TERAPÖTİK BECERİLER 3)Konuşmaya Açık Davet: Bu beceri,

danışanın kendisini daha iyi anlatabilmesi

amacıyla açık uçlu sorular sorma
Terapötik beceriler şunlardır: becerisidir. Açık uçlu sorular, danışanın
1) Yapılama: Psikolojik danışmanın ilk kaygıları, duyguları, düşünceleri etrafında
oturumunda kullanılması gereken bir odaklaşır ve danışanın sorunlarının açığa
beceridir. Psikolojik danışmaya yeni gelen, kavuşmasını sağlar.
psikolojik danışma hakkında pek bir şey
bilmeyenlere bilgi vermek amacıyla Açık uçlu sorular, yani konuşmaya açık
kullanılır. Çok fazla uzun olmamalıdır. davet;
Ayrıca psikolojik danışma kurallarından ·Görüşmenin başlamasına yardımcı olur
bahsetmek de yapılama içerisinde yer alır. ·Danışanın belli bir noktada odaklaşmasını
Örneğin; her hafta aynı saatte birlikte sağlar
olacağız, psikolojik danışma oturumları 55 ·Danışanın dikkatini belli bir noktada
dakika olacaktır, konuşulanlar aramızda odaklaştırmasını sağlar
gizli kalacaktır, gönüllülük esastır......vs. ·Psikolojik danışmanın, danışanın
2)Yakından İlgilenme: Yakından sözcüklerini daha iyi anlaması için belirli
ilgilenme davranışı danışana bir insan davranış örneklerinin ortaya çıkmasını
olarak saygı duyulduğunu ve danışanın sağlar
sözlerine önem verildiğini belirtir. ·Danışanın dikkatini düşünceleri üzerinde
Danışanın kendine güvenini artırmak ve odaklaştırmasını sağlar
güvenli bir ortam oluşturmak için
kullanılır. Konuşmaya açık davet becerisi, somutluk,
yüzleştirme, ilişkinin şimdi ve buradalığı
Olumlu yakından ilgilenme davranışının terapötik koşullarını yerine getirmek için
özellikleri: kullanılan bir beceridir.
·Psikolojik danışman rahat ve doğal bir
şekilde oturmalıdır. Psikolojik danışman Örnek:
rahatsa karşısındakini daha iyi dinleyebilir. Görüşmeye başlamayla ilgili örnekler:
·Psikolojik danışman değişik şekillerde ·Neler olup bitti?
gözle iletişim kurabilmelidir. Gözle ·Bugün neler hakkında konuşacağız?
iletişim kurma ilgiyi ve saygıyı ilettiği için ·Geçen haftadan beri neler oldu?
iletişimde önemlidir.
·Psikolojik danışman danışanın Belli bir noktada odaklaşmak için örnekler:
söylediklerinden yola çıkarak tepkiler
vermelidir. ·O durum hakkında daha fazla söz eder
misin?
Bu beceriyi kullanan psikolojik ·Anladığımı sanmıyorum, açıklama getirir
danışmanın amacı, ilgiyle dinlemek, uygun misin?
bir göz ilişkisiyle, doğal bir duruşla Duygular üzerinde odaklaşmak için
danışanın söylediklerine sözel tepkiler örnekler:
vermektir. ·Olay olduğunda neler hissettin?
·Şimdi duyguların nelerdir?
Yakından ilgilenme davranışı terapötik
sürecin başından sonuna kadar her Örneklerin ortaya çıkarılması için örnekler:
oturumda kullanılması gereken bir ·Bana örnek verir misin?
beceridir. ·Mutluyum demekle neyi kastettin?
Düşünceler üzerinde odaklaşmak için
örnekler:
·Bu konuda neler düşünüyorsun? Sanki karıma sağlamam gereken tek şey
·Şu anda neler düşünüyorsun? maddi destek. O, o denli yeterli ki sanki
bana ihtiyacı yok gibi
4)Asgari Düzeyde Teşvik: Psikolojik Danışman: Bir eş olarak kendini yetersiz
danışmanın az düzeyde konuşup danışanın hissediyorsun. Sanki sadece maddi olarak
konuşmaya sevk edilmesidir. Danışanın bir şeyler vermen gerekir.
söylediklerini açıklamaya başladıktan
sonra psikolojik danışmanın görevi, 6 )İçeriğin Yansıtılması: Danışanın
danışanın konuşmasının devamını söylediklerinin içerik bakımından açıklığa
sağlamaktır. Tek kelimeden oluşan sorular, kavuşturulmasıdır. İçeriğin yansıtılması,
bazı anahtar kelimelerin tekrarı, basit danışanın düşüncelerinin psikolojik
“hmm, hhmm” lar ve baş sallamalar danışmanca doğru anlaşılıp anlaşılmadığını
danışana dinlendiği mesajını verir. Bu kontrol etmeye, fikirlerin daha belirgin bir
beceri oturumların başında ilk oturumlarda şekilde ifade edilerek kristalleşmesine,
kullanılmamalıdır. Tek başına değil diğer Psikolojik danışmanın danışanın
becerilerle kullanılmalıdır. Asgari düzeyde düşüncelerini anlamaya çalıştığını iletmeye
teşvik, danışanın söyledikleri içinde önemli yarar.
olan anahtar sözcüğün tekrar edilmesi, tek
kelimelik pekiştireçler kullanılması, kısa Örnek:
cümleler kullanılması şeklinde olabilir. Danışan: Öğretmen iyi hazırlanıyor,
tartışma ortamı sağlıyor, öğrencilerine ders
Örnek: dışında da yardım ediyor.
