Si Henrik Johan Ibsen ay isang prominenteng mandudula, director sa teatro, at

makata mula sa Norway. Kilala siya bilang “Ama ng Realismo”at itinuring na isa
sa mga pinakamatagumpay na mandudula sa kaniyang panahon. Naging tanyag
sa mga dula ni Ibsen ang paglikha niya ng malalakas na babaeng tauhan na ang
pag-iisip ay tila ba nauuna sa kanilang panahon. Ang dulang “Ang Babae mula
sa Dagat” (The Lady from the Sea) ay isinulat noong 1888.

Ang Babae mula sa Dagat

ni Henrik Ibsen
Isinalin ni Cristopher S. Rosales
Sa bahay ni Dr. Wangel. Sa kaliwa ay may isang
malaking balkonahe na may bubong. Sa harapan
ng entablado ay may isang hardin
pumapalibot sa buong bahay. Sa ibaba naman ng
balkonahe ay may isang tagdan. Sa gawing
kanan ng hardin ay may isang maliit na
estrukturang pahingahan kung saan may mesa’t
mga upuan. Sa likuran ay may halamanang-
bakod na may isang maliit na tarangkahan. Sa
likuran nito ay makikita ang isang mapunong
daan patungo sa baybay-dagat. Sa hanay ng
mga puno’y matatanaw noong umagang iyon ng
tag-araw.
Nakatayo sa likod ng tagdan si Ballested
at abala sa pag-aayos ng tali ng bandila. Nasa
katanghaliang gulang na siya, nakabihis ng isang
lumang pelus na jacket at isang sobrerong
malapad ang buong palibot, kagaya
karaniwang sinusuot ng mga pintor. Nakalapag
sa sahig ang bandila. Ilang hakbang mula kay
Ballested ay may isang kabalyete namang
nakalapat na kanbas. Sa tabi nito ay isang folding
chair na may nakapatong na mga pinsel, isang
Isang Sipi
paleta, at isang kahon na lalagyan ng mga gamit-
pampinta.
na Lalabas si Bolette Wangel sa nakabukas
na pintuan papunta sa balkonahe. May hawak
siyang isang malaking plorera ng mga bulaklak.
Ilalapag niya ito sa mesa.
BOLETTE: Kumusta, Ballested. Ayos ka lang ba
d’yan?
BALLESTED: Oo naman, Bb.Bolette.
Napakadali lang nito sa ‘kin. Maiba ako,
ipagpaumanhin ninyo ang pagiging mausisa ko–
pero may mga bisita ba kayong inaasahan
ngayong araw?
BOLETTE: Oo, inaasahan naming darating
ngayong umaga ang punong maestro na si Dr.
Arnholm
BALLESTED: Si Arnholm? Teka lang! Hindi ba’t
ng
may Arnholm din noon na– oo, tama- na tutor
ninyo dati dito ilang taon na ang nakararaan?
BOLETTE: Tama ka, siya ang dati kong tutor.
Dumating siya rito kagabi sa bayan.
BALLESTED: Bumalik na pala siya ulit.
BOLETTE: Oo, kaya gusto naming itaas utit
‘yang bandila.
BALLESTED: Tamang-tama.
Babalik si Bolette sa silid ng hardin.
Pagkaraan ng ilang saglit, papasok si Lyngstrand
mula sa kanan. Mapapahinto siya at masisiyahan
na makita ang kabalyete at ang mga gamit-
pampinta. Isa siyang payat na lalaki, medyo bata-
bata pa. Bahagyang marungis ngunit disenteng
tingnan ang kaniyang suot. Mukha siyang isang
maselan na tao.
LYNGSTRAND: (Mula sa kabilang bahagi ng
halamanang-bakod) Magandang umaga.
BALLESTED: (Lilingon) A! Magandang umaga.
(Hahatakin pataas ang bandila) Ayan na!
Nakataas na! (Hihigpitan niya ang tali ng bandila
at saka pupunta sa kabalyete.) Magandang
umaga, ginoo. Tingin ko’y hindi kita kilala–
LYNGSTRAND: Isa kang pintor?
BALLESTED: A, e–parang ganun’n na nga. Sa
kabila ng lahat ng maaaring maging propesyon
ay isa nga akong pintor.
LYNGSTRAND: Bakit naman hindi? P’wede ba
akong pumasok muna saglit?
BALLESTED: Gusto mo bang makita ang obra
ko?
LYNGSTRAND: Oo naman, gustong-gusto ko.
BALLESTED: Hindi pa ‘to masyadong tapos.
Pero kung gusto mo talagang makita, sige,
pumasok ka.
LYNGSTRAND: Salamat.
(Papasok si Lyngstrand sa tarangkahan)
BALLESTED: (Habang nagpipinta) Nagyon ay
ipinipinta ko ang kahabaan ng fyord–eto, tingnan
mo, nasa pagitan ng mga isla.
LYNGSTRAND: Oo, nakikita ko.
BALLESTED: Hindi ko pa nalalagyan ng tao ang
pinta ko. Ang hirap-hirap kumuha ng modelo sa
baying ito.
LYNGSTRAND: Maglalagay ka rin ng tao d’yan?
BALLESTED: Oo, Dito sa batong ito sa may
karapan. Isang nilalang na kalahating tao.
Maglalagay ako ng isang sirenang naghihingalo.
LYNGSTRAND: Bakit naghihingalo?
BALLESTED: Naglagalag siya mula sa dagat at
hindi niya na alam ang daan pauwi. Kaya
mahihiga siya d’yan, nag-aagaw-buhay sa
maalat-alat na tubig-dagat ng fjord.
LYNGSTRAND: A, ganu’n pala.
BALLESTED: Si Ging. Wangel ang tumulong sa
‘king maisip iyon.
LYNGSTRAND: Ano’ng ipapamagat mo sa’yong
obra kapag natapos na?
BALLESTED: Ang naiisip kong pamagat ay “Ang
Kamatayan ng Sirena.”
LYNGSTRAND: Bagay na bagay. Siguradong
Malaki ang kikitain mo d’yan.
BALLESTED: (Sisipatin ang kausap) is aka rin
bang alagad ng sining?
LYNGSTRAND: Er–ibig mo bang sabihi’y isang
pintor?
BALLESTED: Oo.
LYNGSTRAND: Hindi, hindi ako pintor. Ang totoo
niyan ay nag-aaral akong maglilok. Ako nga pala
si Lyngstrand–Hans Lyngstrand.
BALLESTED: A, magiging isang eskultor ka
pala. Oo, syempre naman–maganda rin ang
paglililok–napakaganda. Sa palagay ko’y
nakasalubong na kita minsan sa bayan. Matagal
ka na bang nandito?
LYNGSTRAND: Hindi, galawang linggo pa lang.
Pero mananatili ako rito hanggang matapos ang
tag-araw, kung kakayanin.
BALLESTED: Siguradong matutuwa ka sa
magagandang paliguan dito.
LYNGSTRAND: Oo, iyon talaga ang dahilan
kung bakit ako naparito. Para manumbalik ang
aking lakas.
BALLESTED: O, ganu‘n ba? Hindi ka naman
mukhang–a–may sakit.
LYNGSTRAND: May sakit ako sa baga. Pero
hindi naman malala. Madalas ay kinakapos ako
ng hininga.
BALLESTED: Maliit na bagay lang ‘yan. Hmmm–
siguro’y kailangan mong magpatingin sa doktor–
sa isang mahusay na doktor
LYNGSTRAND: Naiisip ko ngang
magpakonsulta kay Dr. Wangel, kung
magkakaroon ng pagkakataon.
BALLESTED: Tama ‘yan magaling siya. (Titingin
sa kaliwa) May panibago namang bapor na
paparating. Umaapaw sa dami ng mga pasahero.
Nitong mga nakaraang taon ay parami na nang
parami ang mga turista sa bayan.
LYNGSTRAND: Oo, napansin ko nga na
maaring bumusita rito iyon.
BALLESTED: A, at marami ang iginugugol dito
sa buo nilang bakasyon. Nababahala nga lang
ako nab aka sa dami ng mga dayuhang
dumarayo rito baka malaspag na ang maliliit
naming bayan.
LYNGSTRAND: Dito kaba iinanganak?
BALLESTED: Hindi, pero matagal na akong
nakatira dito.Sanay na nga ako sa mga gaw’t
kaugalian ng buong bayan. Pakiramdam ko’y dito
na rin ako ipinanganak.
LYNGSTRAND: Matagal na matagal ka na
siguro dito?
BALLESTED: Labimpitong taon na. Hindi–
labingwalo pala! Dumating ako rito kasama ng
isang pangkat ng mga taga-teatro . pero
nagkaroon kani ng problema sa pero kaya
nabuwag din ang grupo naming. Kung saan-saan
na kami napunta.
LYNGSTRAND: Pero nanatili ka rito.
BALLESTED: Oo, nanatili ako. At napabuti na rin
ako rito, sa totoo lang. Ang trabaho ko pa noon
ay pagdidisenyo at paglalagay ng mga palamuti
sa mga bahay.
(Lalabas si Bolette dala-dala ang isang tumba-
tumba. Ilalapag niya ito sa balkonahe.)
BOLETTE: (May kausap na kung sino sa silid ng
hardin) Hilde, pakihanap namn ‘yung
nabuburdang salalayan para kay Ama, ayos lang
ba?
LYNGSTRAND: (Pupunta sa balkonahe at
babatiin ang binibini) Magandang umaga, Bb.
Wangel.
BOLETTE: (Sasandal sa barandilya.) Ay,
kumusta. Ikaw nga ba’yan, G. Lynstrand?
Magandang umaga rin. Ipagpaumanhin mo pero
kailangan kong–(Babalik siya sa loob ng bahay)
BALLESTED: Kilala mo pala ang pamilyang
nakatira dito.
LYNGSTRAND: Hindi masyado.
Nakakasalubong ko lang sila paminsan-minsan.
Huli kong nakausap si Gng. Wangel noong may
ginaganap na konsiyerto dati sa tutok ng burol.
Siya ang nagimbita sa’king pumunta at tawagan
sila minsan kung may oras.
BALLESTED: Dapat mo pang palalimin ang
pakikipagkaibigan mo sa kanila.
LYNGSTRAND: Naisip ko nga tawagan sila. O
bisitahin, sa pananalita ng mga taga-Inglatera.
Sinusubukan ko ngang mag-isip
maidadahilan.
BALLESTED: Maidadahilan! Ay! (Titingin sa
kaliwa) Naku po! Malapit na sa daungan ang
bapor. Kailangan ko nang umalis papunta sa otel.
Baka kailangan ako ng mga turista. Di mo
naitatanong, umeekstra din ako minsan sa pag-
aayos at paggupit ng buhok.
LYNGSTRAND: Ang husay mo naman sa
maraming bagay.
BALLESTED: Kailangan, kaibigan. Sa maliit na
baying ito ay dapat kong matutunan ang lahat ng
bagay, kahit kaunti lang. Kung may kailanagn ka
pala na kung anuman tungkol sa bukok–tulad ng
pormada–lumapit ka lang sa’kin, si Ginoong
Ballested, ang mahusay na mananayaw.
LYNGSTRAND: Mahusay na mananayaw?
BALLESTED: Oo, ang Kapitan ng Horn Society.
Magkakaroon kami ng konsiyerto sa Prospect
mamayang gabi. O sige, Paalam, paalam!
(Hawak-hawak ang mga kagamitan
pagpipinta, lalabas ng bahay si Hilde bitbit-bitbit
ang salalayan. Nasa likuran niya si Bolette na
may dalang mga bulaklak. Sa ibaba, sa hardin ay
itataas ni Lynsgstrand ang kaniyang sombrero.)
HILDE: (Maglalakad papunta sa barandilya ng
balkonahe. Hindi niya papansinin ang pagbati ng
lalaki.) Sabi ni Bolette ay napasyal ka raw dito sa
hardin kanina.
LYNGSTRAND: Oo, gayon na nga.
HILDE: Kanina ka pa ba naglalakad-lakad?
LYNGSTRAND: Hindi, ang totoo niyan ay–
HILDE: Kung gayon ay lumangoy ka kanila?
LYNGSTRAND: Oo, lumublob ako kanina.
Katunayan ay nakita ko roon ang nanay mo.
ng Papunta siya sa bathing-hut.
HILDE: Sino ulit ang nakita mo?
LYNGSTRAND: Ang nanay mo.
HILDE: A. (ibababa niya ang salalayan sa harap
ng tumba-tumba.)
BOLETTE: (Nasasabik.) Nakita mo rin ba ang
bangka ni Itay sa fjord?
LYNGSTRAND: Oo, may nakita akong bangka
na naglalayag papunta rito.
BOLETTE: Si Itay na nga iyon. May binibisita
siyang mga pasyente sa isla. (Aayusin niya ang
mesa)
LYNGSTRAND: (Hahakbang sa unang baiting
mga hagdan papunta sa balkonahe) Ang ganda
naman sa balkonahe ninyo, ang daming mga
bulaklak. Parang may espesyal na pagdiriwang
kayong pinaghahandaan.
BOLETTE: Meron nga.
LYNGSTRAND: Kaarawan ba ng inyong ama?
BOLETTE: (Babalaan si Hilde) Sssh!
HILDE: (Magkikibit-balikat) Hindi, si Inay.
sa
LYNGSTRAND: Kaarawan ng inyong nanay?
BOLETTE: (Galit ngunit nagtitimpi) Hinde–
HILDE: Hayaan mo na nga ako. (Kay
Lyngstrand) Hindi ka pa ba babalik sa hotel para
mananghalian?
LYNGSTRAND: (Bababa) Medyo nagungutom
na nga ako. Papaalis na rin ako.
HILDE: Ang sarap siguro ng mga pagkain du’n
ano?
LYNGSTRAND: Hindi na ako sa otel nakatira.
Medyo mabigat kasi sa bulsa.
HILDE: Saan ka na nakatira ngayon kung gayon?
LYNGSTRAND: Kina Gng. Jensen.
HILDE: Sinong Gng. Jensen? BOLETTE: (Bababa patungo sa hardin upang
LYNGSTRAND: Iyong komadrona. salubungin ang kaniyang tatay) Mabuti’t

