You are on page 1of 5

••

ALEKSANDER MEKSI

(Shekujt VII - XlJ

SHTEPIA BOTUESE
~ EGEN
Aleksander Meksi, Prof. Dr., ka lindur ne Tirane me 1939.
Eshte diplomuar per inxhinieri ne vitin 1960 ne Universitetin e
Tiranes. Ka punuar kryesisht si studiues e restaurator i monu-
menteve mesjetare ne INK dhe OKA. Ka botuar studime te
shumta ne revistat Monumentet dhe 1/iria si dhe Ii brat Historia e
Arkitektures, pjesa I, Tirane 1973, (bashkautore) (tekst univer-
sitar); Arkitektura mesjetare ne Shqiperi, Tirane 1982; Historia e
Arkitektures Shqiptare , Tirane 1987, (bashkautore); Berati dhe
arkitektura, Tirane 1988; Berat, son histoire e son architecture,
Tirane 1996, (bashkautore); Restaurimi i Monumenteve te
Arkitektures , Tirane 2004.

Ne arkitekturen dhe kuhuren shqiptare, monumentet e kultit


te shek. VII - XV zene nje vend te rendesishem si deshmi auten-
tike me vlera te jashtezakonshme per studimin e historise dhe
te ndertimeve ne pergjithesi .
Libri paraqet nje tabla te plate studimesh, shqiptare e te
huaja, per kete gjini ndertimesh. Me nje analize te kujdesshme
dhe paraqitje dinjitoze gdo monument eshte veshtruar ne
teresi, ne aspektin e tipologjise kronologjike, te teknikes se
ndertimit e te zbukurimeve, pa lene pasdore dhe vendin qe
zene atone nje hapesire mete gjere, ballkaniko-mesdhetare.
Ky liber eshte i dobishem per specialistet dhe studiuesit e
monumenteve, te historise, te arkitektures, te ndertimit, si dhe
per arsimtaret dhe studentet, per te gjithe ata qe interesohen
per kulturen e shqiptareve ...

IS BN 999 27 - 54-9 7 -4

(;mimi 1500 leke 15 €


Alek~sander Mel::si

ARKITEKTURA
E .KISHAVE
. .. ..
TE SHQIPERISE
(SHEKU]T VII - XV)

SHTEPIA BOTUESE
~ EGEN
Tryeza e lendes

HYRJE ······ ······· ·································· ········· ····· ································· ················································· 7

PJESAEPARE

KREUI
TRASHEGIMIAARKITEKTURORE NE PRAG TE MESJETES ...... ................... .......... ................. 15

1.1. ORGANIZIMIKISHTAREADMINISTRATIV .............................................................................. ................... 15


I. 2. BAZILIKAT .................. ................................................................. ................................................................... 19
1. 3. NDERTIMETME PLANIMETRI QENDRORE ......................................................... ......................................... 30
1.4.NDERTIMETNJENEFSHE ................................................................................................................................ 34

KREU II
SHQIPERIA NE SHEK. VII-XV, KUSHTET HISTORIKE DHE ORGANIZIMI KISHTAR ...... .... 45

2.1.SHQIPERIANESHEK.VII-XII........................................................................................................................... 45
2. 2. SHQIPERIA NE SHEKULLIN XIII-XV ........................................................................................................................ 67

KREU III
PERIODIZIMI DHE TIPOLOGJIA E NDERTIMEVE TE KULTIT ............................................. .... 78

3.1.NDERTIMETESHEKUNEVII-XII ................................................................................................................... 79
3. I. I. KJSHAT NJENEFSHE .. ........ .. ..... ..... .... . . .... . .. . ....... ...... ........... . . ..... ............ ...... ......................................... ... . . . .... .. . 79
3. I . 2. B AZILIKAT .. . .. ... . . . . . . . . ...... ............. .. . . ....... . . .. . ..... ........................... . ............................. . . . ........ . ........ . . ............. .... 80
3. ] . 3. K 1SHAT ME KRYQ TE BRENDASHKRUAR ME KUPOLE . ..... . ......... . .. .. . . . .. . . . .. . ............................ . . .. . . .... .... ..................... 82
3.2.NDERTIMETESHEKUNEXIII-XV .................................................................................................................. 83
3. 2. I . KISHAT NJENEFSHE . . .............. ........ . ..... ........ ..... ........ . . .. .. .. . .. . .. . ............. ... ............. . . . . ... ... .. .. . ..... ........... . ... .......... 83
3. 2. 2. BAZILIKAT .. ... ..... .............................. ... ............................................ .. . ................... ...... . ......... ... .. .... . .. . ........ .. .... 84
3. 2. 3. KISHAT KRYQ I BRENDASHKRUAR ME KUPOLE ............................ .. . ... . . .. . . . . . .... . ........ . . . . . . ... ..... . . . .. . ........... . . . . . . .. . . . . . .. 85