·Anahtar sözcüklerin tekrarı: Danışman: Yeterli biri
Danışan: Oğlu beni rahatsız ediyor. Danışan: Kasabada otumak.....Burada
Danışman: Rahatsız ediyor hiçbir şey yapılmıyor.
·Tek kelimeli pekiştireçler: Sonra, evet, Danışman: Özgür değilsin
nasıl ve gibi sözcükler Danışan: Okul rezil, ulaşım kötü,
·Kısa cümleler: Danışanın anlatmaya kaloriferler yanmıyor.
devamını sağlamak için psikolojik Danışman: Kötü bir okula düştün
danışman, “daha anlat” , “örnek ver”
diyebilir. 7) Kişiselleştirme: Yardım etmede etkili
olabilmek için danışanın söylediklerinin
5) Duyguların Yansıtılması: Duyguların ötesine geçmeliyiz. Gerçek anlamda,
yansıtılması, danışanın duygularının açığa danışanın söylediklerine eklemeler
kavuşturulmasına ilişkindir. Bu beceri yapmalıyız
danışanın duygularını belirginleştirmeye,
psikolojik danışmanın duygularını doğru Anlamın kişiselleştirilmesi:
algılayıp algılamadığını denetlemeye yarar. Örnek: Çok öfkelisin çünkü kazanmak için
fırsatı kaçırdın
Örnek: Çok mutlusun çünkü annenle baban artık
Danışan(Ağlamaklı):Üzerimde o denli iyi geçiniyorlar
sorumluluk var ki zaman zaman Düş kırıklığına uğradın, çünkü arkadaşın
çocuklarımı bile istemiyorum. Onlara sana defterini vermedi
ihtiyaçları olan şeyleri veremiyorum.
Ancak onlar olmadan yaşayamam. Problemin kişiselleştirilmesi:
Danışman: Üzerindeki baskılardan Örnek: Çok üzülüyorsun, çünkü
boğulduğunu hissediyorsun ve çocuklarına başarısızsın
iyi annelik yapamıyorsun. Çok öfkelisi, çünkü anında cevap
Danışan: Kendimi önemsiz hissediyorum. veremiyorsun
Yüreğin sıkılıyor, çünkü istediklerini elde çok gurupla psikolojik danışmada
edemedin kullanılan bir beceridir. Psikolojik
danışmanın gurup üyelerinden birinin daha
Amacın kişiselleştirilmesi: önceki oturumlardan birinde anlattığı
Örnek: Çok üzülüyorsun çünkü anında yaşantıları ve duygularıyla, diğer gurup
cevap veremiyorsun ve vermek istiyorsun üyelerinin yaşantı ve duyguları arasında
Düş kırıklığına uğradın çünkü derslerinde benzer yanlara dikkat çekmesidir. Böylece
başarısızsın ve başarılı olmak istiyorsun gurup üyeleri kendilerini gurup içerisinde
yalnız hissetmezler.
8) Özetleme: Özetleme kullanılırken
danışanın konuştukları, tüm görüşme veya Örnek:
görüşmenin bir kısmı özetlenir. Bu beceri Psikolojik danışman: Benzer yaşantıları
oturumların sonunda veya oturumun olanlar var mı?
başında bir önceki oturumu hatırlatmak Psikolojik danışman: Benzer duyguları
için ya da bir konudan diğerine geçerken yaşayanlar getirebilir.
kullanılır. Psikolojik danışman: Ayşe sen de annenin
Özetleme iki şekilde yapılır; ya psikolojik kaybettiğinde şu anda Ali’nin yaşadıklarını
danışman kendisi yapar ya da danışana yaşamıştın.
yaptırır.
Psikolojik danışma oturumlarının başında 10)Bağlama: Psikolojik danışmanın,
ve sonunda özetleme neden gereklidir: danışanın daha önceki oturumlarda
·Danışanın davranışsal amacına yönelik anlattıkları, yaşadıkları ile o anda
çalışıp çalışmadığını anlamak için anlattıkları ve yaşadıkları arasında
·Psikolojik danışmanın ilgiyle dinleyip paralellik kurmasıdır. Bağlama becerisini
daha önceki oturumlara ilişkin danışanın iyi kullanabilmek için, psikolojik
söylediklerini aklında tutabildiğini, bir danışmanın gerek gurupla psk. danışmada
başka deyişle danışanla ilgilendiğini gerekse bireysel psk. danışmada sürece
göstermek için dikkat etmesi gerekir. Örneğin, farklı
·Danışanın kendine ilişkin birçok gerçeğin olaylar karşısında danışanda aynı duygu
ve duygunun farkında olabilmesi için yaşanıyorsa danışanın dikkati bu noktaya
·Eğer özetleme danışana yaptırılırsa, çekilmelidir. Bağlama becerisi, danışanın
danışanın sorumluluk almayı öğrenmesi farkındalık kazanmasını sağlar.
için
·Sonlandırma oturumuna hazır olunması Örnek:
için Psikolojik danışman: Ayşe eşin sana
·Oturumlarda nasıl bir gelişme görüldüğü sinemaya gidelim dediğinde “fark etmez”
ve nerede tıkanıldığını anlamak için demiştin. Pikniğe gidip gitmeme
özetleme yapılır. konusunda da “fark etmez” dedin.