HILDE: Naku, nakalimutan ko G. Lyngstand, nakabalik ka na Itay!

marami pa pala akong kailangang asikasuhin– HILDE: (Tatakbo rin pababa papunta sa

LYNGSTRAND: A, hindi ko na dapat sinabi ‘yon. kaniyang tatay) Libre k aba ngayon, Itay?

HILDE: Sinabi na alin? WANGEL: Naku, kailangan kong pumunta sa

LYNGSTRAND: Hindi, wala Gusto ko lang na ospital. Baka medyo matagalan din ako roon.

magpaalam na sa’yo at kay Bb. Bolette. Dumating na ba si Arnholm?

BOLETTE: (Bababa sa hagdan) Paalam, G. BOLETTE: Opo, dumating na siya rito sa bayan

Lyngstrand! Ipagpaumanhin mo’t abala kami noong isang gabi. Narinig naming sa otel.

kami ngayon. Kapag may libre kang oras ay WANGEL: Hindi mo pa siya nakikita, kung

huwag kang mag-aatubiling bumusita ulit dito. gayon?

LYNGSTRAND: Maraming-maraming salamat BOLETTE: Hindi pa, pero inaasahan kong

sa’yong paanyaya. Dadalaw ulit ako. bibisita siya ngayong umaga.

WANGEL: Oo, alam ko.

(Iaangat ni Lyngstrand ang kaniyang sombrero at HILDE: (Hihilahin ang braso ng kaniyang tatay)

lalabas sa tarangkahan ng hardin. Bago siya Itay, tingnan mo!

lumabas sa gawing kaliwa ng entablado ay WANGEL: (Titingnan ang balkonahe sa taas.)

lilingon ulit siya sa balkonahe at iaangat ang Oo, nakikita ko, anak. Makulay, maganda!
kaniyang sombrero.) Nandito ba ang inyong– kayong tatlo lang ba ang

HILDE: (Bahagyang sisigaw.) Paalam, ginoo! nandito sa bahay?

Ikumusta mo ako kay ‘Nay Jensen. HILDE: Opo, pumunta si Inay sa–

BOLETTE: (Yuyugyugin ang balikat ni Hilde BOLETTE: (Mabilis) Nagpunta po sa paliguan si

habang bumubulong) Pasaway ka talaga, Hilde! Inay.
Nasisiraan ka na ba? Baka marinig ka niya. WANGEL: (Malambing na titigan si Bolette at
HILDE: Tingin mo ba’y may pakialam ako kung hihmasin sa ulo. Pagkatapos ay magsasalita siya
narinig niya ako? na parang naaasiwa) Sabihin ninyo ngayon sa

BOLETTE: (Lilingon sa kanan) Nand’yan na si akin, mga anak. Hanggang gabi ninyo ba iiwang

Itay. ganiyan ang hitsura n gating bahay? May

wumawagayway na bandila at maraming
bulaklak?
(Mula sa kanan ng entablado ay paapsok
si Dr. Wangel, nakagayak ng damit-panlakbay at HILDE: Siyempre naman, Itay!

may hawak na isang maliit na bag.) WANGEL: Gayon pala. Pero–

WANGEL: Nandito na’ko, mga anak. (Papasok BOLETTE: (Kikindat) Lahat ng iyan ay ginawa