KREUIV
TEKNIKATENDERTIMIT ............................ ................................................................................. 90

4. 1.NDERTIMISTRUKTURORIKISHAVE ............................................................................................................ 90
4. 2. KUPOLAT, QEMERETDHEHARQET .............................................................................................................. 94
4. 3. BREZAT DHE TIRANTAT ................................................................................................................................ 96
4.4.TEKNIKAENDERTIMITTEMUREVE ............................................................................................................ 98

KREU V
VLERAT ARK.ITEKTURORE DHE ZBUKURIMORJA ...... .......................................................... I 02

5.1.PARIMETESTETIKE ...................................................................................................................................... 102


5. 2.FORMATDHEELEMENTETEVECANTETESAJ ........................................................................................ 104

5
5. 2. I. FRONTONET EKRAHE.VE TE KRYQIT .................................................................................................................... 104
5. 2. 2. KuPOLAT ME TAMBURrN ................................................................ ... ............. ... .................. ..... ......................... 105
5. 2. 3. DYERT ............................ ...... ... .. ... ............. ... .......... ........ .. ............................. ......................................... ....... 108
5. 2. 4. DRITARET ..... ............................... .................................... ... ... ............ ............................................................. 110
5. 2. 5. PORTIKET ·· ····· ·· ························ ··· ·········· ········· ········· ······· ···· ···· ··· ······················· ·· ······· ····· ············ ········ ············· 112
5. 2. 6. KAMBANORJA ...... .................................... .. ... ....................................... ...................... .... ................................. 113
5. 2. 7. MJEDISI I ALTARIT .................................................................................. .... ... ....................... .... .... .. .. .......... ...... 113
5. 2. 8. NARTEKSI ....................................... ... .. ............ .. ... .... .......... ... ... ... ......... .. ......................... .... ........................... 114

KREU V
KARAKTERISTIKA TE PERGJITHSHME TE ARK.ITEKTURES SE KULTITTE
SHEKULLITVI-XV DHEVIJIMETESAJ .................................................................................. 116

KREUVII
PROBLEMEDHEASPEKTETERESTAURIMITTEKISHAVEMESJETARENESHQIPERI ... 126

7. I. KISHAT RRENOJA ....................................... ...................................... ........................................ ... .. .............. 126


7. 2. KISHAT QE MUNDTERESTAUROHENDHE TE KONSERVOHEN SI CDO MONUMENTTJETER ........... 127

PJESAEDYTE

KREUVIII
MONUMENTETE SHEK. VII-XII ............................................................................................... 137

8. I. KISHAT NJENEFSHE .................................. .. .. .... .. .......... ........ .. .. ........... .................. ...... ............ ... ................ 140
8. I . I. KISHAT MBULUAR ME QEMER .................................................. ............................................ .... .... .. ................... 147
8. I. 2. KISHA SALLE MEKUPOLE ................................................................................................................................ 147
8. 2. BAZILIKAT .................................................................................................................................................... 150
8.3.NDERTIMETNEFORMEKRYQI ........... ......................................................................... ... ... .................... ..... . 156

, KREUIX
MONUMENTET E SHEK. XIII - XV ........................................................................................... 165

9. I. KISHATNJENEFSHE ........................................................ .. ... .... ... ......................... .. ................................. ...... 167


9. I. I. KISHAT MBULUAR ME CAT! DRURI ...................................................................... ............................................... 167
9. I. 2. KISHAT MBULUAR ME QEMER ............................................................................................................................ 188
9. 2. BAZILIKAT ... ................ ... ...... .. ............ ........................ ... .. .......... .. ..... ... ... ..... ... ........................................ .... 197
9. 3.NDERTIMETNEFORMEKRYQIMEKUPOLE .............................................................................................. 205
9. 3. I. KISHAT KRYQI LIRE .............................................................................................................. ........................... 205
9. 3. 2. KISHAT KRYQ I BRENDASHKRUAR PA MBESHTETJE TE BRENDSHME ......................................................................... 209
9. 3. 3. KISHAT KRYQ I BRENDASHKRUAR MEMBESHTETJE TE BRENDSHME ......................................................................... 214
9. 3. 3. I. KISHAT KRYQ I BRENDASHKRUAR ME MBESHTETJE TE BRENDSHME TE VARIANTIT PROVINCIAL ................................ 214
9. 3. 3. 2. KISHAT KRYQ I BRENDASHKRUAR ME MBESHTETJE TE BRENDSHMETE VARIANTIT KRYEQYTETAS ............................ 222
9. 3. 4. KISHATTREKONKSHE......................................................................... .......... .................................................... 227
9. 4. NDERTIME TE VECANTA .... ..... ... ...... ..... .. .. .......................................... ....................................... .................. 230

CHURCH ARCHITECTURE IN ALBANIA IN THE 7TH-15TH CENTURIES(SUMMARY) ...... 24 7

You might also like