5

Araling Panlipunan
 5

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 1:
Kaugnayan ng Lokasyon sa
Paghubog ng Kasaysayan
Araling Panlipunan – Ikalimang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 1: Kaugnayan ng Lokasyon sa Paghubog ng Kasaysayan
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna
ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga
may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Edmund I. Tupas

Editor: Edna C. Malasaga, Ronald Llaneta, Ramil P. Bingco, at Rosemarie M. Guino
Tagasuri: Engelyn P. Achacoso, Marisa G. Martillo, Arlene S. De Paz, at Rosemarie M. Guino
Tagalapat: Richie C. Blasabas
Tagapamahala:
Ramir B. Uytico
Arnulfo M. Balane
Rosemarie M. Guino
Joy B. Bihag
Ryan R. Tiu
Nova P. Jorge
Genis S. Murallos
Francis Angelo S. Gelera
Rosemary S. Achacoso
Mario R. Orais
Roel C. Tugas
Regel C. Mullet

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region VIII

Office Address: Government Center, Candahug, Palo, Leyte
Telefax: 053 – 323-3156
E-mail Address: region8@deped.gov.ph
 Alamin

Isang maligayang pagtuntong sa Ikalimang Baitang!

Noong nasa Ika-apat na Baitang ka napag-aralan mo ang pagpapahalaga sa

pambansang pagkakakilanlan at ang mga kontribusyon ng bawat rehiyon sa paghubog ng
kulturang Pilipino at pambansang pag-unlad gamit ang mga kasanayan sa heograpiya, pag-
unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at pagpapahalaga sa mga mithiin
ng bansang Pilipinas.

Sa modyul na ito ay mauunawaan mo ang kahalagahan ng pag-aaral ng heograpiya

sa pag-aaral ng kasaysayan sapagkat may kinalaman ito sa paghubog ng kasaysayan at
kabihasnan sa iba’t ibang aspeto ng kultura, pamahalaan, relihiyon, sining, ekonomiya, at
maging ang hinaharap ng mga tao at bansa sa daigdig.

Pagkatapos mong mapag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang

makapagpapaliwanag sa kaugnayan ng lokasyon sa paghubog ng kasaysayan.

Subukin

Panuto: Sagutin ang mga tanong. Isulat ang letra ng sagot sa sagutang papel.

1. Anong rehiyon ng Asya kabilang ang bansang Pilipinas?

A. Silangang Asya
B. Hilagang Asya
C. Kanlurang Asya
D. Timog Silangang Asya

2. Alin sa mga sumusunod ang tiyak o absolute na lokasyon ng Pilipinas sa mapa?

A. 4°23’ at 21°25’ hilagang latitud at 116°00 at 127°00 silangang longhitud
B. 2°43’ at 25°31’ hilagang latitud at 161°00 at 172°12 silangang longhitud
C. 1°32’ at 15°21’ hilagang latitud at 131°00 at 151°10 silangang longhitud
D. 3°23’ at 20°29’ hilagang latitud at 121°14 at 148°25silangang longhitud

3. Bakit tinawag na arkipelago ang bansang Pilipinas?

A. Ito ay nakaharap sa Karagatang Pasipiko.
B. Ito ay binubuo ng tatlong malalaking pulo.
C. Ito ay napapalibutan ng mga mayayamang bansa.
D. Ito ay binubuo ng maliliit at malalaking kapuluan na napapalibutan ng tubig o
dagat

1
4. Anong karagatan ang matatagpuan sa silangan ng Pilipinas?
A. Karagatang Indian
B. Karagatang Atlantiko
C. Karagatang Pasipiko
D. Karagatang Arktiko

5. Ang mga sumusunod ay mga bansang nakipagkalakalan sa bansa MALIBAN sa isa. Alin
dito?
A. India
B. Indonesia
C. Saudi Arabia
D. Tsina

6. Anong islang hinahanap ng mga Europeo na naging daan para matuklasan ang Pilipinas?
A. Kiribati
B. Micronesia
C. Moluccas
D. Palau

7. Mga istrukturang itinayo ng mga Amerikano para gawing sanayan ng mga sundalo at
imbakan o arsenal ng mga kagamitang pandigma nila.
A. base militar
B. opisina
C. paaralan
D. palaruan

8. Bilang isang bansang nasakop ng Espanya, ano ang naging pinakamalaking pamana ang
kanilang iniwan sa Pilipinas?
A. edukasyon
B. ekonomiya
C. relihiyon
D. sandatahang lakas

9. Ang mga sumusunod ay ang tuwirang epekto ng lokasyon ng ating bansa sa paghubog ng
kasaysayan MALIBAN sa isa. Ano ito?
A. nagkaroon ng kalakalan sa mga karatig bansa
B. napadali ang paglipat o migrasyon ng mga katutbo
C. naging kalaban ng Pilipinas ang lahat na mga karatig bansa nito.
D. nadiskubre ng mga mananakop ang estratehikong lugar ng Pilipinas

10. Bakit mahalagang pag-aralan ang heograpiya o lokasyon ng isang bansa?

A. para maging sikat ang isang bansa
B. para malaman kung iilan ang naninirahan sa bansa
C. para makilala kung sino-sino ang mga kilalang tao sa bansa
D. para maunawaan kung paano nahubog ang iba’t ibang aspeto ng kultura,
ekonomiya, pamahalaan at relihiyon ng isang bansa.