siya sa tarangkahan ng hardin) naming para kay Dr. Arnholm. Kaibigan na natin
siya noon pa man. Kapag bumisita siya–
HILDE: (Maharot na yuyugyugin ang mga bisig
ng kaniyang tatay) Dati siyang tutor ni Bolette,
Itay!
WANGEL: (Bahagyang ngingiti) Mga pilya talaga
kayo! Sa tingin ko nama’y hindi talaga maiiwasan
na mapag-usapan natin siya paminsan-minsan
lalo na’t wala na siya sa ‘tin. Heto, Hilde! (Iaabot
niya ang kaniyang bag) Dalhin mo ngayon ‘yan
sa ospital. May isang mabait na babae doon,
iabot mo ‘yan sa kaniya.
HILDE: (Akma nang pumunta sa hardin bitbit ang
bag ni Wangel nang bigla siyang mapapahinto.
Lilingon siya sa isang gilid at may ituturo.) Si Dr.
Arnholm nga ba ‘yon?
BOLETTE: (Tinatanaw ang ituturo ni Hilde) Siya?
(Tatawa) Ano k aba, masyado ‘yang matanda
para maging si Arnholm.
WANGEL: Sa palagay ko’y siya na nga ‘yon.
Tama, siya na nga!
(Papasok mula sa kaliwa si Dr. Arnholm, ang
punong maestro. Maringal ang kaniyang suot,
mayroon siyang ginintuang antipara at manipis
na tungkod. Mukha siyang hapo sa trabaho.
Titingin siya sa hardin, masiglang kakaway, at
papasok sa tarangkahan.)
WANGEL: (Sasalubungin ang bisita) Maligayang
pagdating, kaibiga! Tuloy ka!
ARNHOLM: Salamat, Dr. Wangel, salamat.
Napakabait mo. (Malugod siyang
makikipagkamay. Pupunta sila sa hardin.) Ito na
nga ba ang iyong mga anak? (Makikipagkamay
siya sa mg dalaga at saka isa-isang titingnan.)
Hindi ko sila halos nakilala. Maliban kay Bolette–
siguro. Oo, sa tingin ko’y namumukhaan ko pa si
Bolette.
WANGEL: Talaga? Mga walo o siyam na taon na
mula nang huli mo siyang nakita. A, kayrami na
talagang nagbago dito.
ARNHOLM: (Magmamasid sa paligid) Ang totoo
niyang ay kabaligtaran ang nasa isip ko, parang
wala masyadong nagbago. Maliban sa mga puno
na tumaas nanag bahagyan– at ang pahingahan
na iyo–
WANGEL: A, tama, dito sa paligid–
ARNHOLM: (Nakangiti) At ngayo’y mayroon ka
nang dalawang dalaga.
WANGEL: Tingin ko’y isa lang.
HILDE: Ay, Itay!
WANGEL: Halika, umakyat na tayo’t maupo sa
balkonahe. Mas mahangin du’n. (Ituturo niya kay
Arnholm ang hagdan)
ARNHOLM: Salamat, Dok, salamat.
Aakyat ang dalawa. Pauupuin ni Wangel si
Arnholm sa tumba-tumba.
WANGEL: Ayan, maupo ka lang d’yan at
magpahinga. Mukhang masyado kang napagod
sa sobrang layo ng nilakbay mo.
ARNHOLM: A, wala’yon. Ang hangin dito ay
masyadong–
BOLETTE: (Kay Wangel) Magdadala na ba kani
ng soda at lemonade? Mamaya’y masyado nang
mainit dito.
WANGEL: Sige, mga anak, makikisuyo na lang.
Magdala rin siguro kayo ng brandi. Kahit haunti
lang Kung sakaling may gustong uminom.
BOLETTE: Sige po, Hilde, dalhin mo na sa
ospital ang bag ni Itay.
(Papasok sa silid ng hardin si Bolette at saka
isasara ang pinto. Bibitbitin naman ni Hilde ang
bag at maglalakad sa hardin papunta sa likod-
bahay, sa may gawing kaliwa.)
ARNHOLM: (Pagkaraang panooring lumabas si
Bolette) Lumaking napakaganda ng iyong anak–
er– mga anak.
WANGEL: (Uupo) Tama ka d’yan.
ARNHOLM: Sobra akong namangha kay Bolette
– at pati na rin kay Hilde. Pero ngayon, ikaw
naman ang magkukwento, kaibigan. Dito ka na
ba talaga maninirahan?
WANGEL: Oo, sa palagay ko. Dito na ako
ipinanganak at lumaki, sabi nga nila. Ilang taon
din akong namuhay dito nang napakasaya
kasama siya–noong kami’y nagsasama pa.
Nakita mo na siya noong nandito ka pa, Arnholm,
hindi ba?
ARNHOLM: Oo, oo.
WANGEL: At ngayon, nakatagpo na ako rito ng
bagong bukal ng kaligayahan – sa piling ng aking
bagong asawa. Oo, inaamin ko na kahit paano’y
naging mabuti pa rin naman sa akin ang
kapalaran.
ARNHOLM: Wala ka bang anak sa pangalawa
mong asawa?
WANGEL: May isa kaming anak na lalaki,
dalawang taon– hindi, dalawa’t kalahating taon
na ang nakararaan. Pero hindi rin siya nagtagal
sa ‘min. Namatay siya noong sanggol pa lang
siya, mga apat o limang buwang gulang pa lang.
ARNHOLM: Wala ba rito ngayon ang asawa mo?
WANGEL: Oo, pero papauwi na rin siya maya-
maya. Papunta siya sa fjord para maligo. Araw-
araw na siyang pumupunta roon. Kahit ano pa
man ang panahon.
ARNHOLM: Sa paraan ng pagsasalita mo ay
parang– may problem aka sa kaniya.
WANGEL: Wala naman akong problema sa
kaniya. Nitong mga nakaraang taon ay naging
maligalig nga lang siya. Madalas sinusumpong.
Hindi ko naman alam kung bakit. Ngayo’y
nahaling na siya sa paliligo sa dagat.
ARNHOLM: Oo, natatandaan ko na gayon nga
ang ugali niya.
WANGEL: (Bahagyang ngingiti) Oo, nga pala,
kilala mo na si Ellida noong nagtuturo ka pa sa
Skjoldviken.
ARNHOLM: OO, madalas siya noong
pumupunta sa bahay ng mga klerigo Parati
kaming nagkikita kapag pinupuntahan ko ang
kaniyang tatay sa parola.
WANGEL: Ang puso niya’y nakabigkis pa rin
talaga roon. Hindi nga siya maunawaan ng ibang
tao rito. Madalas, tinatawag nila siya na: “Ang
Babae mula sa Dagat.”
ARNHOLM: Hingi nga?
WANGEL: Oo, kaya nga gusto ko sanang
kausapin mo siya tungkol sa kaniyang kabataan,
Arnholm. Maka tutulong sa kaniya ‘yon.
ARNHOLM: (Nalalabanan na titingnan ang
kausap) Mayroon ka bang espesyal na rason
para isipin ‘yon?
WANGEL: Oo, meron.
ELLIDA (V.O.): (Mula sa hardin, sa likuran ng
entablado, sagawing kanan) Nand’yan k aba,
Wangel?
WANGEL: (Tatayo) Oo, mahal, nandito ako.
(Papasok si Ellida Wangel sa hanay ng mga
puno, patungo sa pahingahan. Nakatapis siya ng
malaki’t manipis na tuwalya. Nagsabog sa
kaniayng balikat ang basa niyang buhok. Tatayo
si Dr. Arnholm.)
WANGEL: (Nakangiting ilalahad ang mga kamay
sa kaniyang asawa) Nandito na siya, an gating
butihing babae mula sa dagat.
ELLIDA: (Mabilis na aakyat sa balkonahe at hamak na mas presko rito. (Uupo sa lilim ng
hahawakan ang mga kamay ng asawa) Mabuti pahingahan)
naman at nakabalik ka na? Kailan ka dumating? ARNHOLM: (Papunta kay Ellida ) Sa tingin ko’y
WANGEL: Kani-kanina lang. (Ipapakilala niya si mas presko ang hangin sa taas.
Arnholm) Mahal, hindi mob a babatiin an gating ELLIDA: A, nasaany ka lang siguro sa
matalik na kaibigan? nakasusulasok na hangin sa siyudad. Sabi ng
ELLIDA: (Makikipagkamay kay Arnholm) iba’y nakakasakal daw doon ang init kapag tag-
Nakabisita ka rin saw akas. Maligayang araw.
pagdating! Ipagpaumanhin mo’t wala ako rito WANGEL: (Nakababa na sa hardin) Ellida,
nang– mahal, ikaw na muna ang bahala sa matalik
ARNHOLM: Ano ka ba, huwag mo anng nating kaibigan.
alalahanin ‘yon– ELLIDA: May tarbaho ka pa?
WANGEL: Kumusta ang dagat ngayon? Sariwa WANGEL: Oo, kailangan kong pumunta sa
ang tubig dito. Ugh! Masyadong marumi ang ospital– doon na ako magpapalit ng damit. Hindi
tubig sa fjord. ako magtatagal.
ARNHOLM: Marumi? ARNHOLM: (Uupo rin sa lilim ng pahingahan)
ELLIDA: Oo, marumi. At nakalalason, sa palagay Ayo slang ako dito, Dok, huwag ka nang
ko. masyadong magmadali. Hindi naman kami
WANGEL: (Nakangiti) Mahal, mahusay mong maiinip dito.
naibida sa ‘ting bisita ang taglay na ganda ng WANGEL: (Tatango) Sige. Magkita a lang tayo
ating lugar. mamaya. (Pupunta sa hardin at lalabas sag
ARNHOLM: Hindi naman siguro gayon ang awing kaliwa ng entablado)
gustong sabihin ni Gng. Wangel. Sa tingin ko’y ELLIDA: (Pagkaraan ng ilang saglit na
sadyang may natatangi lang talaga siyang katahimikan) masarap umupo dito, hindi ba?
ugnayan sa dagat at sa lahatng bagay na ARNHOLM: Masarap nga– ngayon, sa palagay
konektado rito. ko.
ELLIDA: Napansin mob a kung gaano kaganda ELLIDA: Sa akin nakapangalan ang pahingahan
ang ginawang paghahanda ng aking mga anak na ito. Dahil ako ang may gawa. O mas marapat
para sa pagdating mo? sigurong sabihin, ipinagawa ito ni Wangel para sa
WANGEL: (Nahihiya) Hmmm. (Titingin sa relo) akin.
Paumanhin, kailangan ko nga palang umalis. ARNHOLM: At dito mo lagi gustong maupo?
ARNHOLM: Para sa akin ba talaga ang lahat ng ELLIDA: Oo, halos buong maghapon akong
dekorasyong’yan? nakaupo rito.
ELLIDA: Oo. Hindi naman kami nag-aayos nang ARNHOLM: Kasama ang iyong mga nak, sa
ganiyan araw-araw. Ugh– napakainit naman dito. palagay ko?
(Bababa patungong hardin) Halikayo rito. Di
ELLIDA: Hindi, mas gusto nilang mamalagi sa
balkonahe.
ARNHOLM: E si Wangel?
ELLIDA: A, paalis-alis si Wangel. Kalahating
oras siyang nasa tabi ko, kalahating oras na
kasama an gaming mga anak.
ARNHOLM: Ikaw ba ang may gusto nu’n o siya?
ELLIDA: Sa tingin ko’y iyon ang makabubuti para
sa aming lahat. Puwede naman naming tawagin
ang isa’t isa – kung sakaling may gusto kaming
sabihin.
ARNHOLM: (Pagkaraan mag-isip ng ilang saglit)
Noong huli kitang makita– sa Skjoldviken , ang
ibig kong sabihin– Hmmm.Ang tagal-tagal na
nu’n.
ELLIDA: Mga sampung taon na.
ARNHOLM: Oo, Naaalala ko na lagi ka noong
nasa parola– ang tawag pa nga sa ‘yo dati ng
matandang pari doon “Ang Pagano.”Paano’y
imbes na Kristiyanong pangalan ang ibigay sa’yo
ng iyong ama ay ipinangalan ka niya sa isang
barko.
ELLIDA: Oo– tapos?
ARNHOLM: Di ko lang talaga akalain na makikita
kitang muli bilang si Gng. Wangel.
ELLIDA: Wala pang masyadong imik noon ang
dating Wangel– noong nabubuhay pa ang nanay
ng mga anak namain. Ang tunay nilang nanay,
ibig kong sabihin.
ARNHOLM: Oo, pero kahit na hindi siya gayon–
kahit pa hindi siya nabalo– hindi ko lang talaga
maisip na mangyayari ang mga nangyari.
ELLIDA: Ako rin naman. Ni minsan man. Noon.
ARNHOLM: Napakabuting tao ni Wangel.
Napakarangal– napakabait niya sa lahat.
ELLIDA: (Masaya at magiliw) Oo naman!
ARNHOLM: Pero ibang-iba siya sa ‘yo.
ELLIDA: Ibang-iba nga.
ARNHOLM: Anong nangyari? Sabihin mo sa’kin.
ELLIDA: A, mahal kong Arnholm, huwag mo
akong tanungin nang ganyan. Ni hindi ko alam
kung saan ako mag-uumpisa. At kahit pa
maipaliwanag ko sa’yo nang lubos, kailanga’y
hindi mo ako maiintindihan.
ARNHOLM: Hmmm. (Magiging higit na mapang-
usig ang tinig) Nabanggit mo na bas a asawa mo
ang tungkol sa akin? Ibig kong sabihin, tungkol sa
kahangalan ko na alukin ka dati sa kasal?
ELLIDA: Hindi! Hindi, siyempre! Hinding-hindi ko
sasabihin ‘yon sa kaniya kailanman.
ARNHOLM: Mabuti naman. Medyo nag-aalala
lang ako na baka–
ELLIDA: Wala kang dapat ipag-alala. Bahagya
ko na namang nasabi sa kaniya ang totoo, na
gustong-gusto kita, na ikaw ang pinakamabuti at
pinakatapat kong kaibigan sa buong mundo.
Hindi ba sumagi sa isip mo na humanap ng ibang
pakakasalan?
ARNHOLM: Hindi. Hanggang ngayo’y nananatili
akong tapat sa mga alaala ng nakaraan.
ELLIDA: (Bahagyang nagbibiro) A, Arnholm!
Kalimutan mo na ang lahat ng malulungkot na
alaalang iyon! Kailangan mong maghanap ng
asawa na maaaring magpasaya sa’yo.
ARNHOLM: Mukhang kailangan ko na ngang
mag-umpisang maghanap, Gng. Wangel, sa
lalong medaling panahon. Tatlumpu’t pitong
taong gulang na ‘ko.
ELLIDA: Kung gayo’y mas lalo ka dapat
magmadalai. (Matatahimik siya, pagkatapos ay
magpapatuloy sa isang seryosong tinig) Mahal
kong Arnholm, makitig ka. May gusto akong
sabihin sa’yo na hindi ko nasani– noon.
ARNHOLM: Ano ‘yon?
ELLIDA: Nang gawin mo ‘yon – nanag alukin mo
ako ng kasal – gaya ng nabanggit mo ngayon –
nakatugon sana ako sa’yo sa ibang paraan.
ARNHOLM: Alam ko. Kaibigan lang ang turing
mo sa ‘kin. Alam ko naman ‘yon.
ELLIDA: Ngunit hindi moa lam na may itinatangi
na akong iba noon.
ARNHOLM: Talaga?
ELLIDA: Oo.
ARNHOLM: Imposible! Hindi mo pa kilala si
Wangel noon.
ELLIDA: Hindi naman si Wengel ang tinutukoy
ko.
ARNHOLM: Hindi si Wengel? Pero noong
panahon’yon– noong nasa Skjoldviken ka pa–
wala akong maisip na ibang lalaki na maaari
mong makahulugan ng loob.
ELLIDA: Mukhang wala nga. A, kabaliwan ang
lahat ng ‘yon.
ARNHOLM: Pakiusap, magkuwento ka pa.
ELLIDA: Basta may iba na ‘kong mahal nu’ng
panahong ‘yon. Ngayo’y alam mo na.
ARNHOLM: Pero pa’no kung wala ka pang
minamahal nu’n? Maaari bang magbago ang
tugon mo sa lihan ko sa ‘yo?
ELLIDA: Pa’no ko masasabi? Nang dumating si
Wengel sa buhay ko ay iba ang naging sagot ko
sa kaniya.
ARNHOLM: Kung gayon, bakit mo sinasabi
sa’kin ngayon ang lahat ng ito?
ELLIDA: (Tatayo na wari bang nasasaktan) Dahil
gusto kong may hingahan ng nararamdaman ko.
Hindi, huwag kang tumayo.
ARNHOLM: Walang alam ang asawa mo tungkol
dito?
ELLIDA: Nabanggit ko na sa kaniya noon na
minsan na ‘kong umibig sa iba. Pero hindi naman
na siya nag-usisa pa. At hindi na naming ‘yon
kailan pa pinag-usapan. Kunsabagay, hahat ng
iyon nga’y isa lamang kabaliwan. Paglao’y
lumipas din– kahit paano–
ARNHOLM: (Tatayo) Kahit paano? Ibig sabihi’y
may natitira ka pang pagmamahal sa kaniya?
ELLIDA: Hindi, hindi wala na! A, Arnholm, hindi
ito gaya ng iniisip mo. Mahirap ipaliwanag. Hindi
ko alam kung paano ko sasabihin sa’yo. Baka
isipin mo lang na nasisiraan na ako ng ulo.
ARNHOLM: Pero Gng. Wengel, kailangan mo
sa’king sabihin ang totoo.
ELLIDA: Sige. Susubukan ko. Sabihin mo sa’kin
ngayon. Bilang isang taong madunong, kaya mo
bang ipaliwanag ito? (Biglang mapapalingon at
hihinto) Teka, may paparating. Mamaya ko na
lang sa’yo sasabihin.
(Papasok mula sa kaliwa si Lyngstrand, baybayin
niya ang hardin. Kapansin-pansin ang nakasabit
na bulaklak sa butas ng kaniyang butones. May
dala siyang isang Malaki’t marikit na pumpon ng
mga bulaklak na nababalutan ng papel at
natatalian ng laso. Bigla siyang mapapahinto at
mababantulot sa ibaba ng balkonahe.)
ELLIDA: (Pupunta sa bukana ng pahingahan)
Hinahanap mob a ang mga dilag, G. Lyngstrand?
LYNGSTRAND: (Lilingon) A, nand’yan ka na
pala Gng. Wangel. (Iaangat niya ang kaniyang
sombrero at lalapitan ang ginang.) Hindi ang mga
anak mo ang pakay ko, Gng. Wangel, kung ikaw–
ikaw ang gusto kong makita. Napakabait mo na
anyayahan akong bumisita sa inyo–
ELLIDA: Naku, ikaw pa ba? Puwedeng-puwede
kang pumunta rito kahit kailan.
LYNGSTRAND: Maraming salamat. At dahil may
espesyal na okasyon ngayon sa inyo–
ELLIDA: Alam mo pala.
LYNGSTRAND: Oo. Kaya naisip ko na
maglakas-loob na ibigay ito sa’yo. (Yuyukod siya
at iaabot ang pumpon ng mga bulaklak.)
ELLIDA: (Mapapangiti) Pero, G. Lyngstrand,
hindi ba dapat kay Dr. Arnholm mo ibigay ang
magagandang bulaklak na ito. Siya ang–
LYNGSTRAND: (Maguguluhan. Mapapalingon
siya sa paligid.) Ipagpaumanhin ninyo, ngunit
hindi ko kilala ang lalaking ‘yan. Naparito ako
dahil sa– sa kaarawan.
ELLIDA: Kaarawan? Nagkakamali ka, G.
Lyngstrand. Walang may kaarawan ngayon dito.
LYNGSTRAND: (Mapapangiti) Alam ko na ang
lahat, Gng. Wangel. Hindi ko lang naisip na lihim
pala ang selebrasyon.
ELLIDA: Ano ba ang nalalaman mo?
LYNGSTRAND: Na kaarawan mo ngayon.
ELLIDA: Kaarawan ko?
ARNHOLM: Ngayon? Hindi, nakatitiyak ako.
ELLIDA: (Kay Lyngstrand) Pa’no mo nasabing
kaarawan ko ngayon?
LYNGSTRAND: Si Bb. Hilde ang nagsabi sa ‘kin.
Nandito ako kani-kanina. Tinanong ko ang iyong
mga anak kung bakit sila nagpalamuti ng mga
bulaklak at ng bandila–
ELLIDA: Ganu’n pala.
LYNGSTRAND: At ang sabi ni Bb. Hilde, “Dahil
kaarwan ni Inay ngayon.”
ARNHOLM: A! (Magkakatinginan sila ni Ellida.
Ngayo’y nauunawaan na nila) Kung gayon, dahil
batid na rin naman ng binatang ito, Gng. Wangel–
ELLIDA: (Kay Lyngstrand) Oo, dahil alam mo na
rin naman–
LYNGSTRAND: (Iaabot muli ang pumpon ng
mga bulaklak) Kung gayon, maaari mo bang
tanggapin ang aking malugod na pagbati?
ELLIDA: (Kukunin ang mga bulaklak) Napakabait
mo. Tumuloy ka muna at maupo saglit, G.
Lyngstrand. (Uupo silang tatlo sa lilim ng
pahingahan) Sikreto ang kasi dapat ang
okasyong ito– ang kaarawan ko– Dr. Arnholm.
ARNHOLM: Alam ko. Hindi dapat alam ng mga
hindi naman kamag-anak, gaya ko.
ELLIDA: (Ilalapag ang mga bulaklak sa mesa)
Hindi, mali ka. Hindi naman sa gayon.
LYNGSTRAND: Nangangako ako na hindi ko
sasabihin kanino man.
ELLIDA: Hindi naman gayon kahalaga para sa
iba ang kaarawan ko. Pero, teka maiba ako.
Kumusta ka na? Mukhang bumubuti na ang lagay
mo mula nang huli tayong magkita.
LYNGSTRAND: Tama, sa palagay ko nga’y mas
umaayos na ang pakiramdam ko. Sa susunod na
taon, kapag nakapunta ako sa may timog– sa
Mediterranean– kung papalarin–
ELLIDA: Ayos na ang lahat, nabanggit na sa ‘kin
ng mga anak ko.
LYNGSTRAND: Sana nga’y matuloy. May
nakilala ako sa Bergen na puwedeng tumulong
sa ‘kin. Napakabait niya. Nangako siya na
tutulungan niya ako sa susunod na taon.
ELLIDA: Paano mo siya nakilala?
LYNGSTRAND: Dala ng pambihirang suwerte.
Nakasakay ako noon sa isa sa kaniyang mga
barko noong naglalayag ako.
ELLIDA: Talaga? Kung gayo’y mahilig ka sa
dagat?
LYNGSTRAND: Hindi, hindi naman gaano. Pero
nu’ng namatay kasi noon ang nanay ko, ayaw ni
tatay na manatili pa ako roon sa bahay kaya
pinalaglayag niya ako. Habang nasa biyahe ay
lumubog naman ang barko naming sa may
English Channel. Ang suwerte ko talaga!
ELLIDA: Pa‘no mo nasabing suwerte ka?
LYNGSTRAND: Dahil sa aksidenteng iyon kaya
ako nagkaroon ng problema sa paghinga. Ang
tagal-tagal ko nu’ng inaalon-alon sa dagat bago
may sumagip sa ‘kin. Nangangatog ako sa
sobrang lamig, para na ‘kong nagyeyelo. Kung
kaya iniwan ko na ang dagat. Napakasuwerte ko
talaga nu’ng araw na’yon.
ARNHOLM: Suwerte nga ba talaga?
LYNGSTRAND: Oo naman. Hindi naman kasi
gayon kalala itong skit ko sa baga. At ngayo’y
magiging isa na ‘kong eskultor, na siyang
gustong-gusto ko talaga noon pa man. Para
sa’ki’y walang kapares ang taglay na ganda ng
luwad–kung paanong nagkakaroon ito ng hugis
sa pamamagitan ng iyong sariling daliri.
ELLIDA: Anong lililukin mo? Mga sirena? Mga
Viking?
LYNGSTRAND: Hindi, hindi mga ga’un. Kapag
kaya ko na, ang gusto kong gawin ay iyong
napakalaki. Isang koleksiyon ng mga obra. Isang
komposisyon.
ELLIDA: Talaga? Ano naman ang papaksain ng
komposisyon mo?
LYNGSTRAND: Ang gusto ko’y base sa mga
karanasan ko.
ARNHOLM: Tama ‘yan! Dapat ay lagi kang
nakasandig sa ‘yong mga sariling karanasan.
ELLIDA: Magkuwento ka pa.
LYNGSTRAND: Ang naiisip ko ay isang bata-
bata pang may-bahay, asawa ng isang
manlalayag; naiidlip na siya–ngunit di mapakali,
may kung anong bumabagabag sa kaniya.
Nananaginip siya. Sa tingin ko’y kaya ko namang
lilukin ang babae na mukha siyang nananaginip.
ARNHOLM: Ngunit ang sabi mo’y isang
komposisyon.
LYNGSTRAND: Oo, gagawa pa ako ng isang
rebulto. Magiging simbolo ‘yon. Lililukin ko ang
kaniyang asawa, na siyang pinagtaksilan ng
babae habang malayo ito. Nalunod ang lalaki–
nalunod sa dagat.
ELLIDA: Nalunod?
LYNGSTRAND: Oo, nalunod habang
naglalayag. Gyunman, nagawa niya pa ring
makauwi sa kanilang bahay, isang bagi.
Nagkaroon ang lalaki, nakatayo sa gilid ng kama,
nakatitig sa kaniyang asawa. Basang-basa siya.
ELLIDA: (Sasandal sa kaniyang upuan) Kakaiba,
pero nakamamangha. Malinaw kong nakikita sa
‘king isip ang gusto mong lilukin.
ARNHOLM: Pero G-Ginoong– akala ko bay’y
kakatawanin ng komposisyon mo ang isang
bagay na dinanas mo mismo.
LYNGSTRAND: Oo, nangyari naman talaga ‘yon
sa’kin. Sa ibang paraan nga lang.
ELLIDA: At ano mismo ang nangyari G.
Lyngstrand?
LYNGSTRAND: Papauwi na kami nu’n mula sa
isang bayan na kung tawagi’y Halifax nang
biglang magkasakit ang tagapangasiwa sa barko,
kung kaya kinakailangan naming siyang iwan sa
ospital. Kumuha kami ng kapalit niya, isang
Amerikano. Tapos, itong tagapangasiwa–
ELLIDA: Isang Amerikano?
LYNGSTRAND: Oo, isang araw, humiram siya
sa kapitan ng isang bungkos ng mga lumang
diyaryo, at saka nagbasa nang nagbasa. Ang
sabi niya’y gusto niyang matuto ng wikang
Norweigian.
ELLIDA: Pagkatapos?
LYNGSTRAND: Isang gabi, may dumating na
isang malakas na bagyo. Lahat ng mga tauha’y
nasa itaas na kubyerta, maliban sa’kin at sa
tagapangasiwa. Napilayan daw ang paa niya,
kaya hindi siya makalakad. Nakahubo ako nu’n
habang nakahilata sa ‘king kama. Habang siya,
nakaupo lang doon sa silid-tulugan, binabasa na
man ulit ang isang lumang diyaryo–
ELLIDA: Tapos, tapos?
LYNGSTRAND: Habang nakaupo siya, bigla
kong narinig na humahagulgol siya. Nang
tungnan ko siya, bigla siyang namutla nang
sobra. Pagkatapos ay nilukot niya ang papel at
pinagpupunit. Pero tahimik niyang ginawa ang
lahat na ‘yon. Napakatahimik.
ELLIDA: Wala ba siyang sinabi na kahit ano?
LYNGSTRAND: Wala nu’ng una. Pero maya-
maya pa, bigla siyang bumulong sa kaniyang
sarili: “Ikinasal na pala siya. Sa ibang lalaki.
Habang ako’y nandito sa malayo.”
ELLIDA: (Pipikit at saka pabulong
magsasalita.) Sinabi niya ‘yon?
