Professional Documents
Culture Documents
พื้นฐาน
27 Oct 2020
สารบัญ
ความหมายของเซต .................................................................................................................................................................. 1
เซตที่สมาชิกเป็ นเซต ................................................................................................................................................................ 3
สมาชิกของเซต ......................................................................................................................................................................... 5
สับเซต....................................................................................................................................................................................... 7
เอกภพสัมพัทธ์ ...................................................................................................................................................................... 10
แผนภาพเวนน์ ....................................................................................................................................................................... 10
การปฏิบตั ิการทางเซต........................................................................................................................................................... 12
สูตรการปฏิบตั ิการทางเซต.................................................................................................................................................... 18
จานวนสมาชิกในส่วนต่างๆ .................................................................................................................................................. 21
เซตพืน้ ฐาน 1
ความหมายของเซต
7 14 21 …
เซตพืน้ ฐานที่ควรทราบ
ℕ เซตของจานวนเต็มบวก (หรือ เรียกอีกชื่อว่าจานวนนับก็ได้)
ℤ หรือ I เซตของจานวนเต็ม
I+ เซตของจานวนเต็มบวก (เหมือน ℕ)
I− เซตของจานวนเต็มลบ
จานวนเต็ม
ℚ เซตของจานวนตรรกยะ (เขียนในรูป จานวนเต็ม
ได้)
ℚ′ เซตของจานวนอตรรกยะ (เขียนในรูป จจานวนเต็
านวนเต็ม
ม
ไม่ได้)
ℝ เซตของจานวนจริง
2. แบบบอกเงื่อนไข
เขียนบอกเงื่อนไขของสมาชิกที่จะอยูใ่ นเซตได้
เช่น เซตของจานวนนับ ที่นอ้ ยกว่า 6 จะเขียนแบบบอกเงื่อนไขได้เป็ น
{ 𝑥∈N | 𝑥<6 }
เริม่ เซตด้วยปี กกาเปิ ด จบเซตด้วยปี กกาปิ ด
ตัวแปรอะไรก็ได้ บอกเงื่อนไขสมาชิก
(ส่วนใหญ่ใช้ 𝑥) ที่จะอยูใ่ นเซตนีไ้ ด้
บอกขอบเขตสมาชิก
เครือ่ งหมาย “โดยที่”
ที่จะอยูใ่ นเซตนีไ้ ด้
(ส่วนนีไ้ ม่ตอ้ งใส่ก็ได้)
แบบฝึ กหัด
1. จงเขียนเซตต่อไปนี ้ แบบแจกแจงสมาชิก
1. {𝑥 | 𝑥 เป็ นจานวนเต็มบวกคู่ ที่นอ้ ยกว่า 10} 2. {𝑘 ∈ I − | 𝑘 2 = 16}
3. {𝑥 | 3𝑥 + 5 = 16} 4. {𝑚 ∈ I − | 𝑚 ≥ 5}
7. {𝑎 ∈ I + | 𝑎 ≤ 0 } 8. {𝑥 ∈ R | 𝑥 = 8}
เซตพืน้ ฐาน 3
เซตที่สมาชิกเป็ นเซต
แบบฝึ กหัด
1. จงบอกจานวนสมาชิกของเซตต่อไปนี ้
1. { ∅ , {1} , {2} , {3} } 2. { {1, 2} , {3} }
5. {{{}}} 6. { {1, ∅} , ∅ }
สมาชิกของเซต
เรานิยมแทนเซตด้วยอักษรตัวใหญ่ เช่น 𝐴 , 𝐵 , 𝐶
และนิยมแทนสมาชิกในเซตด้วยอักษรตัวเล็ก เช่น 𝑎 , 𝑏 , 𝑐 , 𝑥 , 𝑚 , 𝑛
ถ้า 𝑥 เป็ นสมาชิกของเซต 𝐴 เราจะเขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ 𝑥 ∈ 𝐴
เช่น 1 ∈ {1, 2, 3} 17 ∈ {1, 2, 3, … , 100}
1.2 ∈ R+ 3 ∈ {𝑚 | 𝑚 เป็ นจานวนคี}่
แต่ 1 ∉ {2, 3, 4} 17 ∉ {1, 2, 3, … , 10}
1.2 ∉ N 9 ∉ {𝑛 | 𝑛 หารด้วย 5 ลงตัว}
เช่น { {1, 2}, {2, 3} } มีสมาชิก 2 ตัว คือ {1, 2} และ {2, 3}
ดังนัน้ {1, 2} ∈ { {1, 2}, {2, 3} } {2, 3} ∈ { {1, 2}, {2, 3} }
แต่ {1} ∉ { {1, 2}, {2, 3} } {1, 3} ∉ { {1, 2}, {2, 3} }
เช่น { {1}, {2, 3}, { 1, {2, 3, {4}} } } มีสมาชิก 3 ตัว คือ {1} , {2, 3} , และ {1, {2, 3, {4}}}
ดังนัน้ {1} ∈ { {1}, {2, 3}, { 1, {2, 3, {4}} } }
{2, 3} ∈ { {1}, {2, 3}, { 1, {2, 3, {4}} } }
{1, {2, 3, {4}}} ∈ { {1}, {2, 3}, { 1, {2, 3, {4}} } }
แต่ {2, 3, {4}} ∉ { {1}, {2, 3}, { 1, {2, 3, {4}} } }
2. จงเติมประโยคต่อไปนีใ้ ห้สมบูรณ์