2
 Aralin Kaugnayan ng Lokasyon sa
1 Paghubog ng Kasaysayan
Napakahalagang malaman natin ang lokasyon ng isang bansa o lugar para maunawaan
kung paano nahubog ang nakaraan o kasaysayan at mas lalo pa nating mapahalagahan ang
kasalukuyan.

Balikan

Panuto: Isulat ang T kung ang pahayag ay tama at M naman kung mali. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

1. Ang Pilipinas ay isang bansa.

2. Hindi malaya ang Pilipinas kaya hindi ito isang bansa.

3. Ang Asya ang pinakamalaking kalupaan o lupalop sa buong daigdig.

4. Tao, teritoryo, at pamahalaan lamang ang kailangan para maging isang ganap na bansa.

5. Ang Pilipinas ay tinatawag na Perlas ng Silangan.

3
 Tuklasin

Gawain A.
Panuto: Gamit ang compass at mapa sa ibaba, hanapin at bilugan ang isla at mga dagat o
karagatang matatagpuan sa iba’t ibang direksyon ng Pilipinas. Isulat kung saang direksyon
mula sa Pilipinas ito matatagpuan. Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.

Legend:
H- Hilaga HS- Hilagang Silangan S-Silangan TS- Timog Silangan
T- Timog TK- Timog Kanluran K- Kanluran HK- Hilagang Kanluran

Isla/Dagat o Karagatan Direksyon mula sa Pilipinas

Halimbawa: Taiwan Hilaga
1. Dagat Pilipinas o Philippine Sea
2. Kipot ng Luzon o Luzon Strait
3. Dagat Celebes o Celebes Sea
4. Dagat Timog Tsina o South China Sea
5. Moluccas

4
Gawain B.

Panuto: Isulat ang salitang TAMA kung ang bawat pahayag ay nagsasaad ng katotohanan at
MALI naman kung hindi nagsasaad ng katotohanan.

_______________ 1. Dahil sa estratehikong lokasyon ng Pilipinas, malaki ang naitulong nito

sa paghubog ng kasaysayan ng Pilipinas maging ng buong mundo.

_______________ 2. Naging madali ang migrasyon ng mga katutubo dahil malapit lang ang
Pilipinas sa kalupaang Asya.

_______________ 3. Dahil sa Spice Island o Moluccas, na hinahanap ng mga Europeo,

natuklasan nila ang ating bansa.

_______________ 4. Natuklasan ng mga Amerikano ang magandang lokasyon ng bansa

kaya sinakop tayo at nagtayo ng mga base militar dito.

_______________ 5. Ginamit ng Hapones ang magandang lugar ng Pilipinas para

paghandaan ang kanilang pagtatayo ng imperyo sa Asya maging sa
buong mundo.

5
 Suriin

Ang Pilipinas ay matatagpuan sa Timog-Silangang Asya. Ito ay nasa pagitan ng mga

latitude 4°23’ at 21°25’ sa Hilaga at sa pagitan ng mga longhitud 116°00’ at 127°00’ sa
Silangan. Tinatawag itong arkipelago dahil ito’y binubuo ng mga malalaki at maliliit na pulo
at napapalibutan ng tubig o karagatan. Makikita sa silangang bahagi ang Philippine Sea at
Karagatang Pasipiko, Dagat Celebes sa timog, Timog Dagat Tsina o tinatawag ding Kanlurang
Dagat ng Pilipinas sa kanluran at ang Bashi Channel sa Kipot ng Luzon sa Hilaga. Tinatayang
may mahigit sa 7,641 mga pulo ang Pilipinas at nahahati ito sa tatlong pangunahing mga pulo
ng Luzon, Visayas at Mindanao.

Napakahalaga ang lokasyon ng Pilipinas bilang isang bansa. Ang estratehikong

lokasyon nito ay may malaking kinalaman sa paghubog ng kasaysayan. Malapit ang Pilipinas
sa kalupaang Asya kaya napadali ang migrasyon ng mga katutubong Negritos, Indones at
Malay at iba pang pinaniniwalaang mga unang taong nanirahan sa bansa. Ang lokasyon ng
Pilipinas ay naging bentahe sa mabilis na pag-unlad ng kalakalan sa mga kalapit-bansa nito
gaya ng China, India, Japan, at Arabia. Ang Pilipinas ang naging sentro ng pamamahagi ng
iba't ibang produkto mula sa Timog-Silangang Asya dahil daanan ito ng mga sasakyang
pandagat buhat sa maraming panig ng mundo. Bunga nito, umunlad din ang ekonomiya ng
bansa pati na rin ang kultura nito. Malapit ang Pilipinas sa islang tinatawag na Spice Islands
o Moluccas na hinahanap ng mga Europeo para kumuha ng mga rekado o pampalasa, ito ay
nagbigay-daan sa pagdating ng mga Espanyol sa bansa. Dahil dito, nagka interes ang mga
Europeo lalo na ang Espanya sa pagsakop ng Pilipinas at nabago ang ating paniniwala mula
sa pagiging pagano ay ipinakilala ang relihiyong Kristiyanismo partikular ang paniniwalang
Katoliko.

Hindi lang Espanya ang nakinabang sa magandang lokasyon ng ating bansa. Maging
ang bansang Amerika ay may malaki ring ambag sa paghubog ng ating kasaysayan dahil sa
ating lokasyon sa mapa. Sinakop tayo ng mga Amerikano at nagtayo sila ng mga
pangkaligtasang base militar laban sa pagsalakay ng mga bansa sa silangan. Ginamit ng mga
Amerikano ang mga base militar bilang arsenal o imbakan ng mga kagamitang pandigma at
dito rin ay nagsasanay sila. Ang Pilipinas ay naging taga tustos o ang suplayer ng mga hilaw
na materyal ng bansang Amerika kapalit ang proteksyon o pagiging alyado natin sa kanila.

6
 Naging malaki rin ang impluwensya ng lokasyon ng Pilipinas noong panahon ng mga
Hapones. Dahil sa estratehikong lugar ng Pilipinas ay sinakop din nila tayo para mapadali ang
kanilang pagtatag ng emperyo sa buong Asya o saan mang bahagi ng daigdig. Ang
estratehikong lokasyon ng Pilipinas ay naging batayan para maging sentro ng komunikasyon
at transportasyon at mga gawaing pangkabuhayan ang Pilipinas. May mga barko at eroplano
ang tumitigil muna sa Pilipinas bago magpatuloy sa paglalakbay sa iba’t ibang bansa sa Asya
maging sa Australya.

Sa aspektong kultural ay sinasabing ang Pilipinas ay sentro ng pinaghalong kultura ng

mga bansang kanluran at silangan. Nakasalamuha ng ating mga ninuno ang iba’t ibang bansa
sa Asya at ibang mga kontinente dala ang mayamang kaugalian, industriya, edukasyon at iba
pa. Malaki ang papel na ginampanan ng lokasyon ng Pilipinas sa paghubog ng ating
kasaysayan at ang patuloy na pag-usbong ng lahing Pilipino.

Pagyamanin

Panuto: Maglaro ng Loop a Word: Bilugan sa loob ng kahon ang salitang tinutukoy sa bawat
bilang. Pagkatapos, sagutin ang mga tanong at isulat ang inyong sagot sa kuwaderno.

W E R T Y U I O P A S
J K L Q W S E R T Y U
F G H K A T O L I K O
Z X C V B R N M A S D
R W E R T A Y U I O P
H S D F G T H J K L Q
A R K I P E L A G O Y
P W Q O J H D M E R R
O D E P K I F E R S Y
N S W A L K G R T T U
S G R S Z O H I Y Y I
F T T D X N J K R U O
G Y Y F C M K A A I U
H U U G V Q L A S O W
J I I H B W N S T E V

7
1. Anyong lupa na binubuo ng mga malalaki at maliliit na pulo at napapalibutan ng tubig.

2. Ang islang hinahanap ng mga Europeo na naging daan sa pagkakatuklas sa ating bansa.

3. Tawag sa magandang lokasyon ng Pilipinas kaya naging tagpuan ito ng kulturang

Kanluranin at Silangan.

4. Ang relihiyong pamana ng nga Espanyol sa paghubog ng ating kasaysayan.

5. Bansang nagtatag ng mga base militar sa Pilipinas

6. Anong bansa ang nagbalak magtayo ng imperyo sa Asya kaya sinakop nito ang Pilipinas?

Isaisip

Panuto: Punan ng salita ang bawat patlang para mabuo ang kaisipan ng araling ito. Piliin
ang mga sagot sa loob ng kahon. Isulat sa iyong kuwaderno ang mga sagot.

kultural estratehiko kalakalan imperyo

Hapon base militar Amerika Kristiyanismo

Espanyol Spice Island o Moluccas sentro

Ang (1) ______________ lokasyon nito ay may malaking kinalaman sa paghubog ng

kasaysayan. Malapit ang Pilipinas sa kalupaang Asya kaya napadali ang migrasyon ng mga
katutubong Negritos, Indones at Malay at iba pang pinaniniwalaang mga unang taong
nanirahan sa bansa. Madaling naitatag ang (2) _______________sa mga kalapit bansa tulad
ng Tsina, Indian, Hapones, at Arabe. Malaki ang naging pakinabang sa pag-unlad ng
ekonomiya at kultura ng mga Pilipino.

Naging (3) ______________ ito ng pamamahagi ng iba’t ibang produkto mula sa

Timog-Silangang Asya at ng mundo dahil daanan ang Pilipinas ng mga sasakyang pandagat
ng iba’t ibang bansa. Malapit ang Pilipinas islang tinatawag na (4) _________________ na

8
hinahanap ng mga Europeo para kumuha ng mga rekado o pampalasa, ito ay nagbigay-daan
sa pagdating ng mga (5) ______________ sa bansa. Dahil dito, nagka interes ang mga
Europeo lalo na ang Espanya sa pagsakop ng Pilipinas at nabago ang ating paniniwala mula
sa pagiging pagano ay ipinakilala ang relihiyong (6) _____________ partikular ang
paniniwalang Katoliko.

Hindi lang Espanya ang nakinabang sa magandang lokasyon ng ating bansa. Maging
ang bansang Amerika ay may malaki ring ambag sa paghubog ng ating kasaysayan dahil sa
ating lokasyon sa mapa. Sinakop tayo ng (7) ______________ at nagtayo sila ng mga
pangkaligtasang base militar laban sa pagsalakay ng mga bansa sa silangan. Ginamit ng mga
Amerikano ang mga (8) ______________ bilang arsenal o imbakan ng mga kagamitang
pandigma at dito rin ay nagsasanay sila. Ang Pilipinas ay naging taga tustos o ang suplayer
ng mga hilaw na materyal ng bansang Amerika kapalit ang proteksyon o pagiging alyado natin
sa kanila.