LYNGSTRAND: Oo. At sa maniwala ka’t sa hindi,
mataas niya iyong sinabi sa wikang Norweigan.
A, madali siyang matuto ng iba’t ibang wika.
ELLIDA: Tapos ano? Ano pang nangyari?
LYNGSTRAND: May nangyaring pambihira na
hindi ko kailanman malilimutan. Nagsalita ulot
siya, sa isang kalmadong tinig: “Pero akin pa rin
siya, mananatili pa rin siyang akin.
magsasama pa rin kami, kahit malunod pa ako’t
isa nang kaluluwa kapag nakabalik sa kaniya.”
ELLIDA: (Magsasalin ng tubig sa baso.
Nanginginig ang mga kamay niya.) Ugh! Grabe
naman!
LYNGSTRAND: At nang sabihin niya iyo’y
parang seryoso talaga siya ng gagawin niya ‘yon.
ELLIDA: Alam mob a kung ano– kung ano nang
nangyari sa lalaking ‘to?
LYNSTRAND: A, patay na siyang sigurado, Gng.
Wangel.
ELLIDA: (Marubdob) Pa’no mo naman nasabi?
LYNSTRAND: Pagkatapos kasi nu’n ay lumubog
na nga ang barko naming sa Channel. Suwerte
namang nakasakay ako sa isang malaking
lifeboat kasa ng kapitan at ng lima pang tauhan.
Nakasakay naman sa isang maliit na bangka ang
isa kong kaibigan. Kasama niya roon ang
Amerikanong at ang isa pang tauhan.
ELLIDA: At wala nang balita sa kanila mula noon.
LYNSTRAND: Wala na, Gng. Wangel. Iyon ang
sabi ng benefactor ko sa Bergen sa isang sulat
na ipinaabot nya sa’kin kamakailan lang. Kaya
nga gusto ko talaga sanang gunitain ang nagyari
sa pamamagitan ng paglilok. Isang nalunod na
lalaki na nagbalik sa kaniyang bahay upang
na maghiganti sa kaniyang taksil na kasintahan.
Malinaw ko na silang nakikini-kinita sa isip ko.
ELLIDA: Ako rin. (Tatayo) Tara, pumasok na
tayo sa loob. O kaya’y pumunta tayo kay Wangel.
Napakainit na rito. (Aalis na siya sa lilim ng
pahingahan)
LYNSTRAND: (Tumayo na rin) Mukhang
kailangan ko na ring magpaalam. Maraming
salamat, Gng. Wangel. Dumaan lang talaga ako
At upang makita ka’t batiin sa’yong kaarawan.
ELLIDA: Maraming salamat din. (Ilalahad ang
kaniyang kamay) Paalam.At salamat dito sa mga
bulaklak.
(Makikipagkamay si Lyngstrand, pagdaka’y
dadaan sa tarangkahan ng hardin, at saka
lalabas ng entablado.)
ARNHOLM: (Tatayo at lalapit kay Ellida)
Masyado ka atang naapektuhan, Gng. Wagel.
ELLIDA: Oo, marahil. Iyon nga lang–
ARNHOLM: Iyon nga lang ay pinaghahandaan
niyo parin ito.
ELLIDA: Pinaghahandaan?
ARNHOLM: Oo.
ELLIDA: Pinaghahandaan ang pagdating ng
sinuman? Ang bumalik sa gayong paraan?
ARNHOLM: Ano bang pinagsasabi mo? Tungkol
pa rin ba ito sa patay na lalaki na siyang lubos na
ikinaligalig mo? Ang akala ko’y–
ELLIDA: Ano ang akala mo?
ARNHOLM: Ang akala ko’y umaarte ka lang
habang nagkukuwento ang binata kanina. Ang
akala ko’y masama ang loob mo dahil nalaman
mo ang tungkol sa lihim na selebrasyon ng
pamilyang ito. Ang iyong asawa at ang kaniyang
mga anak, nabuhay pa rin sa mga alaala ng
nakaraan kung saan hindi ka kabilang.
ELLIDA: Naku, hindi, hindi! Wala akong
karapatan na hingin sa ‘king asawa ang lahat-
lahat sa kaniya. Hindi ko siya maaaring angkinin
nang buong-buo.
ARNHOLM: Tingin ko’y dapat. Dapat.
ELLIDA: Oo, Pero hindi, hindi pa rin puwede,
Iyon ang gusto kong sabihin. Nabubuhay ako sa
isang mundo kung saan– hindi sila kabilang.
ARNHOLM: Ang ibig mo bang sabihi’y hindi mo
talaga mahal ang asawa mo?
ELLIDA: Mahal! Mahal ko siya! Natutuhan ko
siyang mahalin. At du’n ako mas natatakot.
ARNHOLM: Kung gayo’y sabihin mo sa’kin, Gng.
Wangel?
ELLIDA: Hindi puwede. Hindi ngayon. Baka
mamaya.
(Papasok si Bolette mula sa balkonahe at bababa
patungo sa hardin.)
BOLETTE: Papaalis na si Itay sa ospital. Puwede
na ho ba tayong pumunta lahat sa silid ng hardin?
ELLIDA: Sige, tara.
(Mula sa kaliwa sa likod ng bahay ay
papasok si Wangel kasama si Hilde.
Nakapagpalit nan g damit si Wangel.)
WANGEL: Narito na ‘ko! Tapos na rin saw akas
ang mga gawain! Meron ba d’yang malamig na
inumin?
ELLIDA: Saglit lang. (Papasok sa pahingahan at
dadamputin ang pumpon ng mga bulaklak)
HILDE: Ay, ang gaganda naman ng mga bulaklak
na’yan, Inay! Saan galing ‘yan?
ELLIDA: Bigay sa’kin ng batang eskultor na si G.
Lyngstrand.
HILDE: Mula kay Lyngstrand?
BOLETTE: (Hindi mapakali) Pumunta na naman
dito si Lyngstrand?
ELLIDA: Oo, pumunta siya rito dala ang mga ito.
Para sa kaarawan.
BOLETTE: (Sisikuhin si Hilde) Hindi!
WANGEL: (Kay Ellida, habang napangingiwi sa
labis na pagkapahiya) E-Ellida, mahal–
ELLIDA: (Biglang sasabat) Tara na, mga anak.
Ilagay na natin itong mga bulaklak sa plorera
kasama ng iba pa. (Aakyat siya sa balkonahe.)
BOLETTE: (Bubulong kay Hilde.) Napakabait
talaga niya!
HILDE: Hmp, palabas niya lang ‘yan! Ginagawa
niya lang ‘yan para magustuhan siya ni Itay.
WANGEL: (Aakyat sa balkonahe at pipisilin ang
kamay ni Ellida) Salamat, Ellida, mahal.
Maraming-maraming salamat.
ELLIDA: (Abala pa rin sa pag-aayos ng mga
bulaklak) Hindi mo naman siguro gugustuhin na
ako lang ang hindi magdiriwang ng– ng kaarawan
ng kanilang Inay, hindi ba?
ARNHOLM: Hmp!
Aakyat sa balkonahe si Arnholm kasama
nina Wangel at Ellida. Mananatili namang nasa
hardin sina Bolette at Hilde.

*** WAKAS ***