1. 𝑛 ({ 3, 8, 9 }) = 2. 𝑛 ({𝑥 | 𝑥 = 4}) =
3. 𝑛 ({𝑥 ∈ I | 3𝑥 + 2 = 3}) = 4. 𝑛 (∅) =
5. 𝑛 ({ ∅ }) = 6. 𝑛 ({ { ∅ } }) =
7. 𝑛 ({ {1, 3} , {1} , {3} }) = 8. 𝑛 ({ {1, {2}, {1, 2, {2}}, {1}} }) =
3. ข้อใดเป็ นเซตอนันต์
1. {1, 2, 3, … , 99999999} 2. {𝑥 | 3𝑥 + 1 = 0}
3. ℕ 4. {𝑥 | 1 ≤ 𝑥 ≤ 5}
5. เซตของคนทุกคนบนโลกในขณะนี ้ 6. { {1, 2, 3, …} }
เซตพืน้ ฐาน 7
สับเซต
สังเกตว่าทุกเซต จะเป็ นสับเซตของตัวมันเองเสมอ (เพราะ สมาชิกทุกด้วยของ 𝐴 ก็ตอ้ งเป็ นสมาชิกของ 𝐴 อยูแ่ ล้ว)
นอกจากนี ้ นักคณิตศาสตร์จะกาหนดให้ “เซตว่างเป็ นสับเซตของทุกเซต”
เช่น ∅ ⊂ {1, 2, 3} ∅ ⊂ { {1}, {2, 3} }
∅ ⊂ I− ∅ ⊂ ∅
ตัวอย่าง จงพิจารณาว่า {1, {2}, {1, 2}} ⊂ {1, 2, {1}, {2}, {1, 2}} หรือไม่
วิธีทา {1, {2}, {1, 2}} มีสมาชิก 3 ตัว คือ 1 กับ {2} กับ {1, 2}
{1, 2, {1}, {2}, {1, 2}} มีสมาชิก 5 ตัว คือ 1 กับ 2 กับ {1} กับ {2} กับ {1, 2}
1 1
{2} 2 จะเห็นว่า เราจับคูเ่ หมือน จาก 𝐴 ไปยัง 𝐵 ได้หมดทุกตัว
{1}
{1, 2}
{2} ดังนัน้ {1, {2}, {1, 2}} ⊂ {1, 2, {1}, {2}, {1, 2}} #
{1, 2}
8 เซตพืน้ ฐาน
ตัวอย่าง จงพิจารณาว่า {{1}, {2}} ⊂ {{1}, {1, 2}, {1, {2}}} หรือไม่
วิธีทา {{1}, {2}} มีสมาชิก 2 ตัว คือ {1} กับ {2}
{{1}, {1, 2}, {1, {2}}} มีสมาชิก 3 ตัว คือ {1} กับ {1, 2} กับ {1, {2}}
สุดท้าย สิง่ ที่ตอ้ งระวังคือ เด็กส่วนใหญ่ มักสับสนระหว่าง “เป็ นสมาชิก” (∈) กับ “เป็ นสับเซต” (⊂)
ความแตกต่าง คือ เป็ นสับเซต ให้ “แจงทัง้ สองฝั่ง” แต่ เป็ นสมาชิก ให้ “แจงฝั่งขวาเท่านัน้ ”
ตัวอย่าง จงพิจารณาว่า {1, {2}} ∈ {{1}, {1, 2}, {1, {2}}} หรือไม่
วิธีทา ตรวจสอบการเป็ นสมาชิก ให้แจงแต่ฝ่ ังขวาเท่านัน้
{1, {2}} ∈ {{1}, {1, 2}, {1, {2}}}
ไม่ตอ้ งแจง {1} จะเห็นว่า เราจับคูเ่ หมือน ให้ {1, {2}} ได้
{1, {2}} {1, 2}
{1, {2}} ดังนัน้ {1, {2}} ∈ {{1}, {1, 2}, {1, {2}}} #
แบบฝึ กหัด
1. ข้อใดไม่ใช่สบั เซตของ 𝐴 = {𝑚 ∈ N | 𝑚 เป็ นจานวนคี่ที่นอ้ ยกว่า 5}
1. ∅ 2. {1} 3. {2} 4. {3}
3. ข้อใดถูกต้อง
1. 1 ⊂ {1, 2, 3} 2. ∅ ⊂ {{}}
5. 0 ∈ ∅ 6. 0 ⊂ ∅
7. {1, 2, 3} ⊂ ∅ 8. {1, 2, 3, …} ⊂ N
15. {1, {1}} ∈ { 1, {1}, {1, {1}} } 16. {1, {1}} ⊂ { 1, {1}, {1, {1}} }
17. {2, {3}} ∈ {{{3}, 2}, 2} 18. {{2, {3}}, {{1}}} ⊂ {{2, {3}, {1}}, {{1}}}
19. ถ้า 𝐴⊂𝐵 และ 𝐵⊂𝐶 แล้ว 𝐴⊂𝐶 20. ถ้า 𝐴⊂𝐵 และ 𝐵⊂𝐴 แล้ว 𝐴=𝐵
4. ให้ 𝐴 เป็ นเซตจากัด และ 𝐵 เป็ นเซตอนันต์ ข้อความใดต่อไปนีเ้ ป็ นเท็จ [O-NET 52/10]
1. มีเซตจากัดทีเ่ ป็ นสับเซตของ 𝐴 2. มีเซตจากัดทีเ่ ป็ นสับเซตของ 𝐵
3. มีเซตอนันต์ที่เป็ นสับเซตของ 𝐴 4. มีเซตอนันต์ที่เป็ นสับเซตของ 𝐵
10 เซตพืน้ ฐาน
เอกภพสัมพัทธ์
แผนภาพเวนน์
𝒰 = {1, 2, 3, …, 10}
𝒰 = {1, 2, 3, …, 10} 𝐴 = {1, 2, 3, 4}
𝐴 = {1, 3, 6, 7, 8} 𝐵 = {2, 4, 5, 6}
𝐵 = {3, 6, 7} C = {3, 4, 6, 7}
𝐴 U 𝐴 U
𝐵
1 𝐵 1 2 5
3, 6, 2, 4, 4
8 5, 9, 3 6 8, 9,
7 7 𝐶
10 10
สังเกตว่า
ถ้าเซตสองเซต ไม่มีสว่ นซา้ กัน จะวาดออกมาได้เป็ นสองวง แยกจากกัน
แบบฝึ กหัด
1. จงวาดแผนภาพของเวนน์ ของเซตต่อไปนี ้
1. 𝒰 = {1, 2, 3, …, 10} 2. 𝒰 = {1, 2, 3}
𝐴 = {1, 3, 5, 7} 𝐴 = {1}
𝐵 = {2, 4, 6, 8} 𝐵 = {1, 2}
3. 𝒰 = {1, 2, 3, 4, 5, 6} 4. 𝒰 = {1, 2, 3, 4}
𝐴 = {1, 2, 3} 𝐴 = {1, 2, 3}
𝐵 = {2, 3, 4} 𝐵 = {1, 4}
𝐶 = {1, 4} 𝐶 = {1, 3, 4}
12 เซตพืน้ ฐาน
การปฏิบตั ิการทางเซต
𝐴 𝐵
อินเตอร์เซ็ก
แรเงา 𝐵′
𝐴 𝐵
หาส่วนซ้อนกันได้เป็ น 𝐴 ∩ 𝐵′
𝐶 #
แบบฝึ กหัด
1. กาหนดให้ 𝒰 = {1, 2, 3, …, 10} , 𝐴 = {1, 3, 5, 7} , 𝐵 = {2, 4, 6, 8, 10} , 𝐶 = {4, 5, 6}
จงหาค่าของเซตต่อไปนี ้
1. 𝐴 ∩ 𝐶 2. 𝐵∩𝐶
3. 𝐴∪𝐵 4. 𝐵∪𝐶
5. 𝐴−𝐶 6. 𝐶−𝐴
7. 𝐵′ 8. 𝐵′ ∪ 𝐶
9. 𝐶′ − 𝐴 10. (𝐴 ∪ 𝐵)′
2. จงหาค่าของเซตต่อไปนี ้
1. {1, 2} ∪ { {1}, {2} } 2. {1, {2}} − {1, 2, 3}
3. จงเติมประโยคต่อไปนีใ้ ห้สมบูรณ์
1. 𝐴 ∩ 𝐴′ = 2. 𝐴 ∪ 𝐴′ =
3. 𝐴 − 𝐴′ = 4. 𝐴∩𝐴 =
5. 𝐴 ∪ 𝐴 = 6. 𝐴−𝐴 =
7. ∅′ = 8. 𝒰′ =
9. (𝐴′ )′ = 10. ((((𝐴′ )′ )′)′)′ =
4. ข้อใดถูกต้อง
1. 𝐴 ∩ 𝐵 = 𝐵 ∩ 𝐴 2. 𝐴∪𝐵 =𝐵∪𝐴
16 เซตพืน้ ฐาน
7. 𝐴∩𝐵 ⊂𝐴 8. 𝐴 ⊂ 𝐴∩𝐵
5. จงแรเงาเซตในแต่ละข้อต่อไปนี ้
1. (𝐴 ∩ 𝐵)′ 2. 𝐴′ ∩ 𝐵′
𝐴 𝐵 𝐴 𝐵
3. 𝐴 − 𝐵′ 4. (𝐴 − 𝐵) ∪ (𝐵 − 𝐴)
𝐴 𝐵 𝐴 𝐵
เซตพืน้ ฐาน 17
5. (𝐴′ ∩ 𝐵′ ) ∪ C 6. (𝐴 ∪ 𝐵) ∩ (𝐵 ∪ 𝐶)
𝐴 𝐵 𝐴 𝐵
𝐶 𝐶
1. 𝐴 𝐵 2. 𝐴 𝐵
𝐶 𝐶
3. 𝐴 𝐵 4. 𝐴 𝐵
𝐶 𝐶
𝐴 𝐵 𝐴 𝐵
4. 5.
𝐶
𝐶
18 เซตพืน้ ฐาน
สูตรการปฏิบตั ิการทางเซต
ตัวอย่าง จงแสดงว่า 𝐵′ − 𝐴′ = 𝐴 − 𝐵
วิธีทา เวลาทาในกระดาษทด ให้เอาประโยคที่ตอ้ งการพิสจู น์ มาลุยทัง้ สองข้างไปเรือ่ ยๆ จนกว่าจะเท่ากัน ดังนี ้
𝐵′ − 𝐴′ = 𝐴 − 𝐵
𝐵 ∩ (𝐴′ )′ = 𝐴 ∩ 𝐵′
′
𝐵′ ∩ 𝐴 = 𝐴 ∩ 𝐵′
แต่เวลาเขียนตอบ มักต้องเขียนเหมือนกับว่าลุยจากข้างหนึง่ ไปได้อีกข้างหนึง่ ดังนี ้
𝐵′ − 𝐴′ = 𝐵′ ∩ (𝐴′ )′
= 𝐵′ ∩ 𝐴
= 𝐴 ∩ 𝐵′
= 𝐴−𝐵 #
แบบฝึ กหัด
1. จงพิสจู น์ขอ้ ความต่อไปนี ้
1. 𝐴′ − 𝐵 = 𝐵′ − 𝐴 2. (𝐴 ∪ 𝐵) − 𝐶 = (𝐴 − 𝐶) ∪ (𝐵 − 𝐶)
3. 𝐴 − (𝐵 ∩ 𝐶) = (𝐴 − 𝐵) ∪ (𝐴 − 𝐶) 4. 𝐴′ ∩ (𝐴 ∪ 𝐵) = 𝐵 − 𝐴
5. 𝐶 − (𝐴 ∪ 𝐵) = (𝐶 − 𝐵) − 𝐴 6. (𝐴 ∩ 𝐵) − 𝐶 = (𝐴 − 𝐶) ∩ (𝐵 − 𝐶)
7. (𝐴 ∩ 𝐵) ∪ 𝐵 = 𝐵 8. 𝐴 ∩ (𝐴 ∪ 𝐵) = 𝐴
20 เซตพืน้ ฐาน
𝐵 𝐶 𝐵 𝐶 𝐵 𝐶
1. 𝐴 2. 𝐴 3. 𝐴
𝐵 𝐶 𝐵 𝐶
4. 𝐴 5. 𝐴
3. กาหนดให้ 𝐴 , 𝐵 และ 𝐶 เป็ นเซตใดๆ ซึง่ 𝐴⊂𝐵 ข้อใดต่อไปนีถ้ กู ต้องบ้าง [O-NET 54/1]
1. (𝐶 − 𝐴) ⊂ (𝐶 − 𝐵)
2. 𝐴𝑐 ∩ 𝐶 ⊂ 𝐴𝑐 ∩ 𝐵
เซตพืน้ ฐาน 21
จานวนสมาชิกในส่วนต่างๆ
𝐴 𝐵
จะเห็นว่า 𝑛(𝐴 ∩ 𝐵) = 6 คลุมส่วนตรงกลางส่วนเดียว 6
ดังนัน้ เราจะเติมตัวเลข 6 ลงไปตรงบริเวณ 𝐴 ∩ 𝐵 ดังรูป
− = − =
− = − =
24 เซตพืน้ ฐาน
แบบฝึ กหัด
1. ในการสารวจกิจกรรมยามว่างของนักเรียนจานวน 80 คน พบว่า
20 คน ชอบว่ายนา้ 9 คน ชอบว่ายนา้ และ เตะบอล
18 คน ชอบเตะบอล 10 คน ชอบว่ายนา้ และ ตีเทนนิส
15 คน ชอบตีเทนนิส 12 คน ชอบเตะบอล และ ตีเทนนิส
ถ้ามี 7 คนชอบทัง้ สามกิจกรรม จงหาว่ามีกี่คน ที่ไม่ชอบกิจกรรมไหนเลยไม่วา่ จะเป็ นว่ายนา้ เตะบอล หรือตีเทนนิส
2. กาหนดให้ 𝐴∩𝐵=𝐵 ถ้าเซต 𝒰 มีสมาชิก 12 ตัว และ 𝐴′ ∪ 𝐵′ มีสมาชิก 10 ตัว แล้ว จงหา 𝑛(𝐵)
เซตพืน้ ฐาน 25
7. กาหนดให้ 𝐴 และ 𝐵 เป็ นเซต ซึง่ 𝑛(𝐴 ∪ 𝐵) = 88 และ 𝑛[(𝐴 − 𝐵) ∪ (𝐵 − 𝐴)] = 76 ถ้า 𝑛(𝐴) = 45 แล้ว
𝑛(𝐵) เท่ากับเท่าใด [O-NET 50/7]
10. นักเรียนกลุม่ หนึง่ จานวน 46 คน แต่ละคนมีเสือ้ สีเหลืองหรือเสือ้ สีฟา้ อย่างน้อยสีละหนึง่ ตัว ถ้านักเรียน 39 คนมีเสือ้ สี
เหลือง และ 19 คน มีเสือ้ สีฟา้ แล้วนักเรียนกลุม่ นีท้ ี่มีทงั้ เสือ้ สีเหลืองและเสือ้ สีฟา้ มีจานวนเท่ากับเท่าใด
[O-NET 50/8]
11. ในการสอบถามพ่อบ้านจานวน 300 คน พบว่า มีคนที่ไม่ดมื่ ทัง้ ชาและกาแฟ 100 คน มีคนที่ดื่มชา 100 คน และ มี
คนที่ดื่มกาแฟ 150 คน พ่อบ้านที่ดื่มทัง้ ชาและกาแฟมีจานวนเท่าใด [O-NET 49/2-9]
ความหมายของเซต
11
1. 1. {2, 4, 6, 8} 2. {−4} 3. {3} 4. {}
5. {1, 3, 5, … , 49} 6. {−2, −1, 0, 1, 2} 7. {} 8. {8}
เซตที่สมาชิกเป็ นเซต
1. 1. 4 2. 2 3. 1 4. 3
5. 1 6. 2 7. 2 8. 1
สมาชิกของเซต
1. 3, 7, 8, 13, 14
2. 1. 3 2. 1 3. 0 4. 0
5. 1 6. 1 7. 3 8. 1
3. 3, 4
สับเซต
แผนภาพเวนน์
1. 1. 𝐴 𝒰 2. 𝐵 𝒰
1, 3, 𝐵 𝐴
5, 7 2, 4, 1 2
3
6, 8
9, 10
3. 𝐴 𝒰 4. 𝐴 𝒰
𝐵 𝐵
2,3 2
1 4 3 1 4
5, 6
𝐶 𝐶
การปฏิบตั ิการทางเซต
5. 6.
6. 3 7. 1 8. 4
สูตรการปฏิบตั ิการทางเซต
1. 7. (𝐴 ∩ 𝐵) ∪ 𝐵 = (𝐴 ∩ 𝐵) ∪ (𝒰 ∩ 𝐵)
= (𝐴 ∪ 𝒰) ∩ 𝐵
= 𝒰 ∩𝐵
= 𝐵
2. 1 3. -
จานวนสมาชิกในส่วนต่างๆ
1. 51 2. 2 3. 10 4. 10
5. 101 6. 32 7. 55 8. 8
9. 11 10. 12 11. 50 12. 30
13. 12 14. 23
เครดิต
ขอบคุณ คุณ Siwakorn Booncharoensinchai ที่ช่วยตรวจสอบความถูกต้องของแบบฝึ กหัด
ขอบคุณ คุณ Theerat Piyaanangul
และ คุณครูเบิรด์ จาก กวดวิชาคณิตศาสตร์ครูเบิรด์ ย่านบางแค 081-8285490
ที่ช่วยตรวจสอบความถูกต้องของเอกสารครับ