Naging malaki rin ang impluwensya ng lokasyon ng Pilipinas noong panahon ng mga
Hapones. Dahil sa estratehikong lugar ng Pilipinas ay sinakop din nila tayo para mapadali ang
kanilang pagtatag ng (9)____________ sa buong Asya o saan mang parte ng lupalop sa
daigdig. Ang estratehikong lokasyon ng Pilipinas ay naging batayan para maging sentro ng
komunikasyon at transportasyon at mga gawaing pangkabuhayan ang Pilipinas. May mga
barko at eroplano ang tumitigil muna sa Pilipinas bago magpatuloy sa paglalakbay sa iba’t
ibang bansa sa Asya maging sa Australya.

Sa aspektong (10) ______________ ay sinasabing ang Pilipinas ay sentro ng

pinaghalong kultura ng mga bansang kanluran at silangan. Nakasalamuha ng ating mga
ninuno ang iba’t ibang bansa sa Asya at ibang mga kontinente dala ang mayamang kaugalian,
industriya, edukasyon at iba pa. Malaki ang papel na ginampanan ng lokasyon ng Pilipinas

9
 Isagawa

Panuto: Isulat ang salitang TAMA kung ito’y nagpapaliwanag sa lokasyon ng Pilipinas sa
paghubog ng kasayasayan at MALI kung hindi ito nagsasaad ng katotohanan. Isulat ang iyong
sagot sa kuwaderno.

1. Kabilang ang bansang Pilipinas sa rehiyon ng Silangang Asya.

2. Nasa 4°23’ at 21°25’ hilagang latitud at 116°00 at 127°00 silangang ang tiyak o absolute
na lokasyon ng Pilipinas sa mapa.

3. Tinatawag na arkipelago ang Pilipinas dahil ito ay binubuo ng maliliit at malalaking

kapuluan na napapalibutan ng kabundukan.

4. Maraming mga karatig bansa ang nakipagkalakalan sa Pilipinas noong unang panahon.

5. Ang islang Spice Island o Moluccas ang hinahanap ng mga Europeo na naging daan
para matuklasan ang Pilipinas.

10
 Tayahin

Gawain A.

Panuto: Sanhi at Bunga: Pagparisin ang mga magkakaugnay na mga pahayag para
maipaliwanag kung paanong ang lokasyon ng bansa ay may kinalaman sa paghubog ng
ating kasaysayan. Isulat ang titik ng tamang sagot sa inyong kuwaderno.

SANHI BUNGA

1. Estratehikong lokasyon ng Pilipinas A. Naging malaya ang Pilipinas sa

mga dayuhan

B. Naging sentro at tagpuan ang

2. Paghahanap ng isla ng Moluccas Pilipinas ng kultura, ekonomiya at
iba pa ng mga bansang Kanluranin

3. Pananakop ng mga Espanyol C. Napalitan ang paniniwalang

pagano patungong Kristiyano o
Katoliko

4. Pananakop ng mga Amerikano D. Nagtatag ng mga base militar at

nagging suplayer ang Pilipinas ng
mga hilaw na materyal

5. Pananakop ng mga Hapones

E. Pinaghahandaan nila ang pagtatag
ng imperyo sa Asya at sa buong
mundo

F. Nadiskubre ang Pilipinas ng mga

Europeo

11
Gawain B.

Panuto: Lagyan ng (✓) kung itoy nagpapaliwanag sa lokasyon ng Pilipinas at paghubog ng

ating kasaysayan ang pahayag at (x) kung hindi. Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.

1. Nagtayo ng mga istrukturang base militar ang mga Amerikano para gawing sanayan ng
mga sundalo at imbakan o arsenal ng mga kagamitang pandigma nila.

2. Ang edukasyon ang naging pinakamalaking pamana ng Espanya sa Pilipinas.

3. Bukod sa kultura, naging sentro din ang Pilipinas sa komunikasyon, transportasyon, at

kalakalan sa Asya.

4. Naging kalaban ng Pilipinas ang lahat na mga karatig bansa nito dahil sa estratehikong
lokasyon nito sa Asya.

5. Mahalagang pag-aralan ang heograpiya o lokasyon ng isang bansa para maunawaan

kung paano nahubog ang iba’t ibang aspeto ng kultura, ekonomiya, at pamahalaan.

12
 Karagdagang Gawain

Panuto: Sagutin ang tanong sa ibaba. Gawing gabay ang rubrik sa pagsagot para
makakuha ng mataas na marka.

Paano nakatulong ang estratehikong lokasyon ng Pilipinas sa paghubog ng ating

kasayasayan?

Rubrik sa Pagsulat ng Talata

Kraytirya Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula

(4) (3) (2) (1)
Nilalaman Kumpleto at Kumpleto ang May ilang Maraming
komprehensibo nilalaman at wasto kulang sa kulang at mali
ang nilalaman at ang lahat ng nilalaman at sa nilalaman at
wasto ang lahat impormasyon may ilang mali impormasyon
ng impormasyon sa
impormasyon
Presentasyon Malikhaing Maayos na Hindi gaanong Hindi maayos
nailahad ang nailahad at maayos na na nailahad at
nilalaman at naunawaan ang nailahad ang hindi
maayos ang nilalaman impormasyon naunawaan
daloy ang nilalaman
Organisasyon Organisado at Organisado at Organisado na Hindi
malinaw ang malinaw, ang ideya pero may organisado
nilalaman ng nilalaman ng ideya bahaging di ang ideya at
ideya gaanong marami ang
malinaw bahagi na hindi
malinaw ang
paglalahad
Kabuuan

13
 14
KARAGDAGANG GAWAIN
Malaki ang naitulong ng estratehikong lokasyon ng ating bansa sa paghubog ng
ating kasaysayan. Dahil sa lokasyon natin, naging madali ang paglipat ng mga
sinaunang tao papuntang Pilipinas. Naging sentro ito ng kalakalan at negosyo na
naging daan sa pagkakadiskubre ng mga Kanluranin sa atin. Sinakop tayo at malaki
ang naging kontribusyon ng bawat mananakop ng bansa. Ang mga Espanyol ay
ipinakilala ang paniniwalang Katoliko samantalang ang Amerika ay nagtayo ng mga
base militar para sa kanilang paghahanda sa pananakop sa silangan. Ang mga
Hapones ay nakaisip ding gamiting ang Pilipinas para sa kanilang paghahanda ng
pagpapalawak ng imperyo sa Asya o ng daigdig.
ISAISIP
1. estratehiya
2. kalakalan
3. sentro TAYAHIN
4. Moluccas
A
5. Espanyol
6. Kristiyano 1. B
7. Amerika 2. F
3. C
8.base militar
4. D
9. imperyo 5. E
10.kultural
B
ISAGAWA
TUKLASIN 1. ✓ SUBUKIN
A 1. Mali 2. X
2. Tama 3. ✓ 1. D
1. Silangan
3. Mali 4.X 2. A
2. Hilaga 4. Tama
3. Timog 5. ✓
5. Tama 3. D
4. Kanluran 4. C
5. Timog PAGYAMANIN
BALIKAN 5. B
B
1. T 1. Arkipelago
1. Tama 6. C
2. M 2. Moluccas
2. Tama 7. A
3.T 3. estratehiko
3. Tama
4. M 4. Amerika 8. C
4. Tama 5. Hapones
5. T
5.Tama 9. C
10. A
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Gabuat, M., A, Mercado M., and Jose M. Araling Panlipunan 5. Philippines: Vibal group Inc.,
2016

Julian, A., Lontoc N. Bagong Lakbay ng Lahing Pilipino. 927 Quezon Ave., Quezon City:
Phoenix Publishing House, INC., 2017

Pinterest. 2020. Southeast Asia Map (With Images) | Asia Map. [online]. Available at:
<https://www.pinterest.ph/pin/363665738645623362/> [Accessed 12 June 2020].

15
 5

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 2:
Pinagmulan ng Pagkakabuo
Pilipinas batay sa Teorya,
Mitolohiya, at Relihiyon
Araling Panlipunan – Ikalimang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 2: Pinagmulan ng Pagkakabuo ng Pilipinas batay sa Teorya
Mitolohiya, at Relihiyon
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna
ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga
may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Carmel B. Maaslom
Editor: Edna C. Malasaga, Ronald B. Llaneta, Ramil P. Bingco, at Rosemarie M. Guino
Tagasuri: Joel M. Bragas, Marisa G. Martillo, Arlene S. Depaz, at Rosemarie M. Guino
Tagalapat: Richie C. Blasabas
Tagapamahala:
Ramir B. Uytico
Arnulfo M. Balane
Rosemarie M. Guino
Joy B. Bihag
Ryan R. Tiu
Nova P. Jorge
Genis S. Murallos
Francis Angelo S. Gelera
Rosemary S. Achacoso
Mario R. Orais
Roel C. Tugas
Regel C. Mullet

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region VIII

Office Address: Government Center, Cadahug, Palo, Leyte
Telefax: 053 – 323-3156
E-mail Address: region8@deped.gov.ph
 Alamin

Matututunan mo sa modyul na ito ang pinagmulan ng Pilipinas batay sa Teoryang

“Tectonic Plate”, Mitolohiya, at Relihiyon. Ang teorya ng “Tectonic plate” ay nagsasabi tungkol
sa paggalaw ng mga lupa. Ang mitolohiya (myth) ay nagpapaliwanag na ang bansang
Pilipinas ay nabuo mula sa iba’t ibang mga kwento ng pinaniniwalaan ng ating mga ninuno.
Samantala, sa relihiyon ay pinaniniwalaang ang Diyos ang lumikha ng mundo kasama ang
bansang Pilipinas. Ang mitolohiya at relihiyon ay may kaugnayan sa isa’t-isa.

Pagkatapos mapag-aralan ang modyul na ito ay inaasahang

Makapagpapaliwanag sa pinagmulan ng Pilipinas batay sa Teorya (Tectonic

Plate), Mitolohiya, at Relihiyon.

Subukin

Panuto: Basahing mabuti ang bawat aytem. Piliin ang titik ng tamang sagot at isulat sa
sagutang papel.

1. Ito ang tawag sa malaking masa ng kalupaan may 240 milyong taon na ang nakalipas.
A. Asthenosphere
B. Kontinente
C. Pangaea
D. Tectonic

2. Teoryang nagsasabing nagmula ang Pilipinas sa malalaking tipak ng lupain sa daigdig na

naghiwa-hiwalay ilang daang milyong taon na ang nakalipas.
A. Land Bridges o Tulay na Lupa Theory
B. Pacific Theory o Teorya ng Bulkanism
C. Continental Drift Theory
D. Tectonic Plate

3. Teoryang nagpapaliwanag na dating karugtong ang Pilipinas ng Timog - Silangang Asya.

A. Teorya ng Continental Drift
B. Teorya ng Tulay na Lupa
C. Teorya ng Ebolusyon
D. Teorya ng Bulkanismo

1
4. Ayon sa teoryang ito, nabuo ang mga kalupaan ng Pilipinas mula sa pagputok ng mga
bulkan sa ilalim ng karagatan
A. Teorya ng Tulay na lupa
B. Teorya ng Ebolusyon
C. Teorya na Continental drift
D. Teorya ng Bulkanismo

5. Siya ang naghain ng teoryang nabuo ang kalupaan ng daigdig mula sa isang
Supercontinent.
A. Alfred Einstein
B. Alfred Wegener
C. Bailey Willis
D. Charles Darwin

6. Alin sa ibaba ang tumutukoy sa sali-salimuot na kuwento na ang layunin ay

magpaliwanag ng sagisag ng mahahalagang balangkas ng buhay?
A. mitolohiya
B. relihiyon
C. sitwasyon
D. teorya

7. Ayon sa paniniwalang panrelihiyon, nilikha ang tao sa pamamagitan ng isang

maykapangyahiran na tinatawag na _________.
A. Apoy
B. Diyos
C. Hangin
D. Tubig

8. Sila ay naniniwala na ang Pilipinas ay mula sa libag ng katawan ni Melu, na kanilang

Diyos.
A. Badjao
B. Bagobo
C. Igorot
D. Manobo

9. Sino ang Amerikanong siyentista ang naghain ng Pacific Theory?

A. Alfred D. Wegener
B. Bailey Willis
C. Henry Otley Bayer
D. Robert Fox

10. Mga tipak ng lupa sa ilalim ng katubigang nakakabit sa mga kontinente.

A. Continental Shelf
B. Fossilized Materials
C. Tectonic Slate
D. Vulcanic materials

2
 Pinagmulan ng Pagkakabuo ng
Aralin
Pilipinas batay sa Teorya,
1
Mitolohiya, at Relihiyon
Sa araling ito ay malalaman mo ang iba’t-ibang paliwanag tungkol sa pinagmulan ng
pagkabuo ng Pilipinas.

Balikan

Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat ang T kung ang pahayag ay tama
at M naman kung ito ay mali at isulat ito sa sagutang papel.

1. Matatagpuan ang bansang Pilipinas sa Timog-Silangang Asya.

2. Walang kinalaman ang estratehikong lokasyon ng Pilipinas sa paghubog ng kasaysayan

nito.

3. Ang bansang Tsina, Hapon, India at Arabe ang mga bansang nakipagkalakalan sa
Pilipinas.

4. Malaki ang naging ambag ng lokasyon ng Pilipinas sa paghubog ng kasaysayan sa

larangan ng paglalakbay at nabigasyon sa Asya.

5. Naging tagatustos o suplay ng mga hilaw na materyales ang Pilipinas sa bansang

Amerika.

3
 Tuklasin

Panuto: Isalin ang mga nagkahalong letra upang mabuo ang tamang salita. (Arrange the
Jumbled Letters) sa pamamagitan ng “hint/clue” na nasa kabila. Isulat ang titik ng tamang
sagot sa sagutang papel.

1. YAORET– itinuturing bilang tama o tumpak, na maaaring gamitin bilang mga prinsipyo ng
paliwanag at prediksiyon
A. AREOTA B. TEORYA C. TOERYA D. THEORYA

2. IMOTOLIHAY- sali-salimuot na kuwento na ang layunin ay maipaliwanag ang sagisag ng

mahahalagang balangkas ng buhay
A. IMOLOHIYA B. IMOTOLOHIYA C. MITOLOHIYA D. MITO

3. NICTOCET ATEPL – malalaki at makakapal na tipak ng lupa

A. TECTONIC PLATE B. PLATONIC PLATE
C. COASTAL PLATE D. ARIAL PLATE

4. OBOGAB- mga katutubong naniniwala na si Melu, ang kanilang diyos ang gumawa ng
Pilipinas.
A. BOGABO B. BAGOBO C. ABOGADO D. GOBOGA

5. SOYID- pinaniniwalaan ng relihiyon na siya ang gumawa ng daigdig kasama ang Pilipinas.
A. YIDSO B. DIYSO C. DIYOS D. SOYDI

Magaling! Kung nakuha mo ang mga tamang sagot ay maaari ka ng

magpatuloy sa susunod na Gawain.

4
 Suriin

Mayroon uri ng pagpapaliwanag tungkol sa pinagmulan ng pagkakabuo ng Pilipinas.