Psikolojik danışman(Üçüncü
Örnek: oturumda):Başkaları seni kullanınca
Psikolojik danışman: Bir önceki oturumda öfkelendiğini belirttin, şimdide adam
ne olmuştu? yerine konulmayınca öfkeleniyorsun.
Psikolojik danışman: Bu oturumda neler
oldu? 11) Sessizlik: Sessizlik yerinde
Psikolojik danışman: Bana öyle geliyor ki kullanıldığında danışanların söylenenleri
başka konuya geçiyorsunuz, öyleyse kafasından geçirmesi, toparlaması,
şimdiye kadar olanları bir özetler misiniz? özümsemesi, bazı duygu ve özelliklerin
farkında olması için çok yararlı olur.
9) Paylaştırma: Paylaştırma becerisi daha
Eğer sessizlik psikolojik danışmanca odaklaşması için cesaretlendirir.
bozulacaksa ilişkinin şimdi ve buradalığı
koşulu kullanılmalıdır. 5-İlişkinin şimdi ve buradalığı: Terapötik
·Şu anda neler hissediyorsun? ilişki içinde danışanla danışmanın o andaki
·Şu anda seninle benim aramda neler etkileşimine ilişkin şimdi ve buradalığı
geçiyor? denir.
·Bu sessizlik ne anlama geliyor?
gibi sorular sorulabilir. Bu tür sorular 6-Kendini açma: Danışanın kendini yalnız
danışanın anı yaşaması, duygularının ve hissetmemesi, iç görü kazanması amacıyla,
yaşadıklarının farkında olabilmesi için psk. danışmanın kendi yaşantı ve
danışanı kamçılayan sorulardır. duygusuyla ilgili paylaşımda bulunmasına
kendini açma denir.
TERAPÖTİK KOŞULLAR
7-Yüzleştirme: Psk. danışmanın danışana
1-Empati: Karşımızdakinin duygularının saygısını kaybetmeden empati kurarak,
yoğunluğunu ve anlatımı algılama ve zamanlamayı iyi yaparak, kesin olmadan
anlama ve onu anladığımızı danışanın ideal benliğiyle gerçek benliği,
karşımızdakine anlatma yeteneğidir. sözleriyle davranışları arasındaki
Empatide iki yön söz konusudur; danışanın tutarsızlık ve çelişkileri ortaya koyma
söylediklerini anlam bakımından anlamak sürecine yüzleştirme denir.
ve danışanın duygularını anlamak ve bunu
ona iletmektir. Yüzleştirme 3 açıdan yapılır:
·İdeal benlikle gerçek benlik arasındaki
2-Saygı: Psikolojik danışmanın danışanı tutarsızlıkta
ayrı bir kişi olarak, düşünce duygu ve ·Sözlerle davranışlar arasındaki
eylemlerinde özgür olduğunu kabul etmesi tutarsızlıkta
ve iletmesidir. ·Danışanın kendini algılamasıyla,
danışman tarafından algılanması arasındaki
3-Saydamlık: Dürüstlük, içtenlik, tutarsızlıkta
doğruluk anlamına gelir. Psikolojik
danışmanın danışma sürecinde saydam Sorumluluk yüklenerek yapılan
olması gerekir. Saydam olabilmesi için de yüzleştirmenin özellikleri:
kendini açma ve ilişkinin şimdi ve ·Empatiyle yapılır, danışanın önemsendiği
buradalığı önemlidir. mesajını verir
·Danışanın davranışlarını keşfetmesi için
4-Somutluk: Psikolojik danışmanın, bir davet niteliğindedir
danışanı genel konuşturma yerine, belirgin, ·Danışanın farkında olmadığı güçlerini
kendine özgü, duygu değer, düşünce ve keşfetmesi için bir davet niteliğindedir
sorunları anlatması için güdülemesi ve ·Kesin olmamalıdır.
cesaretlendirmesidir.
Somutluğun İşlevleri: Sorumsuzca yapılan yüzleştirmenin
·Psikolojik danışmanın tepkilerini, özellikleri:
danışanın yaşantı ve duygularına ·Danışana dikkate alınmadığı imajını verir.
yakınlaştırır. ·Danışanı cezalandırıcı niteliktedir.
·Psikolojik danışmanın, danışanı yanlış ·Danışanı suçlayıcıdır ve yetersizlikleri
anlamasını düzelterek kesinlik ve anlayış ortaya çıkarır
sağlar ·Kesin ve itham edicidir
·Danışanı belirli problem alanlarına