A Test

Układ pokarmowy
Test sprawdzający – rozdział IV imię i nazwisko

klasa data

1 D okończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. 0–1 p.

Białka należą do ważnych składników organizmu, ponieważ
A. są głównym materiałem energetycznym komórek.
B. rozpuszczają wiele witamin.
C. są związkami o funkcji budulcowej i metabolicznej.
D. chronią organizm przed utratą ciepła.

2 U
 zupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały prawdziwe informacje. Podkreśl właściwe określenia. 0–4 p.
Tłuszcze są zbudowane z aminokwasów / glicerolu oraz kwasów tłuszczowych i wchodzą m.in. w skład błon
komórkowych, pełnią zatem w komórce funkcję budulcową / termoregulacyjną. Tłuszcze są związkami
wysokoenergetycznymi, ponieważ z 1 g tych związków otrzymuje się dwa razy mniej / więcej energii
niż z tej samej ilości cukru. Kwasy tłuszczowe zawarte w tłuszczach roślinnych / zwierzęcych działają
korzystnie na organizm, m.in. podnoszą jego odporność i poprawiają pamięć.

3 P rzyporządkuj podanym przykładom witamin (A–C) skutki ich niedoboru w organizmie (1–4). 0–3 p.

A. Witamina A. 1. Osteoporoza, krzywica.

B. Witamina D3. 2. Złe widzenie o zmroku, tzw. kurza ślepota.

C. Witamina B9. 3. Niedokrwistość (anemia), wypadanie włosów.

4. Szkorbut, pękanie drobnych naczyń krwionośnych.

A– B– C–

4 O
 ceń, czy poniższe informacje dotyczące soli mineralnych są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli 0–3 p.
informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Aby dostarczyć organizmowi jodu, należy spożywać m.in. ryby morskie. P F

2. Magnez jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowej pracy serca. P F

3. Objawem niedoboru żelaza jest krzywica. P F

5 P okarm wędruje przez poszczególne odcinki przewodu pokarmowego i ulega w nich różnym przemianom. 0–4 p.
Podaj nazwy narządów, w których przebiegają wymienione poniżej procesy.

A. Wchłanianie strawionych składników pokarmowych do krwi:

B. Wstępne trawienie cukrów:

C. Usuwanie niestrawionych resztek pokarmu:

D. Wydzielanie kwasu solnego umożliwiającego działanie enzymów trawiennych:

6 P odkreśl nazwy trzech narządów układu pokarmowego, które produkują enzymy trawienne. 0–1 p.
jelito grube, ślinianki, jama ustna, przełyk, żołądek, trzustka
 Test A

7 P rzeanalizuj rysunek przedstawiający budowę układu pokarmowego

człowieka i wykonaj polecenia.
a) Podaj nazwę narządu oznaczonego na schemacie literą X oraz 0–1 p.
określ jego funkcję związaną z trawieniem pokarmu. X

Nazwa narządu:

Funkcja narządu:

b) Zaznacz na schemacie i podpisz gruczoł, który produkuje żółć. 0–1 p.

8 W
 uzębieniu stałym człowieka wyróżnia się cztery rodzaje zębów, a każdy z tych rodzajów ma odmienną
funkcję.
a) Określ, jaki rodzaj zębów oznaczono na rysunku literą Y. Y 0–1 p.

Y–

b) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały prawdziwe informacje. Podkreśl właściwe określenia. 0–4 p.
Zęby trzonowe / Siekacze mają szerokie, płaskie powierzchnie i służą do rozcierania pokarmu.
Są szczególnie ważne w przypadku pokarmów pochodzenia roślinnego / zwierzęcego, bogatych
w niestrawną dla człowieka celulozę. Zewnętrzną warstwą każdego zęba jest zębina / szkliwo.
Charakteryzuje się dużą wytrzymałością, dzięki obecności związków sodu i siarki / wapnia i fosforu.

9 P rzeanalizuj przedstawioną piramidę zdrowego żywienia i aktywności 0–2 p.

fizycznej, a następnie uzupełnij poniższe zdania. Wybierz odpowiedzi
spośród podanych.
1. Zgodnie z przedstawioną piramidą podstawą zdrowia
i dobrego samopoczucia jest A / B.
2. Najmniejsze spożycie powinno dotyczyć produktów
zawierających C / D.
A. uprawianie sportu
B. spożywanie 5 posiłków dziennie
C. białka
D. tłuszcze

10 P rzyporządkuj chorobom podanym w tabeli odpowiednie zasady profilaktyki. Pamiętaj, że niektóre zasady 0–2 p.
są wspólne dla obu chorób.
A. Pobieranie krwi jednorazowymi igłami i strzykawkami.
B. Szczepienie.
C. Gotowanie wody przed wypiciem.
D. Mycie rąk przed jedzeniem.
E. Używanie własnych przyborów kosmetycznych.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (HAV) Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV)
B Test

Układ pokarmowy
Test sprawdzający – rozdział IV imię i nazwisko

klasa data

1 D okończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. 0–1 p.

Tłuszcze należą do ważnych składników organizmu, ponieważ
A. umożliwiają wielu komórkom ruch.
B. przyspieszają przebieg reakcji chemicznych.
C. uczestniczą w transporcie tlenu.
D. dostarczają organizmowi najwięcej energii.