Ito ay ang teorya, mitolohiya, at relihiyon. Ang teorya ay isang paliwanag tungkol sa isang
penomena o pangyayari na itinuturing bilang tama o tumpak na maaaring gamitin bilang
prinsipyo ng paliwanag o prediksyon. Ipinaliwanag ni Alfred Wegener ang kanyang sa
teoryang Continental Drift, na gumalaw ang pangaea o malaking masa ng kalupaan ng
daigdig 240 milyong taon na ang nakalipas. Kaugnay nito ay nakabuo ng paniniwala sa
pakahati-hati ng malalaki at makakapal na tipak ng lupa kung tawagin ay tectonic plate. Dulot
ng pag-ikot at paggalaw ng init sa ilalim ng mga tectonic plate sa asthenosphere(mantle) ay
napagalaw nito ang mga tectonic plate palayo, pasulong, at pagilid sa isa’t-isa.

Ayon kay Bailey Willis sa kanyang Teoryang Bulkanismo o Pacific Theory, ang
Pilipinas ay nabuo bunsod ng pagputok ng mga bulkan sa ilalim ng karagatan. Ang Teoryang
Tulay ng Lupa o Land Bridges naman ay pinaniniwalaang dating kabahagi ang Pilipinas sa
Continental Shelf o mga tipak ng lupa sa katubigan na nakakabit sa mga kontinenteng mga
tulay na lupa ang mga pulo sa isa’t-isa at ang ilang karatig bansa sa Timog-silangan Asya.
Lumubog ang mga mababang bahagi nito dahil sa pagkatunaw ng yelo, may 250 000 taon
ang nakalipas ng umapaw ang karagatan.

Ang mitolohiya ay mga sali-salimuot na kwento na ang layunin ay maipaliwanag ang

sagisag ng mahahalagang balangkas ng buhay. Ayon sa mitolohiya, may tatlong higanteng
naglaban-laban gamit ang mga bato at mga dakot ng lupa. Nahulog ito sa dagat at siyang
bumuo sa kapuluan ng Pilipinas. Sa paniniwala ng mga Bagobo, nilikha daw ng kanilang diyos
na si Melu ang Pilipinas mula sa kanyang libag. Ayon naman sa paniniwala ng mga Manobo,
ang daigdig ay mula sa kuko ng kanilang diyos

Ayon sa paniniwalang panrelihiyon, nilikha ng isang makapangyarihang Diyos sang

buong sanlibutan kasama na ang bansang Pilipinas.

5
 Pagyamanin

Panuto: Basahing mabuti ang bawat pahayag ukol sa pinagmulan ng sinaunang tao sa
Pilipinas. Isulat ang T kung ito ay batay sa Tectonic plate; M kung ito ay batay sa Mitolohiya
at R kung itoy batay sa Relihiyon.

1. Nilikha ng Diyos ang sanlibutan kasama ang bansang Pilipinas.

2. Ang continental shelf ay mga tipak na lupa sa ilalim ng karagatan
3. Nilikha ni Melu ang daigdig ayon sa paniniwala ng mga Badjao.
4. Dahil sa tatlong higanteng naglabanan gamit ang bato at dakot ng lupa nabuo ang
bansang Pilipinas.

5. Pinaniniwalaan ng mga Manobo na ang daigdig ay nilikha ng kanilang diyos mulas sa

mga kuko nito.

Isaisip

Panuto: Punan ang patlang ng mga angkop na salita para mabuo ang kaisipan ng talata. Piliin
ang sagot sa kahon.

Diyos Melu Mitolohiya Teorya Tectonic Plate

Tatlong Kuko Bagobo Badjao

Ang ____________ ay isang paliwanag tungkol sa isang penomena o pangyayari na

itinuturing bilang tama o tumpak na maaaring gamitin bilang prinsipyo ng paliwanag o
prediksyon. Ayon sa teorya, ang paggalaw ng kalupaan ng daigdig libong taon na ang
nakalipas ay tinatawag na ______________ . Ang crust ay nahahati sa malalaki at makakapal
na tipak ng lupa kung tawagin ay tectonic plate.
Ang _______________ ay mga sali-salimuot na kwento na ang layunin ay
maipaliwanag ang sagisag ng mahahalagang balangkas ng buhay. Ayon sa mitolohiya, may
___________ higanteng naglaban-laban gamit ang mga bato at mga dakot ng lupa. Sa
paniniwala ng mga ______________ , nilikha daw ng kanilang diyos na si _______________
ang Pilipinas mula sa kanyang libag. Ayon naman sa paniniwala ng mga Manobo, ang daigdig
ay mula sa _____________ ng kanilang diyos.
Sa paniniwalang panrelihiyon, nilikha ng isang makapangyarihang ____________ ang buong
sanlibutan kasama na ang bansang Pilipinas.

Magaling at nakaabot ka sa gawaing ito!

6
 Isagawa

Panuto: Hanapin ang mga salitang may KAUGNAYAN sa pinagmulan ng pagkakabuo ng

Pilipinas. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

D W B T P A P T W R U

E D R E L I H I Y O N

F A F C O S R U R T R

Y S K T K D U D U Y M

M I T O L O H I Y A D

E T G N T E Y Y N I Y

L M Q I G T S O T E E

U G U C H O R S Y F O

7
 Tayahin

Panuto: Sumulat ng isang talata na magpaliwanag tungkol sa pinagmulan ng Pilipinas.

Gamitin ang iba’t ibang pantulong na mga salita para mabuo ang iyong kaisipan.
at tingnan ang rubrik sa ibaba para sa iyong gabay sa pagsulat. Isulat ang iyong
sagot sa kuwaderno.

Mitolohiya
Teorya ng Tectonic Plate Relihiyon

➢ paggalaw ng ➢ may tatlong ➢ makapangyarihan

kalupaan higanteng ➢ mundo
➢ malalaki at ➢ paniniwala ng mga ➢ Diyos/Bathala
makakapal na tipak Bagobo
ng lupa ➢ kuko ng kanilang
➢ palayo, pasulong, at diyos
pagilid

Rubrik sa pagsulat ng Talata

Kraytirya Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula

(4) (3) (2) (1)
Nilalaman Kumpleto at Kumpleto ang May ilang Maraming
komprehensibo nilalaman at wasto kulang sa kulang at mali
ang nilalaman at ang lahat ng nilalaman at sa nilalaman at
wasto ang lahat impormasyon may ilang mali impormasyon
ng impormasyon sa
impormasyon
Presentasyon Malikhaing Maayos na Hindi gaanong Hindi maayos
nailahad ang nailahad at maayos na na nailahad at
nilalaman at naunawaan ang nailahad ang hindi
maayos ang nilalaman impormasyon naunawaan
daloy ang nilalaman
Organisasyon Organisa at Organisado at Organisado na Hindi
malinaw ang malinaw, ang ideya pero may organisado
nilalaman ng nilalaman ng ideya bahaging di ang ideya at
ideya gaanong marami ang
malinaw bahagi na hindi
malinaw ang
paglalahad
Kabuuan

8
 Karagdagang Gawain

Panuto: Tukuyin ang hinihinging konsepto sa bawat bilang. Isulat ang sagot sa kuwaderno

Pahalang

1. Teorya na nagpapapaliwanag na ang Pilipinas nabuo batay sa paggalaw ng

kalupaan ng daigdig libong taon na ang nakalipas.
3. Ayong sa teoryang ito, nilikha ng isang makapangyarihang Diyos o Bathala ang buong
sanlibutan kasama na ang bansang Pilipinas.

Pababa

2. Mga sali-salimuot na kwento na ang layunin ay maipaliwanag ang sagisag ng

mahahalagang balangkas ng buhay.
4. Isang paliwanag tungkol sa isang penomena o pangyayari na itinuturing bilang tama o
tumpak na maaaring gamitin bilang prinsipyo ng paliwanag o prediksyon
5. Siya ang gumawa ng daigdig kasama ang Pilipinas ayon sa relihiyon.

9
 10
TAYAHIN
1. Ang Teorya ng Tectonic Plate ay ang paggalaw ng kalupaan. Ayon dito, ang crust ay
nahahati sa malalaki at makakapal na tipak na tinatawag ng mga tectonic plate. Dulot ang
pagikot na paggalaw ng init sa ilalim ng mga tectonic plate—sa asthenosphere(mantle)ay
napagagalaw rin ang mga tectonic plate palayo, pasulong, at pagilid sa isa’t-isa. Dahilan
ang prosesong ito hindi lang sa paggalaw ng mga kontinente kung hindi imaging sa iba
pang prosesong pangheograpiya tulad ng paglindol, pagputok ng bulkan, at pagbuo ng
mga kabundukan.
2. Ayon sa mitolohiya, may tatlong higanteng naglaban-laban gamit ang mga bato at mga
dakot ng lupa. Nahulog ito sa dagat at siyang bumuo sa kapuluan ng Pilipinas. Sa
paniniwala ng mga Bagobo, nilikha daw ng kanilang diyos na si Melu ang Pilipinas mula sa
libag ng kanyang katawan. Ayon naman sa paniniwala ng mga Manobo, ang daigdig ay
mula sa kuko ng kanilang diyos
3. Ayon sa relihiyon nilikha ng Diyos/Bathala ang mundo kasama ang bansang Pilipinas.
KARAGDAGANG ISAGAWA: SUBUKIN
PAGYAMANIN
GAWAIN 1. Mitolohiya
1. R
2. Tectonic
1. Tectonic 2. M 1. A
3. Relihiyon
3. T 2. B
2. Mitolohiya 4. Diyos
4. M 3. B
5. Melu
3. Relihiyon 5. M 4. D
5. A
4. Teorya 6. A
ISAISIP BALIKAN
5. Diyos 1. Tama 7. B
1.teorya
2. Mali 8. A
2. tectonic plate
3. Tama 9. B
3. mitolihiya
TUKLASIN 4. Tama 10. D
4. tatlo (ng)
1. B 5. Bagobo 5. Tama
2. C
6. Melu
3. A
4. B 7. Kuko
5. A 8. Diyos
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Gabuat M.A., Mercado M., Jose M. 2016. "Araling Panlipunan 5." 40-41. Quezon City: Vibal
group.

Ebrado, Angela. 2019. "Ayon Sa Teoryang Tectonic Plate [Vlr013z8oxlz]". Idoc.Pub.

https://idoc.pub/documents/ayon-sa-teoryang-tectonic-plate-vlr013z8oxlz.

KapitBisig.com. 2009. Tagalog Version Of Mythologies “Mga Mitolohiya”. [online] Available

at: <https://www.kapitbisig.com/philippines/tagalog-version-of-mythologies-mga-
mitolohiya_1149.html> [Accessed 9 June 2020].

11
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph