Доктори по дентална медицина 5годишни

UNIVERZITET „Sv.
KIRIL I METODIJ“ vo Skopje

STOMATOLO[KI FAKULTET
Skopje
VODI^
NIZ STUDIITE
I CIKLUS NA STUDII
Doktor po dentalna medicina
STO
MA
TO
LO[KI FA
KU
LT
ET
Skopje, 2010
Redakcionen odbor:
Prof. d-r Marija Nakova, glaven i odgovoren urednik
Prof. d-r Aleksandar Gr~ev, ~len
Prof. d-r Kiro Ivanovski, ~len
Doc. d-r Mira Jankulovska, ~len
Doc. d-r Vlado Vankovski, ~len
Prof. d-r Zlatanka Belazelkoska, ~len
Prof. d-r Alberto Benedeti, ~len
Prof. d-r Dragoqub Velevski, ~len
Prof. d-r Boris Veli~kovski, ~len
Prof. d-r Marija Zuèlova, ~len
Prof. d-r Sneàna Iqovska, ~len
Prof. d-r Qupka Matovska, ~len
Prof. d-r Elena Petkova, ~len
Prof. d-r Mirjana Popovska, ~len
Prof. d-r Mile Car~ev, ~len
Prof. d-r Erol [abanov, ~len
ISBN: 978-608-4620-00-6
Pe~ateno vo Republika Makedonija
2
SODR@INA
Voveden zbor na Dekanot ..................................... 7 Medicinska etika i medicinska

psihologija ................................................................. 52
I. Istorijat na Stomatolo{kiot fakultet ........ 9 Biofizika .................................................................. 55
1. Istorijat ............................................................. 9 Biostatistika ........................................................... 59
2. Dosega{na nastavna dejnost ............................ 9 Histologija i embriologija .................................. 62
3. Kadrovska sostojba ............................................ 10 Anatomija II ............................................................... 68
II. Organizacija i upravuvawe na fakultetot ........ 11 Anatomija i morfologija na vilici i zabi ....... 72
1. Organizacija ...................................................... 11 Stomatolo{ki materijali ..................................... 75
2. Upravuvawe ......................................................... 12 Fiziologija I ............................................................. 77
III. Prostor i oprema II GODINA ........................................................... 81
na Stomatolo{kiot fakultet ............................. 13
Fiziologija II ............................................................ 81
IV. Aktivnosti na studentite Mikrobiologija i imunologija ............................. 84
od Stomatolo{ki fakultet ................................. 16 Pretklini~ka mobilna protetika
V. Evropski kredit transfer sistem ...................... 19 (totalna proteza) ..................................................... 89
Op{ta patologija ..................................................... 92
VI. Obrazloènie za izmenite Oralna biohemija ..................................................... 98
i dopolnuvawata na nastavniot plan Ergonomija .................................................................102
i programa ................................................................. 21 Patolo{ka fiziologija .........................................104
Farmakologija ..........................................................108
VII. Pravila za studirawe ............................................ 26
Pretklini~ka mobilna protetika
1. Ocenuvawe .......................................................... 27
(parcijalna proteza) ................................................111
2. Ispitni rokovi ................................................. 27
Patolo{ki osnovi na bolestite ..........................115
3. U~ebna godina, semestralna nastava ............ 27
Epidemilogija ...........................................................123
4. Koordinatori na kredit - sistemot ............. 28 Oralna higiena .........................................................126
VIII.Studiska programa ................................................ 29 Psihijatrija ..............................................................130
I GODINA .............................................................. 41 III GODINA .............................................................133

Medicinska hemija i biohemija ............................ 41 Pretklini~ka fiksna protetika I ......................133
Anatomija I ................................................................. 46 Interna medicina ....................................................136
Biologija .................................................................... 49 Pretklini~ka fiksna protetika II ....................141
3
Pretklini~ka kariologija ....................................144 Pretklini~ka parodontologija ............................215
Pretklini~ka endodoncija ....................................148 Zabozdravstvo vo zaednicata .................................219
Infektologija ..........................................................151
Nevrologija ...............................................................154 V GODINA ....................................................................223
Gnatologija ................................................................157
Ortodoncija II ..........................................................223
Otorinolaringologija ...............................................159
Klini~ka fiksna protetika I ...............................226
Op{ta hirurgija .......................................................162
Klini~ka fiksna protetika II ..............................229
Pedijatrija ................................................................165
Klini~ka endodoncija I ..........................................232
Preventivna stomatologija ..................................168
Klini~ka endodoncija II .........................................235
Dermatovenerologija ..............................................171
Oralna hirurgija II ..................................................238
Osnovi na klini~ka radiologija ..........................173
Sudska medicina
Individualen proekt ..............................................175 so Forenzi~na stomatologija ...............................241
Detska stomatologija I ............................................244
IV GODINA ..................................................................177 Detska stomatologija II ...........................................249
Oralna medicina i patologija I ...........................177 Klini~ka parodontologija I ..................................254
Oralna medicina i patologija II .........................183 Klini~ka parodontologija II ................................256
Pretklini~ka oralna hirurgija ...........................187 Maksilofacijalna hirurgija I .............................258
Oralna hirurgija I ....................................................191 Maksilofacijalna hirurgija II ............................261
Klini~ka mobilna protetika
(totalna proteza) .....................................................194 IZBORNI PREDMETI ........................................................265
Klini~ka mobilna protetika IZBORNI PREDMETI GRUPA I ......................265
(parcijalna proteza).................................................197 Opis na izbornite predmeti od grupa I .........265
Klini~ka kariologija I ..........................................200 IZBORNI PREDMETI GRUPA II......................267
Klini~ka kariologija II .........................................203 Opis na izbornite predmeti od grupa II ........267
Anestezija i sedacija ...............................................206
Ortodoncija I .............................................................208 PPAKTI^NI INFORMACII ZA STUDENTITE I NASTAVNICITE .269
Stomatolo{ka rendgenologija .............................212 Organizacija i izveduvawe na studiite...............270
4
Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“ vo Skopje
S TO
MA
TO
LO[KI FA
STOMATOLO[KI FAKULTET
KU
LT
ET
Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje, kako del od Univerzitetot „Sv. Kiril i

Metodij“ vo Skopje, pretstavuva najvreden i najzna~aen izvor za edukacija na visoko
Stru~en kadar od oblasta na stomatologijata na Reublika Makedonija. Fakultetot i
negovite vraboteni se posveteni na sozdavawe, akumulirawe, prenesuvawe i primena
na znaewa od spomenatata oblast. Na toj na~in fakultetot gi podgotvuva i osposobuva
studentite, idnite doktori - stomatolozi za vrvna aplikativna dejnost od oblasta na
preventivnata, kurativnata i restavrativno-rekonstruktivnata stomatologija.
5
Na 6-ta redovana sednica na Nastavno-Nau~niot sovet na Stomatolo{kot
fakultet bea usvoeni izmenite i doplnuvaweto na studiskata programa za
doktori po stomatologija i voveduvawe na studiska programa za doktori po
dentalna medicina na I-ot ciklus na studii na Stomatolo{kiot fakultet.
Proektot za izmenite i doplnuvaweto na studiskata programa za doktori

po stomatologija i voveduvawe na studiska programa za doktori po dentalna
medicina na I-ot ciklus na studii na Stomatolo{kiot fakultet, dobi
pozitivno mislewe od Rektorskata uprava na 135-ta sednica,
odràna na 22.12.2009 god.
Senatot na Univerzitetot na „Sv. Kiril i Metodij“, na 16-ta sednica odràna

na 29.12.2009 god. donese odluka za usvojuvawe na proektot za izmenite
i doplnuvaweto na studiskata programa za doktori po stomatologija
i voveduvawe na studiska programa za doktori po dentalna medicina
na I-ot ciklus na studii na Stomatolo{kiot fakultet.
Odborot za akreditacija na visokoto obrazovanie na 24-ta sednica odràna

na 15. 1. 2010 god. donese re{enie za akreditacija na proektot za izmenite
i dopolnuvaweto na studiskata programa za doktori po stomatologija
i voveduvawe na studiska programa za doktori po dentalna medicina
na I-ot ciklus na studii na Stomatolo{kiot fakultet.
Prof. d-r Aleksandar Gr~ev

dekan na Stomatolo{kiot fakultet
dekan na Stomatolo{kiot fakultet
Po~ituvani studenti,
Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje vo svoeto pedeset-godi{no postoewe e vo

postojana razvojna dinamika i podem. Ovoj period e ispolnet so organizirani sistematski i tvo-
re~ki napori naso~eni kon sozdavawe poadekvatni uslovi za studirawe i nau~no-istraùva~ka
rabota, kon usovru{uvawe na vidovite i formite na nastavno-obrazovnite i nau~ni procesi i
kon profilirawe na visoko stru~ni kadri.
Na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje pri Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij“,
blagodarenie na kvalitetniot nastavno-nau~en kadar i izvonrednata tehni~ko-tehnolo{ka
opremenost so site najsovremeni performansi moète da se zdobiete so sovremeni znaewa za
vr{ewe na profesijata diplomiran doktor po dentalna medicina.
Vo izminatiot period na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje so akademski stepen
doktor-stomatolog se steknaa 3551 studenti.
Studiskata programa na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje vo tek na negovoto
postoewe e menuvana i usovr{uvana, pove}e pati. Vo sega{nata studiska programa napraveni se
7
STO
MA
TO
LO[K I FA
VODI^ NIZ STUDIITE Stomatolo{ki fakultet
KU
LT
ET
izmeni i dopolnuvawa i izvr{ena e potpolna reorganizacija na nastavniot proces spored

Evropskiot Kredit Transfer Sistem (EKTS), koj ovozmoùva akademsko priznavawe na studi-
ite vo stranstvo. Ovaa mo`nost EKTS go odvojuva od mnogu drugi programi za mobilnost na
studentite i ovozmoùva ponatamo{ni studii vo stranstvo, kako i transparentnost vo
nastavnata programa so obezbeduvawe detalni informacii za programata i predmetite, kako i
nivnata relevantnost za soodvetniot stepen.
Na Stomatolo{kiot fakultet se organiziraat i poslediplomski studii za magistri po
stomatologija vo traewe od 2 semestra.
Vo izminatiot 50-godi{en period, na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje so akademski
stepen magister na Stomatolo{ki nauki se steknale 178 magistranti. So najvisok stepen doktor
po Stomatolo{ki nauki se steknale nad 91 doktoranti. Stanuva zbor za impresivni rezultati
zad koi stoi entuzijazam, ambicii, makotrpna rabota i samopregor na nastavnicite i
sorabotnicite na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje.
Vo vkupnoto rabotewe na fakultetot zna~ajno mesto zazema i izdava~kata dejnost. Pokraj
redovnoto izdavawe na Makedonski stomatolo{ki pregled, dosega se objaveni ediciite: „30 godini
Stomatolo{ki fakultet 1959-1989“, „Maedonska stomatolo{ka bibliografija“, „Galerija na
kadrite na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje (1059-1999)“, „Bibliografija po povod 45 godini
od postoeweto na Stomatolo{kiot fakultet“, „Monografija po povod 50 godini od posto-
eweto na Stomatolo{kiot fakultet“, „Sovremeni dostreli vo stomatologijata“. Realizirani
se pove}e nau~ni proekti i izdadeni pove}e u~ebnici i u~ebni pomagala, osobeno vo poslednite 10
godini.
Se nadevam deka so zadovolstvo }e ja prifatite informacijata za Stomatolo{kiot
fakultet vo Skopje, a voedno Ve pokanuvam da dojdete i seopfatno da se zapoznaete so edukativ-
nite iskustva, nau~nata rabota i aplikativnita dejnost na nastavno-nau~niot i sorabotni~-
kiot kadar na fakultetot.
DEKAN
8
I. ISTORIJAT NA STOMATOLO{KIOT FAKULTET
1. Istorijat
Stomatolo{kot fakultet vo Skopje e osnovan vo 1959 godina, kako oddel na Medi-
cinskiot fakultet vo Skopje. Permanentniot organiziran stru~en, kadrovski, tehni~ko-
tehnolo{ki razvoj i izgradbata na dvata objekta so tvrda gradba kade bea smesteni osumte
Stomatolo{ki kliniki, ovozmoì vo u~ebnata 1977/1978 godina da se izdvoi kako samo-
stoen fakultet, ~lenka na Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij“.
Sozdadenite prostorni mo`nosti, opremenosta na laboratoriite i salite za kli-
ni~kite ve`bi so visoko sofisticirana oprema so site najsovremeni tehni~ko-tehnolo{-
ki performansi, opremenosta na amfiteatrite so vrvna audio-vizuelna oprema, centarot
za standardizirana kompjuterska proverka na znaewata na studentite, bibliotekata i
narasnuvaweto na nastavno-nau~niot i sorabotni~kiot kadar na fakultetot, ovozmoìja
studiite po stomatologija da prerasnat vo seriozno podgotveni i realizirani studii,
komparabilni so studiite od pov}e univerzitetski centri vo Evropa.
2. Dosega{na nastavna dejnost

So razvojot na Stomatolo{kiot fakultet i so razvojot na stomatolo{kata nauka, po-
stojano se rabote{e i na usovr{uvawe na studiskata programa za doktori po stomatologija.
Zaradi toa, od strana na Nastavno-nu~niot sovet na Stomatolo{kiot fakultet pove}epati
se praveni izmeni i doplnuvawa na studiskata programa za doktori po stomatologija. Celta
na ovie izmeni bila na idniot stomatolog da mu se ovozmoì pokvalitetno obrazovanie.
Hronologija na usvojuvawe i izmeni na nastavnite planovi i programi
na Stomatolo{kiot fakultet
Izmeni na nastavniot plan se praveni devet pati:
9
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
Vo u~ebnata 1966/67 godina se preminalo na pettgodi{ni studii (10 semestri), so

vkupen fond na ~asovi 4575, od koi teoretska 1995 (44%) i prakti~na nastava 2580 ~asa
(56%), a vkupniot broj na predmeti iznesuval 36.
Vo u~ebnata 1973/74 godina donesen i tretiot nastaven plan na Stomatolo{kiot
fakultet spored koj i ponatamu nastavata se realizirala vo 10 semestri i brojot na
predmetite ostanal nepromenet (36). Vkupniot broj na ~asovi pretrpel mali izmeni i
iznesuval 4665 od koi teoretskata nastava 2115 (45%) a prakti~nata 2550 (55%).
Vo u~ebnata 1979/80 godina bil donesen ~etvrtiot nastaven plan na Stomatolo{kiot
fakultet. Nastavata se izveduvala i ponatamu vo 10 semestri so 49 predmeti i vkupen fond
na ~asovi 4500 od koi teoretska nastava 1950 (43%), a prakti~nata 2550 (57%).
Vo u~ebnata 1981/82 bil donesen pettiot nastaven plan na Stomatolo{kiot fakul-
tet. Nastavata se izveduvala vo 10 semestri so vkupen fond na ~asovi 4500, od koi
1875 (42%) teoretska i 2625 (58%) prakti~na nastava.
Vo u~ebnata 1988/89 godina donesen bil {estiot nastaven plan na Stomatolo{kiot
fakultet. Nastavata se izveduvala vo 10 semestri so vkupen fond na ~asovi 4590 od koi
teoretska 1935 (42%) i 2655 (58%) prakti~na nastava.
Sedmiot nastaven plan ({estgodi{no studirawe) bil donesen vo u~ebnata 1991/92 go-
dina so vkupen fond na ~asovi 4785 od koi teoretski 2025 (42,3%) i 2760 (56,7%) prakti~na
nastava.
Vo 2003 godina Stomatolo{kiot fakultet izvr{il kompletna reorganizacija na
nastavniot plan spored Evropskiot Kredit Trnasfer Sistem (EKTS) so {to se napravil
obid da se realizira akademskoto priznavawe na studiite vo stranstvo. Spored ovoj sistem
nastavata se realizirala vo 10 semestri so vkupen fond na ~asovi 4500 od koi teoretska
2085 (46,3%) i 2415 (53,6%) prakti~na nastava.
Poslednite izmeni na nastavniot plan se napraveni vo u~ebnata 2005/06, a nastavata
e organizirana kako pettgodi{en kurikulum (10semstrii) za profesionalna edukacija na
doktori po stomatologija, spored modelot na Bolowskata deklaracija.
3. Kadrovska sostojba
Nastavata od prviot ciklus na Stomatolo{kiot fakultet ja realiziraat nastavni-
cite od fakultetot i nastavnicite od drugite fakulteti: Medicinskiot i Prirodno-ma-
temati~kiot fakultet.
10
II. ORGANIZACIJA I UPRAVUVAWE NA FAKULTETOT
1. Organizacija
Fakultetot dejnosta ja vr{i vo nastavnite bazi i toa na pretklinikite i klinikite

vo sostav na: JZU Univerzitetski stomatolo{kiot klini~ki centar i JZU Univerzitetska
klinikata za maksilofacijalna hirurgija, kade vsu{nost se realiziraat vkupnite
aktivnosti na nastavniot i pomo{no-nastavniot kadar (nastavno-obrazovnata, nau~nata
i aplikativnata dejnost).
Na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje, kako osnovni vnatre{ni organizacioni
edinici funkcionirat slednite katedri:
Katedra za bolesti na ustata i parodontot;
Katedra za oralna hirurgija;
Katedra za bolesti na zabite i endodontot;
Katedra za stomatolo{ka protetika;
Katedra za detska i preventivna stomatologija;
Katedra za ortodoncija;
Katedra za maksilofacijalna hirurgija.
Vo realizacijata na nastavno-obrazovniot proces na Stomatolo{kiot fakultet,

u~estvuvaat i lica izbrani vo zvawa na Medicinskiot fakultet vo sostav na Univerzite-
tot, kako i lica izbrani vo zvawa na drugi fakulteti vo sostav na Univerzitetot, soglasno
so studiskite programi na Fakultetot.
Stru~no-administrativnite raboti od interes na fakultetot gi vr{i stru~nata i
administrativna slu`ba na fakultetot, kako del od integriranata stru~na i administra-
tivna slu`ba na UKIM.
11
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
2. Upravuvawe
Soglasno so pozitivnite propisi i aktite na fakultetot kako i Zakonot za visoko

obrazovanie, upravuvaweto i rakovodeweto na fakultetot se ostvaruva preku slednite
organi:
Nastavno-nau~niot sovet e stru~en organ koj go so~inuvaat site redovni profesori,
vonredni profesori i docenti vo raboten odnos na fakultetot. Vo sovetot svoi pretstav-
nici imaat, sorabotnicite i studentite.
Dekanot e rakovoden organ na fakultetot. Na dekanot mu pomagaat trojca prodekani
(nastava, nauka i finansii).
Dekanska uprava, e organ na upravuvawe na fakultetot i ja so~inuvaat: dekanot, pro-
dekanite, rakovoditelite na 7 katedri i pretsedatelot na studentskiot parlament na
fakultetot.
Dekan na fakultetot
Aleksandar Gr~ev, vonreden profesor
Prodekani na fakultetot
Kiro Ivanovski, vonreden profesor
Mira Jankulovska, docent
Vlado Vankovski, docent
Sekretar
Elizabeta Aleksovska, diplomiran pravnik
12
III. PROSTOR I OPREMA NA STOMATOLO{KIOT FAKULTET
Nastavno-obrazovniot proces vo najgolem del se izveduva vo prostoriite na JZU

Stomatolo{ki klini~ki centar, „Sv. Pantelejmon“ i JZU Klinika za Maksilofacijalna
hirurgija.
Eden del od nastavata se izveduva vo prostoriite na Medicinskiot fakultet i Pri-
rodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje.
Ispitite po stomatolo{kite stru~ni predmeti od 2005 godina se realiziraat preku
sistematska kompjuterska proverka na znaewata, koe se realizira vo „Centarot za komp-
juterska proverka na znaewata“ na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje.
Za nastavni~kiot i sorabotni~kiot kadar postoi kompletno pokrivawe so mreà
na kompjuteri poedina~no za sekoj, a za studentite isto taka postoi posebna prostorija vo
koja se smesteni komjuteri so pristap na Internet, vo prostoriite na Dekanatot na
Stomatolo{kiot fakultet, kako i
vo bibliotekata smestena vo pros-
toriite na JZU Stomatolo{ki kli-
ni~ki centar „Sv. Pantelejmon“
Skopje.
Stomatolo{kiot fakultet
raspolaga so dva amfiteatri (150 i
100) sedi{ta i predavalna od 50 se-
di{ta.
Amfiteatrite i predavalna-
ta se opremeni so audio-vizuelna
oprema (videobimovi, grafoskopi,
slajd proektori, mikrokamera,
13
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
TV-video oprema, stomatolo{ka sto-

lica, pristap na Internet), digi-
talni kameri. Vakvata opremenost
ovozmoùva teoretskata nastava da
bide realizirana na visoko-stru~no
sofisticiran na~in.
Prakti~nata nastava se reali-
zira vo ~etiri pretklini~ki zabo-
tehni~ki laboratorii i edna bio-
hemiska laboratorija.
Vo zabotehni~kite laborato-
rii studentite imaat mo`nost za iz-
rabotka na studio modeli, koristej-
}i najsovremeni tehniki.
Za potrebite na pretklini~kata nastava za studentite postoi najsovremena oprema
(fantom studio modeli).
Vakvata opremenost ovozmoùva vo potpolnost da se simulira izveduvaweto na in-
tervenciite vrz modelite isto kako vo klini~ki uslovi.
Del od prakti~nata nastava se izveduva vo 12-te ve`balni smesteni po klinikite na
JZU Stomatolo{ki klini~ki centar i JZU Klinika za maksilofacijalna hirurgija. For-
miran e i centarot za implantologija.
14
Oddelot za izveduvawe na stoma-
tolo{ki intervencii pod op{ta anes-
tezija namenet za pacienti so koi od
bilo koi pri~ini te{ko se sorabotuva.
Opremen e so aparati za op{ta aneste-
zija i tvrd laser.
Bibliotekata e kompjuterizi-
rana i raspolaga so bibliote~n fond od
nad 8000 knigi, u~ebnici, bilteni, mo-
nografii i drugi potrebni u~ebni po-
magala.
Bibliotekata e opremena so ~it-
alna so 30 sedi{ta vo prostoriite na
JZU Stomatolo{ki klini~ki centar, od kade studentite imaat pristap na Internet, i
mo`nost da se povrzat so renomirani svetski biblioteki i na toj na~in da gi sledat site
novini od oblasta na svetskata stomatolo{ka teorija i praktika.
Osnovna cel na Institutot za nau~no-istraùva~ka rabota e da ja koordinira

nau~nata rabota na vrabotenite nau~ni rabotnici, idnite mladi nau~ni rabotnici od Sto-
matolo{kiot fakultet i Stomatolo{kiot klini~ki centar, koi se nositeli na nastavata
(teoretska i prakti~na) i na naukata na Stomatolo{kiot fakultet.
Tuka mladite nau~ni rabotnici se steknuvaat so postdiplomska edukacija.
15
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
IV. AKTIVNOSTI NA STUDENTITE

OD STOMATOLO{KI FAKULTET
Studentskiot Parlament na Stomatolo{ki fakultet (SPSF) e nevladina, nepo-

liti~ka i neprofitabilna organizacija, koja gi obedinuva site studenti po stomatologija.
Kako mati~na organizacija na Stomatolo{kiot fakultet ~lenuva vo pove}e doma{ni i
stranski organizacii, vo site kako polnopraven ~len so pravo na glas. Od doma{nite orga-
nizacii ~len e na: Studentskiot parlament pri Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij“ vo
Skopje i na Nacionalniot sojuz na Univerzitetite na Makedonija (NSUM), a od stranski-
te ~len e na: Internacionalnata asocijacija na studentite po stomatologija (IADS) i na
Evropskata stomatolo{ka studentska asocijacija (EDSA). Vakvata postavenost na Student-
skiot parlament na doma{no i stransko nivo, ovozmoùva uspe{no da se izveduvaat razni ak-
tivnosti, od koi so najgolema zainteresiranost i uspe{nost se reliziraat: studentskite
razmeni, bilateralni i unilateralni, so golem broj na Evropski zemji; organizirawe na
godi{en nau~nostudentski stomatolo{ki kongres so me|unarodno u~estvo, izdavawe na
studentskoto stomatolo{ko spisanie „Dentitia“ i u~estvo na univerzitetski sportski
natprevari.
Za kontinuiranoto izdavawe na Studentskoto stomatolo{ko spisanie „Dentitia“
odgovoren e poseben Redakciski odbor, sostaven od urednik i sorabotnici, site od redo-
vite na studentite. Spisanieto „Dentitia“ se izdava edna{ vo semestarot so cel da se obez-
bedi kontinuiran tek na informacii, interesni i korisni za studentite.
Vakvite informacii im pomagaat na studentite i gi naso~uvaat kon podobruvawe
na obrazovanieto, a voedno gi zbogatuvaat nivnite znaewa i interesi kako mladi lu|e. Spi-
sanieto se sostoi od: stru~en, informativen stomatolo{ki del, koj obrabotuva temi od
oblasta na stomatologijata, anketi so profesori i nastavnici od na{iot fakultet, anketi
so studentite kako i del koj obrabotuva kulturni nastani i manifestacii, odnosno se ona
{to e aktuelno vo ìvotot na mladite, zabaven del i.t.n.
16
Nau~niot studentski stomatolo{ki
kongres so me|unarodno u~estvo e manifes-
tacija koja tradicionalno se odrùva sekoja
godina (2010 godina, vo Ohrid se odrà 17-ti
po red). Na Kongresot u~estvo zemaat stu-
denti, profesori, asistenti i mladi doktori
po stomatologija.
Kongresot e vo potpolna organizacija
na studentite po stomatologija, a generalen
pokrovitel na ovoj nastan e Dekanot na Sto-
matolo{kiot fakultet.
Nau~niot del na Kongresot se sostoi od nekolku sesii. Sekoja sesija e sostavena od:
del A, vo koj po pokana od studentite, vrz baza na dobienite rezultati od prethodno
sprovedena anketa me|u studentite za nivniot najgolem interes za odredena oblast
od stomatologijata, eden profesor ili nastavnik drì predavawe, vo vremetraewe
od polovina ~as;
del B, vo koj studentite gi prezentiraat svoite nau~ni studentski temi, izraboteni
vo tekot na u~ebnata godina, sekako pod mentorstvo na profesori i asistenti od
na{iot fakultet.
So izrabotuvaweto na nau~ni temi studentite se voveduvaat vo nau~no-
istraùva~kata rabota.
So zapi{uvaweto na Stomatolo{kiot fakultet, site studenti istovremeno stanu-
vaat ~lenovi na Studentskiot parlament na Stomatolo{ki fakultet. Sekoj student {to
}e pokaè osoben interes i èlba za aktivnost, moè da se vklu~i vo organite na Student-
skiot parlament.
Studentskiot parlament na Stomatolo{kiot fakultet go so~inuvaat po 2 pratenici
od sekoja studiska godina i Pretsedatelot. Pratenicite se izbiraat na neposredni i tajni
izbori so mandat od dve godini, so pravo za u{te eden posledovatelen izbor.
Pretsedatelot na SPSF go pretstavuva i zastapuva Studenstkiot parlament na Sto-
matolo{kiot fakultet na doma{no nivo i po{iroko. Toj rakovodi so rabotata na Parla-
mentot i Pretsedatelstvoto na SPSF. Za Pretsedatel na SPSF moè da bide izbran
redoven student na Fakultetot so zavr{en tret semestar, na neposredni izbori, so tajno
glasawe so mandat od dve godini.
17
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
Pretsedatelstvo na SPSF se sostoi od Pretsedatel i 4 ~lena. Pretsedatelot e ~len

na Pretsedatelstvoto so pravo na glas. Od redot na ~lenovite na Pretsedatelstvoto na
predlog na Pretsedatelot eden student se izbira za zamenik na Pretsedatelot, a eden za se-
kretar na Pretsedatelstvoto. SPSF osnova i komisii so zada~a da informiraat i
prou~uvaat: komisija za nauka, komisija za sorabotka i komunikacija, komisija za ekolo-
gija, komisija za sport, komisija za normativna dejnost i komisija za kultura.
Vo sklop na SPSF raboti i Studentskiot pravobranitel na Stomatolo{kiot fa-
kulet, zamenik na Studentskiot pravobranitel na Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij”,
koj {to gi {titi zakonskite prava na studentite i pravata utvrdeni so aktite na Unive-
rzitetot i na edinicite.
Pretsedatel na Studenstkiot parlament

na Stomatolo{ki fakultet:
Dijana [umenkovska -
apsolvent na Stomatolo{kiot fakultet - Skopje.
e-mail: d_shumenkovska@yahoo.com
18
V. EVROPSKI KREDIT TRANSFER SISTEM
Klu~en aspekt na Evropskiot sistem na transfer na krediti (EKTS- European Kredit

Transfer Sistem), e priznavaweto na studiraweto vo stranstvo kako integralen del na
studiraweto na doma{nata institucija. So toa se ovozmoùva mobilnosta na studentite
vo ramkite na Programite Erasmus Socrates. So EKTS treba da se sozdade mo`nost periodot
na studirawe vo stranstvo (vklu~uvaj}i gi ispitite i drugite formi na evaluacija) da bide
priznat kako efektivno ekvivalenten na komparabilen period na studirawe (vklu~uvaj}i
gi ispitite i drugite formi na evaluacija) na doma{nata institucija i pokraj mo`nite
razliki vo sodrìnite na programite.
EKTS e zasnovan na dobrovolen karakter i na vzaemna doverba, od akademska gledna
to~ka pome|u instituciite povrzani vo sistemot.
Preku dodeluvawe numeri~ki vrednosti na sekoj predmet, EKTS kreditite go
pretstavuvaat volumenot na rabota {to studentot mora da go realizira za da go poloì
ispitot. EKTS e relativno merilo, bidej}i volumenot na rabota za eden predmet e staven
vo soodnos so vkupniot volumen na rabota potreben da se kompletira cela edna studiska
godina, vo {to se vklu~eni: predavawa, prakti~na rabota, seminari, individualna rabota
kako i drugi mo`ni metodi za evaluacija. EKTS e zasnovan na vkupen volumen na rabota
na studentot, a ne samo na posetuvawe na nastavata i polagaweto na ispitite.
Vo ramkite na EKTS, 60 krediti pretstavuva volumenot na rabota za edna akademska
godina. Op{to pravilo e 30 krediti da se ekvivalentni za eden semestar. Za da se olesni
procesot na akademsko priznavawe na studiite vo stranstvo, potrebno e visoko nivo na
komunikacija i fleksibilnost. Vo toj kontekst, EKTS koordinatorite treba da igraat
re{ava~ka uloga pri upravuvaweto so akademskite i administrativnite aspekti na EKTS.
Evropskiot Kredit Transfer Sistem mu ovozmoùva na studentot da gi kompletira
svoite studii vo stranstvo. Otkako periodot na studirawe e zavr{en, mo`no e na primer,
19
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
studentot da ne saka da se vrati vo institucijata od koja poteknuva, tuku planira da ostane

na institucijata-doma}in, moèbi so cel tamu da dobie diploma ili pak da odi na nekoja
treta institucija. Sekoja institucija mora da gi uredi ovie mo`nosti i treba da postavi
uslovi koi studentot treba da gi ispolni za da moè da dobie diploma, ili za da izvr{i
trensfer na svojot upis.
EKTS Ocenka Definicija
A 10 Odli~no: isklu~itelni performansi, so minorni gre{ki.

B 9 Mnogu dobro: natprose~en standard, no so odredeni gre{ki
Dobro: generalno dobra rabota, no so brojni zabeleìtelni
C 8
gre{ki.
D 7 Zadovolitelno: dobro, no so zna~ajni nedostatoci.
E 6 Dovolno: performansata gi ispolnuva minimalnite kriteriumi
FX 5 Slabo: potrebna e dopolnitelna rabota pred da se dodeli kredit
F Slabo: Potrebna e zna~itelna dopolnitelna rabota.
Skalata na EKTS za ocenuvawe e relativna skala koja ima za cel da ja zgolemi trans-
parentnosta bez da se me{a vo sistemot na ocenuvawe na instituciite. Skalata se sostoi
od kombinacija na klu~ni zborovi i soodvetni numeri~ki definicii so koi pozitivnite
individualni rezultati na sekoj student se stavaat vo odnos na pozitivnite rezultati na
ostanatite studenti od istata grupa. Eden moèn primer za ova e gorenavedeniot.
20
VI. OBRAZLO@ENIE ZA IZMENITE I DOPOLNUVAWATA
NA NASTAVNIOT PLAN I PROGRAMA
Zaradi usoglasuvawe so noviot Zakon za visokoto obrazovanie (Sl. vesnik br.

35/2008 i br. 103/2008) i vgraduvawe na preporakite od Bolowskata deklaracija, Nastavno-
nau~niot sovet na Stomatolo{kiot fakultet donese odluka za izmeni i dopolnuvawe na
postoe~kata studiska programa za doktori po stomatologija i voveduvawe na studiskata
programa za doktori po dentalna medicina na I-ot ciklus na studii na Stomatolo{kiot
fakultet. So ovie studii se o~ekuva da se zadovolat potrebite od stomatolozi, kako zdra-
vstveni rabotnici koi svoeto profesionalno mesto go nao|aat vo zdravstvenata dejnost,
farmacevtsko-stomatolo{kata industrijata, i vo drugi op{testveni dejnosti.
Dosega{niot razvoj na biotehnologijata, biomedicinskite i stomatolo{kite nauki
generiraa takvo koli~estvo na novi znaewa, taka {to re~isi e nevozmo`no da se odrì
tekovnosta na tradicionalnite nastavni programi (kade obrazovanieto e bazirano samo na
prenesuvawe na golem broj na podatoci i fakti, nezavisni edni od drugi). Stanuva
o~igledno deka tradicionalnata programa i tradicionalnite metodologii na u~ewe (onie
bazirani na predavawa i steknuvawe na znaewa so mehani~ko u~ewe), ne se dovolni za da se
obrazuva eden sovremen stomatolog koj {to }e moè da odgovori na potrebite na pazarot
na trudot. Edinstveno re{enie za ovoj problem e voveduvaweto na fleksibilnost vo stu-
diskite programi, potrebata da se integriraat bazi~nata biomedicinska, medicinskata i
stomatolo{kata nauka kako vertikalno taka i horizontalno i studentot da se postavi vo
centarot na procesot na u~ewe. Taka studentot }e gi stekne sovremenite nau~ni i prakti~-
ni znaewa vo stomatologijata }e bide educiran za potrebite od postojano usvojuvawe na
novi informacii i maksimizirawe na steknatoto znaewe i sposobnost. Isto taka po-
trebno e studentite da se inspiriraat za kontinuirana edukacija vo tekot na profesional-
niot ìvot.
So ogled deka kaj site stomatolo{ki {koli vo Evropa, pa i vo na{eto poblisko
okruùvawe, postojat razliki vo strukturata na studiskite programi (razli~en broj na na-
21
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
stavni predmeti, razli~no postaveni vo programata itn.) ovaa programa e dizajnirana so mo-
difikacija na postoe~kiot kurikulum na Stomatolo{kiot fakultet, a vo soglasnost so no-
viot Zakon za visokoto obrazovanie, Direktivite od EU za edukacija na licencirani
stomatolozi [Directive 2005/36/EC of the European Parliament and of the Council of 7th September 2005
I European Communities (Recognition of Professional Qualifications) Regulations 2007 of 19th October
2007)], kako i so preporakite na ADEE (Asocijacija za dentalna edukacija vo Evropa).
Pri dizajniraweto na ovaa studiska programa bea zemeni vo predvid iskustvata na
nekolku evropski univerziteti, osobeno programite na Zagrepskiot, Qubqanskiot, Bel-
gradskiot kako i na dva italianski univerziteti na koi se izveduvaat studii po stomato-
logija (University of Florence, School of Dentistry, Universita Gabbriele D,Ammunzio, Faculta
odontiatria, Pescara). Ovie iskustva bea zemeni vo predvid so cel da se napravi sovremena ob-
razovna programa koja }e ovozmoì lesno priznavawe na diplomata i po{iroka mobilnost
na profesorite/studentite vo ramkite na evropskoto obrazovno podra~je. Novata studiska
programa, {to ja predlagame, ima elemnti na kompatibilnost so studiskite programi na
navedenite stomatolo{ki {koli i mo`nosti za mobilnost na studentite, no sepak, ne e iden-
ti~na so tie programi. Pri dizajniraweto na ovaa programa gi zedovme vo predvid: a) pot-
rebite na pazarot na trudot od profilot doktor po dentalna medicina, vo na{ata zemja,
b) na{ite mo`nosti (prostorni, materijalni i organizacioni) za sproveduvawe na istata.
Iako Bolowskiot proces na studirawe go prepora~uva 3-5-8 modelot (diplomiran
stomatolog- magister-doktor), postojat specifi~ni profesii, glavno vo zdravstveniot
sektor, koi se regulirani so specifi~ni direktivi na Evropskiot parlament koi gi defi-
niraat titulite i stepenite, i koi bi se prepoznale nadvor od granicite, no voedno pret-
stavuvaat minimum edukativni barawa za postignuvawe na izvesen stepen vo zvawata.
Direktivata vklu~uva edukativni barawa koi se odnesuvaat na me|usebnite priznavawa
na diplomi, sertifikati i ostanati evidencii dobieni kako prethodni kvalikacii na sto-
matolozite.
Spored novite op{ti direktivi, slobodata na dvièwe i me|usebnoto priznavawe
na prethodnite kursevi i obuki na doktori, sestri koi se odgovorni za op{ta nega, stoma-
tolozi, veterinari, aku{erki, farmacevti i arhitekti, se bazira vrz fundamentalnite
principi na avtomatsko priznavawe na prethodnite kvalifikacii kako osnovni uslovi za
izveduvawe na nastavata. Stomatolo{kata edukacija vku~uva minimum petgodi{en period
na toeretski i klini~ki studii koi se odvivaat na fakultetite i institutite za
visoka Edukacija, pod direktna supervizija na Univerzitetot.
Stepenot diplomirawe na Stomatolo{kiot fakultet koj bi go sledel modelot na
Bolowskata Deklaracija vo traewe od 3-4 godini (180-240 Evropski krediti) i bi obezbe-
22
duval kvalifikacija relevantna na Evropskiot raboten pazar e vo konflikt so Evrop-
skata Direktiva koja glasi: „Nastavata koja se izveduva vo zemjite ~lenki treba da im obe-
zbedi sposobnost na prakti~arite potrebna za preventiva, dijagnoza i tretman povrzan so
anomalii i zaboluvawa na zabite, ustata, vilicite i tkivata koi se asocirani so ovie
strukturi kako i da ispolnuva minimum preporaki za obuka koi se definirani vo Direk-
tivata“.
Sledej}i gi Evropskite direktivi za prepoznavawe na reguliranite profesii [Di-
rective 2005/36/EC of the European Parliament and of the Council of 7th September 2005 I European
Communities (Recognition of Professional Qualifications) Regulations 2007 of 19th October 2007)],
ovaa studiska programa se predlaga kako petgodi{en kurikulum koj se sostoi od toeretski
i klini~ki studii na Stomatolo{kiot fakultet. Ova e vo soglasnost so ~len 106 od Zako-
not za visokoto obrazovanie kade {to e predviden isklu~ok za brojot na kreditite i za
vremetraeweto na ciklusite na studiite, kade {to nazivite na profilite se povrzani so
vr{eweto na regulirani profesii, vo na{iot slu~aj stru~en/akademski naziv doktor po
dentalna medicina.
Stomatolo{kiot fakultet e prva visokoobrazovna institutcija na koja se organi-
ziraat studii po stomatologija. Prviot nastaven plan i program na Stomatolo{kiot fa-
kultet bea usvoeni vo u~ebnata 1959/1960 godina, so samoto otvarawe na studiite po
stomatologija, a se odnesuva na ~etirigodi{ni studii (8 semestri). Vo u~ebnata 1966/67
godina se preminalo na pettogdi{ni studii (10 semestri), a vo vo u~ebnata 1991/92 godina
e donesen nov nastaven plan i programa na fakultetot so koj e predvideno studiite da
traat {est godini (12 semestri). Stomatolo{kiot fakultet be{e me|u prvite fakulteti
pri Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij“ koj ve}e vo u~ebnata 2003/2004 godina vo studi-
skata programa vovede evropski kredit transfer-sistem (EKTS) i vo toj segment go pri-
sposobi edukativniot kurikulum za implementacijata na principite i barawata na
Bolowskata deklaracija, ~ij potpisnik stana Univerzitetot.
A. Naziv na predlaga~ot:
Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij” , Stomatolo{ki fakultet-Skopje.
B. Naziv na studiskata programa:
Studiska programa za doktor po dentalna medicina
V. Traewe na studiite:
pet (5) godini, deset (10) semestri
Novata studiska programa na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje }e bide organi-
zirana kako petgodi{en kurikulum za profesionalna edukacija na doktori po dentalna
23
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
medicina, kompetentni za rabota vo javnoto i vo privatnoto zdravstvo, vo firmi koi se za-

nimavaat so nabavka, distribucija i proda`ba na stomatolo{ki materijali i oprema, i za
edukacija na pomladi kadri, sé so cel da se zadovolat potrebite na pazarot na trudot i vo
javniot i vo privatniot sektor.
G. Uslovi za zapi{uvawe na studiite:
Uslovite i na~inot za zapi{uvawe na studiite se vo soglasnost so Zakonot za viso-
koto obrazovanie, kako i so poprecizno utvrdenite kriteriumi objaveni vo Konkursot od
strana na Univerzitetot ,,Sv. Kiril i Metodij” vo Skopje.
D. Specifikacija na generi~kite(op{tite) i specifi~nite kompetencii koi studen-
tot }e gi stekne so zavr{uvawe na studiite i za koi rabotni mesta e sposoben:
So zavr{uvawe na studiite za doktor po dentalna medicina, stomatolozite gi stek-

nuvaat slednite op{ti kompetencii:
- soodvetno poznavawe na naukite na koi se bazira stomatologijata i dobro razbirawe
na nau~nite metodi, vklu~uvaj}i gi i principite za odreduvawe na biolo{kite
funkcii, evaluacija na nau~no dokaànite fakti i analizata na podatocite
- soodvetno poznavawe na konstitucijata, fiziologijata i odnesuvaweto na zdravi i
zaboleni individui, kako i vlijanieto na prirodnata i socijalnata okolina vrz
zdravstvenata sostojba na ~ovekot
- soodvetno poznavawe na strukturata i funkcijata na zabite, ustata, vilicite i os-
tanatite oralni tkiva i nivnata relacija so op{tata zdravstvena sostojba i so
fizi~kata i socijalnata blagosostojba na pacientot
- soodvetno poznavawe na klini~kite disciplini i klini~kite metodi za prevencija,
dijagnoza i tretman na anomaliite, bolestite na zabite, na ustata, vilicite i osta-
natite oralni tkiva.
Specifi~nite kompetencii so koi se steknuvaat stomatolozite, so sovladivawe na

nastavnata programa, od I-ot ciklus na studii na stomatolo{kiot fakultet se:
- kontinuirano sobirawe na podatoci od klini~kata rabota
- dijagnosticirawe na stomatolo{kite zaboluvawa
- donesuvawe na soodvetni terapiski re{enija
- prezemawe na site preventivni merki za spre~uvawe na oralnite zaboluvawa i nivno
primenuvawe vo stomatolo{kata ordinacija i po{iroko vo op{testvoto
24
- dijagnosticirawe i sproveduvawe na soodvetna terapija na oralnite mukozni zabo-
luvawa kako i rana detekcija na premaligni lezii vo ustata
- dijagnosticirawe i konzervativen tretman na parodontalnite zaboluvawa
- dijagnosticirawe i tretman na kariesot, na pulpinite i periradikularnite zabolu-
vawa
- ednostavni hirur{ki intervencii na mekite i tvrdite tkiva (ekstrakcija na zab i
mali oralnohirur{ki intervencii)
- tretman na orofacijalnata bolka i anestezirawe vo orofacijalnata regija
- restvrirawe na defektite i/ili zabite koi nedostasuvaat vo prifatliva, forma i
funkcija kaj pacientite vo site vozrasti
- dijagnoza i tretman na dentofacijalnite anomalii vklu~itelno i ortodontsko-mak-
silofacijalnite proceduri
- tretirawe na pove}e itni medicinski i dentalni sostojbi koi moàt da se slu~at vo
sekojdnevnata praksa
- medicinsko-eti~ki pristap kon pacientot
- po~ituvawe na privatnosta na pacientot i ~uvawe na profesionalna tajna
- sorabotka so drugi zdravstveni rabotnici i timska rabota
- ponatamo{no razvivawe i unapreduvawe na stomatologijata
- poznavawe na strukturata, organizacijata i finansiraweto na zdravstveniot sistem
Rabtni mesta za koi se sposobni:

- rabota vo javna zdravstvena ustanova
- samostojna rabota vo privatna zdravstvena ustanova
- rabota vo firmi koi se zanimavaat so nabavka, distribucija i proda`ba na stoma-
tolo{ki materijali i oprema
- rabota vo op{testveni ustanovi (ministerstva, agencii idr.) koi se zanimaavaat so
promocija na oralnoto zdravje.
\. Akademski naziv ili stepen koj se steknuva so zavr{uvawe na studiite:

- doktor po dentalna medicina
25
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
VII. PRAVILA ZA STUDIRAWE
Primenuvaj}i go Pravilnikot za edinstveni pravila za studirawe na Univerzitetot

„Sv. Kiril i Metodij“ vo Skopje, kako i dvata pravilnici od 2009 godina: a. Pravilnik za
donesuvawe studiski programi i b. Pravilnik za uslovite, kriteriumite i pravilata za
zapi{uvawe i studirawe na prv i vtor ciklus na univerzitetski studii, Stomatolo{kiot
fakultet, so novata studiska programa od prv ciklus na studii za doktori po dentalna me-
dicina voveduva novi pravila za studirawe:
Sekoj predmet od nastavniot plan e kodiran so kod, so koj se definiraat programski-
te sodrìni, metodite na u~ewe, izleznosta od u~eweto, na~inot na ocenuvawe i litera-
tura;
Sekoj predmet so opredelen kod se izrazuva so to~no opredlen broj krediti (KR), so
koi se iskaùva celokupnata optovarenost na studentot za sovladuvawe na
predmetot;
Krediti se dodeluvaat samo na onie studenti koi }e gi ispolnat uslovite za
polagawe i uspe{no }e ja zavr{at predmetnata programa. Uslovite {to treba da gi
ispolni studentot za uspe{no zavr{uvawe na predmetnata programa gi utvrduva
Fakultetot, vo dogovor so nositelite na nastavnata programa;
Brojot na kreditite {to studentot treba da gi ostvari, za da se zdobie so odredena
stru~na podgotovka se dviì: za eden semester-30 krediti; za edna godina-60 krediti;
Studentot moè da polaga ispit od opredelen predmet otkako }e ostvari minimalen
broj na bodovi od kontinuiranoto otcenuvawe, predvideno so programata;
Fakultetot vo ramkite na internata mobilnost na studentot, propi{uva
uslovuva~ki kriteriumi, t.e. prethodno sovladani predmeti (osvoeni krediti) kako
uslov za zapi{uvawe na naredni predmeti;
Uslovite i kriteriumite {to gi postavuva Fakultetot vo odnos na uslovuva~kite kre-
diti imaat za cel da mu ovozmoàt na studentot naso~uvawe, vo smisla koi predmeti
26
treba prvo da gi polaga za potoa da zapi{e drugi predmeti vo naredniot semestar, spo-
red studiskata programa, a za polesno i posoodvetno sovladuvawe na programata.
1. Ocenuvawe
Vo tekot na studiraweto potrebniot broj krediti za soodvetna predmetna programa
studentot gi ostvaruva preku kontinuirano i/ili zavr{no ocenuvawe;
Preku kontinuiranoto ocenuvawe studentot steknuva kreditni bodovi za sekoja
aktivnost propi{ana vo soodvetnata nastavna programa;
Zavr{niot ispit za soodvatnata predmetna programa moè da bide usmen ili pismen, a
studentot }e moè da go polaga otkako }e gi ostvari potrebnite bodovi od kontinu-
iranoto ocenuvawe;
Zavr{nata ocenka se formira od vkupno osvoenite bodovi po dvete osnovi na ocenu-
vawe;
Terminite za odrùvawe na ispitite vo sekoj ispiten rok se zakaùvaat na po~etokot
na semestarot i se oglasuvaat na oglasna tabla;
Po barawe na studentot koj tri pati na zavr{noto ocenuvawe pokaàl nedovolen uspeh,
toj moè da polaga pred tri ~lena komisija, sostavena od nastavnici od isto ili srodno
nastavno-nau~no podra~je;
Komisijata i nivnite zamenici ja formira Dekanot na fakultetot vo rok najocna dva
dena po podnesuvaweto na baraweto.
2. Ispitni rokovi
zimski ispiten rok (od 8 januari do 31 januari)
leten ispiten rok ( od 16 maj do 15 juni)
esenski ispiten rok (od 15 avgust do 15 septemvri)
Terminite za odrùvawe na ispitite vo sekoj ispiten rok se zakaùvaat na

po~etokot i se oglasuvaat na oglasna tabla. Brojot na neuspe{ni obidi na polagawe,
Fakultetot go regulira so interni akti.
Sledeweto, vodeweto i administrativnata podr{ka na studentite vo tekot na
studiraweto se regulira so interen akt na Fakultetot.
27
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
3. U~ebna godina, semestralna nastava

U~ebnata godina zapo~nuva na 15 septemvri, a zavr{uva na 15 septemvri slednata
godina, vo traewe od 30 rabotni nedeli.
Nastavata vo zimskiot semester zapo~nuva na 15 septemvri, a zavr{uva na 31 dekemvri
(15 nedeli).
Nastavata vo letniot semester zapo~nuva na 1 fevruari, a zavr{uva na 15 maj (15 ne-

deli).
4. Koordinatori na kredit - sistemot
Glaven koordinator
Prof d-r Marija Nakova
e-mail: nakova@freemail.com.mk
Koordinator za II i V godina:
Prof. d-r Kiro Ivanovski
e-mail: kiroivanovski@hotmail.com
Koordinator za III godina:

Prof. d-r Mirjana Popovska
e-mail: popovskam2002@yahoo.com
Koordinator za I i IV godina:
Doc. d-r Mira Jankulovska
e-mail: mirajank@yahoo.com
28
VIII. STUDISKA PROGRAMA
A. Nau~no podra~je i pole:

Nau~no pole: medicinski nauki i zdravstvo, nau~ni podra~je: stomatologija
B. Obem i organizacija na studiskata programa:

Studiskata programa se realizira vo 10 semestri so vkupen broj na krediti 300. Nastavata
po odredena predmetna programa se izveduva vo ramkite na eden semestar. Za del od predme-
tite nastavata se organizira kako cikli~na ili blok nastava, vo ramkite na eden semestar.
V. Popis na zadolìtelni predmeti i broj na krediti za sekoj predmet
I semestar II semestar III semestar IV semestar

Medicinska hemija i Histologija i Fiziologija II Patolo{ka fiziologija
biohemija (10 EKTC) embriologija (9 EKTC) (5 EKTC) (5 EKTC)
Anatomija I Anatomija II Mikrobiologija i Farmakologija
(6 EKTC) (8 EKTC) imunologija (8 EKTC) (5,5 EKTC)
Anatomija Pretklini~ka mobilna
Pretklini~ka mobilna
Biologija i morfologija na protetika
protetika (parcijalna
(5 EKTC) vilici i zabi* (totalna proteza)
proteza) (6 EKTC)
(4,5 EKTC) (6 EKTC)
Biofizika Stomatolo{ki materi- Op{ta patologija Patolo{ki osnovi na
(4 EKTC) jali* (1,5 EKTC) (4,5 EKTC) bolestite (6 EKTC)
Medicinska etika i Fiziologija I Oralna biohemija Epidemiologija *
psihologija (2,5 EKTC) (7 EKTC) (4 EKTC) (2,5 EKTC)
Biostatistika* Ergonomija Oralna higiena*
(2,5 EKTC) (2,5 EKTC) (3 EKTC)
Psihijatrija*
(2 EKTC)
29
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
V semestar VI semestar VII semestar

Pretklini~ka fiksna Pretklini~ka fiksna Oralna medicina i patologija I
protetika I* (4,5 EKTC) protetika II* (4,5 EKTC) (4,5 EKTC)
Interna medicina Op{ta hirurgija Pretklini~ka oralna hirurgija
(7 EKTC) (5 EKTC) (4 EKTC)
Nevrologija* Preventivna stomatologija Klini~ka mobilna protetika
(2,5 EKTC) (4 EKTC) (totalna proteza) (6 EKTC)
Pedijatrija* Dermatovenerologija* Anestezija i sedacija*
(2,5 EKTC) (2,5 EKTC) (3,5 EKTC)
Infektologija* Osnovi na klini~ka Klini~ka kariologija I*
(2,5 EKTC) radiologija*(2,5 EKTC) (4,5 EKTC)
Pretklini~ka kariologija Pretklini~ka endodoncija* Zabozdravstvo vo zaednicata*
(5,5 EKTC) (4 EKTC) (3,5 EKTC)
Gnatologija* Individualen proekt Stomatolo{ka rentgenologija
(2,5 EKTC) (2,5 EKTC) (4 EKTC)
Otorinolaringologija Izborni predmeti od grupa I
(3 EKTC) (5 EKTC)*
VIII semestar IX semestar X semestar

Oralna medicina i patologija II Klini~ka fiksna protetika I* Klini~ka fiksna protetika II *
(4,5 EKTC) (5,5 EKTC) (5,5 EKTC)
Oralna hirurgija II Detska stomatologija I Detska stomatologija II
(4,5 EKTC) (4,5 EKTC) (5,5 EKTC)
Klini~ka mobilna protetika Maksilo-facijalna hirurgija I Maksilo-facijalna hirurgija II
(parcijalna proteza) (6 EKTC) (4 EKTC) (4 EKTC)
Pretklini~ka parodontologija Klini~ka parodontologija I * Klini~ka parodontologija II *
(4 EKTC) (3,5 EKTC) (3,5 EKTC)
Klini~ka kariologija II * Klini~ka endodoncija I * Klini~ka endodoncija II
(5 EKTC) (4,5 EKTC) (3 EKTC)
Ortodoncija I Ortodoncija II Sudska medicina i forenzi~na
(6 EKTC) (4,5 EKTC) stomatologija*(2,5 EKTC)
Oralna hirurgija II* Izborni predmeti od grupa II*
(3,5 EKTC) (6 EKTC)
- * predmeti ~ija nastava se organizira vo pokratok vremenski period kako cikli~na ili blok nastava.
- Vkupen broj krediti: 300 EKTS
- 10% od zadolìtenite i 10% od izbornite predmeti od sekoja studiska godina }e se izveduvaat preku klini~ka praktika
30
VOVED
Popis na nastavni predmeti, so broj na ~asovi i krediti za sekoj predmet, koi se predvidini so
izmenite i doplnuvaweto na studiskata programa za doktori po stomatologija i voveduvawe na stud-
iska programa za doktori po dentalna medicina na I-ot ciklus na studii na Stomatolo{kiot fakul-
tet.
Ig I semestar
Zadolètelni Teor. Prak. vkupno EKTS

1101 Medicinska hemija i biohemija 60 60 120 10
1102 Anatomija I 30 45 75 6
1103 Biologija 45 30 75 5
1104 Biofizika 30 15 45 4
1105 Medicinska etika i psihologija 30 0 30 2,5
1106 Biostatistika 15 15 30 2,5

vkupno 210 165 375 30
Ig II semestar

1107 Histologija i embriologija 60 45 105 9
1108 Anatomija II 45 45 90 8
Anatomija i morfologija na vilici
1109 15 45 60 4,5
i zabi*
1110 Stomatolo{ki materijali* 15 0 15 1,5
1111 Fiziologija I 45 30 75 7
vkupno 180 165 345 30
* predmeti ~ija nastava se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
31
VODI~ NIZ STUDIITE Stomatolo{ki fakultet - Skopje
II g III semestar
2101 Fiziologija II 45 15 60 5
2102 Mikrobiologija i imunologija 60 30 90 8

2103 30 45 75 6
(totalna proteza)
2104 Op{ta patologija 35 15 50 4,5
2105 Oralna biohemija 30 20 50 4
2106 Ergonomija 30 0 30 2,5
vkupno 230 125 355 30
II g IV semestar

2107 Patolo{ka fiziologija 45 15 60 5
2108 Farmakologija 45 30 75 5,5

2109 30 45 75 6
(parcijalna proteza)
2110 Patolo{ki osnovi na bolestite 60 15 75 6
2111 Epidemiologija* 15 15 30 2,5
2112 Oralna higiena* 15 30 45 3
2113 Psihijatrija* 15 15 30 2
vkupno 225 165 390 30
32
VOVED
IIIg V semestar

Pretklini~ka fiksna
3101 15 45 60 4,5
protetika I*
3102 Interna medicina 60 30 90 7
3103 Nevrologija* 15 15 30 2,5
3104 Pedijatrija* 15 15 30 2,5
3105 Infektologija * 15 15 30 2,5
3106 Ppretklini~ka kariologija 30 45 75 5,5
3107 Gnatologija* 15 15 30 2,5
3108 Otorinolaringologija 30 15 45 3
vkupno 195 195 390 30
IIIg VI semestar
Pretklini~ka fiksna
3109 15 45 60 4,5
protetika* II
3110 Op{ta hirurgija 30 30 60 5
3111 Preventivna stomatologija 30 30 60 4
3112 Dermatovenerologija* 15 15 30 2,5
Osnovi na klini~ka
3113 15 15 30 2,5
radiologija*
3114 Ppretklini~ka kariologija 15 45 60 4
3115 Individualen proekt 2,5
Izborni predmeti od grupa I 75 5
vkupno 120 180 375 30
VKUPNO KREDITI OD ZADOL@ITELNI PREDMETI OD V i VI semestar = 55
33
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
Izborni predmeti od grupa I vo VI semestar

kod Izborni predmeti T P vkupno EKTS
3201 Socijalna medicina* 30 0 30 2
3202 Oftalmologija* 15 15 30 2
Menaxment
3203 30 0 30 2
vo stomatologijata *
3204 Angliski jazik 45 0 45 3
3205 Informatika* 15 0 15 1
3206 Higiena 15 15 30 2
3207 Ginekologija* 15 0 15 1
3208 Fizioterapija* 15 0 15 1
3209 Sociologija na medicina* 15 0 15 1
3210 Zdravstvena ekologija* 15 0 15 1
IV g VII semestar
4101 Oralna medicina i patologija I 30 30 60 4,5
4102 Pretklini~ka oralna hirurgija * 15 30 45 4
Klini~ka mobilna
4103 30 75 105 6
protetika (totalna proteza)
4104 Anestezija i sedacija* 20 15 35 3,5
4105 Klini~ka kariologija I* 15 45 60 4,5
4106 Zabozdravstvo vo zaednicata 35 0 35 3,5
4107 Stomatolo{ka rentgenologija 30 15 45 4
vkupno 175 210 390 30
34
IV g VIII semestar
4108 Oralna medicina i patologija II 30 45 75 4,5
4109 Oralna hirurgija I 30 45 75 4,5
Klini~ka mobilna
4110 30 75 105 6
protetika (parcijalna proteza)
4111 Pretklini~ka parodontologija 30 30 60 4
4112 Klini~ka kariologija II* 15 75 90 5
4113 Ortodoncija I 45 30 75 6
vkupno 180 300 480 30
Vg IX semestar
5101 Klini~ka fiksna protetika I* 15 90 105 5,5
5102 Detska stomatologija I 30 45 75 4,5
5103 Klini~ka parodontologija* I 15 45 60 3,5
5104 Klini~ka endodoncija* I 15 75 90 4,5
5105 Maksilo-facijalna hirurgija I 30 30 60 4
5106 Ortodoncija II 30 45 75 4,5
5107 Oralna hirurgija II* 15 45 60 3,5
vkupno 150 375 525 30
35
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
Vg X semestar
5108 Klini~ka fiksna protetika* II 15 90 105 5,5
5109 Detska stomatologija II 30 60 90 5,5
5110 Klini~ka parodontologija* II 15 45 60 3,5
5111 Klini~ka endodoncija II 0 75 75 3
5112 Osnovi na klini~ka radiologija* 30 30 60 4
Sudska medicina
5113 15 15 30 2,5
i forenzi~na stomatolog.*
Izborni predmeti od grupa II 60 6
vkupno 105 315 480 30
VKUPNO KREDITI OD ZADOL@ITELNITE PREDMETI OD IX i X semestar = 54
Izborni predmeti od grupa II vo X semestar

kod Izborni predmeti T P vkupno EKTS
Urgentni sostojbi
5201 15 15 30 3
vo stomatologijata *
5202 Fokaloza* 15 15 30 3
5203 Implantologija* 15 15 30 3
5204 Dentalna traumatologija* 15 15 30 3
Pacienti so rizik za stomatolo{ki
5205 15 15 30 3
intervencii**
Predhirur{ki ortodontski
5206 15 15 30 3
tretman*
36
Vo prvite dve godini od studiraweto studentite }e se steknat so opse`ni znaewa od
oblasta na biologijata, biofizikata, biohemijata i fiziologijata, kako i so opse`ni zna-
ewa za anatomskata i histolo{kata gradba na ~ovekovoto telo. Isto taka, studentot stek-
nuva opse`ni znaewa i od drugite bazi~ni biomedicinski nauki: mikrobiologijata,
farmakologijata, patofiziologijata i patologijata. Osven biomedicinski znaewa, studen-
tot se zapoznava i so eti~kite principi vo medicinata, osnovite na odnesuvaweto na li~no-
stite, a izu~uva i delovi od preventivnata medicina: epidemiologija i statistika.
Bazi~nite stomatolo{ki (pretklini~ki) predmeti zapo~nuvaat da se izu~uvaat u{te od
prva godina, a prodolùvaat i vo vtorata godina na studii. Studentite steknuvaat opse`ni
poznavawa za anatomskite, fiziolo{kite, i biohemiskite karakteristiki na oralnite
tkiva, a isto taka se zapoznavaat so ergonomskite principi vo stomatologijata, ergonom-
skite karakteristiki na stomatolo{kata oprema kako i so stomatoproteti~kite izrabotki.
U{te vo vtora godina studentite imaat mo`nost da bidat vo kontakt so pacienti vo stoma-
tolo{kata ordinacija.
Vo prodolènie, programata im nudi na studentite prodlabo~eni poznavawa od obla-
stite na klini~kite medicinski predmeti, so {to idnite doktori po dentalna medicina se
steknuvaat so znaewa i ve{tini koi im se neophodni za da go sogleduvaat oralnoto zdravje
kako integralen del od op{toto zdravje. Isto taka, vo ovoj intermedijalen del od studiite
(VI semestar), predvidena e fleksibilnost vo edukacijata na studentite preku izbor na dva
ili tri od ponudeni 10 izborni predmeti i so izrabotka na individualen proekt na tema
koja ja odbira studentot spored svoite li~ni afiniteti. Izborot na temata moè da bide od
stomatolo{kite predmetite {to studentot gi ima prethodno poloèno. Vo ramkite na ovoj
proekt studentite se zapoznavaat so osnovite na istraùva~kata metodologija vo stomato-
logijata, imaat mo`nost za pregled na najnovata literatura relevantna za izbranoto
podra~je, sumirawe na sopstvenite zaklu~oci vo pi{an proekt i negova javna prezentacija.
Vo ramkite na proektot, zavisno od kvalitetite na studentot i od tipot na izbranata tema,
moè da mu bide dozvolena i prakti~na rabota.
Vo poslednite dve godini od studiite dominantno se zastapeni stomatolo{kite
klini~ki predmeti od site oblasti na stomatologijata. Studentite vo ovoj del od studiite
gi steknuvaat klu~nite ve{tini za prezemawe na preventivni merki vo stomatologijata,
postavuvawe na dijagnoza na brojni oralni zaboluvawa, odreduvawe na plan na terapija i
sproveduvawe na soodvetni terapiski merki za lekuvawe na oralnite zaboluvawa. Za pro-
dlabo~uvawe na svoite znaewa vo odredeni oblasti od stomatologijata, studentite izbi-
raat dva predmeti od ponudenite {est izborni predmeti vo petta godina (X semestar) od
studiraweto.
37
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
Krajna cel na ovaa programa e da gi podgotvi studentite za vrabotuvawe (po obave-

niot sta` i poloèniot dràven ispit), vo javna zdravstvena ustanova, vo privatna zdra-
vstvena ustanova, vo firmi koi se zanimavaat so nabavka, distribucija i proda`ba na
stomatolo{ki materijali i oprema i rabota vo op{testveni ustanovi (ministerstva, agen-
cii i dr.) koi se zanimaavaat so promocija na oralnoto zdravje.
Po zavr{uvaweto na prviot ciklus na studii, studentite imaat mo`nost da se
zapi{at na vtor ciklus na studii (magisterski) ili direkno na tret ciklus na studii.
Struktura na studiite, dinamika na studirawe i obvrski na studentite

Studiite se organizirani vo semestri, zimski i leten semestar. Studiskata pro-
grama sodrì najmalku 20, a najmnogu 30 ~asa predavawa, ve`bi i seminari nedelno i 30
nedeli godi{no. Vo osmiot, devettiot i desettiot semestar (prakti~no osposobuvawe)
brojot na ~asovite nedelno iznesuva od 32 do 34, {to e vo soglasnost so stav 3, ~len 23 od
Pravilnikot za uslovite, kriteriumite i pravilata za zapi{uvawe i studirawe na prv i
vtor ciklus na univerzitetski studii od 4 avgust 2009 god. Kontinuiranata proverka na
znaeweto se izveduva vo ramkite na dve kolokviumski nedeli vo sekoj semestar (zimski i
leten). Prvata kolokviumska nedela, po pravilo, e vo osmata nedela od semestarot, a vto-
rata kolokviumska nedela e vo poslednata nedela od semestarot. Zavr{nite ispiti, za
predmeti za koi e predviden zavr{en ispit, se organiziraat vo eden od ispitnite rokovi:
zimskiot, esenskiot ili letniot.
Nastavata po odredena predmetna programa se izveduva vo ramkite na eden semestar.
Za del od predmetite nastavata se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Studentite vo eden semestar zapi{uvaat maksimum od 25 do 35 EKTS-krediti.
Napreduvawe na studentot:
Studenite napreduvaat vo studiite preku ispolnuvawe na obvrskite predvideni so

studiskata programa, polagawe na ispitite, preku administrativna zaverka na osvoenite
EKTS-krediti i zapi{uvawe na nareden semestar. Studentot steknuva uslov za
zapi{uvawe na naredna godina, dokolku ima osvoeno minimum 48 krediti od predvidenite
zadolìtelni i izborni predmeti vo prethodnata godina.
Za zapi{uvawe na oddelni predmeti vo nareden semestar ili godina, studentot
treba da ispolni odredeni uslovi:
38
Uslovuva~ki potpis: predmet koj {to prethodno treba da bide islu{an, {to se pot-
vrduva so potpis od odgovorniot nastavnik vo indeks za redovna poseta na teoret-
skata i prakti~na nastava, i/ili
Uslovuva~ki krediti: osvoeni krediti od predmeti koi prethodno se islu{ani, {to
se potvrduva so ocenkata vo indeks za poloèniot ispit.
Uslovite koi se potrebni za zapi{uvawe na oddelni predmeti, vo tekot na napredu-
vaweto na studentot, se dadeni vo formularite vo koi se vneseni nastavnite sodrìni
(kako preduslovi za zapi{uvawe na konkretniot predmet).
39
STO
MA
TO
LO[K I FA
KU
LT
ET
40
I GODINA
MEDICINSKA HEMIJA I BIOHEMIJA
Predmet Medicinska hemija i biohemija

Studiska programa Doktor po dentalna medicina
Kod 1101
Studiska godina I (prva)
Semestar I (prv)
Vkupno ~asovi 120 (4 + 4 ) (Medicinska hemija 30 ~ (1+1) Biohemija 90 (3 + 3)
Krediti 10 (Medicinska hemija 3, Biohemija 7)
Vid na predmet Zadolìtelen - bazi~en biomedicinski predmet
Preduslovi nema
Katedra po biohemija, Institut za medicinska i eksperimentalna
Izveduva
biohemija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r P. Korneti i prof. d-r S. Alabakovska
50 Divizija br. 6 Skopje, tel/faks: 3230 431 tel: 3217 303
Adresa
kornetip@hot mail. com. mk
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, Op{ta hemija,
Klu~ni zborovi
Deskriptivna, Dinami~ka biohemija.
Nastavna sodrìna Teoretska nastava ~as.

Gradba na atom, atomska masa, izotopi, elementi, avogardova
1
konstanta, koli~estvo supstanca, mol, pomali edinici.
Perioden sistem, elementi na glavni i sporedni grupi, perioden
1
sistem na ìvotot, leguri.
Biohemiski i medicinski va`ni elementi, radioizotopi, vidovi
1
na zra~ewa, radioaktivnost, radioizotopi vo dijagnostikata.
41
Osnovni tipovi hemiski vrski, metalni, jonski, katjoni, anjoni,

1
gradewe soli.
Empiriski i strukturni formuli, imiwa na va`ni joni, soli,
1
soedinenija.
Hemiski reakcii i ravenki, hemiska ravnoteà, entalpija,
1
entropija, slobodna korisna energija, proto~na ramnoteà.
Rastvori na soli, disocijacija, elektroliza. 1
Kiselini i bazi, puferi. 1
Oksidacija i redukcija. 1
Metalni kompleksi-helati i nivna primena vo medicinata. 1
Definicija na organski soedinija, funkcionalni grupi so
poseben osvrt na jaglenorodot kako edinstven specifi~en 1
element.
Op{t pregled na alkani, alkeni alkini, aromati. 1
Op{t pregled na alkoholi, fenoli i eteri. 1
Op{t pregled na aldehidi, ketoni, amini. 1
Karboksilni kiselini i nivni derivati. 1
Definicija i zada~i na biohemijata kako nauka, predmet
1
na izu~uvawe i karakteristiki na ìvata materija.
Amino kiselini, dipolarni joni, esencijalni aminokiselini,
1
sistematika na aminokiselini, so poedine~en pregled.
Alifati~ni, polarni, kiseli i bazni aminokiselini. 1
Peptidi, peptidna vrska, nomenklatura, prirodni peptidi. 1
Proteini, primarna, sekundarna,tercierna i kvaternerna
1
struktura.
Denaturacija i renaturacija na proteini, prosti, sloèni
1
proteini.
Serumski proteini, heteromakromolekuli. 1
Hromoproteidi,porfirini, fosfoproteini, metaloproteidi. 1
Nukleoproteidi, pirimidinski, purinski bazi, nukleozidi,
1
nukleotidi.
Nukleinski kiselini DNA, RNA , biosinteza na proteini. 1
Hidrosolubilni vitamini, kako koenzimi na enzimite. 1
Liposolubilni vitamini so nivno zna~ewe. 1
Hemiski sostav i karakteristiki na biolo{kata kataliza. 1
Bioenergetika na enzimskite reakcii, aktivatori, inhibitori. 1
42
I GODINA
Koenzimi, izoenzimi, klasifikacija na enzimi. 1

Oksidoreduktazi, transaminazi i nivni kofaktori. 1
Hidrolazi, liazi i nivni kofaktori. 1
Izomerazi, ligazi i nivni kofaktori. 1
Dijagnosti~ko zna~ewe na enzimite. 1
Regulatorni aktivni supstanci, hormonski sistem, sinteza,
aktivnost transport, celni organi, receptori, inaktivacija, 1
izla~uvawe.
Mehanizmi na hormonska regulacija. 1
Hormoni na hipofiza, hipotalamus, nadbubre`na `lezda. 1
Polovi hormoni, hormoni na tiroidea, paratiroidni `lezdi. 1
Hormoni na pankreas, tkivni hormoni. 1
Op{ti karakteristiki, poluacetalna grupa, mutarotacija, stepen
1
na zasladuvawe, podelba na monosaharidi.
Derivati na monosaharidi, oligosaharidi, disaharidi. 1
Polisaharidi, homoglukani, heteroglikani. 1
Definicija, podelba, masni kiselini, triacilgliceroli,
1
fosfolipidi.
Svingolipidi, steroli, òl~ni kiselini, karatenoidi. 1
Meatabolizam na voda i neorganski soli. 2
Varewe, resorpcija na masti vo GIT, transport na masti
1
vo plazma, hilomikroni, VLDL, LDL.HDL, apolipoproteini.
Sinteza i beta oksidacija na masni kiselini. 1
Metabolizam na ketonski tela, sinteza na triacilgliceroli. 1
Metabolizam na holesterol, fosfolipidi i òl~ni kiselini. 1
Op{ta digestija na proteini, proteoliti~ki enzimi, resorpcija,
1
metaboliti~ki fond na aminokiselini, azoten bilans.
Op{t metabolizam na aminokiselini, dekarboksilacija,
1
dezaminacija, transaminacija.
Otstranuvawe na amonijak, sinteza na urea, ornitinski ciklus. 1
Struktura,anabolizam i katabolizam na hemoglobin. 1
Varewe i resorpcija na jaglenohidrati so glikoliza. 1
Oksidativna dekarboksilacija na piruvat vo acetil-KoA. 1
Limunski trikarbonski ciklus. 1
Oksidativna fosforilacija, respiratorna veriga. 1
Glukoneogeneza, sinteza i razgradba na glikogen. 1
43
Pentozo fosfaten ciklus. 1

Prakti~na nastava ~as.
Voved vo laboratoriska rabota. 1
Osnovni fizi~ko-hemiski postapki i pribor vo hemiski
2
laboratorii.
Hemiski formuli i ravenki. 2
Rastvori. 2
Koligativni svojstva na rastvori. 2
Volumetriski analizi (ili sinteza na aspirin). 2
pH i puferi. 2
Svojstva i nomenklatura na organski soedinenija va`ni vo
2
medicinskata praktika.
Voved vo biohemiskata prakti~na nastava. 3
Voved vo biohemiski analizi, sovladuvawe na labor. ve{tini. 3
Ispituvawe na op{tite osobini na proteini. 3
Odreduvawe na koncentracijata na vkupni proteini. 3
Elektroforetska separacija na serumski proteini so
3
celogel lenti.
Odreduvawe na koncentracija na vitamin S vo plazma. 3
Vlijanie na pH i temperatura vrz brzinata na enzimskata reakcija. 3
Lipidi i lipoproteini. 3
Hromatografija. 3
Odreduvawe na koncentracija na glukoza vo krv. 3
Laboratorisko ispituvawe na urina. 3
Odreduvawe na koncentracija na Cl- joni vo serum. 3
Odreduvawe na Ca-joni vo serum. 3
Odreduvawe na neorganski fosfor vo serum. 3
Acidobazna ramnoteà. 3
Organizacija Teoretska nastava 60 ~; prakti~na nastava 60 ~.
Metodi na u~ewe Teoretska nastava - grupa od 50 st., prakti~na vo grupa od 15 st.
Medicinska hemija - op{to poznavawe

Izleznost od u~eweto
Biohemija - po{iroko poznavawe
44
I GODINA
Ocenka na aktivnosta
Kreditni bodovi
na studentot Aktivnosti
minimum maksimum
3 < od 50% 5 < 90%
Redovnost na teoretska nastava
prisutnost prisutnost
3 izrabot. 5 izraboteni
Redovnost na prakti~na nastava
min.ve`bi mah. ve`bi
I kolokvium
15 25 (20 + 5)
medicin. hemija - test
II kolokvium
18 30
deskriptiv. biohemija
III kolokvium
21 35 (25 + 10)
metabolizam i aktiv. od prakti~na nastava
vkupno 60 100
EKTS
Osvoeni kreditni bodovi ocenka
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 60
Podgotovka za predavawe 50
Konsultacii 10
Ve`bi 60
Optovarenost
Podgotovka za ve`bi 30
na studentot/~asovi
Vkupno 210
Ocenuvawe 90
Se vkupno 300
krediti 10
45
I kolokvium-medicinska hemija - vkupno 25 boda

Proverka na znaeweto II kolokvium-deskriptivna biohemija - vkupno 30 boda
III kolokvium-dinami~na biohemija - vkupno 35 boda
Skripti praktikum i u~ebnik po medicinska hemija izdadeni od
U~ebni pomagala Institutot za ME biohemija, proktikum po biohemija za stomatolozi,
u~ebnik po Biohemija od prof. d-r. S. Xekova-Stojkova so sor.
Jazik na koj se izveduva
Makedonski
nastavata
ANATOMIJA I
Predmet Anatomija I
Kod 1102
Semestar I (prv)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 6
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en biomedicinski.
Preduslovi nema
Izveduva Katedra po anatomija, Medicinski fakultet, Skopje.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r D. Lazarova
Institut za anatomija, 50. Divizija - 6, Skopje, tel. 3125 304
Adresa
e-mail: lazarova@mt.net.mk
Klu~ni zborovi Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen, Anatomija I.

Koski i zglobovi na goren ekstremitet. 3
Koski i zglobovi na dolen ekstremitet. 3
Koski i zglobovi na trupot. 2
Miologija na raka. 2
46
I GODINA
Krvni sadovi na raka. 1

Nervi na raka. 1
Muskuli na nogata. 2
Krvni sadovi na noga. 1
Nervi na noga. 1
Respiratoren sistem. 3
Kardiovaskularen sistem. 4
Digestiven sistem. 4
Urogenitalen sistem. 3
Skelet na raka. 3
Sindezmologija na raka. 3
Skelet na noga. 3
Sindezmologija na noga. 3
Koski i zglobovi na trupot. 3
Fossa axillaris. 3
Regiones brachii, antebrachii et manus. 3
Regio inquinalis, trigonum femorale, regio femoris anterior. 3
Zadni regii na noga. 3
Graden ko{, yidovi, plevropulmonalni regii. 3
Medijastinum, srce, aorta, ezofagus. 3
Cavum peritoneale. 3
Hepar, Lien, Pancreas. 3
Spatium retroperitoneale. 3
Organa genitalia interna. 3
Organizacija Predavawa 30 ~asa, ve`bi 45 ~asa.

Vo tek na predavawata i ve`bite upotreba na nagledni preparati
Metodi na u~ewe i kadaveri. Interaktivno u~ewe. Upotreba na atlas i soodvetni u~ebnici.
Komjuterski prezentacii.
Od teoretskata nastava studentot se steknuva so po{iroki poznavawa
od oblasta na sistemite koi se izu~uvaat.Od prakti~nata nastava se
osposobuva samostojno da prepoznava odredeni sistemi i nivna
morfologija.
47
Ocenka na aktivnosta Kreditni bodovi

minimum maksimum
Redovnost na teoretska nastava 1,2 2
Aktivnost na teoretska nastava 1,8 3
Redovnost na prakti~na nastava 1,2 2
Aktivnost na prakti~na nastava 1,8 3
Kontinuirana proverka
42 70
(2 kolokviuma)
Zavr{en ispit (prakti~en) 12 20
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 10
Ve`bi 45
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 130
Ocenuvawe 50
Se vkupno 180
krediti 6
48
I GODINA
Preku dva zadolìtelni kolokviumi (test) na koi se osvojuvaat od 42-70

Proverka na znaeweto
boda i zavr{en prakti~en ispit na koj se osvojuva od 12-20 boda.
U~ebnici: Osteologija, Graden ko{ so raka, Noga, Abdomen i Karlica.
Izdanie na Prosvetno delo, Skopje. Avtori: Kargovska, \or|evi}.
U~ebni pomagala
Xidrova, Lazarova, Korneti, Strateska.
Atlas: Makedonsko izdanie na Netter.
Makedonski
nastavata
BIOLOGIJA
Predmet Biologija
Kod 1103
Semestar I (prv)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 5
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en biomedicinski predmet.
Preduslovi nema
Izveduva Instituot za biologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r I. K. Gorgoski
Instituot za biologija, PMF, Gazi Baba, b.b. tel. 023249-603;
Adresa
e-mail: icko@ukim.edu.mk
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen predmet,
Klu~ni zborovi
Biologija.

Poteklo na ìvotot i antropogeneza. 3
Osnovni karakteristiki na kletkata i kleto~na diferencijacija. 3
Kontrola na brojot na kletkite. 3
49
Hemiski sostav na kletkite i dobivawe na energija vo kletkite. 3

Kleto~na membrana i membranski transport. 6
Gradba i funkcija na DNK. 3
Kolokvium 3
DNK replikacijai sinteza na proteini. 3
Hromozomi, genska regulacija i genski variaciii. 3
Rekombinantna DNK tehnologija. 3
Kleto~na delba. 3
Kleto~en kontrolen sistem. 3
Programirana smrt na kletkite. 3
Kolokvium 3
Kodeks za odnesuvawe vo laboratorija za biolo{ki istaùvawa. 2
Voved vo mikroskopirawe. 4
Mikroskopirawe na prokariotski i eukariotski kletki. 4
Metodi koristeni vo biolo{kite istraùvawa so mo`na primena
8
vo stomatolo{kata praktika.
Metodi na rekombinantna DNK tehnologija. 4
Metodi za izolacija na DNK. 4
Otkrivawe na polimorfni mesta i odreduvawe na sekvenca
4
na DNK.
Organizacija 45 teoretska nastava i 30 ~asa prakti~na nastava.

Metodi na u~ewe Interaktivna nastava.
Preku nastavata i ve`bite studentite treba da se zdobijat so osnovite
poznavawa za potekloto na ìvotot i nastanokot na ~ovekot, potoa so
Izleznost od u~eweto gradbata na kletkite (prokariotni i eukariotni) nivnite sostavni delovi
(hemiski sostav i citofiziolo{ki-organeli), gradbata na nukleinskite
kiselini i nevnite funkcii, kako i so kontrolnite mehanizmi vo kletkite.

minimum maksimum
Redovnost na teoretska nastava 3 5
Aktivnost na teoretska nastava 6 10
Redovnost na prakti~na nastava 3 5
50
I GODINA
Aktivnost na prakti~na nastava 9 15
39 65
(2 kolokviuma)
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 45
Konsultacii 5
Ve`bi 30
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 120
Ocenuvawe 30
Se vkupno 150
krediti 5
Ocenka na aktivnosta Dva (2) kolokviuma, kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na

na studentot prakti~nata i teoretskata nastava.
1. Gorgoski, I., (2006): Osnovi na biologija za stomatolozi,
avtorizirana skripta.
Optovarenost
2. Alberts, B., Bray, D., Johnson. A., Lewis, J., Raff, M., Roberts, K., Walter,
na studentot/~asovi
P. (2005): Essential Cell Biology, An Introduction to the Molecular
Biology of the Cell. Garland Publishing, Inc. New York&London.

Makedonski
nastavata
51
MEDICINSKA ETIKA I MEDICINSKA PSIHOLOGIJA
Predmet Medicinska etika i medicinska psihologija

Kod 1105
Semestar I (prv)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en medicinski predmet.
Preduslovi nema
Izveduva Katedra po Pedijatrija

Odgovoren nastavnik Prof. d-r Nada Pop-Jordanova
Adresa npopjordanova@gmail.com; Klinika za detski bolesti.
Etika, odnos doktor/pacient, dilemi, psiholo{ki funkcii, nevronauka,
Klu~ni zborovi
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii.

I Medicinska etika 1
Kodeks na odnesuvaweto. 1
Utilitarni teorii. Etika na doblesta. 1
Profesionalna etika. 1
Po~it sprema li~nolsta. Vistinska vrednost na ìvotot. 1
Op{ti eti~ki principi. 1
Lekovita mo}. 1
Odnosot lekar/ pacient. 1
Etika sprema ~ove~koto telo. Autopsija (poim, indikacii, celi). 1
Klini~ka etika: Genetski dilemi. 1
Dilemi pred ra|aweto. Poroduvawe i potoa. 1
Zloupotreba na decata. 1
Transplantacija. Eti~ki dilemi vo psihijatrijata. 1
52
I GODINA
Starost, demencija i etika. 1

Umirawe. Eti~ki problemi so SIDA/HIV. 1
Kolokvium 1
II Medicinska psihologija 1
Bazi~ni potrebi na humaniot organizam. 1
Rastewe i razvitok. 1
Rano emocionalno vrzuvawe (attachment). 1
Gubitok na maj~ina nega. 1
Osnovni modeli vo klini~kata psihologija. 1
Metodi vo medicinskata psihologija. 1
Neuronauka (poim, osnovni poznavawa). 1
Psiholo{ki funkcii: vnimanie, emocii, motivacija, memorija,
1
kognicija.
Psiholo{ki funkcii: percepcija, mislewe, inteligencija
1
i sposobnosti, temperament.
Li~nost 1
Bolka 1
Stres 1
Temporomandibularni problemi (od psiholo{ki aspekt). 1
Psiholo{ka procenka i lekuvawe. 1
kolokvium 1
Teoretska nastava 30 ~asa: predavanwa, seminarski trudovi, povremeni

Organizacija
testovi.
Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska).
Po{iroki poznavawa za medicinska etika.
Izleznost od u~eweto Osnovni poznavawa za klini~ka etika.
Po{iroki poznavawa za medicinska psihologija.
minimum maksimum
53
39 65
(2 kolokviuma)
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Optovarenost
Vkupno 50
na studentot/~asovi
Ocenuvawe 25
Se vkupno 75
krediti 2,5
Ocenka na aktivnosta Kontinuirana proverka na znaeweto, interaktivna nastava, seminarski

na studentot raboti, 2 kolokviuma: 1.kolokvium 35 boda 2. kolokvium 30 boda.
Optovarenost Pop-Jordanova Nada: Medicinska Etika (Kultura, 2003 god.) i
na studentot/~asovi Medicinska Psihologija (Kultura, 2003 god.).
Makedonski
nastavata
54
I GODINA
BIOFIZIKA
Predmet Biofizika
Kod 1104
Semestar I (prv)
Vkupno ~asovi 45 (30+15)
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen
Preduslovi nema
Izveduva Prirodno matemati~ki fakultet, Institut za fizika.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Nevenka Andonovska
Prirodno matemati~ki fakultet, Institut za fizika, Gazi Baba BB;
Adresa
nevena@pmf.ukim.mk.
Klu~ni zborovi Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, Biofizika.
Nastavna sodrìna
Teoretska nastava ~as.
[to e biofizika i nejzino zna~ewe za stomatologijata. Me|unar-

oden sistem na merni edinici, SI. Vektori. Silata kako vektor. 1
Sobirawe na vektori i nivna primena vo stomatologijata.
Osnovi na biomehanikata. Krivolinisko dvièwe. Kru`no
dvièwe na materijalna to~ka. Inercijalni sili kaj krivo-
1
liniskite dvièwa. Vlijanie na inercijalnite sili vrz ìvite
organizmi. Primena vo stomatologijata.
Sili na triewe kaj tvrdite tela. Elasti~ni sili. Hukov zakon za
1
liniski deformacii. Deformacii zna~ajni vo stomatologijata.
Impuls, Impuls na sila- Primana vo stomatologijata pri
vadewe zabi. Zakon za zapazuvawe na impulsot. Fizi~ki osnovi 1
na balistokatdiografijata.
Rabota na promenliva i postojana sila. Mo}nost. Rabota i
1
mo}nost na srceto.
Kineti~ka energija. Potencijalna energija vo silovoto pole
na zemjinata teà. Potencijalna energija na elasti~no 1
deformirana pra~ka.
55
Dinamika na tvrdo telo vo rotacija. Moment na sila. Moment

1
na inercija i primena vo stomatologijata.
Lostovi i nivna primana vo stomatologijata (instrumenti vo
stomatologijata i dentalnite protezi kako listovi). Koskite 1
(dolnata vilica) kako sistem od lostovi.
Harmoniski oscilacii Nepridu{eni i pridu{eni oscilacii.
Prisileni oscilacii. Rezonancija i nejzin izraz vo 1
stomatolo{kata praktika.
Branovi. Intenzitet na bran i edinici. Priroda i fizi~ki
karakteristiki na zvukot. Rezonancija na zvukot i nejzina
1
primena vo medicinata. Fizi~ki osnovi na akusti~kite metodi
vo medicinata.
Ultrazvuk, izvori, dejstvo i primena na ultrazukot za dijagnos-
1
tika i terapija.
Hemodinamika. Osnovni hidrostati~ki zakoni Zakon za
kontinuitet. Bernulieva ravenka i nejzina primena vo 1
medicinata i stomatologijata.
Viskoznost. Laminarno struewe na viskozna te~nost. Zakon na
1
Hagen Puazel. Hidrodinami~ki otpor. Viskozimetri.
Laminarno i turbulentno struewe. Rejnoldsov broj. Dvièwe
1
na tvrdo telo vo viskozna te~nost. Zakon na Stoks.
Molekularna fizika - Povr{inski napon. Negovo zna~ewe za
primena vo biomedicinskite nauki. Kapilarni pojavi kaj 1
te~nostite. Gasna embolija vo protok na te~nost odnosno krv.
Tranportni pojavi. Difuzija. Osmoza. Osnovi na hemodijalizata.
1
Metodi za merewe krven pritisok. Edinici za pritisok.
Zakoni za prava i nejzino vlijanie na ìvite organizmi.
1
Elektroforeza i nejzina primena za le~ewe i dijagnostika.
Xulov zakon i negova primena. Naizmeni~na struja. Omov zakon
1
za naizmeni~na struja. Impedans na zabot.
Osnovni zakoni na geometriskata optika. Totalna refleksija,
fiber optika, primena kaj instrumenti koi se koristat 1
vo medicinata.
Opti~ki le}i. Nedostatoci na le}ite. Okoto kako opti~ki sistem. 1
Opti~ki ogledala i mibni nedostatoci. Stomatolo{ko ogledalo. 1
Opti~ki instrumenti. Opti~ki i elektronski mikroskop. Vidovi
mikroskopi. Sposobnost na razlagawe i zgolemuvawe na lupa i 1
opti~ki mrikroskop.
56
I GODINA
Karakteristi~ni veli~ini na atomot spored Borovata teorija. 1

Rendgensko zra~ewe, dobivawe. Priroda i osobina, i negova
primena vo medicinata. Apsorpcija na rendgensko zra~ewe. 1
Dobivawe na rendgenska slika. Tomografija.
Stimulirana emisija na zra~ewe. Laseri, vidovi na laseri i
1
nivna primena.
Struktura na atomsko jadro. Pirodna i ve{ta~ka radioaktivnost.
1
Svojstva na α, β i γ zracite.
Zakon za radioaktivno raspa|awe. Aktivnost i nejzina primena
1
vo medicinatas, Edinici.
Izvori na jonizira~ko zra~ewe. Radioaktivni izotopi koi se
1
primenuvaat vo biologijata i medicinata.
Vlijanie na jonizira~kite zra~ewa vrz ìvata materija. Za{tita
1
od nadvore{ni i vnatre{ni izvori na jonizira~ko zra~ewe.
Dozometrija. Dozimetri. Dozimetarski veli~ini i edinici.
1
Maksimalna doza na zra~ewe.
Vovedno predavawe. Predmet i zada~i na biofizikata vo
medicinata i stomatologijata. Merewe na fizi~kite veli~ini.
2
Gre{ki i metodi pri mereweto. Me|unaroden sistem na merni
edinici.
Merewe na dolìni so {ubler i mikrometarski vint mikroskop. 2
Opredeluvawe na koeficientot na viskoznost. 1
Opredeluvawe na Jungov modul na elasti~nost kaj razli~ni
1
materijali.
Opredeluvawe na koeficientot na povr{inski napon. 1
Rezonancija na zvuk. Stojni branovi. Opredeluvawe na
dolìna kade nastapuva rezonancija spored predhodno 2
opredelena brzina na zvuk.
Termoelement. Ba`darewe i opredeluvawe na nepoznata
2
temperatura.
Elektroliza i nejzina primena vo stomatologijata. 2
Apsorpcija na gama zra~ewe. 2
Organizacija Teoreska nastava, 30 ~asovi; prakti~na nastava 15 ~asovi.
57
Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi), i drugi

Metodi na u~ewe
oblici predvideni so zaedni~kite kriteriumi na EKTS.
Studentot dobiva teoriski i prakti~ni poznavawa za da gi sledi
predmetite od povisokite godini. Sobirawe na sili -Ortodoncija, Moment
na sila, lostovi - Protetika. Impuls na sila, Kle{tite kako lostovi -
Izleznost od u~eweto Oralna hirurhija, Elektri~nata struja za opredluvawe dali zabot e ìv.
Elektroforeza za le~ewe na zabi. Laseri, Rendgenski zraci, ultrazvuk,
Funkcionirawe na sovremeni aparati za terapija i dijagnostika.
Karakteristika na materijali koi se koristat vo stomatologijata.

minimum maksimum
39 65
(2 kolokviuma)
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Optovarenost Predavawa 30
na studentot/~asovi
Konsultacii 10
Ve`bi 15
Vkupno 90
58
I GODINA
Ocenuvawe 30
Se vkupno 120
krediti 4
Dva kolokviumi, kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot

na prakti~nata i teoretskata nastava.
Biofizika, Nevenka Andonovska, Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“,
U~ebni pomagala
Skopje, 1998 god.
Makedonski
nastavata
BIOSTATISTIKA
Predmet Biostatistika
Kod 1106
Semestar I (prv)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen; medicinski.
Preduslovi nema
Izveduva Katedra za epidemiologija i Biostatistika so medicinska informatika.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Nikola Orov~anec, nikola_orovcanec@hotmail.com
Katedra za epidemiologija i Biostatistika so medicinska informatika,
Adresa
Vodwanska 17, Skopje.
Klu~ni zborovi
Biostatistika.

Voved 1
Statisti~ka analiza na serii so atributivni belezi. 1
59
Deskriptivna analiza. 1
Merki za varijabilnost na numeri~ki podatoci. 1
Raspredelba na frekvenciite i verojatnosta. 1
Hipotezi. 1
χ2-kvadrat test. 1
Regresiona analiza i linearna korelacija. 1
Ispituvawe na dinamikata na pojavite. 1
Demografska statistika. 1
Umirawe, Op{ta stapka, Specifi~na stapka. 1
Me|unarodna klasifikacija na bolesti, povredi i pri~ini
1
za smrt.
Indeksi na dinamika na naselenieto, Priroden prirast. 1
Morbiditet, incidencija i prevalencija, specifi~en morbiditet. 1
Informatika 1
Odnosi, proporcii, stapki, indeksi. 1
Indeksi na dinamika. 1
Aritmeti~ka sredina. 1
Standardna devijacija, koeficient na varijacija. 1
Modus i medijana. 1
Procena na parametri od primerok. 1
Studentov t - test. 1
Ve`bawe zada~i. 1
χ2-kvadrat test. 1
Korelacija. 1
Linearen trend na vremenskite serii. 1
Sezonski indeks. 1
Prakti~na primena na terminite od oblasta na demografska
1
i vitalna statistika.
Statistica for Windows, SPSS. 1
Ve`bawe zada~i. 1
Teoretska nastava 15 ~asa, prakti~na nastava 15 ~asa.

Organizacija
Nastavata se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
60
I GODINA

Metodi na u~ewe
Izleznost od teoretskata nastava:
Izleznost od u~eweto - Osnovni poznavawa od bistatistika, sobirawe na podatoci i nivna
ponatamo{na obrabotka.
minimum maksimum
1 kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 50
Ocenuvawe 25
Se vkupno 75
krediti 2,5
61
Kontinuirana proverka na znaewto, 1 kolokvium: I kolokvium-50 boda,

Proverka na znaeweto zavr{en ispit 15, ostanatite 35 boda studentot gi steknuva preku
kontinuirana aktivnost na teoretskata i prakti~nata nastava.
D.D, N.O, K.V, B.T, V.V.S, R.I, B.Z.I, M.Z, I.P, Biostatistika, Skopje, 2008 g.,
M. Da~i~, Zdravstvena statistika i biomedicinska informatika, Beograd,
U~ebni pomagala 2003 g.
Manuel: Internet-explorer, Word, Exel, Power Point, Statistica for Windows
Primeri, Primeneta statistika, Zagreb, 2004 g.
Makedonski
nastavata
HISTOLOGIJA I EMBRIOLOGIJA
Predmet Histologija i embriologija

Kod 1107
Semestar II (vtor)
Vkupno ~asovi 105
Krediti 9
Preduslovi Potpies od Anatomija I, Biologija.
Izveduva Katedra za histologija i embriologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Liljana Milenkova
Katedra za histologija i embriologija, Medicinski fakultet
Adresa 50 Divizija br. 6, 1000 Skopje.
Tel: 3214 294 e-mail: liljana.milenkova@gmail.com
Klu~ni zborovi Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, Histologija i embriologija.
62
I GODINA
Nastavna sodrìna
1. Gradba na tkivata 9
Histolo{ki karakteristiki na epitelnite tkiva. 2
Histolo{ki karakteristiki na svrznite tkiva. 1
Histolo{ki karakteristiki na rskavi~noto tkivo. 1
Histolo{ki karakteristiki na koskenoto tkivo. 1
Histolo{ki karakteristiki na muskulnite tkiva. 2
Histolo{ki karakteristiki na nervnoto tkivo. 2
2. Histolo{ka gradba na organskite sistemi 24
Histolo{ki karakteristiki na kardiovaskularniot sistem. 2
Histolo{ki karakteristiki na limfnite sadovi, limfnite jazli
2
i lienot.
Histolo{ki karakteristiki na respiratorniot sistem. 2
Histolo{ki karakteristiki na alimentarniot kanal, crniot
4
drob i pankreasot.
Histolo{ki karakteristiki na endokriniot sistem. 2
Histolo{ki karakteristiki na koàta. 2
Histolo{ki karakteristiki na okoto. 2
Histolo{ki karakteristiki na uvoto. 2
Histolo{ki karakteristiki na urinarniot sistem. 2
Histolo{ki karakteristiki na ma{kiot polov sistem. 2
Histolo{ki karakteristiki na ènskiot polov sistem. 2
3. Op{ta embriologija 8
Predembrionalen period vo razvitokot. 2
Embrionalen i fetalen period vo razvitokot. 2
Gradba i funkcija na postelkata, pap~anikot i fetalnite
2
membrani.
Naru{uvawa na prenatalniot razvitok i nastanuvawe
na vrodenite anomalii (pri~ini, mehanizmi, posledici, 2
terminologija).
63
4. Embrionalen razvitok na usnata praznina i nastanuvawe

6
na naj~estite vrodeni anomalii
Formirawe na glavata, uloga na `drelniot aparat vo formi-
raweto na strukturite vo i okolu usnata praznina, nastanuvawe 1
na vrodenite anomalii koi poteknuvaat od `drelniot aparat.
Embrionalen razvitok i nastanuvawe na naj~estite vrodeni
anomalii na: maksilata, mandibulata, palatumot, nosot i si- 2
nusite, liceto.
Embrionalen razvitok i nastanuvawe na naj~estite vrodeni
anomalii na: usnite i obrazite, vestibulum et cavum oris proprium, 2
jazikot, plunkovite `lezdi, nazo i orofaringsot.
Formirawe na zabite (odontogeneza). 1
5. Histolo{ka gradba na yidot i strukturite vo usnata
6
praznina
Histolo{ka gradba na usnite, jazikot, nepceto, obrazite. 2
Histolo{ka gradba na plunkovite `lezdi, orofaringsot,
2
nazofaringsot, tonzilite.
Histolo{ka gradba na strukturite na zabot i potporniot aparat
2
na zabot.
1. Od oblasta na gradbata na tkivata: 12
Demonstrirawe na procesot na izgotvuvawe na histolo{ki
preparat; obuka za mikroskopirawe;
2
komparacija na fiksiran i nefiksiran preparat; voo~uvawe na
artefakti; kletka-tkivo-organ.
Mikroskopska analiza na razli~ni tipovi epiteli. 2
Mikroskopska analiza na razli~ni tipovi svrzno, rskavi~no,
4
koskeno tkivo.
Mikroskopska analiza na muskulno i nervno tkivo. 4
2. Od oblasta na gradbata na organskite sistemi 18
Mikroskopska analiza na preparati od KVS i limfna `lezda. 2
Mikroskopska analiza na preparati od respiratorniot sistem. 2
Mikroskopska analiza na segmentite na alimentarniot kanal. 4
Mikroskopska analiza na preparati od koàta. 2
Mikroskopska analiza na organite od endokriniot sistem
2
(tiroidna i nadbubre`na `lezda).
64
I GODINA
Mikroskopska analiza na organot za vid i organot za sluh

4
i ramnoteà.
Mikroskopska analiza na preparati od urinarniot sistem. 2
3. Od oblasta na op{tata embriologija: 6
Diskusija za konceptot na prenatalniot razvitok; zapoznavawe
so istorijatot i zna~eweto na embriologijata vo medicinskata 3
praksa so primeri od stomatolo{kata praksa.
Diskusija za funkcijata i nastanuvaweto na placentata,
placen-tarnata membrana i placentarnata cirkulacija i analiza 3
na preparati i mikrofotografii od postelka i papo~na vrvca.
4. Oblast: Embrionalen razvitok na usnata praznina
6
i nastanuvawe na naj~estite vrodeni anomalii
Videoanimacija na embrionalniot razvitok i formiraweto
na glavata, `drelniot aparat, strukturite vo i okolu usnata
3
praznina, nastanuvawe na vrodenite anomalii koi poteknuvaat
od `drelniot aparat.
Mikroskopska analiza na preparati od razli~ni stadiumi od
3
razvitokot na zabot.
5. Oblast: Histolo{ka gradba na yidot i strukturite vo
9
usnata praznina
Mikroskopska analiza na preparati i mikrofotografii od usni,
3
jazik, obrazi, tvrdo i meko nepce, uvula.
Mikroskopska analiza na preparati i mikrofotografii od
palatinalna i jazi~na tonzila, parotis, sublingvalna, sub- 3
mandibularna i intramuralni salivarni `lezdi.
Mikroskopska analiza na strukturite na zabot i potporniot
3
aparat na zabot.
Nastava vkupno 104 ~asa: teoretska 53 ~asa + prakti~na 51 ~asa.

Nedelno po 4 ~asa vo amfiteatar (2+2) + 4(3) ~asa vo ve`balna.
Organizacija 1. Kolokvium: vo VIII nedela,
2. Kolokvium: vo XV nedela,
3. Kolokvium: vo junskata sesija.
Teoretska: interaktivna nastava.

Prakti~na nastava: rabota vo mali grupi (ve`bi so mikroskopirawe)
Metodi na u~ewe i interaktivna nastava niz prezentacija na elektronska verzija
na histolo{kata gradba na nekoi organski sistemi so zaedni~ka diskusija
i zaklu~oci.
65
Od oblasta na tkivata:
(1) osnovno poznvawe Da gi poznava glavnite delovi na mikroskopot i da umee da
mikroskopira; (3)
(2) po{iroko poznavawe Da gi poznava osnovite na izgotvuvaweto na histolo{kite
preparati; (1)
(3) detalno poznavawe Na histolo{ki preparat ili mikrofotografija da go prepoznae
i klasificira sekoj tip tkivo i da gi prepoznae negovite
osnovni strukturni komponenti; (3)
Od oblasta na organskite sistemi:

Da umee da go objasni osnovniot princip na gradba na sekoj organ; (2)
Da gi istakne strukturnite specifiki koi mu ja ovozmoùvaat
funkcijata; (2)
Na histolo{ki preparat ili mikrofotografija da go prepoznae
organot i negovite osnovni strukturni komponenti (2)
Od oblasta na op{tata embriologija:

Da umee da gi objasni:
hronologijata na prenatalniot period (2)
najbitnite razvojni procesi vo trite periodi na prenatalniot
razvitok; (2)
potekloto na tkivata; (1)
implamtacijata; (2)
na~inot na formiraweto na postelkata, nejzinata gradba
i osnovna funkcija; (2)
kako i zo{to doa|a do naru{uvawe na normalniot razvitok, (2)
Od oblasta „Embrionalen razvitok na usnata praznina i nastanuvawe

na naj~estite vrodeni anomalii“:
Da umee da gi objasni:
Konceptot na formiraweto na glavata (i vo sklop na nea usnata
praznina so site strukturi vklu~itelno i zabite) (3)
Nastanuvaweto na naj~estite vrodeni anomalii na ovaa regija (3)
Od oblasta „Histolo{ka gradba na yidot i strukturite vo usnata

praznina“:
Da umee da go objasni osnovniot princip na gradba na sekoj
poedine~en segment od usnata praznina; (3)
Da gi istakne specifikite vo negovata struktura koi ja
ovozmoùvaat negovata funkcija; (3)
Na histolo{ki preparat ili mikrofotografija da ja prepoznae
strukturata i nejzinite gradbeni komponenti; (3)
66
I GODINA
Kreditni bodovi
minimum maksimum
Kontinuirana proverka (1 kolokviumi) 15 25
Kontinuirana proverka (2 kolokvium) 15 25
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 60
Konsultacii 15
Ve`bi 45
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 200
Ocenuvawe 70
Se vkupno 270
krediti 9
67
3 kolokviumi
I = 15-25 boda;
Tkiva i organski sistemi
(teoretski i prakti~en: prepoznavawe na histolo{kata gradba)
II = 15-25 boda;
Proverka na znaeweto Op{ta embriologija i embrionalen razvitok na usna praznina
(teoretski)
III = 15-25 boda;
Histolo{ka gradba na usna praznin
(teoretski i prakti~en: prepoznavawe na histolo{kata gradba)
Studentot mora da gi poloì site tri kolokviumi.
- Milenkova L., Kostovska N.:
Op{ta embriologija na ~ovekot; De Gama 2002 god.
- Kostovska N., Milenkova L.:
Histologija: Gradba na tkivata; Dekatlon, 2008 god.
- Milenkova L., Kostovska N., Bajraktarova B.:
U~ebni pomagala Histolo{ka gradba i embrionalen razvitok na usnata praznina,
De Gama 2005 god.
- Kostovska N. Milenkova:
Skripta - Histolo{ka gradba na organskite sistemi
- Katedra za histologija i embriologija:
Praktikum za ve`bi po histologija i embriologija
Makedonski
nastavata
ANATOMIJA II
Predmet Anatomija II
Kod 1108
Semestar II (vtor)
Vkupno ~asovi 90
Krediti 8
68
I GODINA

Preduslovi Potpis od Anatomija I
Izveduva Katedra po anatomija, Medicinski fakultet, Skopje.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r D. Lazarova
Institut za anatomija, 50.Divizija-6 Skopje tel. 3125 304
Adresa
e-mail: lazarova@mt.net.mk
Etika, odnos doktor/pacient, dilemi, psiholo{ki funkcii, nevronauka,
Klu~ni zborovi
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii.
Nastavna sodrìna
Koski na ~erepot. 3
Koski na liceto. 1
Kraniofacijalni jami. 1
Kranijalni i kraniovertebralni zglobovi i vrski. 1
Mimi~ni i mastikatorni muskuli. 2
Muskuli na vratot. 1
Krvni sadovi na glava i vrat. 2
Kranijalni nervi. 5
Vraten splet i vraten simpatikus. 1
Organi na glava i vrat: cavum oris, lingua, glandulae salivales, dentes. 3
Pharynx, spatium parapharyngeum. 2
Cavum nasi, sinus paranasales, larynx. 2
Setila-oko 3
Setila-uvo 3
CNS-rbeten mozok 2
CNS-medulla oblongata 1
CNS-pons 1
CNS-cerebellum 1
CNS-ventriculus quartus 1
CNS-mesencephalon 1
CNS-diencephalon 1
CNS-telencephalon 2
69
CNS-pati{ta 4
CNS-vaskularizacija 1
Koski na ~erep-neparni. 3
Koski na ~erep-parni. 3
Koski na lice. 3
Kraniofacijalni jami. 3
Topografska podelba nag lava i vrat so povr{inski regii. 3
Regio parotideomasseterica. 3
Regio colli anterior. 3
Regio sternocleidomastoidea. 3
Regio colli lateralis. 3
Regio infratemporalis. 3
Regio pterygopalatina. 3
Cavum oris, Pharynx. 3
Larynx 3
Regio colli posterior. 3
Preparati od CNS-demonstracija. 3
Organizacija Predavawa 45 ~asa, ve`bi 45 ~asa.

Vo tek na predavawa i ve`bi so interaktivno u~ewe. Izrabotka
Metodi na u~ewe na disekcioni preparati na kadaveri. Upotreba na atlas i soodvetni
u~ebnici. Kompjuterski prezentacii.
Studentot vo tekot na teoretskata nastava se steknuva so po{iroki
poznavawa od oblasta na sistematskata anatomija na glavata i vratot.
Izleznost od u~eweto Od prakti~nata nastava se osposobuva detalno da ja poznava i prepoznava
anatomskata gradba na strukturite na glavata i vratot, kako
i topografijata na glavata i vratot.
minimum maksimum
Redovnost na teoretska nastava 1,2 2
Aktivnost na teoretska nastava 1,8 3
Redovnost na prakti~na nastava 1,2 2
70
I GODINA
Aktivnost na prakti~na nastava 1,8 3

12 20
(1 kolokvium-pismen)
Zavr{en ispit-test 30 50
Zavr{en ispit-prakti~en 12 20
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 45
Konsultacii 15
Ve`bi 45
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 165
Ocenuvawe 75
Se vkupno 240
krediti 8
Preku eden zadolìtelen kolokvium -test, na koj se osvojuvaat od 12-20

boda, zavr{en ispit-test; zavr{en ispit-prakti~en.
U~ebnici: Glava i vrat, Centralen nerven sistem so setila, vo izdanie

U~ebni pomagala na Prosvetno delo, Skopje. Avtori: Josifov, Kargovska.
Atlas: Makedonsko izdanie na Netter.
Makedonski
nastavata
71
ANATOMIJA I MORFOLOGIJA NA VILICI I ZABI
Predmet Anatomija i morfologija na vilici i zabi

Kod 1109
Semestar II (vtor)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en stomatolo{ki, pretklini~ki predmet.
Preduslovi Potpis od Anatomija I
Izveduva Katedra za stomatolo{ka protetika
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Jankulovska E.
Katedra za stomatolo{ka protetika, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa
ul. Vodwanska br. 17, Skopje.
Klu~ni zborovi Anatomija i morfologija na vilici i zabi (bazi~en stomatolo{ki,
pretklini~ki predmet).

Anatomija na ustata (anatomija na liceto odnadvor, anatomija
2
na usnata praznina, koski, muskuli, plinkovni `lezdi, TMZ).
Karakterisikite na vremenite i postojanite zabi i funkcii
na zabite. Zabni redovi i zabni grupi, anatomija i histologija 1
na zabite (op{to).
Kontaktni to~ki i povr{ini. Selbahov fenomen.
1
Karakteristi~ni belzi na zabite.
Sistemi za ozna~uvawe na zabite i potporni tkiva na zabite. 1
Morfologija na seka~i (gorni i dolni). 2
Morfologija na gorni i dolni kanini. 1
Morfologija na gorni premolari. 1
Morfologija na dolni premolari. 1
Morfologija na gorni molari. 1
Morfologija na dolni molari. 1
72
I GODINA
Atipi~ni koronki i koreni. Orientacioni to~ki, linii i ramnini. 1

Okluzija na zabite. 1
Kolokvium 1
Voved vo prakti~nata nastava. 3
Crtawe i modelirawe na gornite seka~i. 3
Crtawe i modelirawe na dolnite seka~i. 3
Crtawe i modelirawe na gornite kanini. 3
Crtawe i modelirawe na dolni kanini. 3
Crtawe i modelirawe na gorni premolari. 3
Crtawe i modelirawe na dolni premolari. 3
Crtawe i modelirawe na goren prv molar. 3
Crtawe i modelirawe na goren vtor molar. 3
Crtawe i modelirawe na dolen prv molar. 3
Crtawe i modelirawe na dolen vter molar. 3
Modelirawe na grupa na zabi vo blok od vosok za gorna vilica. 3
Modelirawe na grupa na zabi vo blok od vosok za dolna vilica. 3
Utvrduvawe na materijalot. 3
Kolokvium 1

Organizacija
Teoretska nastava se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Teoretska nastava, interaktivna, prakti~na nastava (ve`bi) i seminarski
Metodi na u~ewe
raboti.
Studentot se osposobuva da ja sovlada anatomijata i morfologijata
Izleznost od u~eweto na zabite i samostojno da modelira morfolo{ki i gnatolo{ki
karakteristiki na zabite.
minimum maksimum
73
1 kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 105
Ocenuvawe 30
Se vkupno 135
krediti 4,5
1 kolokvium: minimum 30 boda, maksimum 50 boda.

Zavr{en ispit: minimum 9 boda, maksimum 15 boda.
U~ebni pomagala Anatomija i morfologija na vilici i zabi, Jankulovska E.

Makedonski
nastavata
74
I GODINA
STOMATOLO{KI MATERIJALI
Predmet Stomatolo{ki materijali

Kod 1110
Semestar II (vtor)
Vkupno ~asovi 15
Krediti 1,5
Preduslovi Potpis od Medicinska hemija i biohemija.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Erol [abanov
Adresa
tel. 3299 014, Vodwanska 17, Skopje. e-mail: erolsabanov@g mail.com
Klu~ni zborovi
Stomatolo{ki materijali.

Barawa-standardi na stomatolo{kite materijali.
Klasifikacija na materijalite. 1
Biokompatibilnost na materijalite.
Svojstva na materijalite. 1
Gips-proizvod, dobivawe, primena. Stomatolo{ki gipsovi. 1
Vosoci, vidovi i osobini na vosocite.
1
Stomatolo{ki vosoci.
Metali koi imaat primena vo stomatologijata.
1
Leguri-pri~ini za legirawe i mo`nosti za legirawe.
Podelba na stomatolo{kite leguri. Zlatni leguri.
1
Srebro-paladiumski leguri . Leguri za metal-keramika.
Leguri za parcijalni protezi. Leguri od titan. @ici.
1
Materijali vo implantologijata.
Ognootporni masi za vloùvawe.
1
Izvori na toplina vo zabotehni~kata labaratorija.
75
Plasti~ni masi-akrilati i kompoziti. 1

Kerami~ki materijali. 1
Materijali za otpe~atuvawe. Sredstva za izolacija
1
i dezoksidacija.
Materijali za obrabotka i polirawe. 1
Termi~ka obrabotka na legurite-rekristalizacija,
1
homogenizacija, oblagoroduvawe.
Posledici od nepravilno rabotewe so legurite-korozija
1
i promena na bojata na metalite i legurite.
Zavr{no predavawe so kratka rekapitulacija i upatstva
za priprema i prijavuvawe na zavr{niot test-kolokvium 1
po predmetot stomatolo{ki materijali.
Kolokvium
Organizacija Teoretska nastava 15 ~asa.

Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska nastava).
Izleznost od teoretskata nastava
- osnovni poznavawa na fizi~kite, hemiskite i biolo{kite svojstva na
Izleznost od u~eweto materijalite,
- da se nau~at studentite kako da gi koristat materijalite i tehnilogijata
na rabota so niv.
minimum maksimum
1 kolokvium 51 85
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
76
I GODINA
Predavawa 15
Konsultacii 5
Optovarenost
Vkupno 30
na studentot/~asovi
Ocenuvawe 15
Se vkupno 45
krediti 1,5
Kolokvium na kraj na semestarot, kontinuirana proverka na znaeweto vo

tekot na teoretskata nastava
Mir~ev E. Tehnologija na materijali, Skopje,1987 god.;
Stamenkovi} D. Stomatolo{ki materijali, Belgrad, 2002 god.;
U~ebni pomagala
Grkovi~ B., Teodosijevi~ M.: Tehnologija zubotehni~kog materijala, ZUNS,
Belgrad, 1994 god.
Makedonski
nastavata
FIZIOLOGIJA I
Predmet Fiziologija I
Kod 1111
Semestar II (vtor)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 7
Vid na predmet Bazi~en biomedicinski predmet.
Preduslovi Potpis od Biologija, Medicinska hemija i biohemija.
Izveduva Katedra za fiziologija
77
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Beti Dejanova

50 Divizija br.6; tel.: + 389 (02) 3111 774;
Adresa
e-mail: bdejanova@medf.ukim.edu.mk
Klu~ni zborovi
Fiziologija.

Voved vo fiziologija. Homeostaza. 2
Fiziologija na krv. Krvni elementi: eritrociti, leukociti i
8
trombociti. Krvni grupi, Hemostaza i koagulacija na krv.
Fiziologija na muskuli. Fiziolo{ka organizacija,
karakteristiki, ekscitacija i kontrakcija, razliki pome|u 2
skeletni i mazni muskuli.
Fiziologija na kardiovaskularen sistem. Srcev ciklus, srcevi
tonovi, srceva rabota, energetski metabolizam na srceto.
Regulacija na srcevata rabota.
Sistem za sozdavawe i sproveduvawe na impuls vo srceto, 8
bioelektri~na aktivnost na srceto, normalen elektrokardiogram.
Arteriski i venski sistem.
Fiziologija na mikrocirkulacija i limfen sistem. Kontropni meh-
anizmi na regulacija na cirkulacija, regulacija na krven pritisok.
Fiziologija na respiratoren sistem Belodrobna ventilacija,
mehanika na di{ewe.
8
Belodrobna cirkulacija. Difuzija i transport na kislorod
i jagleroden dioksid: Regulacija na di{ewe.
Fiziologija na gastrointestinalen sistem. Motorna aktivnost;
motilitet i sekretorna aktivnost. Digestija na hrana
8
i apsorpcija na hranlivi materii.
Regulacija na funkciite na gastrointestinalniot sistem.
Fiziologija na crn drob, na metabolizam i na termoregulacija.
Metabolni procesi na jagleni hidrati, masti i proteini.
fiziolo{ka regulacija na energetska ramnoteà, bazalen 7
metabolizam, ishrana.
Fiziolo{ki funkcii na crn drob.
Fiziologija na koà Fiziologija na koà, termoregulacija,
2
telesna temperatura.
Vovedna ve`ba. Eksperimentalni ìvotni, metodi, aparati,

Kompjuterizirana nastava, fiziolo{ki rastvori, narkoza 2
i vivisekcija.
78
I GODINA
Fiziologija na krv. Zemawe na kapilarna i venska krv za

ispituvawe, dobivawe plazma /serum, opredeluvawe hematokrit, 2
specifi~na teìna na krv i plazma.
Broewe na oformeni elementi na krvta i broewe na leukociti
2
(leukocitarna formula).
Fiziologija na krv. Venepunkcija, opredeluvawe sedimentacija
na krvta, opredeluvawe na krvni grupi, odreduvawe hemoglobin 2
i hemoliza.
Fiziologija na hemostaza Uloga na jonite na kalcium, ispituvawe
2
na vreme na krvarewe i vreme na koagulacija.
Fiziologija na muskuli. Muskulni kontrakcii (poedini~ni
drazbi i sumacija na drazbi), tetanus, zamor, dinamometrija, 2
muskulen tonus, EMG na mastikatorni muskuli.
Fiziologija na àbe{ko srce. Preparacija na àbe{ko srce i
2
registracija na srcevi kontrakcii, ekstrasistoli.
Regulacija na rabotata na srceto: sprovoden sistem, staniusovi
ligature, dejstvo na razni faktori vrz rabotata na srceto - 2
temperatura, joni i indirektno draznewe na n. vagus.
Fiziologija na kardiovaskularen sistem. Bioelektri~ni strui
2
na srceto, registracija i analiza na EKG.
Fiziologija na kardiovaskularen sistem. Srcevi tonovi,
2
opredeluvawe puls i krven pritisok.
Mehanika na di{ewe. U~estvo na me|urebreni muskuli. 2
Belodrobni volumeni i kapaciteti, spirometrija, spirografija. 2
Varewe na hranata vo èludnik i vo tenko crevo. Odreduvawe
aciditet vo èludo~en sok, dokaùvawe na dejstvoto 2
na pepsinot, himozinot i pankreasnata amilaza.
Fiziologija na energetski metabolizam. Merewe na telesna
temperatura. Dnevni energetski potrebi i sostavuvawe na dneven 2
obrok, indeks na telesna masa.
kolokvim 2
Teoretskata nastava e organizirana vo 45 ~asa,

Organizacija
a prakti~na nastava e organizirana vo 30 ~asa.
Teoretskata nastava e interaktivna, a prakti~nata nastava se izveduva
Metodi na u~ewe
preku ve`bi i seminari vo pomali grupi na studenti.
Studentot treba da bide zapoznaen so predvidenata nastavna sodrìna
za da se stekne so osnovno poznavawe od predmetot, so poseben osvrt na od-
delni delovi od predvidenata nastavna sodrìna koi treba da gi razbira
so cel da znae da gi upotrebuva pri donesuvawe na profesionalni odluki.
79

minimum maksimum
Redovnost i aktivnost na teoretska nastava 6 10
Redovnost i aktivnost na prakti~na nastava 12 20
Kontinuirana proverka (2 kolokviuma) 36 60
Zavr{en ispit 6 10
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 45
Konsultacii 10
Ve`bi 30
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 140
Ocenuvawe 70
Se vkupno 210
krediti 7
Proverkata na znaewe se izveduva pismeno preku dva kolokviumi

i usmeno so zavr{en prakti~en ispit
Guyton A, Hall J. Medicinska fiziologija, 2003 god.
U~ebni pomagala Odbrani poglavja od fiziologija (od Katedrata)
Praktikum po fiziologija (od Katedrata)
Makedonski
nastavata
Elaborat za izmeni i dopolnuvawe na studiskata programa za doktori po stomatologija

Stomatolo{ki fakultet - Skopje
- I ciklus na studii na Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje
80
II GODINA
FIZIOLOGIJA II
Predmet Fiziologija II
Kod 2101
Studiska godina II (vtora)
Semestar III (tret)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 5
Vid na predmet Bazi~en biomedicinski predmet
Osvoeni krediti od: Bilogija, Medicinska hemija i biohemija,
Preduslovi
potpis od Fiziologija I.
Izveduva Katedra za fiziologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Beti Dejanova
50 Divizija br.6; tel.:+389 (02) 3111 774;
Adresa
e-mail: bdejanova@medf.ukim.edu.mk
Klu~ni zborovi
Fiziologija.

Fiziologija na telesni te~nosti. Sostav na telesni te~nosti.
4
Regulacija na telesni te~nost.
Fiziologija na urinaren sistem. Procesi na sozdavawe na urina
6
vo bubrezite i mehanizmi na regulacija. Mikturicija.
Fiziologija na acidobazna ramnoteà.
2
Regulacija na acido-baznata ramnoteà.
81
Fiziologija na elektroliti. Regulacija na osmolarnosta i koncen-

2
tracijata na natrium, kalium, kalcium, fosfati i magnezium.
Fiziologija na periferen nerven sistem. Nevron. Nervni
4
impulsi. Sinapsi. Nevrotransmiteri i nevromodulatori.
Fiziologija na centralen nerven sistem. Fiziologija na motoren
korteks, bazalni ganglii, mal mozok, mozo~no steblo, rbeten
mozok. Vegetativni spinalni refleksi. Fiziologija na mozo~en 7
korteks, intelektualni funkcii i fiziologija na limbi~en
sistem i hipotalamus. Sostojba na mozo~na aktivnost
Fiziologija na avtonomen nerven sistem Fiziolo{ki funkcii
2
na smpati~niot i parasimpati~niot nerven sistem.
Fiziologija na setila. Receptori. Nervni pati{ta. Senzoren
korteks. Somatski oseti. Op{ta organizacija na setiloto za
8
dopir i polo`ba. Setilo za vid. Setilo za sluh. Setilo za vkus.
Setilo za miris.
Fiziologija na endokrin sistem. Fiziolo{ki mehanizmi na delu-
vawe na hormonite: hormoni na hipofiza, metabolni hormoni;
10
hormoni na nadbubre`na `lezda, endokrina funkcija na
pankreas, paratireoiden hormon, kalcitonin.
Fiziologija na telesni te~nosti i presmetuvawe osmolarnost. 1
Fiziologija na urinaren sistem. Ispituvawe na bubre`na
funkcija. 2
Fiziologija na acidobazna ramnoteà. Puferi na krvna plazma.
Periferen nerven sistem. Membranski potencijal, akciski
potencijal. Mehani~ka, hemiska i elektri~na drazba.
Nervno-muskulen preparat. Direktno i indirektno draznewe 2
na muskul. Anestezija na nerv. Sekundarna kontrakcija
i sekundaren tetanus.
Refleksi kaj ~ovek. Refleksen lak. Klini~ki va`ni refleksi.
Rbeten mozok.
2
Refleksna aktivnost kaj àba. Spinalna àba i spinalen {ok.
Ispituvawe na refleksi kaj spinalna àba.
Fiziologija na analizatori. Mehanoreceptivni setila. Setilo
2
za toplo i ladno, setilo za vkus i miris.
Setilo za vid. Mariotov opit. Perimetrija. Akomodacija na oko
(najbliska i najdale~na to~ka na jasen vid). Ispituvawe na boi 2
i oftalmoskopija-nabquduvawe o~no dno.
Setilo za zvuk i ramnoteà. Osetlivost na setiloto za zvuk.
Testovi na Veber, Rine i [vabah. Setilo za ramnoteà 2
(Baranieva stolica, Rombergov test).
82
II GODINA
Avtonomen nerven sistem. Dejstvoto na simpatikus

i parasimpatikus vrz funkcijata na sistemi i organi.
1
Endokrin sistem. Ispituvawe na hipofiza, tireoidna `lezda,
pankreas i polovi `lezdi.
kolokvium 1
Teoretskata nastava e organizirana vo 45 ~asa,

Organizacija
a prakti~na nastava e organizirana vo 15 ~asa.
Teoretskata nastava e interaktivna, a prakti~nata nastava se izveduva
Metodi na u~ewe
preku ve`bi i seminari vo pomali grupi na studenti.
Studentot treba da bide zapoznaen so predvidenata nastavna sodrìna za
da se stekne so osnovno poznavawe od predmetot, so poseben osvrt na od-
delni delovi od predvidenata nastavna sodrìna, koi treba da gi razbira,
so cel da znae da gi upotrebuva pri donesuvawe na profesionalni odluki.
na studentot/~asovi Aktivnosti
minimum maksimum
Redovnost i aktivnost na teoretska nastava 6 10
Redovnost i aktivnost na prakti~na nastava 12 20
Zavr{en ispit 6 10
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Ocenka na aktivnosta Predavawa 45

na studentot/~asovi
Konsultacii 5
Ve`bi 15
83
Vkupno 110
Ocenuvawe 50
Se vkupno 150
krediti 5
Proverkata na znaewe se izveduva pismeno preku dva kolokviumi i usmeno

so zavr{en prakti~en ispit
Guyton A, Hall J. Medicinska fiziologija, 2003
U~ebni pomagala Odbrani poglavja od fiziologija (od Katedrata)
Praktikum po fiziologija (od Katedrata)
Makedonski
nastavata
MIKROBIOLOGIJA I IMUNOLOGIJA
Predmet Mikrobiologija i imunologija

Kod 2102
Semestar III (tret)
Vkupno ~asovi 90
Krediti 8
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en biomedicinski predmet.
Osvoeni krediti od: Medicinska hemija i biohemija, Biologija.
Preduslovi
Potpis od: Fiziologija I
Katedra za Mikrobiologija i parazitologija, Medicinski fakultet,
Izveduva
Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“ vo Skopje.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Elena Trajkovska-Doki}
84
II GODINA
Katedra za Mikrobiologija i parazitologija, Medicinski fakultet,

Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“ vo Skopje.
Adresa
„50 Divizija“ bb 1000 Skopje, tel: + 389 2 3109-829 mob.: + 389 70 25 49 59
e-mail: elenatd@hotmail.com

Klu~ni zborovi
Mikrobiologija i imunologija.

Voved vo Mikrobiologija i imunologija.
4
Morfologija i struktura na bakterii.
Metabolizam na bakterii. 2
Dejstvo na fizi~ki i hemiski agensi vrz bakteriite.
5
Antibiotici i hemioterapevtici.
Genetika na mikroorganizmite. 3
Ekologija na mikroorganizmite. 2
Patogenost i virulencija na mikroorganizmite.
2
Patogeneza na infekciite.
Imunologija: Antigeni i Hapteni.
Tkivna histokompatibilnost (MHC molekuli), T i B limfociti.
Obrabotka na antigeni. Humoralen imun odgovor. Kleto~en imun
8
odgovor. Komplement. Preosetlivost. Vrodena otpornost kon
infekcii. Steknata otpornost kon infekcii.
Vakcini i serumi.
Prv kolokvium 2
Bakteriologija: Klasifikacija na medicinski zna~ajni bakterii,
Gram pozitivni koki,
Gram negativni koki,
Gram pozitivni bacili,
Gram negativni bacili zna~ajni za respiratorniot trakt,
Gram negativni bacili zna~ajni za urinarniot trakt,
Anaerobni Gram negativni bakterii,
14
Sporogeni Gram pozitivni bacili,
Mycobacterium tuberculosis,
Spiralni bakterii,
Mycoplasma, i Ureaplasma,
Chlamydia,
Rickettsia,
Aktinomiceti.
85
Mikologija: Morfologija i fiziologija na gabi.

Dermatofiti, 3
Patogeni i oportunisti~ki kvasnici.
Virusologija: Morfologija i struktura na virusi. Razmnoùvawe

na virusi. Antivirusni sredstva. Imunitet kaj virusnite
infekcii. Interferencija i interferon.
9
Klasifikacija i nomenklatura na virusi,
RNK virusi zna~ajni za stomatologijata,
DNK virusi zna~ajni za stomatologijata.
Protozoologija - op{to,
1
Protozoi zna~ajni za usnata praznina.
Mikrobiologija na usna praznina. 2

Intrahospitalni infekcii. 1
Vtor kolokvium 2
Odnesuvawe vo mikrobiolo{ki laboratorii. Mikroskop i

mikroskopsko ispituvawe na mikroorganizmite. Nativen 2
mikroskopski preparat.
Boewe na mikroorganizmi. Ednostavni boewa. Boewe po Gram.
2
Mikroskopirawe na oboeni preparati. Sloèni boewa.
Kulturelno ispituvawe na mikroorganizmite. Kvantitativni
2
kulturi. Biohemisko ispituvawe na mikroorganizmite.
Ispituvawe na osetlivosta na bakteriite kon hemioterapevtski
2
sredstva.
Sterilizacija i dezinfekcija.
Zemawe, pakuvawe i ispra}awe na materijal za mikrobiolo{ki 2
pregled.
Imunolo{ki metodi vo mikrobiologijata. 2
Metodi na virusolo{ka dijagnoza. Molekularni metodi vo mikro-
3
biologijata. Obrabotka na krv pri septikemija - hemokultura.
Mikrobiolo{ka dijagnoza na infekcii so piogeni koki. 3
Mikrobiolo{ka dijagnoza na respiratorni infekcii.
Mikrobiolo{ka dijagnoza na infekcii predizvikani 3
od mikobakterii i spiralni bakterii (Treponema).
Mikrobiolo{ka dijagnoza na urinarni infekcii i infekcii
predizvikani od opurtinisti~ki bakterii. Mikrobiolo{ka 3
dijagnoza na genitalni i seksualni prenesuva~ki infekcii.
86
II GODINA
Mikrobiolo{ka dijagnoza na bakteriski infekcii vo

gastrointestinalniot trakt. Mikrobiolo{ka dijagnoza 3
na infekcii so sporogeni i anaerobni infekcii.
Mikrobiolo{ka dijagnoza i kontrola na intrahospitalni
infekcii. Mikrobiolo{ka dijagnoza na infekcii vo usnata 3
praznina. Infekcii predizvikana od Candida.
Organizacija Teoretska nastava: 60 ~asa; Prakti~na nastava: 30 ~asa

Interaktivna teoretska nastava,
Rabota vo mali grupi (ve`bi),
Samostojno u~ewe,
Metodi na u~ewe U~ewe bazirano na problemi,
Samostojna analiza na preparati, kulturi, reakcii,
Samostojno tolkuvawe na mikrobiolo{ki rezultati,
Prezentacija so diskusija za vreme na seminari.
Znaewe i razbirawe: izu~uvaj}i gi specifi~nite karakteristiki na
naj~estite medicinski zna~ajni mikroorganizmi studentite }e moàt
da ja razberat patogenezata na infekciite koi tie gi predizvikuvaat,
Izleznost od u~eweto lokalizacijata na istite i nivnoto {irewe vo organizmot na doma}inot.
Klu~ni ve{tini: pravilno postavuvawe na etiolo{ka dijagnoza
na infekciite, ispituvawe na dejstvoto na antimikrobnite sredstva
i prepora~uvawe na soodvetna antimikrobna terapija.

minimum maksimum
vkupno 60 100
Predvidenite 6 do 10 bodovi za aktivnost na teoretskata nastava
studentite }e moàt da gi steknat preku izrabotka na seminari na temi
koi }e im bidat predloèni od nastavnicite na katedrata.
Od 9 do 15 -te bodovi koi se predvideni studentite da gi dobijat za
aktivnost na prakti~nata nastava se podeleni na dva dela: od 4 do 5 boda
}e se dodeluvaat kako bodovi za znaewe i izrabotka na sekoja ve`ba,
a od 5 do 10 bodovi }e nosi testot koj studentite }e go polagaat na kraj
od semestarot kako zavr{na ve`ba.
87
Studentite }e moàt da dobjat potpis vo indeks kako potvrda deka go

islu{ale predmetot dokolku osvojat minimum 21 bod od teoretskata i
prakti~nata nastava.
Studentite koi }e gi poloàt dvata kolokviuma }e moàt da dobijat
ocenka spored dolunavedenata tabela. Onie studenti koi nema da
poloàt eden ili nitu eden od kolokviumite }e moraat da pristapat kon
polagawe na celiot ispit za da gi osvojat potrebnite bodovi za ocenka.
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 60
Konsultacii 10
Ve`bi 30
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 155
Ocenuvawe 85
Se vkupno 240
krediti 8
Znaeweto }e se proveruva preku dva kolokviuma koi }e nosat minimum

19.5, a maksimum 32.5 boda.
U~ebni pomagala „Medicinska Mikrobiologija - op{t del“, Panovski Nikola so sorabotnici,

„Dekatlon“, Skopje, 2008 god.
„Medicinska Mikrobiologija i parazitologija - specijalen del“ Panovski
Nikola so sorabotnici, „Dekatlon“, Skopje, 2008 god.
„Praktikum po Medicinska mikrobiologija i parazitologija“, Katedra po
Mikrobiologija i parazitologija, Medicinski fakultet, Skopje, „Dekatlon“
2009 god.
88
II GODINA
„Medicinska mikrobiologija“ @avec, Melnik i Adelberg,

Savremena administracija, Beograd, prevod na 20-to izdanie, 1998 god.
„Medical Microbiology and Immunology“, Levinston, Jawetz, 1994 god.
Makedonski
nastavata
PRETKLINI~KA MOBILNA PROTETIKA (TOTALNA PROTEZA)
Predmet Pretklini~ka mobilna protetika (totalna proteza)

Kod 2103
Semestar III (tret)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 6
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en stomatolo{ki, pretklini~ki predmet
Osvoeni krediti od Stomatolo{ki materijali i Anatomija i morfologija
Preduslovi
na vilici i zabi.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Jankulovska E.
Adresa
Klu~ni zborovi
Pretklini~ka mobilna protetika (totalna proteza).

Biolo{ka osnova (bazalen fundament) za gorna i dolna totalna
2
proteza.
Retencija i faktori za retencija na totalnite protezi. 2
Otpe~atoci od gorna i dolna bezzabna vilica i dobivawe na
2
anatomski model.
89
Priprema na modelot i izrabotka i vidovi na individualni

2
laìci.
Postapki na funkcionalno otpe~atuvawe, priprema na
2
otpe~atokot i dobivawe na definitiven raboten model.
Zagrizni {abloni (baza i bedem na zagriznite {abloni) i
2
nivnite funkcii pri izrabotka na totalni protezi.
Test 2
Odreduvawe na me|uvili~nite odnosi kaj totalno obbezzabenite
pacienti (protetski ramnini, vertikalna dimenzija, centralna 2
relacija-metodi na odreduvawe).
Dvièwe na dolnata vilica i artikulatori. 2
Na~ini na prenesuvawe na rabotniot model vo artikulator. 2
Izbirawe na zabi i metodi za nivno postavuvawe za totalni
2
protezi.
Osnovni principi na uramnoteèna okluzija i artikulacija,
Proba na voso~niot model na totalnite protezi vo ustata 2
na pacientot.
Zavr{ni laboratoriski postapki, izrabotuvawe na totalni
2
protezi.
Popravki na totalni protezi i imedijatni totalni protezi. 2
Test 2
Voved vo pretklinikata na totalnoto prtotezirawe. 3

Anatomski otpe~atok od gorna vilica. 3
Anatomski otpe~atok od dolna vilica. 3
Izlevawe na anatomski otpe~atok i dobivawe na raboten model. 3
Izrabotka na individualni laìci. 3
Funkcionalen otpe~atok, priprema i izlevawe, dobivawe
3
na definitiven raboten model (demonstrirawe).
Izrabotka na zagrizni {abloni za totalni protezi
3
(a. - bazalen del; b. - bedem).
Odreduvawe na visina na zagrizot i fiksirawe na zagrizni
3
{abloni - demonstrirawe i prakti~no izveduvawe.
Prenesuvawe na modelite vo artikulator, orientacioni linii i
3
ramnini, priprema za postavuvawe na zabite za totalni protezi.
90
II GODINA
Postavuvawe na frontalni zabi za totalni protezi. 3

Postavuvawe na gorni premolari i molarni zabi za totalni
3
protezi.
Postavuvawe na dolni premolari i molarni zabi za totalni
3
protezi.
Zavr{no modelirawe na totalnite protezi. 3
Priprema za kivetirawe i kivetirawe na totalnite protezi -
3
demonstrirawe.
Utvrduvawe na materijalot. 3
Organizacija Teoretska nastava 30 ~asa, prakti~na nastava (ve`bi) 45 ~asa.

Teoretska nastava, interaktivna, prakti~na nastava (ve`bi) i seminarski
Metodi na u~ewe
raboti.
Studentot se osposobuva da gi sovlada tehni~kite proceduri za izrabotka
na totalni protezi.

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
91
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 45
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 135
Ocenuvawe 45
Se vkupno 180
krediti 6
2 kolokviuma: minimum 30, maksimum 50 boda.

Zavr{en ispit: minimum 9, maksimum 15 boda.
- Osnovni: Totalna proteza (pretklinika), Jankulovska E.
- Dopolnitelna literatura:
- Klinika na totalnoto protezirawe; Guguv~evski, Dejanovski, Veleski
U~ebni pomagala
- Totalna proteza-praktikum; Guguv~evski
- Totalna proteza; Suvin
- Stomatolo{ka protetika-totalna proteza; Krsi} i sorabotnici
Makedonski
nastavata
OP{TA PATOLOGIJA
Predmet Op{ta patologija

Kod 2104
Semestar III (tret)
Vkupno ~asovi 50
Krediti 4,5
92
II GODINA
Vid na predmet Zadolìtelen; bazi~en medicinski, pretklini~ki.

Preduslovi Potpis od Histologija i embriologija, Anatomija I i II.
Izveduva Katedra po patologija, Medicinski fakultet.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r L. Spasevska
Katedra po patologija, Medicinski fakultet, Vodwanska 17 Skopje
Adresa
e-mail: lspasevska@ yahoo com.mk
Klu~ni zborovi
Op{ta patologija.
Vidovi na o{tetuvawa na kletka, pri~ini za o{tetuvawe na

kletka.
Mehanizmi za o{tetuvawe na kletkite: ishemi~ni hipoksi~ni
o{tetuvawa: reverzibilni i ireverzibilni, o{tetuvawe na
kletkata so slobodni radikali, hemiski o{tetuvawa, o{tetu-
vawe so virusi.
Morfologija na o{tetenata kletka:
reverzibilno o{tetuvawe
ireverzibilni o{tetuvawa - nekrozi (makroskopski i mikroskop-
ski promeni, vidovi nekrozi; apoptoza.
Adaptivni odgovori - intracelularni akumulacii
Lipidi: steatoza (masna promena), holesterol i holesterolski
estri Proteini: reapsorpcioni kapki vo proksimalnite renalni
tubuli, Russell-ovi telca, 4
Glikogen: diabetes mellitus,
Pigmenti: egzogeni (jaglen) i endogeni (lipofuscin, melanin, he-
mosiderin, bilirubin)
Patolo{ka kalcifikacija: distrofi~na i metastatska.
Celularni adaptacii na rast i diferencijacija
Hiperplazija (definicija, podelba, pri~ini, patogeneza
i morfologija)
Metaplazija (definicija, podelba, pri~ini, patogeneza
i morfologija)
Hipertrofija (definicija, podelba, pri~ini, patogeneza
i morfologija)
Atrofija (definicija, podelba, pri~ini, patogeneza
i morfologija)
93
Edem: generaliziran edem (pri~ini za nastanuvawe), lokaliziran

edem.
Hiperemija, kongestija i ishemija: aktivna hiperemija, pasivna
hiperemija, morfologija (beli drobovi, crn drob, splenka).
Krvavewe (hemoragija): pri~ini, vidovi na hemoragija i zna~ewe.
Tromboza: uslovi za sozdavawe na tromb, morfologija na
trombot (arteriski, venski), sudbina na trombot.
4
Diseminirana intravaskularna koagulacija: mehanizmi na nas-
tanuvawe i morfologija.
Embolija: trombembolija (venska, arteriska), vozdu{na
embolija, (Kesonska bolest), masna embolija, embolija so
amnionska te~nost.
Infarkt: definicija, patogeneza, vidovi, morfologija.
[ok: patogeneza, vidovi, stadiumi, morfologija.
Op{to za vospalenijata
Akutno vospalenie
Etiolo{ki faktori.
Vaskularni promeni (promeni vo vaskularniot protok, kalibar i
zgolemena vaskularna propustlivost).
Kleto£ni slu£uvawa: ekstravazacija i fagocitoza.
Ishod na akutniot inflamatoren odgovor.
Hemiski medijatori na vospalenieto.
Tek na akutnoto vospalenie. 5
Morfolo{ki formi na akutnoto vospalenie: serozno,
fibrinozno, purulentno, ulkus.
Odbrana na organizmot od infekcii.
Hroni£no vospalenie
Etiolo{ki faktori.
Morfolo{ka slika.
Mononuklearna kleto£na infiltracija
Granulomatozno vospalenie.
Prv kolokvium 2
Regeneracija
Kontrola na kleto£na proliferacija i rast na kletkite.
Tkivna regeneracija.
Reparacija.
Reparacija so formirawe na svrzno tkivo (angiogeneza,
granulaciono tkivo). 3
Zazdravuvawe na ko`na rana (primarno zazdravuvawe, sekundarno
zazdravuvawe).
Devijacii vo formiraweto na kolagenoto tkivo.
Lokalni i sistemski faktori od koi zavisi procesot
na zazdravuvawe.
94
II GODINA
Tuberkuloza: etiopatogeneza, makroskopski i mikroskopski

karakteristiki, klini£ka slika i principi na terapija.
Sifilis: etiopatogeneza, makroskopski i mikroskopski karak-
teristiki, klini£ka slika i principi na terapija.
3
Aktinomikoza etiopatogeneza, makroskopski i mikroskopski
karakteristiki, klini£ka slika i principi na terapija.
Osnovni belezi na drugi granulomatozni zaboluvawa:
Sarkoidoza, Lepra, Bruceloza, Rinosklerom.
Imunitet
Vroden: celularen: makrofagi, neutrofili, kletki prirodni
ubijci, dendriti~ni kletki i humoralen: sistem na komplement,
interferon.
Ste~en: celularen: T i B limfociti i humoralen: antitela.
Antigeni za histokompatibilnost (HLA): podelba, zna~ewe,
uloga.
Tip I reakcii na hipersenzitivitet (podelba, primeri,
morfolo{ki karakteristiki: sistemska anafilaksa, lokalna
anafilaksa.
Tip II reakcii na hipersenzitivitet (podelba, primeri, mor-
folo{ki karakteristiki): Tip III reakcii na hipersenzitivitet 4
(podelba, primeri, morfolo{ki karakteristiki).
Tip IV reakcii na hipersenzitivitet (podelba, primeri, mor-
folo{ki karakteristiki).
Avtoimuni bolesti
Patogeneza na avtoimunite bolesti imunolo{ki faktori
Verojatni avtoimuni bolesti i
Amiloidoza: etiopatogeneza, morfolo{ka slika, klini~ki tek.
Sistemski lupus eritematodes: etiopatogeneza, morfolo{ka
slika, klini~ki tek.
Skleroderma: etiopatogeneza, morfolo{ka slika, klini~ki tek
Sjogren-ov sindrom etiopatogeneza, morfolo{ka slika,
klini~ki tek.
Voved vo patologijata na tumorite: definicija, nomenklatura,
razliki me|u benignite i malignite tumori.
Epidemiologija na neoplazmite: geografski razliki
i vlijanija od okolinata, vozrast i pol, genetski predispozicii,
steknati predisponira~ki sostojbi 4
Molekularnite osnovi na rakot: klu~ni alteracii za maligna
transformacija.
Invazija i metastazirawe: stromalna mikrookolina,
molekularni osnovi na multietapnata karcinogeneza.
95
Karcinogeni agensi i nivnite }eliski interakcii: hemiska

karcinogeneza, radijaciona karcinogeneza, mikrobna
karcinogeneza.
Odbranata na doma}inot protiv tumorite (tumorski imunitet)
Klini~kite belezi na tumorite: lokalni i hormonalni efekti,
paraneoplasti~ni sindromi.
TNM klasifikacija, stepenuvawe na tumorite i opredeluvawe
na stadiumot na bolesta.
Laboratoriska dijagnoza na rakot.
kolokvium 2
Voved ( zadoznavawe so dijagnosti~kite analizi vo

1
patolo{kite laboratorii )
Patologija na kletka:
Degeneratio parenhimatosa hepatis, Degeneratio hydropica renis, 1
Steatosis hepatis.
Infarctus anemicus renis, Encephalomalatio alba, Lymphadenitis
1
tuberculosae.
Hemosiderosis hepatis, Atrophia fusca myocardii, Oedema pulmonum. 1
Hemodinamski naru{uvawa
Stasis pulmonum chronica, Stasis hepatis chronica, Infarctus 1
haemorrhagicus intestini.
Zapoznavawe so makroskopska disekcija na operativen i
1
biopti~en materijal.
kolokvium
Vospalenija
Granulationes, Leptomeningitis suppurativa, Appendicitis acuta 1
phlegmonosa.
Abscessus cerebri, Pericarditis fibrinosa in st. Organisationem,
1
Tuberculosis milliaris pulmonum.
Benigni tumori
1
Lipoma, Haemangioma capillare, Polypus adenomatosus recti.
Leomyoma, Teratoma cysticum benignum. 1
Maligni tumori
1
Adenocarcinoma colonis, Fibrosarcoma.
kolokvium 1
96
II GODINA
Organizacija Teoretska nastava 35 ~asa, prakti~na nastava 15 ~asa.

Metodi na u~ewe

- po{iroki poznavawa za kleto~no o{tetuvawe, adaptacija i smrt,
- osnovni poznavawa na hemodinamski poremetuvawa, tromboza i {ok,
- po{iroki poznavawa na akutno i hroni~no vospalenie,
- osnovni poznavawa na tkivna reparacija i regeneracija,
- osnovni poznavawa na specifi~ni vospalenija,
- osnovni poznavawa na imunopatologija,
- osnovni poznavawa na patologija na tumorite.

minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
na studentot/~asovi
Konsultacii 10
Ve`bi 15
97
Vkupno 100
Ocenuvawe 35
Se vkupno 135
krediti 4,5
Kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na teoretskata

Proverka na znaeweto i prakti~nata nastava, 2 kolokviuma.
I kolokvium - 30 boda II kolokvium - 35 boda
1. Avtorizirani predavawa po Patologija 1. Katedra po patologija

Medicinski fakultet, 2008.
2. Kumar V, Cotran RS, Robbins SL. Robbins basic pathology. 7th ed. W.B.
U~ebni pomagala
Sounders Company, Philadelphia, 2003.
3. Kumar V, Kotran RS, Robins SL. Osnovi patologije. 5 izdawe. [kolska
kwiga, Zagreb, 1994.
Makedonski
nastavata
ORALNA BIOHEMIJA
Predmet Oralna biohemija

Kod 2105
Semestar III (tret)
Vkupno ~asovi 50
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en stomatolo{ki, pretklini~ki
Osvoeni krediti od: Biologija, Medicinska hemija i biohemija
Preduslovi
Potpis od Fiziologija I.
98
II GODINA
Izveduva Katedra za bolesti na ustata i parodontot

Odgovoren nastavnik Prof. d-r Kiro Ivanovski
Katedra po bolesti na ustata i parodontot, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa Vodwanska 18 Skopje. Tel. +389 (0)2 3299 038.
e-mail: kiroivanovski@hotmail.com
Klu~ni zborovi
Oralna biohemija.

Plunkovni `lezdi i la~ewe na plunka. 1
Mehanizam na sekrecija na plunkata. 1
Op{ti karakteristiki na salivarni proteini. 1
Vidovi na salivarni proteini i nivni funkcii. 2
Plunka i samo~istewe na oralnata praznina. 1
Plunka i odrùvawe na integritetot na oralnite strukturi. 1
Puferizacija na oralnata sredina. 1
Za{tita na oralnata ligavica i biohemiski karakteristiki na
1
imunoglobulinite.
Sekretoren imunoglobulinski sistem (sIgA). 1
Zna~ewe na plunkata za odrùvaweto na oralnoto zdravje. 1
Biohemiski karakteristiki na gingivalniot fluid. 1
I kolokvium 2
Metabolizam na kalcium i fosfor. 1
Biohemiski karakteristiki na emajlot na zabot. 2
Promeni vo sostavot na hidroksiapatitot. 1
Uloga na elektrolitite vo za~uvuvawe na emajlot na zabot. 1
Biohemiski karakteristiki na dentinot, cementot i zabnata
1
pulpa.
Biohemiski karakteristiki na sintezata na kolagenot. 1
Biohemiski karakteristiki na sozdavaweto na plakot-biofilmot. 1
Proteinskiot matriks na biofilmot. 1
Ekstrakleto~ni polisaharidi vo biofilmot. 1
Metaboli~ki procesi vo biofilmot. 1
Biohemiski procesi na bakteriite vo biofilmot. 1
99
Biofilmot i oralnata homeostaza (karakteristiki na Ca - soli). 1

Metabolizam na fluor. 1
II kolokvium 2
Metodi za kolekcija na nestimulirana plunka. 2
Metodi za kolekcija na stimulirana plunka. 2
Dokaùvawe na deluvaweto na salivarnata amilaza. 2
Metodi za odreduvawe na pH na plunkata. 2
Dokaùvawe na vlijanieto na pH na plunkata vrz aktivnosta
2
na salivarnata amilaza.
Demonstracija na rastvorlivost na sialomucinot. 2
Kolekcija na gingivalen fluid od gingivalniot sulkus so pomo{
2
na filter hartija.
Seminari 6
Organizacija Teoretska nastava 30 ~asa, prakti~na nastava 14 ~asa + seminari (6).

Metodi na u~ewe
- po{iroki poznavawa na fiziolo{kite i biohemiskite procesi vo
oralnata praznina koi se zna~ajni za odrùvaweto na oralnoto zdravje,
- osnovni poznavawa na biohemiskite karakteristiki na oralnite tkiva,
- po{iroki poznavawa na biohemiskite karakteristiki na osnovniot
etiolo{ki faktor na oralnite zaboluvawa (dentalniot plak),
- osnovni poznavawa na biohemiskata osnova na preventivnite merki vo
stomatologijata.

na studentot/~asovi Aktivnosti
minimum maksimum
vkupno 60 100
100
II GODINA
Ako studentot na go poloì prviot kolokvium (prvata proverka na

znaeweto), celata nastavna sodrìna ja polaga vo ispitnata sesija.
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
na studentot/~asovi
Konsultacii 10
Ve`bi 20
Vkupno 90
Ocenuvawe 30
Se vkupno 120
krediti 4
Kontinuirana proverka na znaewto, 2 kolokviuma

I kolokvium- 30 boda II kolokvium- 35 boda
Nakova, Ivanovski, Pe{evska
U~ebni pomagala Osnovi na oralnata fiziologija i biohemija
Ivanovski, Praktikum so teoretski osnovi
Todorovi}, Oralna Biohemija
Makedonski
nastavata
101
ERGONOMIJA
Predmet Ergonomija
Kod 2106
Semestar III (treti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen predmet, Stomatolo{ki, Pretklini~ki
Osvoeni krediti od: Stomatolo{ki materijali i Anatomija i morfologija
Preduslovi
na vilici i zabi.
Izveduva Katedra po dentalna patologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Qupka Matovska
Adresa Vodwanska 17, 1000 Skopje, tel. 3299 000
Klu~ni zborovi Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, Ergonomija,

Vovedni napomeni za Ergonomijata. 1
Definirawe na Ergonomijata vo stomatologijata. 1
Ergonomski koncepti. 1
Ergonomski metodi. 1
Ergonomski kriteriumi vo stomatolo{kata praksa. 1
Anatomski i fiziolo{ki aspekti na korektnata rabotna
2
polo`ba na terapevtot i pacientot.
Dizajn na stomatolo{kiot instrumentarium i lokalni
2
neuromuskularni opteretuvawa.
Ergonomski aspekti na ekipiranosta na rabotniot prostor
2
Evaluacija na rabotata-prakti~na ergonomska metodologija.
Zna~ewe na dizajnot na stati~kite i dinami~kite stomatolo{ki
1
instrumenti, instrumenti niz prizma na ergonomskite merila.
Ergonomija, dizajn, anatomija-korelacija so angaìranite delovi
2
na teloto vo izveduvawe na intervenciite.
102
II GODINA
Ergonomija na rabotnata obleka. 1

Organizacija i dizajn na tretmanskiot raboten prostor, ~ekalna,
1
laboratorija.
Rabotna kondicija i ergonomski merki i mo`nosti. 2
Prv kolokvium
êtvorora~na stomatologija. 2
Higiena i ergonomija. 2
Dizajn na rabotnata sredina. 1
Epidemiologija na nepravilnata rabotna polo`ba i naviki. 2
Kompjuterizacija na stomatolo{kata ordinacija niz prizma
1
na ergonomski mo`nosti.
Multimediite vo ergonomizacija na celokupnata stomatolo{ka
1
dejnost (preventivna, terapiska, postterapiska itn.).
ôve~kite faktori vo dizajniraweto, razvitokot i progresot
1
na stomatolo{kite instrumenti.
Ergonomski kriteriumi vo stomatolo{kata praksa i kontrola
1
na infekcijata.
Ergonomija vo preparacija na kavitetite i mehani~kata kanalna
1
preparacija.
Vtor kolokvium
Organizacija Teoretska nastava 30 ~asa.

Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska) rabota vo grupi, seminarska rabota.
- osnovni poznavawa za ergonomskite metodi vo stomatolo{kata praksa,
- osnovni poznavawa za dizajn na rabotnata sredina,
- po{iroki poznavawa za anatomski i fiziolo{ki aspekti na korektnata
rabotna polo`ba na terapevtot i pacientot,
- temelni poznavawa za dizajn na stomatolo{kiot instrumentarium,
i ergonomski aspekti na ekipiranosta na rabotniot prostor.

minimum maksimum
vkupno 60 100
103
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Optovarenost
Vkupno 60
na studentot/~asovi
Ocenuvawe 15
Se vkupno 75
krediti 2,5
Kontinuirana proverka na znaeweto, interaktivna nastava, seminarski

raboti, 2 kolokviuma: 1. kolokvium 45 boda, 2. kolokvium 40 boda.
U~ebni pomagala Avtorizirani predavawa od prof. d-r Qupka Matovska
Makedonski
nastavata
PATOLO{KA FIZIOLOGIJA
Predmet Patolo{ka fiziologija

Kod 2107
104
II GODINA
Semestar IV (~etvrti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 5
Preduslovi Osvoeni krediti od Fiziologija I, potpis od Fiziologija II.
Univerzitet „Sv.Kiril i Metodij“ vo Skopje, Medicinski fakultet,
Izveduva
Katedra po patolo{ka fiziologija.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Daniela Pop \or~eva
Katedra po patolo{ka fiziologija, Institut za patofiziologija
Adresa i nuklearna medicina, Medicinski fakultet, Skopje, 17 Divizija 50, Skopje,
02 / 3112 831, e-mail: dpopmed@gmail.com
Klu~ni zborovi
patolo{ka fiziologija.
Nastavna sodrìna
Op{ta patofiziologija:
Predmet, metodi i zna~ewe na patofiziologija. Bolest, periodi
na bolesta, terminalni sostojbi, smrt. Op{ta etiologija i pato- 1
geneza.
Patogeni faktori na nadvore{nata sredina: patofiziologija na
1
{okot.
Dejstvo na termi~kiot faktor. 1
Dejstvo na elektri~na struja. Psihi~ki faktor. 1
Hemiski faktor. 1
Dejstvo na zracite, ultrazvukot. Laser. 2
Op{ta reaktivnost i otpornost. 1
Imunitet 3
Naru{uvawa na lokalnata cirkulacija. 2
Hipoksija 1
Groznica 1
Naru{uvawa na energetskiot metabolizam. 1
Naru{uvawa na jaglenohidraten metabolizam. 1
Naru{uvawa na proteinskiot metabolizam. 1
Naru{uvawa na metabolizam na mastite. 1
105
Naru{uvawa na metabolizmot na vodata i elektrolitite. 1

Naru{uvawa na metabolizmot na vitamini. 1
Specijalna patofiziologija:
Naru{uvawa na hematopoezniot sistem. 4
Naru{uvawa na kardiovaskularniot sistem. 3
Naru{uvawa na respiratorniot sistem. 3
Naru{uvawa na urinarniot sistem. 3
Naru{uvawa na gastrointestinalniot sistem. 2
Naru{uvawa na hepatobilijarniot sistem. 1
Naru{uvawa na endokriniot sistem. 5
Naru{uvawa na acidobaznata ramnoteà. 1
Vovedna ve`ba-narkoza, eksperiment. 1
Radiometrija. 1
Hipotermija. 1
Eksperimentalna ve`ba. 1
Klirens na radiotraser od potko`no tkivo. 1
Ko`ni i medikamentozni reakcii. 1
Seminar Bolka.Ishemi~na bolka. 1
Hemostaza. 3
Resorpciono vreme po McClure Aldrich.
1
Hiperosmolarna dehidratacija.
Fiksacija na radiojod vo tiroidata. 1
Hiperventilaciski test. 1
Ventilaciski testovi. 1
Organizacija Teoretska nastava - 45 ~asa, prakti~na nastava - 15 ~asa.

Teoretska nastava (klasi~en i interaktiven tip).
Metodi na u~ewe
Prakti~na nastava (seminarski tip, samostojna rabota i u~ewe).
Izleznost od u~eweto Osnovno poznavawe na predmetot i metodite na patofiziologija

(izu~uvawe na etiologijata i patogenezata na bolesti na eksperimentalni
modeli i so klini~ki metodi).
Po{iroko poznavawe na op{tite mehanizmi na kompenzacija i dekompen-
zacija pri patogenoto dejstvo na faktorite na nadvore{nata sredina.
106
II GODINA
Po{iroko poznavawe na faktorite na op{tata reaktivnost i otpornost

na ~ovekot, nivnata relacija so nadvore{nata sredina i nivnite
naru{uvawa.
Detaqno poznavawe na mehanizmite na metabolnite poremetuvawa.
Detaqno poznavawe na mehanizmite na inicijacija, tekot i ishodot na
naru{uvawa na kardiovaskularniot, respiratorniot, urinarniot gastro-
intestinalniot, hepatobilijarniot i endokriniot sistem.

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
na studentot/~asovi
Konsultacii 10
Ve`bi 15
Vkupno 115
107
Ocenuvawe 35
Se vkupno 150
krediti 5
Dva kolokviumi- po op{ta patofiziolgija i po specijalna

patofiziologija. Zavr{en ispit po prakti~nata nastava.
Karanfilski i sor. Op{ta patolo{ka fiziologija za studenti
po stomatologija, Studentski zbor, 1987 g.
Korubin i sor. Specijalna patolo{ka fiziologija za studenti po
stomatologija, Studentski zbor, 1987 g.
U~ebni pomagala
Praktikum po op{ta i specijalna patofiziologija za studentite po stoma-
tologija, Boro Grafika, 2007 g.
U~ebnik po patolo{ka fiziologija za studentite po stomatologija (vo
podgotvka).
Makedonski
nastavata
FARMAKOLOGIJA
Predmet Farmakologija
Kod 2108
Vkupno ~asovi 75
Krediti 5.5
Vid na predmet Zadolìtelen, biomedicinski predmet
Preduslovi Osvoeni krediti od: Medicinska hemija i biohemija; Fiziologija I
Izveduva Katedra za farmakologija, Medicinski fakultet
Odgovoren nastavnik Prof. d-r P. Milo{evski
108
II GODINA
Katedra za farmakologija, Medicinski fakultet,

Adresa ul. Vodwanska br. 17, Skopje.
e-mail: pharma@on.net.mk.
Klu~ni zborovi
Farmakologija.
Nastavna sodrìna
Poim za lek i otrov, dozi i dozirawe na lekovi:
3
farmakodinamika i farmakokinetika.
Interakcii pome|u lekovite, nesakani dejstva na lekovite,
3
pretklini~ko i klini~ko ispituvawe na lekovi.
Farmakologija na centralen nerven sistem (medijatori na CNS,
op{ta anestezija, nevroleptici, antidepresivi, halucinogeni 3
sretstva, hipnotici, antiepileptici, narkoti~ni analgetici).
Farmakologija na periferen nerven sistem (lokalni
3
anesteti~ni sretstva).
Farmakologija na avtonomen nerven sistem (simpatomimetici,
3
simpatolitici, parasimpatomimetici, parasimpatolitici).
Farmakologija na respiratoren sistem (stimulatori na di{ewe,
oksigenoterapija, antitusivni sretstva, ekspektoranti, 3
antiastmati~ni sretstva).
Farmakologija na kardiovaskuleren sistem (sretstva protiv
koronarna insuficiencija, antilipemi~ni, kardiotonici, 3
antiaritmiski, antihipertenzivi).
Farmakologija na krv i tkiva (koagulantni i antikoagulantni
lekovi, antianemski sretstva, fibrinolitici, antihistaminski 3
sretstva).
Farmakologija na digestiven sistem (zameni za èlude~en sok,
èlude~ni i pankreasni enzimi, antacidi, antiulkusni, 3
laksanti).
Farmakologija na bubrezi (diuretici i uroantiseptici). 3
Vitamini (B1, B6, C, A, D) i hormoni (na hipofiza, tireoidea,
antitireoidni lekovi, parathormon, kalcitonin, kalcium,
3
insulin i oralni antidijabetici, mineralo i glikokortikoidi,
estrogeni, progesteron i androgeni).
Antisepti~ni i dezinfekcioni sretstva; fluor. 3
Hemoterapiski sretstva (sulfonamidi, penicilini,
cefalosporini, antituberkulozni lekovi, tetraciklini, 3
hloramfenikol).
109
Hemoterapiski sretstva (aminoglikozidi, makrolidi, antibi-

otici za lokalna upotreba, upotreba na antibiotici vo stoma-
3
tologija, fungicidi, antivirusni lekovi, citostatici,
imunosupresivni lekovi).
Toksikologija (podelba na otrovi i op{ti principi na nivno
3
dejstvo, truewa so krvni otrovi i te{ki metali).
Podelba na lekovi, farmakopeja, recept, tableti, kapsuli,

pra{oci, ~aevi, ekstrakti, supozitorii, rastvori, emulzii, 30
kapki, masti i pasti, injekcii, klizmi, ispitni recepti (1-80).
Organizacija Teroretska nastava 45 ~asa, prakti~na nastava (ve`bi) 30 ~asa.

Teoretska nastava, interaktivna nastava, prakti~na nastava (ve`bi),
Metodi na u~ewe
seminarski raboti.
- Osnovni poznavawa za farmakodinamikata i farmakokinetikata na
lekovite,
- Po{iroki poznavawa za lokalnite anestetici,
- Osnovni poznavawa za farmakologijata na respiratorniot i
kardiovaskularniot sistem,
- Po{iroko poznavawe za antisepti~nite i dezinfekcionite sretstva.

minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
110
II GODINA
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 45
Konsultacii 5
Ve`bi 30
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 120
Ocenuvawe 45
Se vkupno 165
krediti 5,5
2 kolokviuma, kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na prakti~nata

i teoretskata nastava
U~ebni pomagala Farmakologija, Varagi} i Milo{evi}
Makedonski
nastavata
PRETKLINI~KA MOBILNA PROTETIKA (PARCIJALNA PROTEZA)
Predmet Pretklini~ka mobilna protetika (parcijalna proteza)

Kod 2109
Semestar VI (~etvrti)
Vkupno ~asovi 75
111
Krediti 6
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en stomatolo{ki pretklini~ki predmet.
Osvoeni krediti od: Anatomija i morfologija na vilici i zabi; potpis:
Preduslovi
Pretklini~ka mobilna protetika (totalna proteza).
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Guguv~evski Q.
Adresa
Klu~ni zborovi
Pretklini~ka mobilna protetika (parcijalna proteza).
Nastavna sodrìna
Kratok istoriski pregled na razvojot na parcijalnata protetika

(organizacija, materijali i tehniki i koncepciski osnovi na PP-i 2
i istraùvawa vo problematikata).
Promeni vo stomatognatniot sistem po delumnoto gubewe na

2
prirodnite zabi (ekstra i intraoralni promeni).
Otpe~atoci vo parcijalnata protetika (standardni laìci,
2
anatomski otpe~atoci od dolna i gorna vilica).
Tehnika na izlevawe na anatomskite otpe~atoci, individualni
laìci, otpe~atoci so elastomerna masa vo standardni i 2
individualni laìci.
Karakteristiki na bezzabnite alveolarni grebeni, bezzabni
poliwa, koskeno tkivo, oralna ligavica, reziliencija 2
na ligavicata.
Voved vo dentalnata paralelometrija (ekvator na zabot, vode~ki
ramnini, dentalen paralelometar, principi na rabota so dental- 2
niot paralelometar, analiza na modelite vo paralelometar).
Poim retencija vo parcijalnata protetika, elementi za retencija,
2
op{to za kuki~kite, odnos me|u kuki~kata i retencioniot zab.
Tehni~ka izrabotka na ì~eni kuki~ki, kuki~ki od prva i vtora
grupa, ate~menite kako retencioni elementi na PP-i, vidovi 2
naj~esto koristeni ate~meni.
Prva kolokviumska sedmica. 2
Poim stabilizacija na PP-i. Statika na PP-i. 2
112
II GODINA
Sostavni delovi na skeletiranite parcijalni protezi (SPP). 2

Tehni~ki postapki vo izrabotkata na SPP. 2
Karakteristiki na potpornite tkiva na koi leì PP-a (xvakalni
muskulni sili, xvakalen i parodontalen pritisok, fiziologija na
2
prenos na xvakopritisokot, funkcionalno-mehani~ka ramnoteà
na parodontot, granici na optovaruvawe na parodontot.
Upotreba na ligavi~nata i parodontalnata potpora, xvakalni
opteretuvawa, opteretuvawa pri stiskawe so zabite, principi
2
na raspredeluvawe na opteretuvawata, soodnos me|u potporata
i retencijata.
Vtora kolokviumska sedmica 2
Voved vo pretklinika na parcijalnoto protezirawe. 3
Anatomski otpe~atok od gorna parcijalno bezzabna vilica. 3
Anatomski otpe~atok od dolna parcijalno bezzabna vilica. 3
Izlevawe na anatomskite otpe~atoci i dobivawe na rabotni
3
modeli.
Izrabotki na individualni laìci za parcijalni protezi. 3
Funkcionalen otpe~atok, priprema, izlevawe, dobivawe na
3
definitiven raboten model (demonstrirawe).
Retencija kaj parcijalni protezi (op{to). Tehni~ka izrabotka na
3
ekvatorijalna kuki~ka
Tehni~ka izrabotka na opfatna kuki~ka. 3
Tehni~ka izrabotka na Bonihard kuki~ka. 3
Tehni~ka izrabotka na Xekson kuki~ka. 3
Modelirawe na Nej sistem na kuki~ki so voso~ni profili. 3
Izrabotka na zagrizni {abloni za parcijalni protezi
3
i fiksirawe na zagrizot.
Fiksirawe na modelite vo artikulator. 3
Postava na zabi za parcijalni protezi. 3
Zavr{ni laboratoriski proceduri (kivetirawe, polimerizacija,
3
obrabotka i polirawe) - demonstrirawe.

Teoretska nastava, interaktivna nastava,
Metodi na u~ewe
prakti~na nastava (ve`bi), seminarski raboti.
113
Studentot se osposobuva da gi sovlada tehni~kite proceduri za izrabotka

na parcijalni protezi.
Kreditni bodovi
minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 45
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 135
Ocenuvawe 45
Se vkupno 180
krediti 6
114
II GODINA
2 kolokviuma: minimum 30 boda, maksimum 50 boda.

Zavr{en ispit: minimum 9 boda, maksimum 15 boda.
Osnovno: Pretklinika na parcijalnite protezi, Guguv~evski Q.
U~ebni pomagala Dopolnitelna literatura: Delimi~na proteza, Suvin
Stomatolo{ka protetika-parcijalna proteza, Babi}.
Makedonski
nastavata
PATOLO{KI OSNOVI NA BOLESTITE
Predmet Patolo{ki osnovi na bolestite

Kod 2110
Semestar IV (~etvrt)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 6
Vid na predmet Zadolìtelen; bazi~en medicinski, pretklini~ki
Preduslovi Potpis od Op{ta patologija
Izveduva Katedra po patologija, Medicinski fakultet
Odgovoren nastavnik Prof. d-r L. Spasevska
Katedra po patologija, Medicinski fakultet, Vodwanska 17 Skopje;
Adresa
e-mail:lspasevska@yahoo.com
Klu~ni zborovi
Patolo{ki osnovi na bolestite.
Nastavna sodrìna
Patologija na RES
Patologija na anemiite: podelba.
5
Patologija na belata krvna loza i limfni jazli.
Leukopenija: neutropenija, agranulocitoza.
115
Reaktivna (inflamatorna) proliferacija na belite krvni

kletki i limfnite jazli: leukocitoza, akuten nespecifi£en
limfadenit, hroni~en nespecifi£en limfadenit.
Neoplasti£na proliferacija na belata krvna loza -
etiolo{ki i patogenetski faktori.
Limfoidi neoplazmi: non-Hodgkin i Hodgkin lymphomi.
Mieloidni neoplazmi (akutna mieloi~na leukemija, mielodis-
plasti£en sindrom, hroni~na mieloproliferativna bolest).
Patologija na kardiovaskularen sistem.
Bolesti na arteriskite krvni sadovi.
Ateroskleroza i arterioloskleroza: definicija,
epidemiologija, rizik faktori, etiopatogeneza, morfologija,
komplikacii.
Anevrizmi: definicija, vidovi spored etiologija i forma,
komplikacii i prognoza.
Bolesti na venite: varikozni veni, flebotromboza
i tromboflebit.
Patologija na srceto
Kongestivna (leva i desna ) srceva slabost: op{to za srcevata
slabost: pricipi, kompenzatorni menhanizmi, dekompenzacija, 6
morfologija, efekti na drugi organi.
Ishemi~na srceva bolest (etiologija i patogeneza): angina
pektoris, miokarden infarkt (etiologija i patogeneza,
morfologija, klini~ka prezentacija, docni komplikacii),
hroni~na ishemi~na srceva bolest, nagla srceva smrt.
Bolesti na miokardot
Miokarditisi: definicija i klasifikacija spored Dalas-ovite
kriteriumi: primarni, sekundarni, miokarditi kaj Morbus
rheumaticus.
Endokarditisi : najzna~ajnite vidovi (definicija, morfologija,
komplikacii):
Patologija na respiratoren sistem
Patologija na nosna parznina i paranazalni sinusi: akuten i
hroni~en rinit, alergiski riniti, hroni~ni specifi~ni riniti,
akuten i hroni~en sinuzit, tumorovidni tvorbi i tumori na nosot i
paranazalnite sinusi.
Patologija na larinks: akuten i hroni~en laringit, edem i 5
amiloidoza na larinks, tumori na larinks.
Patologija na beli drobovi
Cirkulatorni i vaskularni promeni vo beli drobovi:
akuten i hroni~en zastoj, belodroben edem, ARDS, pulmonalna
hipertenzija.
116
II GODINA
Opstruktivni belodrobni zaboluvawa: emfizem, akuten i

hroni~en bronhit i bronhiolit, bronhijalna astma, bronhiektazii.
Vospalenija na beli drobovi: bronhopneumonija, lobarna pneu-
monija, belodroben apsces, intersticijalni pneumonii.
Restriktivni belodrobni zaboluvawa:
Tumori na beli drobovi: primarni tumori, sekundarni (metas-
tatski) tumori.
Patologija na plevra: nasobirawe na vozduh i te~nosti,
vospalenija.
Usna {uplina
Kongenitalni malformacii
Vospalenija na sluzokoàta na usnata {uplina: nespecifi~ni
vospalenija: bakteriski i virusni specifi~ni i specijalni
formi na vospalenija,
Periapikalna bolest,
Promeni na usnata sluznica kaj sistemskite bolesti,
Pseudotumorski lezii i benigni tumori na sluzokoàta:
papilloma, myoblastoma, fibroma, haemangioma, epulis,
Prekancerozni lezii na sluzokoàta: leukoplakija
i eritroplakija,
Maligni tumori na sluzokoàta: carcinoma planocellulare, ade-
5
nocarcinoma, melanoma malignum, sarcomi,
Odontogeni cisti i cisti na vilicite: radikularna,
folikularna i cista dentigeroza; fisuralni cisti,
Odontogeni tumori: dentinom, cementom, fibrom, ameloblastom,
Plunkovni `lezdi: vospalenija, avtoimuni zaboluvawa, cisti,
sijalolitijaza,
Tumori na plunkovnite `lezdi
benigni: monomorfen i pleomorfen adenom, Warthinov tumor
maligni: carcinoma mucoepidermoide, cylindroma, carcinoma
acinocellulare, karcinomi nastanati vo tumor mixtus,
adenocarcinoma, carcinoma anaplasticum.
Hranoprovodnik
Bolesti na hranoprovodnikot:
Lezii povrzani so motorni disfunkcii, vospalenija tumori;
@eludnik
Vospalenija: akuten i hroni~en gastritis, 3
Ulkusna bolest: pepti~en ulkus i akutni ulceracii
na èludnik,
Tumori: benigni (neneoplasti~ni i neoplasti~ni polipi)
i maligni (adenocarcinoma, lymphoma).
117
Tenko i debelo crevo

Vospalenija- infektivni enterokolitisi,
Idiopatska inflamatorna crevna bolest: Morbus Crohn

i collitis ulcerativa,
Mehani~ki i vaskularni crevni bolesti: ishemi~na crevna
bolest, intestinalna opstrukcija,
Tumori na tenkoto crevo: carcinoid, lymphom, stromal cell tumors,
Tumori na debeloto crevo i rektum: polipi i adenokarcinomi.
Patologija na hepatobilijarniot sistem i pankreas:

Virusni hepatitisi,
Cirozi,
Tumori na crn drob, 3

òl~no kese: vospalenie, kalkuloza, tumori,
Pankreas: akutna hemoragi~na nekroza,
Tumori na egzokrin i endokrin pankreas.
kolokvium 4
Patologija na urinaren sistem:
Glomerulopatii: definicija, klini~ki sindromi, patogeneza
na glomerularnoto o{tetuvawe, mehanizmi na progresija
na glomerularnite bolesti, 2
Opstruktivna uropatija i urolitijaza,
Tumori na bubregot: benigni i maligni

Mo~en meur: vospalenija, kalkuloza, tumori.
Patologija na hipofiza. Tireoidea:

Tireotoksikoza,
Hipotireoidizam,
Struma: difuzna netoksi~na, nodozna, 3

Tumori: adenomi i maligni tumori - karcinomi,
(papilaren, folikularen, medularen anaplasti~en).
Hipo i hiperparatireoidizam
Mastopati~na bolest na gradata,

Tumori na gradata,
Benigni tumori (fibroadenom, gigantski fibroadenom,
filodes tumor, intraduktalen papilom), 2
Maligni tumori:
Karcinom (incidencija, etiologija, lokalizacija, vidovi,

patoanatomski promeni, metastazirawe).
118
II GODINA
Mozo~en edem, poka~en intrakranijalen pritisok

i hernijacija
Cerebrovaskularni zaboluvawa
Intrakranijalni krvavewa
Intracerebralni,
Subarahnoidalni,
Infarkt,
traumatski.
Infekcii 4
Akuten meningoencefalitis : bakteriski, virusen, mozo~ni
abscesi,
Encefalitisi.
Tumori
Gliomi (Astrocytoma Oligodendroglioma Ependimoma,
Meduloblastoma),
Meningeomi,
Tumori na periferni nervi.
Patologija na testis i epididimis

Tumori na testis i epididimis ( epidemiologija,
klasifikacija, i klini~ko zna~ewe).
Patologija na prostata 2
Nodularna hiperplazija (epidemiologija, etiologija,
patogeneza, morfologija i klini~ki implikacii),
Tumori: prostati~en karinom (epidemiologija, etiologija,
faktori na rizik, klasifikacija i klini~ki implikacii).
Patologija na grloto na matkata
Tumori,
Benigni: endocervikalen polip,
Premaligni i maligni: cervikalna intraepitelna neoplazma

i invaziven karcinom (epidemiologija, etiologija, rizik
faktori, patogeneza, morfologija i klasifikacija na
prekursornite lezii i karcinomot i klini~ki implikacii).
Patologija na teloto na matkata 3
Hormon-inducirani promeni,
Tumori na endometriumot i maznata muskulatura.
Patologija na ovarium
Tumori,
Primarni (epidemiologija, klasifikacija, i klini~ko

zna~ewe),
Sekundarni (metastatski).
119
Patologija na koà
Definicija na terminite
Makroskopski termini: makula, papula, nodul, plaka, vezikula,
bula, meur, pustula, urtika, skvama lihenifikacija,
ekskorijacija, oniholiza.
Mikroskopski termini: hiperkeratoza, parakeratoza, akantoza,
dizkeratoza, akantoliza, papilomatoza, lentiginozen,
spongioza, egzocitoza, erozija, ulceracija, vakuolizacija.
Poremetuvawa na pigmentacijata i melanociti
Poremetuvawa na pigmentacija: vitiligo, pigmentni lezii:
efelidi, melazma i lentigo. 4
Tumori od melanocitno poteklo: pigmenten nevus, displasti~ni
nevusi i maligni melanom.
Tumori na koà
Epitelni (epidermalni) tumori,
Dermalni tumori.
Bulozni dermatozi
Inflamatorni bulozni bolesti: pemfigus, bulozen pemfigoid,
herpetiformen dermatit.
Vospalitelni dermatozi
Vospalenija: osteomielitis
Tumori na koski i tumorovidni lezii
Tumori koi sozdavaat koska: osteoma, osteoid osteoma,
osteoblastoma, osteosarcoma,
Tumori koi sozdavaat rskavica: osteochondroma, 4
chondroblastoma, chondromixoid fibroma, chondrosarcoma,
Tumori na fibrozno tkivo: fibrozna displazija, fibrosarcoma,
malignant fibrous histiocytoma,
Ewing sarcoma, giant cell tumor, metastatski tumori.
Tumori koi poteknuvaat od:

Muskulnoto tkivo,
2
Masnoto tkivo,
Drugi tumori.
kolokvium 3
Prakti~na nastava (35 preparati) ~as.
Patologija na kardiovaskularen sistem

Thrombosis arteriae atherosclerotica, Infarctus myocardii, Endocarditis 1
bacterialis
120
II GODINA
Patologija na respiratoren sistem

Sinusitis chronica, Pneumonia lobaris, Carcinoma planocellulare 1
pulmonum.
Patologija na usnata {uplina
Gingivitis chr., Syaloadenitis chr., Cystis radicularis, Epulis 1
gigantocellulare,
Papilloma linquae, Tumor mixtus glanullae salivaris, Adenoid cystic
1
carcinoma.
Patologija na digestivniot sistem
Ulcus chronicum pepticum ventriculi, Cholecystitis chronica, Cirrhosis 1
hepatis.
Patologija na urinaren sistem
Pyelonephritis suppurativa ac., Carcinoma transitiocellulare vesicae 1
urinariae, Hyperplasio simplex endometrii, BPH.
kolokvium 2
Patologija na grada i RES
Mastopathia fibrosa cystica, Carcinoma mammae, Limphadenitis chr. 1
Reactiva, Hodgking Limphoma.
Patologija na endokrin sistem
1
Struma colloides, Carcinoma papillare glandulae thyreoideae.
Patologija na centralen nerven sistem
1
Meningeoma, Glioblastoma, Schwannoma.
Patologija na koà
Carcinoma planocellilare labii oris inferioris, Carcinoma baseocellulare 1
cutis, Melanoma malignum.
Patologija na lokomotoren sistem
1
Osteochondroma, Osteosarcoma, Rabdomyosercoma.
kolokvium 2

Teoretska nastava, interaktivna nastava, prakti~na nastava (ve`bi),
Metodi na u~ewe
seminarski raboti.
- osnovni poznavawa za patologija na kardiovaskularen sistem,
- osnovni poznavawa na patologija na RES,
- po{iroki poznavawa na patologija na digestivniot sistem,
Izleznost od u~eweto - osnovni poznavawa na patologija na respiratoren sistem,
- osnovni poznavawa na patologija na hepatobilijaren-pankreati~en sistem,
- osnovni poznavawa na patologija na urinarniot sistem,
- osnovni poznavawa na patologija na endokrin sistem,
- osnovni poznavawa na patologija na koà.
121
Kreditni bodovi
minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 60
Konsultacii 5
Ve`bi 15
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 135
Ocenuvawe 45
Se vkupno 180
krediti 6
122
II GODINA
Kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na teoretskata i prakti~nata

nastava, 2 kolokviuma; zavr{en ispit: Teoretski: usna {uplina, RES,
Gorni di{ni pati{ta, Periferen nerven sistem, Koà, Lokomotoren
sistem. Prakti~en: 5 preparati (2 op{ta +3 specijalna)
1. Avtorizirani predavawa po Patologija 1. Katedra po patologija,
Medicinski fakultet, 2008 god.
2. Kumar V, Cotran RS, Robbins SL. Robbins basic pathology. 7th ed. W.B.
U~ebni pomagala
Sounders Company, Philadelphia, 2003 god.
3. Kumar V, Kotran RS, Robins SL. Osnovi patologije. 5 izdawe. [kolska
kwiga, Zagreb, 1994 god.
Makedonski
nastavata
EPIDEMILOGIJA
Predmet Epidemilogija
Kod 2111
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen; medicinski
Potpis od Mikrobiologija so imunologija, osvoeni krediti
Preduslovi
od Biostatitistika
Izveduva Katedra za epidemiologija i biostatistika so medicinska informatika
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Nikola Orov~anec
Katedra za epidemiologija i biostatistika so medicinska informatika,
Adresa
e-mail: nikola_orovcanec@hotmail.com
Klu~ni zborovi
Epidemiologija.
123
Nastavna sodrìna
Epidemiolo{ki metodi. 1
Pokazateli na zaboluvawata. 1
Epidemiski proces. 1
Epidemiolo{ki modeli. Ekolo{ki trijas. 1
Nastanuvawe na infekcijata i zaraznite bolesti. 1
Prevencija na bolestite i naru{uvawe na zdravjeto. 1
Intrahospitalni infekcii. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na crevni zarazni bolesti. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na respiratorni zarazni
1
bolesti.
Epidemiolo{ki karakteristiki na transmisivni zarazni
1
bolesti.
Epidemiolo{ki karakteristiki na zoonozi. 1
Virusni hepatiti. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na bolesti koi se prenesuvaat
1
po seksualen i drugi pati{ta.
Epidemiolo{ki karakteristiki na nezarazni zaboluvawa i
1
o{tetuvawe na zdravjeto.
Epidemiolo{ki karakteristiki na bolestite na ustata,
1
vilicite i zabite.
Prakti~na nastava
Deskriptiven epidemiolo{ki metod. 1
Anamnesti~ki ispituvawa / odreduvawe na OR. 1
Kohortni ispituvawa / odreduvawe na RR. 1
Eksperimentalen epidemiolo{ki metod / procenka na efikasnost
1
na lekovi primeneti vo stomatologijata.
Skrining 1
Prevencija pri profesionalna ekspozicija. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na crevni zarazni zaboluvawa. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na respiratorni zarazni
1
zaboluvawa.
Epidemiolo{ki karakteristiki na transmisivni zarazni
1
zaboluvawa.
124
II GODINA
Epidemiolo{ki karakteristiki na zoonozi. 1

Virusni hepatiti. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na bolesti koi se prenesuvaat
1
po seksualen pat.
Epidemiolo{ki karakteristiki na maligni zaboluvawa. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na zaben karies. 1
Epidemiolo{ki karakteristiki na parodontopatija. 1

Organizacija
Nastavata se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Interaktivna nastava(teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi), i drugi
Metodi na u~ewe
- Osnovni poznavawa od epidemiologijata i preventivnata medicina.

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
125
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
Optovarenost
na studentot/~asovi
Vkupno 50
Ocenuvawe 25
Se vkupno 75
krediti 2,5
Kontinuirana proverka na znaewto, 1

kolokvium: I kolokvium-50 boda , zavr{en ispit 15, ostanatite 35 boda
studentot gi steknuva preku kontinuirana aktivnost na teoretskata
i prakti~nata nastava.
D.D, N.O, K.V, B.T, V.V.S, R.I, B.Z.I, M.Z, I.P, Op{ta epidemiologija, Skopje,
2007 g.
U~ebni pomagala
D.D, N.O, K.V, B.T, V.V.S, R.I, B.Z.I, M.Z, I.P, Specijalna epidemiologija,
Skopje, 2009 g.
Makedonski
nastavata
ORALNA HIGIENA
Predmet Oralna higiena

Kod 2112
Vkupno ~asovi 45
Krediti 3
126
II GODINA

Osvoeni krediti od Anatomija i morfologija na vilici i zabi.
Preduslovi
Potpis od Oralna biohemija.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r M. Popovska, doc. d-r M. Pandilova
Katedra po bolesti na ustata i parodontot, Stomatolo{ki fakultet, Vod-
wanska 17, Skopje
Adresa
Tel. +389 2 3299 038 e-mail: popovskam2002@yahoo.com;
majapan@freemail.com
Klu~ni zborovi
Oralna higiena.

Voved vo predmetot i postapka za zgriùvawe na pacientot. 1
Anamnesti~ki podatoci povrzani so oralnata higiena i detekcija
1
na dentalniot plak.
Indeksi na dentalen plak. 1
Indeksi na zaben kamen. 1
Plak kontrola. 1
Odrùvawe na oralnata higiena vo doma{ni uslovi. 1
Tehniki na ~etkawe na zabite. 1
Grià za interdentalnite prostori. 1
Farmakolo{ki preparati vo odrùvaweto na oralnata higiena. 1
Ambulantsko otstranuvawe na dentalniot plak. 1
Pigmentacii na zabite i nivno otstranuvawe. 1
Odrùvawe na oralna higiena kaj ortodontski, protetski i paci-
1
enti so implanti.
Odrùvawe na oralna higiena kaj pacienti so posebni potrebi. 1
Motivacija, remotivacija na pacientite, evaluacija i odrùvawe
1
na postignatite rezultati.
kolokvium 1
Voved, postapka za zgriùvawe na pacientite. 2
Anamneza, detekcija na dentalen plak. 2
Indeksi na dentalen plak. 2
127
Indeksi na zaben kamen 2

Plak kontrola 2
Odrùvawe na oralna higiena vo doma{ni uslovi 2
Grià za interdentalnite prostori 2
Tehniki na ~etkawe na zabite 2
Farmakolo{ki preparati vo oralnata higiena 2
Ambulantsko otstranuvawe na dentalniot plak 2
Pigmentacii na zabite i nivno otstranuvawe 2
Odrùvawe na oralna higiena kaj ortodontski, protetski i paci-
2
enti so implanti
Odrùvawe na oralna higiena kaj pacienti so posebni potrebi 2
Proverka na steknatite ve{tini 2
kolokvium 2

Metodi na u~ewe
- Po{iroki poznavawa za zna~eweto na oralnata higiena za oralnoto i
op{toto zdravje.
Klu~ni ve{tini:
Izleznost od u~eweto - osposoben za identifikacija na plakot,
- osposoben za obuka na pacientot za odrùvawe na oralna higiena,
- osposoben za obuka na pacientot so protetski i ortodontski pomagala
za odrùvawe na oralna higiena,
- osposoben za motivacija na pacientot i komunikacija so nego.

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
128
II GODINA
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Optovarenost
Predavawa 15
na studentot/~asovi
Konsultacii 5
Ve`bi 30
Vkupno 75
Ocenuvawe 15
Se vkupno 90
krediti 3
Kontinuirana proverka na znaewto, 1 test + proverka na steknatite

znaewa i ve{tini od prakti~nata nastava na poslednata ve`ba
Proverka na znaeweto - test 50,
- proverka na studentite vo tekot na teoretskata i prakti~nata nastava
+ proverka na poslednata ve`ba 50.
Minovska, Pandilova, Ivanovski: Oralna higiena
U~ebni pomagala
Ivanovski, Pandilova: Oralno zdravje
Makedonski
nastavata
129
PSIHIJATRIJA
Predmet Psihijatrija
Kod 2113
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki medicinski
Preduslovi Osvoeni krediti: Medicinska etika i psihologija. Fiziologija I
Izveduva Katedra za Psihijatrija, Medicinski fakultet
Odgovoren nastavnik Prof. d-r V. Pejovska - Gerazova
Adresa Medicinski fakultet, Vodwanska 17; prof.pejoska_gerazova@yahoo.com
Klu~ni zborovi
Psihijatrija.
Nastavna sodrìna
Teoretska nastava: ~as.
Op{ta psihopatologija(rastrojstva na percepcii, vnimanie,
2
pomnewe, mislewe, emocii, volja , svest i intelegencija).
Specijalna psihopatologija (rastrojstva vo adolescentniot i
adultniot period, psihoorganski sindrom, mentalni rastrojstva 5
i rastrojstva od psihoaktivni supstancii).
[izofrenija, {izopatni i naludni~avi rastrojstva. 3
Rastrojstva na raspoloènieto, navrotski povrzan stres
i somatoformni rastrojstva, bihevioralni sindromi 2
so fiziolo{ki naru{uvawa.
Urgentni sostojbi vo psihijatrijata, mentalno zdrava li~nost. 2
klokvium 1

Psihijatriski pregled, li~na i semejna anamneza, klini~ka slika
i terapija na rastrojstva kaj pacienti vo adolescentniot period 15
i adultniot period.
130
II GODINA
Teoretska nastava so 15 ~asa i prakti~na nastava so 15 ~asa, seminarski

Organizacija
temi (konsultacii okolu seminarskite temi).
Metodi na u~ewe Teoretska nastava, rabota vo grupi za prakti~nite ve`bi.
Osnovni poznavawa od pshopatologijata, zna~ajni za stomatolo{kata
praksa.
minimum maksimum
1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
Optovarenost
na studentot/~asovi Podgotovka za ve`bi 5
Vkupno 45
Ocenuvawe 15
Se vkupno 60
krediti 2
131
1 kolokvium i kontinuirano ocenuvawe na aktivnosta na studentite na

teoretskata i prakti~nata nastava.
Psihijatrija 1 i 2 od G. âdlovski i V. Micev; Psihijatrija za stomatolozi
U~ebni pomagala
G. âdlovski.
Makedonski
nastavata

132
III GODINA
III GODINA
PRETKLINI~KA FIKSNA PROTETIKA I
Predmet Pretklini~ka fiksna protetika I

Kod 3101
Studiska godina III (treta)
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki, pretklini~ki predmet.
Osvoeni krediti od: Anatomija i morfologija na vilici i zabi i od
Preduslovi Stomatolo{ki materijali. Potpis od: Pretklini~ka mobilna protetika
(totalna proteza), Pretklini~ka mobilna protetika (parcijalna proteza).
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Jagoda Bajevska
Adresa
Vodwanska 18, Skopje, tel.: 3299 012.
Klu~ni zborovi
Pretklini~ka fiksna protetika.

Ve{ta~ki koronki, vidovi i podelba na koronkite,
1
uslovi {to treba da gi ispolnat.
Informacija za preparacija na zabite za ve{ta~ki koronki,
1
granica na preparacija, vidovi na otpe~atoci.
133
Dobivawe na raboten model so podvi`ni trup~iwa, i toa:

so neevi metalni kol~iwa i drugi razni metodi, dobivawe na 1
podvi`ni trup~iwa bez kol~iwa so separirawe (model trej).
- dobivawe na podvi`ni trup~iwa so korensko prodolènie
i metalno kol~e bez separirawe, 1
- dobivawe na podvi`no trup~e so galvanizacija.
Izrabotka na ednodelnoleana koronka so i bez me|uprostor,
1
metodi za izrabotka na ko{ulka.
Modelirawe na aksijalni povr{ini, na okluzalna povr{ina,
1
vloùvawe, leewe.
Ednodelno leana fasetirana koronka, fasetirana so kompoziti. 1
Namenski ili atipi~ni koronki, galvanotehni~ka izrabotka
1
na metalen skelet za koronka, sinteruvani koronki.
Nemetalni koronki, nemetalni koronki so kompozitni masi;
1
porcelanska Xeket koronka.
Vita in Ceram. Ivoklar porcelanski sistem, Dikor keramika. 1
Dvojni teleskopski koronki. 1
Modifikacii na teleskopskite koronki, otvorena
1
teleskopska koronka, konusni koronki po Kerber.
Polni koronki, Ri~mond koronki, izrabotka na nadgradbi,
ri~mond osnova so postavuvawe na razni ate~meni, 2
indirektna izrabotka na za{titni koronki.
kolokvium 1

Zapoznavawe so instrumentariumot i aparatite za
izrabotka na fiksni konstrukcii. Preparacija na zabi
na fantom. Modelirawe na koronki na fantom, 45
vloùvawe vo masa za vloùvawe, leewe, obrabotka
i fasetirawe. Izrabotka na nemetalna koronka.
Teortska nastava 15, prakti~na nastava 45,

Organizacija
teortskata nastava se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Interaktivna nastava (teoretska nastava).

Metodi na u~ewe
Rabota vo mali grupi (ve`bi) i drugi oblici predvideni po EKTS.
- da go podgotvi studentot da gi poznava osnovnite principi

na izrabotka na ve{ta~kite koronki od tehni~ki aspekt.
134
III GODINA
Ocenka na aktivnosta na
Kreditni bodovi
studentot Aktivnosti
minimum maksimum
1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
Optovarenost
na studentot / ~asovi
Vkupno 100
Ocenuvawe 35
Se vkupno 135
Krediti 4,5

i prakti~nata nastava, 1 kolokvium.
135
Mir~ev E. Pretklinika na fiksnata stomatolo{ka protetika, Studentski

zbor 1996 god, Skopje
Mir~ev E. Stomatolo{ka tehnologija, nemetali, metali i materijali za
U~ebni pomagala
polnewe kaviteti, 2 izdanie, Prosvetno delo 1993 god., Skopje
Trifunovi} D. I sor. Stomatolo{ka protetika-pretklinika, Belgrad 2000
god.
Makedonski
nastavata
INTERNA MEDICINA
Predmet Interna medicina

Kod 3102
Studiska godina III (treta)
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 90
Krediti 7
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki medicinski
Preduslovi Osvoeni krediti od Fiziologija I i II, Patofiziologija i Farmakologija.
Izveduva Katedra za interna medicina, Medicinski fakultet.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r K. âkalarovski
Katedra za interna medicina, Medicinski fakultet
Adresa
Adresa: Vodwanska 17.
Klu~ni zborovi
Interna medicina.
Nastavna sodrìna
Reumatoiden artritis. 1
Sistemski lupus eritematozus. 1
Sjogrenov sindrom. 1
Sistemska skleroza. 1
136
III GODINA
GIHT 1
Osteoporoza. 1
Anemija poradi nedostig na èlezo. 1
Megaloblastna anemija (perniciozna), anemija kaj hroni~ni
1
zaboluvawa.
Hemoliti~ki anemii (avtoimuni). 1
Aplasti~na anemija. 1
Akutni i hroni~ni mijeloi~ni leukozi. 1
Akutni i hroni~ni limfocitni leukozi. 1
Morbus Hodgkin i non Hodgkin. 1
Vaskularno usloveni hemoragi~ni sindromi. Trombocitopenii. 1
Koagulacioni naru{uvawa na krvta. 1
Pristap kon bolen so bubre`no zaboluvawe, aspekt od
1
stomatologija.
Akutna bubre`na insuficiencija. 1
Hroni~na bubre`na insuficiencija. 1
Bubre`na transplantacija - promeni vo usta od ciklosporini. 1
Nefrotski sindrom. 1
Akuten i rapidno progresiven glomerulonefritis. 1
Renovaskularna hipertenzija. Dijabeti~na nefropatija. 1
Infekcii na urinarniot sistem. Hroni~en pielonefritis. 1
Nefrolitijaza. 1
Simptomi pri kardiovaskularni zaboluvawa. 1
Kardiolo{ki problemi vo stomatologijata. 1
Akutna i hroni~na srceva slabost. 1
Kongenitalni srcevi mani. 1
Revmatska treska. 1
Miokarditis. Perikarditis. Infektiven endokarditis. 1
Srcevi tahiaritmii. 1
Bradiaritmii i srcevi blokovi. 1
Arterioskleroza. 1
Koronarna arteriska bolest (epidemiologija, rizik faktori). 1
137
Akuten koronaren simptom i angina pektoris. 1

Akuten infarkt na miokardot. 1
Simptomi na respiratorniot sistem. 1
Virusni infekcii na gornite respiratorni pati{ta, SARS. 1
Sinuzitis. 1
Alergi~ni zaboluvawa. Alergiski rinitis. 1
Astma. 1
Akuten bronhitis i bronhiolitis. 1
Hroni~en bronhitis. 1
Pneumonija. 1
Hroni~na opstruktivna bolest. 1
Zaboluvawa na plevrata. 1
Tuberkuloza na beli drobovi. 1
Refluksen ezofagitis. 1
Gastritis akuten i hroni~en. 1
îr na èludnik i dvanaestopala~no crevo. 1
Sindrom na malapsorpcija. 1
Morbus Crohn 1
Naj~esti sindromi prisutni kaj zaboluvawata na debeloto crevo. 1
Akuten i hroni~en pankreatitis. 1
Crnodrobna ciroza i nejzinite komplikacii. 1
Hipofizni tumori, akromegalija i gigantizam. 1
Hipotirozi, Struma, Thireoditis Hashimoto. 1
Syndroma Cushing. 1
Diabetes mellitus. 1
Urgentni sostojbi vo internata medicina. Simptomi i znaci kaj
1
akutnite intoksikacii.
Objektiven pregled, primena na fizikalni metodi, pomo{ni

2
metodi za dijagnoza i diferencijalna dijagnoza.
Pregled na graden ko{-inspekcija, palpacija, perkusija,
auskultacija, ekspektoracija, fizikalno ispituvawe 2
na respiratorniot sistem.
138
III GODINA
Fizi~ki pregled na srceto: inspekcija, palpacija, perkusija,

2
auskultacija na srcevi tonovi i {umovi.
Neinvazivna i invazivna dijagnostika na zaboluvawata
2
na srceto i krvnite sadovi.
Osnovi na EKG, fonokardiografija, ehokardiografija. 2
Anamneza i pregled na bolen so zaboluvawe na digestivniot
2
trakt.
Inspekcija, palpacija, perkusija, auskultacija na abdomen. 2
kolokvium 2
Instrumentalen pregled na digestivniot sistem. 2
Principi i metodi na pregled na lokomotorniot aparat. 2
Op{ta nefrolo{ka propedevtika. 2
Etiolo{ka, morfolo{ka i funkcionalna procena na bubrezite. 2
Hematolo{ka anamneza kaj pacienti vo stomatolo{ka
2
ordinacija, pregled na hematopoeti~ni organi.
Principi i na~in na parenteralna terapija i urgentno
2
zgriùvawe na bolen, davawe na venozna i muskulna inekcija.
kolokvium 2
Interaktivna nastava(teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi),

Metodi na u~ewe
i drugi oblici predvideni so zaedni~kite kriteriumi na EKTS.
- osnovni poznavawa na internisti~kite zaboluvawa zna~ajni za
stomatologijata,
- po{iroki poznavawa na implikaciite na internisti~kite zaboluvawa
vrz stomatognatiot sistem,
- po{iroki poznavawa za mo`nite komplikacii kaj internisti~kite
bolni pri stomatolo{kite intervencii.
Ocenka na aktivnosta na Kreditni bodovi

minimum maksimum
139

Zavr{en ispit (prakti~en) 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 60
Konsultacii 10
Ve`bi 30
Optovarenost na studentot
/ ~asovi
Vkupno 160
Ocenuvawe 50
Se vkupno 210
Krediti 7
Kontinuirana proverka na znaewto, 2 kolokviuma.

Zavr{en (prakti~en) ispit.
U~ebnik Interna medicina od grupa avtori na katedrata za

U~ebni pomagala
Interna medicina.

Makedonski
nastavata
140
III GODINA
PRETKLINI~KA FIKSNA PROTETIKA II
Predmet Pretklini~ka fiksna protetika II

Kod 3109
Studiska programa III (treta)
Semestar VI ({esti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki pretklini~ki.
Preduslovi Potpis od Pretklini~ka fiksna I
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Elena Petkova
Adresa
Vodwanska 18, Skopje, tel.: 3299 012.
Klu~ni zborovi
Pretklini~ka fiksna protetika I.
Nastavna sodrìna
Op{ti karakteristiki na mostovite, definicija, uslovi za
1
izrabotka, podelba, delovi na most.
Modelirawe i izrabotka na dentalni mostovi vo zavisnost od
lokalizacijata, higienskite, estetskite i fonetskite uslovi.
1
Modelirewe i izrabotka na dentalni mostovi so voso~na folija
i so gotovi polufabrikati. Goren frontalen most.
Goren bo~en most, dolen bo~en i dolen frontalen most. 1
Modelirawe na krilen i ekstenzionen most. Alternativni
1
mostovi.
Modelirawe na celosno fasetiran most. 1
Modelirawe i izrabotka na cirkularni mostovi. 1
Obrabotka i polirawe na mostovnite konstrukcii. 1
Metodi za fasetirawe na mostovnite konstrukcii. 1
Metalkerami~ki mostovni konstrukcii, karakteristiki
1
vo modelacijata.
141
Izrabotka na metalkerami~ki mostovi, goren frontalen most,

1
goren bo~en most, dolen frontalen most i dolen bo~en most.
Vloùvawe i obrabotka na metalkerami~kite mostovi,
1
kondicionirawe.
Fasetirawe na mostovite so keramika, izbirawe na boja,
nanesuvawe na keramikata i pe~ewe. Pe~ki za pe~ewe 1
na keramikata, korekciono pe~ewe i zavr{no glazurno pe~ewe.
Modelirawe na zabite po gnatolo{ki principi so navoso~uvawe. 1
Zavr{no predavawe so kratka rekapitulacija i upatstva
1
za priprema i prijavuvawe na zavr{niot test-kolokvium.
Kolokvium 1
Izrabotka modelirawe na mostovi (gorni frontalen, gorni

bo~en i dolni frontalen i dolni bo~en most). Priprema
za vloùvawe, vloùvawe leewe, obrabotka gruba / fina 45
i polirawe (demonstracija). Fasetirawe na most,
polimerizacija, obrabotka i polirawe (demonstracija).
Teortska nastava 15, prakti~na nastava 45.

Organizacija
Teoretskata nastava se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Interaktivna nastava (teoretska nastava)
Metodi na u~ewe
- da go podgotvi studentot da gi poznava osnovnite principi na izrabotka
Izleznost od u~eweto na mostovnite konstrukcii od tehni~ki aspekt i da implementira
odredeni metodologii vo sekojdnevnata stomatolo{ka praksa.

minimum maksimum
1 kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
142
III GODINA
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 100
Ocenuvawe 35
Se vkupno 135
Krediti 4,5

i prakti~nata nastava, 1 kolokvium, zavr{en prakti~en ispit.
Mir~ev E. Pretklinika na fiksnata stomatolo{ka protetika, Studentski
zbor 1996 god., Skopje.
U~ebni pomagala
polnewe kaviteti, 2 izdanie, Prosvetno delo 1993 god., Skopje.
Trifunovik D. I sor. Stomatolo{ka protetika-pretklinika, Belgrad 2000
god.
Makedonski
nastavata
143
PRETKLINI~KA KARIOLOGIJA
Predmet Pretklini~ka kariologija

Kod 3106
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 5,5
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki, pretklini~ki
Osvoeni krediti: Stomatolo{ki materijali, Ergonomija,
Preduslovi
Anatomija i morfologija na vilici i zabi, Oralna biohemija
Izveduva Katedra za dentalna patologija
Adresa Vodwanska 17,1000 Skopje, tel.
Klu~ni zborovi
pretklini~ka kariologija.
Voved vo predmetot, zabna nomenklatura, sistemi
1
za obeleùvawe na zabite.
Specijalna anatomija i morfologija na zabite i okoluzabnite
strukturi od aspekt na predmetot, interdentalen prostor 1
i dopirna to~ka.
Histologija, hemiski sostav, fiziologija na tvrdite zabni
suspstanci. Klini~ki karakteristiki i zna~ewe na kariesot, 2
epidemiologija, sovremeni sva}awa za kariozniot proces.
Zaben karies. Klasifikacija na zabniot karies spored:
lokalizacija, tek, na~in na {irewe, soodnos so pulpata,
2
klasifikacija na kavitetite spored Black, klasifikacija
spored Mount.
Klini~ka slika na zabniot karies (subjektiven, objektiven naod,
dijagnosti~ki metodi). Morfologija i patohistologija 2
na kariozniot proces vo emajl, dentin, cement.
Terapija na kariozniot proces: principi za preparacija,
instrumenti (ra~ni i ma{inski) za obrabotka na kavitetite, 2
otstapki pri preparacijata, sovremeni terapiski stavovi.
144
III GODINA
Dentinska rana i za{titni postapki. 2

Sekundaren i recidivira~ki karies.
2
Preparacija na kaviteti od I, V klasa.
Prv kolokvium
Preparacija na kaviteti od II, MOD klasa.
Preparacija na kaviteti od III, IV klasa.
Principi za preparacija na kaviteti za adhezivna tehnika
Nekonvencionalna preparacija na kaviteti-atraumatski
2
restavrativen tretman, minimalno-invazivna preparacija,
Sonicsys tehnika, laser preparacija i dr.
Separacija na zabite, potisnuvawe na interdentalna papila 2
Toaleta na kavitetite, sretstva i zna~ewe za definitivnata
2
opturacija na kavitetite.
Za{titni podlogi (na~in na priprema, postavuvawe i nivni
2
alternativi). Restorativni materijali.
Materijali za privremena opturacija na kaviteti (vidovi,
sostav, osobini, tehnika na podgotvuvawe, aplikacija).
2
Materijali za definitivna opturacija na kaviteti (vidovi,
sostav, osobini, tehnika na podgotvuvawe, aplikacija)-amalgami.
Vidovi matrici.
2
Kompoziti, glas-jonomerni cementi, lajneri, kompomeri i dr.
Preparacija na kaviteti za leani polnewa: inlei, onlei, pinlei.
Preparacija na kaviteti za porcelanski inlej, kompjuterska 2
izrabotka na inlej (Cerec ).
Interaktivna rekapitulacija na materijalot. 2
Vtor kolokvium
Rabota na akrilatni modeli:
Opis i demonstracija na rabotnoto mesto i instrumentariumot
3
za preparacija.
Principi za preparacija i preparacija na I, V klasa. 3
Preparacija na II, MOD klasa. 3
Preparacija na III, IV klasa. 3
Aplikacija na podlogi ili nivni zameni na prepariranite
3
kaviteti.
Matrici: vidovi i nivna aplikacija spored vid na kavitet. 3
Amalgam i aplikacija vo prepariranite kaviteti po indikacija. 3
145
Kompoziti i nivna apikacija vo prepariranite kaviteti

3
po indikacija.
Rabota na fantom modeli:
Preparacija na kaviteti od I, V klasa,aplikacija na podlogi. 3
Preparacija na kaviteti od II, MOD klasa,aplikacija na podlogi. 3
Preparacija na kaviteti od III, IV klasa,aplikacija na podlogi. 3
Upasuvawe na matrici,aplikacija na amalgamski polnewa kaj
3
I, II, V, MOD klasa.
Aplikacija na kompozitni polnewa. 3
Mikroskopirawe na tvrdite zabni supstanci, preparacija
3
za inlej, otpe~atok.
Terapija na caries profunda. 3

Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo grupi (ve`bi).
TEORETSKA NASTAVA
Kariologija (voved vo predmetot, specijalna anatomija i morfologija na za-
bite od zna~ewe za predmetot), zabni supstanci-emajl, dentin, cement, zaben
karies-klasifikacija, klini~ka slika, morfologija i patohistologija, te-
rapija na zabniot karies-pravila i principi za preparacija, dentinska rana,
preparacija na kaviteti spored klasi, postavuvawe na podlogi i nivni mo-
difikacii, definitivni polnewa na kavitetite, materijali za defini-
tivno polnewe na kavitetite, materijali za provizorno zatvorawe na
kavitetite, sekundaren i recidivira~ki karies, amalgami, kompoziti.
PRAKTI^NA NASTAVA
Opis i demonstracija na rabotnoto mesto i instrumenti, polo`ba pri
rabota, preparacija na kaviteti spored klasi na akrilatni zabi, aplicira-
we na podlogi i definitivni polnewa, polirawe, vidovi matrici i nivna
prakti~na aplikacija. Preparacija na site predvideni kaviteti,
postavuvawe na podlogi, matrici i definitivni polnewa na site klasi
na fantom-modeli, terapija na dlabok karies, izrabotka na leani polnewa
(preparacija, podloga, upasuvawe, cementirawe, obrabotka na fantom mo-
del).

minimum maksimum
146
III GODINA

Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 130
Ocenuvawe 35
Se vkupno 165
Krediti 5,5
Proverka na znaeweto Kontinuirana proverka na znaeweto, 2 kolokviumi + zavr{en ispit

Osnovni u~ebnici: Kariologija - Matovska Qupka, Sigmapres 2001 god.,
Endodoncija - Matovska Qupka, Sigmapres 2002 god.
U~ebni pomagala Dopolniteli u~ebnici: Materijali - Karaxov i sor. Beograd,
Dentin adhezivna sretstva u stomatologiji - Slavoqub @ivkovi},
Balkanski stomatolo{ki Forum, Beograd, 1998 god.
Makedonski
nastavata
147
PRETKLINI~KA ENDODONCIJA
Predmet Pretklini~ka endodoncija

Kod 3114
Semestar VI ({esti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki, pretklini~ki.
Preduslovi Potpis od Pretklini~ka kariologija
Adresa Vodwanska 17, 1000 Skopje.
Klu~ni zborovi
Pretklini~ka endodoncija.
Nastavna sodrìna
Vovedni napomeni i razvojni fazi na endodoncijata. 1
Anatomo-morfolo{ki karakteristiki na endodontskiot prostor. 1
Endodontski instrumenti-ra~ni, ma{inski i ultrazvu~ni. 1
Trepanacija po grupi na zabi. 1
Ekstirpacija na zabnata pulpa. 1
Vitalna ekstirpacija na zabnata pulpa. 1
Mortalna ekstirpacija na zabnata pulpa. 1
Ra~ni metodi za obrabotka na korenskiot kanal. 1
Ma{inski metodi i tehniki na obrabotka na korenskiot kanal. 1
Irigacija na korenskiot kanal, sretstva i na~in na primena. 1
Medikamenti vo endodontskata terapija-vidovi i na~in
1
na primena.
Polnewe na korenskiot kanal-uslovi i zada~i. 1
Tehniki na polnewe na korenskite kanali. 1
148
III GODINA
Komplikacii vo tek i po endodontskata terapija. 1

Kolokvium
Metodi i na~ini za dijagnostika na zaboluvawata na pulpata. 3
Endodontski instrumenti (ra~ni, ma{inski, ultrazvu~ni). 3
Trepanacija-ednokorenski zabi. 3
Trepanacija-pove}ekorenski zabi. 3
Vitalna ekstirpacija. 3
Mortalna ekstirpacija. 3
Obrabotka na korenskite kanali so ra~ni instrumenti. 3
Obrabotka na korenskite kanali so ma{inski instrumenti. 4
Polnewe na korenskite kanali-klasi~en na~in. 3
Primena na drugi tehniki za polnewe na korenskite kanali. 3
Irigacija na korenskite kanali. 3
Komplikacii vo tek na kanalnata terapija-prikaz na slu~aj. 3
Kanalna terapija kaj ednokoren zab. 4
Kanalna terapija kaj pove}ekorenski zab. 4
Teoretska nastava 15 ~asa (nastavata se organizira kako cikli~na ili

Organizacija blok nastava).
Prakti~na nastava 45 ~asa.
Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska) rabota vo grupi (ve`bi).
- Morfologija na endodontskiot prostor -mortalna ekstirpacija - vitalna
ekstirpacija,
- endodontski instrumenti (ra~ni i ma{inski)-metodi i tehniki
na obrabotka na korenskite kanali,
- irigacija i medikamenti - medikamenti vo endodontskata terapija -
tehniki na polnewe na korenskite kanali - komplikacii pri
endodontskata terapija.

minimum maksimum
149

1 kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
Optovarenost na studentot Podgotovka za ve`bi 25
/ ~asovi
Vkupno 100
Ocenuvawe 20
Se vkupno 120
Krediti 4
Kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na prakti~nata

i teoretskata nastava, 1kolokvium + zavr{en ispit
Osnovni u~ebnici: Kariologija - Matovska Qupka, Sigmapres 2001 god.,
Endodoncija-Matovska Qupka, Sigmapres 2002 god.
U~ebni pomagala Dopolniteli u~ebnici: Materijali - Karaxov i sor., Beograd,
Dentin adhezivna sretstva u stomatologiji - Slavoqub @ivkovi},
Balkanski stomatolo{ki Forum, Beograd, 1998 god.
Makedonski
nastavata
150
III GODINA
INFEKTOLOGIJA
Predmet Infektologija
Kod 3105
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki medicinski predmet.
Preduslovi Osvoeni krediti od Mikrobiologija i Imunologija, Epidemiologija.
Izveduva Katedra po infektologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Irena Kondova Topuzovska
Katedra po infektologija, Medicinski fakultet, Skopje, Vodwanska 17,
Adresa
1000 Skopje, 3 228 224, e-mail: irenakon2001@yahoo.com
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen predmet
Klu~ni zborovi
Infektologija.

Infekcija i antiinfektiven imunitet. Osnovni i klini~ki
karakteristiki na infektivnite bolesti. Temperatura 1
i temperatura so nepoznata etiologija.
Sepsa i septi~en {ok. Isleduvawa vo infektologijata. 1
Imunolo{ki aspekti na infektivnite bolesti.
1
Imunoprofilaksa.
Principi na terapija na infektivnite bolesti. Antimikrobna
terapija - antibioterapija (op{ti principi; betalaktamski
antibiotici: penicilin G i V, penicilin A, cefalosporini,
1
nhibitori na betalaktamazata; makrolidi), antivirusni
medikamenti (op{ti napomeni, anti-herpes virusni
medikamenti); antiseptici; ostanat ne-antiinfektiven tretman.
Alimentarni toksoinfekcii. Netifusni salmonelozi.
1
Dizenterija bacilaris. Rotavirusen enterokolit.
Angini. Difterija. Skarlatina. Rinit. Grip. Mumps 1
Gnojni meningiti. 1
Serozni meningiti. Encefaliti. Rabies. 1
151
Morbili. Rubeola. Varicela. Herpes zoster. 1

Herpes simpleks infekcii. Mononukleoza. 1
Virusni hepatiti. 1
HIV/SIDA. 1
Oralni infekcii. Mikozi. Malarija 1
Tetanus. Antraks. Bruceloza. 1
Nozokomijalni (bolni~ki) infekcii. 1

Menaxment na infektivnite zaboluvawa na razli~ni nivoi
1
na zdravstveniot sistem.
Dijagnosti~ki protokol - anamneza i status na pacienti
1
so infektivno zaboluvawe.
Sero i vakcino profilaksa kaj infektivnite zaboluvawa. 1
Virusni gornorespiratorni infekcii. 1
Tonzilofaringiti: angini. 1
Meningealen i likvoren sindrom. 1
Vodno-elektrolitni poremetuvawa kaj akutnite infektivni
1
prolivi.
Infekcii so ko`no-mukozni promeni. 1
Mononukleozen sindrom i mumps. 1
Ikteri~en sindrom. 1
Virusni hepatiti. 1
Sindrom na steknata imunodeficiencija i oportuni infekcii
1
kaj imunosuprimirani.
Infektivni zaboluvawa so febrilen sindrom. 1
Encefaliti~en sindrom. Rabies. Tetanus. 1
Mikozi. 1

Organizacija
Нastavata se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi).
Osposoben e za postavuvawe na dijagnoza.
Izleznost od u~eweto Osposoben e za odreduvawe na plan na terapija.
Osposoben e za odreduvawe na plan za specifi~na imuno
i hemioprofilaksa.
152
III GODINA

minimum maksimum
Redovnost na teoretska nastava* 3 5
Aktivnost na prakti~na nastava** 9 15
Zavr{en ispit:
- teoretski pismen del (test) i 24 40
- prakti~en usmen del 24 40
vkupno 60 100
* (12 predavawa - 3 boda; 13 predavawa - 4 boda; 14-15 predavawa -5 boda)
** (9 ve`bi - 9 boda; 10 ve`bi -10 boda; 11 ve`bi -11 boda; 12 ve`bi -12 boda;
13 ve`bi -13 boda; 14 ve`bi -14 boda; 15 ve`bi -15 boda)
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 55
Ocenuvawe 20
Se vkupno 75
Krediti 2,5
Proverka na znaeweto Zavr{en ispit 48-80 boda /pismen (24 - 40 boda) + usmen del (24 - 40 boda)/
153
1. „Infektivni bolesti“ Ivanovski Q, glaven urednik. Skopje: TRIMAKS,

2007, podgotven od nastavnicite i sorabotnicite pri Katedrata po
U~ebni pomagala infektologija.
2. „Praktikum po infektologija za studentite po stomatologija“ podgotven
od nastavnicite i sorabotnicite pri Katedrata po infektologija.
Makedonski
nastavata
NEVROLOGIJA
Predmet Nevrologija
Kod 3103
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki medicinski predmet.
Preduslovi Osvoeni krediti od Anatomija I i II i Patofiziologija.
Izveduva Katedra po nevrologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Vera Daskalovska, verus@mt.net.mk
Klinika za nevrologija Vodwanska 17, Skopje, 02 3 111 904,
Adresa
e-mail: nevrologija@nevrologija.com.mk
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, Nevrologija,
Klu~ni zborovi
zadolìtelen predmet.
Nevrologija - zna~ewe, istorijat, motorni i senzitivni sindromi. 1
Kranijalni nervi: anatomija, fiziologija, patologija
1
na kranijalni nervi (od prviot do {estiot).
Kranijalni nervi: anatomija, fiziologija, patologija
1
na kranijalni nervi (od sedmiot do dvanaesettiot).
Zaboluvawa i povredi na spinalnite koreni, spletovi
1
i periferni nervi.
154
III GODINA
Multipla Skleroza. 1
Bolesti na ekstrapiramidniot sistem. 1
Bolesti na maliot mozok: tumori, ataksii, vaskularni,
1
vospalitelni.
Cerebrovaskularni bolesti: ishemi~en, hemoragi~en mozo~en
2
udar, subarahnoidalna hemoragija.
Tumori na golemiot i rbetniot mozok. 1
Encefaliti: akuten virusen encefalit, subakuten sklerozanten
1
panencefalit i drugi vospalenija na mozokot.
Epilepsii: etiopatogeneza, klasifikacija, dijagnoza i terapija. 1
Migrena i drugi glavobolki: etiopatogeneza, formi, dijagnoza,
1
diferencijalna dijagnoza, terapija.
Nevropatii 1
Miopatii 1
Nevrolo{ki status 1
Anamneza 1
Motilitet 2
Senzibilitet 2
Kranijalni nervi 3
Refleksi 2
Prakti~na rabota so pacienti so: CVI, Multipla skleroza,
4
Epilepsija, ekstrapiramidni zaboluvawa.
Teoretska nastava 15 ~asa, ve`bi 15 ~asa, nastavata se organizira

Organizacija
kako cikli~na ili blok nastava.
Interaktivna nastava, prakti~na rabota so pacienti so nevrolo{ki
Metodi na u~ewe
zaboluvawa.
Izleznost od u~eweto Studenetite treba da se steknat so osnovni poznavawa od nevrologijata.
Kreditni bodovi
Ocenka na aktivnosta na Aktivnosti
minimum maksimum
studentot
155

1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 55
Ocenuvawe 20
Se vkupno 75
Krediti 2,5
Eden kolokvium so bodovi od 39 do 65, kontinuirana proverka na

znaeweto vo tekot na teoretskata i prakti~nata nastava.
U~ebnik po nevrologija: Osnovni principi na sovremenata nevrologija,
U~ebni pomagala
grupa avtori, 2002 god., Prosvetno delo, Skopje.
Makedonski
nastavata
156
III GODINA
GNATOLOGIJA
Predmet Gnatologija
Kod 3107
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen, bazi~en stomatolo{ki pretklini~ki predmet.
Osvoeni krediti: Anatomija I i II, Fiziologija I i II, Histologija
Preduslovi i embriologija, Anatomija i morfologija na vilici i zabi; Biofizika
potpis: Pretklini~ka mobilna protetika (totalna i parcijalna proteza).
Izveduva Katedra za mobilna stomatolo{ka protetika
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Quben Guguv~evski
Katedra za mobilna protetika, Stomatolo{ki fakultet, Vodwanska 17,
Adresa
tel.: 3115 647.
Klu~ni zborovi
Gnatologija.

Voved vo gnatologijata. 1
Pregled na postapkite za celosna rehabilitacija na ustnata praznina. 1
Gnatolo{ki aspekti na okluzijata. Sostavni elementi na okluzijata. 1
Okluzija i artikulacija. 1
Grani~ni mandibularni dvièwa. 1
Fiziolo{ko miruvawe i centri~na relacija. 1
Artikulatori i licev lak. 1
Funkcionalna analiza na stomatognatniot sistem. 1
Preduslovi za obezbeduvawe na optimalni okluzalni sostojbi. 1
Funkcii na stomatognatniot sistem. 1
Pre~ki i nepravilnosti vo funkcijata na stomatognatniot sistem. 1
Terapija na pre~kite i nepravilnostite vo funkcijata
1
na stomatognatniot sistem.
157
Selektivno istruùvawe. 1
Sovremeni okluzalni {emi {to se koristat vo gnatologijata. 1
Zavr{en test 1
Izrabotka na studio modeli od tvrd gips so eugnat me|uvili~en

1
soodnos.
Postavuvawe na studio modelite vo artikulator (predvidena
3
e rabota vo poluindividualen artikulator tip Stratos 200).
Prou~uvawe na grani~nite mandibularni dvièwa. 4
Prakti~na primena na licev (obrazen) lak. 4
Prakti~na primena na postapkite na selektivno istruùvawe na
3
studio modelite izraboteni od tvrd gips.

Organizacija temi (konsultacii okolu seminarskite temi), nastavata se organizira
kako cikli~na ili blok nastava.
Osposoben za postavuvawe na dijagnoza na okluzalnite naru{uvawa,
osposoben za odredeni terapevtski proceduri od domenot na okluzijata
kaj prirodnata i ve{ta~kata denticija.

minimum maksimum
1kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
158
III GODINA
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 55
Ocenuvawe 20
Se vkupno 75
Krediti 2,5
1 kolokvium: minimum 30 boda, maksimum 50 boda.

Proverka na znaeweto Zavr{en ispit: minimum 9 boda, maksimum 15 boda, kontinuirana proverka
na znaeweto vo tekot na teoretskata i prakti~nata nastava.
1. Osnovi na gnatologijata (od prof. Q. Guguv~evski),
U~ebni pomagala
2. Modern Gnathological Concepts (od V. Lucia)
Makedonski
nastavata
OTORINOLARINGOLOGIJA
Predmet Otorinolaringologija
Kod 3108
Semestar V (petti)
159
Vkupno ~asovi 45
Krediti 3
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki medicinski.
Preduslovi Osvoeni krediti: Anatomija I i II
Izveduva Katedra za Otorinolaringologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Marina Dav~eva-âkar
Adresa Medicinski fakultet, Vodwanska 17; e-mail: orlklinika@yahoo.com
Klu~ni zborovi
Otorinolaringologija.
Nastavna sodrìna
Kongenitalni malformacii na nadvore{no, sredno i vnatre{no

2
uvo. Tu|i tela i vospalitelni zaboluvawa na nadvore{no uvo.
Povredi na nadvore{no uvo; Frakturi na temporalna koska. 2
Vospalitelni procesi na sredno uvo, otogeni komplikacii
2
i endokranijalni komplikacii.
Nevospalitelni procesi na vnatre{no uvo. Mo Meniere, Sy Costen. 2
Parezi i paralizi na n.Facialis. 2
Anatomija i fiziologija na nos i paranazalni sinusi;
2
Kongenitalni anomalii na nos i paranazalni sinusi.
Povredi na liceviot predel (Lefort I, II, III fraktura na zigoma-
ti~nata koska, frontoetmoidalna povreda, fraktura na dolnata 2
vilica, impresivna fraktura na orbita). Krvavewe od nos.
Kolokvium 2
Vospalitelni procesi i tumori na nos i paranazalni sinusi.
2
Egzokranijalni sinusogeni komplikacii. Oroantralni fistuli.
Kongenitalni malformacii na usnata praznina i `dreloto.
Nevrogeni naru{uvawa na farinks. Sindrom na stiloidniot 2
procesus, neuralgija na n.glossopharyngealis i n.vagus.
Hiperplazija i vospalitelni procesi na adenoidnite vegetacii,
lingvalnata i palatinalnite tonzili, tumori vo epifarinks i 2
hipofarinks.
Anatomija i fiziologija na larinks. Kongenitalni malformacii
2
na larinks.
160
III GODINA
Parezi i paralizi na larinks. Vospalitelni procesi i tumori na

2
larinks.
Tu|i tela vo larinks, edem na larinks, traheotomoija 2. 2
kolokvium 2
Rutinski ve`bi, otorinolaringolo{ki pregled, so akcent

na zna~ajnite metodi na investigacija za studentite 15
po stomatologija.

Organizacija
temi (konsultacii okolu seminarskite temi).
Izleznost od u~eweto Osnovni poznavawa za simptomite i znacite na odredeni sostojbi od
domenot na otorinolaringologijata zna~ajni za stomatolo{kata praksa.

minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
161
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 70
Ocenuvawe 20
Se vkupno 90
Krediti 3
2 kolokviumi i kontinuirano ocenuvawe na aktivnosta na studentite

na teoretskata i prakti~nata nastava.
Otorinolaringologija za studenti po stomatologija - Prof. d-r Ranko
U~ebni pomagala
Dergenc, odredeni poglavja.
Makedonski
nastavata
OP{TA HIRURGIJA
Predmet Op{ta hirurgija

Kod 3110
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki, medicinski.
Preduslovi Osvoeni krediti od Anatomija I i II, Op{ta patologija.
Izveduva Katedra za Hirurgija, Medicinski fakultet.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r G. Kondov; Katedra za hirurgija, Medicinski fakultet.
Katedra za hirurgija, Medicinski fakultet
Adresa
Adresa: Vodwanska 17; e-mail: mail: kondov@yahoo.com
162
III GODINA

Klu~ni zborovi
Op{ta hirurgija.

Voved vo hirurgija i osnovni hirur{ki principi; operaciona sala
i osnovni hirur{ki instrumenti. Asepsa, antisepsa i kontrola 3
na infekcijata. Nespecifi~ni i specifi~ni hirur{ki infekcii.
Sistemski odgovor na povredata. Mehani~ka povreda. Termi~ki
povredi. Inicijalno zgriùvawe i tretman na povredeni. Povredi 3
vo voeni uslovi i tretman na povredite vo voeni uslovi.
Rani, zarasnuvawe na rani, tretman na rani. Frakturi, luksacii,
distorzii. Krvavewa, hemostaza, i transfuzija na krv i krvni 2
derivati
Transplantacija. Onkologija. Anestezija i tretman na bolka.
Specifi~ni hirur{ki problemi: kraniocerebralni povredi i 2
spaciokompresiven sindrom.
Povredi na periferni nervi. Neuralgija na n.trigeminus. Tumori
2
na mozokot i medulla spinalis.
Skr{enica na rbetniot stolb, karlica, goren i dolen
2
ekstremitet. Povredi na gradniot ko{.
kolokvium 2
Bolesti na tireoidnata i paratireoidnata `lezda. Bolesti na
3
ezofagus: tu|i tela, inicijalen i definitiven tretman.
Tumori na di{nite pati{ta, bolesti na belite drobovi, tu|i
3
tela, inicijalen i definitiven tretman.
Bolesti na srceto, arteriite, venite i limfnite pati{ta,
3
bolesti na dojka.
Bolesti na bubregot, ureterot, uretrata, prostata i v. urinaria. 2
Povreda na abdomen, akutna abdominalna bolka, bolesti na
2
èludnikot, duodenumot i tenkoto crevo.
Bolesti na crniot drob, òl~nite pati{ta i pankreas. 2
kolokvium 2
Studentite preku rabota vo laboratorii se zapoznavaat
so bazi~nite koncepti na hirur{kata postapka. Studentite
pregleduvaat pacienti, popolnuvaat medicinska dokumentacija
30
i u~estvuvaat vo bazi~nite tretmanski postapki. Prisustvuvaat
i asistiraat vo postapka za inicijalna i definitivna dijagnoza,
tretman i sledewe na hirur{ki bolni.
163

Metodi na u~ewe
- osnovni poznavawa na osnovni hirur{ki principi,
- osnovni poznavawa za rani, zarasnuvawe na rani,
- osnovni poznavawa na onkolo{ki zaboluvawa i anesteziologija,
- po{iroki poznavawa za asepsa, antisepsa i kontrola na infekcijata,
- po{iroki poznavawa za kraniocerebralni povredi.

minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Optovarenost na studentot Predavawa 30

/ ~asovi
Konsultacii 10
Ve`bi 30
Vkupno 100
164
III GODINA
Ocenuvawe 50
Se vkupno 150
Krediti 5

i teoretskata na stava, 2 kolokviuma.
Op{ta i specijalna hirurgija, Panovski
U~ebni pomagala
Skripta za studentite po Stomatologija (vo podgotovka).
Makedonski
nastavata
PEDIJATRIJA
Predmet Pedijatrija
Kod 3104
Semestar V (petti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki medicinski.
Preduslovi Osvoeni krediti od Patofiziologija, Mikrobiologija i imunologija.
Izveduva Katedra za detski bolesti
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Rozana Kacarska
Klinika za detski bolesti, Vodwanska 17, Skopje
Adresa
Tel. +389 2 3147 711, e-mail: rozesk2002@yahoo.com
Klu~ni zborovi
Pedijatrija.
165
Nastavna sodrìna
Voved vo pedijatrija. 1
Rast i razvoj. 1
Dijabetes mellitus. 1
Hereditarni bolesti so zafa}awe na usna {uplina. 1
Prirodna ishrana. 1
Rahitis. 1
Malnutricii. 1
Hemoragi~en sindrom. 1
Febris reumatika. 1
Kongenitalni kardiopatii. 1
Maligni bolesti vo detska vozrast. 1
Gorni respiratorni infekcii. 1
Bronhopnevmonii, primarna TBC. 1
Postreptokokov glomeluronefrit. 1
Paroksizmalni poremetuvawa. 1

Klini~ki ve`bi na Klinikata za pedijatrija. Na ve`bite
studentite prosleduvaat pacienti vo detska vozrast
15
so zaboluvawa koi {to se navedeni vo teoretskite metodski
edinici.

Organizacija
Нastavaта se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi),
Metodi na u~ewe
Izleznost od u~eweto - Osnovni poznavawa na bolestite vo detska vozrast koi imaat vlijanie
vrz oralnoto zdravje.
minimum maksimum
166
III GODINA

1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi Vkupno 50
Ocenuvawe 25
Se vkupno 75
Krediti 2,5
Kontinuirana proverka na znaeweto, 1 kolokvium: I kolokvium - 65 boda

Proverka na znaeweto ostanatite 35 boda studentot gi steknuva preku kontinuirana aktivnost
na teoretskata i prakti~nata nastava.
U~ebni pomagala Katedrata za pedijatrija podgotvi skripta so site predavawa.

Makedonski
nastavata
167
PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
Predmet Preventivna stomatologija

Kod 3111
Semestar VI ({esti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4
Vid na predmet Klini~ki stomatolo{ki predmet.
Preduslovi Osvoeni krediti od Oralna biohemija, Epidemiologija, Oralna higiena.
Izveduva Katedra za detska i preventivna stomatologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Mile Car~ev
Stomatolo{ki Fakultet, Vodwanska br. 17. tel 3115647
Adresa
e-mail: carcev_m@stomfak.ukim.edu.mk
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen,
Klu~ni zborovi
preventivna stomatologija.
Nastavna sodrìna
Voved, podelba na preventivata, kategorii na oralni
2
zaboluvawa.
Dentalen plak i negovata uloga vo nastanuvawe na zabniot karies. 1
Razvoj na kariozna lezija. 3
Mehani~ka i hemiska kontrola na dentalniot plak. 3
Uloga na fluoridite vo preventivata na zabniot karies. 6
Zalevawe na fisuri i jami~ki. 2
Oralna biolo{ka odbrana-demineralizacija i remineralizacija. 3
Testirawe na karies aktivnosta. 2
Kariogen potencijal na hranata. 2
Preventiva na parodontalnata bolest. 1
Interceptivna ortodoncija. 3
Edukacijata i motivacijata kako faktor vo promocijata
2
na oralnoto zdravje.
168
III GODINA

Vovedni ve`bi
- kategorii na oralni zaboluvawa, 2
- primarni preventivni merki.
Priem na pacientot i zapoznavawe so osnovnite principi
2
na klini~kata rabota so pacienti.
Dentalen plak i negovata uloga vo nastanuvaweto na zabniot karies
2
(vizualizacija na dentalniot plak i odreduvawe na plak indeks).
Mehanii~ka i hemiska kontrola na dentalniot plak
4
(profesionalno otstranuvale na dentalniot plak).
Metodi na ~etkawe na zabite (demonstracija). 4
Metodi na endogena primena na fluoridite(fluoridni
2
tableti-dozirawe).
Lokalna aplikacija na fluoridni preparati. 4
Zalevawe na fisuri
4
(vovedno predavawe, rabota so pacienti).
Detekcija na inicijalna kariozna lezija. 2
Dijagnostika na hroni~en kataralen gingivit. 2
Edukacijata i motivacijata kako faktori za promocija na oralnoto
zdravje (drèwe na predavawa vo u~ili{ni i predu~ili{ni 2
ustanovi).

Metodi na u~ewe
- steknuvawe na osnovni poznavawa za razvojot na karioznata lezija,
- steknuvawe na po{iroki poznavawa za zna~eweto na fluorot,
vo prevencijata na kariesot,
- steknuvawe na po{iroki poznavawa za merkite za odrùvawe
na oralna higiena,
- steknuvawe na po{iroki poznavawa za promocija na oralnoto zdravje.

minimum maksimum
169
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 30
/ ~asovi
Vkupno 90
Ocenuvawe 30
Se vkupno 120
Krediti 4
2 kolokviumi: vkupno 65 kreditni boda, kontinuirana proverka

na znaeweto vo tekot na prakti~nata i teoretskata nastava.
Osnoven u~ebnik „Preventivna stomatologija”, prof. d-r Mile Car~ev,
U~ebni pomagala
izdava~ Stomatolo{ki Fakultet - Skopje, 2006 godina.
Makedonski
nastavata
170
III GODINA
DERMATOVENEROLOGIJA
Predmet Dermatovenerologija
Kod 3112
Semestar VI ({esti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Klini~ki medicinski predmet.
Osvoeni krediti od Op{ta patologija, Farmakologija, Mikrobilogija.
Preduslovi
Potpis od: Interna medicina.
Izveduva Katedra za Dermatovenerologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Q. Pavlova
Adresa Klinika za Dermatovenerologija, Vodwanska br. 17.
Klu~ni zborovi
Dermatovenerologija.

Makro-mikroskopska struktura na koàta i vidlivite sluzokoì. 1
Osnovni histopatolo{ki procesi vo koàta. 1
Eflorescencii na koàta. 1
Terapija na ko`nite bolesti. 1
Infektivni ko`ni bolesti, vklu~itelno i STD polovo
3
prenoslivite bolesti (gonorea, sifilis i HIV).
Alergiski ko`ni bolesti. 1
Medikamentozni egzantemi. 1
Avtoimuni i bulozni dermatozi. 1
Eritemoskvamozni dermatozi. 1
Bolesti na lojnite `lezdi; prekancerozi. 1
Bolesti na veni so posledi~ni sostojbi. 1
Genodermatozi, bolesti na kosata, noktite i poremetuvawa vo
1
pigmentacijata.
171
kolokvium 1

Obrabotka na instruktivna kazuistika od hospitalizirani/ambu-
lantski pacienti so dijagnozi; poseta i zapoznavawe so rabotata
15
na subspecijalisti~kite ambulanti na Klinikata za dermatoven-
erologija.
Teoretska nastava -15 ~asa, prakti~na nastava -15 ~asa.

Organizacija
Metodi na u~ewe
- osnovni poznavawa za dermatovenerolo{kite zaboluvawa,
Izleznost od u~eweto - osposoben za postavuvawe na diferencijalna dijagnoza i podgotovka na
plan na terapija.
minimum maksimum
1 kolokvium 30 50
Zavr{en (prakti~en) ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
172
III GODINA
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 50
Ocenuvawe 15
Se vkupno 75
Krediti 2,5
1 kolokvium, zavr{en (prakti~en) ispit, kontinuirana proverka

na znaeweto vo tekot na prakti~nata i teoretskata nastava.
U~ebni pomagala Dermatovenerologija za stomatolozi, Pavlova.
Makedonski
nastavata
OSNOVI NA KLINI~KA RADIOLOGIJA
Predmet Osnovi na klini~ka radiologija

Kod 3113
Semestar VI ({esti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Vid na predmet Klini~ki medicinski predmet.
Preduslovi Osvoeni krediti od Anatomija I i II
Izveduva Katedra za Radiologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Klime \oreski (e-mail: kgjoreski@hotmail.com)
Adresa Univerzitetska klinika za radiologija, Belgradska bb.
Klu~ni zborovi
Osnovi na klini~ka radiologija.
173
Nastavna sodrìna
Osnovi na radiolo{ka fizika. 1
Osnovi na radiolo{ka radiobiologija. 1
Geometriski zakonitosti pri sozdavaweto na rentgenskata slika. 1
Principi na radiolo{ka za{tita. 2
Radiologija na kardiovaskularniot sistem. 1
Radiologija na respiratorniot sistem. 1
Radiologija na gastrointestinalniot sistem. 1
Radiologija na hepatobilijarniot i urinarniot sistem. 1
Radiologija na osteoartikularniot sistem. 2
Kompjuterizirana tomografija i nejzina primena
1
vo stomatologijata.
Magnetna rezonanca i nejzina primena vo stomatologija. 1
Ultrazvuk 1
kolokvium 1
Demonstracija na izveduvawe na oddelni radiolo{ki metodi,
osnovni pojmovi za rentgenskata slika i nejzina analiza, 15
principi na radiolo{ka za{tita.
Teoretska nastava -15 ~asa; prakti~na nastava -15 ~asa;

Organizacija
nastavata se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi),
Metodi na u~ewe
- osnovni poznavawa na radiobilogija,
- osnovni poznavawa na radiologijata na oddelni sistemi,
- osnovni poznavawa za sovremenite metodi vo radiologijata,
- po{iroki poznavawa na principite na radiolo{ka za{tita.
minimum maksimum
1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
174
III GODINA
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 50
Ocenuvawe 15
Se vkupno 75
Krediti 2,5
1 kolokvium, kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na prakti~nata

i teoretskata nastava.
U~ebni pomagala Avtorizirani predavawa od katedrata za radiologija
Makedonski
nastavata
INDIVIDUALEN PROEKT
Predmet Individualen proekt

Kod 3115
175
Semestar VI ({esti)
Krediti 2,5
Vid na predmet Zadolìtelen proekt
Studentot mora da gi poloì ispitite srodni so oblasta od koja e odbran
Preduslovi
proektot.
Izveduva Vo zavisnost od izborot na temata za izrabotka na individualniot proekt.
Odgovoren nastavnik Vo zavisnost od izborot na temata za izrabotka na individualniot proekt.
Klu~ni zborovi Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen proekt.
Postavuvawe na proektna zada~a (PBL orientirana zada~a). Selekcija
na relevantna literatura, pregled na soznanijata i donesuvawe
Nastavna sodrìna
na sopstveni zaklu~oci koi treba da se formuliraat vo pi{an izve{taj,
usna prezentacija i odbrana na proektot pred ~lenovite na katedrata
i studentite koi odbrale proekt kaj istiot profesor.
Voveduvawe na studentite vo nau~noistraùva~kata rabota, kriti~ko
razmisluvawe, pi{uvawe i usmena prezentacija na mini proekt.
Usno prezentirawe na proektot, evaluacija na pi{aniot proekt.
na studentot
Definirawe na proektnata zada~a

4
(postavuvawe na PBL orientirana zada~a).
Pregled i obrabotka na relevantna literatura. 15
Preliminarna podgotovka na izve{tajot za
10
proektot.
/ ~asovi Pi{uvawe na izve{tajot. 35
Podgotovka za javna prezentacija. 9
Javna prezentacija i odbrana. 2
Se vkupno 75
Krediti 2,5
U~ebni pomagala Selektirana literatura relevantna za izbraniot proekt.

Makedonski
nastavata

176
IV GODINA
ORALNA MEDICINA I PATOLOGIJA I
Predmet Oralna medicina i patologija I

Kod 4101
Studiska godina IV (~etvrta)
Semestar VII (sedmi)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki, stomatolo{ki.
Osvoeni krediti od Interna medicina i Op{ta patologija,
Preduslovi
Patolo{ki osnovi na bolestite, Dermatovenerologija.
Katedra za bolesti na ustata i parodontot
Izveduva
Prof. d-r. M. Nakova, prof. d-r. Z. Belazelkoska, prof. d-r. M. Popovska.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Z. Belazelkoska
Katedra za bolesti na ustata i parodontot, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18 Skopje. Tel. +389 2 3299 038 e-mail:belazlatanka@yahoo.com
Klu~ni zborovi
Oralna medicina i patologija.
Nastavna sodrìna Teoretska nastava час.

VOVED VO ORALNATA MEDICINA
Oralna medicina (MINATO, SEGA[NOST, IDNINA). 1
Klasifikacija na oralnite zaboluvawa. 1
177
Anatomski karakteristiki na oralnata ligavica. Mikroskopska

slika, funkcionalni karakteristiki, i fiziolo{ki procesi 2
na oralnata ligavica.
Patolo{ki promeni na oralnata ligavica, mikroskopski i
2
makroskopski.
Faktori na odbrana na usnata praznina. 1
Povredi na oralnata ligavica (mehani~ki, termi~ki, hemiski,
1
radijacioni).
Nuspojavi na lekovi i toksi~ni reakcii na oralnata ligavica. 1
Patolo{ki promeni i vospalenija na usnicite. 3
Patolo{ki promeni na ligavicite, vospalenija na jazikot i 3
razvojni anomalii.
Patolo{ki promeni na ligavicata i vospalenija na nepceto. 1
Bolesti na plunkovnite `lezdi. 1
Naru{uvawa vo sekrecijata na plukovnite `lezdi. 1
Sindromot na pe~ewe i àrewe vo ustata i naru{uvawe
1
vo osetlivosta na vkusot.
Manifestacii na krvnite zaboluvawa na oralnata ligavica.
1
Naru{uvawe vo funkcijata na eritrocitite i trombocitite.
Manifestacija na krvnite zaboluvawa na oralnata ligavica.
1
Naru{uvawa vo funkcijata na leukocitite.
Manifestacii na kardiovaskularnite i respiratornite
1
zaboluvawa na oralnata ligavica.
Manifestacii na hormonalnite i metaboli~kite naru{uvawa
2
Manifestacii na neurolo{kite i psihosomatskite naru{uvawa
1
vo ustata.
Manifestacii na bolestite na gastrointestinalniot trakt
na oralnata ligavica. Manifestacii na bubre`nite zaboluvawa 1
Manifestacii na nutritivnite naru{uvawa i nedostatokot
1
na vitamini na oralnata ligavica.
Oralna medicina vo detska vozrast. 2
Oralna medicina kaj bolni so posebni potrebi.
1
Oralni zaboluvawa koi se posledica na seksualen kontakt.
178
IV GODINA
Prakti~na nastava час.
OSNOVI NA ORALNATA PROPEDEVTIKA

Anatomija na usnata praznina (usni, obraz, predvorje na usnata
2
praznina, nepce, jazik, pod na usnata praznina, plunkini `lezdi).
Histologija na usnata praznina
Mastikatorna ligavica
(Oralen epitel. Sulkusen epitel. Pripoen epitel. Dezmozomski 3
vrski. Bazalna membrana. Krzno)
Pokrovna ligavica, Specijalizirana ligavica.
Oralna flora
Asocijacii pome|u mikroorganizmite
- simbioza.
Sostav na oralnata flora
2
- Bakterii (gradba, podelba na bakteriite spored oblikot i
di{eweto),
- Gabi,
- Virusi (gradba, podelba) protozoi.
Oralen imunitet
Mehanizam na nespecifi~na za{tita
1. Nespecifi~na pasivna za{tita
- anatomo-histolo{ki karakteristiki na oralnata ligavica,
- plunka,
- sijalomucin,
- xvakawe,
- stabilnost na oralnata flora,
- specifi~na polo`ba i oblik na zabite.
2. Nespecifi~na aktivna za{tita 2
3. Nespecifi~na kleto~na za{tita
Mehanizam na specifi~na za{tita
- humoralen imun odgovor,
- celularen imun odgovor.
Reakcii na hipersenzibilnost
- Anafilakti~na reakcija,
- Citotoksi~na reakcii,
- Artusov fenomen,
- Docen tip na hipersenzibilnost.
179
O{tetuvawe i zazdravuvawe na oralnite meki tkiva

Vospalenija. Eksudativni vospalenija. Mehanizam na formirawe
na eksudat. Podelba na eksudativnite vospalenija.
Proliferativni vospalenija. Alterativni vospalenija
Podelba na vospalenijata spored vremetraewe (akutni,
hroni~ni, subakutni). Kleto~ni otstapuvawa.
Kleto~ni adaptacii (atrofija, hipertrofija, hiperplazija,
metaplazija, displazija). Kleto~ni akumulacii (degeneracii) -
2
reverzibilni o{tetuvawa
- intracelularen edem,
- vakuolna degeneracija,
- sluzna degeneracija,
- hijalina degeneracija,
- amiloidna degeneracija,
- masna degeneracija,
- fibrinoidna degeneracija.
O{tetuvawe i zazdravuvawe na oralnite meki tkiva
Kleto~ni dezintegracii-ireverzibilni o{tetuvawa
- Nekroza,
- Gangrena. 2
Zazdravuvawe na povredenoto tkivo
- Regeneracija,
- Reparacija (primarna, sekundarna).
Patologija na oralnata ligavica.
Osnovni patolo{ki procesi vo epitelot i krznoto.
Primarni eflorescencii na oralnata ligavica.
Eflorescencii vo nivo na oralnata ligavica (makula, enantem)
2
- Eflorescencii nad nivo na oralnata ligavica.
Eflorescencii so te~na, cvrsta i polute~na sodrìna
- Eflorescencii pod nivo na oralnata ligavica.
Sekundarni eflorescencii na oralnata ligavica.
ANAMNESTI^KO I DIJAGNOSTI^KO SLEDEWE
Priod i anamneza, Priod kon pacientot.
Anamneza za pacientot (anamnesti~ki generalii) glavni tegobi,
sega{na bolest. Minata anamneza. Li~na anamneza. 1
Semejna anamneza. Socijalna anamneza. Zapazuvawe na
doktrinarnite principi pri oralno medicinskite zaboluvawa.
Klini~ki pregled
Postavenost na pacientot za pregled
2
1. Status localis extraoralis: Sostojba na liceto i okolnite
strukturi, Nabquduvawe, Opipuvawe.
180
IV GODINA
2. Status localis intraoralis: Nabquduvawe. Opipuvawe.

3. Status morphe: Nabquduvawe na promenite (lokalizacija,
vid, distribucija,aran`man, broj, forma, golemina, granici,
2
okolina, boja, povr{inska struktura).
Opipuvawe na promenite (konzistencija, pridviùvawe, ekspanz-
ija, fluktuacija, bolka).
Razvoj na diferencijalnata dijagnoza.
Grupirawe na promenite. Povtorno ispituvawe na leziite.
2
Klasifikacija na promenite. Prelistuvawe na mo`nite
dijagnozi. Finalizacija na diferencijalnata dijagnoza.
Ponatamo{ni dijagnosti~ki postapki
1. Klini~ki testovi ( testirawe na otokot na oralnata ligavica,
lingvalen test, toluidinski test, {ilerova jodna proba, test
na vitropresija, Breningov test, kserostomi~en test,
testirawe na Ph plunkata, test na Nikolsky).
2. Klini~ko laboratoriski testovi (mikrobiolo{ki, zemawe
2
bris za antibiogram, virusolo{ki ispituvawa, mikoti~ni
ispituvawa nativen preparat, eksfolijativno-citolo{ki test,
citolo{ka analiza Tzanck-ov test).
3. Laboratoriski testovi: Hematolo{ki ispituvawa.
Biohemiski ispituvawa; Alergolo{ki ispituvawa; Imunolo{ki
ispituvawa.
Postavuvawe definitivna dijagnoza:
2
Rabotna dijagnoza, Krajna dijagnoza, Terapija.
Klini~ki ve`bi vo sala
Zemawe anamneza, sproveduvawe klini~ki pregled, postavuvawe 2
dijagnoza, plan na terapija.
Teoretska nastava 30 ~asa.

Organizacija
Metodi na u~ewe
Izleznost od u~eweto Osnovni poznavawa za patolo{kite zbidnuvawa vo oralniot kavitet
i prevzemawe na preventivni i kurativni metodi.
181

minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 30
/ ~asovi
Vkupno 100
Ocenuvawe 35
Se vkupno 135
Krediti 4,5
Kontinuirana proverka na znaeweto, 2 testa + proverka na steknatite

znaewa i ve{tini od prakti~nata nastava na poslednata ve`ba.
1. Dimitrovski V. Popovska M. Osnovi na oralnata propedevtika.
Stomatolo{ki fakultet. Skopje 2002 god.
U~ebni pomagala
2. Belazelkoska Z. Nakova M. Orlna patologija.
182
IV GODINA
3. Popovska M. Dimitrovski V. Atanasovska - Stojanovska A.

Diferencijalna dijagnoza na oralnite lezii. Magnasken 2004 god.
4 Nakova M. Popovska M. Dijagnostika na oralnite lezii. Stomatolo{ki
fakultet. Skopje 2006 g.
5. Ceki}- Arambasin A. Oralna medicina. [kolska kwiga - Zagreb, 2005 god.
6. Greenberg M. Glick M. Burketova oralna medicina dijagnoza i lije~ewe.
Deseto izdawe. Medicinska naklada. Zagreb, 2006 god.
Makedonski
nastavata
ORALNA MEDICINA I PATOLOGIJA II
Predmet Oralna medicina i patologija II

Kod 4108
Studiska godina IV(~etvrta)
Semestar VIII (osmi)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki, stomatolo{ki predmet
Preduslovi Potpis od Oralna medicina i patologija I
Katedra za bolesti na ustata i parodontot;
Izveduva
prof. d-r. M. Nakova., prof. d-r. Z. Belazelkoska., prof. d-r. M. Popovska
Odgovoren nastavnik Prof. d-r. Z. Belazelkoska
Katedra po bolesti na ustata i parodontot, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18 Skopje Tel. +389 2 3299 038 e-mail:belazlatanka@yahoo.com
Klu~ni zborovi
Oralna medicina i patologija.
Nastavna sodrìna
Teoretska nastava час.
Nespecifi~ni bakteriski infekcii na ustata. 2

Specifi~ni bakteriski infekcii na ustata. 3
183
Glivi~ni infekcii na ustata. 2

Virusni infekcii na ustata. 3
Klasifikacija oralnite imunolo{ki poremetuvawa na Lichen
2
planus.
Oralni aftozni ulceracii. 3
Mukokutani bulozni bolesti. 4
Sistemski avtoimuni bolesti. 2
Oralni promeni kaj HIV infekciite. 2
Oralni manifestacii kaj imunodeficiite. 1
Oralni manifestacii kaj vaskulitis, paraproteinemija
1
i amiloidoza.
Oralni alergiski reakcii. 2
KLINI^KI, LABORATORISKI VE@BI I SEMINARI
Vovedni predavawa
Oralni genodermatozi, Nasledni i razvojni anomalii na ustata.
3
Obrabotka na pacient od anamneza do plan za terapija.
Vovedni predavawa
Oralni zaboluvawa povrzani so starosta, Klini~ki ve`bi 3
vo sala, Obrabotka na pacient od anamneza do plan za terapija.
Vovedni predavawa
Oralni bolesti kako posledica na sistemski naru{uvawa.
3
Vovedni predavawa
Svetli (beli) promeni na oralnata ligavica.
3
Vovedni predavawa
Svetli (beli) promeni na oralnata ligavica.
3
Vovedni predavawa
Crveno-sini promeni na oralnata ligavica.
3
184
IV GODINA
Vovedni predavawa
Crveno-sini promeni na oralnata ligavica.
3
Vovedni predavawa
Pigmentacii na oralnite i perioralnite tkiva.
3
Vovedni predavawa
Pigmentacii na oralnite i perioralnite tkiva.
3
Vovedni predavawa
Veziko-bulozni zaboluvawa.
3
Vovedni predavawa
Veziko-bulozni zaboluvawa.
3
Vovedni predavawa
Ulcerativni sostojbi.
3
Vovedni predavawa
Ulcerativni sostojbi.
3
Vovedni predavawa
Zaboluvawa na salivarnite `lezdi.
3
Vovedni predavawa
Zaboluvawa na salivarnite `lezdi.
3
Teoretska nastava 30 ~asa.

Organizacija
Metodi na u~ewe
185

Po{iroki poznavawa za patolo{kite zbidnuvawa vo oralniot kavitet i
prevzemawe na preventivni i kurativni metodi.
Klu~ni ve{tini:
- osposoben za dijagnostika na oralnite zaboluvawa,
- osposoben za rasvetluvawe na diferencijano dijagnosti~ki dilemi i
razgrani~uvawe na fiziolo{koto od patolo{koto,
- osposoben za klini~ki pregled na pacient so oralni zaboluvawa,
- osposoben za ordinirawe terapija,
- osposoben za sledewe na terapiski rezuktati i eventualni komplkacii.

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A

/ ~asovi
Konsultacii 5
Ve`bi 45
Vkupno 115
186
IV GODINA
Ocenuvawe 20
Se vkupno 135
Krediti 4,5
Kontinuirana proverka na znaeweto, 2 testa + proverka na steknatite

Proverka na znaeweto znaewa i ve{tini od prakti~nata nastava na poslednata ve`ba (zavr{en
ispit)
1. Dimitrovski V. Popovska M. Osnovi na oralnata propedevtika.
2. Belazelkoska Z. Nakova M. Orlna patologija. Stomatolo{ki fakultet.
Skopje 2003 god.
3. Popovska M. Dimitrovski V. Atanasovska - Stojanovska A.
U~ebni pomagala Diferencijalna dijagnoza na oralnite lezii. Magnasken 2004 god.
4. Nakova M. Popovska M. Dijagnostika na oralnite lezii. Stomatolo{ki
fakultet. Skopje 2006 god.
5. Ceki}- Arambasin A. Oralna medicina. [kolska kwiga - Zagreb, 2005 god.
6. Greenberg M. Glick M. Burketova oralna medicina dijagnoza i lije~ewe.
Deseto izdawe. Medicinska naklada. Zagreb, 2006 god.
Makedonski
nastavata
PRETKLINI~KA ORALNA HIRURGIJA
Predmet Pretklini~ka oralna hirurgija

Kod 4102
Studiska godina IV (~etvrta)
Vkupno ~asovi 45
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen, pretklini~ki, stomatolo{ki
187
Dobieni krediti od:

Preduslovi Pretklini~ka kariologija i Interna medicina, Op{ta patologija,
Patolo{ki osnovi na bolestite, Otorinolaringologija.
Izveduva Katedra za oralna hirurgija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r. Boris Veli~kovski
Katedra za oralna hirurgija, Stomatolo{ki fakultet, Vodwanska 18
Adresa
Skopje Tel. +389 (0)2 3299 033
Klu~ni zborovi
Pretklini~ka oralna hirurgija.
Nastavna sodrìna Teoretska nastava час.
Anatomo-topografija na orofacijalna regija: osteologija,

1
muskuli, vaskularizacija, inervacija.
Principi na asepsa i antisepsa. 1
Predoperativna evaluacija na pacient (medicinska istorija na
1
bolen).
Priprema na bolen za oralnohirur{ka intervencija. 1
Bolka kako oralno-hirur{ki problem. 1
Voved vo anestezija. 1
Terminalna infiltrativna anestezija vo gorna i dolna vilica. 1
Sprovodni anestezii vo gorna vilica. 1
Sprovodni anestezii vo dolna vilica. 1
Komplikacii pri izveduvawe na lokalna anestezija. 1
Principi na egzodoncija. 1
Tipi~ni ekstrakcii. 1
Atipi~ni ekstrakcii. 1
Komplikacii vo tek na ekstrakcija na zabi. 1
Kolokvium 1
Vovedno zapoznavawe so zada~ite, celite i metodite

1
na predmetot oralna hirurgija.
Principi na asepsa i antisepsa. 1
188
IV GODINA
Zemawe na anamneza kaj pacienti za oralnohirur{ki

1
intervencii.
Klini~ki (ekstraoralen i intraoralen) pregled 1
Zapoznavawe so instrumentarium:
2
- polugi i kle{ti za rabota vo gorna vilica.
Zapoznavawe so instrumentarium:
2
- polugi i kle{ti za rabota vo dolna vilica.
Zapoznavawe so oralnohirur{ki instrumentarium. 2
Terminalna anestezija vo gorna i dolna vilica. 2
Komplikacii vo tek i po davawe na anestezija. 2
Ekstrakcija na zabi na pooddelni morfolo{ki grupi, stav na
2
lekarot i fazi na ekstrakcii.
Anestezija i ekstrakcija na zabi od strana na studentot
8
(so asistencija na asistentot).
Teoretska nastava 15~asa, prakti~na nastava 30 ~asa.

Organizacija
Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi)
Metodi na u~ewe
i drugi oblici predvideni so zaedni~ki kriteriumi na EKTS.
- osnovno poznavawe na oralnohirur{kiot instrumentarium,
Izleznost od u~eweto - osnovno poznavawe na metodite na lokalna infiltrativna anestezija,
- po{iroko poznavawe na metodite na ekstrakcija na zabi.

minimum maksimum
vkupno 60 100
189
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 90
Ocenuvawe 30
Se vkupno 120
Krediti 4
Kolokvium, kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na prakti~nata i

teoretskata nastava
Sistematizirani, avtorizirani i uredeni predavawa od ~lenovite na kat-
edrata (do izdavawe na u~ebnik po Oralna hirurgija).
„Praktikum oralne hirurgije“ - Markovi} A.
„Oralna hirurgija“ - Joji} B. i Perovi} J.
„Oralna hirurgija“ - Todorovi} Q.
U~ebni pomagala
„Anestezija u stomatologiji“ - Todorovi} Q.
„Sprovodne anestezije u gorwoj i dowoj vilici“ - Lotri} N.
„Oralna hirurgija“ - Mi{e I.
„Hemostaza i weni poreme}aji u stomatolo{koj praksi“ - Perovi} J.
„Periapikalne lezije“ - Petrovi} V.
Makedonski
nastavata
190
IV GODINA
ORALNA HIRURGIJA I
Predmet Oralna hirurgija I

Kod 4109
Studiska programa IV (~etvrta)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen; klini~ki stomatolo{ki predmet
Preduslovi Potpis od: Pretklini~ka oralna hirurgija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Boris Veli~kovski
Adresa
Skopje. Tel. +38923299033.
Klu~ni zborovi
Oralna hirurgija I.

Zarasnuvawe na ekstrakciona rana. 2
Dolor post extractionem (komplikacija po ekstrakcija na zabi). 2
Oralnohirur{ki aspekti pri pacienti so rizik. 2
Hemostaza vo oralnata hirurgija. 2
Zaboluvawa so hemoragi~en sindrom. 2
Odontogeni infekcii. 2
Kompleksni odontogeni infekcii. 2
Kolokvium 2
Osnovni principi vo hirurgija. 2
Hroni~ni periapikalni procesi. 2
Terapiski postapki na hroni~ni periapikalni procesi. 2
Impaktirani zabi. 2
Rtg vo oralnata hirurgija. 2
191
Prevencija i tretman na urgentni sostojbi. 2

kolokvium 2
Zemawe na anamneza na pacienti za oralnohirur{ki intervenci. 1

Klini~ki (ekstraoralen i intraoralen) pregled, zaben status. 1
Op{ti (internisti~ki zaboluvawa) od oralno hirur{ki iteres. 2
Instrumenti (polugi i kle{ti) za rabota vo gorna vilica. 2
Instrumenti (polugi i kle{ti) za rabota vo dolna vilica. 2
Oralnohirur{ki instrumentarium. 2
Ekstrakcija na zabi na poodelni morfolo{ki grupi, stav na
3
lekarot i fazi na ekstrakcii.
Anestezija i ekstrakcija na zabi od strana na studentot. 18
Komplikacii posle ekstrakcija na zabi. 2

Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi) i drugi
Metodi na u~ewe
oblici predvideni so zaedni~ki kriteriumi na EKTS.
Po{iroko poznavawe vo odnos na odredena oralnohirur{ka kazuistika:

zarasnuvawe na ekstrakcioni rani, komplikacii po ekstrakcija na zabi,
tretman na pacienti so rizik, hemostaza i zaboluvawa so hemoragi~en
sindrom, akutni odontogeni infekcii, hroni~ni periapikalni procesi,
impaktirani zabi, tretman na urgentni sostojbi
Izleznost od u~eweto klu~ni ve{tini:

- osposoben e za postavuvawe na dijagnoza, diferencijalna dijagnoza,
- osposoben e za odreduvawe na plan na terapija,
- osposoben e za izveduvawe na odredeni terapiski postapki (metodi
na lokalna infiltrativna anestezija, tipi~ni i atipi~ni ekstrakcii
na razli~ni morfolo{ki grupi na zabi, tretman na postanestezioni
i postekstrakcioni komplikacii).
192
IV GODINA

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi Podgotovka za ve`bi 15
Vkupno 115
Ocenuvawe 20
Se vkupno 135
Krediti 4,5
2 kolokviumi, kontinuirano ocenuvawe vo tekot na prakti~nata

i teoretskata nastava, zavr{no ocenuvawe: minimum 9, maksimum 15 boda
Sistematizirani, avtorizirani i uredeni predavawa od ~lenovite
na katedrata (do izdavawe na u~ebnik po Oralna hirurgija).
U~ebni pomagala „Praktikum oralne hirurgije“ - Markovi} A.
193

„Hemostaza i weni poreme}aji u stomatolo{koj praksi“ - Perovi} J.
Makedonski
nastavata
KLINI~KA MOBILNA PROTETIKA (TOTALNA PROTEZA)
Predmet Klini~ka mobilna protetika (totalna proteza)

Kod 4103
Vkupno ~asovi 105
Krediti 6
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki stomatolo{ki predmet
Osvoeni krediti od: Pretklini~ka mobilna protetika (totalna
Preduslovi
i parcijalna proteza); Gnatologija, potpis: Pretklini~ka fiksna protetika
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Veleski D.
Adresa
Klu~ni zborovi
Klini~ka mobilna protetika (totalna proteza).
Anamneza i dijagnostika na problemite kaj pacienti so totalna
2
anodoncija.
Ekstraoralni i intraoralni promeni po celosnoto gubewe na
2
prirodnite zabi.
Upasuvawe i testirawe na individualnite laìci za izrabotka
2
na totalnite protezi (TP).
194
IV GODINA
Otpe~atoci (anatomski i funkcionalni) za izrabotka na (TP). 2

Fiziolo{ko miruvawe, metodi za odreduvawe na centri~na
2
relacija i okluzija kaj TP, prednosti od upotrebata na licev lak.
Kriteriumi za izbor na ve{ta~kite zabi za TP. 2
Okluzalni koncepti kaj TP. 2
Metodi za redewe (artikulirawe) na ve{ta~kite zabi za TP. 2
Prv kolokvium 2
Zavr{ni laboratoriski postapki vo izrabotkata na TP. 2
Predavawe na TP na korisnikot, re{avawe na problemite 2
povrzani so predavaweto na TP.
Imedijatna i edini~na TP. 2
Upatstva za odrùvawe i koristewe na TP. 2
Reparaturi kaj TP. 2
Vtor kolokvium 2
Prakti~na nastava 75
Dijagnoza, planirawe i priprema na totalni protezi.
Realizacija na anatomski otpe~atok za totalni protezi.
Funkcionalen otpe~atok za totalni protezi.
Odreduvawe na me|uvili~nite odnosi kaj totalna bezzabnost
i nivno fiksirawe so pomo{ na zagrizni {abloni.
Proba na postavenite zabi na totalnata proteza vo vosok.
Predavawe na gotovi totalni protezi, soveti za odrùvawe
i nosewe na istite.
Planirawe, priprema i realizacija na imedijatni totalni
protezi.
Kontrola, reparaturi i korekturi kaj totalni protezi.

Teoretski predavawa, interaktivna i prakti~na nastava, seminarski
Metodi na u~ewe
raboti.
- Osposoben za postavuvawe dijagnoza, plan na terapija i sproveduvawe na
klini~ki porceduri kaj totalnite protezi i imedijatnite totalni protezi.
minimum maksimum
195

vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 75
/ ~asovi
Vkupno 145
Ocenuvawe 35
Se vkupno 180
Krediti 6
2 kolokviuma, kontinuirana proverka na prakti~nata i teoretskata

nastava.
Osnovno:
- Klinika na totalnoto protezirawe, Guguv~evski Q., Dejanovski K.,
Veleski D.
U~ebni pomagala
Dopolnitelna literatura:
- Totalna proteza; Suvin
- Stomatolo{ka protetika-totalna proteza; Krsi} i sorabotnici.
Makedonski
nastavata
196
IV GODINA
KLINI~KA MOBILNA PROTETIKA (PARCIJALNA PROTEZA)
Predmet Klini~ka mobilna protetika (parcijalna proteza)

Kod 4110
Vkupno ~asovi 105
Krediti 6
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki stomatolo{ki predmet
Preduslovi potpis od: Klini~ka mobilna protetika (totalna proteza)
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Veleski D.
Adresa
ul. Vodwanska br.17, Skopje.
Klu~ni zborovi
Klini~ka mobilna protetika (totalna proteza).
Nastavna sodrìna
Voved vo parcijalnoto protezirawe. Istoriski razvoj
1
na parcijalnata proteza.
Potporni tkiva kaj parcijalnite protezi. 1
Okluzalni i drugi vidovi oralni sili i nivnoto dejstvuvawe
1
na potpornite tkiva.
Promeni na mastikatorniot sistem po delumnoto gubewe na
1
prirodnite zabi.
Klasifikacija na parcijalnite protezi i parcijalnite
1
bezzabnosti.
Celi na protetskata terapija so parcijalna proteza;
1
Indikacii i kontraindikacii za plo~esta parcijalna proteza
Delovi na akrilatna parcijalna proteza 1
Retencija na parcijalna proteza 1
Karakteristiki i primena na paralelometar pri parcijalnoto
1
protezirawe
Kuki~kite kako osnovni retencioni elementi na parcijalnata
2
proteza
197
Planirawe na parcijalna proteza. 1

Prv kolokvium 2
Klini~ki proceduri kaj parcijalnoto protezirawe
2
(dijagnoza, plan na terapija, pretprotetska podgotovka).
Otpe~ato~ni postapki kaj parcijalnite protezi
1
(anatomski otpe~atok).
Otpe~ato~ni postapki kaj parcijalnite protezi
1
(funkcionalen otpe~atok).
Odreduvawe na me|uvili~nite relacii kaj parcijalnata
1
bezzabnost.
Skeletirana proteza - osnovni karakteristiki, indikacii
1
i kontraindikacii.
Sostavni delovi na skeletirana proteza (gingivalen del). 1
Sostavni delovi na skeletirana proteza (dentalen del). 1
Sovremeni retencioni sistemi kaj skeletirana proteza -
1
ate~meni.
Teleskop sistemi vo sostav na skeletirana proteza. Frezuvawe. 1
Tehni~ki proceduri kaj skeletirana proteza. 1
Zavr{ni laboratoriski proceduri pri izrabotka na klasi~na
1
parcijalna proteza i skeletirana proteza.
Reparaturi na parcijalnite protezi. Kontrola, odrùvawe i
1
soveti za nosewe na parcijalnite protezi.
Mo`ni {tetni efekti pri lekuvaweto so parcijalnata proteza. 1
Vtor kolokvium 2
Planirawe, priprema i realizacija na plo~esta parcijalna

proteza; planirawe, priprema, proekcija i realizacija na
skeletirana proteza.
75
Planirawe priprema i realizacija na imedijatni i pokrovni
protezi.
Reparaturi i korekturi na parcijalni protezi.

Teoretski predavawa, interaktivna i prakti~na nastava, seminarski
Metodi na u~ewe
raboti.
- osposoben za postavuvawe dijagnoza, plan na terapija i finalna
Izleznost od u~eweto izrabotka na parcijalni plo~esti, skeletirani, imedijatni i pokrovni
protezi, vgraduvawe na retencioni elementi, reparaturi i korekturi.
198
IV GODINA

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 75
/ ~asovi
Vkupno 145
Ocenuvawe 35
Se vkupno 180
Krediti 6
2 kolokviuma, kontinuirana proverka na znaeweto na prakti~nata

i teoretskata nastava. Zavr{en ispit: minimum 9, maksimum 15 boda.
- Pretklinika na parcijalnoto protezirawe;, Guguv~evski Q.
- Klinika i tehnika na parcijalnite protezi, Veleski D. (vo pe~at)
- Klinika na totalnoto protezirawe, Guguv~evski Q., Dejanovski K.,
Veleski D.
U~ebni pomagala
- Totalna proteza, parktikum, Guguv~evski Q.
- Stomatolo{ka protetika - parcijalna proteza, Babi} B.
- Delomi~na proteza, Suvin M.
- Parcijalni protezi, Stamenkovi}
Makedonski
nastavata
199
KLINI~KA KARIOLOGIJA I
Predmet Klini~ka kariologija I

Kod 4105
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, Stomatolo{ki, Klii~ki predmet
Preduslovi Osvoeni krediti od Pretklini~ka kariologija
Adresa Vodwanska 17, 1000 Skopje, tel.
Klu~ni zborovi
Klini~ka kariologija.
Nastavna sodrìna
Rekapitulacija na histolo{kite,fiziolo{kite i hemiskite
1
karakteristiki na tvrdite zabni supstanci.
Klini~ko zna~ewe na tvrdite zabni supstanci. 1
Dijagnosti~ki proces na zabniot karies (subjektiven
1
iskaz - objektiven naod).
Metodi za dijagnostika na zabniot karies. 1
Rana dijagnostika i dijagnostika na aproksimalen karies. 1
Morfolo{ki i patohistolo{ki karakteristiki na zabniot
1
karies vo emajl.
Morfolo{ki i patohistolo{ki karakteristiki na zabniot
1
karies vo dentin.
Pravila i principi za preparacija spored vidot
1
na kaviteti-op{ti nasoki.
Ra~ni i ma{inski instrumenti za obrabotka na kavitetite. 1
Preparacija na kaviteti spored lokalizacija (I, V klasa). 1
200
IV GODINA
Preparacija na kaviteti spored lokalizacija (II, MOD). 1

Preparacija na kaviteti spored lokalizacija (III, IV). 1
Nekonvencionalna preparacija na kaviteti:atraumatski
restavrativen tretman,minimalno-invazivna preparacija, 1
Sonicsys, laser preparacija i dr.
Toaleta na kaviteti,za{titni podlogi. 1
Sredstva za definitivna opturacija na kaviteti. 1
Kolokvium
Pregled na pacient, plan za terapija. 3
Instrumenti za praparacija. 3
Na~ini za vospostavuvawe na suvo rabotno pole. 3
Metodi za preparacija na kaviteti kaj predni zabi. 3
Metodi za preparacija na kaviteti kajdistalni zabi. 3
Ispituvawe na vitalitet. 3
Vidovi matrici i nivna aplikacija po klasi. 3
Aplikacija na amalgamski polnewa I, II, V klasa. 3
Polirawe na amalgamski polnewa. 3
Aplikacija na kompozitni polnewa III, IV, V klasa. 3
Obrabotka i polirawe na kompozitni polnewa. 3
Dlabok karies: dijagnostika,terapija. 3
Toaleta na kaviteti. 3
Modifikacii na preparaciite na kaviteti. 3
Mo`nosti za estetska sanacija (metodi, materijali, tehniki). 3
kolokvium
Organizacija
Izleznost od u~eweto - Klini~ko zna~ewe na tvrdite zabni supstanci. Proces na dijagnostika na

zabniot karies. Op{ti nasoki za preparacija na kaviteti.
Instrumenti za preparacija na kaviteti (ra~ni, ma{inski),
- Preparacija na kaviteti spored klasi. Novi metodi i tehniki
za preparacija na kaviteti,
- Sretstva za definitivna opturacija na kaviteti (amalgami, kompoziti i
dr.)
- Sovladuvawe na dijagnosti~kiot proces na kariozniot proces so poseben
osvrt vrz ranata dijagnostika,
- Osnovni poznavawa za izrabotka na inlej, onlej, pinlej (sovremeni na~ini
za nivna izrabotka).
201
- Suvo rabotno pole-na~ini za postignuvawe na istoto. Matrici.

Sogleduvawa, stavovi i mo`nosti za preparacija na kaviteti. Dlabok
karies. Kompozitni materijali (vidovi, na~in na aplikacija, mo`nosti).
Kreditni bodovi
Aktivnosti
minimum maksimum
kolokvium 39 65
Ocenka na aktivnosta na vkupno 60 100
studentot
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 90
Ocenuvawe 45
Se vkupno 135
Krediti 4,5

i teoretskata nastava, 1kolokvium.
Kariologija - Matovska Qupka, Sigmapres 2001 god. Skopje,
Materijali - Karaxov i sorabotnici, Belgrad, Slavoqub @ivkovi}
U~ebni pomagala
Dentin adhezivna sretstva u stomatologiji, Balkanski Stomatolo{ki
forum, Beograd 1998 god.
Makedonski
nastavata
202
IV GODINA
KLINI~KA KARIOLOGIJA II
Predmet Klini~ka kariologija II

Kod 4112
Vkupno ~asovi 90
Krediti 5
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki, klini~ki predmet
Preduslovi Пotpis od Klini~ka kariologija I
Adresa Vodwanska 17,1000 Skopje,tel.
Klu~ni zborovi
Klini~ka kariologija.
Nastavna sodrìna
Dijagnosti~ki metodi za otkrivawe na zabniot karies, pregled,
1
pomo{ni dijagnosti~ki metodi, rana dijagnostika.
Preparacija za inlej, onlej, pinlej. 1
Vospostavuvawe na suvo rabotno pole. 1
Vidovi matrici i nivna primena. 1
Sekundaren i recidiven karies:etiologija,klini~ka slika,
1
terapija.
Funkcionalni o{tetuvawa na zabite. 1
Strukturni nepravilnosti na zabite. 1
Estetski restavracii na tvrdite zabni strukturi: materijali,
1
mo`nosti, tehniki.
Koronarana restavracija na endodontski tretirani zabi. 1
Dlabok karies: etiologija, klini~ka slika, terapija. 1
Separacija na zabite. 1
Najnovi sogleduvawa i stavovi za preparacija na kaviteti. 1
203
Biolo{ko zna~ewe na tvrdite zabni supstanci od aspekt na

1
restavrativnite proceduri.
Preparacii na kaviteti spored novite mo`nosti,tehniki
1
i materijali.
Novi kompozitni materijali:osobini,aplikacija i mo`nosti. 1
Kolokvium 1
Dijagnostika na kariozni lezii so osoben osvrt na metodite za
5
rana dijagnostika.
Preparacii za inlej, onlej, pinlej. 5
Na~ini za vospostavuvawe na suvo rabotno pole. 5
Matrici-na~in na postavuvawe kaj frontalnite zabi. 5
Matrici-aplikacija kaj kaviteti vo distalnata regija. 5
Sanacija na pacienti so strukturni i funkcionalni o{tetuvawa. 5
Koronarna restavracija na endodontski tretirani zabi. 5
Terapiski postapki kaj dlabok karies. 5
Na~in na separacija na zabite. 5
Novi metodi za preparacija na kaviteti. 5
Rabota so novi kompozitni materijali. 5
Mo`nosti za estetska sanacija (na~ini, materijali). 5
Analiza na rendgen naodi po terapija na dlabok karies. 5
Podlogi i nivni alternativi, Rabota so athezivni materijali. 5
kolokvium 5

Organizacija
Izleznost od u~eweto - Klini~ko zna~ewe na tvrdite zabni supstanci. Proces na dijagnostika

na zabniot karies. Op{ti nasoki za preparacija na kaviteti.
Instrumenti za preparacija na kaviteti (ra~ni, ma{inski).
- Preparacija na kaviteti spored klasi. Novi metodi i tehniki za
preparacija na kaviteti.
- Sredstva za definitivna opturacija na kaviteti (amalgami, kompoziti
i dr.).
- Sovladuvawe na dijagnosti~kiot proces na kariozniot proces so poseben
osvrt vrz ranata dijagnostika.
- Osnovni poznavawa za izrabotka na inlej, onlej, pinlej (sovremeni
na~ini za nivna izrabotka).
204
IV GODINA
- Suvo rabotno pole-na~ini za postignuvawe na istoto. Matrici.

Sogleduvawa, stavovi i mo`nosti za preparacija na kaviteti. Dlabok
karies. Kompozitni materijali (vidovi, na~in na aplikacija, mo`nosti).
minimum maksimum
1 kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 75
/ ~asovi Podgotovka za ve`bi 15
Vkupno 120
Ocenuvawe 30
Se vkupno 150
Krediti 5
i teoretskata nastava, 1 kolokvium, zavr{en, prakti~en ispit.
Kariologija - Matovska Qupka, Sigmapres 2001 god. Skopje.
Materijali Karaxov i sorabotnici, Belgrad, Slavoqub @ivkovi}.
U~ebni pomagala
Dentin adhezivna sretstva u stomatologiji, Balkanski Stomatolo{ki
forum, Beograd 1998 god.
Makedonski
nastavata
205
ANESTEZIJA I SEDACIJA
Predmet Anestezija i sedacija

Kod 4104
Vkupno ~asovi 35
Krediti 3,5
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki, klini~ki predmet
Osvoeni krediti od: Interna medicina, Neurologija,
Preduslovi
potpis: Op{ta hirurgija
Izveduva Katedra za maksilofacijalna hirurgija
Odgovoren nastavnik Дoc. d-r D. Popovi} Monevska
Katedra za maksilofacijalna hirurgija, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18, Skopje, Tel: 3147 745.
Klu~ni zborovi Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, anestezija, sedacija.
Nastavna sodrìna час.

Teoretska nastava
Voved. Predoperativna evaluacija na pacientot (istorija na
bolest, rizi~ni pacienti so kompromitirano zdravje, hroni~ni 2
zaboluvawa, pacienti so radio i hemoterapija).
Nerofiziologija na bolka (bolka vo maksilofacijalnata regija,
1
generirawe i transmisija na bolkata od taa regija).
Lokalna anestezija (mehanizam na deluvawe na lokalnite
anesteici, hemiska struktura na anestetik, disocijacija na 2
lokalniot anestetik).
Farmakologija na lokalni anestetici (resorpcija, distribucija,
metabolizirawe i ekskrecija, brzina na deluvawe na razni
2
anestetici, potentnost na anestetik i sistemski efekti na
lokalen anestetik.
Vazokonstriktori (farmakologija, sistemski efekti interakcija 2
so lekovi).
Vidovi na lokalni anestetici. 1
Tehniki na lokalna anestezija. 2
Komplikacii od lokalni anestetici (lokalni i sistemski). 1
206
IV GODINA
Monitoring na pacienti. 1
Sedacija (definicija na sedacija). Indikacii za sedacija. 1
Medikamenti koi se koristat za sedacija i tehniki na sedacija. 2
Op{ta anestezija. (Indikacii, fazi na op{ta anestezija, tehniki
2
na op{ta anestezija i komplikacii na op{ta anestezija.
Reanimacija 1
Voved, zemawe anemneza. 2
Rizi~ni pacienti za anestezija. 2
Izbor na tip na anestezija najsoodveten za pacientot
2
i dijagnozata.
Aplikacija na lokalen anestetik pri oralnohirur{ki
intrevencii, pacienti so kontraindikacii za lokalen anestetik i 2
vazokonstriktor.
Demonstracija na monitoring aparatura(puls oksimetar,
2
kapnogram).
Izbor na pacienti za sedacija i op{ta anestezija. 2
Demonstrirawe na aparatura za op{ta anestezija. 1
Demonstrirawe na srcevo belodrobno oìvuvawe na model. 2
Teoretska nastava 20 ~asa, пrakti~na nastava 15 ~asa;

Organizacija
nastavata se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Metodi na u~ewe
Izleznost od teoretskata nastava: Po{iroki poznavawa za lokalnata
anestezija i sedacija,
prakti~ni ve{tini: anemneza, izbor na najsoodvetna anestezija vo zavis-
nost od pacientot i dijanozata, prva pomo{ - srcevo belodrobno oìvuvawe
Kreditni bodovi
minimum maksimum
1 kolokvium 36 60
Vkupno 60 100
207
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 20
Konsultacii 10
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 75
Ocenuvawe 30
Se vkupno 105
Krediti 3,5

i teoretskata nastava, 1 test.
Handbook of Local Anesthesia - Stanley Malamed - 2008 god.
U~ebni pomagala
[ok SBO, Andonov V.
Makedonski
nastavata
ORTODONCIJA I
Predmet Ortodoncija I
Kod 4113
208
IV GODINA
Vkupno ~asovi 75
Krediti 6
Osvoeni krediti od: Anatomija i morfologija na zabi i vilici Pretkli-
Preduslovi
ni~ka mobilna protetika; potpis od Pretklini~ka fiksna protetika.
Izveduva Katedra za ortodoncija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Marija Zuèlova
Adresa Vodwanska 17, Skopje, Makedonija
Klu~ni zborovi
ortodoncija.
Nastavna sodrìna
Ortodoncija, voved. 2
Definicija na normalna okluzija. 2
Rast i razvoj na kraniofacijalniot kompleks. 2
Prenatalen rast i razvoj na kraniofacijalniot skelet. 2
Postnatalen rast i razvoj na kraniofacijalniot skelet:
2
neurokranium.
Postnatalen rast i razvoj na kraniofacijalniot skelet. 2
Rast i razvitok na normalna okluzija. 2
Rast i razvitok na normalna okluzija. 2
Anatomija i fiziologija i embriologija na orofacijalni
2
muskuli TMZ-anatomija i funkcii.
Funkcii vo orofacijalnata regija: ishrana. 2
Funkcii vo orofacijalna regija. 2
Ortodontska dijagnoza. 2
Gantometriski analiza za procena na malokluziite. 2
Rentgentska dijagnoza vo ortodoncija. 2
Telerentgen. 2
Analiza na fotografija i rtg na {aka - odreduvawe na osealna
2
vozrast.
Op{ti etiolo{ki faktori. 2
Lokalni etiolo{ki faktori. 2
Lokalni etiolo{ki faktori. 2
Malokluzii i klasifikacija na malokluzii. 2
209
Nepravilnosti na poedini zabi. 2

Nepravilnosti na dentalni lakovi. 2
Voved vo ortodoncijata. 2
Zapoznavawe so dijagnosti~kite metodi vo ortodoncijata. 2
Soklirawe i oblikuvawe na studiskite modeli. 2
Kolokvium (materijal od prvite tri ve`bi). 2
Gnatometriska analiza na studiski modeli. 2
Gnatometriska analiza na studiski modeli. 2
Rendgendijagnostika. 2
Rendgendijagnostika. 2
Kolokvium (materijal od 5-8 ve`ba). 2
Klasifikacija na malokluziite. 2
Pregled i prikaz na pacienti so nepravilnosti na dentalni
2
lakovi.
Pregled i prikaz na pacienti so nepravilnosti vo sagitalna na-
2
soka.
Pregled i prikaz na pacienti so nepravilnosti
2
vo transverzalna nasoka.
Pregled i prikaz na pacienti so nepravilnosti vo vertikalna
2
nasoka.
Kolokvium (od 10 do 14 ve`ba). 2
Teoretska nastava (45 ~asa), prakti~na nastava (30 ~asa),

Organizacija
seminarski trudovi.
Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi-ve`bi.
- po{iroko poznavawe za otkrivawe na ortodontskite anomalii,
- po{iroko poznavawe na normalniot rast i razvoj na zabite
Izleznost od u~eweto i dentalnite lakovi.
izleznost od prakti~nata nastava:
- zemawe na anatomski otpe~atok i izrabotka na studio modeli.
minimum maksimum
210
IV GODINA
39 65
(2 kolokviuma)
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 45
Konsultacii 5
Ve`bi 30
/ ~asovi
Vkupno 130
Ocenuvawe 50
Se vkupno 180
Krediti 6
2 kolokviuma, kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na

prakti~nata i teoretskata nastava.
Ortodoncija, Markovi} i sor.
U~ebni pomagala
Ortodoncija, Zuèlova.
Makedonski
nastavata
211
STOMATOLO{KA RENDGENOLOGIJA
Predmet Stomatolo{ka rendgenologija

Kod 4107
Vkupno ~asovi 45
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen, Stru~no-aplikativen predmet
Osvoeni krediti od Pretklini~ka kariologija i Osnovi na klini~ka
Preduslovi
radiologija.
Izveduva Katedrata za detska i preventivna stomatologija
Odgovoren nastavnik Doc. d-r. Marija Stevanovi}
Katedra za detska i preventivna stomatologija,
Adresa
Stomatolo{ki fakultet - Skopje, ul. Vodwanska 17, Skopje.
Klu~ni zborovi
Stomatolo{ka rendgenologija.
Nastavna sodrìna
Bazi~na fizika. 1
Sozdavawe i emisija na rendgen zracite. 1
Za{tita od rendgen zra~ewe. 1
Vidovi na redgen snimawa vo orofacijalnata regija. 1
Izveduvawe na intraoralni, ekstraoralni i specijalni rendgen
1
snimki.
Procesirawe na rendgen filmovite. 1
Tolkuvawe na rendgen snimkite. 1
Normalna rendgengrafska anatomija na zabite. 1
Normalna rendgengrafska anatomija na potpornite tkiva. 1
Normalna rendgengrafska anatomija na gornata vilica. 1
Normalna rendgengrafska anatomija na dolnata vilica. 1
Nepravilnosti vo brojot i goleminata kaj mle~nite i kaj trajnite
1
zabi.
212
IV GODINA
Nepravilnosti vo formata i goleminata kaj mle~nite

1
i kaj trajnite zabi.
Nepravilnosti vo strukturata na mle~nite i trajnite zabi. 1
Nepravilnosti vo razvojot na licevo-vili~nite koski. 1
Rendgen dijagnostika na povr{ni kariozni lezii. 1
Rendgen dijagnostika na sredno dlaboki i dlaboki kariozni
1
lezii.
Primena na rendgen snimkite vo endodontskata terapija.
1
Rendgen dijagnostika na dentogenite infekcii.
Rendgen dijagnostika i detekcija na strani tela vo zabite
1
i vilicite.
Cisti 1
Tumori 1
Rendgen dijagnostika na patolo{kite promeni na salivarnite
1
`lezdi.
Rendgen dijagnostika na patolo{kite promeni vo TMZ. 1
Rendgen dijagnostika na traumi na zabite i potpornite tkiva. 1
Rendgen dijagnostika na traumi na gornata vilica. 1
Rendgen dijagnostika na traumi na dolnata vilica. 1
Rendgen dijagnostika na traumi na koskite na liceto. 1
Rendgen dijagnostika na resorptivni promeni na zabite i na
1
koskite.
Rendgen dijagnostika na impaktiranite zabi. 1
Osnovi na Stomatolo{kata rendgenologija
- sozdavawe na rendgen zraci,
- zapoznavawe so rendgen laboratorija i aparatura,
- za{tita pri rabota vo rendgen laboratorija, 8
- zapoznavawe so vidovi na rendgen snimki i nivno izveduvawe,
- procesuirawe na rendgen snimki,
- tolkuvawe na rendgen snimki.
Normalna rendgengrafska anatomija na zabi, potporni tkiva
1
i vilici.
Rendgen promeni pri anomalii - na mle~ni i trajni zabi - na lice
1
i vilici.
Rendgen promeni pri karies i endodoncija. 1
Rendgen dijagnostika na traumi na mle~ni i trajni zabi. 1
Rendgen dijagnostika na traumi na vilici. 1
213
Rendgen dijagnostika na: - cisti - benigni i maligni tumori 1

Rendgen dijagnostika na - tmz - salivarni `lezdi 1
Organizacija Teoreska nastava, - 30 ~asa, prakti~na nastava - 15 ~asa.

Interaktivna nastava(teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi), izrabotka
Metodi na u~ewe na seminarska rabota i drugi oblici predvideni so zaedni~kite
kriteriumi na EKTS.
Po odslu{anata nastava i poloèniot ispit studentot bi trebalo da se
stekne so slednite znaewa i ve{tini:
- osnovni poznavawa za odnesuvaweto na oralnite tkiva na rentgenskite
zraci,
- osnovni poznavawa za upotrebata na rendgenot vo stomatologijata,
- po{iroki poznavawa za za{tita od rendgenskite zraci.
minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 80
Ocenuvawe 40
Se vkupno 120
Krediti 4
214
IV GODINA
Proverka na znaeweto Kontinuirana proverka (2 kolokviuma).

U~ebni pomagala U~ebnik vo podgotovka: Stomatolo{ka rendgenologija, M. Stevanovi}.
Makedonski
nastavata
PRETKLINI~KA PARODONTOLOGIJA
Predmet Pretklini~ka parodontologija

Kod 4111
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen; stomatolo{ki, pretklini~ki predmet.
Preduslovi Osvoeni krediti od Oralna biohemija i Op{ta patologija.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Kiro Ivanovski; prof. d-r A. Minovska
Katedra za bolesti na ustata i parodontot, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18 Skopje Tel. +389 2 3299 038 e-mail: kiroivanovski@hotmail.com
Klu~ni zborovi
Pretklini~ka parodontologija.
Nastavna sodrìna
Parodontologijata kako granka na stomatologijata. 1
Anatomo-histolo{ki karakteristiki na gingivata. 1
Anatomo-histolo{ki karakteristiki na periodonciumot. 1
Anatomo-histolo{ki karakteristiki na alveolarnata koska
1
i cementot.
Klasifikacija na parodontalnata bolest. 1
Epidemiologija na gingiviti i na parododontalnata bolest. 1
215
Etiologija na parodontopatija, dentalen plak (biofilm)-op{ti

1
karakteristiki.
Sozdavawe na biofilmot. 1
Karakteristiki na subgingivalniot plak. 1
Mikrobiologija na parodontalna bolest (mehanizmi na
3
patogenost na bakteriite vo biofilmot).
Ostanati lokalni etiolo{ki faktori. 1
Modificira~ki faktori na parodontalna bolest (dijabet,
1
pubertet, bremenost i pu{ewe).
I kolokvium 2
Ulogata na okluzalniot traumatizam vo etiologijata
2
na parodontalna bolest.
Patogeneza na parodontalnata bolest. 2
Patogeneza na parodontalen xeb. 2
Klini~ka slika na hroni~na parodontopatija (inflamacija,
2
recesija, parodontalen xeb,luksacija).
Agresivna parodontopatija, ulceronekrozna parodontopatija
2
i parodontalni apscesi.
Sistemski efekti od parodontalnata bolest. 2
II kolokvium 2
Anatomo-histolo{ki karakteristiki na zdrav parodoncium. 2
Procena na sostojbata na oralnata higiena (PI, IZK). 2
Otstranuvawe na plakot i zabniot kamen, mahani~ko
otstranuvawe na zaben kamen i instrumenti za mehani~ko 2
otstranuvawe na zaben kamen.
Ultrazvu~na instrumentacija. 2
Parodontalen xeb, klasifikacija, sodrìna na parodontalniot
2
xeb.
Procena na sostojbata na parodontot (inspekcija, palpacija,
2
parkusija) i sondirawe na modeli.
I kolokvium 2
Parodontalen instrumentarium i instrumentacija vo gorniot lev
2
kvadrant.
Parodontalen instrumentarium i instrumentacija vo gorniot
2
desen kvadrant.
216
IV GODINA
Parodontalen instrumentarium i instrumentacija vo dolniot

2
lev kvadrant.
2
desen kvadrant.
Parodontalen instrumentarium i instrumentacija vo gorniot
2
frontalen sekstant.
2
frontalen sekstant.
Proverka na steknatite ve{tini na studentite. 2
II kolokvium 2

Metodi na u~ewe

- Detalni poznavawa za gradbata na parodontalnite tkiva,
- Detalni poznavawa na etiologijata na parodontalnata bolest,
- Osnovni poznavawa na patogenezeta na parodontalnata bolest,
- Detalno poznavawe na klini~kata slika na parodontalnata bolest.
Izleznost od prakti~nata nastava:
- osposoben za prepoznavawa i detektirawe na klini~kite znaci na
parodontalnata bolest,
- osposoben za ultrazvu~na instrumentacija,
- osposoben za rabota so parodontalni instrumenti vo razli~ni regii vo
ustata (izbor na instrumentot, drèwe na instrumentot i fiksacija na
rakata).

minimum maksimum
vkupno 60 100
217
Ako studentot na go poloì prviot kolokvium (prvata proverka na

znaeweto), celata nastavna sodrìna ja polaga vo ispitnata sesija.
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 30
/ ~asovi
Vkupno 100
Ocenuvawe 20
Se vkupno 120
Krediti 4
Kontinuirana proverka na znaeweto, 2 kolokviuma: I kolokvium - 30 boda

II kolokvium - 30 boda; na poslednata ve`ba vo semestarot proverka na
Proverka na znaeweto prakti~nite kompetencii na studentot: 5 boda; ostanatite 35 boda
studentot gi steknuva preku kontinuirana aktivnost na teoretskata
i prakti~nata nastava.
Parodontopatija 2008 god., A. Minovska; Parodontologija 2006 god., \aji} i

U~ebni pomagala \ukanovi}, Klini~ka parodontologija, Jann Lindhe; Clinical Periodontology,
Carranza.
Makedonski
nastavata
218
IV GODINA
ZABOZDRAVSTVO VO ZAEDNICATA
Predmet Zabozdravstvo vo zaednicata

Kod 4106
Vkupno ~asovi 35
Krediti 3,5
Vid na predmet Zadolìtelen, stru~no-aplikativen predmet
Osvoeni krediti od Preventivna stomatologija, Oralna higiena,
Preduslovi
Epidemiologija
Izveduva Katedra za detska i preventivna stomatologija
Odgovoren nastavnik Doc. d-r. Mira Jankulovska
Katedra za detska i preventivna stomatologija, Stomatolo{ki fakultet-
Adresa
Skopje, ul. Vodwanska 17.
Klu~ni zborovi
Zabozdravstvo vo zaednicata.
Nastavna sodrìna
Zakon za zdravstvena za{tita. 1
Definicija na zdravstvenata za{tita. 1
Prava od zdravstvenata za{tita. 1
Odnosi i prava od zdravstvenoto osiguruvawe. 1
Sistem i organizacija na zdravstvenata za{tita. 1
Zdravstveni organizacii. 1
Zdravstveni rabotnici i sorabotnici. 1
Preventivna stomatolo{ka zdravstvena za{tita. 1
Op{ti celi. Specifi~ni celi i merki. 1
Metodologija na izveduvawe na programata.
1
Organizacija na sproveduvawe na programata.
219
Zada~i na stomatolo{kata zdravstvena slu`ba. 1

Aktivnosti na stomatolo{kata zdravstvena slu`ba. 1
Princip na aktivna stomatolo{ka za{tita.
1
Princip na pasivna stomatolo{ka za{tita.
Organizacija na stomatolo{kata slu`ba na naselenieto. 1
Organizacija na stomatolo{kata slu`ba na naselenieto spored
vidot na tretmanot koj se realizira. Organizacija 1
na stomatolo{kata slu`ba na naselenieto po vozrasni grupi.
Planirawe i rasprostranetost na stomatolo{kata slu`ba:
1
Medicinska administracija.
Indeksi za registracija na dentalniot karies.
Indeksi za registracija na promenite na mekite delovi 1
vo usnata praznina.
Kartoni za stomatolo{ka zdravstvena za{tita. 1
Zabozdravstveno vospituvawe. Celi na zabozdravstvenoto
1
prosvetuvawe. Zada~i na zabozdravstvenoto prosvetuvawe.
Sodrìna na zabozdravstvenoto prosvetuvawe na trudnici. 1
Sodrìna na zabozdravstvenoto prosvetuvawe na novorodeni,
mali i predu~ili{ni deca, u~ili{ni deca i mladinci i 1
vozrasni.
[ema za planirawe na zabozdravstvenoto prosvetuvawe. 1
Metodi na zabozdravstvenoto prosvetuvawe. Sredstva na
zabozdravstvenoto prosvetuvawe. Te{kotii vo sproveduvaweto 1
na zabozdravstvenoto prosvetuvawe.
Voved vo javnoto zdravstvo.
1
Zdravstvena edukacija, ve{tini i kompetencii.
Kriteriumi za izbor na celna grupa.
1
Procenka na potrebite na celnata grupa.
Planirawe na efikasna programa za zdravstvena edukacija.
Primena na programata za zdravstvena edukacija. Procenka 1
na efikasnosta na programata za zdravstvena edukacija.
Zabozdravstven rabotnik-pravila, povrzanost i potrebi.
1
Konkurentnost i kvalitet na zabozdravstvenite uslugi.
Optimalno oralno zdravje. Oralno zdravje kaj vozrasnata
2
populacijata.
Promocija na oralnoto zdravje: socijalnite faktori i oralnoto
3
zdravje.
Strategii za promocija na oralnoto zdravje i prevencija
2
na parodontalnata bolest.
220
IV GODINA
Organizacija Teoreska nastava, broj na ~asovi -35.

Metodi na u~ewe izrabotka na seminarska rabota i drugi oblici predvideni
so zaedni~kite kriteriumi na EKTS.
- osnovni poznavawa za sistemot na zdravstvena za{tita,
- osnovni poznavawa za zdravstvenata edukacija, ve{tini i kompetencii,
- po{iroki poznavawa za za planirawe i rasprostranetost
na stomatolo{kata slu`ba,
- po{iroki poznavawa za organizacija na stomatolo{kata slu`ba,
- po{iroki poznavawa za optimalno oralno zdravje,
- po{iroki poznavawa za promocija na oralnoto zdravje; socijalnite
faktori i oralnoto zdravje.
Kreditni bodovi
studentot
Aktivnosti
minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
221
Predavawa 35
Konsultacii 10
Vkupno 75
/ ~asovi
Ocenuvawe 30
Se vkupno 105
Krediti 3,5
- Kontinuirana proverka (2 kolokviuma) - 65 bodovi, kontinuirana

proverka na znaeweto na teoretskata nastava.
U~ebnik „Zabozdravstvo vo zaednicata“, 2007 god., Iqovska, Jankulovska i
U~ebni pomagala
sor.; Oralno zdravje, 2008 god., Ivanovski, Pandilova.
Makedonski
nastavata
222
V GODINA
ORTODONCIJA II
Predmet Ortodoncija II
Kod 5106
Studiska godina V (petta)
Semestar IX (devetti)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 4,5
Preduslovi Potpis od Ortodoncija I
Izveduva Katedra za ortodoncija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Marija Zuèlova
Adresa Vodwanska 17, Skopje, Makedonija.
Klu~ni zborovi
ortodoncija.
Nepravilnosti vo sagitala I klasa po Angle. 1

Nepravilnosti vo sagitala II klas po Angle. 2
Nepravilnosti vo sagitala III klasa po Angle. 2
Prav mandibularen prognatizam. 1
223
Transferzalni nepravilnosti na okluzija-vkrsten zagriz. 2

Vertikalni nepravilnosti:otvoren i dlabok zagriz. 2
Morfolo{ki sindromi. 1
Rascepi na usni i palatum. 1
Biolo{ki osnovi na ortodontskata terapija i biomehanika. 1
Planirawe na ortodontska terapija. 1
Ortodontska preventivna terapija. 1
Aktivni ortodontski mobilni aparati. 1
Lekuvawe na ortodontski nepravilnosti so funkcionalni
2
aparati.
Lekuvawe na ortodontski malokluzii so fiksni aparati. 2
Fiksni aparati so labiolingvalna tehnika. 1
Ekstraoralni fiksni aparati. 1
Retencioni aparati i pozicioneri. 1
Ortodontska terapija vo periodot na me{ovita denticija. 1
Ortodontska terapija vo periodot na permanentna denticija. 2
Terapija na pacienti so rascepi na usta i nepce
1
i kraniofacialni sindromi.
Ekstrakciona terapija. 1
Interdisciplinarna ortodontska terapija. 1
Приказ на картонот на пациентот. 3
Прием на пациент. 3
Гнатометриска анализа на модели сo заклучна дијагноза
3
и одредување на план на терапија.
- Ортодонтска превентива- Ортодонтска интерцептива. 3
I Колоквиум 3
Ортодонтска терапија. 3
Предавање на мобилен апарат на пациент. 3
Прием на пациенти со фиксни апарати. 3
Прием на пациенти со аномалии нa одредени заби. 3
II Колоквиум 3
224
V GODINA
Прием на пациенти со аномалии во сагитална насока и одредување

3
на план на терапија.
Прием на пациенти со ортодонтски аномалии во трансверзална
3
насока и одредување на план на терапија.
Прием на пациенти со аномалии во вертикална насока
3
и одредување на план на терапија.
Мултидисциплинарен пристап на пациенти со тешки ортодонтски
3
аномалии.
III Колоквиум 3
Teoretska nastava (30 ~asa), prakti~na nastava (45 ~asa);

Organizacija
seminarski trudovi.
Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi-ve`bi.
- po{iroko poznavawe za otkrivawe na ortodontskite anomalii,
- po{iroko poznavawe na normalniot rast i razvoj na zabite i dentalnite
lakovi,
Izleznost od u~eweto - po{iroko poznavawe na preventivata vo ortodoncijata,
- izleznost od prakti~nata nastava:
- popolnuvawe na ortodontski karton i dijagnosticirawe na etiolo{kite
faktori.
minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
225
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 105
Ocenuvawe 30
Se vkupno 135
Krediti 4,5
2 kolokviuma, kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na prakti~nata

i teoretskata nastava, zavr{en ispit: minimum 9, maksimum 15 boda.
U~ebni pomagala Ortodoncija, Markovi} i sor., Ortodoncija, Zuèlova.
Makedonski
nastavata
KLINI~KA FIKSNA PROTETIKA I
Predmet Klini~ka fiksna protetika I

Kod 5101
Vkupno ~asovi 105
Krediti 5,5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki, stomatolo{ki predmet.
Osvoeni krediti od: Klini~ka kariologija, Pretklini~ka oralna
Preduslovi Hirurgija, Pretklini~ka fiksna protetika I i II, Ortodoncija I
i Preventivna stomatologija.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Jagoda Bajevska
226
V GODINA
Katrdra za stomatolo{ka protetika, Stomatolo{ki fakultet,

Adresa
Vodwanska 17, Skopje, tel. 3299 012.
Klu~ni zborovi
Klini~ka fiksna protetika.
Nastavna sodrìna
Priem, pregled, dijagnoza i plan na terapija. 1
Klinika na ve{ta~kite zabni koronki, indikacii
1
i kontraindikacii, vidovi i podelba, uslovi za nivna izrabotka.
Preparacija na zabite za ve{ta~ki koronki, vidovi na demarka-
1
cioni linii, lokalizacija na granicata na preparacija.
Pribor za preparacija, nasadni instrumenti, brusni tela,
rotira~ki instrumenti, svrdli, boreri, nega na nasadni instru- 1
menti i brusni tela.
Metodi za preparacija na zabi, preparacija na zabi so tangenci-
1
jalna demarkaciona linija.
Preparacija na zabite so pravoagolna demarkaciona linija
1
(klasi~en i sovremen metod).
Preparacija na zabi so zaoblena stapalka. 1
Preparacija na zabi so pravoagolna stapalka so zakosuvawe,
preparacija na zabi so pravoagolna stapalka so zaoblen vna- 1
tre{en agol, forma na zabno trup~e.
Parodoncium, obezboluvawe i olesnuvawe na preparacijata,
1
za{tita na prepariran zab so hemiski i so mehani~ki sredstva.
Otpe~atoci za izrabotka na ednodelnoleani fiksnoproteti~ki
konstrukcii,podgotovka na gingivalniot sulkus i usnata praznina 1
za otpe~atuvawe, laìci za otpe~atuvawe.
Dvofazen metod na otpe~atuvawe, modifikacii, dvoen ili kom-
1
biniran otpe~atok, otpe~atok vo zagriz.
Proba na fiksnoproteti~kite izrabotki, metodi na testirawe. 1
Cementirawe na fiksnoproteti~kite izrabotki. 1
Klinika na polnite koronki, Ri~mond koronki i nadgradbi,
1
klinika na alternativni koronki, simnuvawe na stari koronki.
Kolokvium 1
Pregled na oralnata praznina i analiza na istata, postavuvawe
na dijagnoza na zabite i zabnite nizi, plan na terapija i metodi
90
na realizacija: preparacija i izrabotka na koronki, nadgradbi;
demontirawe na koronki; za{titni koronki.
227
Teortska nastava 15, prakti~na nastava 90;

Organizacija
teortskata nastava se organizira kako cikli~na ili blok nastava.
Interaktivna nastava (teoretska nastava).
Metodi na u~ewe
- da go podgotvi studentot da gi poznava osnovnite principi na izrabotka
na ve{ta~kite koronki od klini~ki aspekt i da implementira odredeni
metodologii vo sekojdnevnata stomatolo{ka praktika.
- studentot da bide osposoben za postavuvawe na dijagnoza, plan
na terapija, da bide osposoben da primeni odredeni proceduri od ovaa
oblast (preparacija, otpe~atok, izrabotka na privremeni koronki, proba
na koronki, cementirawe na koronki, demontirawe i reparatura
na koronki).

minimum maksimum
1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A

/ ~asovi Podgotovka za predavawe 10
Konsultacii 5
Ve`bi 90
Vkupno 140
228
V GODINA
Ocenuvawe 25
Se vkupno 165
Krediti 5,5

i teoretskata nastava, 1 kolokvium.
Mir~ev E., Klinika na fiksnata stomatolo{ka protetika
NIP Studentski zbor, Skopje 1996 god.
U~ebni pomagala
Radlovi}-Panteli} S., Stomatolo{ka protetika
Fiksne nadoknade 2 del, Univerzitet Belgrad,1998 god.
Trifunovi} D, Vujo{evi} L., Stomatolo{ka protetika
Fiksni nadoknadi, Univerzitet Belgrad, 1998 god.
Мakedonski
nastavata
KLINI~KA FIKSNA PROTETIKA II
Predmet Klini~ka fiksna protetika II

Kod 5108
Semestar X (deseti)
Vkupno ~asovi 105
Krediti 5,5
Preduslovi Potpis od: Klini~ka fiksna protetika I.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Erol [abanov
Katrdra za stomatolo{ka protetika, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18, Skopje, tel. 3299 012.
Стоматолошки факултет, prv ciklus na studii, задолжителен предмет,
Klu~ni zborovi
Kлиничка фиксна протетика.
229

Orofacijalen sistem i negovite komponenti. Artikulaciona
ramnoteà i pri~ini za nejzinoto naru{uvawe. Nastanuvawe 1
na defekti vo zabnite nizi i posledici od toa.
Priem, pregled, dijagnoza i plan na terapija. Primena na
1
paraklini~ki metodi pri planirawe na mostovnite konstrukcii.
Biolo{ki osnovi na mostovnite konstrukcii. Zabi nosa~i
1
i nivno vrednuvawe.
Vrski na mostovite, telo na most i analiza na teloto
1
na napre~en presek. Promena na ligavicata pod teloto na mostot.
Uloga na mostot, potrebni uslovi za izrabotka, indikacii
i kontraindikacii, prednosti i nedostatoci, podelba 1
na dentalnite mostovi.
Statika na mostovite. Statika na most vo prava linija, statika
1
na most vo lak, statika na ekstenzionite i krilni mostovi.
Planirawe na mostovite. 1
Preparacija na zabi za most i specifi~nostite kaj ovaa
1
preparacija. Problem na disparalitet na zabite nosa~i na most.
Mo`nosti za podobruvawe na retencijata na vrskite kaj
1
prirodno kratki zabi. Otpe~atuvawe. Privremeni mostovi.
Proba na metalnata konstrukcija. Proba na definitivnata
konstrukcija. Cementirawe na mostovnite konstrukcii, vremeno 1
i definitivno.
Komplikacii kaj izrabotkata na mostovnite konstrukcii.
Reparatura na mostovnite konstrukcii. Demontirawe na 1
mostovni konstrukcii.
Distalno ekstendirani mostovi. Cirkularni mostovni
konstrukcii. Priprema na fiksen del za izrabotka na mobilni 1
konstrukcii.
Metalkerami~ki mostovi.
1
Alternativni mostovni re{enija.
Adhezivni mostovi.
1
Trajnost na mostovnite konstrukcii.
Колоквиум 1
Преглед на оралната празнина и анализа на истата, поставување
на дијагноза и план на терапија и методи на реализација.
Препарација и изработка на мостовни конструкции, репаратура 90
на фасети. Демонтирање на мостовните конструкции. Привремени
мостовни конструкции.
230
V GODINA
Teoretska nastava 15, prakti~na nastava 90.

Organizacija
Интерактивна настава (теоретска настава)
Metodi na u~ewe
Работа во мали групи (вежби) и други облици предвидени по ЕКТС.
Da go podgotvi studentot da gi poznava osnovnite principi na izrabotka
na mostovnite konstrukcii od klini~ki aspekt i da implementira
odredeni metodologii vo sekojdnevnata stomatolo{ka praksa
- osposoben za postavuvawe na dijagnoza, plan na terapija,
Izleznost od u~eweto - osposoben da primeni odredeni proceduri od ovaa oblast
(preparacija, otpe~atok, izrabotka na privremeni mostovi, proba
na metalnata konstrukcija, proba na definitivnata konstrukcija,
cementirawe na mostovnata konstrukcija, demontirawe na mostovni
konstrukcii, reparaturi na mostovni konstrukcii).

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A

Konsultacii 5
Ve`bi 90
231
Vkupno 140
Ocenuvawe 25
Se vkupno 165
Krediti 5,5

i teoretskata nastava, 1 kolokvium, zavr{en ispit.
Mir~ev E., Klinika na fiksnata stomatolo{ka protetika
NIP Studentski zbor, Skopje 1996 god.
U~ebni pomagala
Radlovi}-Panteli} S., Stomatolo{ka protetika
Fiksne nadoknade 2 del, Univerzitet Belgrad,1998 god.
Trifunovi} D, Vujo{evi} L., Stomatolo{ka protetika
Fiksni nadoknadi, Univerzitet Belgrad, 1998 god.
Мakedonski
nastavata
KLINI~KA ENDODONCIJA I
Predmet Klini~ka endodoncija I

Kod 5104
Semestar I X (devetti)
Vkupno ~asovi 90
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki, klini~ki predmet.
osvoeni krediti od Pretklini~ka endodoncija i Klini~ka kariologija I,
Preduslovi
potpis od Klini~ka kariologija II.
232
V GODINA
Adresa Vodwanska 17,1000 Skopje

Klu~ni zborovi
Klini~ka endodoncija.
Nastavna sodrìna
Anatomski, histolo{ki i funkcionalni karakteristiki na
1
pulpo-parodontalniot kompleks.
Zaboluvawa na zabnata pulpa: etiologija, patogeneza, klasi-
1
fikacii.
Dijagnostika na zaboluvawata na zabnata pulpa, serozni pulpiti. 1
Purulentni i hroni~ni pulpiti (etiologija, klini~ka slika,
1
dijagnoza,terapija).
Regresivni metamorfozi na pulpa, dentikli, cementikli. 1
Bolkata vo oralnata praznina. 1
Nekroza, nekrobioza, gangrena na zabnata pulpa (etiologija,
1
klini~ka slika, terapija).
Parodocium (anatomski, histolo{ki i fiziolo{ki
1
karakteristiki od aspekt na predmetot).
Parodontitis apicalis acuta (etiologija, klini~ka slika,
1
patohistologija,terapija).
Parodontitis chronica (etiologija, klini~ka slika, patohis-
1
tologija,terapija).
Endodontska terapija kaj poedini op{ti zaboluvawa, incidenti
vo tek na endodontskata terapija. 1
Biolo{ki aspekti na endodontskata terapija.
Zna~ewe na rendgen dijagnostikata vo endodontskata terapija. 1
Alternativni metodi po neuspe{na endodontska terapija
1
(retretman, endodontskahirurgija).
Reparacija na apikalniot parodoncium
1
(proces na osteocementogena cikatrizacija).
Kolokvium 1
Analiza na rendgengrafija na pulpini zaboluvawa. 5
Dijagnosti~ki postapki kaj pulpini zaboluvawa. 5
Dijagnosti~ka postapka kaj zaboluvawa na parodonciumot. 5
Postapki pri urgentni sostojbi vo endodoncijata. 5
233
Terapiski postapki kaj nekroza i nekrobioza. 5

Terapiski postapki kaj gangrenozno raspadnata pulpa. 5
Terapiski postapki kaj akutni apikalni parodontiti. 5
Terapiski mo`nosti kaj hroni~nite parodontiti-metodi
10
na terapija.
Kanalni polnewa-metodi. 10
Periapikalni polnewa. 10
Odontometriski metodi. 10

Organizacija
Osnovni poznavawa:
- za anatomo-histolo{kite karakteristiki na pulpo-parodontalniot
kompleks,
- za dijagnosti~ki proceduri kaj poedinite zaboluvawa na pulpa
i parodoncium,
- za biolo{ki terapiski mo`nosti.

minimum maksimum
1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
234
V GODINA
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 75
/ ~asovi
Vkupno 115
Ocenuvawe 20
Se vkupno 135
Krediti 4,5

Osnovna literatura: Endodoncija-Matovska Qupka 2002 god.;
U~ebni pomagala Dopolnitelna literatura: Klini~ka enodoncija, Pavlovi} V.1997 god.,
Endodoncija-Filipovi}.
Makedonski
nastavata
KLINI~KA ENDODONCIJA II
Predmet Klini~ka endodoncija II

Kod 5111
Semestar X (deseti)
Vkupno ~asovi 75
Krediti 3
Vid na predmet Zadolìtelen, stomatolo{ki, klini~ki predmet.
Potpis od Klini~ka endodoncija I, osvoeni krediti od Klini~ka
Preduslovi
kariologija II.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r. Qupka Matovska
235
Adresa Vodwanska 17,1000 Skopje, tel.

Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studi, zadolìtelen predmet,
Klu~ni zborovi
Klini~ka endodoncija.
Nastavna sodrìna
Zaboluvawa na zabnata pulpa,terapiski postapki, metodi,
5
modifikacii.
Terapiski postapki kaj gangrenozno raspadnata pulpa. 5
Metodi za terapija na hroni~ni pulpiti. 5
Endodontska hirurgija-indikacii, metodi. 5
Vidovi anestezii vo endodontskata terapija, alternativi. 5
Urgentni endodontski terapiski postapki. 5
Endodontska terapija kaj poedini op{ti zaboluvawa. 5
Evaluacija na razni vidovi rendgen snimki, dijagnoza i procenka
5
na terapiskite mo`nosti.
Terapiski modaliteti kaj hroni~nite parodontiti. 5
Rekapitulacija na metodite za kanalna opturacija. 5
Biolo{ki aspekti na endodontskata terapija-medikamenti. 5
Plan za terapija vo endodoncijata. 10
Timska podgotovka i sanacija na pacientot za protetski
10
nadomestoci.
Organizacija Prakti~na nastava 75 ~asa.

Po{iroki poznavawa za:
- Rendgen dijagnostika vo endodoncijata
Izleznost od u~eweto (pred terapija, vo tek i po terapija),
- Alternativni mo`nosti za terapija po neuspe{na endodontska procedura,
- Endodontskai proceduri kaj poedini op{ti zaboluvawa.

minimum maksimum
Zavr{en ispit 30 50
vkupno 60 100
236
V GODINA
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Ve`bi 75
Optovarenost na studentot Vkupno 80

/ ~asovi Ocenuvawe 10
Se vkupno 90
Krediti 3
Kontinuirana proverka na znaeweto vo tekot na prakti~nata nastava,

zavr{en ispit.
Osnovna literatura: Endodoncija - Matovska Qupka 2002 god.;
U~ebni pomagala Dopolnitelna literatura: Klini~ka enodoncija, Pavlovi} V.1997 god.,
Endodoncija - Filipovi}.
Makedonski
nastavata
237
ORALNA HIRURGIJA II
Predmet Oralna hirurgija II

Kod 5107
Studiska programa V (petta)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 3,5
Osvoeni krediti od Pretklini~ka oralna hirurgija
Preduslovi
i Klini~ka kariologija I.
Odgovoren nastavnik Prof. d-r. Boris Veli~kovski
Adresa
Skopje Tel. +38923299033.
Klu~ni zborovi
Oralna hirurgija.
Nastavna sodrìna
Odontogeni cisti na vilicite. 1
Neodontogeni cisti. 1
Hirur{ki tretman na cisti vo vilicite. 1
Prevencija i zgriùvawe na oralnohirur{ki komplikacii. 1
Oralnohirur{ki-ortodontski intervencii. 1
Oralnohirur{ki intervencii vo detska vozrast. 1
Traumatski povredi na zabi. 1
Dentalni graftovi. Reimplantacija na zabi.
2
Transplantacija na zabi.
Bazi~na predprotetska hirurgija.
1
Pretprotetski intervencii na mekite tkiva.
Pretprotetski intervencii na koskenite tkiva. 1
Primena na koskeni graftovi vo orofacijalna regija. 1
Primena na aloplasti~ni materijali vo orofacijalna regija. 1
238
V GODINA
Primena na aloplasti~ni materijali vo orofacijalna regija. 1

I kolokvium 2
Zemawe na anamneza na pacienti za oralnohirur{ki intervencii. 1
Klini~ki (ekstraoralen i intraoralen) pregled, zaben status. 1
Op{ti (internisti~ki zaboluvawa) od oralno hirur{ki iteres. 2
Ekstrakcija na zabi na poodelni morfolo{ki grupi,
2
stav na lekarot i fazi na ekstrakcii.
Anestezija i ekstrakcija na zabi od strana na studentot. 22
Komplikacii posle ekstrakcija na zabi. 2
Prisustvo vo operaciona sala pri izveduvawe
3
na oralnohirur{ki intervencii.

Metodi na u~ewe Interaktivna nastava (teoretska), rabota vo mali grupi (ve`bi) i drugi
oblici predvideni so zaedni~ki kriteriumi na EKTS.
Izleznost od u~eweto Po{iroko poznavawe vo odnos na odredena oralnohirur{ka kazuistika:

- odontogeni i neodontogeni cisti na vilicite i hirur{ki tretman,
- prevencija i zgriùvawe na oralnohirur{ki komplikacii,
- oralnohirur{ki-ortodontski intervencii,
- oralnohirur{ki intervencii vo detska vozrast,
- dentalni graftovi,
- bazi~na predproteska hirurgija,
- primena na koskeni graftovi i aloplasti~ni materijali
vo orofacijalna regija.
Klu~ni ve{tini:
- osposoben e za postavuvawe na dijagnoza, diferencijalna dijagnoza,
- osposoben e za odreduvawe na plan na terapija,
- osposoben e za izveduvawe na odredeni terapiski postapki (metodi
na lokalna infiltrativna anestezija, tipi~ni i atipi~ni ekstrakcii
na razli~ni morfolo{ki grupi na zabi, tretman na postanestezioni
i postekstrakcioni komplikacii).
239

minimum maksimum
1 kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 85
Ocenuvawe 20
Se vkupno 105
Krediti 3,5

Proverka na znaeweto i prakti~nata nastava, 1 kolokvium koj se polaga kompjuterski
i zavr{en ispit.
Sistematizirani, avtorizirani i uredeni predavawa od ~lenovite
na katedrata (do izdavawe na u~ebnik po Oralna hirurgija).
U~ebni pomagala
„Praktikum oralne hirurgije“ - Markovi} A.
240
V GODINA

„Hemostaza i weni poreme}aj u stomatolo{koj praksi“ - Perovi} J.
„Dentalna reimplantacija i transplantacija“ - Janev J.
„Oralna implantologija“ - Perovi} J.
Makedonski
nastavata
SUDSKA MEDICINA SO FORENZI~NA STOMATOLOGIJA
Predmet Sudska medicina so Forenzi~na stomatologija

Kod 5113
Semestar X (desetti)
Vkupno ~asovi 30
Krediti 2,5
Osvoeni krediti od Patolo{ki osnovi na bolestite, Interna medicina,
Preduslovi
Op{ta hirurgija. Potpis od Oralna hirurgija I.
Izveduva Katedra po sudska medicina
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Biqana Janeska
Medicinski fakultet, Vodnjanska br 19
Adresa
tel.: 3177-044, bjaneska@sudskamedicina.com.mk
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen, sudska
Klu~ni zborovi
medicina, forenzi~na stomatologija.

Predmet na izu~uvawe, zada~i i forenzi~na stomatologija. 1
Sudskomedicinska obdukcija, indikacii, vidovi. 1
241
Smrt, vidovi smrt, utvrduvawe na smrt, pri~ina za smrt. 1

Forenzi~na traumatologija- mehani~ki povredi. 2
- fizi~ki povredi, hemiski povredi, asfikti~ni povredi,
2
fizi~ki povredi, nutritivni.
Sudsko medicinsko ve{ta~ewe. 2
Kvalifikacija na telesni povredi. 1
Identifikacija. 2
Krivi~na odgovornost na stomatolozite. 2
Lekarska gre{ka. 1
Sudsko medicinska obdukcija. 2

Lekarsko uverenie. 2
Odreduvawe na pol spored koskite na ~erepot. 1
Odreduvawe na vozrast spored zabaloto. 2
Dentalna identifikacija. 2
Stomatolo{ka dokumentacija. 1
Analiza na ~ove~ki griznatini. 2
DNK identifikacija od zabi. 1
Prikaz na slu~ai. 2
Teoretska nastava 15 ~asa, prakti~na 15 ~asa.

Organizacija
Metodi na u~ewe Prakti~na nastava blok od najmalku 3 ~asa (do 5) vo grupi od 5 studenti
Od teoretska nastava:
- osnovno poznavawe za sudsko medicinska obdukcija i indikacii;
smrt i vidovi smrt;
- po{iroki poznavawa za ve{ta~ewe, kvalifikacija na telesni povredi,
forenzi~na DNA analiza;
Izleznost od u~eweto - detalni poznavawa za dentalna identifikacija.
Od prakti~na nastava: osposoben za
- pi{uvawe lekarsko uverenie;
- pregled na zabaloto na umren za identifikacija;
- sporedba na predsmrtnite podatoci na zabite so posmrtniot naod.
242
V GODINA

minimum maksimum
1 kolokvium 15 25
Zavr{en ispit 20 30
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 15
/ ~asovi
Vkupno 55
Ocenuvawe 20
Se vkupno 75
Krediti 2,5
Proverka na znaeweto 1 kolokvium (test) i zavr{en usmen ispit.

U~ebni pomagala Sudska medicina, Milovan Milovanovi}; Sudska medicina, Luki}.
Makedonski
nastavata
243
DETSKA STOMATOLOGIJA I
Predmet Detska stomatologija I

Kod 5102
Vkupno ~asovi 75
Krediti 4,5
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki, stomatolo{ki.
Osvoeni krediti od: Preventivna stomatologija, Pedijatrija, Klini~ka
Preduslovi
kariologija I, Infektologija, Psihijatrija, Zabozdravstvo vo zaednicata.
Izveduva Katedra za Detska i preventivna stomatologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r. Sneàna Iqovska
Katedra po detska i preventivna stomatologija, Stomatoli{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18, Skopje, tel.: 3299 065, iljovskasnezana@yahoo.com
Stomatoli{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen predmet,
Klu~ni zborovi
Detska stomatologija.

Voved vo detskata stomatologija, celi, zada~i, osnovni
principi, mentalen razvitok na decata i stomatolo{kite 1
intervencii.
Stomatolo{ka rabota so deca (podelba na decata sprema
1
vozrasta, sprema odnesuvaweto).
Kontrola na bolkata. 1
Stomatolo{ka za{tita na deca so posebni potrebi. 1
Anamneza i klini~ki pregled (anamneaza familijarna,
medicinska, stomatolo{ka). Klini~ki pregled, op{t izgled,
2
pregled na glava i vrat, intraoralen pregled, pregled
na parodontot, pregled na zabite i vodewe na dokumentacija.
Rast i razvitok na na orofacijalnata regija, Prenatalen razvoj,
postnatelen razvoj, Razvitok na zabite-odontogeneza, razvitok
na emajlot, razvitok na dentinot, razvitok na korenot na zabite, 4
razvitok na zabnata pulpa i alveolarniot greben, razvitok na
trajnite zabi.
244
V GODINA
Niknuvawe na mle~ni i trajni zabi (fazi na niknuvawe,

1
mehanizam na niknuvawe).
Resorpcija na korenite na mle~nite zabi. 1
Hronologija na razvitok na mle~nite i trajnite zabi,
1
obeleùvawe na zabite.
Anatomohistolo{ki i morfolo{ki karaktereistiki na mle~nite
2
i trajni zabi (emajl, dentin, cement, zabna pulpa, periodoncium).
Morfolo{ki karakteristiki na mle~ni zabi. 1
Morfolo{ki karaktereistiki na mladi trajni zabi, anatomski
1
karakteristiki na vilicite vo razvitok kaj decata.
Nepravilnosti vo razvitokot na zabite (op{ti poremetuvawa
pri niknuvaweto na zabite, lokalni poremetuvawa pri niknu-
vaweto na zabite, predvremeno niknuvawe na zabite, zakasneto 1
niknuvawe na zabite. Poremetuvawe vo tekot na resorpcijata
na korenite.
Nepravilnostivo brojot na zabite, nepravilnosti vo golemina
na zabite, nepravilnosti vo oblik na zabite, nepravilnosti 1
vo polo`ba na zabite, nepravilnosti vo boja na zabite.
Nepravilnosti vo struktura na zabite. Nepravilnosti
vo struktura na zabite predizvikani od op{ti faktori,
nepravilnosti vo struktura na zabite predizvikani 2
od intoksikacii, nepravilnosti vo struktura na zabite
predizvikani od nasledni faktori. Klini~ki aspekti.
Dentalen karies, klasifikacija i terapiski postapki pri leku-
vawe kaj deca i adolescenti, karies na mle~ni zabi (karakteris-
2
tiki na kariesot na mle~nite zabi, lokalizacija na kariesot na
mle~nite zabi, terapija na karies na mle~ni zabi).
Cirkularen karies. 1
Karies na mladi trajni zabi (klasifikacija, karakteristiki,
2
terapija)
Zaboluvawa na pulpata i parodontalnite tkiva kaj mle~nite
zabi (klasifikacija, etiologija, indikacii za lekuvawe,
3
klini~ka slika i diferencijalna dijagnoza na zaboluvawata na
pulpata, metodi na terapija na zaboluvawa na pulpata).
Zaboluvawa na pulpata i parodontalnite tkiva kaj trajni zabi
(etiologija, indikacii za lekuvawe na zabite, klini~ka slika i
1
diferencijalna dijagnoza na zaboluvawata na pulpata
i parodontalnite tkiva).
245

Deteto vo stomatolo{kata ordinacija (vozrasta na deteto za
prifa}awe na stomatolo{ki tretman,stomatolo{ki personal i
3
oprema za ordinacija so deca, prva poseta, priem na decata
nepodobni za stomatolo{ki tretman).
Stomatoli{ki pregled na deteto.
Op{ta procena na deteto.
Anamneza i klini~ki pregled (anamneaza familijarna,
medicinska, stomatolo{ka). 3
Klini~ki pregled, op{t izgled, pregled na glava i vrat,
intraoralen pregled, pregled na parodontot, pregled na zabite.
Stomatol{ka dokumentacija i obrasci za izve{taj.
Kontrola na bolkata (Dokumentacija za dadenata anestezija,
lokalna anesetezija,priprema na deteto za anestezija,
3
indikaciii kontraindikacii za davawe na anestezija,
komplikacii od anestezija).
Razvitok na mle~nite i trajnite zabi.
Fazi i mehanizam na niknuvawe na mle~nite zabi.
Resorpcija na korenite na mle~nite zabi. 3
Hronologija na niknuvawe na zabite.
Obeleùvawe na zabite.
Atomohistolo{ki i morfolo{ki karakteristiki na mle~nite i
3
trajni zabi (emajl, dentin, cement, zabna pulpa, periodoncium).
Nepravilnosti vo razvitokot na zabite
Nepravilnosti vo brojot na zabite, Nepravilnosti vo golemina
na zabite, Nepravilnosti vo oblik na zabite,
Nepravilnosti vo polo`ba na zabite. 3
Nepravilnosti vo boja na zabite.
Nepravilnosti vo strukturata na zabite.
Klini~ki aspekt.
Planirawe na stomatolo{ki tretman kaj decata. 3
Planirawe na stomatolo{ki tretman kaj decata. 1
Terapija na dentalniot karies vo detska vozrast.
Suvo rabotno pole.
Preparacija na kavietite na mle~nite zabi kaj decata. 5
Terapija na cirkulaten karies.
Preparacija na kavitetite na trajni zabi kaj decata.
Minimalno invaziven tretman na dentalniot karies (tretman na
okluzalnite, aproksimalnite i pasivnite povr{ini na zabite),
3
altermnativnit emetodi na preparacija na karioznata lezija,
mikroabrazija na emajlot).
246
V GODINA
Priprema na kavitetite za restavracija. 3
Terapija na pulpata i parodontalnite tkiva na mle~nite i trajni

zabi (plan na terapija).
3
Terapiski metodi za lekuvawe na pulpata na mle~nite zabi
(vitalna i mortalna amputacija, ekstirpacija na pulpata).
Terapija na zabolena pulpa na trajni zabi. 3
Lekuvawe na pulpata kaj zabi so nezavr{en rast na korenot

(mladi trajni zabi)vitalna ekstirpacija (pulpektomija).
3
Lekuvawe na apikalnite parodontiti na trajnite zabi
so nezavr{en rast na korenot.
Materjali za restavracija vo detskata stomatologija (sretstva

za na toaleta na kavitetite, materjali za privremeno 3
zatvorawe na kavitetite, podlogi.

Interaktivna teoretska nastava, rabota so mali grupi na prakti~na
Metodi na u~ewe nastava, izrabotka na seminarski trudovi i drugi oblici predvideni
so zaedni~kite kriteriumi na EKTS.
Posle odrànata teoretska nastava i poloèniot ispit studentot

bi trebalo da gi apsolvira slednive poznavawa:
- zapoznavawe na pacientot, procenka na psiholo{kiot tip na deteto,
stomatolo{ki pristap i plan na terapija,
- da go poznava rastot i razvitokot na orofacijalnata regija so poseben
osvrt na zabite, da gi dijagnosticira nepravilnostite na zabite,
- da moè da postavi dijagnoza i primeni terapiski postapki
pri lekuvawe na karies kaj decata i adolescentite i primeni soodvetni
materijali za restavracija,
- da dijagnosticira i lekuva zaboluvawa na pulpata i parodontalnite
tkiva na mle~ni i mladi trajni zabi,
- da dijagnosticira i lekuva zaboluvawa na mekite tkiva kaj decata,
- da planira i izveduva oralno hiru{ki intervencii kaj decata i lica
so posebni potrebi,
- da planira i sanira traumatski povredi i komplikacii na zabite
i parodontalnite tkiva kaj decata,
- da planira i realizira estetski intervencii kaj decata (belewe na
zabite, estetska korekcija so laminati i porcelan).
247

minimum maksimum
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 105
Ocenuvawe 30
Se vkupno 135
Krediti 4,5

i teoretskata nastava, 2 kolokviumi
De~ija stomatologija, Dragan Beloica i sor. 2000 god.
Dentalna traumatologija, Bona Bajraktarova 2006 god.
U~ebni pomagala Pediatric Dentistry - Goran Koch, Sven Poulsen, Naklada, 2004 god.
Trajna denticija: embriologija i anatomohistomorfologija,
Bona Bajraktarova i sor, 2000 god.
Makedonski
nastavata
248
V GODINA
DETSKA STOMATOLOGIJA II
Predmet Detska stomatologija II

Kod 5109
Semestar X (desetti)
Vkupno ~asovi 90
Krediti 5,5
Preduslovi Potpis od Detska stomatologija I
Izveduva Katedra za Detska i preventivna stomatologija
Odgovoren nastavnik Prof. d-r.Sneàna Iqovska
Katedra za Detska i preventivna stomatologija, Stomatoli{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18, Skopje, tel.: 3299 065, iljovskasnezana@yahoo.com
Stomatoli{ki fakultet, prv ciklus na studii, zadolìtelen predmet,
Klu~ni zborovi
Detska stomatologija.
Nastavna sodrìna
Lekuvawe na pulpata kaj zabi so nezavr{en rast na
2
korenot(mladi trajni zabi).
Materijali za restavracija vo detskata stomatologija (sredstva
za toaleta na kavitetite, materjali za privremeno zatvorawe na
kavitetite, podlogi.
2
Materijali za definitivno zatvorawe na kavitetite (amalgami,
kompomeri, glas-jonomer cementi, sredstva za zalevawe,
kompoziti).
Zaboluvawa na mekite tkiva vo ustata kaj deteto.
Klasifikacija na povredi na ligavicata na ustata.
2
Povredi na ligavicata vo usnata praznina (mehani~ki povredi,
termi~ki povredi, hemiski o{tetuvawa, o{tetuvawa od zra~ewa).
Zaboluvawa na usnicite (chielitis angularis, echfoliativa). 1
Zaboluvawa na jazikot (lingva geografika, lingva plikata, lingva bifida,
ankiloglosija, makroglosija, mikroglosija i aglosija, razvojni 1
anomalii na jazikot).
249
Zaboluvawa na gingivata (gingivitis kataralis, gingivitis

1
ulcero-nekrotikans, gingivitis na niknuvawe, perikoronitis).
Zaboluvawa na parodonciumot (etiologija, lokalni i op{ti
1
faktori, Juvenilna parodontopatija).
Oralni manifestacii kaj infektivnite zaboluvawa
2
(bakteriski infekcii, virusni i gabi~ni infekcii).
Herpeti~en stomatit.
1
Gabi~ni zaboluvawa vo ustata na decata (soor).
Alergiski zaboluvawa vo ustata na decata.
1
Nutritivni poremetuvawa vo ustata kaj decata.
Oralni manifestacii kaj hroni~ni zaboluvawa kaj decata
(hematolo{ki zaboluvawa, ko`ni zaboluvawa, kardiovaskularni
1
zaboluvawa, respiratornizaboluvawa, endokrini poremetuvawa,
poremetuvawa na metabilizmot).
Nutritivni poremetuvawa i zdravjeto na ustata i zabite
2
(nedostatok na minerali i vitamini).
Traumatski povredi na mle~nite i trajnite zabi (epidemi-
ologija, etiologija, klasifikacija, priem na pacientite-
5
klini~ka postapka, terapija na povredite na mle~ni zabi,
trajni zabi, parodontalni tkiva, komplikacii od povredite).
Tumori i cisti vo detska vozrast. 1
Oralno-hirur{ki intervencii vo detska vozrast (instrumenti
za ekstrakcija, ekstrakcija na mle~ni zabi, ekstrakcija na trajni 1
zabi).
Akutni dentogeni infekcii kaj decata (akutni dentogeni
1
infekcii, specifi~ni oralnohirur{ki intervencii).
Primena na antibiotici vo detska vozrast. 1
Protetsko zbrinuvawe vo detska vozrast. 1
Urgentni sostojbi. 1
Metodi na belewe na zabite. 1
Materijali za definitivno zatvorawe na kavitetite
(amalgami, kompomeri, glas-jonomer cementi, kompoziti 4
Sredstva za zalevawe na fisuri).
Materjali za definitivno zatvorawe na korenskite kanali. 4
Zaboluvawa na mekite tkiva vo ustata kaj deteto
4
(dijagnoza, klasifikacija,tretman vo stomatol{ka ambulanta).
250
V GODINA
Terapija na zaboluvawa na parodonciumot kaj decata.

Klasifikacija na zaboluvawata na parodonciumot, mahani~ka 4
i hemiska kontrola na dentalen plak.
Terapija na zaboluvawa na gingivata i periodonciumot. 4
Stomatolo{ko zgriùvawe na decata so op{ti zaboluvawa
Stomatolo{ko zgriùvawe na decata so visok medicinski rizik
(stomatolo{ki tretman na decata so hemoragi~en sindrom,
stomatolo{ki tretman na decata so zaboluvawa na belata 4
krvna loza, stomatolo{ki tretman na decata so zaboluvawa
na crvenata krvna loza, stomatolo{ki tretman na decata
so kardiovaskularni zaboluvawa).
Stomatolo{o zgriùvawe na decata so pre~ki vo
psihofizi~kiot razvitok. 4
Stomatolo{ki tretman.
Povredi na zabite.
Klasifikacija na povredite.
Povredi na mle~nite zabi.
Posledici od povredite na mle~nite zabi.
Povredi na trajnite zabi. 4
Terapija na pulpata pri fraktura na zabite.
Frakturi na korenot na zabite.
Kombinirani frakturi na koronkata i korenot na trajnite zabi.
Povredi na parodontalnite tkiva na trajnite zabi.
Oralno -hirur{ki intervencii vo detska stomatologija.
Anatomo-histolo{ki specifi~nosti na vilicite i zabite
vo detska vozrast.
Psiholo{ki pristap kon pacientot.
Ekstrakcii na zabite i na zabite od ortodontski pri~ini
i na prekubrojnite zabi.
Komplikacii od ekstrakcija. 4
Krvavewe vo stomatologijata.
Ostanati ambulantno-hirur{ki intervencii.
Hirur{ka terapija na akutnite dentogeni infekcii.
Oralno-mukozni lezii.
Epidermoidni, dermoidni i teratomatozni cisti.
Mukogingivalna hirurgija vo detska vozrast.
Krvavewe vo stomatologijata.
Ostanati ambulantno-hirur{ki intervencii.
Hirur{ka terapija na akutnite dentogeni infekcii.
4
Oralno-mukozni lezii.
Epidermoidni, dermoidni i teratomatozni cisti.
Mukogingivalna hirurgija vo detska vozrast.
251
Urgentni sostojbi vo stomatolo{kata ordinacija za deca

(alergi~na reakcija, anafilakti~en {ok,sinkopa, histeri~en
napad, akuten astmati~en napad, epilepti~en napad,
4
opstrukcija na respiratornite pati{ta, toksi~na reakcija
na anestetik, insulinski {ok, akuten zastoj na srcevata rabota,
hipoventilaciski sindrom, hiperventilaciski sindrom.
Primena na antibiotici vo detska stomatologija Kauzalna
terapija na dentogenite infekcii.
4
Profilakti~na upotreba na antibioticite kaj pacienti so visok
medicinski rizik.
Protetsko zgriùvawe na deca i mladinci.
Protetsko zgriùvawe vo period na mle~nata denticija. 4
Protetsko zgriùvawe na trajnite zabi vo detska vozrast.
Iterceptivna ortodoncija. 4
Belewe na zabite. 4

Interaktivna teoretska nastava, rabota so mali grupi na prakti~na
Metodi na u~ewe nastava, izrabotka na seminarski trudovi i drugi oblici predvideni
so zaedni~ki kriteriumi na EKTS.
Posle odrànata teoretska nastava i poloèniot ispit studentot

bi trebalo da gi apsolvira slednive poznavawa:
- zapoznavawe na pacientot, procenka na psiholo{kiot tip na deteto,
stomatolo{ki pristap i plan na terapija,
- da go poznava rastot i razvitokot na orofacijalnata regija so poseben
osvrt na zabite, da gi dijagnosticira nepravilnostite na zabite,
- da moè da postavi dijagnoza i primeni terapiski postapki pri
lekuvawe na karies kaj decata i adolescentite i primeni soodvetni
materijali za restavracija,
- da dijagnosticira i lekuva zaboluvawa na pulpata i parodontalnite
tkiva na mle~ni i mladi trajni zabi,
- da dijagnosticira i lekuva zaboluvawa na mekite tkiva kaj decata,
- da planira i izveduva oralno hirur{ki intervencii kaj decata i lica
so posebni potrebi,
- da planira i sanira traumatski povredi i komplikacii na zabite
i parodontalnite tkiva kaj decata,
- da planira i realizira estetski intervencii kaj decat (belewe
na zabite, estetska korekcija so laminati i porcelan).
252
V GODINA

minimum maksimum
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A

Konsultacii 5
Ve`bi 60
Vkupno 135
Ocenuvawe 30
Se vkupno 165
Krediti 5,5
Proverka na znaeweto Kontinuirana proverka na znaeweto, 2 kolokviumi, zavr{en ispit

De~ija stomatologija, Dragan Beloica i sor. 2000 god.
Dentalna traumatologija, Bona Bajraktarova 2006 god.
U~ebni pomagala PediatricDentistry - Goran koch, Sven Poulsen, Naklada, 2004 god.
Trajna denticija: embriologija i anatomohistomorfologija,
Bona Bajraktarova i sor, 2000 god.
Makedonski
nastavata
253
KLINI~KA PARODONTOLOGIJA I
Predmet Klini~ka parodontologija I

Kod 5103
Vkupno ~asovi 60
Krediti 3,5
Osvoeni krediti od Pretklini~ka parodontologija, Stomatolo{ka
Preduslovi
rentgenologija.
Izveduva Katedra za Bolesti na ustata i parodontot
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Ana Minovska; prof. d-r K. Ivanovski
Adresa minovskaana@hotmail.com
Klu~ni zborovi
klini~ka parodontologija.

Gingiviti /klasifikacija, dijagnoza, terapija/. 3
Anamneza i dijagnoza na parodontalnata bolest. 3
Prognoza na parodontalnata bolest. 4
Plan na parodontalna terapija. 4
kolokvium 1
Klini~ki ve`bi so pacienti, koi se sostojat od: Anamneza
i dijagnosticirawe na zaboluvawata na zabnopotporniot aparat,
prognoza i plan na terapija na parodontalnata bolest, terapija 45
na zaboluvawata na zabnopotporniot aparat. Terapija na
odrùvawe.

Organizacija
Metodi na u~ewe Interaktivna nastava, rabota vo mali grupi.
254
V GODINA
Studentot }e se stekne so po{iroko znaewe od oblasta na klini~kata

parodontologija.
Klu~ni ve{tini:
- osposoben e za zemawe na anamneza i postavuvawe na dijagnoza na
zaboluvawata na zabnopotporniot aparat; odreduvawe na prognozata
i postavuvawe na plan na terapija;
- osposoben za izveduvawe na konzervativnata ( ne-hirur{ka) faza od
terapijata i sproveduvawe na terapijata na odrùvawe.

minimum maksimum
1 kolokvium 39 65
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi Vkupno 85
Ocenuvawe 20
Se vkupno 105
Krediti 3,5
255

Parodontopatija 2008 год., A. Minovska; Parodontologija 2006 год, \aji} i
U~ebni pomagala \ukanovi}, Klini~ka parodontologija, Jann Lindhe;
Clinical Periodontology, Carranza.
Makedonski
nastavata
KLINI~KA PARODONTOLOGIJA II
Predmet Klini~ka parodontologija II

Kod 5110
Semestar X (deseti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 3,5
Preduslovi Potpis od klini~ka parodontologija I
Izveduva Katedra za Bolesti na ustata i parodontot
Odgovoren nastavnik Prof. d-r Ana Minovska; prof.d-r K. Ivanovski
Adresa minovskaana@hotmail.com
Klu~ni zborovi
klini~ka parodontologija.

Terapija na parodontalna bolest. 8
Odrùvawe na post-terapiskite rezultati ili terapija na
2
odrùvawe.
seminari 4
kolokvium 1
256
V GODINA

Klini~ki ve`bi so pacienti, koi se sostojat od: Anamneza
i dijagnosticirawe na zaboluvawata na zabnopotporniot aparat,
prognoza i plan na terapija na parodontalnata bolest, terapija 45
na zaboluvawata na zabnopotporniot aparat.
Terapija na odrùvawe.
Teoretska nastava 9 ~asa, prakti~na nastava 45 ~asa. Seminari 4 ~asa.

Organizacija
Metodi na u~ewe Interaktivna nastava, rabota vo mali grupi.
Studentot }e se stekne so po{iroko znaewe od oblasta na klini~kata
parodontologija.
Klu~ni ve{tini:
- ospo -osposoben e za zemawe na anamneza i postavuvawe na dijagnoza na
zaboluvawata na zabnopotporniot aparat; odreduvawe na prognozata
i postavuvawe na plan na terapija;
- ospo osposoben za izveduvawe na konzervativnata ( ne-hirur{ka) faza
od terapijata i sproveduvawe na terapijata na odrùvawe.

minimum maksimum
1 kolokvium 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
257
Predavawa 15
Konsultacii 5
Ve`bi 45
/ ~asovi
Vkupno 85
Ocenuvawe 20
Se vkupno 105
Krediti 3,5

i teoretskata nastava, 1 kolokvium, zavr{en ispit.
Parodontopatija 2008 год., A. Minovska; Parodontologija 2006 год., \aji}
U~ebni pomagala i \ukanovi}, Klini~ka parodontologija, Jann Lindhe;
Clinical Periodontology, Carranza.
Makedonski
nastavata
MAKSILOFACIJALNA HIRURGIJA I
Predmet Maksilofacijalna hirurgija I

Kod 5105
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki predmet.
Osvoeni krediti od: Oralna medicina i patologija I i II, Neurologija,
Preduslovi
Anestezija i sedacija.
Prof. d-r S. Naumovski, prof. d-r V. Popovski, prof. d-r A. Benedetti,
Odgovoren nastavnik
prof. d-r. A. Gr~ev, doc. d-r D. Popovi} Monevska.
258
V GODINA
Katedra po maksilofacijalna hirurgija, Stomatolo{ki fakultet,

Adresa
Vodwanska 18 Skopje, Tel.: 3147 745.
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, Maksilofacijalna
Klu~ni zborovi
hirurgija.
Nastavna sodrìna
Predoperativna evaluacija na pacientot.

2
Priprema na pacient so kompromitirano zdravje.
Krvni diskrazii. 2
Osnovni principi vo hirurgijata. Zarasnuvawe na rana. 2
Dijagnostika i imixing tehniki vo maksilofacijalnata
2
hirurgija.
Prevencija i menaxment na hirur{ki komplikacii. 2
Bazi~na predprotetska hirurgija.
2
Sloèna predprotetska hirurgija.
Implantologija. 2
Odontogeni infekcii. 2
Kompleksni odontogeni infekcii. 2
Odontogeni zaboluvawa na maksilaren sinus. 2
Zaboluvawa na plunkovni `lezdi. 2
Oralni lezii. 2
Odontogeni cisti na vilicite. Hirur{ki tretman na odontogeni
2
cisti.
Mekotkivni cisti. 2
Odontogeni tumori. 2
Prikaz na pacienti so maksilofacijalna patologija,

vo ambulantni uslovi i pacienti so bolni~ko lekuvawe. Analiza
na predoperativnata priprema na pacientite za hirur{ka
30
intervencija, prisustvo pri tretman na skr{enici i ve`ba
na modeli za imobilizacija na vilici. Pasivno u~estvo
na hirur{ki intervencii od ambulanten karakter.

Metodi na u~ewe
259

Po{iroki poznavawa za maksilofacijalnata patologija.
Izleznost od u~eweto Prakti~ni ve{tini:
Davawe prva pomo{, prevrski, zavoi, suturi, imobilizacija
na skr{enici i dr.
minimum maksimum
Kontinuirana proverka 2 kolokviumi 36 60
vkupno 60 100
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A

Konsultacii 5
Ve`bi 30
Vkupno 90
Ocenuvawe 30
Se vkupno 120
Krediti 4

i teoretskata nastava, 2 kolokviuma.
U~ebni pomagala Contemporary Oral and Maxillofacial surgery, Larry J.Peterson.
Makedonski
nastavata
260
V GODINA
MAKSILOFACIJALNA HIRURGIJA II
Predmet Maksilofacijalna hirurgija II

Kod 5112
Semestar X (deseti)
Vkupno ~asovi 60
Krediti 4
Vid na predmet Zadolìtelen, klini~ki predmet.
Preduslovi Potpis od Maksilofacijalna hirurgija I.
Prof. d-r S. Naumovski, prof. d-r V. Popovski, prof. d-r A. Benedetti,
Odgovoren nastavnik
prof. d-r. A. Gr~ev, doc. d-r D. Popovi} Monevska.
Katedra po maksilofacijalna hirurgija, Stomatolo{ki fakultet,
Adresa
Vodwanska 18, Skopje Tel.: 3147 745.
Stomatolo{ki fakultet, prv ciklus na studii, maksilofacijalna
Klu~ni zborovi
hirurgija.
Nastavna sodrìna
Vratni limfadeniti. 2
Maligni zaboluvawa vo oralnata praznina. 4
Hirur{ki tretman na malignite tumori na oralnata praznina.
4
Hirur{ka rekonstrukcija na koskeni defekti.
Povredi na meki tkiva i dentoalveolaren kompleks. 2
Povredi na licevi koski. 6
Etiologija na dentofacijalni deformiteti,
2
Evaluacija na pacienti so licevi deformiteti.
Podelba na deformiteti.
Operativni tehniki koi se koristat za korekcija na licevite 2
deformiteti.
261
Embriologija na rascepi.
Etiologija na rascepi.
Podelba na rascepi.
4
Tretman na rascepi.
Retki- sindromski zaboluvawa so manifestacija.
vo maksilofacijalnata regija.
Fiziologija na bolka.
Klasifikacija na bolka. 2
Facijalni neuralgii.
Patologija na TMZ.
Evaluacija na pacienti so TM bolka.
Klasifikacija na TMZ poremeruvawa. 2
Tretman na TMZ zaboluvawa.
MBDS.
Prikaz na pacienti so maksilofacijalna patologija,
vo ambulantni uslovi i pacienti so bolni~ko lekuvawe.
Analiza na predoperrativnata priprema na pacientite za
30
hirur{ka intervencija, prisustvo pri tretman na skr{enici
i ve`ba na modeli za imobilizacija na vilici. Pasivno u~estvo
na hirur{ki intervencii od ambulanten karakter.

Metodi na u~ewe
Po{iroki poznavawa za maksilofacijalnata patologija.
Izleznost od u~eweto Prakti~ni ve{tini:
Pruàwe prva pomo{, prevrski, zavoi, suturi, imobilizacija
na skr{enici i dr.
minimum maksimum
Kontinuirana proverka 2 kolokviumi 30 50
Zavr{en ispit 9 15
vkupno 60 100
262
V GODINA
EKTS
ocenka
< 60 5 F
60-67 6 E
68-75 7 D
76-84 8 C
85-93 9 B
94-100 10 A
Predavawa 30
Konsultacii 5
Ve`bi 30
/ ~asovi
Vkupno 90
Ocenuvawe 30
Se vkupno 12
Krediti 4
Proverka na znaeweto Kontinuirana proverka na znaeweto, 2 kolokviuma i zavr{en ispit.

U~ebni pomagala Contemporary Oral and Maxillofacial surgery, Larry J.Peterson.
Makedonski
nastavata
263
264
IZBORNI PREDMETI
IZBORNI
PREDMETI
IZBORNI PREDMETI GRUPA I
1. Socijalna medicina 2 ECTS

2. Oftalmologija 2 ECTS
3. Menaxment vo stomatologijata 2 ECTS
4. Angliski jazik 3 ECTS
5. Informatika 1 ECTS
6. Higiena 2 ECTS
7. Ginekologija 1 ECTS
8. Fizioterapija 1 ECTS
9. Sociologija na medicinata 1 ECTS
10. Zdravstvena ekologija 1 ECTS
Opis na izbornite predmeti od grupa I
1. Kod 3201 Socijalna medicina 2 EKTS

Nastavnite sodrìni koi se opfateni so ovoj predmet se: ulogata i vlijanieto na
socijalno-ekonomskite uslovi i faktori vrz zdravjeto i bolesta, determinanti na zdra-
vjeto, ekonomskoto zna~ewe na zdravjeto, priroden tek na bolesta i prevencija: primar-
na,sekundarna i tercijarna, Strategija na SZO „Zdravje za site“. Ponatamu, so izu~uvawe
na ovoj predmet studentot moè da se zapoznae so: zdravstvenata dejnost, stomatolo{kata
dejnost, ulogata na sistemot na zdravstvena za{tita, bolni~kata dejnost i zdravstvenite
organizacii. Predmetnite nastavni sodrìni opfateni so ovoj predmet gi izu~uvaat i
265
planiraweto i programiraweto na razvojot na zdravstvenata za{tita, zdravstveni rabot-

nici, zdravstvena i socijalna za{tita na deca od 0-6 godini, zdravstvena i socijalna
za{tita na ènite vo reproduktivniot period, zdravstveni organizacii.
2. Kod 3202 Oftalmologija 2 EKTS

Kursot e osmislen da gi zbogati znaewata na studentite za zaboluvawata na palpe-
brite, orbitite, solzniot aparat, kowuktivata, rogovicata, povredite na okoto. Isto taka,
studentite moàt da se zapoznaat i so zaboluvawata na sklerata, irisot, uveiti i tumori,
zaboluvawa na le}ata, glaukom, kako i fokalozite i okoto.
3. Kod 3203 Menxment vo stomatologijata 2 EKTS

Celta na kursot e zapoznavawe na studentite so definicijata na menxmentot, ni-
voata i funkciite na menaxmentot, sposobnosta na menaxerot. Isto taka, nastavnite
sodrìni opfa}aat: menaxment proces, organizirawe, koordinirawe, motivirawe i kon-
trolirawe kako karakteristikite na odborot na direktori.
4. Kod 3204 Angliski jazik 3 EKTS

Studentite so izborot na ovoj predmet gi povtoruvaat osnovnite poznavawa i se
steknuvaat so po{iroki znaewa i v e{tini za medicinskata terminologija na angliski
jazik za~ovekovoto telo, za lokomotorniot sistem, kardiovaskularniot sistem, nervniot,
respiratorniot, urogenitalniot, digestivniot i ekskretorniot sistem. Studentite se zdo-
bivaat so osnovnite poznavawa i gi prodlabo~uvaat istite za anatomskite i za
fiziolo{kite karakteristiki na sistemite, potoa obrabotuvaat i sovladuvaat temi kako
{to se ortodoncija, zaboluvawa na zabite, dijagnoza, terapija i sli~no.
5. Kod 3205 Informatika 1 EKTS

Celta na kursot e zapoznavawe na studentite so istorijatot na smeta~ite, elementi
na softverot, internet, aplikativen softver za kancelarisko rabotewe. Isto taka pred-
metot gi opfa}a i slednite sodrìni: Elementi za koristewe na operativniot sistem
Windows, koristewe na Microsoft Internet Explorer, Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft
Power Point.
6. Kod 3206 Higiena 2 EKTS

Komunalna higiena. Higiena na trudot. Higiena na hranata i ishranata, biolo{ka
i hemiska bezbednost na hranata, nutritivni bolesti. U~ili{na higiena. Li~na higiena.
266
IZBORNI PREDMETI
Mentalna higiena i zdravstveno prosvetuvawe. Voena higiena. Metodi za ispituvawe i

istraùvawe vo higienata. Vlijanie na higienata vrz zdravjeto na lu|eto, higienski bara-
wa vo dizajniraweto i eksploatacijata na farmacevticite, bezbednost na proizvodite.
7. Kod 3207 Ginekologija 1 EKTS

Nastavnite sodrìni pomesteni vo ovoj predmet se: ovarijalen i menstrualen ci-
klus, seksualni hormoni, ovulacija i oploduvawe. Isto taka, nastavnite sodrìni koi se
izu~uvaat vo ovoj predmet se: razvoj na plodot, poroduvawe, planirawe na semejstvoto i
kontracepcija, vospalenija na genitalni organi kaj ènata i tumori na genitalnite or-
gani.
8. Kod 3208 Fizioterapija 1 EKTS

Studentite so izborot na ovoj predmet }e se zapoznaat so osnovite na Fizkalnite
metodi na terapija koi nao|aat primena i vo stomatologijata: Krioterapija, Termotera-
pija, Fototerapija (infracrveni zraci, ultravioletovi zraci, laseroterapija), Manuelna
masaà, Elektroterapija, Sonoterapija, Magnetoterapija, Kineziterapija, Ortopedski
pomagala
9. Kod 3209 Sociologija na medicinata 1 EKTS

Nastavnite sodrìni koi se opfateni so ovoj predmet se: procesot na diferenci-
rawe na naukite i nivniot predmet na prou~uvawe, predmetot i metodite na sociologijata
na medicinata, odnosot na sociologijta na medicinata i drugite srodni nauki. Kursot gi
vklu~uva i slednite sodrìni: poteklo i razvoj na sociologijata na medicinata, osnovni
sodrìni i kategorii na sociologijata na medicinata, definicii i koncepti za bolesta,
subjektivni aspekti i komponenti na bolesta, mentalno zdravje i mentalna bolest, odnos
pacient-doktor, barawe i koristewe na zdravstveni uslugi.
10. Kod 3210 Zdravstvena ekologija 1 EKTS

Kursot se zanimava so fizi~kite faktori vo sredinata i vlijanie vrz zdravjeto,
zdravstveno-ekolo{kite aspekti na zagaduvawe na vozduhot, na vodata za piewe i vodo-
snabduvaweto. Predmetnite nastavni sodrìni opfateni so ovoj predmet gi izu~uvaat i
zdravstveno-ekolo{kite aspekti na u~ili{nata sredina kako i hranata i ishranata na na-
selenieto.
267
IZBORNI PREDMETI GRUPA II
1. Urgentni sostojbi vo stomatologijata

2. Fokaloza
3. Implantologija
4. Dentalna traumatologija
5. Pacienti so rizik za stomatolo{ki intervencii
6. Predhirur{ki ortodontski tretman
Opis na izbornite predmeti od grupa II
1. Kod 5201 Urgentni sostojbi vo stomatologijata 3 EKTS

Celta na kursot e zapoznavawe na studentite so urgentnite sostojbi vo stoma-
tolo{kata praktika: Krvavewe, komplikacii pri akutni odontogeni infekcii, sostojbi
na naru{ena svest, {okovi sostojbi, urgentni kardiovaskularni i respiratorni sostojbi,
toksi~ni reakcii, povredi na usnata praznina, zabite i vilicite.
2. Kod 5202 Fokaloza 3 EKTS

Teorii na fokalnata infekcija, oralni àri{ta, konsekutivni zaboluvawa. Pa-
togeneza na fokalnata infekcija, dijagnosticirawe na oralnite àri{ta preku primena
na specifi~ni testovi. Isto taka, nastavnite predmetni sodrìni opfa}aat: terapija na
fokalnite àri{ta i premedikacija, merki za prevencija na fokalnata infekcija i kri-
tika na sva}aweto na oralnite àri{ta i konsekutivnite zaboluvawa.
3. Kod 5203 Implantologija 3 EKTS

Nastavnata sodrìna opfatena so ovoj predmet se sostoi od: materijali koi se pri-
menuvaat vo implantologijata, izbor na pacienti za predimplantolo{ka priprema, idi-
kacii i kontraindikacii, vrska na implantot so okolnoto tkivo, klasifikacija i
kvalitet na koskenoto tkivo, vidovi na dentalni implanti, tehniki na vgraduvawe na po-
edini implanti, protetska suprastruktura, komplikacii i procenka na uspe{nosta na im-
plantot.
268
IZBORNI PREDMETI
4. Kod 5204 Dentalna traumatologija 3 EKTS
Nastavnite sodrìni sodràni vo predmetot se: Dentalna traumatologija vo det-

ska vozrast, klasifikacija, povredi na mle~nite zabi, povredi na trajnite zabi, terapija
na pulpata kaj traumite na zabite i povredi na parodontalnite tkiva na trajnite zabi.
5. Kod 5205 Pacienti so rizik za stomatolo{ki intervencii 3 EKTS
Definicija na pacientite so rizik, kardiolo{ki i pulmolo{ki pacienti, hema-

tolo{ki pacienti, endokrinolo{ki i nefrolo{ki pacienti, pacienti so infektivni za-
boluvawa i psihijatriski pacienti. Isto taka, studenite }e bidat vklu~eni vo izu~uvawe
na identifikacija na rizi~nite pacienti vo stomatolo{kata ordinacija i nivnoto mena-
xirawe.
6. Kod 5206 Predhirur{ki ortodontski tretman 3 EKTS
Nastavnite sodrìni koi se opfateni so ovoj predmet se: plan na ortodontsko-

hirur{kata terapija, mo`nosti za {irewe na maksilata, podgotovka za hirur{ki tretman
na pacientite so: rascepi na vilicite, skeletna II klasa na malokluzija, skeletna III klasa,
otvoren zagriz, te{ki kraniofacijalni deformiteti i ankiloza na TMZ i podgotovka na
pacientite so asimetrija na liceto.
269
PRAKTI^NI INFORMACII
ZASTUDENTITE I NASTAVNICITE
(izvadoci od Pravilnikot za uslovite, kriteriumite i pravilata za zapi{uvawe i studi-

rawe na prv i vtor ciklus na univerzitetski studii od 4. avgust 2009 god.)
1. Pravo na upis vo prva godina

Pravo na upis vo prva godina na studii kandidatot steknuva soglasno so uslovite i
kriteriumite utvrdeni vo konkursot za zapi{uvawe studenti, a spored postignatite poeni
vo procesot na selekcija.
Kandidatot koj ostvaril pravo na upis, no vo predvideniot (oglaseniot) rok ne
izvr{il upis, gubi pravo na upis, a pravoto za zapi{uvawe go steknuva sledniot kandidat
na rang-listata koj predhodno ne zazemal mesto vo ramkite na odobrenata kvota za
zapi{uvawe studenti.
Stranskite dràvjani moàt da se zapi{uvaat na studii na Univerzitetot.
Stranskite dràvjani i licata bez makedonsko dràvjanstvo imaat pravo na upis na
studii pod ednakvi uslovi kako i makedonskite dràvjani, no vo soglasnost so odlukata na
Senatot pla}aa polna cena na studirawe.
2. Steknuvawe status na student

Status na student, a so toa i ~len na akedemskata zaednica se steknuva so zapi{uvaweto na
prv, vtor i tret ciklus na studii na Univerzitetot.
Statusot na studentot se dokaùva so indeks ili so studentska legitimacija.
270
IZBORNI PREDMETI
Studentot zapi{uva predmeti/moduli vo semestri, trisemestri ili studiska godina

vo indeksot.
3. Statusot na student vo dràvna kvota

Studentot ~ie obrazovanie go finansira dràvata, go zadrùva statusot student
~ie obrazovanie go finansira dràvata najdolgo za vremeto koe e za dva pati podolgo od
propi{anoto vreme na traewe na studiite, odnosno do krajot na akademskata godina vo
koja toj rok istekuva. So istekot na toj rok studentot gi prodolùva studiite so podnesu-
vawe na tro{ocite za studirawe (kofinansirawe).
Student ~ie obrazovanie go finansira dràvata moè ista akademska godina da ja
povtoruva samo edna{. Ako vo narednata akademska godina ne go stekne pravoto za
api{uvawe na povisoka godina na studii, go gubi statusot na student ~ie obrazovanie go
finansira dràvata, no ima pravo povtorno da ja zapi{e istata akademska godina vo status
na student koj samostojno gi podnesuva tro{ocite za studirawe.
Vo vremeto od stav eden i dva, ne se smeta vremeto na miruvawe na studentskite ob-
vrski.
Organizacija i izveduvawe na studiite
1. Obem i organizacija na studiite

Vo ramkite na najmnogu 40 nedeli godi{no, vkupnoto optovaruvawe na studentite
iznesuva od 1500 do 1800 ~asa godi{no.
Vo slu~aite od stav 1 na ovoj ~len, studiskite programi od prviot ciklus sodràt
najmalku 20, a najmnogu 30 ~asa predavawa, ve`bi i seminari nedelno i 30 nedeli godi{no.
Po isklu~ouk, ako studiskata programa sodrì prakti~no osposobuvawe, vkupnoto
optovaruvawe na studentot ne smee da nadmine 40 ~asa nedelno i 45 nedeli godi{no. Opto-
varuvaweto na studentite od stav 1 na ovoj ~len opfa}a predavawa, ve`bi, seminari i drugi
oblici na studii koi se soodvetni na specifi~nosta na nastavno-nau~nata oblast
(prakti~no osposobuvawe, hospitacija, nastapi, terenska rabota i sl.), konsultativno-in-
truktivna nastava, formi na kontinuirana proverka na znaeweto i ispiti koi se smetaat
kako kontakt-~asovi, kako i individualna studiska rabota (sportska rabota, istraùvawe
na literatura, seminarski zada~i,proektna rabota), samostojno u~ewe kako i izrabotka na
diplomska (magisterska) zada~a.
271
Organizacijata i vremenskoto rasporeduvawe na predavawata, seminarite i ve`bite

se prisposobuvaat na specifi~nosta na studiskata programa.
Nastavata po odredena predmetna programa se izveduva vo ramkite na eden semestar.
Redovnite studenti vo eden semestar zapi{uvaat maksimum do 35 EKTS-krediti.
Na osobeno uspe{nite studenti (so prose~en uspeh od 8,5) moè da im se dozvoli
zapi{uvawe na 35 do 40 EKTS-krediti so cel pobrzo zavr{uvawe na studiite ili
po{iroko obrazovanie.
2. Univerzitetski kalendar i kalendar za nastava

Univerzitetskiot kalendar za narednata akademska godina go donesuva Senatot, na-
jmalku 5 meseci pred zavr{uvaweto na tekovnata akademska godina,i go objavuva preku
svoite glasila.
Univerzitetskiot kalendar gi sodrì ramkovnite odredbi za po~etokot i krajot na
akademskata godina, terminite za odrùvawe na nastavata, ispitite i dràvnite i uni-
verzitetskite praznici.
Vrz osnova na univerzitetskiot kalendar, nastavno-nau~niot,odnosno nau~niot
sovet na edinicite donesuva kalendar za narednata akademska godina i go oglasuva preku
svoite glasila, najmalku 3 meseci pred zavr{uvaweto na tekovnata akademska godina.
3. Napreduvawe na studentot
Studentite napreduvaat vo studiite preku polagawe na ispiti za predvideni pred-
meti/moduli i preku ispolnuvawe na obvrskite predvideni so studiskata programa.
4. Zapi{uvawe semestar
Studentot steknuva pravo na zapi{uvawe nareden semestar ako do rokot na zapi{u-
vaweto uredno gi izvr{il obvrskite od studiskata programa i gi poloìl ispitite od
predmetite/modulite utvrdeni so studiskata programa.
Studentot moè da zapi{e novi predmeti od naredniot semestar, vo soglasnost so
pravilata za napreduvawe utvredeni vo soodvetnata studiska programa.
Edinicata, vo ramkite na studiskata programa, moè da propi{e uslovuva~ki kri-
teriumi, t.e. prethodno sovladani predmeti (osvoeni krediti), kako uslov za zapi{uvawe
na nareden semestar.
Zapi{uvaweto na predmetnite programi vo nareden semesatr se vr{i vo period od
2 sedmici pred po~etokot na semestarot.
272
IZBORNI PREDMETI
Pri zapi{uvawe na predmetnite programi, studentot najprvo gi zapi{uva nepolo-

ènite zadolìtelni i izborni predmeti od soodvetniot (leten/zimski) semestar, a potoa
zadolìtelnite predmeti od tekovniot semestar, no na toj na~in {to negovite vkupni stu-
diski obvrski vo eden semestar da ne go nadminuva brojot na EKTS-krediti utvrdeni so
ovoj Pravilnik.
Vo zimskiot semestar se zapi{uvaat predmeti {to se utvrdeni vo studiskite i pred-
metnite programi za zimskiot semestar.
Vo letniot semestar se zapi{uvaat predmeti {to se utvrdeni vo studiskite i pred-
metnite programi za letniot semestar.
Pri zapi{uvaweto na predmetite potrebno e da se ispolnat odredeni uslovi utvr-
deni so predmetnite programi.
Pri povtorno zapi{uvawe na nepoloèn izboren predmet, studentot ima pravo da go
zameni izborniot predmet so drug izboren predmet od predmetite {to se aktivirani vo so-
odvetniot semestar kako izborni predmeti.
Dokolku vo tekot na studiraweto dojde do promena na studiskita programa, studentot
{to studiral spored nekoja od prethodnite programi i go nema zavr{eno studiraweto vo
rokovite utvrdeni so tie programi, go prodolùva studiraweto soglasno so uslovite za
premin na novi programi.
5. Zaverka na semestar
Studentot zaveruva semestar so potpisi od nastavnicite, so {to se potvrduva nego-
voto ispolnuvawe na predvidenite obvrski.
Studentot koj ne gi izvr{il obvrskite propi{ani so studiskata programa od poe-
dine~en predmet, ne moè da pristapi na ispit.
6. Ispiti
Proverkata na znaewata na studentite se vr{i so izveduvawe na ispiti. Ispitite se
izveduvaat po pismen i/ili usten na~in, kako i na drug na~in utvrdeni so studiskata pro-
grama.
Na polagaweto ispiti studentite pokaùvaat dokumenti za identifikacija i in-
deks.
7. Kalendar i raspored na ispitite

Kalendarot na ispitite se objavuva na po~etokot na sekoja akademska godina zaedno so
rasporedot za nastava i se objavuva na internet-stranicata na edinicata na Univerzite-
tot.
273
Rasporedot za odrùvawe na ispitite se utvrduva na toj na~in {to brojot na ispitnite

termini za sekoj predmet/modul vo sekoj ispiten rok da moè da gi opfati site studenti
koi imaat pravo da go polagaat toj predmet/modul.
8. Prijava za ispit
Studentot moè da go prijavi ispitot po pismen ili elektronski pat, dokolku postoi
mo`nost za toa. Pri elektronskoto prijavuvawe na ispitite, studentot e dolèn dopolni-
telno da dostavi prijava za ispit vo materijalna forma.
Po pismen pat, ispitot se prijavuva so prijaven list. Prijavniot list pretstavuva do-
kument ~ija{to sodrìna i forma se ednoobrazni za site sostavni edinici na Univerzi-
tetot.
Vo redovniot ispiten rok etudentot e dolèn da go prijavi ispitot vo rokovite
utvrdeni vo kalendarot za nastava.
Nastavnikot ne dolèn na ispit da primi student koj prijavata ne ja podnel vo pred-
videniot rok.
9. Ispitni rokovi
Studentot ima pravo da gi polaga predmetite vo ramkite na zimskiot, esenskiot i
letniot ispiten rok. Ispitnite rokovi traat najmalku 3 nedeli. Za sekoj predmet vo sekoj
ispiten rok moè da se davaat dva termina. Razlikata me|u dvata termina ne moè da bide
pomala od 10 dena.
Ispitite moàt da se organiziraat neposredno po zavr{uvaweto na blok nastavni
sodrìni, odnosno preku kolokviumi ako se predvideni vo predmetnata programa, a kraj-
nata ocenka se utvrduva na zavr{niot ispit vo redovnata ispitna sesija. Vo krajnata
ocenka se presmetuvaat postigawata na studentot vo tekot na kontinuiranoto ocenuvawe.
Ispitite, ili nekoi drugi formi na proverka na steknatite znaewa, ve{tini i spo-
sobnosti, se sproveduvaat za site predmeti koi studentot gi zapi{al, i toa spored gradi-
voto utvrdeno spored studiskata programa.
Studentot koj gi ispolnil site obvrski propi{ani so soodvetnata predmetna pro-
grama ima pravo da polaga ispit.
Za sekoj student se vodi ispitna dokumentacija.
Ispitite se javni i rezultatite od ispitite se dostapni za javnosta, a pravo na uvid
vo ispitnata dokumentacija ima lice koe }e dokaè praven interes.
Sekoj pat koga studentot }e prijavi no nema da pristapi na ispit, se smeta deka go is-
koristil pravoto od eden obid za polagawe na ispitot i vo prijavata za ispit mu se pi{uva:
ne poloìl.
274
IZBORNI PREDMETI
10. Ocenuvawe
Steknatite znaewa na studentite se proveruvaat i ocenuvaat kontinuirano-vo tekot
na nastavata (kolokviumi, prakti~ni zada~i i sl) i se izrazuvaat vo poeni, dodeka
kone~nata ocenka se utvrduva na zavr{niot ispit.
So studiskata programa moè da se utvrdi deka nekoi oblici na nastava se sprove-
duvaat bez ocenuvawe ili deka se ocenuvaat opisno.
Za ispolnuvawe na obvrskite za polagawe na ispit (po delovi ili vo celina) studen-
tot moè da ostvari najmnogu 100 poeni ili da dobie pozitivna ocenka koja se izrazuva so
10 (deset), pri {to ocenkata 5 (pet) ozna~uva nedovolen uspeh.
Numeri~kiot sistem za ocenuvawe se sporeduva so sistemot na ocenuvawe spored
EKTS:
A= 10; B= 9; C= 8; D= 7; E= 6; F, FX= 5
Za odredeni predmeti, dokolku prirodata na znaewata koi studentot treba da gi

stekne go dozvoluva toa, moè da se predvidi i kompjuterska proverka na znaewata vo
ramkite na sistemot za objektivna proverka na znaewata na Univerzitetot.
Zavr{noto ocenuvawe zadolìtelno se zapi{uva vo indeksot i vo prijavata za
zavr{no ocenuvawe.
Prose~niot uspeh na studentot pretstavuva aritmeti~ka sredina na ocenkite za
zavr{noto ocenuvawe po site nastavni predmeti vo tekot na studiite, vklu~uvaj}i go i
zavr{niot ispit, odnosno diplomskiot trud.
Ocenkite koi studentite gi dobile vo proverkata na nivnite znaewa se objavuvaat
na javni mesta (oglasna tabla), vo rok od 7 (sedum) dena od denot na polagaweto na ispitot.
Nastavnicite se dol`ni po barawe na studentot, da obezbedat uvid vo pregledaniot
trud i dobienata ocenka, najdocna do po~etokot na naredniot semestar.
Ispitite se izveduvaat javno i transparentno.
Ne smeat da se izveduvaat ispiti za samo eden student bez prisustvo na drugi lica
(student, asistent, drug nastavnik).
11. Predmet na ocenuvawe

Predmet na ocenuvawe vo ramkite na predmetnata programa moàt da bidat:
uspe{no realizirani ve`bi;
uspe{no realizirana prakti~na rabota;
izrabotka na seminarska rabota;
terenska rabota;
275
samostojna/doma{na rabota;
mentorstvo na drugi studenti;
izraboteni ili realizirani;
osvoeni nagradi, pofalnici idr.
12. Na~i na ocenuvawe

Ocenuvaweto moè da bide kvantitativno ili opisno, ili kvantitativno i opisno.
Zavr{noto ocenuvawe se izrazuva kvantitativno so ocenka od 5 (pet) do 10 (deset). Ocenkata
5 (pet) ozna~uva nedovolen uspeh. Ocenuvaweto moè da bide preku pismeni i/ili usni is-
piti ili na drug na~in utvrden vo studiskata programa. Proporcijata pome|u obemot na kon-
tinuiranoto i zavr{noto ocenuvawe ja opredeluva nositelot na predmetnata programa.
Preku kontinuiranoto ocenuvawe, studentot se ocenuva za sekoja aktivnost propi-
{ana vo soodvetnata predmetna programa, preku kreditni poeni, procentot na optovare-
nost ili indeksnite edinici.
Ocenkata dobiena od kontinuiranoto ocenuvawe i ocenkata dobiena od zavr{noto
ocenuvawe ja so~inuvaat vkupnata ocenka (od minimalna do maksimalna). Poloèniot
ispit e uslov da se stekne potrebniot broj krediti propi{ani so predmetnata programa.
13. Obvrski na nastavnikot

Nastavnikot e dolèn da mu go soop{ti postignatiot rezultat na usniot ispit na
studentot vedna{ po zavr{uvawe na ispitot.
Nastavnikot e dolèn da go oceni ispitot na studentot so „5“ koga studentot:
neopravdano ja napu{ti prostorijata vo koja se odrùva pismeniot del od ispitot
ili se otkaè od ve}e zapo~natata rabota;
nema da se javi na usniot del od ispitot, po zavr{uvawe na pismeniot del;
poradi nedoli~no odnesuvawe, popre~uvawe na drugite studentite ili poradi ko-
ristewe na nedozvoleni pomagala e otstrnet od ispit.
14. Prigovor zaradi ocenka od proverka na znaeweto

Studentot, vo rok od 24 ~asa od denot na objavuvaweto na rezultatite, moè da pod-
nese prigovor do dekanot, ako smeta deka ispitot ne sproveden vo soglasnost so zakonot,
Statutot i ovoj pravilnik.
Ako dekanot utvrdi deka se ispolneti uslovite od prethodniot stav, nastavnikot e
dolèn da ja preispita ocenkata od zavr{noto ocenuvawe. Ako nastavnikot ne ja preispita
ili ako vo pismena forma ja potvrdi ocenkata {to ja utvrdil, studentot ispitot go polaga
276
IZBORNI PREDMETI
pred tri~lena komisija sostavena od nastavnici od isto ili srodno nastavno-nau~no

podre~je, vo narednite 24 ~asa, naredniot raboten den.
Komisijata ja formira dekanot, a predmetniot nastavnik ne moè da bide ~len na ko-
misijata. Komisijata odlu~uva so mnozinstvo glasovi.
Studentot e dolèn da ja primi ocenkata od povtornoto polagawe na ispitot i vo
slu~aj koga ocenkata e pomala od dobienata ocenka ili, pak, e negativna.
15. Povtoruvawe na ispit

Pobarawe na studentot mu se dozvoluva da go povtori zavr{noto ocenuvawe za povi-
soka zavr{na ocenka po predmetna programa, vo period od najmalku ~etiri meseci od po-
lagaweto.
Baraweto za povtoruvawe na ispit mora da bide obrazloèno i se dostavuva do de-
kanot. Dokolku se prifati baraweto, dekanot so re{enie ja poni{tuva ocenkata. Nastav-
nikot, vo toj slu~aj, vo prijavata ja zapi{uva ocenkata {to ja dal i do nea zapi{uva:
studentot ja poni{tuva ocenkata. Taa ocenka ne se smeta kako zavr{na ocenka za kon-
kretniot predmet/modul. Re{enieto na dekanot e sostaven del na prijavata.
Ocenkata dobiena na povtornoto zavr{no ocenuvawe e kone~na i studentot nema
pravo da go povtori zavr{noto ocenuvawe.
16. Konflikt na interesi

Vo slu~ai koga predmetniot nastavnik i studentot se vo rodninska vrska: sin, }erka,
brat, sestra, soprug ili sopruga, nastavnikot e dolèn da se izzeme pri polagaweto na
predmetnata programa, odnosno ispitot i za toa da goizvesti dekanot.
Dekanot, sproveduvaweto na ispitot go doveruva na drug soodveten nastavnik ili na
posebna kompetentna ispitna komisija, sostavena od tri ~lena.
17. Prenesuvawe na nadle`nosti za sproveduvawe na ispiti

Vo slu~aj na podolga spre~enost na predmetniot nastavnik, dekanot moè da nu gi
prenese nadle`nostite za odrùvawe na ispitite na drug nastavnik od ista ili srodna
struka ili na komisijata za sproveduvawe na ispit.
18. Zavr{uvawe na studiite

Studentot gi zavr{il studiite od prv ciklus koga }e gi poloì site ispiti, }e gi
ispolni site obvrski predvideni so studiskata programa i }e izraboti i uspe{no }e od-
brani diplomski trud ili }e poloì zavr{en ispit. So zavr{uvawe na studiite od prv
277
ciklus, studentot se steknuva so najmalku 180, 240, odnosno 300 EKTS-krediti.

So zavr{uvawe na studiite, studentot steknuva soodvetno stru~no ili akademsko
zvawe ili stepen, kako i drugi prava soglasno so posebnite propisi.
19. Uverenie, diploma i dodatok na diplomata

Studentot koj }e gi izvr{i site obvrski spored studiskata programa za usovr{uvawe
ili samo del od studiskata programa za steknuvawe na obrazovanie mu se izdava uverenie
za zavr{niot del od studiskata programa, koe sodrì podatoci za nivoto, prirodata i
sodrìnata na studiite,kako i postignatite rezultati.
Studentot koj }e gi izvr{i site obvrski spored studiskata programa za dobivawe
visoko obrazovanie vo bilo koj ciklus na obrazovanie, vrz osnova na evidencijata {to se
vodi za nego, Univerzitetot mu izdava diploma.
So diplomata se potvrduva deka studentot zvr{il studiska programa od prv ili vtor
ciklus i se steknuva so soodveten stru~en ili nau~en naziv.
Sostaven del na diplomata e dodatok na diplomata (Diploma supplement).
Diplomata i dodatokot na diplomata na Univerzitetot gi potpi{uva rektorot i de-
kanot,odnosno direktorot na edinicata na Univerzitetot ili pridru`nata ~lenka i se
overuvaat so suv pe~at na Univerzitetot.
Zaedni~kata diploma i dodatokot na diplomata gi potpi{uvaat ovlastenite lica
na visokoobrazovnite ustanova koi organiziraat studiska programa za steknuvawe na
zedni~ka diploma.
Diplomata e javna isprava.
20. Promocija
Promocijata pretstavuva sve~eno vra~uvawe na diplomite za zavr{eni studii.
Diplomite od prviot i vtoriot ciklus na univerzitetski studii i na integriranite
studii gi vra~uva dekanot, odnosno direktorot na edinicata.
278
IZBORNI PREDMETI
279
280

Доктори по дентална медицина 5годишни

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Доктори по дентална медицина 5годишни

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERZITET „Sv.

KIRIL I METODIJ“ vo Skopje

Pe~ateno vo Republika Makedonija

Voveden zbor na Dekanot ..................................... 7 Medicinska etika i medicinska

I GODINA .............................................................. 41 III GODINA .............................................................133

Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje, kako del od Univerzitetot „Sv. Kiril i

Proektot za izmenite i doplnuvaweto na studiskata programa za doktori

Senatot na Univerzitetot na „Sv. Kiril i Metodij“, na 16-ta sednica odr`ana

Odborot za akreditacija na visokoto obrazovanie na 24-ta sednica odr`ana

Prof. d-r Aleksandar Gr~ev

Stomatolo{kiot fakultet vo Skopje vo svoeto pedeset-godi{no postoewe e vo

izmeni i dopolnuvawa i izvr{ena e potpolna reorganizacija na nastavniot proces spored

2. Dosega{na nastavna dejnost

Vo u~ebnata 1966/67 godina se preminalo na pettgodi{ni studii (10 semestri), so

Fakultetot dejnosta ja vr{i vo nastavnite bazi i toa na pretklinikite i klinikite

Vo realizacijata na nastavno-obrazovniot proces na Stomatolo{kiot fakultet,

Soglasno so pozitivnite propisi i aktite na fakultetot kako i Zakonot za visoko

Nastavno-obrazovniot proces vo najgolem del se izveduva vo prostoriite na JZU

TV-video oprema, stomatolo{ka sto-

Osnovna cel na Institutot za nau~no-istra`uva~ka rabota e da ja koordinira

IV. AKTIVNOSTI NA STUDENTITE

Studentskiot Parlament na Stomatolo{ki fakultet (SPSF) e nevladina, nepo-

Pretsedatelstvo na SPSF se sostoi od Pretsedatel i 4 ~lena. Pretsedatelot e ~len

Pretsedatel na Studenstkiot parlament

Klu~en aspekt na Evropskiot sistem na transfer na krediti (EKTS- European Kredit

studentot da ne saka da se vrati vo institucijata od koja poteknuva, tuku planira da ostane

EKTS Ocenka Definicija

A 10 Odli~no: isklu~itelni performansi, so minorni gre{ki.

Zaradi usoglasuvawe so noviot Zakon za visokoto obrazovanie (Sl. vesnik br.

medicina, kompetentni za rabota vo javnoto i vo privatnoto zdravstvo, vo firmi koi se za-

So zavr{uvawe na studiite za doktor po dentalna medicina, stomatolozite gi stek-

Specifi~nite kompetencii so koi se steknuvaat stomatolozite, so sovladivawe na

Rabtni mesta za koi se sposobni:

\. Akademski naziv ili stepen koj se steknuva so zavr{uvawe na studiite:

VII. PRAVILA ZA STUDIRAWE

Primenuvaj}i go Pravilnikot za edinstveni pravila za studirawe na Univerzitetot

Terminite za odr`uvawe na ispitite vo sekoj ispiten rok se zaka`uvaat na

3. U~ebna godina, semestralna nastava

Nastavata vo letniot semester zapo~nuva na 1 fevruari, a zavr{uva na 15 maj (15 ne-

4. Koordinatori na kredit - sistemot

Koordinator za III godina:

A. Nau~no podra~je i pole:

B. Obem i organizacija na studiskata programa:

V. Popis na zadol`itelni predmeti i broj na krediti za sekoj predmet

I semestar II semestar III semestar IV semestar

V semestar VI semestar VII semestar

VIII semestar IX semestar X semestar

Zadol`etelni Teor. Prak. vkupno EKTS

1105 Medicinska etika i psihologija 30 0 30 2,5

1106 Biostatistika 15 15 30 2,5

Zadol`etelni Teor. Prak. vkupno EKTS

vkupno 180 165 345 30

* predmeti ~ija nastava se organizira kako cikli~na ili blok nastava.

Zadol`etelni Teor. Prak. vkupno EKTS

2102 Mikrobiologija i imunologija 60 30 90 8

Pretklini~ka mobilna protetika

2104 Op{ta patologija 35 15 50 4,5

2105 Oralna biohemija 30 20 50 4

2106 Ergonomija 30 0 30 2,5

vkupno 230 125 355 30

Zadol`etelni Teor. Prak. vkupno EKTS

2108 Farmakologija 45 30 75 5,5

2111 Epidemiologija* 15 15 30 2,5