................................................
2
54
9. 3x2y 5 5 .....(1)
6x22y 5 8 .....(2)
(2)42; 3x2y 5 4 .....(3)

(1)2(3); 0 5 1 ซึ่งเป็นไปไม่ได้
.................................................................................................................................................................
แสดงว่าไม่สามารถหาค่า x และ y ที่ทำ�ให้สมการทั้งสองเป็นจริง
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนี้ไม่มีคู่อันดับของจำ�นวนจริงใด
.................................................................................................................................................................
ที่สอดคล้องกับระบบสมการ
.................................................................................................................................................................
10. 5x14y 5 2 .....(1)
2.5x12y 5 1 .....(2)
(2)32; 5x14y 5 2 .....(3)

จะเห็นว่าสมการ (3) ที่ได้จากสมการ (2) เป็นสมการเดียวกับสมการ (1)
.................................................................................................................................................................
แสดงว่าสมการ (1) และสมการ (2) มีค�ำ ตอบเป็นอย่างเดียวกัน ซึง่ มีมากมายไม่จ�ำ กัด
.................................................................................................................................................................
จากสมการ (1); 4y 5 225x
.................................................................................................................................................................
y 5 2−5x
.................................................................................................................................................................
4 ⎛ 2−5x ⎞
ดังนั้น ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนี้มีคำ�ตอบไม่จำ�กัดในรูป ⎜⎝ x,
.................................................................................................................................................................
4 ⎠
⎟
เมื่อ เป็นจำ�นวนจริงใดๆ
x
.................................................................................................................................................................
55
เฉลยแบบฝกหัดคณิตศาสตร ม.3 เลม 1
3. การนำาความรู้เกี่ยวกับการแก้ระบบสมการ
เชิงเส้นสองตัวแปรไปใช้ในการแก้ปญหา
1. หญิงวัดความยาวรอบสนามรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าแห่งหนึ่งได้ 56 เมตร สนามมีด้านกว้างสั้นกว่า
ด้านยาว 8 เมตร จงหาขนาดของสนามรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้านี้
วิธีทำา
ให้ x เป็นความยาวของด้านยาว
y เป็นความยาวของด้านกว้าง
หญิงวัดความยาวรอบสนามรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าได้ 56 เมตร
................................................................................................................................................................
สมการคือ 2(x1y) 5 56
................................................................................................................................................................
x1y 5 28 .....(1)
................................................................................................................................................................
สนามมีด้านกว้างสั้นกว่าด้านยาว เมตร 8
................................................................................................................................................................
สมการคือ x2y 5 8 .....(2)
................................................................................................................................................................
(1)1(2); 2x 5 36
................................................................................................................................................................
x 5 18
................................................................................................................................................................
แทนค่า ด้วย x 18 ในสมการ (1) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ y
................................................................................................................................................................
181y 5 28
................................................................................................................................................................
y 5 10
................................................................................................................................................................
ดังนั้น สนามรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้านี้กว้าง 10 เมตร และยาว 18 เมตร
................................................................................................................................................................
56
โจและเจมีเงินรวมกัน 27 บาท สองเท่าของจำ�นวนเงินที่โจมีมากกว่าจำ�นวนเงินที่เจมีอยู่ 30 บาท

2.
โจและเจมีเงินคนละกี่บาท
ให้ x แทนจำ�นวนเงินที่โจมี

y แทนจำ�นวนเงินที่เจมี
.................................................................................................................................................................
โจและเจมีเงินรวมกัน 27 บาท
.................................................................................................................................................................
สมการคือ x1y 5 27 .....(1)
.................................................................................................................................................................
สองเท่าของจำ�นวนเงินที่โจมีมากกว่าจำ�นวนเงินที่เจมีอยู่ 30 บาท
.................................................................................................................................................................
สมการคือ 2x2y 5 30 .....(2)
.................................................................................................................................................................
(1)1(2); 3x
.................................................................................................................................................................
5 57
x
.................................................................................................................................................................
5 19
.................................................................................................................................................................
191y 5 27
.................................................................................................................................................................
y
.................................................................................................................................................................
5 8
ดังนั้น โจมีเงิน บาท และเจมีเงิน บาท

19 8
.................................................................................................................................................................
3. ลานจอดรถแห่ ง หนึ่ ง มี ร ถจั ก รยานและรถสามล้ อ จอดรวมกั น 20 คั น จุ๋ ม นั บ ล้ อ รถจั ก รยานและ
รถสามล้อได้ 47 ล้อ จงหาจำ�นวนรถจักรยานและรถสามล้อที่จอดในลานจอดรถแห่งนี้

ให้ x แทนจำ�นวนรถจักรยาน
y แทนจำ�นวนรถสามล้อ
.................................................................................................................................................................
รถจักรยานและรถสามล้อจอดรวมกัน 20 คัน
.................................................................................................................................................................
สมการคือ x1y 5 20 .....(1)
.................................................................................................................................................................
นับล้อรถจักรยานและรถสามล้อได้ 47 ล้อ
.................................................................................................................................................................
สมการคือ 2x13y 5 47 .....(2)
.................................................................................................................................................................
(1)32; 2x12y 5 40 .....(3)
.................................................................................................................................................................
(2)2(3); y
.................................................................................................................................................................
5 7
แทนค่า ด้วย ในสมการ
y 7 (1) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ x
.................................................................................................................................................................
x17 5 20
.................................................................................................................................................................
x 5 13
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จำ�นวนรถจักรยานคือ 13 คัน และจำ�นวนรถสามล้อคือ คัน 7
.................................................................................................................................................................
57
นายวีระเสียค่าประกันภัยรถยนต์และบ้านปีละ 20,000 บาท ถ้าค่าประกันภัยรถยนต์มีราคาเป็น

4.
2 ใน 3 ของค่าประกันภัยบ้าน นายวีระเสียค่าประกันภัยรถยนต์และบ้านอย่างละเท่าไรต่อปี
ให้ x แทนค่าประกันภัยรถยนต์รายปี
วิธีทำ� .....................................................................................................................................................

y แทนค่าประกันภัยบ้านรายปี
.................................................................................................................................................................
เสียค่าประกันภัยรถยนต์และบ้านปีละ 20,000 บาท
.................................................................................................................................................................
สมการคือ x1y 5 20,000 .....(1)
.................................................................................................................................................................
ค่าประกันภัยรถยนต์มีราคาเป็น 2 ใน 3 ของค่าประกันภัยบ้าน
.................................................................................................................................................................
2
สมการคือ x 5 y .....(2)
.................................................................................................................................................................
3
2
แทนค่า x 5 3 y ในสมการ (1) เพื่อหาค่าของตัวแปร x จะได้
.................................................................................................................................................................
2
y1y 5 20,000
.................................................................................................................................................................
3
5
y 5 20,000
.................................................................................................................................................................
3
3
y
.................................................................................................................................................................
5 320,000
5
y
.................................................................................................................................................................
5 12,000
แทนค่า ด้วย
y 12,000 ในสมการ (1) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ x
.................................................................................................................................................................
x112,000 5 20,000
.................................................................................................................................................................
x 5 8,000
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น เสียค่าประกันภัยรถยนต์ 8,000 บาทต่อปี
.................................................................................................................................................................
และเสียค่าประกันภัยบ้าน 12,000 บาทต่อปี
.................................................................................................................................................................
5. เด็กกลุ่มหนึ่งจะไปโรงเรียน ถ้าเด็กขี่รถจักรยานคนละคัน จะเหลือเพื่อน 1 คนที่ต้องเดินไปโรงเรียน
แต่ถา้ เด็กขีร่ ถจักรยานแล้วให้เพือ่ นซ้อนท้าย 1 คน จะเหลือรถจักรยาน 1 คันทีเ่ หลือใช้ จงหาว่ามีเด็ก
กี่คน และมีรถจักรยานกี่คัน
ให้ x แทนจำ�นวนเด็กในกลุ่ม
วิธีทำ� .....................................................................................................................................................
y แทนจำ�นวนรถจักรยานที่มี
.................................................................................................................................................................
เด็กขี่รถจักรยานคนละคัน จะเหลือเพื่อน 1 คนที่ต้องเดินไปโรงเรียน
.................................................................................................................................................................
สมการคือ x2y 5 1 .....(1)
.................................................................................................................................................................
เด็กขี่รถจักรยานแบบนั่งซ้อนท้ายกัน จะเหลือรถจักรยาน 1 คัน
.................................................................................................................................................................
x
สมการคือ y2 5 1 .....(2)
.................................................................................................................................................................
2
x
(1)1(2); 5 2 .....(3)
.................................................................................................................................................................
2
x
.................................................................................................................................................................
5 4

x 4 (1) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ y
.................................................................................................................................................................
42y 5 1
.................................................................................................................................................................
y
.................................................................................................................................................................
5 3
ดังนั้น มีเด็ก คน และมีรถจักรยาน คัน

4 3
.................................................................................................................................................................
58
จำ � นวนสองหลักจำ�นวนหนึ่งมีค่า เป็ น สามเท่ า ของผลบวกของเลขโดดในหลั ก ทั้ ง สอง เมื่ อนำ �

6.
45 บวกกับจำ�นวนนั้น ผลลัพธ์ที่ได้จะเท่ากับจำ�นวนดังกล่าวสลับหลักกัน จงหาจำ�นวนดังกล่าว
วิธีทำ� ให้
x แทนเลขโดดในหลักสิบของจำ�นวนสองหลักนี้
��
y แทนเลขโดดในหลักหน่วยของจำ�นวนสองหลักนี้
.................................................................................................................................................................
จำ�นวนสองหลักนี้มีค่าเป็นสามเท่าของผลบวกของเลขโดดในหลักทั้งสอง
.................................................................................................................................................................
สมการคือ 10x1y 5 3(x1y) .....(1)
.................................................................................................................................................................
เมื่อนำ� 45 บวกกับจำ�นวนนี้ ผลลัพธ์ที่ได้จะเท่ากับจำ�นวนดังกล่าวสลับหลักกัน
.................................................................................................................................................................
สมการคือ 451(10x1y) 5 10y1x .....(2)
.................................................................................................................................................................
จาก (1); 7x22y 5 0 .....(3)
.................................................................................................................................................................
จาก (2); x2y 5 25 .....(4)
.................................................................................................................................................................
(4)32; 2x22y 5 210 .....(5)
.................................................................................................................................................................
(3)2(5); 5x
.................................................................................................................................................................
5 10
x 5 2
.................................................................................................................................................................
x 2 (4) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ y
.................................................................................................................................................................
22y 5 25
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
2y 5 27
y 5 7
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จำ�นวนสองหลักนี้คือ 27
.................................................................................................................................................................
7. ถ้ า ผลบวกของเลขโดดในจำ � นวนที่ มี ส องหลั ก จำ � นวนหนึ่ ง เป็ น 10 และสองเท่ า ของจำ � นวนที่

สลับหลักกันกับจำ�นวนเดิมมีค่ามากกว่าจำ�นวนนี้อยู่ 1 จงหาจำ�นวนดังกล่าว
วิธีทำ� ให้ x แทนเลขโดดในหลักสิบของจำ�นวนสองหลักนี้
��
y แทนเลขโดดในหลักหน่วยของจำ�นวนสองหลักนี้
.................................................................................................................................................................
ผลบวกของเลขโดดในจำ�นวนสองหลักนี้เป็น 10
.................................................................................................................................................................
สมการคือ x1y 5 10 .....(1)
.................................................................................................................................................................
สองเท่าของจำ�นวนที่สลับหลักกันกับจำ�นวนเดิมมีค่ามากกว่าจำ�นวนนี้อยู่ 1
.................................................................................................................................................................
สมการคือ 2(10y1x)2 (10x1y) 5 1 .....(2)
.................................................................................................................................................................
จาก (2); .....(3)
.................................................................................................................................................................
28x119y 5 1
(1)38; 8x18y 5 80 .....(4)

.................................................................................................................................................................
59
(3)1(4); 27y
.................................................................................................................................................................
5 81
y 5 3
.................................................................................................................................................................
y 3 (1) เพื่อหาค่าของตัวแปร จะได้ x
.................................................................................................................................................................
x13 5 10
.................................................................................................................................................................
x 5 7
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จำ�นวนสองหลักนี้คือ 73
.................................................................................................................................................................
8. สารละลายชนิดแรกมีกรด 10% สารละลายชนิดที่สองมีกรด 25% ถ้านำ�สารละลายทั้งสองชนิด
มาผสมกั น ได้ ส ารละลายใหม่ ที่ มี ก รด 20% ถ้ า มี ส ารละลายทั้ ง หมด 36 ลิ ต ร แล้ ว จะต้ อ ง

นำ�สารละลายมาผสมกันอย่างละกี่ลิตร
วิธีทำ� ให้ x แทนปริมาณสารละลายชนิดแรกที่ใช้ผสม
��
y แทนปริมาณสารละลายชนิดที่สองที่ใช้ผสม
.................................................................................................................................................................
สารละลายชนิดแรกมีกรด 10% สารละลายชนิดที่สองมีกรด 25%
.................................................................................................................................................................
นำ�สารละลายทั้งสองมาผสมกัน ได้สารละลายใหม่ที่มีกรด 20%
.................................................................................................................................................................
10 25 20
สมการคือ x1 y 5 (x1y) .....(1)
.................................................................................................................................................................
100 100 100
มีสารละลายทั้งหมด 36 ลิตร
.................................................................................................................................................................
สมการคือ x1y 5 36 .....(2)
.................................................................................................................................................................
(1)320; 2x15y 5 4(x1y)
.................................................................................................................................................................
2x15y 5 4x14y
.................................................................................................................................................................
.....(3)
.................................................................................................................................................................
22x1y 5 0
(2)2(3); 3x
.................................................................................................................................................................
5 36
x
.................................................................................................................................................................
5 12

.................................................................................................................................................................
121y 5 36
.................................................................................................................................................................
y 5 24
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะต้องใช้สารละลายชนิดแรกปริมาณ ลิตร 12
.................................................................................................................................................................
จะต้องใช้สารละลายชนิดที่สองปริมาณ 24 ลิตร
.................................................................................................................................................................
60
หนวยการเรียนรูที่ 2 ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร
1. คำาตอบของระบบสมการ 5. พิจารณาข้อความต่อไปนี้
x23y 5 17 (1) คำาตอบของระบบสมการ 2x23y 5 5 และ
y 5 2x11 4x26y 5 1 มีคำาตอบมากมายไม่จำากัด
ตรงกับข้อใด (2) ระบบสมการ x12y 5 0 และ 2x14y 5 1
ก. (4, 7) ข. (24, 7) ไม่มีคำาตอบของระบบสมการ
ค. (4, 27) ✗ง. (24, 27) (3) คำาตอบของระบบสมการ 2x25y 5 23 และ
2. ถ้าแทนค่า m 5 22n28 ในสมการ 4x210y 5 26 มีคา ำ ตอบมากมายไม่จาำ กัด
2m25n 5 11 แล้ว n มีค่าเท่าไร ข้อความใดถูกต้อง
ก. 3 ✗ข. 23 ก. ข้อ (1) และข้อ (2)
ค. 2 ง. 22 ข. ข้อ (1) และข้อ (3)
3. ถ้า (a, b) เป็นคำาตอบของระบบสมการ ✗ค. ข้อ (2) และข้อ (3)
0.03x10.01y 5 0.02 ง. ถูกต้องทุกข้อ
0.02x10.3y 5 0.2 6. ถ้าระบบสมการต่อไปนี้ไม่มีคำาตอบ
แล้ว ab เท่ากับเท่าไร 5x210y 5 40
35
ก. 85 ✗ข. 121
22x1ky 5 30
ค. 2
8
ง. 2
35 แล้ว k มีค่าเท่าไร
5 121 ก. 2 ✗ข. 4
4. ถ้า (p, q) เป็นคำาตอบของระบบสมการ ค. 22 ง. 24
y22 5 2(x13)
7. ถ้าระบบสมการต่อไปนี้มีคำาตอบมากมาย
y11 5 23(x12)
ไม่จำากัด
แล้ว p1q เท่ากับเท่าไร 12x218y 5 2
✗ก. 21 ข. 22 218x1my 5 23
ค. 23 ง. 25 แล้ว m มีค่าเท่าไร
ก. 9 ข. 18
ค. 27
✗ ง. 36
61
8. กำ�หนดให้ ความยาวของเส้ น รอบรู ป ของรู ป สี่เ หลี่ย ม

13.
5x28y 5 14 ผืนผ้ารูปหนึง่ เท่ากับ 48 เซนติเมตร ถ้าด้านยาว
3x1ay 5 0 ยาวกว่าสองเท่าของด้านกว้างอยู่ 3 เซนติเมตร
ถ้าระบบสมการต่อไปนีม้ คี �ำ ตอบคือ (22,23) แล้ ว ด้ า นกว้ า งของรู ป สี่ เ หลี่ ย มผื น ผ้ า รู ป นี้
แล้ว a มีค่าเท่าไร ตรงกับข้อใด
✗ก. 22 ข. 23 ก. 6 เซนติเมตร ✗ข. 7 เซนติเมตร
ค. 2 ง. 3 ค. 10 เซนติเมตร ง. 12 เซนติเมตร
9. ถ้า (m, n) เป็นคำ�ตอบของระบบสมการ 14. ร้ า นเฟอร์ นิ เจอร์ แ ห่ ง หนึ่ ง มี ผู้ ม าสั่ ง ทำ � โต๊ ะ
1 1 1 และเก้ า อี้ จำ � นวน 100 ตั ว เมื่ อ นั บ จำ � นวน
x2 y 5
3 4 3
1 1
ขาโต๊ะและขาเก้าอี้รวมกันได้ 340 ขา มีผู้สั่ง
x2 y 5 1
3 2 ทำ � โต๊ ะ และเก้ า อี้ อ ย่ า งละกี่ ตั ว ถ้ า เก้ า อี้ มี
แล้ว m : n ตรงกับข้อใด 3 ขา และโต๊ะมี 4 ขา (ตอบตามลำ�ดับ)
ก. 2 : 3 ข. 2 : 5 ก. 40 และ 60 ตัว ข. 60 และ 40 ตัว
✗
ค. 3 : 4 ✗ง. 3 : 8 ค. 30 และ 70 ตัว ง. 70 และ 30 ตัว
10. ถ้า (a, b) เป็นคำ�ตอบของระบบสมการ 15. โจและเจมี อ ายุ ร วมกั น 33 ปี ถ้ า โจมี อ ายุ
2x13y14x15y 5 14 มากกว่าเจอยู่ 3 ปี แล้วเจมีอายุเท่าไร
y2x 5 0 ✗ก. 15 ปี ข. 16 ปี
2 2
แล้ว a 1b เท่ากับเท่าไร ค. 17 ปี ง. 18 ปี
✗ก. 2 ข. 5 16. จำ � นวนเต็ ม บวกสองหลั ก จำ � นวนหนึ่ ง มี
ค. 8 ง. 13 ผลบวกของเลขโดดในหลักทั้งสองเท่ากับ 6
11. ถ้า (p, q) เป็นคำ�ตอบของระบบสมการ และเมื่อสลับเลขโดดทั้งสอง จะได้จำ�นวนที่
0.5x10.3y 5 0.2 มีค่ามากกว่าจำ�นวนเดิมอยู่ 18 จำ�นวนนี้คือ
y20.2x 5 21.2 จำ�นวนใด
แล้ว p2q เท่ากับเท่าไร ก. 15 ✗ข. 24
ก. 1 ✗ข. 2 ค. 51 ง. 42
ค. 3 ง. 4 17. จำ�นวนเต็มบวกสองหลักจำ�นวนหนึง่ มีคา ่ เป็น
12. วิ ภ ามี แ สตมป์ ร าคาดวงละ 5 บาท และ สี่เท่าของผลบวกของเลขโดดในหลักทั้งสอง
ดวงละ 10 บาท รวมทั้งสิ้น 25 ดวง ถ้ามูลค่า ถ้าสองเท่าของจำ�นวนจำ�นวนนี้มีค่ามากกว่า
ของแสตมป์ทั้งหมดที่วิภามีเท่ากับ 180 บาท จำ�นวนทีเ่ กิดจากการสลับเลขโดดทัง้ สองอยู่ 9
วิภามีแสตมป์ดวงละ 10 บาททั้งหมดกี่ดวง จำ�นวนนี้คือจำ�นวนใด
ก. 15 ดวง ข. 13 ดวง ✗ก. 36 ข. 48
✗ค. 11 ดวง ง. 9 ดวง ค. 54 ง. 72
62
หนวยการเรียนรูที่ 2 ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร
18. กาแฟผงสองชนิด ชนิดที่หนึ่งราคากิโลกรัม 20. สารชนิ ด แรกมี แ อลกอฮอล์ ผ สมอยู่ 8%

ละ 18 บาท ผสมกับชนิดที่สองราคากิโลกรัม สารชนิ ด ที่ ส องมี แ อลกอฮอล์ ผ สมอยู่ 40%
ละ 15 บาท จะต้องผสมกาแฟชนิดที่หนึ่งต่อ ถ้ า นำ า สารทั้ ง สองมาผสมกั น ได้ ส ารที่ มี
กาแฟชนิดที่สองในอัตราส่วนเท่าไร จึงจะได้ แอลกอฮอล์ ผ สมอยู่ 15% และมี ป ริ ม าตร
ส่วนผสมราคากิโลกรัมละ 16 บาท ทั้งหมด 64 ลิตร จะต้องนำาสารทั้งสองมาผสม
✗ก. 1 : 2 ข. 1 : 3 อย่างละกี่ลิตร (ตอบตามลำาดับ)
ค. 2 : 3 ง. 2 : 5 ก. 40 ลิตร และ 24 ลิตร
19. ถ้ า ผสมผงโกโก้ ส องชนิ ด ราคากิ โ ลกรั ม ละ ข. 44 ลิตร และ 20 ลิตร
32 บาท และ 25 บาท ในอั ต ราส่ ว น 3 : 4 ค. 48 ลิตร และ 16 ลิตร
แล้วจะขายกาแฟผสมไปกิโลกรัมละเท่าไร ✗ง. 50 ลิตร และ 14 ลิตร
จึงจะได้กำาไร 25%
ก. 34 บาท ✗ข. 35 บาท
ค. 36 บาท ง. 37 บาท
63
ย นร้
ี่ 3
การแยกตัวประกอบของพหุนาม
1. ทบทวนการแยกตัวประกอบ
ของพหุนามดีกรีสอง
1.1 การแยกตัวประกอบของพหุนามในรูป
x2+bx+c เมื่อ b และ c เป็นจำ�นวนเต็ม
จงแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรีสองต่อไปนี้
1. x 15x16 5 ..(x12)(x13) (x14)(x15)
2 2
........................................ 2. x 19x120 5 ...........................................
3. x 16x15 5 ..(x11)(x15) (x22)(x13)

2 2
........................................ 4. x 1x26 5 ...........................................
5. x 13x210 5 ..(x22)(x15) (x25)(x17)

2 2
........................................ 6. x 12x235 5 ...........................................
7. x 24x13 5 ..(x21)(x23) (x22)(x24)

2 2
........................................ 8. x 26x18 5 ...........................................
9. x 25x16 5 ..(x22)(x23) (x11)(x25)

2 2
........................................ 10. x 24x25 5 ...........................................
11. x 24x221 5 ..(x13)(x27) (x12)(x24)

2 2
........................................ 12. x 22x28 5 ...........................................
2 2
13. (x21) 1(x21)26 14. (x12) 18(x12)115
[(x21)22][(x21)13] [(x12)13][(x12)15]
5 ..............................................................
5 ..................................................................
(x23)(x12) (x15)(x17)
5 ..............................................................
5 ..................................................................
2 2
15. (x2y) 211(x2y)110 16. (m1n) 13(m1n)24
[(x2y)21][(x2y)210] [(m1n)21][(m1n)14]
5 ..............................................................
5 ..................................................................
(x2y21)(x2y210) (m1n21)(m1n14)
5 ..............................................................
5 ..................................................................
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 การแยกตัวประกอบของพหุนาม
2 2
17. (x1y) 1(x1y)22 18. (2x1y) 12(2x1y)23
5 ..[(x1y)21][(x1y)12] [(2x1y)21][(2x1y)13]
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(x1y21)(x1y12) (2x1y21)(2x1y13)
.................................................................. 5 .....................................................................
2 2
19. (x1y) 1(x1y)212 20. (2x13y) 25(2x13y)16
5 ..[(x1y)23][(x1y)14] [(2x13y)22][(2x13y)23]
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(x1y23)(x1y14) (2x13y22)(2x13y23)
.................................................................. 5 .....................................................................
1.2 การแยกตัวประกอบของพหุนามในรูป
ax2+bx+c เมือ่ a ≠ 0 และ a, b, c เป็นจำ�นวนเต็ม
5 ..(2x11)(x15) (4x11)(3x12)
2 2
1. 2x 111x15 ........................................ 2. 12x 111x12 5 .........................................
2
3. 10x 126x112 5 ..2(5x
2 2
........................................
113x16) (5x23)(x11) 4. 5x 12x23 5 .........................................
5 ..2(5x13)(x12)
........................................ 5 .........................................
5 ..(3x14)(2x21) (6x25)(x13)
2 2
5. 6x 15x24 ........................................ 6. 6x 113x215 5 .........................................
7. 14x 215x29 5 ..(7x13)(2x23) (6x11)(3x22)

2 2
........................................ 8. 18x 29x22 5 .........................................
5 ..(4x13)(2x23) (6x25)(2x23)
2 2
9. 8x 26x29 ........................................ 10. 12x 228x115 5 .........................................
11. 24x 262x15 5 ..(12x21)(2x25) (11x24)(2x23)

2 2
........................................ 12. 22x 241x112 5 .........................................
2 2
13. 5(x25) 12(x25)23 14. 20(x11) 213(x11)12
5 ..[5(x25)23][(x25)11] [5(x11)22][4(x11)21]
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(5x22523)(x2511) (5x1522)(4x1421)
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(5x228)(x24) (5x13)(4x13)
.................................................................. 5 .....................................................................
2 2
15. 6(x1y) 113(x1y)25 16. 2(x12y) 27(x12y)13
5 ..[3(x1y)21][2(x1y)15] [2(x12y)21][(x12y)23]
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(3x13y21)(2x12y15) (2x14y21)(x12y23)
.................................................................. 5 .....................................................................
65
2 2
17. 12(x13) 217(x13)25 18. 6(x21) 113(x21)15
5 ..[4(x13)11][3(x13)25] [3(x21)15][2(x21)11]
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(4x11211)(3x1925) (3x2315)(2x2211)
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(4x113)(3x14) (3x12)(2x21)
.................................................................. 5 .....................................................................
2 2
19. 25(x15) 225(x15)214 20. 3(2x13y) 114(2x13y)25
5 ..[5(x15)12][5(x15)27] [3(2x13y)21][(2x13y)15]
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(5x12512)(5x12527) (6x19y21)(2x13y15)
.................................................................. 5 .....................................................................
5 ..(5x127)(5x118)
.................................................................. 5 .....................................................................
1.3 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรีสอง
ที่เป็นผลต่างของกำ�ลังสอง
1. x 21
2
(x11)(x21) (x12)(x22)
5 ......................................................
2
2. x 24 5 ......................................................
3. x 29
2 (x13)(x23) (x14)(x24)
5 ......................................................
2
4. x 216 5 ......................................................
2 (x15)(x25) (x16)(x26)
5. x 225 5 ......................................................
2
6. x 236 5 ......................................................
2 2 (x1y)(x2y) (x12a)(x22a)
7. x 2y 5 ......................................................
2 2
8. x 24a 5 ......................................................
4 2 ⎛2 ⎞ ⎛2 ⎞
(7x1 3 )(7x2 3 ) ⎜⎝ x+1⎟⎠ ⎜⎝ x−1⎟⎠
2
9. 49x 23 5 ...................................................... 10. x 21 5 ......................................................
9 3 3
2 2
11. 42(x1a) 12. (x1y) 249
2 2 2 2
2 2(x1a) (x1y)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
27
[21(x1a)][22(x1a)] (x1y17)(x1y27)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
(21x1a)(22x2a)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
2 2 2 2
13. (m 22n) 29p 14. (x2y) 2100
2 2 2 2
(m22n) 2(3p) (x2y)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
210
(m22n13p)(m22m23p) (x2y110)(x2y210)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
66
2 2 2
15. (5x23y) 21 16. (7x2y) 24y
2 2 2 2
(5x23y) 21 (7x2y)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
2(2y)
(5x23y11)(5x23y21) (7x2y12y)(7x2y22y)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
(7x1y)(7x23y)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
2 2 2
17. (3x12y) 2x 18. (5x26) 281
2 2
(3x12y1x)(3x12y2x) (5x26)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
29
(4x12y)(2x12y) (5x2619)(5x2629)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
2(2x1y)(2)(x1y) (5x13)(5x215)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
4(2x1y)(x1y) 5(5x13)(x23)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
2 2 2 2 2
19. (x22) 2121x 20. (2x2y) 2x y
2 2 2 2
(x22) 2(11x)
5 .................................................................... (2x2y) 2(xy)
5 ......................................................................
(x22111x)(x22211x) (2x2y1xy)(2x2y2xy)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
(12x22)(210x22)
5 .................................................................... 5 ......................................................................
5 ....................................................................
24(6x21)(5x11) 5 ......................................................................
1.4 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรีสอง
โดยวิธีทำ�เป็นกำ�ลังสองสมบูรณ์
จงแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรีสองต่อไปนี้โดยวิธีทำ�เป็นกำ�ลังสองสมบูรณ์
2
1. x 24x212
2
x 22(2)x212
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
[x 22(2)(x)12 ]22 212
5 ............................................................................................................................................................
2
(x22) 24212
5 ............................................................................................................................................................
2
(x22) 216
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x22) 24
5 ............................................................................................................................................................
(x2214)(x2224)
5 ............................................................................................................................................................
(x12)(x26)
5 ............................................................................................................................................................
67
2
2. x 16x15
2
x 12(3)x15
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
[x 12(3)x13 ]23 15
5 ............................................................................................................................................................
2
(x13) 2915
5 ............................................................................................................................................................
2
(x13) 24
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x13) 22
5 ............................................................................................................................................................
(x1312)(x1322)
5 ............................................................................................................................................................
(x15)(x11)
5 ............................................................................................................................................................
2
3. x 22x224
2
x 22(1)x224
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
[x 22(1)x11 ]21 224
5 ............................................................................................................................................................
2
(x21) 21224
5 ............................................................................................................................................................
2
(x21) 225
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x21) 25
5 ............................................................................................................................................................
(x2115)(x2125)
5 ............................................................................................................................................................
(x14)(x26)
5 ............................................................................................................................................................
2
4. x 112x213
2
x 12(6)x213
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
[x 12(6)x16 ]26 213
5 ............................................................................................................................................................
2
(x16) 236213
5 ............................................................................................................................................................
2
(x16) 249
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x16) 27
5 ............................................................................................................................................................
(x1617)(x1627)
5 ............................................................................................................................................................
(x113)(x21)
5 ............................................................................................................................................................
2
5. x 124x11
2
x 12(12)x11
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
[x 12(12)x112 ]212 11
5 ............................................................................................................................................................
2
(x112) 214411
5 ............................................................................................................................................................
2
(x112) 2143
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x112) 2 ( 143)
5 ............................................................................................................................................................
(x1121 143)(x1122 143)
5 ............................................................................................................................................................

68
2
6. 4x 212x27
⎛ 2 7⎞
5 ..4..........................................................................................................................................................
⎜⎝ x −3x − ⎟⎠
4
⎡ 2 7⎤
5 ..4..........................................................................................................................................................
⎢⎣(x −3x) − 4 ⎥⎦
⎡ ⎧⎪2 2 ⎛ 3⎛ ⎞3⎞ ⎛⎡3⎛ 2⎞32⎞⎤2 ⎫⎪⎛ 3⎞⎛ 3⎞ 2⎛ 3⎞72 ⎤

4 ⎢x⎨x−−2 2⎜ ⎜ ⎟ ⎟x+ x+⎢x −⎥2 − x+ − ⎥
5 ............................................................................................................................................................
⎢⎣ ⎩⎪ ⎝ 2⎝ ⎠2 ⎠ ⎜⎝⎢2⎜⎝ ⎟⎠2 ⎟⎠⎥ ⎬⎪⎜⎝ 2 ⎟⎠⎜⎝ 2 ⎟⎠ ⎜⎝ 2 ⎟⎠4 ⎥
⎣ ⎦⎭ ⎦
2
⎡⎛⎛ 33⎞⎞ 99 77 ⎤
⎢⎜⎝⎜⎝xx−− ⎟⎠⎟⎠ −− −− ⎥
5 ..4..........................................................................................................................................................
⎣ 22 44 44 ⎦
⎡ ⎛ ⎡⎛⎛3⎞ 393⎞⎞2 79 ⎤ 7 ⎤
−⎢⎜⎜xx⎟−− ⎟⎟−−− 4 ⎥− ⎥
⎢ ⎜⎝ x..4..........................................................................................................................................................
5
⎣ ⎣⎝⎝2 ⎠ 242⎠⎠ 44 ⎦ 4 ⎦
⎡ ⎛ ⎡⎛⎛3⎞ 339⎞⎞2 97 2⎤ 7 ⎤
⎢−⎜⎜xx−⎟−− ⎟⎟ −−− 2 −⎥ ⎥
⎢ ⎜⎝..4x..........................................................................................................................................................
⎣ ⎣⎝⎝2 ⎠ 224⎠⎠ 4 ⎦ 4 ⎦
5
⎛ 3 ⎞⎛ 3 ⎞
5 ..4..........................................................................................................................................................
⎜⎝ x − + 2⎟⎠ ⎜⎝ x − − 2⎟⎠
2 2
⎛ 1⎞⎛ 7⎞
5 ..4..........................................................................................................................................................
⎜⎝ x + ⎟⎠ ⎜⎝ x − ⎟⎠
2 2
⎛ 1⎞ ⎛ 7⎞
5 ..2..........................................................................................................................................................
⎜⎝ x + ⎟⎠ (2)⎜⎝ x − ⎟⎠
2 2
5 ..(2x11)(2x27)
..........................................................................................................................................................
2
7. 2x 216x120
2
2(x 28x110)
5 ............................................................................................................................................................
2
2[(x 28x)110]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
2[{x 22(4)x14 }24 110]
5 ............................................................................................................................................................
2
2[(x24) 216110]
5 ............................................................................................................................................................
2
2[(x24) 26]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
2[(x24) 2( 6) ]
5 ............................................................................................................................................................
2(x241 6 )(x242 6 )
5 ............................................................................................................................................................
2
8. 3x 16x233
2
3(x 12x211)
5 ............................................................................................................................................................
2
3[(x 12x)211]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
3[{x 12(1)x11 }21 211]
5 ............................................................................................................................................................
2
3[(x11) 21211]
5 ............................................................................................................................................................
2
3[(x11) 212]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
3[(x11) 2(2 3) ]
5 ............................................................................................................................................................
3(x1112 3 )(x1122 3 )
5 ............................................................................................................................................................
69
2
9. 22x 212x122
2
5 ..22(x
..........................................................................................................................................................
16x211)
2
5 ..22[(x
..........................................................................................................................................................
16x)211]
2 2 2
5 ..22[{x 12(3)x13 }23 211]
..........................................................................................................................................................
2
5 ..22[(x13)
..........................................................................................................................................................
29211]
2
5 ..22[(x13)
..........................................................................................................................................................
220]
2 2
5 ..22[(x13) 2(2 5 ) ]
..........................................................................................................................................................
5 ..2 2(x1312 5 )(x1322 5 )

..........................................................................................................................................................
2
10. 23x 230x124
2
5 ............................................................................................................................................................
23(x 110x28)
2
5 ............................................................................................................................................................
23[(x 110x)28]
2 2 2
23[{x 12(5)x15 }25 28]
5 ............................................................................................................................................................
2
5 ............................................................................................................................................................
23[(x15) 22528]
2
5 ............................................................................................................................................................
23[(x15) 233]
2 2
23[(x15) 2 ( 33) ]
5 ............................................................................................................................................................
23(x151 33 )(x152 33 )
5 ............................................................................................................................................................
2
11. 22x 23x14
⎛ 2 3 ⎞
−2 ⎜ x + x − 2⎟
5 ............................................................................................................................................................
⎝ 2 ⎠
⎡ ⎛⎡⎛⎛ 2 3⎞33⎞ 9⎞9 7 7⎤ ⎤
−2⎢ ⎜⎢⎜x⎜xx− −+⎟ −⎟ x−⎟−−− 2 ⎥ ⎥
5 ............................................................................................................................................................
⎣ ⎝⎣⎝⎝ 2 ⎠22⎠ 4⎠4 4 4⎦ ⎦
2 2
⎡⎧⎛ 2⎫2 ⎞33⎛⎛⎞33⎞⎞9⎞3 ⎡⎛⎛⎛373⎞ ⎞⎫⎤2 3⎧ ⎞ ⎛ 39⎞ 7 ⎤
−2 ⎢⎨⎜xxx⎬+−+2 ⎟x+
⎟ 2⎜⎜⎟+−x⎟⎟x+−⎢⎜⎜⎜2x⎟+⎟⎬⎥−x⎨ ⎟−−⎜ ⎟− −2 ⎥
5 ............................................................................................................................................................
⎣⎩⎝ ⎭ ⎠ 42⎝⎝⎠24⎠⎠4⎠ 2 ⎣⎝⎝⎝44⎠ ⎠⎭⎦ 2⎩ ⎠ ⎝ 4 ⎠ 4 ⎦
⎡⎡⎛⎛⎛ 333⎞⎞⎞2 999 77 ⎤⎤
−2 ⎢⎢⎜⎜x⎜xx+−− ⎟⎟⎟−− −− − 2⎥⎥
5 ............................................................................................................................................................
⎣⎣⎝⎝⎝ 422⎠⎠⎠ 4416 44 ⎦⎦
2
⎡ ⎛ ⎡⎛⎛ 3⎞33⎞⎞9 941 7 ⎤7 ⎤
⎢ ⎜⎝ x⎢⎜⎝⎜⎝−xx+−⎟⎠4−
−2 ⎟⎠⎟⎠ −−− − ⎥ ⎥
5 ............................................................................................................................................................
2 4 16
⎣ ⎣ 2 4 4 ⎦4 ⎦
⎡⎛⎡⎛ ⎛ 33⎞3⎞2 ⎞ ⎛⎛99 413737⎞⎞2⎤2⎤ 99
− 2 ⎢⎜⎢⎜x+ ⎜xx−−−2 ⎟ ⎟−⎜−⎜xx+
⎟−2 −+− ⎟⎟⎥ ⎥−− −−22
5 ............................................................................................................................................................
⎣⎝⎣⎝ ⎝ 42⎠2⎠ ⎠ ⎝⎝44 4 444⎠⎠⎦ ⎦ 16 16
⎛ 3 41 ⎞ ⎛ 3 41 ⎞
−2 ⎜ x + + x+ −
5 ............................................................................................................................................................
⎟ ⎜
⎝ 4 4 ⎠⎝ 4 4 ⎟⎠
⎛ 3 + 41 ⎞ ⎛ 3 − 41 ⎞
−2 ⎜ x + x+
5 ............................................................................................................................................................
⎟ ⎜
⎝ 4 ⎠⎝ 4 ⎟⎠
70
2
12. 23x 26x136
2
5 ............................................................................................................................................................
23(x 12x212)
2
5 ............................................................................................................................................................
23[(x 12x)212]
2 2 2
23[{x 12(1)x11 }21 212]
5 ............................................................................................................................................................
2
5 ............................................................................................................................................................
23[(x11) 21212]
2
5 ............................................................................................................................................................
23[(x11) 213]
2 2
23[(x11) 2 ( 13) ]
5 ............................................................................................................................................................
23(x111 13 )(x112 13 )
5 ............................................................................................................................................................
2. การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี
สูงกว่าสองที่มีสัมประสิทธิ์เป็นจำ�นวนเต็ม
2.1 การแยกตัวประกอบของพหุนาม
ที่เป็นผลบวกของกำ�ลังสาม
จงแยกตัวประกอบของพหุนามต่อไปนี้
3
1. x 127
3 3
x 13
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x13)(x 23x13 )
5 ............................................................................................................................................................
2
(x13)(x 23x19)
5 ............................................................................................................................................................
3
2. 27x 1125
3 3
(3x) 15
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(3x15)[(3x) 2(3x)(5)15 ]
5 ............................................................................................................................................................
2
(3x15)(9x 215x125)
5 ............................................................................................................................................................
71
3 3
3. 125x 1(x2y)
3 3
(5x) 1(x2y)
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(5x1x2y)[(5x) 25x(x2y)1(x2y) ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(6x2y)(25x 25x 15xy1x 22xy1y )
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(6x2y)(21x 13xy1y )
5 ............................................................................................................................................................
3 3
4. (6x1y) 18y
3 3
(6x1y) 1(2y)
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(6x1y12y)[(6x1y) 2(6x1y)(2y)1(2y) ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(6x13y)(36x 112xy1y 212xy22y 14y )
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(6x13y)(36x 13y )
5 ............................................................................................................................................................
2 2
9(2x1y)(12x 1y )
5 ............................................................................................................................................................
3 3
5. 512(a1b) 1(a2b)
3 3
[8(a1b)] 1(a2b)
5 ............................................................................................................................................................
2 2
[8(a1b)1(a2b)][64(a1b) 28(a1b)(a2b)1(a2b) ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2 2 2
(8a18b1a2b)[64(a 12ab1b )28(a 2b )1a 22ab1b ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2 2 2
(9a17b)(64a 1128ab164b 28a 18b 1a 22ab1b )
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(9a17b)(57a 1126ab173b )
5 ............................................................................................................................................................
2.2 การแยกตัวประกอบของพหุนาม
ที่เป็นผลต่างของกำ�ลังสาม
3
1. x 21,000
3 3
x 210
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x210)(x 110x110 )
5 ............................................................................................................................................................
2
(x210)(x 110x1100)
5 ............................................................................................................................................................
72
3 3
2. 1,000x 2y
3 3
(10x) 2y
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(10x2y)[(10x) 110xy1y ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(10x2y)(100x 110xy1y )
5 ............................................................................................................................................................
3
3. (2x1y) 21
3 3
(2x1y) 21
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(2x1y21)[(2x1y) 12x1y11 ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(2x1y21)(4x 14xy1y 12x1y11)
5 ............................................................................................................................................................
3 3
4. (2x1y) 2343y
3 3
(2x1y) 2(7y)
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(2x1y27y)[(2x1y) 1(2x1y)(7y)1(7y) ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(2x26y)(4x 14xy1y 114xy17y 149y )
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(2x26y)(4x 118xy157y )
5 ............................................................................................................................................................
2 2
2(x23y)(4x 118xy157y )
5 ............................................................................................................................................................
3 3
5. 27(2x1y) 2(2x2y)
3 3
[3(2x1y)] 2(2x2y)
5 ............................................................................................................................................................
2 2
[3(2x1y)]2(2x2y)][9(2x1y) 13(2x1y)(2x2y)1(2x2y) ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2 2 2
(6x13y22x1y)[9(4x 14xy1y )13(4x 2y )14x 24xy1y ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2 2 2
(4x14y)(36x 136xy19y 112x 23y 14x 24xy1y ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(4x14y)(52x 132xy17y ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
4(x1y)(52x 132xy17y )
5 ............................................................................................................................................................
73
2.3 การแยกตัวประกอบของพหุนามโดยใช้วธิ กี าร
จัดพหุนามให้อยูใ่ นรูปกำ�ลังสองสมบูรณ์ ผลต่าง
ของกำ�ลังสอง ผลบวกของกำ�ลังสาม หรือผลต่าง
ของกำ�ลังสาม

16
1. x 21
4 2 2
(x ) 21
5 ............................................................................................................................................................
4 4
(x 11)(x 21)
5 ............................................................................................................................................................
4 2 2 2
(x 11)[(x ) 21 ]
5 ............................................................................................................................................................
4 2 2
(x 11)(x 11)(x 21)
5 ............................................................................................................................................................
4 2
(x 11)(x 11)(x11)(x21)
5 ............................................................................................................................................................
4
2. x 2625
2 2 2
(x ) 225
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x 125)(x 225)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
(x 125)(x 25 )
5 ............................................................................................................................................................
2
(x 125)(x15)(x25)
5 ............................................................................................................................................................
4
3. x 21,296
2 2 2
(x ) 236
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x 136)(x 236)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
(x 136)(x 26 )
5 ............................................................................................................................................................
2
(x 136)(x16)(x26)
5 ............................................................................................................................................................
4 4
4. x y 21
2 2 2 2
(x y ) 21
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2 2
(x y 11)(x y 21 )
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x y 11)[(xy) 21 ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(x y 11)(xy11)(xy21)
5 ............................................................................................................................................................
74
6 6
5. x 1y
2 3 2 3
(x ) 1(y )
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2 2 2 2 2
(x 1y )[(x ) 2x y 1(y ) ]
5 ............................................................................................................................................................
2 2 4 2 2 4
(x 1y )(x 2x y 1y )
5 ............................................................................................................................................................
6 3
6. 9x 230x 125
3 2 3 2
(3x ) 22(3x )(5)15
5 ............................................................................................................................................................
3 2
(3x 25)
5 ............................................................................................................................................................
4 2 2 4
7. x 261x y 136y
2 2 2 2 2 2 2 2
[(x ) 22(x )(6y )1(6y ) ]249x y
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 26y ) 2(7xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 26y 17xy)(x 26y 27xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 17xy26y )(x 27xy26y )
5 ............................................................................................................................................................
4 2 2 4
8. x 215x y 149y
2 2 2 2 2 2 2 2
[(x ) 22(x )(7y )1(7y ) ]2x y
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 27y ) 2(xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 27y 1xy)(x 27y 2xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 1xy27y )(x 2xy27y )
5 ............................................................................................................................................................
4 2 2 4
9. x 27x y 19y
2 2 2 2 2 2 2 2
[(x ) 22(x )(3y )1(3y ) ]2x y
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 23y ) 2(xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 23y 1xy)(x 23y 2xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 1xy23y )(x 2xy23y )
5 ............................................................................................................................................................
4 2 2 4
10. x 223x y 1y
2 2 2 2 2 2 2 2
[(x ) 12x y 1(y ) ]225x y
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 1y ) 2(5xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 1y 15xy)(x 1y 25xy)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2 2
(x 15xy1y )(x 25xy1y )
5 ............................................................................................................................................................
75
2.4 การแยกตัวประกอบของพหุนามโดยจัดพจน์
ของพหุนาม โดยใช้สมบัติการสลับที่ สมบัติ
การเปลี่ยนหมู่ และสมบัติการแจกแจง
4 2
1. 9x 2x 12x21
4 2
9x 2(x 22x11)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
(3x ) 2(x21)
5 ............................................................................................................................................................
2 2
[3x 1(x21)][3x 2(x21)]
5 ............................................................................................................................................................
2 2
(3x 1x21)(3x 2x11)
5 ............................................................................................................................................................
2 2 2
2. x 2y 12ym2m
2 2 2
x 2(y 22ym1m )
5 ............................................................................................................................................................
2 2
x 2(y2m)
5 ............................................................................................................................................................
[x1(y2m)][x2(y2m)]
5 ............................................................................................................................................................
(x1y2m)(x2y1m)
5 ............................................................................................................................................................
4
3. 32y 2108y
3
4y(8y 227)
5 ............................................................................................................................................................
3 3
4y[(2y) 23 ]
5 ............................................................................................................................................................
2
4y(2y23)(4y 16y19)
5 ............................................................................................................................................................
4
4. 375x 124x
3
3x(125x 18)
5 ............................................................................................................................................................
3 3
3x[(5x) 12 ]
5 ............................................................................................................................................................
2
3x(5x12)(25x 210x14)
5 ............................................................................................................................................................
4 3
5. 2x 2x 254x127
3
x (2x21)227(2x21)
5 ............................................................................................................................................................
3
(2x21)(x 227)
5 ............................................................................................................................................................
3 3
(2x21)(x 23 )
5 ............................................................................................................................................................
2
(2x21)(x23)(x 13x19)
5 ............................................................................................................................................................
76
3. การแยกตัวประกอบของพหุนาม
ที่มีสัมประสิทธิ์เป็นจำ�นวนเต็ม
โดยใช้ทฤษฎีบทเศษเหลือ
1. จงใช้ทฤษฎีบทเศษเหลือหาเศษจากการหาร P(x) ด้วย Q(x) ในแต่ละข้อต่อไปนี้
3 2
(1) P(x) 5 x 22x 22x19, Q(x) 5 x22
3 2
จาก P(x) 5 x 22x 22x19
วิธีทำ� ................................................................................................................................................
3 2
จะได้ P(2) 5 2 22(2) 22(2)19
...........................................................................................................................................................
5 8282419
...........................................................................................................................................................
5 5
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น เศษเหลือเท่ากับ 5
...........................................................................................................................................................
3 2
(2) P(x) 5 3x 12x 25x11, Q(x) 5 x13
3 2
จาก P(x) 5 3x 12x 25x11
วิธีทำ� ................................................................................................................................................
จะได้ P(23) 5 3(23)312(23)225(23)11
...........................................................................................................................................................
5 28111811511
...........................................................................................................................................................
5 247
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น เศษเหลือเท่ากับ
...........................................................................................................................................................
247
3
(3) P(x) 5 4x 27x12, Q(x) 5 x25
3
จาก P(x) 5 4x 27x12
วิธีทำ� ................................................................................................................................................
3
จะได้ P(5) 5 4(5) 27(5)12
...........................................................................................................................................................
5 50023512
...........................................................................................................................................................
5 467
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
77
3 2
(4) P(x) 5 4x 23x 111x15, Q(x) 5 x22
3 2
จาก P(x) 5 4x 23x 111x15
วิธีทำ� ................................................................................................................................................
3 2
จะได้ P(2) 5 4(2) 23(2) 111(2)15
...........................................................................................................................................................
5 3221212215
...........................................................................................................................................................
5 47
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3 2
(5) P(x) 5 3x 113x 22x11, Q(x) 5 x12
3 2
จาก P(x) 5 3x 113x 22x11
วิธีทำ� ................................................................................................................................................
จะได้ P(22) 5 3(22)3213(22)222(22)11
...........................................................................................................................................................
5 2241521411
...........................................................................................................................................................
5 33
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3 2
(6) P(x) 5 5x 2x 112x23, Q(x) 5 x23
3 2
จาก P(x) 5 5x 2x 112x23
วิธีทำ� ................................................................................................................................................
3 2
จะได้ P(3) 5 5(3) 22 112(3)23
...........................................................................................................................................................
5 1352413623
...........................................................................................................................................................
5 164
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
3 2
(7) P(x) 5 6x 217x 1325, Q(x) 5 x13
3 2
จาก P(x) 5 6x 217x 1325
วิธีทำ� ................................................................................................................................................
จะได้ P(23) 5 6(23)3217(23)21325
...........................................................................................................................................................
5 216221531325
...........................................................................................................................................................
5 10
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
78
4 3 2
(8) P(x) 5 3x 1x 22x 25x16, Q(x) 5 x21
4 3 2
วิธีทำ� จาก
P(x) 5 3x 1x 22x 25x16
��
4 3 2
จะได้ P(1) 5 3(1) 11 22(1) 25(1)16
........................................................................................................................................................
5 311222516
........................................................................................................................................................
5 3
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4 3 2
(9) P(x) 5 x 26x 25x 111, Q(x) 5 x12
4 3 2
P(x) 5 x 26x 25x 111
��
จะได้ P(22) 5 (22)426(22)325(22)2111

........................................................................................................................................................
5 16148220111
........................................................................................................................................................
5 55
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4 2
(10) P(x) 5 16x 18x 22x15, Q(x) 5 2x21
4 2
วิธีทำ� จาก P(x) 5 16x 18x 22x15
��
4 2
⎛ 1⎞ ⎛ 1⎞ ⎛ 1⎞ ⎛ 1⎞
จะได้ P⎜ ⎟ 5 16 ⎜ ⎟ 1 ⎜ ⎟ 22 ⎜ ⎟ 15 8
........................................................................................................................................................
⎝ 2⎠ ⎝ 2⎠ ⎝ 2⎠ ⎝ 2⎠
5 1122115
........................................................................................................................................................
5 7
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3 2
2. x23 หาร x 22x 25x16 ลงตัวหรือไม่
3 2
จาก P(x) 5 x 22x 25x16
หาร P(x) ด้วย x23 ดังนั้น หาเศษของการหารโดยแทน x ด้วย 3 ใน P(x)
.................................................................................................................................................................
3 2
จะได้ P(3) 5 3 22(3) 25(3)16
.................................................................................................................................................................
5 2721821516
.................................................................................................................................................................
5 0
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น เป็นการหารลงตัว
.................................................................................................................................................................
79
3. กำ�หนดพหุนาม P(x) และ Q(x) จงตรวจสอบว่า Q(x) เป็นตัวประกอบของ P(x) หรือไม่ โดยใช้
ทฤษฎีบทเศษเหลือ
3 2
(1) P(x) 5 x 1x 210x18, Q(x) 5 x22
3 2
จาก P(x) 5 x 1x 210x18
3 2
จะได้ P(2) 5 2 12 210(2)18
...........................................................................................................................................................
5 81422018
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น
Q(x) เป็นตัวประกอบของ P(x)
...........................................................................................................................................................
3 2
(2) P(x) 5 x 2x 210x28, Q(x) 5 x12
3 2
จาก P(x) 5 x 2x 210x28
3 2
จะได้ P(22) 5 (22) 2(22) 210(22)28
...........................................................................................................................................................
5 282412028
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3 2
(3) P(x) 5 x 26x 13x110, Q(x) 5 x15
3 2
จาก P(x) 5 x 26x 13x110
3 2
จะได้ P(25) 5 (25) 26(25) 13(25)110
...........................................................................................................................................................
5 21252150215110
...........................................................................................................................................................
5 2280
...........................................................................................................................................................
Q(x) ไม่เป็นตัวประกอบของ P(x)
...........................................................................................................................................................
3 2
(4) P(x) 5 x 24x 211x130, Q(x) 5 x23
3 2
จาก P(x) 5 x 24x 211x130
3 2
จะได้ P(3) 5 3 24(3) 211(3)130
...........................................................................................................................................................
5 27236233130
...........................................................................................................................................................
5 212
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3 2
(5) P(x) 5 x 2x 232x160, Q(x) 5 x26
3 2
จาก P(x) 5 x 2x 232x160
3 2
จะได้ P(6) 5 6 26 232(6)160
...........................................................................................................................................................
5 2162362192160
...........................................................................................................................................................
5 48
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
80
3 2
(6) P(x) 5 x 17x 2x27, Q(x) 5 x11
3 2
P(x) 5 x 17x 2x27
��
3 2
จะได้ P(21) 5 (21) 17(21) 2(21)27
........................................................................................................................................................
5 21171127
........................................................................................................................................................
5 0
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3 2
(7) P(x) 5 x 111x 2x211, Q(x) 5 x21
3 2
P(x) 5 x 111x 2x211
��
3 2
จะได้ P(1) 5 1 111(1) 21211
........................................................................................................................................................
5 111121211
........................................................................................................................................................
5 0
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3 2
(8) P(x) 5 x 27x 1x27, Q(x) 5 x17
3 2
P(x) 5 x 27x 1x27
��
3 2
จะได้ P(27) 5 (27) 27(27) 1(27)27
........................................................................................................................................................
5 234323432727
........................................................................................................................................................
5 2700
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3 2
(9) P(x) 5 2x 226x 1x213, Q(x) 5 x213
3 2
P(x) 5 2x 226x 1x213
��
3 2
จะได้ P(13) 5 2(13) 226(13) 113213
........................................................................................................................................................
5 4,39424,394113213
........................................................................................................................................................
5 0
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4 2
(10) P(x) 5 12x 223x 29, Q(x) 5 x23
4 2
P(x) 5 12x 223x 29
��
4 2
จะได้ P(3) 5 12(3) 223(3) 29
........................................................................................................................................................
5 972220729
........................................................................................................................................................
5 756
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
81
จงหาค่า k จากเงื่อนไขที่กำ�หนดให้
4.
3 2
(1) x15 หาร x 12x 18x2k ลงตัว
3 2
ให้ P(x) 5 x 12x 18x2k
3 2
x15 หาร x 12x 18x2k ลงตัว
...........................................................................................................................................................
จะได้ P(25) 5 (25)312(25)218(25)2k
...........................................................................................................................................................
0 5 21251502402k
...........................................................................................................................................................
0 5 2k2115
...........................................................................................................................................................
k 5 2115
...........................................................................................................................................................
(2) x22 หาร 3x422x31kx21 เหลือเศษ 1
4 3
ให้ P(x) 5 3x 22x 1kx21
4 3
x22 หาร 3x 22x 1kx21 เหลือเศษ 1
...........................................................................................................................................................
4 3
จะได้ P(2) 5 3(2) 22(2) 1k(2)21
...........................................................................................................................................................
1 5 4821612k21
...........................................................................................................................................................
1 5 2k131
...........................................................................................................................................................
230 5 2k
...........................................................................................................................................................
k 5 215
...........................................................................................................................................................
5. จงแยกตัวประกอบของพหุนามต่อไปนี้โดยใช้ทฤษฎีบทเศษเหลือ
3 2
(1) x 1x 2x21
3 2
ให้ P(x) 5 x 12x 2x21
พจน์ที่เป็นค่าคงตัวของ P(x) คือ 21
...........................................................................................................................................................
เนื่องจากค่า c ที่เป็นไปได้ต้องเป็นตัวประกอบของ 21 ได้แก่ 21, 1
...........................................................................................................................................................
และเนื่องจาก P(21) 5 131122121
...........................................................................................................................................................
5 1112121
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
จะได้ว่า
x21 เป็นตัวประกอบของ 3 2 x 1x 2x21
...........................................................................................................................................................
นำ� x21 ไปหาร x31x22x21 ดังนี้
...........................................................................................................................................................
2
x 12x 11
...........................................................................................................................................................
x21 x31 x22 x21
...........................................................................................................................................................
3 2
x 2 x
...........................................................................................................................................................
2
2x 2 x
...........................................................................................................................................................
2
2x 22x
...........................................................................................................................................................
x21
...........................................................................................................................................................
x21
...........................................................................................................................................................
82 0
...........................................................................................................................................................
3 2 2
x 1x 2x21 5 (x21)(x 12x11)
...........................................................................................................................................................
2

...........................................................................................................................................................
5 (x21)(x11)
3 2 2
x 1x 2x21 แยกตัวประกอบได้เป็น (x21)(x11)
...........................................................................................................................................................
3 2
(2) x 12x 25x26
ให้ P(x) 5 x312x225x26

...........................................................................................................................................................
เนื่องจากค่า c ที่เป็นไปได้ต้องเป็นตัวประกอบของ26 ได้แก่ 1, 21, 2, 22

...........................................................................................................................................................
3, 23, 6, 26
...........................................................................................................................................................
3 2
และเนื่องจาก P(21) 5 (21) 12(21) 25(21)26
...........................................................................................................................................................
5 21121526
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
2
x 1 x26
...........................................................................................................................................................
x11 x312x225x26
...........................................................................................................................................................
3 2
x 1 x
...........................................................................................................................................................
2
x 25x
...........................................................................................................................................................
2
x1 x
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
26x26

...........................................................................................................................................................
26x26
0
...........................................................................................................................................................
3 2 2
x 12x 25x26 5 (x11)(x 1x26)
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
5 (x11)(x22)(x13)
3 2
x 12x 25x26 แยกตัวประกอบได้เป็น (x11)(x22)(x13)
...........................................................................................................................................................
83
3 2
(3) x 1x 210x18
ให้ P(x) 5 x31x2210x18

...........................................................................................................................................................
เนื่องจากค่า c ที่เป็นไปได้ต้องเป็นตัวประกอบของ 8 ได้แก่ 1, 21, 2, 22

...........................................................................................................................................................
4, 24, 8, 28
...........................................................................................................................................................
3 2
และเนื่องจาก P(1) 5 1 11 210(1)18
...........................................................................................................................................................
5 11121018
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
2
x 12x28
...........................................................................................................................................................
x21 x31x2210x18
...........................................................................................................................................................
3 2
x 2x
...........................................................................................................................................................
2
2x 210x
...........................................................................................................................................................
2
2x 2 2x
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
28x18

...........................................................................................................................................................
28x18
0
...........................................................................................................................................................
3 2 2
จะได้ว่า x 1x 210x18 5 (x21)(x 12x28)
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
5 (x21)(x22)(x14)
3 2
...........................................................................................................................................................
84
3 2
(4) x 15x 13x29
ให้ P(x) 5 x315x213x29

...........................................................................................................................................................
เนือ่ งจากค่า c ทีเ่ ป็นไปได้ตอ้ งเป็นตัวประกอบของ 29 ได้แก่ 1, 21, 3, 23 , 9, 29

...........................................................................................................................................................
และเนื่องจาก P(1) 5 1315(1)213(1)29

...........................................................................................................................................................
5 1151329
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
2
x 16x19
...........................................................................................................................................................
x21 x315x213x29
...........................................................................................................................................................
3 2
x 2 x
...........................................................................................................................................................
2
6x 13x
...........................................................................................................................................................
2
6x 26x
...........................................................................................................................................................
9x29
...........................................................................................................................................................
9x29
...........................................................................................................................................................
0
...........................................................................................................................................................
3 2 2
จะได้ว่า x 15x 13x29 5 (x21)(x 16x19)
...........................................................................................................................................................
2

...........................................................................................................................................................
5 (x21)(x13)
3 2 2
x 15x 13x29 แยกตัวประกอบได้เป็น (x21)(x13)
...........................................................................................................................................................
85
3 2
(5) x 111x 2x211
ให้ P(x) 5 x3111x22x211

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
และเนื่องจาก P(1) 5 13111(1)221211

...........................................................................................................................................................
5 111121211
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
2
x 112x111
...........................................................................................................................................................
x21 x3111x22 x211

...........................................................................................................................................................
3 2
x 2 x
...........................................................................................................................................................
2
12x 2 x
...........................................................................................................................................................
2
12x 212x
...........................................................................................................................................................
11x211
...........................................................................................................................................................
11x211
...........................................................................................................................................................
0
...........................................................................................................................................................
จะได้ว่า 3 2
x 111x 2x211 5 (x21)(x 112x111)
2
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
5 (x21)(x11)(x111)
3 2
...........................................................................................................................................................
86
3 2
(6) x 27x 1x27
ให้ P(x) 5 x327x21x27

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
และเนื่องจาก P(7) 5 7327(7)21727

...........................................................................................................................................................
5 34323431727
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
3
x 11
...........................................................................................................................................................
x21 x327x21x27
...........................................................................................................................................................
3 2
x 27x
...........................................................................................................................................................
x27
...........................................................................................................................................................
x27
...........................................................................................................................................................
0
...........................................................................................................................................................
x 27x 1x27 5 (x27)(x 11)
2
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น x327x21x27 แยกตัวประกอบได้เป็น (x27)(x211)

...........................................................................................................................................................
87
3 3
(7) x 17x 2x27
ให้ P(x) 5 x317x22x27

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
และเนื่องจาก P(1) 5 1317(1)22127

...........................................................................................................................................................
5 1172127
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
2
x 18x 17
...........................................................................................................................................................
x21 x317x22x27
...........................................................................................................................................................
3 2
x 2 x
...........................................................................................................................................................
2
8x 2 x
...........................................................................................................................................................
2
8x 28x
...........................................................................................................................................................
7x27
...........................................................................................................................................................
7x27
...........................................................................................................................................................
0
...........................................................................................................................................................
3 2 2
x 17x 2x27 5 (x21)(x 18x17)
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
5 (x21)(x11)(x17)
3 2
...........................................................................................................................................................
88
3 2
(8) x 13x 24x212
ให้ P(x) 5 x313x224x212

...........................................................................................................................................................
เนื่องจากค่า c ที่เป็นไปได้ต้องเป็นตัวประกอบของ 212 ได้แก่ 1, 21, 2, 22,

...........................................................................................................................................................
3, 23, 4, 24, 6, 26, 12, 212
...........................................................................................................................................................
3 2
และเนื่องจาก P(2) 5 2 13(2) 24(2)212
...........................................................................................................................................................
5 811228212
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
2
x 15x 1 6
...........................................................................................................................................................
x22 x313x22 4x212

...........................................................................................................................................................
3 2
x 22x
...........................................................................................................................................................
2
5x 2 4x
...........................................................................................................................................................
2
5x 210x
...........................................................................................................................................................
6x212
...........................................................................................................................................................
6x212
...........................................................................................................................................................
0
...........................................................................................................................................................
x 13x 24x212 5 (x22)(x 15x16)
2
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
5 (x22)(x12)(x13)
3 2
...........................................................................................................................................................
89
3 2
(9) x 23x 24x112
ให้ P(x) 5 x323x224x112

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
3, 23, 4, 24, 6, 26, 12, 212
...........................................................................................................................................................
3 2
และเนื่องจาก P(2) 5 2 23(2) 24(2)112
...........................................................................................................................................................
5 821228112
...........................................................................................................................................................
5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
2
x 2 x2 6
...........................................................................................................................................................
x22 x323x224x112
...........................................................................................................................................................
3 2
x 22x
...........................................................................................................................................................
2
2x 24x
...........................................................................................................................................................
2
2x 12x
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
26x112

...........................................................................................................................................................
26x112
0
...........................................................................................................................................................
3 2 2
x 23x 24x112 5 (x22)(x 2x26)
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
5 (x22)(x12)(x23)
3 2
...........................................................................................................................................................
90
3 2
(10) x 16x 24x224
ให้ P(x) 5 x316x224x224
วิธีทำ� ............................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
3, 23, 4, 24, 6, 26, 8, 28, 12, 212, 24, 224

........................................................................................................................................................
3 2
และเนื่องจาก P(2) 5 2 16(2) 24(2)224
........................................................................................................................................................
5 812428224
........................................................................................................................................................
5 0
........................................................................................................................................................
จะได้ว่า x22 เป็นตัวประกอบของ 3 2 x 16x 24x224

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
2
x 18x 112
........................................................................................................................................................
x22 x316x22 4x224

........................................................................................................................................................
3 2
x 22x
........................................................................................................................................................
2
8x 2 4x
........................................................................................................................................................
2
8x 216x
........................................................................................................................................................
12x224
........................................................................................................................................................
12x224
........................................................................................................................................................
0
........................................................................................................................................................
3 2 2
จะได้ว่า x 16x 24x224 5 (x22)(x 18x112)
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
5 (x22)(x12)(x16)
3 2
ดังนั้น x 16x 24x224 แยกตัวประกอบได้เป็น (x22)(x12)(x16)
........................................................................................................................................................
91
3 2
(11) x 26x 24x124
ให้ P(x) 5 x326x224x124
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3, 23, 4, 24, 6, 26, 8, 28, 12, 212, 24

........................................................................................................................................................
3 2
และเนื่องจาก P(2) 5 2 26(2) 24(2)124
........................................................................................................................................................
5 822428124
........................................................................................................................................................
5 0
........................................................................................................................................................
จะได้ว่า x22 เป็นตัวประกอบของ 3 2 x 26x 24x124

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
2
x 24x 212
........................................................................................................................................................
x22 x326x22 4x124

........................................................................................................................................................
3 2
x 22x
........................................................................................................................................................
2
24x 2 4x
........................................................................................................................................................
2
24x 1 8x
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
212x124

........................................................................................................................................................
212x124
0
........................................................................................................................................................
3 2 2
จะได้ว่า x 26x 24x124 5 (x22)(x 24x212)
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
5 (x22)(x12)(x26)
3 2
ดังนั้น x 26x 24x124 แยกตัวประกอบได้เป็น (x22)(x12)(x26)
........................................................................................................................................................
92
4 3 2
(12) x 12x 211x 212x136
ให้ P(x) 5 x412x3211x2212x136
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
3, 23, 4, 24, 6, 26, 9, 29, 12, 212, 18, 218, 36, 236
........................................................................................................................................................
4 3 2
และเนื่องจาก P(2) 5 2 12(2) 211(2) 212(2)136
........................................................................................................................................................
5 16116244224136
........................................................................................................................................................
5 0
........................................................................................................................................................
จะได้ว่า x22 เป็นตัวประกอบของ 4 3 2 x 12x 211x 212x136

........................................................................................................................................................
นำ� x22 ไปหาร x412x3211x2212x136 ดังนี้

........................................................................................................................................................
2 2
x 14x 2 3x 218
........................................................................................................................................................
x22 x412x3211x2212x136
........................................................................................................................................................
4 3
x 22x
........................................................................................................................................................
3 2
4x 211x
........................................................................................................................................................
3 2
4x 2 8x
........................................................................................................................................................
2

........................................................................................................................................................
23x 212x
2
23x 1 6x
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
218x136

........................................................................................................................................................
218x136
0
........................................................................................................................................................
จะได้ว่า 4 3 2 x 12x 211x 212x136 5 (x22)(x 14x 23x218) .....(1)

3 2
........................................................................................................................................................
3 2
ให้ Q(x) 5 x 14x 23x218
........................................................................................................................................................
3 2
เนื่องจาก Q(23) 5 (23) 14(23) 23(23)218
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
5 22713619218

........................................................................................................................................................
5 0
จะได้ว่า x13 เป็นตัวประกอบของ 3 2 x 14x 23x218x

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
93
2
x 1 x 26
........................................................................................................................................................
x13 x314x223x218
........................................................................................................................................................
3 2
x 13x
........................................................................................................................................................
2
x 23x
........................................................................................................................................................
2
x 13x
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
26x218

........................................................................................................................................................
26x218
0
........................................................................................................................................................
3 2 2
จะได้ว่า x 14x 23x218 5 (x13)(x 1x26)
........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................
5 (x13)(x22)(x13)
2
5 (x13) (x22) .....(2)
........................................................................................................................................................
จาก และ จะได้

(1) (2)
........................................................................................................................................................
4 3 2 3 2
x 12x 211x 212x136 5 (x22)(x 14x 23x218)
........................................................................................................................................................
2
5 (x22)(x13) (x22)
........................................................................................................................................................
2 2
5 (x22) (x13)
........................................................................................................................................................
ดังนั้น x412x3211x2212x136 แยกตัวประกอบได้เป็น (x22)2(x13)2

........................................................................................................................................................
94
หนวยการเรียนรูที่ 3 การแยกตัวประกอบของพหุนาม
จงเขียน ✗ทับตัวอักษรหน้าคำาตอบที่ถูกต้อง
1. ข้อใดไม่ถูกต้อง 6. ข้อใดถูกต้อง
ก. 2x(a1b)13y(a1b) 5 (a1b)(2x13y) ก. x221 5 (x21)2
ข. 5m(b1c)23n(b1c) 5 (b1c)(5m23n) ข. x214 5 (x22)(x22)
ค. a(x1y1z)1b(x1y1z) 5 (a1b)(x1y1z) ค. 25x229 5 (25x29)(25x19)
2 2
✗ง. 2p(3a12b)23q(3a12b) ✗ง. (x23) 2(x17) 5 220(x12)
5 (2p13q)(3a12b) 7. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ
4 2
2. ข้อใดถูกต้อง 4x 228x 149
ก. 7x229x12 5 (x27)(7x21) ก. (2x27)2 ✗ข. (2x227)2
ข. 3x2122x17 5 (x11)(3x17) ค. (2x217)2 ง. (4x27)2
2
✗ค. 6x 1x212 5 (2x13)(3x24) 8. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ
ง. 2x2111x115 5 (x15)(2x13) 4
(a1b) 23ab(a1b)
2
3. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ ก. (a2b)(a31b3) ข. (a2b)(a32b3)

2
6x 217x112 ✗ค. (a1b)(a31b3) ง. (a1b)(a32b3)
ก. (2x13)(3x14) 9. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ
4 3 2
ข. (3x23)(2x24) x 22x 213x 138x224
ค. (3x24)(2x13) ก. (x21)(x22)(x12) (x26)
✗ง. (2x23)(3x24) ข. (x21)(x12)(x23)(x24)
4. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ ค. (x11)(x13)(x23)(x18)
2
x 116x164 ✗ง. (x21)(x22)(x23)(x14)
ก. (x14)2 ข. (x16)2 10. พหุนามในข้อใดที่เป็นตัวประกอบหนึ่งของ
✗ค. (x18)2 ง. (x132)2 bn2an1am1cn2bm2cm

5. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ ก. a1b2c
2
9x 230x125 ข. a1b1c
2 2
✗ก. (3x25) ข. (3x15) ✗ค. a2b2c
2 2
ค. (3x215) ง. (3x225) ง. a2b1c
95
เฉลยแบบฝกหัดคณิตศาสตร ม.3 เลม 1
11. การแยกตัวประกอบในข้อใดไม่ถูกต้อง 16. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ

✗ก. x212x12 5 (x11)2 2
224x 138x215
ข. x222x248 5 (x28)(x16) ก. (4x23)(6x25)
ค. 3x2119x214 5 (x17)(3x22) ข. (4x13)(6x25)
ง. 4(x2y)22(2x1y)2 5 23y(4x2y) ค. 2(4x23)(6x15)
2
12. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ m 27m18 ✗ง. 2(4x23)(6x25)
ก. (m11)(m28) 17. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ
4 2 2 4
ข. (m21)(m28) x 211x y 1y
⎛ 7+ 17 ⎞ ⎛ 7− 17 ⎞ ก. (x21y224xy)(x21y214xy)
. ⎜m −
✗ค ⎟ ⎜ m− ⎟
⎝ 2 ⎠⎝ 2 ⎠ 2 2 2 2
✗ข. (x 2y 13xy)(x 2y 23xy)
⎛ 7+ 17 ⎞ ⎛ 7− 17 ⎞
ง. ⎜⎝ m − ⎟⎠ ⎜⎝ m − ⎟ ค. (x22y216xy)(x22y216xy)
4 4 ⎠
ง. (x22y212xy)(x22y222xy)
13. พหุนาม 8x326x213 หารด้วยพหุนาม 2x23 18. พหุ น ามในข้ อ ใดเป็ น ตั ว ประกอบหนึ่ ง ของ
เหลือเศษเท่าไร 2 2
a 2b 23a23b
✗ก. 5 ข. 6 ก. a2b ✗ข. a2b23
ค. 7 ง. 8 ค. a2b13 ง. a1b23
4 2
14. ถ้า x 28x 12k หารด้วย x23 เหลือเศษ 2
19. ข้อใดเป็นการแยกตัวประกอบของ
แล้ว k มีค่าเท่าไร 2
(x12y) 26a(x12y)19a
2
ก. 24 ✗ข. 23.5 ก. (x22y23a)2 ข. (x12y13a)2

ค. 3.5 ง. 4 ค. (x22y13a)2 ✗ง. (x12y23a)2
3 2 3 2
15. ถ้ า x 12x 25x115 และ 2x 213x 16k
20. กำาหนดพหุนาม P(x) 5 x322x2223x160
ต่างหารด้วย x11 เหลือเศษเท่ากัน แล้ว k ถ้า a, b, c และ d เป็นจำานวนเต็มที่ทำาให้
มีค่าเท่าไร P(x) 5 (x2a)(x2b)(x1c) แล้ว abc มีคา
่ เท่าไร
ก. 5 ✗ข. 6 ก. 260 ✗ข. 60
ค. 7 ง. 8 ค. 80 ง. 280
96
หนว่ ยการเรยี นร
มัธยมศึกษาปีท
ี่ 3
ทู้ ่ี 4
ฟังก์ชันกำ�ลังสอง
1. กราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วย
2
สมการ y = ax เมื่อ a  0
1. จงเขียนกราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองต่อไปนี้โดยใช้แกนคู่เดียวกัน แล้วตอบคำ�ถาม
2 1 2 1 2
y 5 x y 5 x y 5 x
2 4
x 24 22 0 2 4
2
y5x 16
.................... 4
.................... 0
.................... 4
.................... 16
....................
x 24 22 0 2 4
1 2
y5 x 8 2 0 2 8
2 .................... .................... .................... .................... ....................
x 24 22 0 2 4
1 2
y5 x 4 1 0 1 4
4 .................... .................... .................... .................... ....................
Y yx
2
16
15
14
13
12
11
10 1 2
y x
9 2
8
7
6 1 2
y x
5 4
4
3
2
1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
(1) กราฟของแต่ละสมการเป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�
กราฟของแต่ละสมการเป็นเส้นโค้งหงาย
ตอบ ................................................................................................................................................
(2) กราฟของแต่ละสมการมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
กราฟของแต่ละสมการมีเส้นตรง x 5 0 (หรือแกน Y) เป็นแกนสมมาตร
ตอบ ................................................................................................................................................
(3) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของแต่ละสมการคือจุดใด
กราฟของแต่ละสมการมีจุดตํ่าสุดคือจุด (0, 0)
ตอบ ................................................................................................................................................
(4) ค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดของ y แต่ละสมการเป็นเท่าไร

แต่ละสมการมีค่าตํ่าสุดของ y เท่ากับ 0
ตอบ ................................................................................................................................................
2 1 2 1 2
y 5 2x y 5 2 x y 5 2 x
2 4
x 24 22 0 2 4
2
y 5 2x 216
.................... ....................
24 0 .................... ....................
24 ....................
216
98
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ฟังก์ชันกำ�ลังสอง
x 24 22 0 2 4
1 2
y52 x
2 ....................
28 ....................
22 0 .................... ....................
22 ....................
28
x 24 22 0 2 4
1 2
y52 x
4 ....................
24 ....................
21 0 .................... ....................
21 ....................
24
0 X
5 4 3 2 1 1 2 3 4 5
1
2
3
4
1 2
y x
5 4
6
7
8 1 2
y x
9 2
10
11
12
13
14
15
16 2
y  x
กราฟของแต่ละสมการเป็นเส้นโค้งควํ่า
ตอบ ................................................................................................................................................
กราฟของแต่ละสมการมีเส้นตรง x 5 0 (หรือแกน Y) เป็นแกนสมมาตร
ตอบ ................................................................................................................................................
กราฟของแต่ละสมการมีจุดสูงสุดคือจุด (0, 0)
ตอบ ................................................................................................................................................

แต่ละสมการมีค่าสูงสุดของ y เท่ากับ 0
ตอบ ................................................................................................................................................
99
2 2
x x
y 5 y 5 2
3 3
x 26 23 0 3 6
2
x
y5 12
.................... 3
.................... 0
.................... 3
.................... 12
....................
3
2
x
y52 ....................
212 ....................
23 0 .................... ....................
23 ....................
212
3
Y 2
x
y
3
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
X
6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11 2
x
12 y
3
100
2
x
กราฟของ y เป็นเส้นโค้งหงาย
ตอบ ................................................................................................................................................
5
3 2
กราฟของ y 5 2 x3 เป็นเส้นโค้งควํ่า
................................................................................................................................................
2
x
กราฟของ y มีเส้นตรง x 5 0 (หรือแกน Y) เป็นแกนสมมาตร
ตอบ ................................................................................................................................................
5
3 2
กราฟของ y 5 2 x3 มีเส้นตรง x 5 0 (หรือแกน Y) เป็นแกนสมมาตร
................................................................................................................................................
2
กราฟของ y 5 x3 มีจุดตํ่าสุดคือจุด (0, 0)
ตอบ ................................................................................................................................................
2
กราฟของ y 5 2 x3 มีจุดสูงสุดคือจุด (0, 0)
................................................................................................................................................
2
x
y มีค่าตํ่าสุดของ y เท่ากับ 0
ตอบ ................................................................................................................................................
5
3 2
x
y52 มีค่าสูงสุดของ y เท่ากับ 0
................................................................................................................................................
3
กราฟของแต่ละสมการเป็นภาพที่ได้จากการสะท้อนซึ่งกันและกันใช่หรือไม่ ถ้าใช่ให้บอก
(5)
เส้นสะท้อน
2 2
กราฟของ y 5 x3 และ y 5 2 x3 เป็นภาพที่ได้จากการสะท้อนซึ่งกันและกัน
ตอบ ................................................................................................................................................
โดยมีเส้นตรง x 5 0 (หรือแกน Y) เป็นเส้นสะท้อน

................................................................................................................................................
4. จงเติมคำ�ตอบลงในตารางให้ถูกต้อง
2 2 3 2
ฟังก์ชัน y 5 7x y 5 25x y52 x
5
3
ค่า a ....................................
7 ....................................
25 ....................................
2
5
ลักษณะเส้นโค้ง
(คว่ำ�/หงาย)
เส้นโค้งหงาย
.................................... เส้นโค้งควํ่า
.................................... เส้นโค้งควํ่า
....................................
จุดต่ำ�สุด ....................................
(0, 0) - -
....................................
....................................
จุดสูงสุด -
.................................... (0, 0)
.................................... (0, 0)
....................................
ค่าต่ำ�สุดของ y ....................................
0 - - .................................... ....................................
ค่าสูงสุดของ y -
.................................... 0
.................................... 0
....................................
แกนสมมาตร x 5 0
.................................... x 5 0
.................................... x50
....................................
101
กำ�หนดฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วยสมการ y 5 ax2 เมื่อ a  0 จงตอบคำ�ถามต่อไปนี้

5.
(1) ถ้า a  0 จะได้กราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองเป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�
เป็นเส้นโค้งหงาย
ตอบ .................................................................................................................................................
(2) ถ้า a  0 จะได้กราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองเป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�

เป็นเส้นโค้งควํ่า
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) กราฟของฟั ง ก์ ชัน กำ � ลั ง สองที่กำ� หนดด้ ว ยสมการ y 5 ax จะมี ก ราฟเป็ น กราฟแคบหรื อ
กราฟกว้าง ขึ้นอยู่กับค่าใด จงอธิบาย

ขึ้นอยู่กับค่า a โดยในกรณีที่ a . 0 ถ้า a มีค่ามากกราฟจะแคบ แต่ถ้า a มีค่า
ตอบ .................................................................................................................................................
น้อยกราฟจะกว้าง และในกรณีที่ a , 0 ถ้า a มีค่าน้อยกราฟจะแคบ แต่ถ้า

.................................................................................................................................................
a มีค่ามากกราฟจะกว้าง
.................................................................................................................................................
(4) กราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วยสมการ y 5 ax2 จะมีแกนสมมาตรเป็นเส้นตรงใด

เส้นตรง x 5 0 หรือแกน Y
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(5) กราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วยสมการ y 5 ax จะมีจุดสูงสุดหรือจุดต่ำ�สุดที่จุดใด
ในกรณีที่ a . 0 จะมีจุดตํ่าสุดที่จุด (0, 0) และในกรณีที่ a , 0 จะมีจุดสูงสุด
ตอบ .................................................................................................................................................
ที่จุด (0, 0)
.................................................................................................................................................
(6) กราฟของฟังก์ชน ั กำ�ลังสองทีก่ �ำ หนดด้วยสมการ y 5 ax2 จะมีคา่ สูงสุดหรือค่าต่�ำ สุดเท่ากับเท่าไร

ในกรณีที่ a . 0 จะมีค่าตํ่าสุดของ y เท่ากับ 0 และในกรณีที่ a , 0 จะมีค่าสูงสุด
ตอบ .................................................................................................................................................
ของ y เท่ากับ 0
.................................................................................................................................................
102
สมการ y = ax2+c เมื่อ a  0
1. จงเขียนกราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสอง y 5 x213 แล้วตอบคำ�ถาม
x 22 21 0 1 2
y 7 4
.................... .................... 3
.................... 4 7
.................... ....................
2
Y y  x 3
7
6
5
4
3
2
1
X
3 2 1 0 1 2 3
1
(1) กราฟของสมการ y 5 x213 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�

ตอบ .................................................................................................................................................
2
(2) กราฟของสมการ y 5 x 13 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 x 13 คือจุดใด
มีจุดตํ่าสุดคือจุด (0, 3)
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(4) ค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดของ y จากสมการ y 5 x 13 เป็นเท่าไร
มีค่าตํ่าสุดของ y เท่ากับ 3
ตอบ .................................................................................................................................................
103
2. จงเขียนกราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสอง y 5 2x222 แล้วตอบคำ�ถาม
x 22 21 0 1 2
y ....................
26 ....................
23 ....................
22 ....................
23 ....................
26
Y
1
X
0
3 2 1 1 2 3
1
2
3
4
5 2
y  x 2
6
7
(1) กราฟของสมการ y 5 2x222 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�

ตอบ .................................................................................................................................................
2
(2) กราฟของสมการ y 5 2x 22 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 2x 22 คือจุดใด
มีจุดสูงสุดคือจุด (0, 22)
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(4) ค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดของ y จากสมการ y 5 2x 22 เป็นเท่าไร
มีค่าสูงสุดของ y เท่ากับ 22
ตอบ .................................................................................................................................................
104
1 2 1 2
y 5 x y 5 x 12
2 2
x 24 22 0 2 4
1 2
y5 x 8 2 0 2 8
.................... .................... .................... .................... ....................
2
1 2
y5 x 12 10 4
.................... .................... 2
.................... 4 10
.................... ....................
2
1 2
y  x 2
10 2
9 1 2
8
y x
2
7
6
5
4
3
2
1
X
4 3 2 1 0 1 2 3 4
1
ตอบ .................................................................................................................................................
เส้นตรง x 5 0 (หรือแกน Y)
ตอบ .................................................................................................................................................
1 2
y 5 x มีจุดตํ่าสุดคือจุด (0, 0)
ตอบ .................................................................................................................................................
2
1 2
y 5 x +2 มีจุดตํ่าสุดคือจุด (0, 2)
.................................................................................................................................................
2
1 2
y 5 x มีค่าตํ่าสุดของ y เท่ากับ 0
ตอบ .................................................................................................................................................
2
1 2
y 5 x +2 มีค่าตํ่าสุดของ y เท่ากับ 2
.................................................................................................................................................
2
1 2 1 2
(5) ถ้าให้กราฟของสมการ y 5 x เป็นรูปต้นแบบ แล้วกราฟของสมการ y 5 x 12 เป็นภาพ
2 2
1 2
ที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ y 5 x ใช่หรือไม่ จงอธิบาย
1 2 2 1 2
ใช่ กราฟของ y x เป็ น ภาพที ไ
่ ด้ จ ากการเลื อ
่ นขนานของกราฟ y5 x
ตอบ .................................................................................................................................................
5
2
+2
2
ตามแนวแกน Y ขึ น
้ ไปเหนื อ แกน X เป็ น ระยะ 2 หน่ ว ย
.................................................................................................................................................
105
2 2 1 2
ฟังก์ชัน y 5 5x 23 y 5 22x 11 y 5 82 x
2
5 1
ค่า a ................................ 22
................................ ................................
2
2
ลักษณะเส้นโค้ง
เส้นโค้งหงาย
................................ เส้นโค้งควํ่า
................................ เส้นโค้งควํ่า
................................
จุดต่ำ�สุด (0, 23)

................................ - -
................................
................................
จุดสูงสุด -
................................ (0, 1)
................................ (0, 8)
................................
ค่าต่ำ�สุดของ y -
................................
23 ................................ -
................................
ค่าสูงสุดของ y -
................................ 1
................................ 8
................................
................................ x 5 0
................................ x50
................................
กำ�หนดฟังก์ชนั กำ�ลังสองทีก่ �ำ หนดด้วยสมการ y 5 ax21c เมือ่ a  0 ให้นกั เรียนตอบคำ�ถามต่อไปนี้

5.
ตอบ .................................................................................................................................................
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) กราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วยสมการ y 5 ax 1c มีแกนสมมาตรเป็นเส้นตรงใด
เส้นตรง x 5 0
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(4) กราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วยสมการ y 5 ax 1c มีจุดสูงสุดหรือจุดต่ำ�สุดที่จุดใด
ในกรณีที่ a . 0 จะมีจุดตํ่าสุดที่จุด (0, c) และในกรณีที่ a , 0 จะมีจุดสูงสุด
ตอบ .................................................................................................................................................
ที่จุด (0, c)
.................................................................................................................................................
(5) กราฟของฟังก์ชน ั กำ�ลังสองทีก่ �ำ หนดด้วยสมการ y 5 ax21c มีคา่ สูงสุดหรือค่าต่�ำ สุดเท่ากับเท่าไร

ในกรณีที่ a . 0 จะมีค่าตํ่าสุดเท่ากับ c และในกรณีที่ a , 0 จะมีค่าสูงสุด
ตอบ .................................................................................................................................................
เท่ากับ c
.................................................................................................................................................
2
(6) จงอธิบายการเลื่อนของกราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วยสมการ y 5 ax 1c เมื่อกำ�หนด
2
กราฟของสมการ y 5 ax เป็นรูปต้นแบบ
กราฟของสมการ y 5 ax21c เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของ
ตอบ..................................................................................................................................................
สมการ y 5 ax2 ตามแกน Y ขึ้นไปเหนือแกน X เป็นระยะ | c | หน่วย เมื่อ c . 0
.................................................................................................................................................
และลงมาใต้แกน X เป็นระยะ | c | หน่วย เมื่อ c , 0
.................................................................................................................................................
106
สมการ y = a(x-h)2+k เมื่อ a  0
จงเขียนกราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองต่อไปนี้โดยใช้แกนคู่เดียวกัน แล้วตอบคำ�ถาม
1.
2 2 2
y 5 2(x23) y 5 2x y 5 2(x11)
x 1 2 3 4 5
2
y 5 2(x23) 8 2 0 2
.................... 8
.................... .................... .................... ....................
x 22 21 0 1 2
2
y 5 2x 8 2 0 2
.................... 8
.................... .................... .................... ....................
x 23 22 21 0 1
y 5 2(x11)
2
8 2 0 2
.................... 8
.................... .................... .................... ....................
2 2
y  2(x1) Y y  2x
8
7
6
5 2
y  2(x3)
4
3
2
1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
2
107
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2(x23)2 มีเส้นตรง x = 3 เป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2x2 มีเส้นตรง x = 0 เป็นแกนสมมาตร

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2(x23)2 มีจุดตํ่าสุดคือจุด (3, 0)
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2x2 มีจุดตํ่าสุดคือจุด (0, 0)

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

ค่าตํ่าสุดของ y แต่ละสมการเท่ากับ 0
ตอบ .................................................................................................................................................
2 2 2
y 5 2(x12) y 5 2x y 5 2(x22)
x 24 23 22 21 0
2
y 5 2(x12) ....................
24 ....................
21 0 .................... ....................
21 ....................
24
x 22 21 0 1 2
2
y 5 2x ....................
24 ....................
21 0 .................... ....................
21 ....................
24
x 0 1 2 3 4
2
y 5 2(x22) ....................
24 ....................
21 0 .................... ....................
21 ....................
24
Y
2
1
X

4 3 2 1 0 1 2 3 4
1
2
3 2
y  (x2)
4
2 5 2
y  (x2) y  x
108
ตอบ .................................................................................................................................................
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2x2 มีเส้นตรง x = 0 เป็นแกนสมมาตร
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2(x12)2 มีจุดสูงสุดคือจุด (22, 0)
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2x2 มีจุดสูงสุดคือจุด (0, 0)
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
ค่าสูงสุดของ y แต่ละสมการเท่ากับ 0
ตอบ .................................................................................................................................................
2 2
y 5 2(x21) 23 y 5 22(x27) 15
x 21 0 1 2 3
2
y 5 2(x21) 23 5
............... ...............
21 ...............
23 ...............
21 5 ...............
x 5 6 7 8 9
2
y 5 22(x27) 15 ...............
23 3 ............... 5
............... 3
............... ...............
23
6
5
2 4
y 5 2(x21) 23
3
2 2
y 5 22(x27) 15
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 X
2 1
1
2
3
4
109
กราฟของ y = 2(x21)223 เป็นเส้นโค้งหงาย
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 22(x27)215 เป็นเส้นโค้งควํ่า
.................................................................................................................................................
กราฟของ y = 2(x21)223 มีเส้นตรง x 5 1 เป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 22(x27)215 มีเส้นตรง x 5 7 เป็นแกนสมมาตร
.................................................................................................................................................
ตอบ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

กราฟของ y = 2(x21)223 มีค่าตํ่าสุดเท่ากับ 23
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟของ y = 22(x27)215 มีค่าสูงสุดเท่ากับ 5
.................................................................................................................................................
2 2
(5) ถ้าให้กราฟของสมการ y 5 2(x21) เป็นรูปต้นแบบ แล้วกราฟของสมการ y 5 2(x21) 23
2
เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ y 5 2(x21) ใช่หรือไม่ จงอธิบาย
ใช่ กราฟของ y 5 2(x27)223 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของ
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟ y 5 2(x21)2 ตามแกน Y ลงมาใต้แกน X เป็นระยะ 3 หน่วย

.................................................................................................................................................
2 2
(6) ถ้าให้กราฟของสมการ y 5 22(x27) เป็นรูปต้นแบบ แล้วกราฟของสมการ y 5 22(x27) 15
2
เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ y 5 22(x27) ใช่หรือไม่ จงอธิบาย
ใช่ กราฟของ y 5 22(x27)215 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของ
ตอบ .................................................................................................................................................
กราฟ y 5 22(x27)2 ตามแกน Y ขึ้นไปเหนือแกน X เป็นระยะ 5 หน่วย

.................................................................................................................................................
y 5 2(x26)
2
y 5 2(x11) 24
2 1 2
ฟังก์ชัน y 5 2 (x24) 12
3
1
ค่า a ................................
21 2 2 ................................ ................................
3
ลักษณะเส้นโค้ง เส้นโค้งคว่ำ�
................................ เส้นโค้งหงาย เส้นโค้งควํ่า
................................ ................................
จุดต่ำ�สุด -
................................ (21, 24)
................................ -
................................
จุดสูงสุด (6, 0)
................................ -
................................ (4, 2)
................................
110
y 5 2(x26)
2
y 5 2(x11) 24
2 1 2
ฟังก์ชัน y 5 2 (x24) 12
3
ค่าต่ำ�สุดของ y -
................................ -
................................
24 ................................
ค่าสูงสุดของ y 0
................................ -
................................ 2
................................
................................ x 5 21 x
................................ 54
................................
กำ�หนดฟังก์ชันกำ�ลังสองที่กำ�หนดด้วยสมการ y 5 a(x2h)21k เมื่อ a  0 จงตอบคำ�ถามต่อไปนี้

5.
ตอบ .................................................................................................................................................

ตอบ .................................................................................................................................................
(3) กราฟของฟังก์ชน ั กำ�ลังสองทีก่ �ำ หนดด้วยสมการ y 5 a(x2h)21k มีแกนสมมาตรเป็นเส้นตรงใด

เส้นตรง x 5 h
ตอบ .................................................................................................................................................
(4) กราฟของฟังก์ชน ั กำ�ลังสองทีก่ �ำ หนดด้วยสมการ y 5 a(x2h)21k มีจดุ สูงสุดหรือจุดต่�ำ สุดทีจ่ ดุ ใด

ในกรณีที่ a . 0 จะมีจุดตํ่าสุดที่จุด (h, k) และในกรณีที่ a , 0 จะมีจุดสูงสุด
ตอบ .................................................................................................................................................
ที่จุด (h, k)
.................................................................................................................................................
(5) กราฟของฟังก์ชน ั กำ�ลังสองทีก่ �ำ หนดด้วยสมการ y 5 a(x2h)21k มีคา่ สูงสุดหรือค่าต่�ำ สุดเท่ากับ

เท่าไร
ในกรณีที่ a . 0 จะมีค่าตํ่าสุดเท่ากับ k และในกรณีที่ a , 0 จะมีค่าสูงสุด
ตอบ .................................................................................................................................................
เท่ากับ k
.................................................................................................................................................
2
(6) จงอธิ บ ายการเลื่ อ นของกราฟของฟั ง ก์ ชั น กำ � ลั ง สองที่ กำ � หนดด้ ว ยสมการ y 5 a(x2h) 1k
2
เมื่อกำ�หนดกราฟของสมการ y 5 a(x2h) เป็นรูปต้นแบบ
กราฟของสมการ y 5 a(x2h)21k เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟ
ตอบ .................................................................................................................................................
ของสมการ y 5 a(x2h)2 ตามแกน Y ขึ้นไปเหนือแกน X เป็นระยะ | k | หน่วย

.................................................................................................................................................
เมื่อ k . 0 และลงมาใต้แกน X เป็นระยะ | k | หน่วย เมื่อ k , 0

.................................................................................................................................................
111
2
สมการ y = ax +bx+c เมื่อ a  0
จงเขียนกราฟของสมการ y 5 x216x113 แล้วตอบคำ�ถาม
1.
เขียนสมการให้อยู่ในรูป y 5 a(x2h)21k ได้ดังนี้

2
y 5 x 16x113
................................................................................................................................................................
2 2 2
................................................................................................................................................................
5 x 16x13 23 113
2
................................................................................................................................................................
5 (x13) 29113
2
................................................................................................................................................................
5 (x13) 14
x ...............
25 ...............
24 ...............
23 ...............
22 ...............
21
2
(x13) 14
y 5 ................... 8
............... 5 4 5 8
............... ............... ............... ...............
เขียนกราฟได้ดังนี้
2
y  x 6x13 Y
8
7
6
5
4
3
2
1
0 X
5 4 3 2 1 1 2 3
1
112
(1) กราฟของสมการ y 5 x216x113 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�

ตอบ .................................................................................................................................................
2
(2) กราฟของสมการ y 5 x 16x113 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
มีเส้นตรง x 5 23 เป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 x 16x113 คือจุดใด
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(4) ค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 x 16x113 เป็นเท่าไร
มีค่าตํ่าสุดเท่ากับ 4
ตอบ .................................................................................................................................................
2
2. จงเขียนกราฟของสมการ y 5 2x 14x13 แล้วตอบคำ�ถาม
เขียนสมการให้อยู่ในรูป y 5 a(x2h)21k ได้ด้งนี้
2
y 5 2x 14x13
................................................................................................................................................................
2
................................................................................................................................................................
5 2(x 24x)13
2 2 2
................................................................................................................................................................
5 2[(x 24x12 )22 ]13
2 2
................................................................................................................................................................
5 2(x22) 12 13
2
................................................................................................................................................................
5 2(x22) 17
x 0 1 2 3 4
............... ............... ............... ............... ...............
2
y 5 2(x22)
...................
17 3 6 7 6 3
............... ............... ............... ............... ...............
8
7
6 2
y  2x 4x3
5
4
3
2
1
0 X
2 1 1 2 3 4 5 6
1
113
(1) กราฟของสมการ y 5 2x214x13 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�

ตอบ .................................................................................................................................................
2
(2) กราฟของสมการ y 5 2x 14x13 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 2x 14x13 คือจุดใด
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(4) ค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 2x 14x13 เป็นเท่าไร
มีค่าสูงสุดเท่ากับ 7
ตอบ .................................................................................................................................................
2
3. จงเขียนกราฟของสมการ y 5 2x 24x แล้วตอบคำ�ถาม
เขียนสมการให้อยู่ในรูป y 5 a(x2h)21k ได้ด้งนี้

2
y 5 2x 24x
................................................................................................................................................................
2
5 2(x 22x)
................................................................................................................................................................
2 2 2
5 2[(x 22x11 )21 ]
................................................................................................................................................................
2 2
5 2(x21) 22(1)
................................................................................................................................................................
2
5 2(x21) 22
................................................................................................................................................................
x ...............
21 0 1 2 3
............... ............... ............... ...............
2
2(x21) 22 6
y 5 ................... 0 ............... 6
............... ............... 22 0 ............... ...............
Y
2
y  2x 4x
6
5
4
3
2
1
2 1 0 1 2 3 4 X
1
2
3
114
(1) กราฟของสมการ y 5 2x224x เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�

ตอบ .................................................................................................................................................
2
(2) กราฟของสมการ y 5 2x 24x มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 2x 24x คือจุดใด
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(4) ค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 2x 24x เป็นเท่าไร
ตอบ .................................................................................................................................................
2
4. จงเขียนกราฟของสมการ y 5 22x 28x27 แล้วตอบคำ�ถาม
เขียนสมการให้อยู่ในรูป y 5 a(x2h)21k ได้ดังนี้

2
y 5 22x 28x27
................................................................................................................................................................
2
5 22(x 14x)27
................................................................................................................................................................
2 2 2
5 22[(x 14x12 )22 ]27
................................................................................................................................................................
2 2
5 22(x12) 12(2) 27
................................................................................................................................................................
2
5 22(x12) 11
................................................................................................................................................................
x ...............
24 ...............
23 ...............
22 ...............
21 0 ...............
2
y 5 .......................
22(x12) 11
...............
27 ...............
21 1 21 ............... ............... ...............
27
2
1
X
5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5
1
2
3
4
5
6 2
7 y  2x 8x7
8
115
(1) กราฟของสมการ y 5 22x228x27 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ�

ตอบ .................................................................................................................................................
2
(2) กราฟของสมการ y 5 22x 28x27 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(3) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 22x 28x27 คือจุดใด
ตอบ .................................................................................................................................................
2
(4) ค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 22x 28x27 เป็นเท่าไร
ตอบ .................................................................................................................................................
⎛ 2⎞
จงหาจุดสูงสุดหรือจุดต่ำ�สุดของกราฟของฟังก์ชันกำ�ลังสองต่อไปนี้โดยใช้สูตร ⎜⎝ − 2ab , 4ac4a− b
5. ⎟⎠
พร้อมทั้งตอบคำ�ถาม

2
(1) y 5 2x 22x114
วิธีทำ� a 21
5 ................................ b 5 ................................
22 c 14
5 ��
b −2 2
−
2 5 .......................................................................................................................
2(− 1) 5 − 2 5 21
2a
2
4ac2b
2
4(−1)(14) − (−2) 5 −56 − 4 5 15
5 .......................................................................................................................
−4
4a 4(−1)
กราฟของสมการ y 5 2x222x114 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ� เพราะเหตุใด

1)
เป็นเส้นโค้งควํ่า เพราะ a , 0
ตอบ ...............................................................................................................................
2
2) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 2x 22x114 คือจุดใด
ตอบ ...............................................................................................................................
2
3) กราฟของสมการ y 5 2x 22x114 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ ...............................................................................................................................
2
4) กราฟของสมการ y 5 2x 22x114 มีค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดเป็นเท่าไร
ตอบ ...............................................................................................................................
116
2
(2) y 5 x 26x19
5 ................................ b 5 ................................
26 9 c 5 ��
b − 6 5 6 5 3
2 5 .......................................................................................................................
−
2
2a 2(1)
2 2
4ac2b 4(1)(9) − (−6) 36 − 36 5 0
5 .......................................................................................................................
5
4a 4(1) 4
กราฟของสมการ y 5 x226x19 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ� เพราะเหตุใด

1)
เป็นเส้นโค้งหงาย เพราะ a . 0
ตอบ ...............................................................................................................................
2
2) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 x 26x19 คือจุดใด
ตอบ ...............................................................................................................................
2
3) กราฟของสมการ y 5 x 26x19 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ ...............................................................................................................................
2
4) กราฟของสมการ y 5 x 26x19 มีค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดเป็นเท่าไร
ตอบ ...............................................................................................................................
2
(3) y 5 6x10.5x
วิธีทำ� a 0.5
5 ................................ 6
b 5 ................................ 0
c 5 ��
b 6 −6
−
5 .......................................................................................................................
5 5 26
2
2a 2(0.5) 1
2
4ac2b
2
4(0.5)(0) − 6 0 − 36
5 .......................................................................................................................
5 5 218
4a 4(0.5) 2
กราฟของสมการ y 5 6x10.5x2 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ� เพราะเหตุใด

1)
เป็นเส้นโค้งหงาย เพราะ a . 0
ตอบ .............................................................................................................................
2
2) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 6x10.5x คือจุดใด
ตอบ .............................................................................................................................
2
3) กราฟของสมการ y 5 6x10.5x มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ .............................................................................................................................
2
4) กราฟของสมการ y 5 6x10.5x มีค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดเป็นเท่าไร
ตอบ .............................................................................................................................
117
2
(4) y 5 23x 13x14
5 ................................ 3
b 5 ................................ 4
c 5 ��
b 3 −3 1
2 5 .......................................................................................................................
− 5
−6
5
2
2a 2(− 3)
2
4ac2b
2
4(−3)(4) − 3 −48 − 9 19
5 .......................................................................................................................
5 5
4
4a 4(− 3) −12
กราฟของสมการ y 5 23x213x14 เป็นเส้นโค้งหงายหรือเส้นโค้งคว่ำ� เพราะเหตุใด

1)
ตอบ ..เป็ นเส้นโค้งควํ่า เพราะ a , 0

.............................................................................................................................
2
2) จุดต่ำ�สุดหรือจุดสูงสุดของกราฟของสมการ y 5 23x 13x14 คือจุดใด
ตอบ ..มี จุดสูงสุดคือจุด ⎛⎜⎝ 12 , 194⎞⎟⎠

.............................................................................................................................
2
3) กราฟของสมการ y 5 23x 13x14 มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
ตอบ ..มี เส้นตรง x 5 12 เป็นแกนสมมาตร
.............................................................................................................................
2
4) กราฟของสมการ y 5 23x 13x14 มีค่าต่ำ�สุดหรือค่าสูงสุดเป็นเท่าไร
ตอบ ..มี ค่าสูงสุดเท่ากับ 194

.............................................................................................................................
5. การนำ�ความรู้เกี่ยวกับฟังก์ชันกำ�ลังสอง
และกราฟไปใช้ในการแก้ปัญหา
แป๋วโยนลูกบอลขึ้นไปในอากาศ พบว่าลูกบอลเคลื่อนที่ในอากาศเป็นไปตามสมการ y 5 2x214x
1.
เมื่อ x เป็นเวลาที่ผ่านไป (วินาที) และ y เป็นความสูงจากพื้นดินของลูกบอลขณะเวลา x ใด ๆ (เมตร)
ลูกบอลเคลื่อนที่ได้สูงสุดกี่เมตร (ไม่คิดความสูงของแป๋ว)
จากสมการ y 5 2x214x จัดรูปสมการได้ดังนี้
2
y 5 2x 14x
................................................................................................................................................................
2
5 2(x 24x)
................................................................................................................................................................
2 2 2
5 2[(x 24x12 )22 ]
................................................................................................................................................................
2

................................................................................................................................................................
5 2(x22) 14
กราฟของสมการนี้เป็นเส้นโค้งควํ่าและมีค่าสูงสุดของ เท่ากับ y 4
................................................................................................................................................................
ดังนั้น ลูกบอลเคลื่อนที่ได้สูงสุดเท่ากับ 4 เมตร
................................................................................................................................................................
118
รูปสามเหลี่ยมรูปหนึ่งมีฐานยาว 3x12 หน่วย และสูง 42x หน่วย จะมีพื้นที่มากที่สุดเท่ากับเท่าไร

2.
ให้ y แทนพื้นที่ของรูปสามเหลี่ยมนี้
จะได้ y 5 12 (3x12)(42x)
................................................................................................................................................................
3 2
5 − x 15x14
................................................................................................................................................................
2
3 ⎛ 2 10 ⎞
5 − ⎜ x − x⎟ +4
................................................................................................................................................................
2⎝ 3 ⎠
2 ⎤ 2 2 2
3 ⎛ 52 ⎞ 10 ⎛ 5 ⎞ ⎞⎛ 2⎤ ⎛⎞10
⎡ ⎛ 55⎞⎛ ⎞⎡⎢
5 − ⎢ ⎜⎜x ⎟− ⎥ x+ ⎜ ⎟ ⎟⎜ x−⎥ −⎜⎟ ⎟⎜x+4
................................................................................................................................................................
+4
2 ⎢⎣ ⎝⎝ 3⎠ 3⎥⎦ ⎝ 3⎠ ⎠⎝ ⎥ ⎝⎠33⎠⎝ ⎟⎠⎢
⎦ ⎣
2 2
3⎛ 5⎞ 3 ⎛ 5⎞
5 − ⎜ x − ⎟ + ⎜ ⎟ +4
................................................................................................................................................................
2⎝ 3⎠ 2 ⎝ 3⎠
2
3⎛ 5⎞ 49
5 − ⎜ x − ⎟ +
................................................................................................................................................................
2⎝ 3⎠ 6
49
กราฟของสมการนี้เป็นเส้นโค้งควํ่าและมีค่าสูงสุดของ เท่ากับ y
................................................................................................................................................................
6
49
ดังนั้น พื้นที่มากที่สุดเท่ากับ ตารางหน่วย
................................................................................................................................................................
6
สมพลต้องการขึงเชือกรอบที่ดินซึ่งติดกับกำ�แพงโดยไม่ขึงด้านที่ติดกับกำ�แพง ถ้าต้องการขึงเชือก
3.
ให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าและสมพลมีเชือกยาว 60 เมตร แล้วเขาจะขึงเชือกให้เกิดพื้นที่สูงสุดได้
กี่ตารางเมตร
ให้ y แทนพื้นที่ที่ได้จากการขึงเชือก
x แทนความยาวของเชือกส่วนที่ขึงติดกับกำ�แพง
................................................................................................................................................................
และ 6022x แทนความยาวของเชือกส่วนที่ขึงขนานกับกำ�แพง
................................................................................................................................................................
จะได้ y 5 x(6022x)
................................................................................................................................................................
2
5 22x 160x
................................................................................................................................................................
2
5 22(x 230x)
................................................................................................................................................................
2 2 2
5 22[(x 230x115 )215 ]
................................................................................................................................................................
2 2
5 22(x215) 12(15 )
................................................................................................................................................................
2
5 22(x215) 1450
................................................................................................................................................................
กราฟของสมการนี้เป็นเส้นโค้งควํ่าและมีค่าสูงสุดของ เท่ากับ y 450
................................................................................................................................................................
ดังนั้น ขึงเชือกให้เกิดพื้นที่มากที่สุดได้เท่ากับ 450 ตารางเมตร
................................................................................................................................................................
119
ร้านขายขนมปังผลิตขนมปังเพื่อจำ�หน่ายในราคาชิ้นละ 20 บาท สมมุติว่าในแต่ละวันทางร้าน

4.
ผลิ ต ขนมปั ง ได้ x ชิ้ น และส่ ง จำ � หน่ า ยได้ ห มดทุ ก วั น และต้ น ทุ น การผลิ ต ขนมปั ง ต่ อ วั น เป็ น
2
x 290x1200 บาท แล้วเพื่อให้เกิดกำ�ไรสูงสุด ร้านขายขนมปังควรผลิตขนมปังกี่ชิ้นต่อวัน
ให้ y แทนกำ�ไรจากการขายขนมปัง
ร้านขายขนมปังได้รับเงินจากการขายต่อวันเท่ากับ 20x บาท
................................................................................................................................................................
ต้นทุนการผลิตขนมปังต่อวันเท่ากับ x2290x1200 บาท
................................................................................................................................................................
จะได้ y 5 20x2(x2290x1200)
................................................................................................................................................................
2
5 2x 1110x2200
................................................................................................................................................................
2
5 2(x 2110x)2200
................................................................................................................................................................
2 2 2
5 2[(x 2110x155 )255 ]2200
................................................................................................................................................................
2 2
5 2(x255 )155 2200
................................................................................................................................................................
2
5 2(x255) 12,825
................................................................................................................................................................
กราฟของสมการนี้เป็นเส้นโค้งควํ่าและมีค่าสูงสุดของ เมื่อ y x 5 55
................................................................................................................................................................
ดังนั้น เพื่อให้เกิดกำ�ไรสูงสุด ร้านขายขนมปังควรผลิตขนมปัง 55 ชิ้นต่อวัน
................................................................................................................................................................
5. ลวดเส้นหนึ่งยาว 22 เซนติเมตร ถ้าตัดลวดนี้ออกเป็น 3 ส่วน ส่วนละเท่าๆ กัน แล้วนำ�แต่ละส่วน
มาขดเป็นรูปสีเ่ หลีย่ มมุมฉากโดยต้องการให้ได้พนื้ ทีม่ ากทีส่ ดุ จะได้พนื้ ทีม่ ากทีส่ ดุ กีต่ ารางเซนติเมตร
ให้ y แทนพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากแต่ละส่วน
x แทนด้านกว้างของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากแต่ละส่วน
................................................................................................................................................................
22
− 2x
และ 3 แทนด้านยาวของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากแต่ละส่วน
................................................................................................................................................................
2
⎛ 22 ⎞
− 2x
จะได้
y 5 x ⎜ ⎜ 3 ⎟
................................................................................................................................................................
⎝ 2 ⎟⎠
2 11
5 2x 1 x
................................................................................................................................................................
3
⎛ 2 11 ⎞
5 2 ⎜ x − x⎟
................................................................................................................................................................
⎝ 3 ⎠
⎡⎛ ⎛ 52 ⎞ 2 ⎤ 2 ⎤ 2 ⎞ 5⎞⎛2 ⎡
11 ⎛ 11⎞ ⎞ −⎥ ⎛ 11
5 2 x
⎜⎜ ⎟ − ⎥ x+
................................................................................................................................................................
− ⎢ ⎜⎝ ⎟⎠ ⎟ ⎜⎝ ⎟⎠63⎟⎠⎜⎝ ⎢
⎢⎣⎝ ⎝ 3⎠ 3⎥⎦ 6 ⎠ ⎥⎦ ⎢⎣
2
5 2 ⎛⎜ x− 11⎞⎟ + 121
................................................................................................................................................................

⎝ 6⎠ 36
121
กราฟของสมการนี้เป็นเส้นโค้งควํ่าและมีค่าสูงสุดของ เท่ากับ y x 5
................................................................................................................................................................
36
121
ดังนั้น พื้นที่มากที่สุดเท่ากับ ตารางเซนติเมตร
................................................................................................................................................................
36

120
หนวยการเรียนรูที่ 4 ฟงกชันกําลังสอง
1. กราฟของสมการ y 5 ax21k มีจุดยอดเป็น 6. กราฟของสมการ y 5 13 (x22)213 มีลักษณะ
จุดสูงสุดของกราฟเมื่อใด ตรงกับข้อใด
ก. a  0 ข. k  0 ก. เป็นเส้นโค้งคว่ำา มีจุด (2, 3) เป็นจุดสูงสุด
✗ค. a  0 ง. k  0 มีเส้นตรง x 5 2 เป็นแกนสมมาตร
2
2. ค่าต่ำาสุดของ y จากสมการ y 5 x 14x25 ✗ข. เป็นเส้นโค้งหงาย มีจดุ (2, 3) เป็นจุดต่าำ สุด
เท่ากับข้อใด มีเส้นตรง x 5 2 เป็นแกนสมมาตร
ก. 213 ข. 211 ค. เป็นเส้นโค้งคว่าำ มีจดุ (22, 3) เป็นจุดสูงสุด
✗ค. 29 ง. 25 มีเส้นตรง x 5 22 เป็นแกนสมมาตร
3. กราฟของฟังก์ชันกำาลังสองที่มีจุดต่ำาสุดอยู่ที่ ง. ไม่มีคำาตอบที่ถูกต้อง
2
(0, 23) ตัดแกน X ที่จุด (21, 0) และ (1, 0) 7. กราฟของสมการ y 5 12x23x 215 มีจด ุ สูงสุด
มีสมการตรงกับข้อใด หรือจุดต่ำาสุดตรงกับข้อใด
✗ก. y 5 3x223 ข. y 5 x223 ก. จุดต่ำาสุด (2, 23)
ค. y 5 3x213 ง. y 5 x213 ข. จุดต่ำาสุด (2, 21)
2
4. เขี ย นสมการ y 5 2x242x ให้ อ ยู่ ใ นรู ป ✗ค. จุดสูงสุด (2, 23)
2
y 5 a(x2h) 1k ได้ดังข้อใด ง. จุดสูงสุด (2, 21)
ก. y 5 2(x21)213 8. กราฟของสมการ y 5 (x13)(x22) มีจด ุ ต่าำ สุด
2
✗ข. y 5 2(x21) 23 ของกราฟคือจุดใด
ค. y 5 2(x12)214 ก. ⎛ 1 1⎞
⎜⎝ , − ⎟⎠ ข. ⎛ 1 24 ⎞
⎜⎝ , − ⎟⎠
2 4 2 4
ง. y 5 2(x22)224
⎛ 1 1⎞ ⎛ 1 25⎞
5. กราฟของสมการในข้ อ ใดมี จุ ด (1, 8) เป็ น ค. ⎜⎝ − , − ⎟ ✗ง. ⎜⎝ − , − ⎟⎠
2 4⎠ 2 4
จุดยอด และตัดแกน X ทีจ่ ดุ (3, 0) และ (21, 0) 2
2
9. กราฟของสมการ y 5 2 ⎛⎜⎝ x + 41⎞⎟⎠ +
9
4
ตั ด
✗ก. y 5 22x 14x16 แกน X ที่จุดใด
ข. y 5 24x224x16
ก. (1, 0) และ (2, 0)
ค. y 5 22x214x18
ง. y 5 24x224x28 ✗ข. (1, 0) และ (22, 0)
ค. (21, 0) และ (2, 0)
ง. (21, 0) และ (22, 0)
121
10. กราฟของสมการ y 5 2x229x220 มีจุดยอด พิจารณากราฟของสมการต่อไปนี้

14.
อยู่ที่จุดใด ก. กราฟของสมการ y 5 423x2x2 และ

2
ก. (4.5, 0.25) ⎛ 3⎞
y 5 ⎜ x + ⎟ + 4 มีจด
ุ ยอดเป็นจุดเดียวกัน
⎝ 2⎠
✗ข. (24.5, 0.25) ข. กราฟของสมการ y 5 5x217 มีจุดยอด

ค. (4.5, 22.25) อยู่บนเส้นตรง y 5 7
ง. (24.5, 22.25) และ (2, 0) ค. กราฟของสมการ y 5 2 23 x 213x11

11. กราฟของสมการในข้อใดไม่ตัดแกน X 3 2
แคบกว่ า กราฟของสมการ y 5 2 x
2
✗ก. y 5 x223x14
15x12
ข. y 5 x225x13
ง จุด (23, 2) เป็นจุดที่อยู่บนแกนสมมาตร
.
ค. y 5 2(x21)212 2
ของกราฟของสมการ y 5 22x 212x17
ง. y 5 2x2110x225
ข้อใดสรุปถูกต้อง
12. พิจารณากราฟของสมการต่อไปนี้
ก. ข้อ ก, ข, ค ถูกต้อง
ก. y 5 3x224x17 มีค่าต่ำ�สุดของ y คือ 5 23
✗ข. ข้อ ข, ค, ง ถูกต้อง
ข. y 5 223x22x 2 มี แ กนสมมาตรคื อ ค. ข้อ ก, ข, ง ถูกต้อง
4x 5 23 ง. ข้อ ก, ค, ง ถูกต้อง
2
1 ⎛ x − 7⎞ + 1
ค. y 5 2 2 ⎜⎝ 2⎟⎠ 8 กราฟตัดแกน Y 15. กำ�หนดฟังก์ชันกำ�ลังสอง y 5 2(x2h)21k
ที่จุด (0, 26) เมื่อ h  0 ถ้าค่าสูงสุดของ y เป็น 7 และกราฟ
ง. y 5 29x2112x24 สัมผัสแกน X ที่จุด ผ่านจุด (4.5, 6) แล้วแกนสมมาตรของฟังก์ชนั
⎛2 ⎞ กำ�ลังสองนี้คือสมการในข้อใด
⎜ , 0⎟
⎝3 ⎠
ข้อใดสรุปถูกต้อง ก. x 5 1.5 ข. x 5 2.5
ก. มีข้อถูกต้องเพียงข้อเดียว ✗ค. x 5 3.5 ง. x 5 4.5
2
16. จุดต่ำ�สุดจากกราฟของสมการ y 5 2(x13)
ข. มีข้อถูกต้องสองข้อ
ค. มีข้อถูกต้องสามข้อ กับ y 5 2x2112x117 อยู่ห่างกันเป็นระยะ
เท่าไร
✗ง. ถูกต้องทั้งสี่ข้อ
2
13. กราฟของสมการ y 5 214x2x มีเส้นตรงใด
ก. 1 หน่วย
✗
เป็นแกนสมมาตร ข. 2 หน่วย
ก. x 5 1 ค. 3 หน่วย
✗ข. x 5 2
ค. x 5 3 ง. x 5 4 ง. 4 หน่วย
122
หนวยการเรียนรูที่ 4 ฟงกชันกําลังสอง
2
17. กราฟของสมการ y 5 −2⎛⎜⎝ x − 52⎞⎟⎠ +8 มี 19. สมการใดมีกราฟที่มีจุดต่ำาสุด
เส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร ก. y1x 5 62x2
ก. x 5 22 ข. x 5 2 52 ข. y 5 252x2
ค. x 5 52 ง. x 5 8 ✗ค. y124x 5 3x2121
✗
ง. y26x 5 52x2
18. โยนลู ก บอลขึ้ น ไปในอากาศ โดยความ 2
20. กราฟของสมการ y 5 x 16x15 มีจุดต่ำาสุด
สัมพันธ์ระหว่างระยะทางที่ลูกบอลอยู่ห่าง ที่จุด (a, b) แล้ว a1b เท่ากับเท่าไร
จากพืน้ ดิน s เมตร หลังจากโยนขึน้ ไป t วินาที ✗ก. 27 ข. 5
กำาหนดด้วยสมการ s 5 39.2t24.9t2 ระยะทาง ค. 6 ง. 7
ที่ลูกบอลขึ้นไปได้สูงสุดเท่ากับกี่เมตร
ก. 75.5 เมตร ข. 76.6 เมตร
ค. 77.3 เมตร ✗ง. 78.4 เมตร
123
ย นร้
ี่ 3
สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
1. สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
1. สมการใดต่อไปนี้เป็นสมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
ก. y 5 x223x12 ข. x223x12 5 0 ค. 100x229 5 0
ง. y2 5 x2 จ. x21 12 5 0 ฉ. x2 5 25
x
ข, ค และ ฉ
ตอบ .............................................................................................................................................
2. จงเขียนค่า a, b, และ c ของสมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียวต่อไปนี้
ข้อ สมการกำ�ลังสอง a b c
2
(1) 3x 22x15 5 0 3
.......... ..........
22 5
..........
2
(2) x 17x23 5 0 1
.......... 7
.......... ..........
23
2
(3) 2x 17 5 0 2
.......... 0
.......... 7
..........
2
(4) 4x 29x 5 0 4
.......... ..........
29 0
..........
2
(5) 3x 5 12x 3
.......... 1
.......... ..........
21
2
(6) x 5 0.25 1
.......... 0
.......... ..........
20.25
2
(7) 2x 2x 5 3x18 2
.......... ..........
24 ..........
28
2
(8) 423x17x 5 0 7
.......... ..........
23 4
..........
2
(9) 523x 5 0 ..........
23 0
.......... 5
..........
2
(10) x 1x11 5 0 1
.......... 1
.......... 1
..........
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
ค่า ที่กำ�หนดให้ในวงเล็บเป็นคำ�ตอบของสมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียวหรือไม่
3. x
2
(1) x 12x11 5 0 (x 5 21)
เมื่อแทน x ด้วย 21 ที่ข้างซ้ายของสมการ x212x11 5 0 จะได้

2 2
x 12x11 5 (21) 12(21)11
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 12211
ซึ่งเท่ากับข้างขวาของสมการ
..........................................................................................................................................................
5 0
นั่นคือ เมื่อแทน x ด้วย 21 จะทำ�ให้สมการเป็นจริง

..........................................................................................................................................................
ดังนั้น 21 เป็นคำ�ตอบของสมการ x212x11 5 0

..........................................................................................................................................................
2
(2) x 212x135 5 0 (x 5 27)

2 2
x 212x135 5 (27) 212(27)135
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 49184135
ซึ่งไม่เท่ากับข้างขวาของสมการ
..........................................................................................................................................................
5 168
นั่นคือ เมื่อแทน x ด้วย 27 จะทำ�ให้สมการเป็นเท็จ

..........................................................................................................................................................
ดังนั้น 27 ไม่เป็นคำ�ตอบของสมการ x2212x135 5 0

..........................................................................................................................................................
2 ⎛ 1⎞
(3) 15x 24x 5 3 ⎜⎝ x = − ⎟⎠
3
1 2
วิธีทำ� เมื่อแทน ด้วย x ที่ข้างซ้ายของสมการ 15x 24x 5 3 จะได้
��
2
3 2
2 ⎛ 1⎞ ⎛ 1⎞
15x 24x 5 15 ⎜ − ⎟ 24 ⎜ − ⎟
..........................................................................................................................................................
⎝ 3⎠ ⎝ 3⎠
5 4

..........................................................................................................................................................
5 1
3 3
..........................................................................................................................................................
5 3
นั่นคือ เมื่อแทน x ด้วย 2 13 จะทำ�ให้สมการเป็นจริง

..........................................................................................................................................................
ดังนั้น 2 13 เป็นคำ�ตอบของสมการ 15x224x 5 3

..........................................................................................................................................................
2
(4) 2x 27x 5 0 (x 5 24)
เมื่อแทน x ด้วย 24 ที่ข้างซ้ายของสมการ 2x227x 5 0 จะได้

2 2
2x 27x 5 2(24) 27(24)
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 32128
..........................................................................................................................................................
5 60

..........................................................................................................................................................
ดังนั้น 24 ไม่เป็นคำ�ตอบของสมการ 2x227x 5 0

..........................................................................................................................................................
125
2
(5) x 1x11 5 0 (x 5 21)

2 2
x 1x11 5 (21) 1(21)11
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 12111
..........................................................................................................................................................
5 1

..........................................................................................................................................................
ดังนั้น 21 ไม่เป็นคำ�ตอบของสมการ x21x11 5 0

..........................................................................................................................................................
2
(6) 3x 25x 5 0 (x 5 0)
เมื่อแทน x ด้วย 0 ที่ข้างซ้ายของสมการ 3x225x 5 0 จะได้

2 2
3x 25x 5 3(0) 25(0)
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 020
..........................................................................................................................................................
5 0

..........................................................................................................................................................
ดังนั้น 0 เป็นคำ�ตอบของสมการ 3x225x 5 0

..........................................................................................................................................................
2
(7) x 27x16 5 0 (x 5 6)

2 2
x 27x16 5 6 27(6)16
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 3624216
..........................................................................................................................................................
5 0

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
2
(8) x 112x135 5 0 (x 5 27)

2 2
x 112x135 5 (27) 112(27)135
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 49284135
..........................................................................................................................................................
5 0

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
126
2 ⎛ 6⎞
(9) 25x 236 5 0 ⎜⎝ x = ⎟⎠
5
6 2
วิธีทำ� เมื่อแทน ด้วย x ที่ข้างซ้ายของสมการ 25x 236 5 0 จะได้
��
5 2
2 ⎛ 6⎞
25x 25
..........................................................................................................................................................
236 5 ⎜⎝ ⎟⎠ 236
5

..........................................................................................................................................................
5 36236
..........................................................................................................................................................
5 0

..........................................................................................................................................................
ดังนั้น 56 เป็นคำ�ตอบของสมการ 25x2236 5 0

..........................................................................................................................................................
2. การแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
โดยวิธีแยกตัวประกอบ
1. จงแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียวต่อไปนี้โดยวิธีแยกตัวประกอบ
2
(1) x 28x 5 0
จากสมการ x228x 5 0
เนื่องจาก x228x 5 x(x28)
...........................................................................................................................................................
จะได้ x(x28) 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 0 หรือ x28 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 8
...........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 28x 5 0 คือ และ 0 8
...........................................................................................................................................................
2
(2) x 12x11 5 0
จากสมการ x 212x11 5 0
เนื่องจาก x 212x11 5 (x11)2
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x11)2 5 0
...........................................................................................................................................................
x11 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 21
...........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 12x11 5 0 คือ
...........................................................................................................................................................
21
127
2
(3) x 17x110 5 0
จากสมการ x217x110 5 0
เนื่องจาก x217x110 5 (x15)(x12)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x15)(x12) 5 0
...........................................................................................................................................................
x15 5 0 หรือ x12 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 25 หรือ x 5 22
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x217x110 5 0 คือ 25 และ 22
...........................................................................................................................................................
2
(4) x 27x112 5 0
เนื่องจาก x227x112 5 (x24)(x23)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x24)(x23) 5 0
...........................................................................................................................................................
x24 5 0 หรือ x23 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 4 หรือ x 5 3
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
(5) x 25x14 5 0
เนื่องจาก x225x14 5 (x24)(x21)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x24)(x21) 5 0
...........................................................................................................................................................
x24 5 0 หรือ x21 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 4 หรือ x 5 1
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
(6) x 2x212 5 0
เนื่องจาก x22x212 5 (x24)(x13)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x24)(x13) 5 0
...........................................................................................................................................................
x24 5 0 หรือ x13 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 4 หรือ x 5 23
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
128
2
(7) x 210x224 5 0
จากสมการ x 2210x224 5 0
เนื่องจาก x 2210x224 5 (x212)(x12)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x212)(x12) 5 0
...........................................................................................................................................................
x212 5 0 หรือ x12 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 12 หรือ x 5 22
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 2210x224 5 0 คือ 22 และ 12
...........................................................................................................................................................
2
(8) x 13x 5 0
...........................................................................................................................................................
จะได้ x(x13) 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 0 หรือ x13 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 23
...........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 13x 5 0 คือ และ 0
...........................................................................................................................................................
23
2
(9) x 1x 5 0
2
เนื่องจาก x 1x 5 x(x11)
...........................................................................................................................................................
จะได้ x(x11) 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 0 หรือ x11 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 21
...........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 1x 5 0 คือ และ 0
...........................................................................................................................................................
21
2
(10) x 2x 5 0
2
เนื่องจาก x 2x 5 x(x21)
...........................................................................................................................................................
จะได้ x(x21) 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 0 หรือ x21 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 1
...........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 2x 5 0 คือ และ 0 1
...........................................................................................................................................................
129
2
(11) x 5 22x
2
จากสมการ x 5 22x
จัดรูปสมการใหม่ได้เป็น x212x 5 0
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
จะได้ x(x12) 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 0 หรือ x12 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 22
...........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 5 22x คือ และ 0
...........................................................................................................................................................
22
2
(12) 3x 27x220 5 0
2
จากสมการ 3x 27x220 5 0
เนื่องจาก 3x227x220 5 (3x15)(x24)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (3x15)(x24) 5 0
...........................................................................................................................................................
3x15 5 0 หรือ x24 5 0
...........................................................................................................................................................
3x 5 25 หรือ x 5 4
...........................................................................................................................................................
5
x
...........................................................................................................................................................
5 2
3
2 5
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 3x 27x220 5 0 คือ
2
3
และ 4
...........................................................................................................................................................
2
(13) 6x 27x220 5 0
2
เนื่องจาก 6x227x220 5 (3x14)(2x25)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (3x14)(2x25) 5 0
...........................................................................................................................................................
3x14 5 0 หรือ 2x25 5 0
...........................................................................................................................................................
3x 5 24 หรือ 2x 5 5
...........................................................................................................................................................
4 5
x 5 2 หรือ x 5
...........................................................................................................................................................
5 2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 6x 27x220 5 0 คือ 2 5 และ 52
2 4
...........................................................................................................................................................
2
(14) 2x 27x29 5 0
2
เนื่องจาก 2x227x29 5 (2x29)(x11)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (2x29)(x11) 5 0
...........................................................................................................................................................
2x29 5 0 หรือ x11 5 0
...........................................................................................................................................................
2x 5 9 หรือ x 5 21
...........................................................................................................................................................
9
x 5
...........................................................................................................................................................
2
2 9
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 2x 27x29 5 0 คือ และ
...........................................................................................................................................................
21
2
130
2
(15) 3x 111x220 5 0
2
เนื่องจาก 3x2111x220 5 (3x24)(x15)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (3x24)(x15) 5 0
...........................................................................................................................................................
3x24 5 0 หรือ x15 5 0
...........................................................................................................................................................
3x 5 4 หรือ x 5 25
...........................................................................................................................................................
4
x 5
...........................................................................................................................................................
3
2 4
...........................................................................................................................................................
25
3
2
(16) 2x 2x26 5 0
2
เนื่องจาก 2x22x26 5 (2x13)(x22)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (2x13)(x22) 5 0
...........................................................................................................................................................
2x13 5 0 หรือ x22 5 0
...........................................................................................................................................................
2x 5 23 หรือ x 5 2
...........................................................................................................................................................
3
x 5 2
...........................................................................................................................................................
2
2 3
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 2x 2x26 5 0 คือ 2
2
และ 2
...........................................................................................................................................................
2
(17) 3(x15) 26(x15) 5 0
จากสมการ 3(x15)226(x15) 5 0
เนื่องจาก 3(x15)226(x15) 5 3(x15)(x1522)
...........................................................................................................................................................
5 3(x15)(x13)
...........................................................................................................................................................
จะได้ 3(x15)(x13) 5 0
...........................................................................................................................................................
(x15)(x13) 5 0
...........................................................................................................................................................
x15 5 0 หรือ x13 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 25 หรือ x 5 23
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 3(x15)226(x15) 5 0 คือ 25 และ 23
...........................................................................................................................................................
131
2
(18) 6(x24) 25(x24)26 5 0
จากสมการ 6(x24)225(x24)26 5 0
เนื่องจาก 6(x24)225(x24)26 5 [3(x24)12][2(x24)23]
...........................................................................................................................................................
5 (3x21212)(2x2823)
...........................................................................................................................................................
5 (3x210)(2x211)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (3x210)(2x211) 5 0
...........................................................................................................................................................
3x210 5 0 หรือ 2x211 5 0
...........................................................................................................................................................
3x 5 10 หรือ 2x 5 11
...........................................................................................................................................................
10 11
x หรือ x 5
...........................................................................................................................................................
5
3 2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 6(x24)225(x24)26 5 0 คือ 103 และ 112
...........................................................................................................................................................
2
(19) 4(3x25) 1(3x25)25 5 0
จากสมการ 4(3x25)21(3x25)25 5 0
เนื่องจาก 4(3x25)21(3x25)25 5 [4(3x25)15][(3x25)21]
...........................................................................................................................................................
5 (12x22015)(3x2521)
...........................................................................................................................................................
5 (12x215)(3x26)
...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................
5 9(4x25)(x22)
จะได้ 9(4x25)(x22) 5 0
...........................................................................................................................................................
(4x25)(x22) 5 0
...........................................................................................................................................................
4x25 5 0 หรือ x22 5 0
...........................................................................................................................................................
4x 5 5 หรือ x 5 2
...........................................................................................................................................................
5
x 5 หรือ
...........................................................................................................................................................
4
2 5
ดั ง นั น
้ คำ � ตอบของสมการ 4(3x25) 0 คือ และ 2
...........................................................................................................................................................
1(3x25)25 5
4
2
(20) 4x 249 5 0
2
จากสมการ 4x 249 5 0
2
เนื่องจาก 4x 249 5 (2x17)(2x27)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (2x17)(2x27) 5 0
...........................................................................................................................................................
2x17 5 0 หรือ 2x27 5 0
...........................................................................................................................................................
2x 5 27 หรือ 2x 5 7
...........................................................................................................................................................
7 7
x 5 2 หรือ 2x 5
...........................................................................................................................................................
2 2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 4x2249 5 0 คือ 2 72 และ 72
...........................................................................................................................................................
132
2
(21) 25x 2125 5 0
วิธีทำ� จากสมการ 25x22125 5 0

��
2 2
เนื่องจาก 25x 2125 5 25(x 25)
...........................................................................................................................................................
2 2
5 25(x 2 ( 5 ) )
...........................................................................................................................................................
5 25(x1 5 )(x2 5 )
...........................................................................................................................................................
จะได้ 25(x1 5 )(x2 5 ) 5 0
...........................................................................................................................................................
(x1 5 )(x2 5 ) 5 0
...........................................................................................................................................................
x1 5 5 0 หรือ x2 5 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 2 5 หรือ x 5 5
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 25x22125 5 0 คือ 2 5 และ 5
...........................................................................................................................................................
2 2
(22) 49(x15) 225(x24) 5 0
จากสมการ 49(x15)2225(x24)2 5 0
เนื่องจาก 49(x15)2225(x24)2 5 [7(x15)]22[5(x24)]2
...........................................................................................................................................................
5 [7(x15)15(x24)][7(x15)25(x24)]
...........................................................................................................................................................
5 (7x13515x220)(7x13525x120)
...........................................................................................................................................................
5 (12x115)(2x155)
...........................................................................................................................................................
5 3(4x15)(2x155)
...........................................................................................................................................................
จะได้ 3(4x15)(2x155) 5 0
...........................................................................................................................................................
(4x15)(2x155) 5 0
...........................................................................................................................................................
4x15 5 0 หรือ 2x155 5 0
...........................................................................................................................................................
4x 5 25 หรือ 2x 5 255
...........................................................................................................................................................
5 55
x 5 2 หรือ x 5 2
...........................................................................................................................................................
4 2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 49(x15) 225(x24) 5 0 คือ 2 2 และ 2 54 2 2 55
...........................................................................................................................................................
2
(23) (x22) 22(x22) 5 0
จากสมการ (x22)222(x22) 5 0
2
เนื่องจาก (x22) 22(x22) 5 (x22)[(x22)22]
...........................................................................................................................................................
5 (x22)(x24)
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x22)(x24) 5 0
...........................................................................................................................................................
x22 5 0 หรือ x24 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 2 หรือ x 5 4
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (x22)222(x22) 5 0 คือ 2 และ 4
...........................................................................................................................................................
133
(24) x(5x24) 5 x(3x18)
จากสมการ x(5x24) 5 x(3x18)

จัดรูปสมการใหม่ได้เป็น 5x224x 5 3x218x
...........................................................................................................................................................
2
2x 212x 5 0
...........................................................................................................................................................
2
เนื่องจาก 2x 212x 5 2x(x26)
...........................................................................................................................................................
จะได้ 2x(x26) 5 0
...........................................................................................................................................................
x(x26) 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 0 หรือ x26 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 6
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x(5x24) 5 x(3x18) คือ และ 0 6
...........................................................................................................................................................
(25) (x22)(x14) 5 2x
จากสมการ (x22)(x14) 5 2x
จัดรูปสมการใหม่ได้เป็น x 212x28 5 2x
...........................................................................................................................................................
2
x 28 5 0
...........................................................................................................................................................
2 2 2
เนื่องจาก x 28 5 x 2(2 2 )
...........................................................................................................................................................
5 (x12 2 )(x22 2 )
...........................................................................................................................................................
จะได้ (x12 2 )(x22 2 ) 5 0
...........................................................................................................................................................
x12 2 5 0 หรือ x22 2 5 0
...........................................................................................................................................................
x 5 22 2 หรือ x 5 2 2
...........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (x22)(x14) 5 2x คือ 22 2 และ 2 2
...........................................................................................................................................................
2. จงหาค่า m ที่ทำ�ให้ 0 เป็นคำ�ตอบหนึ่งของสมการ

2 2
8x 16mx1m 24m13 5 0
แทนค่า x 5 0 ลงในสมการ 8x216mx1m224m13 5 0

จะได้ 8(0)216m(0)1m224m13 5 0
.................................................................................................................................................................
2
m 24m13 5 0
.................................................................................................................................................................
2
เนื่องจาก m 24m13 5 (m23)(m21)
.................................................................................................................................................................
จะได้ (m23)(m21) 5 0
.................................................................................................................................................................
m23 5 0 หรือ m21 5 0
.................................................................................................................................................................
m 5 3 หรือ m 5 1
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น ค่า m ท่ี่ทำ�ให้ 0 เป็นคำ�ตอบหนึ่งของสมการ 8x216mx1m224m13 5 0
.................................................................................................................................................................
คือ 1 และ 3
.................................................................................................................................................................
134
โดยวิธีรากที่สอง
จงแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียวต่อไปนี้โดยวิธีรากที่สอง
2
1. x 5 121
2
x 5 121
x 5  ± 121
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
5 11
จะได้ x 5 11 หรือ x 5 211

.................................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x2 5 121 คือ 211 และ 11
.................................................................................................................................................................
2
2. x 5 200
2
x 5 200
x 5  200
.................................................................................................................................................................
5  100 2
.................................................................................................................................................................

5 10 2
.................................................................................................................................................................
จะได้ x 5 10 2 หรือ x 5 210 2
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x2 5 200 คือ 210 2 และ 10 2
.................................................................................................................................................................
2
3. 8x 5 25
2
8x 5 25
2 25
x 5
.................................................................................................................................................................
8
25
x 5 ±
.................................................................................................................................................................
8
5
5 ±
.................................................................................................................................................................
2 2
5 2

.................................................................................................................................................................
5 ±
4
5 2 5 2
จะได้ x 5 ±
4
หรือ x 5 2
.................................................................................................................................................................
4
2 5 2 5 2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 8x 5 25 คือ และ
.................................................................................................................................................................
2
4
±
4
135
2
4. (x 2 4) 5 7
2
(x24) 5 7
x24 5  7
.................................................................................................................................................................
x 5 4 7
.................................................................................................................................................................

จะได้ x 5 41 7 หรือ x 5 42 7
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (x24)2 5 7 คือ 42 7 และ 41 7
.................................................................................................................................................................
2
5. (5x23) 5 0
2
(5x23) 5 0
5x23 5 0
.................................................................................................................................................................
5x 5 3
.................................................................................................................................................................

3
จะได้ x 5
.................................................................................................................................................................
5
2 3
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (5x23) 5 0 คือ
.................................................................................................................................................................
5
2
6. (2x21) 5 5
2
(2x21) 5 5
2x21 5  5
.................................................................................................................................................................
2x 5 1 5
.................................................................................................................................................................

1± 5
x 5
.................................................................................................................................................................

2
1+ 5 1− 5
จะได้ x 5
2
หรือ x 5
.................................................................................................................................................................
2
2 1− 5 1+ 5
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (2x21) 5 5 คือ และ
.................................................................................................................................................................
2

2
2
7. (x16) 28 5 0
(x16)228 5 0
2
(x16) 5 8
.................................................................................................................................................................
x16 5  8
.................................................................................................................................................................

x16 5  4 2
.................................................................................................................................................................

x16 5  2 2
.................................................................................................................................................................
x 5 26 2 2
.................................................................................................................................................................
จะได้ x 5 26 12 2 หรือ x 5 26 22 2
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (x16)228 5 0 คือ 26 22 2 และ 26 12 2

.................................................................................................................................................................
136
2
8. (5x22) 5 0
2
(5x22) 5 0
5x22 5 0
.................................................................................................................................................................
5x 5 2
.................................................................................................................................................................

2
จะได้ x 5
.................................................................................................................................................................
5
2 2
.................................................................................................................................................................
5
2
9. (x15) 5 12
2
(x15) 5 12
x15 5  12
.................................................................................................................................................................
x15 5  4 3
.................................................................................................................................................................

x15 5 2 3
.................................................................................................................................................................

x 5 252 3
.................................................................................................................................................................

จะได้ x 5 2512 3 หรือ x 5 2522 3

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
2
10. 100x 211 5 0
2
100x 211 5 0
2
100x 5 11
.................................................................................................................................................................
2 11
x 5
.................................................................................................................................................................

100
11
x 5 
.................................................................................................................................................................

100
11
x 5 
.................................................................................................................................................................

10
11 11
จะได้ x 5
10
หรือ x 5 2
.................................................................................................................................................................
10
2 11 11
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 100x 211 5 0 คือ และ
.................................................................................................................................................................
2
10 10
2
11. (2x23) 21 5 0
(2x23)221 5 0
2
(2x23) 5 1
.................................................................................................................................................................
2x23 5  1
.................................................................................................................................................................

2x21 5 1
.................................................................................................................................................................

2x 5 11
.................................................................................................................................................................

1±1
x 5
.................................................................................................................................................................
2
จะได้ x 5 1 หรือ x 5 0
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (2x23)221 5 0 คือ 0 และ 1
.................................................................................................................................................................
137
2
12. (x27) 5 18
2
(x27) 5 18
x27 5  18
.................................................................................................................................................................
x27 5  9 2
.................................................................................................................................................................
x27 5 3 2
.................................................................................................................................................................
x 5 73 2
.................................................................................................................................................................

จะได้ x 5 713 2 หรือ x 5 723 2
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
2
13. 9x 220 5 0
2
9x 220 5 0
2
9x 5 20
.................................................................................................................................................................
2 20
x 5
.................................................................................................................................................................
9
x 5  20
.................................................................................................................................................................
9
2 5
x 5 
.................................................................................................................................................................

3
2 5 2 5
จะได้ หรือ
x 5
3
x 5 2
.................................................................................................................................................................
3
2 2 5 2 5
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 9x 220 5 0 คือ และ
.................................................................................................................................................................
2
3 3
2
14. (2x15) 5 0
2
(2x15) 5 0
2x15 5 0
.................................................................................................................................................................
2x 5 25
.................................................................................................................................................................
5
จะได้ x 5 2
.................................................................................................................................................................

2
2 5
.................................................................................................................................................................
2
2
2
15. (7x21) 5 75
2
(7x21) 5 75
7x21 5  75
.................................................................................................................................................................
7x21 5  25 3
.................................................................................................................................................................
7x21 5 5 3
.................................................................................................................................................................
7x 5 15 3
.................................................................................................................................................................
1±5 3
x 5
.................................................................................................................................................................
7
1+5 3 1−5 3
จะได้ x 5
7
หรือ x 5
.................................................................................................................................................................
7
2 1−5 3 1+5 3
138
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ (7x21) 5 75 คือ และ
.................................................................................................................................................................
7 7
4.1 การแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
1. จงแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียวต่อไปนี้โดยวิธีทำ�เป็นกำ�ลังสองสมบูรณ์
2
(1) x 14x11 5 0
2
x 14x11 5 0
(x214x122)22211 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x 14x12 )2411 5 0
..........................................................................................................................................................
2
(x12) 23 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x12) 2( 3) 5 0
..........................................................................................................................................................
(x121 3 )(x122 3 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
x121 3 5 0 หรือ x122 3 5 0
..........................................................................................................................................................
x 5 222 3 หรือ x 5 221 3
..........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x214x11 5 0 คือ 222 3 และ 221 3
..........................................................................................................................................................
2
(2) x 28x14 5 0
2
x 28x14 5 0
(x228x142)24214 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x 28x14 )21614 5 0
..........................................................................................................................................................
2
(x24) 212 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x24) 2 (2 3) 5 0
..........................................................................................................................................................
(x2412 3 )(x2422 3 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
x2412 3 5 0 หรือ x2422 3 5 0
..........................................................................................................................................................
x 5 422 3 หรือ x 5 412 3
..........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 28x14 5 0 คือ 422 3 และ 412 3
..........................................................................................................................................................
139
2
(3) x 212x17 5 0
2
x 212x17 5 0
(x2212x162)26217 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x 212x16 )23617 5 0
..........................................................................................................................................................
2
(x26) 229 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x26) 2( 29 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
(x261 29 )(x262 29 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
x261 29 5 0 หรือ x262 29 5 0
..........................................................................................................................................................
x 5 62 29 หรือ x 5 61 29
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
2
(4) x 1x23 5 0
2
x 1x23 5 0
⎤ ⎡ ⎞212⎛ ⎛ 1⎛2⎞12⎞ ⎡ ⎤ ⎛ 1 ⎞ 2
⎥ ⎢x⎟⎠x+x++ x +⎜ x⎟ ⎢ ⎥− ⎜ ⎟ −3 5 0
⎜+x+
..........................................................................................................................................................
⎦⎣ 2 ⎝ ⎜⎝ 2⎝ ⎟⎠2 ⎠ ⎣⎦ ⎝ 2⎠
⎤ ⎡ ⎞212⎛ ⎛ 1⎛2⎞12⎞ ⎡ ⎤ 1
⎥ ⎢x⎟x+x+ + x ⎜+⎜ ⎟x⎟ ⎢ ⎥− −3 5 0
⎜+x+
..........................................................................................................................................................
⎦ ⎣ ⎠ 2 ⎝ ⎝ 2⎝ ⎠2 ⎠ ⎣ ⎦ 4
2
⎛ 1 ⎞ 13
⎜⎝ x+ ⎟⎠ − 5 0
..........................................................................................................................................................
2 4
2 2
⎛ 1⎞ ⎛ 13 ⎞
x+ −
..........................................................................................................................................................
⎜⎝ ⎟
2 ⎠ ⎜⎝ 2 ⎟⎠
5 0
⎜ x+ 1 + 13 ⎟ ⎜ x+ 1 − 13 ⎟ 5 0
⎛ ⎞⎛ ⎞
..........................................................................................................................................................
⎝ 2 2 ⎠⎝ 2 2 ⎠
1 13 1 13
x1 1 5 0 หรือ
x1 2 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
1 13 1 13
x 5 2 2
2
หรือ
x 5 2 1
..........................................................................................................................................................
2 2 2
1+ 13 1− 13
x 5 2 หรือ x 5 2
..........................................................................................................................................................
2 2
2 1− 13 1+ 13
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 1x23 5 0 คือ และ
..........................................................................................................................................................
2
2
2
2
2
(5) x 12x21 5 0
2
วิธีทำ� x 12x21 5 0
��
(x212x112)21221 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x 12x11 )2121 5 0
..........................................................................................................................................................
2
(x11) 22 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x11) 2( 2 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
(x111 2 )(x112 2 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
x111 2 5 0 หรือ x112 2 5 0
..........................................................................................................................................................
x 5 212 2 หรือ x 5 211 2
..........................................................................................................................................................
2
140 ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 12x21 5 0 คือ 212 2 และ 211 2
..........................................................................................................................................................
2
(6) x 23x25 5 0
2
x 23x25 5 0
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛⎛132⎞⎞ 2⎤⎡ ⎛ 3⎞ 2

⎢⎥xx⎟⎠ −3x+
⎜ + x ⎜+ ⎟x ⎥⎢ − ⎜⎝ ⎟⎠ −5 5 0
+x+
2 ⎝ ⎝⎜⎝2 ⎠⎟⎠
..........................................................................................................................................................
⎣⎦ 2 ⎦⎣ 2
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛⎛132⎞⎞ ⎤⎡ 92
⎢⎥xx⎟⎠−3x+ ⎜ + x⎜+
+x+ ⎜ ⎟⎟x ⎥⎢ − −5 5 0
..........................................................................................................................................................
⎣⎦ 2 ⎝ ⎝⎝22⎠⎠ ⎦⎣ 4
2
⎛ 3⎞ 29
⎜⎝ x− ⎟⎠ − 5 0
..........................................................................................................................................................
2 4
2 2
⎛ 3⎞ ⎛ 29 ⎞
⎜⎝ x−
..........................................................................................................................................................
2⎠
⎟ − ⎜⎝
2 ⎠
⎟ 5 0
⎛ 3 29 ⎞ ⎛ 3 29 ⎞
⎜ x− + x− −
..........................................................................................................................................................
⎟ ⎜ ⎟ 5 0
⎝ 2 2 ⎠ ⎝ 2 2 ⎠
3 29 3 29
x2 1 5 0 หรือ x2 2 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
3 29 3 29
x 5 2 หรือ x 5 1
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
3− 29 3+ 29
x 5 หรือ x 5
..........................................................................................................................................................
2 2
2 3− 29 3+ 29
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 23x25 5 0 คือ และ
..........................................................................................................................................................
2 2
2
(7) x 22x27 5 0
2
x 22x27 5 0
(x 22x112)21227 5 0
2
..........................................................................................................................................................
2 2
(x 22x11 )2127 5 0
..........................................................................................................................................................
2
(x21) 28 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x21) 2(2 2 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
(x2112 2 )(x2122 2 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
x2112 2 5 0 หรือ x2122 2 5 0

..........................................................................................................................................................
x 5 122 2 หรือ x 5 112 2

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
141
2
(8) 4x 212x14 5 0
2
4x 212x14 5 0
2
x 23x11 5 0
..........................................................................................................................................................
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛ 132⎞ 2 ⎤⎡ ⎛ 3⎞ 2
⎜ + x ⎜+ ⎟x ⎥⎢ − ⎜ ⎟ +1 5 0
⎢⎥xx⎟⎠−3x+
..........................................................................................................................................................
+x+
⎣⎦ 2 ⎝ ⎝ 2 ⎠ ⎦⎣ ⎝ 2 ⎠
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛ 132⎞ 2 ⎤⎡ 9
⎜ + x ⎜+ ⎟x ⎥⎢ − +1 5 0
⎢⎥xx⎟⎠−3x+
..........................................................................................................................................................
+x+
⎣⎦ 2 ⎝ ⎝ 2 ⎠ ⎦⎣ 4
2
⎛ 3⎞ 5
⎜⎝ x− ⎟⎠ − 5 0
..........................................................................................................................................................
2 4
2 2
⎛ 3⎞ ⎛ 5⎞
⎜⎝ x−
..........................................................................................................................................................
2⎠
⎟ − ⎜⎝ ⎟⎠ 5 0
2
⎛ 3 5 ⎞ ⎛ 3 5⎞
⎜ x− + ⎟ ⎜⎝ x− − ⎟⎠ 5 0
..........................................................................................................................................................
⎝ 2 2⎠ 2 2
3 5 3 5
x2 1 5 0 หรือ x2 2 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
3 5 3 5
x 5 2 หรือ x 5 1
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
3− 5 3+ 5
x 5 หรือ
x 5
..........................................................................................................................................................
2 2
2 3− 5 3+ 5
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 4x 212x14 5 0 คือ 2
และ

..........................................................................................................................................................
2
2
(9) 5x 225x115 5 0
2
5x 225x115 5 0
2
x 25x13 5 0
..........................................................................................................................................................
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛ 152⎞ 2⎤⎡ ⎛ 5 ⎞ 2
⎢⎥xx⎟⎠−5x+⎜ + x ⎜+ ⎟x ⎥⎢ − ⎜ ⎟ +3 5 0
+x+
..........................................................................................................................................................
⎣⎦ 2 ⎝ ⎝ 2 ⎠ ⎦⎣ ⎝ 2 ⎠
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛ 152⎞ 2 ⎤⎡ 25
⎢⎥x x⎟⎠−5x+
⎜ + x ⎜+ ⎟x ⎥⎢ − +3 5 0
+x+
..........................................................................................................................................................
⎣⎦ 2 ⎝ ⎝ 2 ⎠ ⎦⎣ 4
2
⎛ 5 ⎞ 13 5 0
⎜⎝ x− ⎟⎠ −
..........................................................................................................................................................
2 4
2 2
⎛ 5⎞ ⎛ 13 ⎞
⎜⎝ x− ⎟⎠ − ⎜⎝
..........................................................................................................................................................
⎟ 5 0
2 2 ⎠
⎛ 5 13 ⎞ ⎛ 5 13 ⎞
⎜⎝ x− + ⎟ ⎜ x− − ⎟ 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2 ⎠⎝ 2 2 ⎠
5 13 5 13
x2 1 5 0 หรือ x2 2 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
5 13 5 13
x 5 2 หรือ
x 5 1
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
5− 13 5+ 13
x 5 หรือ x 5
..........................................................................................................................................................
2 2
2 5− 13 5+ 13
..........................................................................................................................................................
2 2
142
2
(10) 3x 215x26 5 0
2
3x 215x26 5 0
2
x 25x22 5 0
..........................................................................................................................................................
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛⎛152⎞⎞ 2⎤⎡ ⎛ 5 ⎞ 2
⎢⎥xx⎟⎠−5x+
⎜ + x ⎜+⎜ ⎟x⎟ ⎥⎢ − ⎜ ⎟ −2 5 0
+x+
..........................................................................................................................................................
⎣⎦ 2 ⎝ ⎝⎝22⎠⎠ ⎦⎣ ⎝ 2 ⎠
⎡⎤ 2⎞21 ⎛ ⎛ 152⎞ 2⎤⎡ 25
⎢⎥xx⎟⎠−5x+⎜ + x ⎜+ ⎟x ⎥⎢ −
+x+ −2 5 0
..........................................................................................................................................................
⎣⎦ 2 ⎝ ⎝ 2 ⎠ ⎦⎣ 4
2
⎛ 5⎞ 33
⎜⎝ x− ⎟⎠ − 5 0
..........................................................................................................................................................
2 4
2 2
⎛ 5⎞ ⎛ 33 ⎞
⎜⎝ x− ⎟⎠ − ⎜⎝
..........................................................................................................................................................
2 2 ⎠
⎟ 5 0
⎛ 5 33 ⎞ ⎛ 5 33 ⎞
⎜⎝ x− + ⎟⎠ ⎜⎝ x− 2 − 2 ⎟⎠ 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
5 33
x− + 5 0 x− 5 − 33 5 0
หรือ
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
5 33 5 33
x 5 − หรือ
x 5 +
..........................................................................................................................................................
2 2 2 2
5− 33 5+ 33
x 5 หรือ
x 5
..........................................................................................................................................................
2 2
2 5− 33 5+ 33
..........................................................................................................................................................
2 2
2
(11) 6x 224x212 5 0
2
6x 224x212 5 0
2
x 24x22 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2 2
(x 24x12 )22 22 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x 24x12 )2422 5 0
..........................................................................................................................................................
2
(x22) 26 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x22) 2( 6) 5 0
..........................................................................................................................................................
(x221 6 )(x222 6 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
x221 6 5 0 หรือ x222 6 5 0

..........................................................................................................................................................
x 5 22 6 หรือ x 5 21 6
..........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 6x 224x212 5 0 คือ 22 6 และ 21 6
..........................................................................................................................................................
143
2
(12) 10x 180x220 5 0
2
10x 180x220 5 0
2
x 18x22 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2 2
(x 18x14 )24 22 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x 18x14 )21622 5 0
..........................................................................................................................................................
2
(x14) 218 5 0
..........................................................................................................................................................
2 2
(x14) 2(3 2 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
(x1413 2 )(x1423 2 ) 5 0
..........................................................................................................................................................
x1413 2 5 0 หรือ x1423 2 5 0
..........................................................................................................................................................
x 5 2423 2 หรือ x 5 2413 2
..........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 10x 180x220 5 0 คือ 2423 2 และ 2413 2
..........................................................................................................................................................
4.2 การแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
โดยใช้สูตรของกำ�ลังสอง
1. จงแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียวต่อไปนี้โดยใช้สูตรของกำ�ลังสอง
2
(1) x 22x29 5 0
2
−b ± b −4ac
จากสู ต ร x
..........................................................................................................................................................
5
2a
เมื่อ a 5 1, b 5 22 และ c 5 29 จะได้

..........................................................................................................................................................
2
−(−2) ± (−2) − 4(1)(−9)
x 5
..........................................................................................................................................................
2(1)
2 ± 40

..........................................................................................................................................................
5
2
2 ± 2 10

..........................................................................................................................................................
5
2
5 1 ± 10
..........................................................................................................................................................
2
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ x 22x29 5 0 คือ 1 − 10 และ 1+ 10
..........................................................................................................................................................
144
2
(2) 15x 12x28 5 0
จากสมการ 15x212x28 5 0
2
−b ± b −4ac
จากสูตร x
..........................................................................................................................................................
5
2a
เมื่อ
a 5 15, b 5 2 และ c 5 28 จะได้
..........................................................................................................................................................
2
−2 ± 2 − 4(15)(−8)
x
..........................................................................................................................................................
5
2(15)
−2 ± 484
..........................................................................................................................................................
5
30
−2 ± 22

..........................................................................................................................................................
5
30
2 4
, 2
..........................................................................................................................................................
5
3 5
2 2 4
..........................................................................................................................................................
3
2
5
2
(3) 4x 112x19 5 0
2
−b ± b −4ac
..........................................................................................................................................................
5
2a
เมื่อ a 5 4, b 5 12 และ c 5 9 จะได้
..........................................................................................................................................................
2
−12 ± 12 − 4(4)(9)
x 5
..........................................................................................................................................................
2(4)
−12 ± 0

..........................................................................................................................................................
5
8
12

..........................................................................................................................................................
5 2
8
3
5 2
..........................................................................................................................................................
2
2 3
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 4x 112x19 5 0 คือ
..........................................................................................................................................................
2
2
2

(4) 2x 14x13 5 0
2
−b ± b −4ac
..........................................................................................................................................................
5
2a
..........................................................................................................................................................
2
− 4 ± 4 − 4(2)(3)
x 5
..........................................................................................................................................................
2(2)
−4± −8

..........................................................................................................................................................
5
4
เนื่องจาก −8 ไม่เป็นจำ�นวนจริง
..........................................................................................................................................................
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 2x214x13 5 0 ไม่มีคำ�ตอบที่เป็นจำ�นวนจริง

..........................................................................................................................................................
145
2
(5) 3x 110x13 5 0
2
−b ± b −4ac
..........................................................................................................................................................
5
2a

..........................................................................................................................................................
2
− 10 ± 10 − 4(3)(3)
x
..........................................................................................................................................................
5
2(3)
− 10 ± 64

..........................................................................................................................................................
5
6
− 10 ± 8

..........................................................................................................................................................
5
6
1
5 2 , 23
..........................................................................................................................................................
3
2 1
..........................................................................................................................................................
23 2
3
2
(6) 2x 23x24 5 0
2
−b ± b −4ac
จากสู ต ร x
..........................................................................................................................................................
5
2a
เมื่อ a 5 2, b 5 23 และ c 5 24 จะได้

..........................................................................................................................................................
2
− (−3) ± (−3) − 4(2)(−4)
x 5
..........................................................................................................................................................
2(2)
3 ± 41

..........................................................................................................................................................
5
4
2 3 − 41 3 + 41
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ 2x 5 0 คือ และ
..........................................................................................................................................................
23x24
4 4
2

(7) 6x 2x21 5 0
2
−b ± b −4ac
..........................................................................................................................................................
5
2a
เมื่อ a 5 6, b 5 21 และ c 5 21 จะได้
..........................................................................................................................................................
2
− (−1) ± (−1) − 4(6)(−1)
x 5
..........................................................................................................................................................
2(6)
1 ± 25

..........................................................................................................................................................
5
12
1±5

..........................................................................................................................................................
5
12
1 1
, 2
..........................................................................................................................................................
5
2 3
2 1 1
..........................................................................................................................................................
2
3 2
146
2
(8) 4x 13x22 5 0
2
−b ± b −4ac
..........................................................................................................................................................
5
2a

..........................................................................................................................................................
2
− 3 ± 3 − 4(4)(−2)
x
..........................................................................................................................................................
5
2(4)
− 3 ± 41

..........................................................................................................................................................
5
8
2 − 3 − 41 − 3 + 41
..........................................................................................................................................................
8 8
2
(9) 2x 25x13 5 0
2
−b ± b −4ac
..........................................................................................................................................................
5
2a

..........................................................................................................................................................
2
− (−5) ± (−5) − 4(2)(3)
x 5
..........................................................................................................................................................
2(2)
5± 1

..........................................................................................................................................................
5
4
5 ±1

..........................................................................................................................................................
5
4
3
5 , 1
..........................................................................................................................................................
2
2 3
ดังนั้น คำ�ตอบของสมการ คือ และ 2x 25x13 5 0 1
..........................................................................................................................................................
2
2. จงใช้ดิสคริมิแมนต์พิจารณาว่าสมการในแต่ละข้อมีกี่คำ�ตอบ
2
(1) 2x 16x11 5 0
เนื่องจาก b224ac 5 6224(2)(1)

5 3628
..........................................................................................................................................................
5 28 ( . 0)
..........................................................................................................................................................
ดังนั้น สมการนี้มีคำ�ตอบสองคำ�ตอบ
..........................................................................................................................................................
2

(2) 5x 16x18 5 0
เนื่องจาก b224ac 5 6224(5)(8)

5 362160
..........................................................................................................................................................
5 2124 ( , 0)
..........................................................................................................................................................
ดังนั้น สมการนี้ไม่มีคำ�ตอบที่เป็นจำ�นวนจริง
..........................................................................................................................................................
147
2
(3) 2x 12x12 5 0
เนื่องจาก b224ac 5 2224(2)(2)

5 4216
..........................................................................................................................................................
5 212 ( , 0)
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
2

(4) 6x 223x17 5 0
2 2
เนื่องจาก b 24ac 5 (223) 24(6)(7)
5 5292168
..........................................................................................................................................................
5 361 ( . 0)
..........................................................................................................................................................
ดังนั้น สมการนี้มีคำ�ตอบสองคำ�ตอบ
..........................................................................................................................................................
2
(5) 4x 2x12 5 0
2 2
เนื่องจาก b 24ac 5 (21) 24(4)(2)
5 1232
..........................................................................................................................................................
5 231 ( , 0)
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
2

(6) 16x 224x19 5 0
เนื่องจาก b224ac 5 (224)224(16)(9)

5 5762576
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 0
ดังนั้น สมการนี้มีคำ�ตอบหนึ่งคำ�ตอบ
..........................................................................................................................................................
2
(7) 5x 2x111 5 0
เนื่องจาก b224ac 5 (21)224(5)(11)

5 12220
..........................................................................................................................................................
5 2219 ( , 0)
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
2
(8) 3x 22 3x11 5 0
เนื่องจาก b224ac 5 (−2 3)2 24(3)(1)

5 12212
..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................
5 0
ดังนั้น สมการนี้มีคำ�ตอบหนึ่งคำ�ตอบ
..........................................................................................................................................................
148
5. การนำ�ความรู้เกี่ยวกับ
การแก้สมการกำ�ลังสองตัวแปรเดียว
ไปใช้ในการแก้ปัญหา
จำ�นวนบวกสองจำ�นวนเรียงกันคูณกันได้ 156 จงหาจำ�นวนทั้งสองนั้น
1.
ให้ x แทนจำ�นวนบวกจำ�นวนแรก

จะได้จำ�นวนบวกถัดไปที่เรียงกันคือ x11
.................................................................................................................................................................
ผลคูณของจำ�นวนบวกทั้งสองเท่ากับ 156
.................................................................................................................................................................
เขียนสมการได้ดังนี้ x(x11) 5 156
.................................................................................................................................................................
2
x 1x 5 156
.................................................................................................................................................................
2
x 1x2156 5 0
.................................................................................................................................................................
(x212)(x113) 5 0
.................................................................................................................................................................
x
.................................................................................................................................................................
5 12, 213
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนจำ�นวนบวก x
.................................................................................................................................................................
213
จะได้จำ�นวนบวกถัดไปที่เรียงกันเท่ากับ 1211 5 13
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จำ�นวนทั้งสองคือ 12 และ 13
.................................................................................................................................................................
2. จำ�นวนคู่บวกสองจำ�นวนเรียงกันคูณกันได้ 224 จงหาจำ�นวนทั้งสองนั้น

ให้ x แทนจำ�นวนคู่บวกจำ�นวนแรก
จะได้จำ�นวนคู่บวกถัดไปที่เรียงกันคือ x12
.................................................................................................................................................................
ผลคูณของจำ�นวนคู่บวกทั้งสองเท่ากับ 224
.................................................................................................................................................................
เขียนสมการได้ดังนี้ x(x12) 5 224
.................................................................................................................................................................
2
x 12x 5 224
.................................................................................................................................................................
2
x 12x2224 5 0
.................................................................................................................................................................
(x116)(x214) 5 0
.................................................................................................................................................................
x 5 216, 14
.................................................................................................................................................................
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนจำ�นวนคู่บวก
x
.................................................................................................................................................................
216
จะได้จำ�นวนคู่บวกถัดไปที่เรียงกันเท่ากับ 1412 5 16
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จำ�นวนคู่บวกทั้งสองคือ 14 และ 16
.................................................................................................................................................................
149
สามเท่าของจำ�นวนจำ�นวนหนึ่งบวกกับสองในห้าของส่วนกลับของจำ�นวนจำ�นวนนั้น เมื่อคูณด้วย
3.
10 จะได้ผลลัพธ์เท่ากับ 62 จงหาจำ�นวนนั้น
ให้ x แทนจำ�นวนนั้น

สามเท่าของจำ�นวนจำ�นวนหนึ่งบวกกับสองในห้าของส่วนกลับของจำ�นวนนั้น
.................................................................................................................................................................
เมื่อคูณด้วย 10 จะได้ผลลัพธ์เท่ากับ 62
.................................................................................................................................................................
เขียนสมการได้ดังนี้ ⎛⎜⎝ 3x+ 5x2 ⎞⎟⎠ 10 5 62

.................................................................................................................................................................
4
30x+ 5 62
.................................................................................................................................................................
x
นำ � x มาคู ณ ทั ง
้ สองข้ า งของสมการ ;
.................................................................................................................................................................
2
30x 14 5 62x
.................................................................................................................................................................
2
30x 262x14 5 0
.................................................................................................................................................................
นำ� มาหารทั้งสองข้างของสมการ
2 ;
.................................................................................................................................................................
2
15x 231x12 5 0
.................................................................................................................................................................
(15x21)(x22) 5 0
.................................................................................................................................................................
1

x , 2
.................................................................................................................................................................
5
15
1
ดังนั้น จำ�นวนนั้นคือ หรือ 2
.................................................................................................................................................................
15
4. รูปสามเหลีย ่ มมุมฉากรูปหนึง่ มีดา้ นตรงข้ามมุมฉากยาว 25 เซนติเมตร ความยาวด้านประกอบมุมฉาก
ต่างกัน 17 เซนติเมตร จงหาพื้นที่ของรูปสามเหลี่ยมมุมฉากรูปนี้
ให้ด้านประกอบมุมฉากทั้งสองยาว x และ x117 เซนติเมตร
รูปสามเหลี่ยมมุมฉากรูปนี้มีด้านตรงข้ามมุมฉากยาว 25 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสจะได้ 252 5 x21(x117)2
.................................................................................................................................................................
2 2
625 5 x 1x 134x1289
.................................................................................................................................................................
2
0
.................................................................................................................................................................
5 2x 134x2336
นำ� มาหารทั้งสองข้างของสมการ
2 ;
.................................................................................................................................................................
2
0 5 x 117x2168
.................................................................................................................................................................
(x124)(x27) 5 0
.................................................................................................................................................................
x 5 224, 7
.................................................................................................................................................................
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนความยาว
x
.................................................................................................................................................................
224
จะได้วา่ ด้านประกอบมุมฉากของรูปสามเหลีย่ มมุมฉากนีย้ าว 7 และ 24 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น พื้นที่ของรูปสามเหลี่ยมมุมฉากนี้เท่ากับ 12 37324 5 84 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
150
รู ป สี่ เ หลี่ ย มผื น ผ้ า รู ป หนึ่ ง มี ด้ า นยาวยาวกว่ า สองเท่ า ของด้ า นกว้ า งอยู่ 3 เมตร มี พื้ น ที่ 54
5.
ตารางเมตร จงหาความยาวเส้นรอบรูปของรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ารูปนี้
ให้ x แทนความยาวของด้านกว้าง (เมตร)

จะได้ว่าด้านยาวยาว 2x13 เมตร
.................................................................................................................................................................
พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าเท่ากับ 54 ตารางเมตร
.................................................................................................................................................................
เขียนสมการได้ดังนี้ x(2x13) 5 54
.................................................................................................................................................................
2
2x 13x 5 54
.................................................................................................................................................................
2
2x 13x254 5 0
.................................................................................................................................................................
(2x29)(x16) 5 0
.................................................................................................................................................................
9
x 5 , 26
.................................................................................................................................................................
2
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนความยาว x
.................................................................................................................................................................
26
จะได้ว่า รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้านี้กว้าง 92 เมตร

.................................................................................................................................................................
และยาว 2 ⎛⎜⎝ 92⎞⎟⎠ 13 5 12 เมตร

.................................................................................................................................................................

ดังนั้น ความยาวรอบรูปของรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้านี้เท่ากับ 2 ⎛⎜⎝ 29 +12⎞⎟⎠ 5 33 เมตร
.................................................................................................................................................................
6. รู ป สี่ เ หลี่ ย มขนมเปี ย กปู น รู ป หนึ่ ง มี เ ส้ น ทแยงมุ ม เส้ น หนึ่ ง ยาวกว่ า เส้ น ทแยงมุ ม อี ก เส้ น หนึ่ ง อยู่
3 เซนติ เ มตร รู ป สี่ เ หลี่ ย มรู ป นี้ มี พื้ น ที่ 135 ตารางเซนติ เ มตร จงหาความยาวของเส้ น ทแยงมุ ม
ทั้งสองเส้นของรูปสี่เหลี่ยมรูปนี้
ให้เส้นทแยงมุมเส้นที่สั้นกว่ายาว x เซนติเมตร
เส้นทแยงมุมเส้นที่ยาวกว่ายาว x13 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
รูปสี่เหลี่ยมรูปนี้มีพื้นที่ 135 ตารางเซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
เขียนสมการได้ดังนี้ 12 x(x13) 5 135
.................................................................................................................................................................
x(x13) 5 270
.................................................................................................................................................................
2
x 13x 5 270
.................................................................................................................................................................
2
x 13x2270 5 0
.................................................................................................................................................................
(x118)(x215) 5 0
.................................................................................................................................................................
x 5 218, 15
.................................................................................................................................................................
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนความยาว
x
.................................................................................................................................................................
218
ดังนั้น เส้นทแยงมุมทั้งสองเส้นของรูปสี่เหลี่ยมรูปนี้เท่ากับ 15 เมตร

.................................................................................................................................................................
และ 1513 5 18 เซนติเมตร
.................................................................................................................................................................
151
นักเรียนในชัน้ ม.3/1 ต่างส่งบัตรอวยพรให้แก่กนั ในวันขึน้ ปีใหม่ ซึง่ นักเรียนทุกคนต่างส่งบัตรอวยพร

7.
ให้แก่ครูประจำ�ชั้นและผู้อำ�นวยการด้วย เมื่อนับบัตรอวยพรที่ถูกส่งพบว่ามีบัตรอวยพรทั้งหมด
1,640 บัตร นักเรียนในชั้น ม.3/1 มีจำ�นวนทั้งหมดกี่คน
ให้ x แทนจำ�นวนนักเรียนในชั้น ม.3/1

จำ�นวนบัตรอวยพรที่แต่ละคนใช้เท่ากับ (x21)12
.................................................................................................................................................................
5 x11 ใบ
.................................................................................................................................................................
เมื่อนับบัตรอวยพรที่ถูกส่งพบว่ามีบัตรอวยพรทั้งหมด 1,640 ใบ
.................................................................................................................................................................
เขียนสมการได้ดังนี้ x(x11) 5 1,640
.................................................................................................................................................................
2
x 1x 5 1,640
.................................................................................................................................................................
2
x 1x21,640 5 0
.................................................................................................................................................................
(x141)(x240) 5 0
.................................................................................................................................................................
x 5 241, 40
.................................................................................................................................................................
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนจำ�นวนบัตรอวยพร
x
.................................................................................................................................................................
241
ดังนั้น นักเรียนในชั้น ม.3/1 มีจำ�นวนทั้งหมด 40 คน

.................................................................................................................................................................
8. หน่อยเป็นพี่สาวของนุช โดยที่ปัจจุบันหน่อยมีอายุมากกว่านุช 5 ปี ถ้าผลบวกของกำ�ลังสองของอายุ
ของหน่อยและนุชในปัจจุบันเป็น 73 แล้วอีก 10 ปีข้างหน้า หน่อยอายุกี่ปี

ให้ปัจจุบันหน่อยอายุ x ปี
จะได้ว่าปัจจุบันนุชอายุ x25 ปี
.................................................................................................................................................................
ผลบวกของกำ�ลังสองของอายุของหน่อยและนุชในปัจจุบันเป็น 73
.................................................................................................................................................................
เขียนสมการได้ดังนี้
.................................................................................................................................................................
2 2
x 1(x25) 5 73
.................................................................................................................................................................
2 2
x 1x 210x125 5 73
.................................................................................................................................................................
2
2x 210x248 5 0
.................................................................................................................................................................
2
x 25x224 5 0
.................................................................................................................................................................
(x28)(x13) 5 0
.................................................................................................................................................................
x
.................................................................................................................................................................
5 8, 23
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนอายุ x

.................................................................................................................................................................
23
ดังนั้น อีก 10 ปีข้างหน้า หน่อยอายุ 8110 5 18 ปี

.................................................................................................................................................................
152
กำ�ลังสองของผลต่างของจำ�นวนสองหลักจำ�นวนหนึ่งกับ 5 เท่ากับสิบเท่าของผลต่างของจำ�นวนนั้น
9.
กับ 5 จงหาจำ�นวนนั้น
ให้ x แทนจำ�นวนสองหลักจำ�นวนนั้น

จะได้กำ�ลังสองของผลต่างของจำ�นวนนั้นกับ 5 เท่ากับ (x25)2
.................................................................................................................................................................
และสิบเท่าของผลต่างของจำ�นวนนั้นกับ 5 เท่ากับ 10(x25)
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
2
(x25) 5 10(x25)
.................................................................................................................................................................
2
x 210x125 5 10x250
.................................................................................................................................................................
2
x 220x175 5 0
.................................................................................................................................................................
(x215)(x25) 5 0
.................................................................................................................................................................
x 5 15, 5
.................................................................................................................................................................
ไม่พิจารณา เนื่องจาก แทนจำ�นวนสองหลัก
5 x
.................................................................................................................................................................
ดังนั้น จำ�นวนนั้นคือ 15
.................................................................................................................................................................
10. รูปสี่เหลี่ยมคางหมูรูปหนึ่งมีด้านคู่ขนานยาว 2x13 นิ้ว และ x11 นิ้ว สูง x22 นิ้ว และมีพื้นที่
16 ตารางนิ้ว รูปสี่เหลี่ยมรูปนี้สูงกี่นิ้ว
จากสูตรพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมคางหมู
.................................................................................................................................................................
1 (x22)[(2x13)1(x11)] 5 16
.................................................................................................................................................................
2
(x22)(3x14) 5 32
.................................................................................................................................................................
2
3x 22x28 5 32
.................................................................................................................................................................
2
3x 22x240 5 0
.................................................................................................................................................................
(3x110)(x24) 5 0
.................................................................................................................................................................
10
x 5 2 , 4
.................................................................................................................................................................
3

10
ไม่พิจารณา เนื่องจากเป็นค่า ที่ทำ�ให้ได้ระยะเป็นลบ
x
.................................................................................................................................................................
2
3
ดังนั้น รูปสี่เหลี่ยมคางหมูนี้สูง 422 5 2 นิ้ว
.................................................................................................................................................................
153
เฉลยแบบฝกหัดคณิตศาสตร ม.3 เล่ม 1
จงเขียน ✗ทับตัวอักษรหน้าคำาตอบที่ถูกต้อง
1. สมการในข้ อ ใดไม่ ใช่ ส มการกำ า ลั ง สอง 7. คำาตอบของสมการ x227x244 5 0 เท่ากับ
ตัวแปรเดียว ข้อใด
ก. x223 5 0 ก. 24, 211 ✗ข. 24, 11
ข. 3x224x 5 0 ค. 4, 211 ง. 4, 11
2 6
✗ค. x 2 x2 5 0 8. คำาตอบของสมการ 6x2111x22 5 0 เท่ากับ
ง. 3x224x23 5 0 ข้อใด
ก. 2, 16 ข. 21, 13
2. คำาตอบของสมการ x215x14 5 0 เท่ากับ
1 1
ข้อใด ค. 22,
3
✗ง. 22,
6
✗ก. 21, 24 ข. 2, 2
9. คำาตอบของสมการ 12x2111x215 5 0 เท่ากับ
ค. 1, 4 ง. 2, 3
2
ข้อใด
3. คำ า ตอบของสมการ x 28x17 5 0 เท่ า กั บ
ก. 53 , 23
4
ข. 1, 25
4
ข้อใด
25 3 5
ก. 21, 27 ✗ข. 1, 7 ค.
✗ ,
3 4
ง. 4
, 21
ค. 2, 5 ง. 2, 4
2
10. คำาตอบของสมการ x223x11 5 0 เท่ากับ
4. คำาตอบของสมการ x 18x116 5 0 เท่ากับ
ข้อใด
ข้อใด 3
ก. 232 5 ✗ข. 2 5
✗ก. 24 ข. 4
ค. 1, 4 ง. 22, 28 23 13 3 13
2
ค. 2
ง. 2
5. คำาตอบของสมการ x 214x149 5 0 เท่ากับ
ข้อใด 11. คำาตอบของสมการ 2x21x24 5 0 เท่ากับ

ก. 214 ข. 27 ข้อใด
✗ค. 7 ง. 27, 7 ✗ก. 214 33 ข. 14 33
2
6. คำาตอบของสมการ x 17x218 5 0 เท่ากับ ค. 1, 22 ง. 21, 2
ข้อใด
ก. 29 ข. 2
ค. 22, 9 ✗ง. 29, 2
154
คำ�ตอบของสมการ 4(x23)2 5 16 เท่ากับ

12. 18. ถ้ า a และ
เป็ น คำ � ตอบของสมการ
b
2 2 2
ข้อใด 2x 111x26 5 0 แล้ว a 1b เท่ากับเท่าไร
ก. 25, 5
✗ข. 1, 5 ✗ก. 145

4
ข. 779
ค. 21, 25
ง. 5, 7
2
ค 759
. ง. 12
⎛ 1⎞ 4
13. คำ�ตอบของสมการ 9 ⎜ 2x + ⎟ 5 เท่ากับ 19. ผลคูณของคำ�ตอบของสมการ 10x213x 5 1
⎝ 3⎠ 9
ข้อใด เท่ากับข้อใด
ก. 21 ,
25
ข. 22 ,
210 ก. 20.3 ✗ข. 20.1
9 4 9 4
1 5
ค. 0.1 ง. 0.3
21 25
ค .
✗ 18 18 , ง. ,
18 18 20. ผลคู ณ ของจำ � นวนคี่ ส องจำ � นวนเรี ย งกั น ได้
14. สมการกำ�ลังสองในข้อใดไม่มีคำ�ตอบที่เป็น 195 จำ�นวนสองจำ�นวนนั้นเท่ากับข้อใด
จำ�นวนจริง ✗ก. 13, 15 ข. 11, 13

✗ก. x21x11 5 0 ค. 15, 17 ง. 15, 16
ข. 4x2120x125 5 0 21. สวนหย่อมรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสแห่งหนึ่งมีด้าน
ค. 4x2225 5 0 แต่ละด้านยาว x เมตร ดังรูป ถ้าทำ�ถนนโดย

ง. 4x2220x120 5 0 รอบสวนหย่อมโดยความกว้างของถนนเป็น
15. ถ้า 21 เป็นคำ�ตอบหนึ่งของสมการ 1 เมตรเท่ า กั น และพื้ น ที่ ข องถนนทั้ ง หมด
2
x 13x1k 5 0 แล้ว k มีค่าเท่าไร เท่ากับ 32 ตารางเมตร ค่าของ x เท่ากับเท่าไร
ก. 23 ข. 21
ค. 1 ✗ง. 2 1 ม.
x ม.
16. สมการในข้ อ ใดมี คำ � ตอบเป็ น จำ � นวนจริ ง
สองจำ�นวนที่มีค่าต่างกัน 1 ม.
ก. x215 5 0 ข. x21x11 5 0
ค. x217 5 0 ✗ง. x221 5 0 ก. 6 เมตร ข. 7 เมตร
1 ค. 8 เมตร ✗ง. 9 เมตร
17. เป็นคำ�ตอบของสมการในข้อใด
2
22. จำ � นวนบวกสองจำ � นวนมากกว่ า กั น อยู่ 4
✗ก. 4x224x11 5 0 เมื่อนำ�มาคูณกันได้ 117 จำ�นวนที่น้อยกว่า
ข. 10x223x24 5 0
เป็นเท่าไร
ค. 4x223x210 5 0
✗ก. 9 ข. 11
ง. 4x213x210 5 0
ค. 13 ง. 15
155
เฉลยแบบฝกหัดคณิตศาสตร ม.3 เล่ม 1
23. ผลบวกของกำ า ลั ง สองของจำ า นวนบวกสอง 25. รูปสามเหลี่ยมรูปหนึ่งมีพื้นที่ 6 ตารางเมตร

จำานวนเท่ากับ 90 ถ้าจำานวนบวกสองจำานวนนี้ ถ้าส่วนสูงยาวกว่าฐาน 1 เมตร แล้วฐานของ
ต่างกันอยู่ 6 แล้วจำานวนทีม่ ากกว่าเป็นเท่าไร รูปสามเหลี่ยมนี้ยาวกี่เมตร
ก. 8 ✗ข. 9 ก. 1 เมตร
ค. 10 ง. 11 ข. 2 เมตร
24. ที่ ดิ น รู ป สี่ เ หลี่ ย มผื น ผ้ า มี ด้ า นยาวยาวกว่ า ✗ค. 3 เมตร
สองเท่าของด้านกว้างอยู่ 3 เมตร ถ้าที่ดินนี้ ง. 4 เมตร
มี พื้ น ที่ 27 ตารางเมตร แล้ ว ที่ ดิ น นี้ จ ะมี
ด้านกว้างและด้านยาวกี่เมตร ตามลำาดับ
ก. 1, 24 เมตร ข. 2, 12 เมตร
ค. 4, 6 เมตร ✗ง. 3, 9 เมตร
156

แยกตปก กราฟ กำลังสองตัวแปรเดียว

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

แยกตปก กราฟ กำลังสองตัวแปรเดียว

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

หนว่ ยการเรยี นร

จงหาพื้นที่ฐาน พื้นที่ผิวข้าง และพื้นที่ผิวของพีระมิดตรงนี้

พื้นที่ผิวข้าง 5 43พื้นที่รูปสามเหลี่ยม BCF

จงหาพื้นที่ผิวของพีระมิดที่มีความสูง 21 เซนติเมตร และมีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีด้านยาว

พื้นที่ผิวของพีระมิดตรง พื้นที่ผิวข้าง พื้นที่ฐาน

ดังนั้น พื้นที่ผิวของพีระมิดตรงนี้เท่ากับ 3,920 ตารางเซนติเมตร

จงหาพื้นที่ผิวของพีระมิดตรงที่มีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ายาว 32 นิ้ว และกว้าง 10 นิ้ว ส่วนสูงของ

พื้นที่ผิวของพีระมิดตรง พื้นที่ผิวข้าง พื้นที่ฐาน

ดังนั้น พื้นที่ผิวของพีระมิดตรงนี้เท่ากับ 936 ตารางนิ้ว

4. จงหาพื้นที่ผิวข้างของพีระมิดฐานหกเหลี่ยมด้านเท่า ซึ่งยาวด้านละ 10 เซนติเมตร และสูงเอียงยาว

พื้นที่ผิวข้าง 5 63( พื้นที่รูปสามเหลี่ยม ABC)

ดังนั้น พื้นที่ผิวข้างของพีระมิดตรงนี้เท่ากับ 540 ตารางเซนติเมตร

พีระมิดฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีความยาวของฐานแต่ละด้านเป็น 1.5 เท่าของความสูง พื้นที่ผิวข้างของ

ความยาวของฐานแต่ละด้านเป็น 1.5 เท่าของความสูง

ดังนั้น ความยาวของฐานแต่ละด้านเท่ากับ 1.5h หน่วย

พื้นที่ฐานเท่ากับ 1.5h31.5h 5 2.25h2 ตารางหน่วย

หาความยาวของสูงเอียง (VP) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

กระโจมผ้าใบทรงพีระมิด มีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีด้านยาวด้านละ 2 เมตร และสูง 2 วา

สูงตรง เท่ากับ วา หรือ เมตร

หาความยาวของสูงเอียง (AB) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

ดังนั้น จะต้องใช้ผ้าใบในการสร้างกระโจมผ้าใบ 4 17 14 ตารางเมตร

ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 72 ลูกบาศก์เซนติเมตร

2. พีระมิดตรงอันหนึ่งมีฐานเป็นรูปแปดเหลี่ยมด้านเท่ามุมเท่ามีพื้นที่ฐาน 51 ตารางนิ้ว และสูง 36 นิ้ว

ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 612 ลูกบาศก์นิ้ว

3. พีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสยาวด้านละ 24 เซนติเมตร สูงเอียง 18 เซนติเมตร จะมีปริมาตรเท่าไร

หาความยาวของสูงเอียง (AB) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 1,152 5 ลูกบาศก์เซนติเมตร

4. พีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสยาวด้านละ 24 เซนติเมตร สันของพีระมิดยาว 27 เซนติเมตร จะมี

หาความยาวของเส้นทแยงมุมของฐาน (BD) จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

ดังนั้น พีระมิดตรงนี้มีปริมาตร 4,032 ลูกบาศก์เซนติเมตร

ดังนั้น จะต้องหย่อนลูกแก้วพีระมิดลงในถังนํ้าจำ�นวน 480 5 32 ลูก จึงจะทำ�ให้

6. ถ้าขี้ผึ้ง 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร หนัก 100 กรัม จะต้องใช้ขี้ผึ้งหนักประมาณกี่กิโลกรัมในการหล่อ

พีระมิดฐานสามเหลี่ยมด้านเท่าที่มีฐานยาวด้านละ 12 เซนติเมตร และมีสูงตรง 18 เซนติเมตร

ขี้ผึ้ง 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร หนัก 100 กรัม เท่ากับ 0.1 กิโลกรัม

ดังนั้น จะต้องใช้ขี้ผึ้งหนักประมาณ 374.11230.1  37.4112 กิโลกรัม

พีระมิดตรงฐานสามเหลีย่ มด้านเท่ามีปริมาตร 11254 3 ลูกบาศก์นวิ้ ถ้าฐานแต่ละด้านของพีระมิดนี้

ยาวด้านละ 15 เซนติเมตร พีระมิดนี้สูงกี่นิ้ว

ดังนั้น พีระมิดนี้สูง 15 เซนติเมตร

ให้ V2 แทนปริมาตรของพีระมิดตรงฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีฐานยาว 6 เซนติเมตร และสูง 9 เซนติเมตร

ดังนั้น พีระมิดปลายตัดมีปริมาตร 1,264 ลูกบาศก์เซนติเมตร

รูป ก รูป ข รูป ค

จงหาพื้นที่ผิวของกรวยตรงนี้ (ใช้ค่า π  3.14)

เป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก โดยมี เป็นด้านตรงข้ามมุมฉาก BC

หาความยาวของ BC จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

ดังนั้น กรวยตรงนี้มีพื้นที่ผิว 282.6 ตารางเซนติเมตร

จงหาพื้นที่ผิวของกรวยตรงที่มีรัศมีฐานยาว 7 นิ้ว และสูงเป็นสองเท่าของความยาวของรัศมีฐาน

จะได้ AO 5 237 5 14 นิ้ว

หาความยาวของ AC จากทฤษฎีบทพีทาโกรัสดังนี้

5 154( 5 11) ตารางนิ้ว

ดังนั้น กรวยตรงนี้มีพื้นที่ผิวประมาณ 498.344 ตารางนิ้ว

3. กรวยตรงอันหนึ่งมีสูงเอียงยาว 25 นิ้ว พื้นที่ผิวข้างเท่ากับ 550 ตารางนิ้ว จงหาพื้นที่ผิวทั้งหมดของ

กรวยตรงนี้ (ใช้ค่า π  227 )

ดังนั้น กรวยตรงนี้มีพื้นที่ผิวทั้งหมดเท่ากับ 5501154 5 704 ตารางนิ้ว

ของเล่นไม้ชนิ้ หนึง่ มีลกั ษณะเป็นกรวยตรง ซึง่ มีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 14 เซนติเมตร และสูงเอียงยาว

10 เซนติเมตร ทวีต้องการทาสีของเล่นไม้ชิ้นนี้ เขาจะต้องทาสีเป็นพื้นที่ทั้งหมดกี่ตารางเซนติเมตร

ดังนั้น เขาจะต้องทาสีเป็นพื้นที่ทั้งหมด 374 ตารางเซนติเมตร

กรต้องการสร้างกระโจมผ้าใบทรงกรวยสูง 2 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางของฐานยาว 2 เมตร ถ้าผ้าใบ

ที่ใช้สร้างกระโจมราคาตารางเมตรละ 200 บาท กรจะต้องจ่ายค่าผ้าใบที่ใช้ทั้งหมดประมาณกี่บาท

ดังนั้น กรจะต้องจ่ายค่าผ้าใบที่ใช้ทั้งหมดประมาณ 7.023200 5 1,404 บาท

จงหาปริมาตรของกรวยตรงนี้ (ใช้ค่า π  3.14)

ดังนั้น ปริมาตรของกรวยตรงนี้ประมาณ 392.5 ลูกบาศก์เซนติเมตร

2. กรวยตรงอันหนึง่ มีรศ ั มีของฐานยาว 14 เซนติเมตร และมีความสูงเป็นสามเท่าของความยาวเส้นผ่าน

ดังนั้น กรวยตรงอันนี้มีปริมาตรประมาณ 2,156 ลูกบาศก์เซนติเมตร

3. กรวยตรงอันหนึ่งมีรัศมีของฐานยาว 7 เซนติเมตร และสูงเอียงยาว 25 เซนติเมตร กรวยตรงอันนี้มี