2 U
 zupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały prawdziwe informacje. Podkreśl właściwe określenia. 0–4 p.
Ze względu na budowę cukry dzielimy na proste i złożone. Cukry złożone powstają wskutek łączenia się
ze sobą cząsteczek cukrów prostych, głównie glikogenu / glukozy. Najbogatszym źródłem cukrów jest
pokarm roślinny / zwierzęcy. Dostarcza on m.in. glicerolu / błonnika umożliwiającego prawidłowe
funkcjonowanie jelit. W bulwach ziemniaków oraz ziarnach zbóż znajduje się chityna / skrobia,
która w organizmie człowieka jest rozkładana na cukry proste, dostarczające energii.

3 P rzyporządkuj podanym składnikom mineralnym (A–C) skutki ich niedoboru w organizmie (1–4). 0–3 p.

A. Wapń. 1. Niedokrwistość (anemia).

B. Żelazo. 2. Zaburzenia wzrostu, choroby układu nerwowego.

C. Magnez. 3. Zaburzenia pracy serca, migreny.

4. Próchnica zębów, osteoporoza.

A– B– C–

4 O
 ceń, czy poniższe informacje dotyczące witamin są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja 0–3 p.
jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach należą witaminy: A, E, K, D3. P F

2. Źródłem witaminy D3 jest m.in. tran. P F

3. Szkorbut jest skutkiem niedoboru witaminy A. P F

5 P okarm wędruje przez poszczególne odcinki przewodu pokarmowego i ulega w nich różnym przemianom. 0–4 p.
Podaj nazwy narządów, w których przebiegają wymienione poniżej procesy.

A. Ostateczne trawienie białek, cukrów i tłuszczów:

B. Wchłanianie wody i soli mineralnych oraz formowanie kału:

C. Transport porcji pokarmu do żołądka:

D. Pobieranie i rozdrabnianie pokarmu:

6 P odkreśl nazwy trzech narządów układu pokarmowego, w których następuje trawienie pokarmu. 0–1 p.
jelito cienkie, wątroba, jama ustna, jelito grube, żołądek, trzustka
 Test B

7 P rzeanalizuj rysunek przedstawiający budowę układu pokarmowego

człowieka i wykonaj polecenia.
a) Podaj nazwę narządu oznaczonego na schemacie literą X 0–1 p.
oraz określ jego funkcję związaną z trawieniem pokarmu. X

Nazwa narządu:

Funkcja narządu:

b) Zaznacz i podpisz na schemacie gruczoł, który produkuje 0–1 p.

kwas solny.

8 W
 uzębieniu stałym człowieka wyróżnia się cztery rodzaje zębów, a każdy z tych rodzajów ma odmienną
funkcję.
a) Określ, jaki rodzaj zębów oznaczono na rysunku literą Y. 0–1 p.

Y–

b) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały prawdziwe informacje. Podkreśl właściwe określenia. 0–4 p.
Kły / Zęby trzonowe mają ostre krawędzie, dzięki czemu łatwo rozrywają pokarm mięsny. Wszystkie zęby
są osadzone w szczękach i żuchwie za pomocą korzeni / szyjki. Wewnątrz zęba znajduje się
szkliwo / miazga, gdzie przebiegają naczynia krwionośne i nerwy. Zewnętrzna tkanka budująca zęby jest
bardzo wytrzymała dzięki obecności związków wapnia i fosforu / magnezu i potasu.

9 P rzeanalizuj przedstawioną piramidę zdrowego żywienia i aktywności 0–2 p.

fizycznej, a następnie uzupełnij poniższe zdania. Wybierz odpowiedzi
spośród podanych.
1. Im wyżej w piramidzie znajduje się dany rodzaj pokarmu,
tym A / B należy go spożywać.
2. Najwięcej powinno się spożywać takich produktów, jak C / D.
A. częściej
B. rzadziej
C. pieczywo i mięso
D. owoce i warzywa

10 P rzyporządkuj chorobom podanym w tabeli odpowiednie zasady profilaktyki. 0–2 p.

A. Wykonywanie zabiegów kosmetycznych wysterylizowanymi narzędziami.
B. Szczepienie.
C. Używanie własnych nożyczek do paznokci.
D. Mycie owoców i warzyw.
E. Gotowanie wody przed wypiciem.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (HAV) Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV)