Komunikasyon at Pananaliksik

11
Komunikasyon at
Pananaliksik
sa Wika at Kulturang
Pilipino
Unang Markahan
LEARNING ACTIVITY SHEET
i
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino
Grade 11
Copyright @ 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this materials shall subsist in any work of the Government of the Philippines.
However, prior approval of the government agency or office wherein the work is created shall
be necessary for exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of the K to 12 Curriculum through
the Curriculum and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for
educational purposes and the source must be acknowledged. Derivatives of the work including
creating an edited version, an enhancement of supplementary work are permitted provided all
original works are acknowledged and the copyright is attributed. No work may be derived from
the material for commercial purposes and profit.
Consultants:
Regional Director ESTELA L. CARIŇO, EdD, CESO IV
Assistant Regional Director RHODA T. RAZON, EdD, CESO V
Schools Division Superintendent MADELYN L. MACALLING, PhD, CESO VI
Assist. Schools Division Supt. EDNA P. ABUAN, PhD
DANTE J. MARCEL, PhD, CESO VI
Chief Educ. Supervisor, CLMD OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID RODRIGO V. PASCUA, EdD
Development Team
Writers: Valen Joy B. Reyes, Liemar G. Mallillin, Richelle S. Uy, Bryan D.
Tagaca, Jonathan G. Bingayan, Jennifer V. Balbin, Jollibeth D. Jose,
Jumat T. Andres, Janice C. Paguirigan, Julieta G. Asuncion, Abraham
S.Gamal
Content Editors: Mark-Jhon R. Prestoza, Jun-jun R. Ramos, Rey Pascual,Jennifer S.

Gannod, Romeo Bugayong, Jr. Ronald M. Masidd, Romano C.
Salazar
Language Editor: Ana M. Rubang, Orlyne T. Demerin, Elisa, Sabado, Jackielyn Partible,
Evelyn A. Saladino, Lucena Colobong
Illustrator:
Layout Artist: June Anne Nathalie C. Villanueva
Focal Persons: Marietess B. Baquiran, EPS Filipino, SDO Isabela
Ma. Cristina Acosta, EPS LRMDS, SDO Isabela
Romel Costales, Regional EPS Filipino
Rizalino Caronan, Regional EPS LRMDS
Printed by DepEd Regional Office No. 02

Regional Center, Carg Sur, Tuguegarao City
ii
Talaan ng Nilalaman
Mga Kasanayang Pampagkatuto Pahina
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong 1

pangwika 13
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga 20

napakinggang/napanood sitwasyong pangkomunikasyon sa
radyo, talumpati, at mga panayam, telebisyon (Halimbawa: Be
Careful with My Heart, Got to Believe, Ekstra, On The Job, Word
of the Lourd (http://lourddeveyra.blogspot.com)
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, 32

pananaw, at mga karanasan
Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (Facebook, 43

Google, at iba pa) sa pag-unawa sa mga konseptong pangwika
Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa 53

lipunan
Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa 61

pamamagitan ng napanood na palabas sa telebisyon at pelikula
(Halimbawa: Be Careful with My Heart, Got to Believe, Ekstra, On
The Job, Word of the Lourd (http://lourddeveyra.blogspot.com)
Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng 67

mga pagbibigay halimbawa
Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na nagpapakita 75

ng gamit ng wika sa lipunan
Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa 98

pagkabuo at pag-unlad ng Wikang Pambansa
Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa isinulat na 107

kasaysayan ng wika
Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga 125

napakinggang pagtalakay sa wikang pambansa
Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang partikular na 133

yugto ng kasaysayan ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may 140

kaugnayan sa pag-unlad ng Wikang Pambansa
iii
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet

Grade 11
Copyright @ 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this materials shall subsist in any work of the Government of the Philippines.
However, prior approval of the government agency or office wherein the work is created shall
be necessary for exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of the K to 12 Curriculum through
the Curriculum and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for
educational purposes and the source must be acknowledged. Derivatives of the work including
creating an edited version, an enhancement of supplementary work are permitted provided all
original works are acknowledged and the copyright is attributed. No work may be derived from
the material for commercial purposes and profit.
Consultants:
Regional Director ESTELA L. CARIŇO, EdD, CESO IV
Assistant Regional Director RHODA T. RAZON, EdD, CESO V
Schools Division Superintendent MADELYN L. MACALLING, PhD, CESO VI
Assist. Schools Division Supt. EDNA P. ABUAN, PhD
DANTE J. MARCEL, PhD, CESO VI
Chief Educ. Supervisor, CLMD OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID RODRIGO V. PASCUA, EdD
Development Team
Writers : Valen Joy B. Reyes, Liemar G. Mallillin, Richelle S. Uy, Bryan D.
Tagaca, Jonathan G. Bingayan, Jennifer V. Balbin, Jollibeth D. Jose,
Jumat T. Andres, Janice C. Paguirigan, Julieta G. Asuncion
Content Editors : Mark-Jhon R. Prestoza, Jun-jun R. Ramos, Rey Pascual, , Jennifer S.
Gannod, Romeo Bugayong, Jr. Ronald M. Masidd, Romano C.
Salazar
Language Editor : Ana M. Rubang, Orlyne T. Demerin, Elisa
Sabado, Jackielyn Partible, Evelyn A. Saladino, Lucena Colobong
Illustrator :
Layout Artist : June Anne Nathalie C. Villanueva
Focal Persons : Marietess B. Baquiran, EPS Filipino, SDO Isabela
Ma. Cristina Acosta, EPS LRMDS, SDO Isabela
Romel Costales, Regional EPS Filipino
Rizalino Caronan, Regional EPS LRMDS
Printed by DepEd Regional Office No. 02

Regional Center, Carig Sur, Tuguegarao City
ii
Talaan ng Nilalaman
Mga Kasanayang Pampagkatuto Pahina
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong 1

pangwika 13
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga 20

napakinggang/napanood sitwasyong pangkomunikasyon sa
radyo, talumpati, at mga panayam, telebisyon (Halimbawa: Be
Careful with My Heart, Got to Believe, Ekstra, On The Job, Word
of the Lourd (http://lourddeveyra.blogspot.com)
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, 32

pananaw, at mga karanasan
Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (Facebook, 43

Google, at iba pa) sa pag-unawa sa mga konseptong pangwika
Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa 53

lipunan
Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa 61

pamamagitan ng napanood na palabas sa telebisyon at pelikula
(Halimbawa: Be Careful with My Heart, Got to Believe, Ekstra, On
The Job, Word of the Lourd (http://lourddeveyra.blogspot.com)
Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng 67

mga pagbibigay halimbawa
Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na nagpapakita 75

ng gamit ng wika sa lipunan
Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa 98

pagkabuo at pag-unlad ng Wikang Pambansa
Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa isinulat na 107

kasaysayan ng wika
Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga 125

napakinggang pagtalakay sa wikang pambansa
Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang partikular na 133

yugto ng kasaysayan ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may 140

kaugnayan sa pag-unlad ng Wikang Pambansa
iii
Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto Filipino 11
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________

Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
Kabuluhan ng mga Konseptong Pangwika
Panimula (Susing Konsepto)
Isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon ang wika. Sa pamamagitan nito,
ang mga tao ay nagkakaunawaan, nagkakaugnayan, at nagkakaisa. kaya naman, maituturing
na yaman ng isang bansa ang wika. Sa Pilipinas, ang wikang pambansa, wikang opisyal, at
wikang panturo ay ilan lamang sa mga konseptong pangwika na maituturing na hiyas ng mga
Pilipino. Higit na mapatitingkad ang pagiging hiyas nito kung mapagtanto ng bawat Pilipino
ang kahalagahan ng mga konseptong pangwika at ang kabuluhan ng mga ito sa pagkakaroon
ng mabungang interaksyon. Bilang isang indibidwal, araw-araw mong nagagamit ang wika sa
iba’t ibang pagkakataon at sitwasyon. sa araling ito, susubukin mong tukuyin ang mga
kahalagahan nito.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika. (F11PT-Ia-85)
Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga gawain na nagpapayaman sa wika at
kulturang Pilipino.
Gawain 1
Wikang Pilipino
Ni Alcomtiser P. Tumangan
Nang lalangin nitong Diyos itong mundo sa pag-ibig

Bawat bansa’t binigyan Niya ng sariling wika’t tinig.
yaong hapon ay Niponggo, Amerikano nama’y Ingles
Tayo namang Pilipino’y Filipinong anong tamis.
Saka ngayon Malaya na’t nag-iisa itong bansa

May laya na sa paggamit ng sarili nating wika,
Bakit pa ba nagpipilit maalila at madusta
Ang dila mo’t saka ang diwang ibinigay ni Bathala?
Dapat lamang tantuin itong wika ay pambigkis

Tanikalang bumubuklod sa damdamin nati’t isip,
Isang bayang walang wika na sa sarili’t inibig
Bayang patay, walang diwa, alipin at walang bait.
Si Gat Rizal ay nagsabi na sa wika ay manggagad
Sa hayop ay masahol pa, isdang kapak ang katulad
Ngunit bakit hanggang ngayon kayrami pang nanghuhudas
1
Ang sarili nating wika’y dinudusta’t hinahamak?
Kung ikaw ay Pilipinong sa bayan ay nagmamahal

Mamahalin itong wikang sarili ng ating bayan,
Itong hiram itatakwil hahanapi’y kalayaan
Ng isip mo’t pagkataong ang Maykapal ang nagbigay.
Sagutin ang mga tanong upang matukoy ang diwang isinasaad ng binasa:
1. Aling wika ang natukoy sa unang saknong na kaloob para sa mga Pilipino?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Ano ang halaga ng pagkakaroon ng wikang alinsunod sa nakasaad sa ikatlong
saknong?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Bakit Filipino at hindi ang ibang wika ang dapat na pahalagahan nating mga
Pilipino?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. Paano natin mapapahalagahan ang wikang handog sa atin ng maykapal?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Gawain 2. Basahin at unawain natin ang akdang nasa ibaba.
Mga Kahalagahan ng Wika
Isa sa mga pangunahing gamit o kahalagahan ng wika ang pagiging instrumento nito
sa komunikasyon. Mahihirapang magtagumpay ang komunikasyon kapag walang wikang
ginagamit. Kailangan naman ang komunikasyon hindi lamang sa pagpapalitan ng mensahe
kundi sa pagkatuto at sa pagkalat ng karunungan at kaalaman sa mundo.
Mahalaga ang wika sa pagpapanatili, pagpapayabong, at paglaganap ng kultura sa
bawat grupo ng tao. Nagkakahiraman ng kultura ang mga bansa sa tulong ng wika. Kung
walang wika, walang magagamit na pantawag sa tradisyon at kalinangan, paniniwala,
pamahiin at sa iba pang bagay na kaugnay ng pamumuhay at paraan ng pamumuhay ng
mga tao. Naipakikilala ang kultura dahil sa wika. Yumayaman naman ang wika dahil sa
kultura. Isang magandang halimbawa nito ang mga payyo (tinatawag ding payao o payaw)
ang hagdan-hangdang taniman ng palay ng mga Igorot.
Kapag may sariling wikang ginagamit ang isang bansa, nangangahulugang ito ay
malaya at may soberanya. Hindi tunay na malaya ang isang bansa kung hindi nag-aangkin
ng sariling wikang lilinang sa pambansang paggalang at pagkilala sa sarili. Malaki ang papel
na ginagampanan ng wika bilang tagapagpanatili ng pambansang kamulatan at
pagkakakilanlan. Wika ang tagapagbandila ng pagkakakilanlan ng isang bansa at ng mga
mamamayan nito.
Wika ang nasisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng mga karunungan at 2
kaalaman. Bawat bansa ay may kani-kaniyang yaman ng mga karunungan at kaalaman.
Ang mga naimbak na karunungan at kaalaman sa isip at dila ng sinaunang mamamayan
ay nagagawang magpasalin-salin sa mga sumunod na henerasyon dahil sa wika.
Wika ang nasisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng mga karunungan at
kaalaman. Bawat bansa ay may kani-kaniyang yaman ng mga karunungan at kaalaman.
Ang mga naimbak na karunungan at kaalaman sa isip at dila ng sinaunang mamamayan
ay nagagawang magpasalin-salin sa mga sumunod na henerasyon dahil sa wika.
Nagkakaroon din ng hiraman ng mga karunungan at kaalamang nakasulat at nakalimbag
dahil naisasalin sa sariling wika ng isang bansa. Halimbawa, lumaganap ang Bibliya nang
maisalin sa iba’t ibang wika. Naging mahalagang instrumento ang wika para maunawaan
ng daigdig ang nilalaman ng Bibliya at maipakalat ang Kristiyanismo sa mundo. Ang
nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo ni Dr. Jose P. Rizal ay naisalin sa iba’t ibang
wika ng daigdig, gayundin ang mga akda ni F. Sionil Jose, isang Pilipinong nagsusulat sa
wikang Ingles at ang awit na “Anak’ ni Freddie Aguilar.
Mahalaga ang wika bilang lingua franca o bilang tulay na wika para magkausap at
magkaunawaan ang iba’t ibang grupo ng taong may kani-kaniyang wikang ginagamit. Mas
nagkakaunawaan ang mga taong sa isang bansa at nakabubuo ng ugnayan ang bawat
bansa sa daigdig sapagkat may wikang nagsisilbing tulay ng komunikasyon ng bawat isa.
Hindi matatatawaran ang kahalagahan ng wika sa pakikipagtalastasan at pakikipag-
ugnayan tungo sa pagkakaunawaan at pagkakaisa. Walang saysay ang sangkatauhan
kung wala ang wika sapagkat walang hiraman ng kultura at/o paraan ng pamumuhay,
walang mangyayaring kalakalan, walang pagbabahagi ng tuklas at imbensiyon, walang
palitan ng talino at kaalaman, walang diplomatikong pagkakasundo ang bawat
pamahalaan, at walang pagtutulungan sa paglinang siyensiya at teknolohiya. Ang kawalan
ng wika ay magdudulot ng pagkabigo ng sangkatauhan. Sa kabilang banda naman, ang
pagkakaroon ng wika ay nagreresulta sa isang maunlad at masiglang sangkatauhang
bukas sa pakikipagkasunduan sa isa’t isa.
Halaw mula sa Batayang Aklat

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika
at Kulturang Pilipino
Rex Publishing 2016
3
A. Batay sa binasang teksto, isulat sa mga batya ng natutuhan ang espesipikong
tulong ng wika sa mga sumusunod na larangan.
Panitikan Negosyo
Edukasyon Batas
Siyensiya
Siyensiya Media
Media
Medisina Teknolohiya
Musika Sining
B. May ilang konseptong pangwika ang nabanggit sa siniping akda. Ipaliwanag

ang ugnayan nito sa wika at naitutulong nito sa tao.
a. Komunikasyon
b. Lingua Franca
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Gawain 3
Basahin ang sanaysay mula sa Komisyon ng Wikang Filipino na naglalaman
ng mga mahahalagang impormasyon tungkol sa pagkakabuo ng wikang pambansa
ng Pilipinas.
4
Paglingon sa Ugat ng Komisyon sa Wikang Filipino
ni Dir. Hen. Roberto T. Añonuevo
Nauungkat lamang muli ang usapin sa wikang Filipino kapag pinagmasdan ang
pinakabagong dalawampung pisong papel na inilabas ng Bangko Sentral ng Pilipinas.
Nakasaad doon ang “Filipino as the National Language 1935” ngunit itinatanong ng
ilan ang katumpakan ng gayong pahayag.
Hindi totoong noong 1935 nilagdaan ang batas at umiral ang Filipino bilang
wikang pambansa. Sa bisa ng Saligang Batas ng 1935, ang Kongreso “ay inaatasang
magpaunlad at magpatibay ng pangkalahatang Pambansang Wika na batay sa isa sa
mga umiiral na katutubong wika” (akin ang diin). Ibig sabihin, wala pa noong ahensiya
ng pamahalaan na mangangasiwa o magpapalaganap ng mga patakaran hinggil sa
pambansang wika. At wala pa ring napipili noong 1935 kung aling katutubong wika
ang magiging batayan ng pambansang wika.
Mababatid lamang ang halaga ng pambansang wika kapag isinaalang-alang

na ang Espanyol at Ingles noon ay umiiral bilang mga opisyal na wika sa buong
kapuluan. Ang siniping probisyon sa Saligang Batas ng 1935 ay ipinaglaban ng mga
delegado sa Kumbensiyong Konstitusyonal na hindi Tagalog. Kabilang sa pangkat
sina Felipe R. Jose (Mountain Province), Wenceslao Q. Vinzons (Camarines Norte),
Tomas Confesor (Iloilo), Hermenegildo Villanueva (Negros Oriental), at Norberto
Romualdez (Leyte). Si Romualdez na dating batikang mahistrado ang sumulat ng
Batas Komonwelt Blg. 184 na nagtatatag ng Surian ng Wikang Pambansa.
Sa mensahe ni Pang. Manuel L. Quezon sa Unang Pambansang Asamblea

noong 27 Oktubre 1936, sinabi niyang hindi na dapat ipaliwanag pa, na ang mga
mamamayang may isang nasyonalidad at isang estado ay “dapat magtaglay ng
wikang sinasalita at nauunawaan ng lahat.”
Alinsunod sa Batas Komonwelt Blg. 184, itinatag ang Surian ng Wikang

Pambansa “na mag-aaral ng mga diyalekto sa pangkalahatan para sa layuning
magpaunlad at magpatibay ng isang pambansang wikang batay sa isa sa mga umiiral
na wika.” Ang pagpili ng isang pambansang wika ay ibinatay sa “pagkaunlad ng
estruktura, mekanismo, at panitikan na pawang tinatanggap at ginagamit ng malaking
bilang ng mga Filipino.” Sa madali’t salita, Tagalog ang napili. At pinili ang Tagalog sa
ilalim ng pamumuno ni Jaime C. de Veyra (Samar-Leyte), at kinabibilangan ng mga
kasaping sina Santiago A. Fonacier (Ilokano), Filemon Sotto (Sebwano), Casimiro F.
Perfecto (Bikol), Felix S. Salas Rodriguez (Panay), Hadji Butu (Moro), at Cecilio Lopez
(Tagalog). Tampok sa pagpili ng Tagalog ang pagkilala rito “na ginagamit ito ng
nakararaming bilang ng mga mamamayan, bukod pa ang mga kategorikong pananaw
ng mga lokal na pahayagan, publikasyon, at manunulat.” Hindi nakaganap ng
tungkulin si Sotto dahil sa kapansanan; samantalang si Butu ay namatay nang di-
inaasahan.
Noong 13 Disyembre 1937, sinang-ayunan batay sa Kautusang

Tagapagpaganap Blg. 134 na pagtibayin ang Tagalog “bilang batayan ng wikang
pambansa ng Filipinas.” Ngunit magkakabisa lamang ang nasabing kautusan
pagkaraan ng dalawang taon, at ganap masisilayan noong 1940. Dalawang
mahalagang tungkuling naisagawa ng SWP ang pagbubuo at pagpapalathala ng A
5
TagalogEnglish Vocabulary at Balarila ng Wikang Pambansa. Pinagtibay ng
Pambansang Asamblea ang Batas Komonwelt Blg. 570 noong 7 Hunyo 1940 na
kumikilala sa Pambansang Wikang Filipino [Filipino National Language] bilang isa sa
mga opisyal na wika ng Filipinas pagsapit ng 4 Hulyo 1946. Gayunman, noong 1942
ay inihayag ng Komisyong Tagapagpaganap ng Filipinas [Philippine Executive
Commission] ang Ordinansa Militar Blg. 13 na nagtatakda na ang kapuwa Nihonggo
at Tagalog ang magiging mga opisyal na wika sa buong kapuluan. Nagwakas ang
gayong ordinansa nang lumaya ang Filipinas sa pananakop ng Hapon. At muling
ipinalaganap ang paggamit ng Ingles sa mga transaksiyon sa pamahalaan,
akademya, at negosyo. At upang matupad ang mithing Pambansang Wikang Filipino,
sari-saring seminar ang idinaos noong panahon ng panunungkulan ni Lope K. Santos
sa SWP (1941–1946). Halimbawa, iminungkahi ang paglalaan ng pitak o seksiyon
para sa wikang pambansa sa mga pahayagang pampaaralan nang masanay magsulat
ang mga estudyante. Pinasimulan noong panunungkulan ni Julian Cruz Balmaseda
ang Diksiyonaryong Tagalog. Lumikha ng mga talasalitaan sa mga espesyalisadong
larang ang termino ni Cirio H. Panganiban, halimbawa sa batas, aritmetika, at
heometriya. Isinalin sa wikang Filipino ang pambansang awit nang ilang beses bago
naging opisyal noong 1956, at binuo ang Panatang Makabayan noong 1950.
Ipinatupad ang Linggo ng Wika, at inilipat ang petsa ng pagdiriwang mulang Marso
tungong Agosto. Itinampok ang lingguwistikang pag-aaral sa wikang pambansa at
mga katutubong wika sa Filipinas noong panahon ni Cecilio Lopez. Pagsapit sa
termino ni Jose Villa Panganiban ay isinagawa ang mga palihan sa korespondensiya
opisyal sa wikang pambansa. Nailathala ang English-Tagalog Dictionary; at
pagkaraan ay tesawro-diksiyonaryo. Nagpalabas ng kautusan ang kalihim ng
Tanggapan ng Edukasyon noong 13 Agosto 1959, na tawaging “Pilipino” ang “Wikang
Pambansa.” Ang “Pilipino” na ibinatay nang malaki sa Tagalog ay maghuhunos na
“Filipino” alinsunod sa atas ng Saligang Batas 1973 “na linangin, paunlarin, at
pagtibayin ang Filipino alinsunod sa umiiral na mga katutubong wika at diyalekto nang
di-alintana ang pagtanggap ng mga salita mula sa mga dayuhang wika.” Sa panahon
ni Ponciano B.P. Pineda, ang SWP ay nagbunsod ng mga pananaliksik na may
kaugnayan sa sosyo-lingguwistika, bukod sa pagpapalakas ng patakarang bilingguwal
sa edukasyon. Naipalathala ang mga panitikan at salin para kapuwa mapalakas ang
Pilipino at iba pang katutubong wika.
Noong 1986, pumapel ang SWP sa paghahanda ng salin ng Saligang Batas ng

1986, at sa naturang batas din kinilalang ang pambansang wika ng Filipinas ay
“Filipino.” Kung paniniwalaan ang nasabing batas, “habang nililinang ang Filipino ay
dapat itong payabungin at pagyamanin nang nakasalig sa mga katutubong salitang
umiiral sa wikang Filipino at iba pang wika.”
Ano ang maaaring ipakahulugan nito? Na ang “Filipino” ay nangangailangan

ng isang ahensiyang pangwika na magtataguyod sa naturang simulain. Ang “Filipino”
ay hindi na ang “Pambansang Wika” na nakabatay lamang nang malaki sa Tagalog,
bagkus idiniin ang pangangailangang payabungin ito sa tulong ng mga panrehiyong
wika sa Filipinas, bukod pa ang tinatanggap na mga salita sa ibang internasyonal na
wika. At upang “mapayabong” ang pambansang wika ay kinakailangan ang isang
institusyong pampananaliksik, na may mandatong higit sa itinatakda ng “pagsusuri”
ng mga wika.
6
Kaya naman sa bisa ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117 na nilagdaan ni
Pang. Corazon Aquino nalikha ang Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (LWP) na sa
pumalit sa SWP. Malulusaw pagkaraan ang LWP nang pagtibayin at pairalin ang
Saligang Batas ng 1987 dahil iniaatas nito ang pagtatatag ng isang komisyon ng
pambansang wika. Naisakatuparan ito nang maipasa ang Batas Republika 7104
noong 14 Agosto 1991, na nagtatag sa Komisyon sa Wikang Filipino.
Kailangan ang KWF dahil ito ang ahensiyang makapagmumungkahi ng mga

hakbang, plano, patakaran, at gawain hinggil sa mga wika, lalo na sa paggamit ng
Filipino bilang pambansang wika. Maihahalimbawa ang kasong isinampa ni Inocencio
V. Ferrer noong 1965 laban kay Direktor J.V. Panganiban at mga kagawad ng SWP;
o kaya’y ang kasong isinakdal ng Madyaas Pro-Hiligaynon Society laban sa SWP
upang pigilin itong isakatuparan ang gawaing bumuo ng pasiyang pangwika na labag
umano sa Saligang Batas. Nagwagi ang panig ng SWP na kinatigan ng korte, at
sinabing may batayang legal ang pag-iral ng nasabing tanggapan, bukod sa kinilalang
ang “pagdalisay” at “pagpapayaman” ng katutubong wika [i.e., pagpapakahulugan at
talasalitaan] ay kaugnay ng proseso ng “pagtanggap” o “pag-angkin” ng mga salita o
impluwensiya mula sa banyagang wika na siyang magpapatunay na ang Filipino ay
buháy na wika.
Higit pa rito, inilantad ng nasabing mga usapin ang pangangailangang

paghusayin ang paglinang at pagpapaunlad ng wika, sagutin punto por punto ang mga
argumento ng gaya ni Geruncio Lacuesta laban sa tinawag niyang “Manila Lingua
Franca,” alinsunod sa matalinong paraang nakasandig sa masusing pag-aaral at
pananaliksik. Dapat lamang linawin dito na ang pagiging pambansang wika ay hindi
lamang nakatuon sa rehiyon ng Katagalugan, kahit pa sabihing ginawang batayan ang
Tagalog sa pagbuo ng pambansang wika. Ang Filipino, na patuloy na nilalahukan ng
mga salita mula sa iba’t ibang wikang panrehiyon at pandaigdigan, ay sumasailalim
sa ebolusyong hindi lamang limitado sa gramatika at palaugnayan kundi maging sa
mga pahiwatig at pakahulugan. Ginagamit na ang Filipino hindi lamang sa panitikan o
sa Araling Panlipunan, bagkus maging sa pagpapaliwanag ng agham at teknolohiya,
inhinyeriya at medisina, batas at matematika, at iba pang larang. Bagaman ang
Departamento ng Edukasyon (DepEd) ay nagpalabas ng bagong kautusan hinggil sa
pagsasakatuparan ng Edukasyong Multilingguwal, ang nasabing patakaran ay hindi
basta-basta maipatutupad hangga’t hindi nababago ang Saligang Batas.
Kinakailangang baguhin muna ang probisyon ng Saligang Batas hinggil sa
bilingguwalismo na nagsasaad na tanging Filipino at Ingles ang “mga opisyal na wika
sa komunikasyon at pagtuturo,” at ang KWF ay malaki ang tungkulin sa pagpili kung
aling hakbang ang makabubuti sa pagsusulong ng anumang panukalang polisiya
hinggil sa wika.
Maselang bagay ang pagbabago ng mga polisiya, kaya naman dapat ding
maging maingat ang Pangulo kung sino-sino ang itatalaga sa Lupon ng mga
Komisyoner ng KWF. Anumang mungkahing patakaran o programang pangwika ang
imungkahi ng lupon, at siyang sang-ayunan ng Pangulo alinsunod sa itinatakda ng
Saligang Batas, ang iiral at dapat ipatupad sa buong kapuluan.
Ang kasaysayan ng KWF ay kasaysayan din ng pagpupundar ng pambansang

wikang Filipino. Tuwing babalikan ang pinag-ugatan ng KWF, matutuklasan ang
salimuot ng politika at pakikibaka laban o pabor sa Filipino. Gayunman, napatunayan
7
ng Filipino na kaya itong tanggapin sa iba’t ibang rehiyon at gawing katuwang ng wika
ng rehiyon, dahil ang komposisyon ng Filipino ay hindi nalalayo sa naturang wika,
kompara sa Ingles na sa kabilang polo nagmumula.
Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas
Saligang Batas ng Biyak-na-Bato (1896) Ang Wikang Tagalog ang magiging

opisyal na wika ng Pilipinas. Saligang Batas ng 1935 Ang Kongreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na
batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba
ang batas, ang Ingles at Kastila ay patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal.
Saligang Batas ng 1973 Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga

hakbang tungo sa paglinang at pormal na adopsiyon ng isang panlahat na wikang
pambansa na tatawagingFilipino.
Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA
SEK.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay

dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa
iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat
na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang
Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang
midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.
SEK.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal
ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga
wika ng rehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing
opisyal na pantulong na midyum ng pagtuturo. Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal
ang Kastila at Arabic.
SEK.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin
sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.
SEK.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na

binubuo ng mga kinatawan ng iba’t-ibang mga rehiyon at mga disiplina na
magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik para sa
pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili sa Filipino at iba pang mga wika.
EBOLUSYON NG WIKANG PAMBANSA
Disyembre 30, 1937 – iprinoklamang ang wikang Tagalog ang magiging batayan ng
Wikang Pambansa. Magkakabisa ang proklamasyong ito dalawang taon matapos
itong mapagtibay.
1940 – ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa lahat

ng pampubliko at pribadong paaralan at sa mga pribadong institusyong pasanayang
pangguro sa buong bansa.
8
Hunyo 4, 1946 – nagkabisa ang Batas Komonwelt Blg. 570 na pinagtibay ng
Pambansang Asambleya noong Hunyo 7, 1940 na nagproklama na ang Wikang
Pambansa na tatawaging Wikang Pambansang Pilipino ay isa nang wikang opisyal.
1959 – ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon ang Kautusang

Pangkagawaran Blg. 7 nanagsasaad na ang Wikang Pambansa ay tatawaging Pilipino
upang mailagan na ang mahabang katawagang “Wikang Pambansang Pilipino” o
“Wikang Pambansa Batay sa Tagalog”.
1987 – Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, alinsunod sa Konstitusyon na

nagtatadhanang “ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.” Ito ay hindi
pinaghalu-halong sangkap mula sa iba’t ibang katutubong wika; bagkus, ito’y may
nucleus, ang Pilipino o Tagalog.
A. Ipakita ang ebolusyon ng wika sa pamamagitan ng pagpuno ng mga

mahahalagang detalye nito gamit ang timeline.
Tagalog Pilipino Filipino
B. Bumuo ng sariling realisasyon matapos makilala ang pinagdaananng

wikang pambansa natin.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
9
Gawain 4
Mula sa artikulong binasa, ano ang naitutulong ng pagkakaroon ng wikang
pambansa, panturo at opisyal sa ating mga Pilipino?
Wikang
Wikang
Pambansa
Panturo
Imahe mula sa https://berserkon.com/img/get
Wikang
Opisyal
Gawain 5
Bilang isang mag-aaral, indibiduwal at mamamayang Pilipino, sa paanong

paraan nakatutulong ang wikang kinagisnan (mother tongue) at ang wikang
pambansa sa iyong pang-araw-araw na pamumuhay ? Magbigay ng patunay.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
10
Rubrik:
PUNTOS
MGA PAMANTAYAN Di- Nangangailangan

Napakahusay Mahusay gaanong pa ng
Mahusay pagsasanay
Organisado at may kaisahan ang 4 3 2 1
talata
May sapat na impormasyon o 4 3 2 1

detalye ang kabuuan
Maayos at malinaw ang 4 3 2 1

mensaheng nakapaloob sa
pagpapaliwanag
Sapat ang mga impormasyong 4 3 2 1
binanggit bilang patunay
Kabuuang Puntos
Pangwakas
Kayraming mga patunay na ang wika ay tunay na mahalaga sa ating mga
Pilipino. Ngayon at nabatid mo na ang mga ito, pahalagahan pang lubos sa
pamamagitan ng paggamit sa mga ito sapagkat habang ang wikang pambansa,
opisyal, panturo at iba pang konseptong pangwika ay higit silang napapalago.
Mga Sanggunian
Jocson, Magdalena O. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino.
Quezon City: Vibal Group, 2016
Taylan, Dolores R. et al. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino. Manila, Philippines: Rex Publishing, 2016
Tumangan, Alcomtiser A. Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto. CLSU
University Press, 2005
Websites
https://www.academia.edu/28690297/Madalas_Itanong_Hinggil_sa_Wikang_Pambansa_Frequently
_Asked_Questions_on_the_National_Language
https://www.academia.edu/26502509/WIKANG_PANTURO
https://berserkon.com/img/get
http://kwf.gov.ph/wp-content/uploads/2015/12/FAQ_2.4.15-1.pdf
https://www.rappler.com/video/66648-almario-pagpapaunlad-wikang-pambansa-filipino
11
http://www.seasite.niu.edu/tagalog/ang_1987_konstitusyon_ng_republi.htm
https://www.youtube.com/watch?v=WGTYpkK3tTo
Susi sa Pagwawasto
Ang mga bata ay ibat-ibang konsepto kung paano sasagutin ang mga Gawain.
12
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________

Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Ang Wika
Naisip mo na ba ang maaring mangygari kung walang wika at hindi natin
maipahayag ang sarili nang pasalita o pasulat man? Ano kaya ang maaaring mangyari
sa loob ng tahanan kung hindi nakapag-uusap ang bawat miyembri nito? An kaya ang
maaaring maganap sa paaralan kung hindi makapagpapahayag ng saloobin ang
bawat isa? At paano kung ang bawat tao ay walang daluyan ng pagkakaunawaan?
Ganito kahalaga ang magkaroon ng midyum ng komunikasyon.Nakasalalay sa
wikang nauunawaan nang lahat ang tibay ng ugnayan at tagal ng samahan. Ito ay ilan
lamang sa papel wika sa ating lipunan. Ang wika ay kasakasama mo lamang. Baon
mo ito kahit saan ka man pumunta.
Ang wika ay isang napakahalagang instrument ng komunikasyon. Mula sa
pinagsama-samang makabuluhang tunog, simbolo, at tuntunin ay nabuo ang mga
salitang nakapagpapahayag ng kahulugan o kaisipan.
Kasaysayan ng Wikang Pambansa
1934 - Kumbensyong Konstitusyunal
Ito ay binubuo ng mga delegado mula sa iba’t ibang parte ng Pilipinas. Dito pinag-
usapan ng mabuti kung anong wika ang itatag bilang wikang pambansa. Nagkakaroon
ng pagtatalo kung wikang katutubo ba o wikang ingles ang gagamitin.
1935 - Saligang-Batas ng 1935, Artikulo XIV, Seksyon 3
Dito ay itinadhana na ang Kongreso ay gumawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng pangkalahatang Wikang Pambansa na batay sa
isa sa mga umiiral na katutubong wika.
1937 - Kautusang tagaganap Blg. 134
Sa bisa ng saligang batas 1935 pinahayag ni Pangulong Manuel Quezon na ang
Wikang Pambansa ay ibabatay sa wikang Tagalog. Magkakabisa ito pagkatapos ng
dalawang taon.
1946 - Araw ng Pagsasarili (Hulyo 4, 1946)
13
Sa panahong ito ipinagkaloob ng Amerika ang kalayaan ng mga Pilipino. Ipinahayag
na ang opisyal na wika ng bansa ay Tagalog at Ingles na binatay sa Batas Komonwelt
blg. 570
1959 - Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 (Agosto 13, 1959)
Pinalabas ng Kalihim ng Kagawaran g Edukasyon, Si Jose E. Romero, ang kalihim
ng Kagawaran ng Edukasyon, ay ipinalabas ang Kautusang Pangkagawaran blg. 7 na
nagsasaad na ang Wikang Pambansa ay tatawagin ng Pilipino.
1972 - Muling nagkaroon ng mainitang pagtatalo sa kumbensiyong Konstitusyunal
noong 1972 kaugnay ng usaping pangwika. Sa huli, ito ang mga nagging probisyong
pangwika sa Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV, Seksiyon 3, blg. 2.
1987 – Saligang Batas ng 1987
Pinagtibay ng Komisyong Konstitusyunal na binuo ni dating Pangulong Cory Aquino
ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino. Nakasaad sa Artikulo XIV,
Seksiyon 6 ang probisyon tungkol sa wika na nagsasabing: “ Ang wikang pambansa
ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.”

Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika (F11PT-
Ia-85)
Panuto
Gamit ang spider tsart isulat ang kahulugan ng wika sa isang salita.
Gawain 1
Wika
14
Ang Ating Sariling Wika
ni Melvin Banggollay
Wika mo’y, wika ko,

Ito may katutubo
Ito’y tatak pilipino
ng liping kakulay mo.
Ngunit ang ating wika pambansa

Pilipino ang siyang tunay na itinakda
Pagkat ito’y tunay na puno ng diwa
At bukam-bibig ng mas maraming dila.
Sadyang maalamat ito

Pagkat ito ay simbolo
Ng ating pagkapilipino
Ng kasarinlan ng lahi mo.
Tandaan, ang di magmahal sa wika

Na sariling atin at di ang banyaga
Ay higit pa sa amoy ng isang isda
Na nalalansa at sadyang bulok na
Kayat dapat ipagbunyi mo

Ang wikang kinagisnan mo
Ng buong puso at respeto
Pagkat ito ay biyaya mo.
Huwag mong ikahiya, bagkus ipanata

Na gamitin lagi ang wikang pambansa
Sa paghahabi ng mga makukulay na tula
At pakikipagtalastasan araw araw sa iba.
Gawain 2
May mga salita ba na mula sa tula na iyong binasa na bago sa iyong paningin at
kinakailangan mong ihanap ng kasingkahulugan habang ikaw ay nagbabasa? Isulat
ang mga ito sa unang hanay. Sa ikalawang hanay ay subukin mong ibigay ang angkop
na kasingkahulugan nito gamit ang diksiyonaryo o sa tulong ng konteksto ng
pangungusap kung saan ito ginamit. Sa ikatlong hanay ay gamitin ang mga salitang
ito sa makabuluhanag pangungusap.
15
Salita Kahulugan Makabuluhang Pangungusap
Gawain 3
Punan ng mga impormasyon ang mga sumusunod na timeline sa mga pangyayaring
nagbigay daan sa pagkakahirang sa Filipino bilang wikang pambansa. Isulat ang
kasagutan sa loob ng timeline o kahon.
1934 1937 1959 1987
1972
1935 1946
16
Gawain 4
Bigyang pagpapaliwanag ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa
loob ng kahon.
1. Ano-ano ang kahalagahan ng wika sa buhay ng tao? Ano kaya ang magyayari kung
mawawala ang wikang binibigkas at nauunawaan ng mga tao sa isang pamayanan o
kultura?
2. Bakit mahalaga ang wika? Sa paanong paraan ito nagiging instrument ng

mabisang pakikipagtalastasan, mabuting pakikipagkapwa-tao, at kapayapaan?
3. Ano-ano ang nagging pamantayan ng mga miyembro ng Surian sa pagpili ng

wikang pambansa?
4. Ano ang ibig sabihin ng wikang opisyal? Paano nagiging opisyal ang wika?
17
5. Ano-anong wika ang karaniwang ginagamit sa pagtuturo sa inyong paaralan?
Pangwakas
Sa mga gawaing naisagawa magkkaiba man tayo sa maraming bagay ay
nauunawaan naman natin ang isa’t isa dahil naipahayag natin ang ating
nararamdaman at nauunawaan sa ating kapwa at gawa. Sa pagkakaunwaan na ito
ay naipaparating natin an gating kagustuhan na maging mapayapa an gating bayan
at bansa. Dahi sa iisang wika tayo ay nagkakaintindihan. Ang Wikang Pambansa ay
wika ng pambansang kaunlaran.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Alma M. Dayag, M. G. (n.d.). Pinagyamang Pluma ( Komunikasyon at Pananaliksik
sa Wika at Kulturang Pilipino). Phoenix Publishing House, Inc., Quezon City.
B. Internet
Daypuyart, R. (2020, May 30). Retrieved from Slidshare:
http://www.slideshare.net/mobile/ReyvherDaypuyart/konseptong-pangwika
(2020, May 31). Retrieved from STUDYBLUE:
http://www.studyblue.com/notes/note/n/konseptong-pangwika/deck/17989746
18
(2020, June 16). Retrieved from PoemHunter.com:
http://www.google.com/amp/s/m.poemhunter.com/poem-amp/ang-ating-
sariling-wika/
Susi sa Pagwawasto
Ang mga bata ay may ibat-ibang konsepto kung paano sasagutin ang mga Gawain.
19
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
KONSEPTONG PANGWIKA (PAKIKINIG AT PANONOOD)

Basahin ang pahayag.
KuMzta na pOhz K yowz! Sinetch itey! D2 na M wer na U?
I'm so init na; make paypay me naman o. Pa-sharks naman yung sagot mo!
Pa-aura ka naman diyan!

Ay ang chaka! Sana all may JOWA!
Boring ng life mo. YOLO lang! sama ka naman sa trip. G? G na! Pak! Ganern!
Ganems! petmalu naman pak na pak ang outfit! Bet ko yan lodi na kita sa style!
Narinig mo na ba ang mga pahayag o nagamit mo na sa pakikipag-usap? Saan

mo ito kadalasang napakikinggan at ginamit ang mga pahayag? Naunawaan mo ba
ang mga ito?
Ang wika ay may masistemang balangkas upang maaayos na magamit sa
mahusay na pakikipagkomunikasyon. Matitiyak ang pagiging mabisang komunikatibo
ng indibiduwal kung maayos na nagagamit ang wika sa pasalita man o pasulat na
pamaraan. Ang wika ay nagtataglay rin ng mga katangian na nagbabago sa anyo,
istuktura at maging sa paggamit nito na taglay ang pagiging dinamiko.
Sa mga gawain na ito mahalagang mapag-aralan at masuri mo ang mga iba’t
ibang konsepto ng wika upang maihanay at magamit mo ito sa mabisang
pagpapahayag. Handa ka na ba? Simulan na!

Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga
napakinggang/napanood sitwasyong pangkomunikasyon sa radyo,
talumpati, at mga panayam, telebisyon ((Halimbawa: Be Careful with My F11PN-Ia-86
Heart, Got to Believe, Ekstra, On The Job, Word of the
Lourd(http://lourddeveyra.blogspot.com)
20
Panuto
Basahin, unawain at suriin ang mga naihandang gawain tungkol sa konseptong
pangwika. Sagutan nang may katapatan ang mga gawain.
Gawain 1
A. Basahin at unawain ang transkripsyon mula sa isang panayam na halaw sa
video sa Bandila X-tra Ebolusyon ng Wika. Maaari mo ring panoorin ito gamit ang
link na nasa ibaba.
Bandila X-tra Ebolusyon ng Wika Konsultasyon at Panayam kina

Prof. Rowell Madula at Aura Berta Abiera
mula sa video report ni Karen Davila
“Kasabay ng pag-usad ng panahon nagbabago rin ang wikang Filipino may mga
salitang nadaragdag na lalo pang nagpapaunlad sa ating wika.” pahayag ni Karen Davila.
Filipino ang ating pambansang wika pero bukod sa mga dayalekto iba’t ibang
henerasyon ng mga Pinoy (Pilipino) iba’t iba rin ang mga salita.
“Sa mga beksing na hindi pa outsing? Go lang! Showsing niyo na sa mga sho-o ang
mga nasa jisip at juso niyo. Be proud!”
“You make tusok-tusok the fishball so nakaka-upset.”
“Wow! repapips, bomalabs yung jaguar pinaalis ni ermats at erpats.”
“Helowz Powz ka-musta na poh yowz?
Ano nga bang nangyari sa wikang Filipino? Magkakaintindihan pa kaya tayo?
Sa ginawang konsultasyon kay Professor Rowell Madula isang eskperto sa wikang

Filipino. Ayon sa kanya “Isa sa mga kalikasan ng isang wika ito ay buhay kaya kapag
patuloy itong ginagamit ng tao ito ay maituturing na isang buhay na wika. Ibig sabihing
patuloy itong nagbabago patuloy itong nanganganak.”
Isang katanungan ngayon ng marami, ano ang pagkakaiba ng Tagalog sa Filipino?
Sa paliwanag ni Prof. Madula “Ang salitang ‘unibersidad’ halimbawa ito ay hindi

Tagalog pero ito ay Filipino. Kasi ang Tagalog ng ‘unibersidad’ ay ‘pamantasan’. Pero
itinuturing na natin na bahagi sa wikang Filipino ang salitang ‘unibersidad’ kasi inangkin na
natin siya at inasimila na sa ating wika.”
Sa pagdaan ng panahon nagkaroon ng ebolusyon ang wikang Filipino nauso ang

mga kolokyal na salita kagaya ng jeproks, kolehiyala, jejemon at bekimon.
Paglilinaw pa ni Prof. Madula “Ang tawag sa beki lingo ito ay “socialect.” Ito ay wika
na nalilikha ng isang grupo ng mga tao nabibilang maaaring batay sa kasarian, batay sa
edad o batas sa interes na pinagkakaabalahan. Dagdag pa “Halimbawa ng mga Gay lingo
o sward speak 70’s. Anda para sa ‘pera’ at Atik para sa ‘kita’. Ito ay bunga o produkto ng
mga sward speak. Guwardiya tinatawag na jaguar, bomalabs ito ay Malabo, repapips para
sa pare at dinagdagan pa ng tunog ‘ts’ para sa ermats (mother) at erpats (father).”
21
Hindi rin namang nagpahuli ang mga bagong henerasyon ng mga jejemon.
Sa paliwanag pa ni Prof. Madula tungkol sa jejemon. “Nagsimula ito sa paggamit

ng makabagong teknolohiya sa paggamit ng cell phone yung text lingo na tinatawag. Sa
Jeje lingo (Jejemon) mas malikhain lamang dahil sa pinapahaba mo ang mga salita
ginagamitan ng upper case at lower case letters.”
Ayon sa isa pang ekspertong sa wikang Filipino na si Aura Berta Abiera depende
sa gamit may iba’t ibang anyo rin ang wikang Filipino.
“Mayroon naman tayong paraan ng pamimili ng mga salita sa iba’t ibang konteksto
at sa iba’t ibnag anyon ng pakikipagtalastasan. Iba ang pagpili natin ng mga salita kung
pasalitang anyo pero kung pasulat depende pa rin sa anyo ng isusulat kung pang-
akademiko, pambalita, pang-showbiz mag-iiba at mag-iiba ang pagpili natin ng mga salita.”
dagdag na kaisipan ni Abiera.
Isang kaalaman pa ang mga salitang beki na ‘tsugi’, ‘jeproks’, ‘karir’ at ‘tsika’ ay
nasa Unibersidad ng Pilipinas Filipino Diksyunari.
Sa pananaw ni Abiera “ang tamang pagpapaunlad ng wika ay pagiging bukas sa

pagtanggap sa kontribusyon talaga ng mga salita na ginagamit mula sa katutubong wika.”
Buhay ang wikang Filipino patuloy itong nagbabago sa mga darating pang
henerasyon ito ang nakasalalay sa ating pagtanggap ng mga bagong salita nauuso sa
darating na panahon.
Kinapanayam:
Prof. Rowell Madula (Pangalawang Taga-Pangulo ng Departamento ng Filipino De La Salle University)
Aura Berta Abiera (Chairman, Filipino Department and Development of Literature, University of the
Philippines)
Bandila: Jeproks to Jejemon: How the Filipino language evolves
Link: https://news.abs-cbn.com/video/focus/08/25/14/jeproks-jejemon-how-filipino-language-evolves
Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

1. Sino-sino ang mga binanggit na gumagamit ng wika mula sa iba’t ibang
henerasyon?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Ano-ano ang anyo ng wikang ginagamit ng mga mananalita?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Ano-ano ang mga binanggit na kadahilanan kung bakit nagkakaroon ng mga

kolokyal na salita sa wikang Filipino?
22
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. Batay sa paliwang ni Prof. Madula, ano ang katangiang taglay ng wika at naging
dahilan kung bakit nag-iiba-iba ang paggamit o anyo ng wikang Filipino?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
5. Sa paglilinaw ng mga eksperto sa wika, saan at kailan nabubuo o nalilikha ang

paggamit ng Bekimon at Jejemon na mga salita?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
6. Mula sa paliwanag ni Prof. Madula hinggil sa pagkakaiba ng Tagalog

patungong Filipino, paano ang pagtanggap ng karamihan sa isang wika tulad
halimbawa ng “unibersidad” at “pamantasan”?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
7. Paano dapat ang paggamit ng isang wika kung tayo ay makikipagtalastasan?

______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
B. Ibigay ang hinihiling ng mga sumusunod na katanungan.

Basahin ang mga salita na makikita sa loob ng kahon. Gamit ang
Hearing-Sight Memorization, bigyang kahulugan ang mga salita na may pag-
uugnay sa mga napakinggan o napanood na panayam sa radio, telebisyon at
iba pa. Pagkatapos ay sipiin kung saan nakuha ang impormasyon o
pagkakahulugan ng mga salita.
23
Jejemon Bekimon o Gay Lingo
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
Kolokyal Balbal
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
Sosyolek
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
24
Linangin ang Wikaalaman! Basahin at unawain ang pahayag.
Mga Konseptong Pangwika
Register- Maraming naghahambing ng register sa diyalekto. Ang register ay
baryasyon batay sa gamit, samantalang ang diyalekto ay batay sa taong gumagamit.
Tinatawag ding estilo sa pananalita ang register. Ang isang tao ay maaaring
gumagamit ng iba’t ibang estilo sa kanyang pagsasalita o maging sa pagsulat upang
maipahayag ang kanyang nadarama.
Iba ang register ng guro kapag kausap niya ang punong-guro, iba rin ang gamit
niyang register kapag kausap niya ang mga kasamahang guro, at lalong naiiba ang
register niya kung kaharap ang kanyang mga mag-aaral.
Isang pangangailangan ng mga baryasyon ng pananalita ng indibidwal ay depende sa
mga sitwasyon ng paggamit. Hindi lang kaso ito ng kung sino tayo kung di anong mga
sitwasyon ang kinapapalooban natin. Tradisyonal na nilalapatan ang tipong ito ng
baryasyon sa konsepto ng register.
Barayti-Ipinahayag ni Alonzo (2002) na ang barayti ng wika ay isang maliit na

grupo o pormal o makabuluhang katangian na nag-uugnay sa partikular na uri ng
katangiang sosyo-sitwasyonal. Ayon kay Catford may dalawang malaking uri ng
barayti.
Una, ang humigit-kumulang ay permanente para sa tagapagsalita/tagabasa

(performer). Ikalawa, humigit-kumulang ay pansamantala dahil nagbabago kung may
pagbabago sa sitwasyon ng pahayag.
Binubuo ng idyolek at diyalekto ang permanenteng barayti. Idyolek ang tawag

sa kabuuan ng mga katangian sa pagsasalita ng tao. May iba’t ibang salik na
nakapaloob dito kung bakit ito nagaganap. Ang mga salik na ito ay ang gulang,
kasarian, hilig o interes, at istatus sa lipunan. Diyalekto naman ang barayti ng batay sa
lugar, panahon, at katayuan sa buhay. Kaya’t may tinatawag na heograpiko diyalektong
temporal, at diyalektong sosyal. Ito ay barayti ng wika na nakikita sa pormal o
substantibong katangiang kaugnay ng pinanggalingan ng tagapagsalita o grupo ng
tagapagsalita sa isa o tatlong dimesyon.
Halimbawa:
Ang pansamantalang barayti ng wika ay kaugnay sa kagyat na sitwasyon ng

pahayag. Kabilang ang register, mode, at estilo.
Gawain 2
Magsagawa ng panayam sa iba-ibang personalidad o iba-ibang lugar. Alamin
ang register o diyalektong ginagamit sa pakikipagkomunikasyon. Kunin ang salita o
pahayag na ginamit at pagkatapos ay iugnay ito batay sa mga dokumentaryo o
25
panayam na napanood at napakinggan na may kinalaman sa wika. Isulat sa kahon
ang kasagutan.
Gabay na pangkaisipan sa payaman:
1. Mga salita o ekpresyon madalas gamitin sa usapan.
2. Salitang madalas hindi mo nauunawaan o ng kausap.
3. Mga salitang bago sa pandinig o pang-unawa.
Tindera Propesyunal
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
Magulang Babae
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
Titser Kabataan
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
Mananalita sa ibang wika Tahanan

______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
26
Palengke Parlor shop
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
______________________________ ______________________________
Gawain 3
Linangin ang Wikaalaman!
Iba’t ibang antas ng wika.
5. Masining o Pampanitikan-Pinakamataas na antas ng wika.
Halimbawa: salamisim, kadaupang-palad, (hulog ng langit), at iba pa.
4. Teknikal-Gamit sa iba’t ibang disiplina/sitwasyong akademiko.

Halimbawa: Accountancy, Internet, Computer, at iba pa.
3. Lalawiganin-Mga salitang ginagamit mula sa lalawigan.
Halimbawa: vakul (Batanes), malong (Maranao), tupig (Pangasinan), at iba pa.
2. Kolokyal-Karaniwang pakikipag-usap ng isang indibidwal. Impormal ang pakikipag-usap

gayundin ang gamit ng mga salita. Halibawa: titser, miting, kaklase, at iba pa.
Balbal-Pinakamababang antas ng wika. Karaniwang likha lamang ang mga ito.

Halimbawa: dyowa, erpats, mudra, at iba pa
Ibigay ang mga katumbas na salita ayon sa hinihingi ng tsart.
Teknikal/Pambansa Lalawiganin Pampanitikan Kolokyal Balbal
Halimbawa: Ama Tatang, Haligi ng Tay, Pa, Erpat,

amang tahanan
1. salapi
2. syutiful
27
3. kasintahan
4. gayyem
Ilaw ng
5. tahanan
Gawain 4
Hinihiling na panoorin ang mga sumusunod na dokumentaryo gamit ang link na
nasa ibaba. Pagkatapos na itong panuorin sagutan ang mga katanungan na nasa
ibaba.
Bekimon: Investigative Documentaries: Pag-usbong ng mga bagong salita,
bahagi ng pag-unlad ng wikang Filipino
Watch ‘Investigative Documentaries’, every Thursday on GMA News TV, hosted by
Malou Mangahas.Aired: September 1, 2016
Link: https://www.youtube.com/watch?v=pcOpw0Y8rB4&t=197s
MILLENNIAL SLANG
Kapuso Mo, Jessica Soho- Millennial Slang 101
Shookt ka na rin ba sa pagka-on fleek ng paggamit ng millennial terms ng mga
kabataan ngayon? The struggle is real, ano nga po? ‘Wag nang mag-SMH cuz we
gotchu, fam! Pag-usapan natin ang mga nauusong millennial terms kasama sina
Bianca Umali at Miguel Tanfelix sa video na ito! Watch ‘Kapuso Mo, Jessica Soho’
every Sunday on GMA hosted by Jessica Soho. Aired: March 12, 2017
Link: https://www.youtube.com/watch?v=zqA2p-Kvs0w
A. Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.Isulat ang kasagutan mula sa

mga patlang.
1. Sino-sino ang mga nagpag-uso ng Bekinese at Millennial Slang?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
28
2. Anong antas ng wika ang naging konsepto sa pagkakabuo ng Bekinese at
Millennial Slang?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
__________________________________________________________
3. Mula sa panayam at dokumentaryo, saan at kailan lamang ginagamit ang

mga salitang Bekinese at Millenial Slang sa sistema ng
pakikipagtalastasan?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
__________________________________________________________
4. Paano nalilikha o nabubuo ng mga iba’t ibang henerasyon ang isang wika
tulad ng Bekinese at Millennial Slang?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
__________________________________________________________
5. Ilarawan kung paano nag-iiba-iba ang paggamit ng isang wika na sanhi ito
sa pagkakabuo ng iba’t ibang register ng wika? Ilarawan Isulat ang sagot sa
limang (5) pangungusap at ito’y mapuntusan ng 3 puntos.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
__________________________________________________________
B. Basahin ang mga pahayag na sinipi mula sa mga panayam at dokumentaryo

na napapanood mula sa ibinigay na link. Ibigay ang konseptong pangwika na
ginamit sa mga salitang nasalungguhitan. Isulat ang sagot sa puwang na
inilaan.
______________1. Pa-sharks naman iyang bangus.
______________2. Shokot naman ako teh!
______________3. Pak Ganern ang sinagot niya sa Miss Universe. Bongga!
______________4. Majubis ang muscle ni kuya.
29
______________5. TBH diko alam ang aking gagawin kapag nakita si crush.
______________6. D2 na me wer na U? ang tagal mo naman.
______________7. Hindi tayo makakauwi jumujulanis morissete.
______________8. OMG! my heart na-shookt ako doon.
______________9. Jejeje!
______________10. May etneb kang atik diyan pahiram naman.
Pangwakas
Tunay na ang wika ang nagpayayaman sa tao kapag lubusan nitong hinayaan
na gamitin ang kakayahan sa wika. Kasabay ng pag-unlad ng tao ang pag-unlad din
ng wika tungo sa katagumpayan. Gayunpaman, kailangan umayon pa rin ang tamang
paggamit mg wika sa anumang sitwasyon. Kung ang wika ay patuloy na ginagamit ng
isang tao tiyak na magiging maunlad ang wikang kanyang nagiging daluyan sa
pakikipag-ugnayan sa kanyang pang-araw-araw na pamumuhay.
Mga Sanggunian
Jocson, M. O. (n.d.). pahina 9, 40-41 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino Senior High School (Batayang Aklat). Department of
Education.
JEJEMON AT BEKI-SPEAK
Bandila: Jeproks to Jejemon: How the Filipino language evolves
Link: https://news.abs-cbn.com/video/focus/08/25/14/jeproks-jejemon-how-filipino-
language-evolves
Bekimon: Investigative Documentaries: Pag-usbong ng mga bagong salita,

bahagi ng pag-unlad ng wikang Filipino
Watch ‘Investigative Documentaries’, every Thursday on GMA News TV, hosted by
Malou Mangahas.Aired: September 1, 2016
Link: https://www.youtube.com/watch?v=pcOpw0Y8rB4&t=197s
MILLENNIAL SLANG
Kapuso Mo, Jessica Soho- Millennial Slang 101
Shookt ka na rin ba sa pagka-on fleek ng paggamit ng millennial terms ng mga
kabataan ngayon? The struggle is real, ano nga po? ‘Wag nang mag-SMH cuz we
gotchu, fam! Pag-usapan natin ang mga nauusong millennial terms kasama sina
Bianca Umali at Miguel Tanfelix sa video na ito! Watch ‘Kapuso Mo, Jessica Soho’
every Sunday on GMA hosted by Jessica Soho. Aired: March 12, 2017
30
Link: https://www.youtube.com/watch?v=zqA2p-Kvs0w
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1 Gawain 2 Gawain 3 Gawain 4
A at B A
Ang guro ang Ang guro ang Ang guro ang Ang guro ang
magpapasya ng magpapasya ng magpapasya ng magpapasya ng
kawastuhan ng kawastuhan ng kawastuhan ng kawastuhan ng
mga kasagutan ng mga kasagutan ng mga kasagutan ng mga kasagutan ng
mga mag-aaral. mga mag-aaral. mga mag-aaral. mga mag-aaral.
Gawain 4
B.
1. Millennial words
2. Millennial words
3. Gay Lingo o Bekinese
5. Millennial words
6. Kolokyal/ Jejemon
8. Millennial words
9. Jejemon
10. Balbal
31
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
MGA KONSEPTONG PANGWIKA: PAG-UUGNAY SA SARILING KAALAMAN,
PANANAW AT KARANASAN
Ang karanasan ang pinakamahusay na guro upang matuto ang isang tao.
Sang-ayon ka ba? Ang mga katagang “hayaan mo siyang maranasan niya ito upang
matuto,” mula sa ating mga magulang ay halimbawa ng pagbibigay ng pagkakataong
matuto tayo sa ating sariling karanasan. Katulad mo bilang isang mag-aaral, higit
mong natututuhan ang isang bagay kapag ito ay iyong naranasan at iyong
naisasabuhay.)
Sa pagsasagawa ng pag-uugnay sa mga konsepto katulad ng mga konseptong
pangwika, kailangan ang ganap na pag-unawa. At sa pag-unawa mo, unti-unti mong
iugnay ang iyong sariling karanasan at dito mas lalo mong mauunawaan ang mga
konseptong ito.
Sa mga gawaing inihanda para sa iyo, mapalalawak nito ang iyong kaalaman
sa mga konseptong pangwika sa pamamagitan ng pag-uugnay sa iyong sariling
kaalaman, pananaw, at karanasan.

Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw, at
mga karanasan (F11PS-Ib-86).
Pangkalahatang Panuto
Sagutin ng may katapatan ang lahat ng inihandang gawain tungkol sa pag-
uugnay ng mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw, at karanasan.
Gawain 1 Pag-uugnay ng mga Konseptong Pangwika sa Sariling Kaalaman
Kahalagahan ng Vernakular sa Edukasyong Pangwika ng Pilipinas
(Talumpati ni Emma S. Castillo, Ph.D., mula sa Talisik (Opisyal na Jornal ng Sentro
ng Kahusayan sa Filipino ng Pamantasang Normal ng Pilipinas, Setyembre 2001)
Sa isang aklat ni Bernabe (1987), tinalakay ang kaugnayan ng vernakular sa

kasaysayan ng edukasyong pangwika sa Pilipinas. Bagama’t hindi ito ang
32
pinakapokus ng aklat, isa ito sa nagbukas sa aking mga mata sa kahalagahan ng
vernakular sa maraming bagay.
Magmula pa noong panahon ng Espanyol, may kasaysayan na tayo hinggil sa
paggamit ng vernakular (Tagalog) bilang wikang panturo sa mga paaralan. Sa Butuan
City ay nagkaroon ng pag-aaral hinggil sa bisa ng katutubong wika bilang wikang
panturo.
Si Saleeby (1924) ay nagpahayag na walang higit pang makapagpapatimo sa
isipan ng demokrasya kundi ang katutubong wika. Hindi mapaglilingkuran ang publiko
sa isang wikang hindi nila nauunawaan. Ang tinutukoy nito ay ang katutubong wika
(Tagalog).
Naging maigting na isyu ang paggamit ng vernakular bilang direktong wikang
panturo, hindi lamang bilang wikang pantulong sa pagtuturo. Sa patakarang
edukasyong bilingguwal (yaong nasasakop ng unang kautusan hinggil dito na nasa
DECS Order No. 25, s. 1974), pinayagan ang paggamit ng vernakular ngunit bilang
pantulong lamang kung kinakailangan. Napapaloob kasi sa literatura ng pagtuturo ng
isang wikang banyaga o ng kahit anong pangalawang wika (L2) na hindi maganda sa
pag-aaral nito ang palagiang pagsasalin sa, o paggamit ng unang wika bilang
pantulong. Nagkaroon ng pagbabago sa patakarang ito. Ayon sa isinasaad ng “The
1987 Policy on Bilingual Education” na isinulong noong Mayo 21, 1987 sa
pamamagitan ng DECS Order No. 52, s. 1987, pinapayagan nang magamit ang wika
sa mga rehiyon bilang opisyal na mga wikang pantulong sa pagtuturo, lalo na sa
paglinang ng tinatawag na pangunahing literasi.
Sa kabilang dako, may kautusang espesyal na para sa Filipino lamang. Ito ay
ang MEC Order No. 22, s. 1987. Sinasabi sa order na ito na base sa resolusyon ng
National Board of Education, sa antas ng tersarya, magkakaroon ng anim na yunit sa
Pilipino (ngayon ay Filipino).
Ang wikang katutubo (ang Mother Tongue) ang siyang ginagamit na wikang
panturo sa mga bansang tulad ng Alemanya, America, Britanya, at marami pang
progresibong mga bansa at ito marahil ang makapagpapaliwanag kung bakit nauuna
sila sa pag-aaral at pagkatuto sa halos lahat ng mga bagay. (Jose Buhain, June 4,
1987)
“Mabuting estratehiya ng pagtuturo ang gamit ng “Mother Tongue” sapagkat
epektibo ito sa proseso ng pag-aaral at pagkatuto.” (Bella Angara Castillo, Manila
Bulletin, July 18, 1997)
“Higit na mabilis ang pagkatuto kung gagamitin ng mag-aaral ay ang wikang
kinagisnan niya. Ang tunay na patakaran sa wika ay yaong naglalayong makamit ang
literasi at mataas na antas ng kasanayang matuto ng maraming wika. Ito ang dapat
na pangunahing layunin ng isang mabisang patakaran sa wika.” (Malaya, February
24, 1992)
Narito ang ilang banyagang pananaw na pabor sa katutubong wika.
“Makabuluhang simulan ang pag-aaral ng bata sa wikang kanyang kinagisnan.
Sa ganito, hindi siya mabibigla at madaling makakaagapay sa bago niyang
kapaligiran. Tuloy, makatutulong ang magulang na gabayan ang pag-aaral ng
kanilang anak sapagkat ang wika ng paaralan ay wikang sinasalita rin nila.”
(UNESCO).
33
“Ang nalinang nang “mother tongue” ay kritikal para sa paglinang naman ng
pag-iisip ng isang bata; mabisa rin itong tulay/basehan ng kaniyang pag-aaral ng isang
pangalawang wika,” (Tucker, 1997).
“Mabisang pantulong sa paglinang ng literasi ang wikang katutubo.” (Krashen,
1996).
Sa mga programang bilingguwal sa America, nakitang mabisa at higit na
mataas ang antas ng pagkatuto kung ginamitan ng wikang katutubo ang panimulang
pag-aaral ng isang bata. (Christian, 1997)
Salamat sa mga naunang pag-aaral at kaisipan, nakita ang kahalagahan ng
vernakular. Baka dahil sa paggamit nito ay naging mas magaling ang sistema ng
edukasyon, yaong gumagamit ng vernakular para maging madali ang pagkakamit ng
literasi at nang sa gayon ay malinang na mabuti ang mapanuring pag-iisip ng ating
mga mag-aaral.
A. Panuto: Magbigay ng limang (5) pangyayaring binanggit sa binasang kaugnay ng

konseptong pangwikang bilingguwalismo at multilingguwalismo na nangyayari pa rin
sa ating lipunan at maging sa loob ng paaralan sa kasalukuyan. Magbigay ng mga
patunay sa pamamagitan ng halimbawang sitwasyon. Narito ang iyong rubrik sa
pagtatasa ng iyong awtput.
Narito ang Rubrik sa pagtatasa ng iyong talata:
Kailangan Pang Kabuu
Napakahusay Mahusay Hindi Mahusay
Kraytirya Paunlarin ang
5 4 3
2 Marka
1. Napakahusay Napakahusay Mahusay ang Hndi sapat ang Kailangan pang
ang ang pagkakalahad pagkakalahad linangin ang
pagkakalahad pagkakalahad ng mga ng mga pagkakalahad
ng mga ng mga pangyayaring pangyayaring ng mga
pangyayaring pangyayaring binanggit binanggit pangyayaring
binanggit binanggit sa binasang sa binasang binanggit
sa binasang sa binasang kaugnay ng kaugnay ng sa binasang
kaugnay ng kaugnay ng konseptong konseptong kaugnay ng
konseptong konseptong pangwikang pangwikang konseptong
pangwikang pangwikang bilingguwalismo bilingguwalismo pangwikang
bilingguwalismo bilingguwalismo at at bilingguwalismo
at at multilingguwa- multilingguwa- at
multilingguwa- multilingguwa- lismo lismo multilingguwa-
lismo lismo lismo
2. Napakahusay Napakahusay Mahusay ang Hindi sapat ang Kailangan pang
ang ang pagkakalahad pagkakalahad linangin ang
pagkakalahad pagkakalahad ng mga ng mga pagkakalahad
ng mga ng mga pangyayari pangyayari ng mga
pangyayari pangyayari bilang patunay bilang patunay pangyayari
bilang patunay bilang patunay sa mga inilahad sa mga inilahad bilang patunay
sa mga inilahad sa mga inilahad na pangyayari na pangyayari sa mga inilahad
na pangyayari na pangyayari mula sa mula sa na pangyayari
mula sa mula sa binasang binasang mula sa
binasang binasang kaugnay ng kaugnay ng binasang
kaugnay ng kaugnay ng konseptong konseptong kaugnay ng
konseptong konseptong pangwikang pangwikang konseptong
pangwikang pangwikang bilingguwalismo bilingguwalismo pangwikang
bilingguwalismo bilingguwalismo at at bilingguwalismo
at at multilingguwa- multilingguwa- at
lismo lismo
34
multilingguwa- multilingguwa- multilingguwa-
lismo lismo lismo
3. Naaayon sa Naaayon sa Hindi Hindi naaayon Pag-aralan pa

katuturan ng katuturan ng masyadong sa katuturan ng ang pagtukoy sa
bilingguwalismo bilingguwalismo naaayon sa bilingguwa-lismo katuturan ng
at at katuturan ng at bilingguwa-lismo
multilingguwa- multilingguwa- bilingguwa- multilingguwa- at
lismo ang iyong lismo ang iyong lismo at lismo ang iyong multilingguwa-
mga inilahad na mga inilahad na multilingguwa- mga inilahad na lismo
pangyayari pangyayari lismo ang iyong pangyayari
mga inilahad na
pangyayari
Legend:
15 – 13 puntos – Napakahusay 9 – 7 puntos – Konting trabaho pa
12 – 10 puntos – Mahusay 6 – 0 puntos - Kailangang tutukan ang
gawain
PANGYAYARI PATUNAY
(Mula sa Binasang Talumpati) (Halimbawang Sitwasyong Panlipunan
sa kasalukuyan)
35
PANGYAYARI PATUNAY
(Mula sa Binasang Talumpati) (Halimbawang Sitwasyong Panlipunan
sa kasalukuyan)
B. Panuto: Suriin ang mga sumusunod na pahayag at tukuyin kung paano maiuugnay
sa kasalukuyang sitwasyon ang binasang kaugnay ng konseptong pangwikang
bilingguwalismo at multilingguwalismo. Piliin sa loob ng kahon ang letra ng katumbas
na sagot sa bawat bilang.
A. Ang bilingguwalismo ay paggamit ng unang wika (L1) at pangalawang wika

(L2).
B. Ang bilingguwalismo ay paggamit ng wika sa mga rehiyon bilang opisyal na
mga wikang pantulong sa pagtuturo, lalo na sa paglinang ng tinatawag na
pangunahing literasi.
C. Ang multilingguwalismo ay paggamit ng MTB-MLE upang epektibo ito sa
proseso ng pag-aaral at pagkatuto ng mga mag-aaral.
D. Ang multilingguwalismo ay paggamit ng maraming wika sa pagtuturo.
E. Ang multilingguwalismo ay mayroong adbentahe at disadbentahe.
_________1. Ang mga tao ay gumagamit ng unang wika at pangalawang wika.

_________2. Napapayaman ng mga mag-aaral sa probinsya ang kanilang kaalaman
sapagkat mataas ang pagtanggap sa wikang kanilang kinagisnan.
_________3. Ang aking mag-aaral na nasa ikalawang baitang ay mahusay sa
paggamit ng wika ng aming probinsya.
_________4. Ang mga guro na nagtuturo ng una hanggang ikatlong baitang ay
gumagamit ng iba’t ibang wika tulad ng Yogad, Ibanag, at Iloko sa
kanilang pagtuturo.
_________5. Nagkakaroon ng kalituhan sa kahulugan kung hindi tukoy ang
etimolohiya o pinagmulan ng salita.
36
Gawain 2 Pag-uugnay ng mga Konseptong Pangwika sa Sariling Pananaw
Ang wika ay kaakibat na ng buhay ng tao. Dahil dito, nababatid ng bawat
indibidwal ang mga nagaganap sa kanyang paligid, komunidad at maging sa kanyang
bansa. Bahagi na ng ating pang-araw-araw na buhay ang ang balita. Ito man ay sa
pahayagan, radyo, telebisyon o sa ibang tao.
A. Panuto: Basahin ang teksto at sagutan ng may pagsusuri ang mga konseptong
pangwika na nakapaloob dito gamit ang PERLIKHANDA (Personal na Kalikasan at
Kahandaan).
COVID-19
Ang novel coronaviruses ay isang malaking pamilya ng virus na nagdudulot ng iba’t ibang
sakit, mula sa karaniwang ubo’t sipon hanggang sa mas malubhang mga impeksyon tulad ng
MERS-CoV at SARS-CoV. Ang coronavirus ay maaari ring magdulot ng iba’t ibang sakit sa mga
hayop.
Noong ika-12 ng Pebrero 2020 ay ipinahayag ng World Health Organization (WHO) na ang
kasalukuyang sakit na novel coronavirus ay opisyal nang pinangalanan at tinatawag itong
Coronavirus Disease 19 o COVID-19.
Noong ika-31 ng Disyembre 2019, naitala ang ilang kaso ng pneumonia na hindi pa
gaanong kilala sa Wuhan, China at naireport sa WHO. Napag-alaman na lamang na ang outbreak
ay dulot ng isang uri ng hindi pa nakikilalang coronavirus. Ang coronavirus na ito ay karaniwang
natatagpuan sa mga hayop lamang, at hindi pa nakita sa mga tao noon.
Normal lamang ang makaramdam ng pagkabahala dahil sa kasalukuyang pagkakaroon ng
COVID-19 sa ating bansa lalo na para sa iyong sarili at mga mahal sa buhay. Samantala, ang
karamihan sa mga kaso ng COVID-19 (81%) ay mayroong bahagyang mga sintomas lamang lalo
na sa mga bata at young adults. Maliit lamang ang posibilidad na kakailanganing maospital ng mga
apektadong pasyente.
Sa kabilang banda, siguraduhing proteksyunan ang sarili upang maiwasan ang pagkalat ng
COVID-19 sa iyong mga mahal sa buhay at komunidad. Ugaliing gawin ang tamang paghuhugas
ng mga kamay, social distancing, at tamang pag-ubo. Bukod dito, maaaring sundin ang mga payo
at abiso mula sa pamahalaan at mga lokal na opisyal partikular na ang pag-iwas sa mga
malawakang salo-salo o pagpunta sa mga mataong lugar.
- Hango mula sa https://www.doh.gov.ph/COVID-19/FAQs-Filipino
1. Ano ang sakit na COVID-19?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Paano nagkakaroon ng COVID-19 ang isang tao?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Paano maiiwasan ang pagkakaroon ng ganitong sakit?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
37
4. Kapag nakaharap ka o nakasalamuha ng may COVID-19, ano ang iyong gagawin
at bakit?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5. Bilang isang estudyante, paano ka makatutulong sa pagbaba ng kaso ng COVID-

19?
Maglahad ng tatlong paraan.
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
B. Panuto. Ngayon naman, magbigay ng dalawang (2) sariling halimbawa ng register,

tukuyin kung saang larangan ito ginagamit at ibigay ang kahulugan nito. Sundin ang
pormat sa ibaba. Limang puntos bawat halimbawa.
Salita Larangan Kahulugan
Halimbawa: 1 literatura isang uri ng akdang pampanitikan

1. novel
2 medisina Ang novel coronaviruses ay isang malaking pamilya

ng virus na nagdudulot ng iba’t ibang sakit
2.
3.
C. Panuto. Sumulat ng isang teksto na naglalahad ng iyong pananaw at saloobin

tungkol sa Coronavirus Disease (COVID-19). Gumamit ng konseptong pangwikang
register saka ito bilugan. Huwag kalimutang lagyan ng pamagat.
_______________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
38
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Narito ang Rubrik sa pagtatasa ng iyong teksto:

Mahusay na natalakay ang opinyon at saloobin sa paksa - 15 puntos
Gumamit ng mayamang register sa talata - 15 puntos
Angkop ang mga register na ginamit - 15 puntos
Tama ang baybay ng mga salita, mga bantas at kapitalisasyon - 5 puntos
Kabuuan -50 puntos
Gawain 3 Pag-uugnay ng mga Konseptong Pangwika sa Sariling Karanasan

Isang epektibong paraan ng iyong pagkatuto ang pag-uugnay ng mga
konseptong pangwika sa iyong sariling karanasan bilang mag-aaral.
A. Panuto: Sa mga konseptong pangwika na iyong napag-aralan, alin sa mga ito ang
sadyang napakahalaga sa iyong buhay bilang isang kapwa, anak, at mag-aaral.
Maglahad ng iyong karanasan tungkol dito. Bilugan ang konseptong pangwika na
iyong binanggit. Sundin ang pormat sa ibaba. Limang (5) puntos bawat aytem.
Halimbawa:
Bilang isang anak, nagpapasalamat ako sa unang wika na itinuro sa akin ng
aking mga magulang - ang wikang Tagalog, dahil dito naging mas matatas akong
magsalita gamit ang wikang ito. At dahil ito rin ang gamit naming wika sa bahay, mas
nararamdam ko at nauunawaan ko ang kanilang sinasabi kapag kausap ko ang aking
mga mahal sa buhay.
1. Bilang isang kapwa, _______________________________________________

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. Bilang isang anak, _________________________________________________

________________________________________________________________
________________________________________________________________
39
3. Bilang isang mag-aaral, _____________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Narito ang Rubrik sa pagtatasa ng iyong sagot sa bawat aytem:

Kabu
Kailangan Pang
Napakahusay Mahusay Hindi Mahusay uang
Kraytirya Paunlarin
5 4 3 Mark
2
a
1. Paglalahad ng Napakahusay Mahusay na Hndi sapat ang Kailangan pang
naging na nailahad nailahad ang pagkakalahad linangin ang
karanasan sa ang naging naging ng naging kakayahan sa
napiling karanasan sa karanasan sa karanasan sa paglalahad ng
konseptong napiling napiling napiling mga naging
pangwika konseptong konseptong konseptong karanasan sa
pangwika pangwika pangwika napiling
konseptong
pangwika
2. Kaangkupan Angkop na Angkop ang Di-angkop ang Pag-aralan pa

ng mga Angkop ang mga mga ang pagpili ng
konseptong mga konseptong konseptong angkop na
pangwika na konseptong pangwika na pangwika na konseptong
binanggit sa pangwika na binanggit sa binanggit sa pangwika
ibinahaging binanggit sa ibinahaging ibinahaging
karanasan ibinahaging karanasan karanasan
karanasan
Legend:
10 - 9 puntos – Napakahusay 6 – 5 puntos – Konting trabaho pa
8 - 7 puntos – Mahusay 4 – 0 puntos - Kailangang tutukan ang gawain
Pangwakas
Mula sa mga gawain na iyong isinagawa, napatunayan mo bilang isang mag-
aaral na, napakahalagang iugnay ang mga konseptong pangwika sa mga karanasan
sa buhay. At hindi lamang ang mga konseptong pangwika kundi lahat ng mga bagay
na nais mong pag-aralan o matutuhan ay mas napadadali ito kung mayroong pag-
uugnay na nagaganap.
Mas mabilis ang iyong pagkatuto kung naiuugnay mo mismo ang mga paksang
iyong pinag-aaralan sa iyong sariling buhay, at maging sa komunidad o lipunang iyong
ginagalawan.
Mga Sanggunian
A. Aklat
De Laza, Crizel S. et al. (2016). Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino. Quezon City: Rex Printing Company, Inc.
40
Jocson, Magdalena O., (2016). Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino. Quezon City: Vibal Group Inc.
B. Websites
https://www.doh.gov.ph/COVID-19/FAQs-Filipino
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1.A
PANGYAYARI PATUNAY
(Mula sa Binasang Talumpati) (Halimbawang Sitwasyong Panlipunan sa
kasalukuyan)
1. Mabuting estratehiya ng pagtuturo ang gamit 1. Sa kasalukuyan, ganito rin ang sistema ng
ng “Mother Tongue” sapagkat epektibo ito sa Edukasyon sa Pilipinas. Lumabas sa kanilang
proseso ng pag-aaral at pagkatuto.” pag-aaral na epektibo ang paggamit ng Mother
2. “Higit na mabilis ang pagkatuto kung Tongue sa pagtuturo.
gagamitin ng mag-aaral ay ang wikang 2. Sa kasalukuyan, mas madaling matuto ang
kinagisnan niya. Ang tunay na patakaran sa mga mag-aaral na tulad ko kapag wikang
wika ay yaong naglalayong makamit ang literasi kinagisnan ang ginagamit ng guro na siyang
at mataas na antas ng kasanayang matuto ng nangyayari ngayon sa loob ng silid-aralan. Kahit
maraming wika. Ito ang dapat na pangunahing sa pakikipag-usap sa ibang tao, mas madali ang
layunin ng isang mabisang patakaran sa wika.” komunikasyon kung parehong
3. Si Saleeby (1924) ay nagpahayag na walang nagkakaunawaan ang dalawang taong nag-
higit pang makapagpapatimo sa isipan ng uusap. Kung parehong katutubong wika ang
demokrasya kundi ang katutubong wika. Hindi kanilang gamit. Ang wikang pareho nilang
mapaglilingkuran ang publiko sa isang wikang sinasalita o ginagamit at nauunawaan.
hindi nila nauunawaan. Ang tinutukoy nito ay 3. Sa kasalukuyan, ito ang kailangan ng ating
ang katutubong wika (Tagalog). bansa, nararapat lamang na gamitin ng
4. Magmula pa noong panahon ng Espanyol, sinomang nanunungkulan sa ating bansa ang
may kasaysayan na tayo hinggil sa paggamit ng ating sariling wikang Filipino upang maunawaan
vernakular (Tagalog) bilang wikang panturo sa ng bawat Pilipino ang bawat mensaheng nais
mga paaralan. Sa Butuan City ay nagkaroon ng ipaabot ng ating Pangulo.
pag-aaral hinggil sa bisa ng katutubong wika 4. Sa kasaukuyan, ginagamit na rin ang MTB-
bilang wikang panturo. MLE Mother-Tongue Based-Multilingual
5. Ang nalinang nang “mother tongue” ay Education, ginagamit ng guro sa pagtuturo ang
kritikal para sa paglinang naman ng pag-iisip ng Unang Wika o kinagisnang wika ng mga mag-
isang bata; mabisa rin itong tulay/basehan ng aaral, ito ay mula kindergarten hanggang
kaniyang pag-aaral ng isang pangalawang ikatlong baitang.
wika,” 5. Sa kasalukuyan, madali na lamang sa mga
bata ngayon na pag-aralan o matutuhan ang
pangalawang wika ang Filipino at Ingles,
sapagkat pagdating sa ikaapat na baitang
hanggang hayskul, bilingguwal ang ginagamit
ng guro sa pagtuturo, ang Filipino at Ingles.
Gawain 1.B
1. A 2.C 3.C 4.D 5.E
Gawain 2. A (Maaaring magkakaiba ang sagot)
41
Gawain 2. B
Salita Larangan Kahulugan
Halimbawa: 1 literatura isang uri ng akdang pampanitikan
1. novel
2 medisina Ang novel coronaviruses ay isang malaking
pamilya ng virus na nagdudulot ng iba’t ibang sakit
2. kaso 1. batas Ito ay isinasampa sa isang taong
nakagawa ng krimen
2. medisina Tumutukoy ito sa mga taong may sakit o
positibo sa coronavirus.
3. virus 1. kompyuter Tumutukoy ito sa mga bugs na naninira

ng files sa laptop o desktop
2. medisina Nagdudulot ito ng impeksyon at
nakahahawang sakit
Gawain 2.C (Paggawa ng Talata)

Gawain 3.A (Maaaring magkakaiba ang sagot)
42
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
KONSEPTONG PANGWIKA GAMIT ANG MODERNONG TEKNOLOHIYA
Ang buhay natin ngayon ay laging may kaakibat na modernong

teknolohiya. Halos lahat, saanman mapunta at anuman ang gawin ay hindi
mawawala ang paggamit nito.Parte na ang teknolohiya sa pang-araw-araw na
kalakaran ng buhay.
Ang paggamit ng teknolohiya gamit ang wika sa panahon ngayon ay isang
palatandaang malayo na sa dating payak na pamumuhay ang kalagayan ng buhay ng
bawat tao. Nagbagong-bihis na ang buhay, Kung dati’y natural na ang pagiging payak,
ngayon naman, pagiging komplikado. Mahirap mabuhay ngayon kung walang alam sa
modernong teknolohiya.
Telebisyon, cellphone, internet, at kompyuter ay ilan lamang sa mga
teknolohiya ngayon ang hindi maiiwasang gamitin ng tao. Importante kasi ang mga ito
upang makasabay sa pakikisalamuha sa kapwa gamit ang wika. Sa paggamit ng mga
ito, mas napadadali ang pakikipag-ugnayan sa bawat isa. Mabilis na mabilis ang
palitan ng mensahe, impormasyon, at kuro-kuro. Dagdag pa, mas inilalalapit nito ang
relasyon ng mga taong gumagamit nito.
Sa kompyuter at cellphone, usong-uso ngayon ang social media gaya ng
Facebook lalo na sa kabataan. Ang kabataan ay gumagamit nito ngayon sa pakikipag-
usap. Sa lahat ng kanilang mga gawain sa bawat araw, laging kasabay ang Facebook.
Pag-post ng mga larawan, mga saloobin, nararamdaman, at pagbibigay ng komento
ay ilan sa mga aktibidad nila rito lalo na sa panahon ng pandemya.
Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (Facebook,

Google,
at iba pa) sa pag-unawa sa mga konseptong pangwika (F11EP-Ic-30)
Gawain 1
Pagsasanay 1
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot upang mabuo ang impormasyon at itiman
ang bilog sa sagutang papel.
AB CD
OOOO 1. Isang social networking site na naglalaman ng mga maiikling
pahayag tungkol sa iba’t ibang paksa. Nakapagbibigay ng
mahalagang impormasyon sa loob lang ng 140 titik.
a.Instagram b.Twitter c.Facebook d.Messenger
43
AB CD
OOOO 2. Taong 2013, idineklara ang lungsod na ito sa Pilipinas bilang Selfie
Capital ng bansa.
a.Quezon b.Makati c.Cebu d.Pasay
OOOO 3. Anyo ng sulatin na madalas inilalagay sa isang host website o social

networking site.
a.Blog c.Grouping Facebook
b.Website d.Apps
OOOO 4. Makatutulong ito upang mahihikayat ang bawat kasapi na

kolaboratibong magtatalakayan, magpahayag ng opinion at
karanasan.
a. Study Group c.Booktag
b.Slideshare d.CiteMe
OOOO 5. Makatutulong ito upang maibahagi ang mga presentasyon na

magagamit bilang gabay sa mga pag-aaralan.
a. Study Group c.Booktag
b. Slideshare d.CiteMe
OOOO 6. Ito ang pinakasikat na uri ng blog. May kinalaman sa mga damit,
make-up, sapatos, accessories at iba pa.
a.Personal c.News
b.Fashion d.Humor
OOOO 7. Tumutukoy sa naglalakihang kambas na pinintahan ng iba’t ibang

imahen.
a.Mural c.Billboard
b.Tarpolin d.Disenyo
OOOO 8. Tumutukoy sa malaking istruktura na naglalaman ng anunsiyo ng

iba’t ibang produkto at serbisyo.
a.Billboard b .Tarpaulin c.Mural d. Disenyo
OOOO 9.Grapikong midyum ng mga salita at larawan

a.Komiks b.Cartooning c.Slogan d.flashdrive
OOOO 10. Ang gumanap na artistang doctor sa Mumbaki na pelikula.

a. Coco Martin c.Randy Santiago
b. Raymart Santiago d. Robin Padilla
Pagsasanay 2
Panuto: Talakayin ang mga sumusunod. Sumulat ng isang sanaysay kung anong
epekto at kainaman ng mga gamit na ito sa pag-aaral sa panahon ng pandemya.
Lagyan ng pamagat.
44
Sanaysay
Pamagat: ________________________________________________
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
______________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________.
Rubrik ng Pagtatasa
Batayan ng Grado Kaukulang Grado

Puntos
Mayaman sa nasaliksik na impormasyon 10 _____
Malinaw ang pagtatalakay at paghahanay ng mga 10 _____
kaisipan
Tama ang gamit ng bantas,baybay at gramatika 10 _____
Kabuuan 30 _____
Gawain 2
Panuto
Batay sa editorial cartooning na ito tungkol sa wika at wikain sa panahon ng
makabagong teknolohiya. Sumulat ng editoryal.
45
Iginuhit ni Philip Viernes Cacal, SPJ 9
Luna National High School
Isabela-Rehiyon 02
Kalakok, Solano, Nueva Vizcaya RSPC 2019
Editoryal
Pamagat: ________________________________
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
46
Rubrik ng Pagtatasa
Batayan ng Grado Kaukulang Puntos Grado

Nasuri at malinaw ang gramatikang ginamit 10 _____
Tumpak ang mga datos at impormasyong 10 _____
ginamit sa pagtalakay
Maayos ang sistema at malinaw ang 10 _____
paglalahad ng editorial
Matibay ang ibinigay na argumentasyon at 10 _____
gumamit ng mahahalagang ebidensiya
Sumunod sa mga panuntunan nang maayos 10
na pagsulat ng editorial
Kabuuan 50 _____
Gawain 3
Panuto: Bumuo ng isang artikulo at lagyan ng pamagat ang larawang kuha ni Harold
Yverson Domrigue Soriano, STE 11 ng Luna National High School noong Mayo11,
2020 sa San Miguel, Luna, Isabela kay Danirl N. Viernes, 10 taong gulang at
naghanap ng maulam sa sapa ng San Miguel sa panahon ng Pandemya.
Larawang kuha ni Harold Yverson Domrigue Soriano, STE-11

Isabela-Rehiyon 02
Kalakok, Solano, Nueva Vizcaya - RSPC 2019
Artikulo
Pamagat: ________________________________
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
______________________________________.
47
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________.
Rubrik ng Pagtatasa

paglalahad sa larawan
Matibay ang ibinigay na paglalarawan at 10 _____
gumamit ng mahahalagang impormasyon
Kabuuan 30 _____
Gawain 4
Mula Teknolohiya Patungong Pedagohiya

Isang malaking kabalintunaan na sa kabila ng pag-usbong ng iba’t ibang
anyo ng midya na inaasahang magpapalakas, magpapabilis, at magpapahusay ng
pagtuturo at pagkatuto ng mga mag-aaral ang paglitaw ng mga kaugnay na
suliranin ng makabagong teknolohiya. Malawakan ang pag-usbong ng kulturng
“copy-paste” sa mga mag-aaral dulot ng madaliang pagsulpot ng napakaraming
impormasyon na tuwirang ibinibigay ng teknolohiya gaya halimbawa ng google. Sa
ganitong sitwasyon, hindi nalilinang ang pangunahing tunguhin ng edukasyon na
makalikha nang tama ang mga teknolohiyang nararapat na mapakinabangan sa
pag-aaral.
Ang salitang “teknolohiya” ay mula sa salitang Griyego na “tekhna” na ibig
sabihin ay “sining” o “gawa.” Ang “lohiya” ay patungkol sa “pag-aaral” at
“aplikasyon” ng mga gawang sining kaugnay sa tiyak na larangan o disiplina. Ang
teknolohiya ay direktang representasyon na posibleng pakinabangan (Geesin at
Goddard, 2011). Samakatuwid, ang teknolohiya ay magagamit sa iba’t ibang
pamamaraan gaya sa proseso ng pagtuturo at pagkatuto.
48
Isa ang google at iba pang search engine sa napakaraming imbensiyon ng
teknolohiya. Hindi maisasantabi ang biyayang ito ng teknolohiya sa midya at
pedagohiya. Gamit na gamit ang google sa iba’t ibang larangan tulad sa pagtuturo
at pagkatuto. Mayroong mga alinlangan din sa paggamit nito sapagkat lumikha
raw ito nang tamad na mag-aaral. Subalit hindi mababalewala ang google sa
impluwensiya sa mga mag-aaral sa paaralan at pang-araw-araw nilang buhay.
Ayon sa lumalabas na tala, tinatayang 31 bilyon ang naghahanap sa google kada
buwan. Samantalang noong 2006, halos 2.7 bilyon lamang ang may kakayahang
mag-google. Kung noong 1984, halos 1,000 lamang may internet. Agad lumubo
nang isang milyon noong 1992 at naging isang bilyon noong 2008. Malinaw ang
pagdami ng taong kumokonsumo ng makabagong teknolohiya. Hindi mapipigilan
ang mapupulot na impormasyon ng mga mag-aaral na Pilipino sa inihahain ng
makabagong inobasyon. May implikasyon ito sa sistema ng edukasyon na dapat
tingnan bilang tuwirang apektado sa mga pangyayaring ito. Isa lamang ang google
sa maaring puntahan kapag may akses ang kompyuter, cellphone, tablet, laptop, o
anumang gadget sa internet. Ang google inc. ay itinatag noong 1998, isang
kumpanya sa Estados Unidos na namamahala ng google search engine. Nasa
“googleplex” ang kanilang punong tanggapan na matatagpuan sa Mountain View,
California. Naging CEO si Dr. Eric Schmidt, dating CEO ng Novell, nang bumaba
sa pwesto si Larry Page ang isa sa mga nagtatag ng goggle. Sa halos dalawa at
kalahating dekada matapos maitatag ang google, tiyak na maraming tao sa iba’t
ibang panig ng mundo kabilang ang mga Pilipino ang tumangkilik ditto sa iba’t
ibang serbisyo ma ipinagkakaloob nito.
Mistulang imbakan, ipunan, at kuhanan ng impormasyong kaugnay ng mga
paghahanap ang ibibigay ng google. Ang mga resultang lumitaw ay posibleng
galugarin, upang masumpungan ang produkto at serbisyong iniaalok ng Google.
Maaari itong tingnan at paahalaan mula sa anumang kompyuter o anumang anyo
ng midya na may akses sa internet sa pamamagitan ng pag-sign-in personal na
google account at pagbisita sa https://www.google .com. Upang masigurong nasa
tamang daan ang paggamit ng google, mahalagang isaalang-alang ang
pedagohikal na layunin sa paggamit ng “gugol” katuwang
Ang paggamit ng google. Ayon sa Diksyunaryong Sentinyal ng Wikang Filipino
(2011) iniuugnay ang “gugol” sa paggamit ng pera sa pamimili ng mga bagay-
bagay halagang ginagamit sa pagbili ng anuman, at pag-uukol o paggamit ng
panahon o lakas. Iniuugnay ang gugol sa maayos na paggamit ng panahon
katumbas ng pagsusumikap sa anumang bagay (Santos, A. 2006 at Santos, V.
1986). Sa papel na ito, iuugnay ang konsepto ng “gugol” sa paggamit ng
mahalagang oras at pagtitiyaga’t pagsusumikap upang bumuo ng isang
komprehensibo at epektibong pagtuturo at pagkatuto.
Hango sa artikulo ni Voltaire M. Vilanueva

Googleismo + Gugolismo=Masining, Maka-agham, Makabuluhan, at
Makatotohanang Produkto ngnPagtuturo at Pagkatuto
Panuto
Batay sa gawin 4 sumulat na ng dalawang talata na pagpapaliwanag batay sa
tanong.
49
1. Bakit maituturing na midyum ang google sa pagtuturo at pagkatuto ng mga mag-
aaral?
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________.
2. Paano magiging magkaugnay ang google (midya at teknolohiya) at gugol

(pagtuturo at mag-aaral?
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________.
3. Ano-ano ang maaaring serbisyong ibigay ng google para sa kapakinabangan ng

mga mag-aaral?
________________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________.
4. Paano palalakasin ng guro at mag-aaral ang ugnayan ng google at gugol sa

pagtatamo ng kaalaman, kasanayan, at kapangyarihan ng isang mag-aaral sa
hamon ng pandemya?
________________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________.
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________.
Rubrik ng Pagtatasa

Malinaw ang pagtatalakay at paghahanay 10 _____
ng mga kaisipan
Tama ang gamit ng bantas,baybay at 10 _____
gramatika
Kabuuan 20 _____
50
Gawain 5
Panuto
Blog at Indie Film. Pumili ng isa, panoorin ito at gawan ng blog na ilalagay
sa sariling account sa social networking site na mayroon ka?
• Last Super No. 3 ( 2009, Veronica Velasco )
• Bwakaw ( 2012, Jun Lana )
• Norte, Hangganan ng Kasaysayan ( 2013, Lav Diaz )
• Manang Biring ( 2015, Carl Joseph Papa )
• Ma’Rosa ( 2016, Brillante Mendoza )
• Pamilya Ordinaryo (2016, Eduardo Roy Jr.)
• Birdshot ( 2017, Mikhail Red )
Rubrik ng Pagtatasa

Puntos
Nappanahon at kapi-pakinabang ang napiling paksa 10 _____
Tumpak ang mga datos at pagkasunod-sunod ng 10 _____
mga pangyayari sa pagtalakay
Mayo sang Sistema at malinaw ang paglalahad ng 10
mga bahgi ng blog
Malikhain at maayos ang kabuuang blog 10
Kabuuan 40 _____
Pangwakas
Sa sitwasyong ng 21st century learners at pandemyang COVID-19 na sanay na

sanay sa teknolohiya ay naaagaw ang atensiyon ng social media; naging distractor
ang social media sa kanilang pag-aaral ay basehan na dapat magamit natin sa
pagtuturo.
Ang social media ay magiging daan sa pagpapalawak ng koneksiyon ng guro

sa mag-aaral, na hindi lang sa loob ng silid-aralan tatakbo at matatapos ang pagtuturo
ng guro. Mabibigyang-diin din nito na sumasabay ang pagtuturo sa kakayahan ng mga
mag-aaral.
Ang bagay na hatid ng teknolohiya ay dapat mapakinabangan gamit ang
wikang Filipino nang tama at makatulong para umunlad ang kalagayan ng bawat isa,
lalo na ang mag-aaral. Ang integrasyon ng modernong teknolohiya sa pagtuturo ay
indikasyon nang tumataas na antas ng klase ng edukasyon. Patunay rin ito na
napakahalaga ang pagiging modernisado na ng lipunan at bansa sa kasalukuyan.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Constantino, Pamela C. et al., (2016) Filipino sa Piling Larangan (Akademik).
51
Lungsod ng Quezon: Rex Book Store, Inc.
Villanueva, Voltaire M. & Bandril, Lolita T. (2016),

Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan (Akademik at Sining. Lungsod
ng Quezon: Vibal Group, Inc
Taylan, Dolores R., Petras, Jayson D. & Geronimo, Jonathan V. (2016),

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino. Lungsod
ng Quezon: Rex Book Store, Inc.
Jocson, Magdalena O. (2016), Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang

Pilipino. Lungsod ng Quezon: Vibal Group, Inc.
Baello, Maria Lourdes R. et al., (2005), Sining ng Pakikipagtalastasan

(Pandalubhasaan). Valenzuela City: Mutya Publishing House
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Pagsasanay 1
1.b
2.b
3.a
4.a
5.b
6.b
7.a
8.a
9.b
10.b
52
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Gamit ng Wika sa Lipunan
Sa isang buong araw, sino-sino ang iyong mga nakakasalamuha? Ano-ano ang
inyong mga pinag-uusapan? Sa paanong paraan mo naipahahayag ang iyong naiisip
o nararamdaman?
Ang lipunan ay malaking pangkat ng mga tao na may karaniwang set ng pag-
uugali, ideya, saloobin at namumuhay sa tiyak na teritoryo. Ang wika ay pasalita at
pasulat, ito ang instrumentong ginagamit ng mga tao sa loob ng lipunang ito upang
makipag-ugnayan sa isa’t isa. Ang wika ang instrumento sa pakikipagtalastasan at
pakikipagkomunikasyon. Ang gampanin ng wika sa lipunan ay ang isang sistema ng
pakikipag-ugnayan na nagbubuklod sa mga tao.
Ano nga ba ang gamit ng wika sa lipunan?
Gamit ng wika sa lipunan ay
Tungkulin ng wika ayon kay M.A.K Halliday
Instrumental - Ito ang tungkulin ng wikang tumutugon sa mga pangangailangan ng
tao gaya ng pakikipag- ugnayan sa iba.
Halimbawa: Komersyal o Patalastas
Regulatoryo – Ito ang tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkontrol sa ugali o asal
ng ibang tao.
Halimbawa:
Pagbibigay ng panuto ng guro
Guro: “Sa isang buong papel, sagutan ang pahina apat. Isulat lamang ang
titik nang tamang sagot.”
Mga estudyante: “Opo, ma’am.”
Interaksyonal – Ang tungkulin ito ay nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng

tao sa kanyang kapwa.
Halimbawa: Pick-up Lines, Pakikipagbiruan
53
Personal – Saklaw ng tungkuling ito ang pagpapahayag ng sariling opinyon o kuro-
kuro sa paksang pinag-uusapan.
Halimbawa: Mga Talaarawan
Heurisktiko – Ang tungkuling ito ay ginagamit sa pagkuha o paghahanap ng

impormasyong may kinalaman sa paksang pinag-aaralan.
Halimbawa: Interbyu, Pagbabasa ng magasin o mga pahayagan
Impormatibo – Ito ang kabaligtaran ng heuristiko. Kung ang heuristiko ay pagkuha o

paghanap ng impormasyon, ito naman ay may kinalaman sa pagbibigay ng
impormasyon sa paraang pasulat o pasalita.
Halimbawa: Pagtuturo, Panayam

Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa lipunan (F11PT-
Ic-86)
Panuto
Isulat sa kahon ang mga katangian ni Tarzan na hindi mo nakakamilutan at sa kabilang
kahon ay ang paraan ng kanyang pakikipag-usap.
https://www.google.com/search?q=larawan+ni+tarzan+cartoon&sxsrf=ALeKk00FPYs7UXYTy
yWpuDmTb_9jdBQK9w:1591713988287&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=bSm5OncI1o50l
M%253A%252CHlNpTHHx1ijRxM%252C_&vet=1&usg=AI4_-
kSyYMbgMHZLsTqFFz8ucetQsD8N6Q&sa=X&ved=2ahUKEwjdgOzW_PTpAhUWHXAKHchMD
kcQ9QEwBXoECAkQDw&biw=1366&bih=657#imgrc=bSm5OncI1o50lM:
54
Gawain 1
Mga Katangian ni Tarzan Paraan ng Pakikipag-usap ni

Tarzan
Gawain 2
Punan ang bawat bahagi ng tsart sa ibaba at ipaliwanag ang bawat gamit ng
wika sa lipunan ayon kay M.A.K Halliday.(Pinagyamang Pluma - Komunikasyon sa
Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino, pahina 62-63)
Gamit
ng wika
sa
lipunan
Gawain 3
Sa mga larawan na nasa ibaba, tukuyin kung anong gamit ng wika sa lipunan
ayon kay M.A.K Halliday at ipaliwanag.
55
1. _________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
2. _________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
3. _________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
4. _________________________________
_________________________________
56
5. _________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
Gawain 4
Basahin at unawaing mabuti ang bawat pahayag. Tukuyin ang gamit o
tungkulin ng wika sa pahayag at bigyang-kahulugan ang komunikatibong gamit ng
wika sa lipunan. Maaaring higit sa isa ang gamit o tungkulin ng wika sa pahayag.
1. “Kamakailan ay inilabas ng Oxford English Dictionary (OED), ang pinakabagong

edisyon ng diksiyunaryo nito na naglalaman ng mga bagong salitang Ingles, bukod pa
sa mga dating terminong pinalawak ang kahulugan ayon sa nagbabagong paggamit
nito. Kabilang ditto ang apatnapung (40) salita mula sa Pilipinas na halw sa ‘Phlippines
English’. Ilan sa mga ito ay ang presidentiable, gimmick, carnap at salvage, gayundin
ang balikbayan, despedida, barkada, kikay, halo-halo, at KKB. Ayon sa mga ulat, ito
na raw ang pinakamalaking bilang ng mga salitang sariling atin na sabayang kinilala
ng OED mula pa noong 1928 ang isama ng Oxford ang abaca sa unang edisyon ng
diksyunaryo nito. Ano naman ang halaga nito sa atin?”
- Senator Pia Cayetano
Gamit o tungkulin ng wika:

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Kahulugan at paliwanag:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. “Hindi makaaasang magiging mahusay na mahusay ang mag-aaral kung hindi

mahusay na mahusay ang modelo – ang mga guro.” Ito ang opinion ni Ruth Elynia-
Mabanglo noong Agosto 2015, sa ginanap na Kongreso ng Pagpaplanong Pangwika.
57
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Nagbigay ng lubos na pagsuporta si dating Pangulong Corazon Aquino sa paggamit

ng Filipino sa pamahalaan sa pamamagitan ng Atas Tagapagpaganap Blg. 335, serye
ng 1988. Ito ay “nag-aatas sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan, opisina, ahensiya,
at instrumentality ng pamahalaan na magsasagawa ng mga hakbang na kailangan
para sa layuing magamit ang Filipino sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon,
at korespondensiya.
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Gawain 5
Ipaliwanag at isulat sa kahon ang iyong sagot sa mga tanong na ito:
1. Bakit mahalaga ang wika sa pagbuo ng isang nagkakaisa at nagkakaunawaang
lipunan?
58
2. Paano nagiging susi sa pagbuo ng nagkakaisa at nagkakaunawaang lipunan ang
wika?
Pangwakas
Mula sa mga isinagawang gawain mahalaga ang gampanin ng wika sa lipunan.
Ang wika ang susi sa nagkakaisang lipunan. Ano man ang wikang kinagisnan, ang
punto’y ang pagbuo ng nagkakaisa at nagkakaunawaang lipunan.
Ang wika ay tila isang pisi na nagbubuklod sa mga tao. Dahil dito, may
pagkakaintindihan, pagkakaunawaan at pagkakaisa na nagaganap. Isa itong
mahalagang salik sa tagumpay ng isnag komunidad. Napakalaki ng gampanin nito
lalo na sa pagbabago ng pamumuhay sa isang lipunan.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Alma M. Dayag, M. G. (n.d.). Pinagyamang Pluma ( Komunikasyon at Pananaliksik
sa Wika at Kulturang Pilipino). Phoenix Publishing House, Inc., Quezon City.
B. Internet
Gonzales, J. (2020, May 28). Retrieved from Slideshare:
http://www.slideshare.net/mobile/jen_2268/gamit-ng-wika-sa-lipunan
Google. (2020, May 28). Retrieved from blogspot: http://wika-sa-
lipunan.blogspot.com/2017/08/gamit-ng-wika-sa-lipunan.html?m=1
59
Susi sa Pagwawasto
Gawain 3
1. Interaksyonal
2. Impormatibo
3. Instrumental
4. Regulatoryo
5. Heuristiko
60
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
Ang wika ay isang mahalagang sangkap sa ugnayan ng tao sa lipunan. Sa

isang lipunan isa sa pinakakilalang libangan nang karamihan ay ang panonood.
Nagsisilbing bonding ng pamilya ang panonood, kadalasan bago kumain o habang
kumakain, nakagawian na ng mga Pinoy na kasalo sa hapag-kainan ang telebisyon.
Kalimitan naman sa mga teenager upang mas maging updated sa bagong palabas o
pelikula ay pumupunta sila sa mga sinehan kahit pa may kamahalan. Minsan na rin
natin nagagamit ang mga linya ng mga sikat na artista mula sa mga napapanood
nating teleserye at pelikula na nang lumaon ay nagiging ekspresyon na rin nang
karamihan sa pakikipag-usap o pakikipagkwentuhan.
Sa mga naihandang mga gawain, matutukoy mo ang gamit ng wika sa lipunan
bilang kasangkapan sa telebisyon at pelikula. Handa ka na? Simulan mo na.
Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood

na palabas sa telebisyon at pelikula (Halimbawa: Be Careful with My Heart, Got to
Believe, Ekstra, On The Job, Word of the Lourd (http://lourddeveyra.blogspot.com)
(F11PD – Id – 87)
Gawain 1
Ibigay ang iyong sariling reaksiyon hinggil sa mga paksa na maaaring
iugnay sa mga palabas sa telebisyon at pelikula. Itala ang iyong sagot sa loob ng
mga kahon..
Paksa: Pinakahumalingang mga KPop Artist

Reaksiyon:
61
Paksa: Bayolenteng anak
Reaksiyon:
Paksa: Dagsaang pagkakaroon ng mga banyagang palabas o pelikula

Reaksiyon:
Paksa: Pamimirata ng mga pelikula o palabas

Reaksiyon:
Gawain 2
Malaki ang papel na ginagampanan ng palabas o pelikula sa ating lipunan sa
kadahilanang isa ito sa mga daluyan sa pagpapayaman sa wika at kulturang Pilipino.
Basahin at unawain ang mga sumusunod na salita na karaniwang nagagamit
sa mga napapanood sa telebisyon at pelikula. Ibigay ang sarilingpagpapakahulugan
sa mga salita. Isulat ang sagot sa inilaang patlang sa bawat bilang.
1. PNoy ________________________________________
2. Buwaya ________________________________________
2. Pabebe ________________________________________
3. Legend ________________________________________
4. Bagong Bayani ________________________________________
5. Pop Star ________________________________________
6. Mega Star ________________________________________
7. Pacman ________________________________________
8. KPop ________________________________________
9. Chinita Princess ________________________________________
10. Ate V ________________________________________
62
Gawain 3
Natalakay mula sa aralin ang iba’t ibang gamit at layunin ng wika sa lipunan.
Sa panonood ng mga palabas o pelikula, mahalagang pagtuunan ng pansin at tayain
ang mga aspetong nakapaloob dito lalo na sa uri ng wikang ginamit, layunin sa
paggamit ng wika, mga tungkulin ng wika (pokus sa interaksiyonal, personal, at
imahinatibo), at bisa sa paglikha ng panlipunang ugnayan at pagtupad sa tunguhin ng
midyum.
Basahin at suriin ang mga mga sumusunod na mga pahayag na sinipi mula sa
mga pelikula o palabas sa telebisyon. Tukuyin ang gamit ng wika mula sa mga
pahayag at magbigay ng mga ilang paglilinaw tungkol dito.
1. “Wala akong pakialam.. ibalik mo sa akin si Jun-jun. Ibalik mo sa akin ang anak ko!
Ibalik mo sa akin si Jun-jun. Ibalik mo ang… ahhhhhh!”
- Vilma
mula sa Pelikulang Paano Ba ang Mangarap?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. “Mahal mo ba ako dahil kailangan mo ako? O kailangan mo ako kaya mahal mo
ako? Kasi yun din ang ramdam ko sa sarili ko Leo eh… Hangga’t ‘di mo alam ang
sagot, siguro nga mas mabuting ganito muna tayo.”
- Jenny,
mula sa Pelikulang Milan
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. “Mahal ko si Trishia. She had me at my worst…you had me at my best…at
binalewala mo lang lahat yun.”
- Popoy
mula sa pelikulang One More Chance
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
63
4. “Yes, kaibigan mo ako… kaibigan mo lang ako. And that’s all I ever was to you Ned-
you’re my best friend. Takbuhan mo ako kapag may problema ka, taga-sunod, taga-
bigay ng advice, taga-enroll, taga-gawa ng assignment, taga-pagpatawa kapag
malungkot ka, taga-tanggap ng kahit ano… and I’m so stupid for making the biggest
mistake of falling inlove with my best friend…”
- Bujoy
mula sa palabas na Labs Kita, Okey ka lang?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5. “Minsan gusto ko nang ipagsigawan, kaya lang ako lang naman ang
nagmumukhang tanga. Bakit ba naman kasi ang complicated magmahal?”
-Basha
mula sa pelikulang One More Chance
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Gawain 4
Naka-relate ka ba sa mga linyang binitawan ng mga mahuhusay na aktor at
aktres sa kanilang papel na ginagampanan?
Balikan ang mga palabas o pelikulang tumatak sa iyong isipan. Mula sa iyong
napanood punan nang angkop na kasagutan ang hinihiling ng mga kahon sa ibaba.
Pamagat ng Palabas o Pelikula: ________________________________________
Buod ng video:
64
Tungkulin ng Wika sa pinanood na Pelikula o palabas:
Paliwanag (Bakit ito ang napiling tungkulin ng Wika?):
Gawain 5
Kapansin-pansing tumatatak sa ating isipan ang mga napanonood na mga
palabas o pelikula dahil nagawa mo nang mahusay ang ikaapat na gawain.
Mula sa napanood, bumuo ng makabuluhang islogan. Ilapat ang gamit ng wika
sa lipunan at maging malikhain sa paggawa. Gamitin ang rubrik na naihanda para sa
paggawa ng islogan.
Mga Pamantayan Indikasyon Laang Aking Puntos
Puntos
Gamit ng Wika Angkop ang gamit ng wika
para sa tiyak ma tungkulin
5
nito sa ginawang islogan
Pagkamalikhain Malikhain at angkop ang
disenyong ginamit
5
Mensahe May kaisahan ang diwa,
mapanghamon, at
5
mapanuri
Kabuoang Puntos 15
PANGWAKAS
Mula sa mga naging gawain, natukoy na malaki ang papel na ginagampanan

ng panonood sa mga palabas at pelikula tungo sa pagpapayaman sa gamit ng wika.
Isa na rito ang kasanayan sa komunikasyon, kasanayan sa paglikha, at kakayahang
maging mapagmatyag at may pakialam sa mga pangyayari sa lipunang ginagalawan.
65
Mga Sanggunian
A. Aklat
Crizel Sicat-Dteksto e Laza . may-akda. Aurora E. Batnag, Koordineytor. Pagbasa at

Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik. Rex Book Store.
www.rexpublishing.com.ph
Alma M. Dayag at.el. Pinagyamang Pluma. Phoenix Publishing House. Quezon

Ave.Quezon City.
B. Internet
Florede Resus, 2017, Blogspot, http://floredelresus.blogspot.com/2017/08/gamit-ng-
wika-sa-lipunan_11.html
Kristin Sumaya, 2017, Blogspot, http://sumayakristine.blogspot.com/2017/08/mga-

halimbawa-sa-gamit-ng-wika-sa.html
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1 Gawain 2 Gawain 3 Gawain 4 Gawain 5
Ang guro na 1. Pang. Benigno Ang guro na Ang guro na Ang guro na
ang Aquino III ang ang ang
magpapasy magpapasya magpapasya magpapasya
2. Mga tiwaling nasa
a sa sa sa sa
pamahalaan/kurakot
kawastuhan kawastuhan kawastuhan kawastuhan
ng sagot ng 3. Mga babaeng ng sagot ng ng sagot ng ng sagot ng
mga mag- maaarte mga mag- mga mag- mga mag-
aaral aaral aaral aaral
4. Matanda ngunit
malakas pa rin
5. Mga
mangagagawa (guro,
pulis, diyanitor atbp.)
6. Sarah G.
7. Sen. Manny
Pacquiao
8. Korean Popstar
9. Kim Chiu
10. Vilma Santos
66
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

Wika ang isa sa mga mahahalagang sangkap sa proseso ng komunikasyon.. Ito ‘y
nagsisilbing instrumento sa paghahatiran ng mensahe at palitan ng reaksiyon ng mga
nag-uusap.
Bawat indibidwal ay may sapat na kakayahang magamit ang isang wika na

kailangang pagtuunan ng pansin upang sanayin ang sarili sa bawat tungkulin. May
mga pagkakataong kinakailangang gamitin ang isang tungkulin sa isang sitwasyon,
ay may mga pagkakataon din na kailangang gamitin ang dalawa o higit pang
tungkuling pangwika sa isang sitwasyon.
Inilahad ni Halliday (1973) sa kanitang Explorations in the Functions of

Language, na ang mga tungkuling ginagampanan ng wika sa ating buhay ay
kinategorya. Ginagamit nang pasalita at pasulat ang nasabing tungkulin.
Isang katangian ng wika ay nakasandig sa kultura. Anuman o sinuman ang

mandahuyan at makaranas ng mga pangyayar, matuto ng mga bagay-bagay ay tiyak
na maiimpluwensiyahan ang wika. Mabilis na lumalawak ang mga salitang hiram at
nagiging bokabularyo din kinalaunan. Kung paano gumagalaw ang kultura ng isang
lipunan, umaayon ang mga salitang maiuugnay rito.
Sa kasunod na larawan,
ang sitwasyon ay nasa isang
groseri. Nagaganap ang usapan
sa pagitan ng mga mamimili.
Karaniwang ang mga salitang
ginagamit ay nakaayon sa
sitwasyong bumibili ng mga
paninda.
67
Kasanayang Pagpagkatuto at Koda
Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng mga

pagbibigay halimbawa. (F11PS-Id-87)
Gawain 1
Panuto. Gumuhit ng mga larawan sa hinihingi ng bawat bilang na naaayon sa

sitwasyon. Tiyakin na ang mga larawan ay nagpapakita ng gamit ng wika.
Sa loob ng tahanan
1. Inang ginigising ang natutulog na anak.
Sa silid-aralan
2. Gurong ginagabayan na magsulat ang isang mag-aaral.
Sa paaralan
3. Magkakaibigang nagkukuwentuhan sa ilalim ng mga puno
68
Sa loob ng restaurant
4. Nagtatawag ng waiter ang isang customer
Sa loob ng laboratoryo
5. Nag-eeksperimento ng gamot laban sa Dengue.
Sa loob ng newsroom
6. Nagbabalita tungkol sa pagtaas ng presyo ng mga bilihin
Sa simbahan
7. Batang nananalangin.
69
Gawain 2
Panuto: Basahin at tukuyin nang mabuti ang gamit ng wika sa bawat

pangungusap. Pagkatapos matukoy ang gamit ng wika, salungguhitan ang salita o
parirala na nagpapatunay sa iyong kasagutan. Isulat ang sagot sa patlang bago ang
bilang.
__________________1. Tinawagan ni Lyka ang kanyang mga magulang sa ibang
bansa upang kumustahin at makipagkuwentuhan.
__________________2. Dumaing ang mga Jeepney Drivers sa midya dahil sa
pagtaas ng presyo ng gasolina.
___________________3. Ibinalita sa telebisyon ang paglikas ng mga tao sa Leyte
dahil sa malakas na ulan at bugso ng hangin na dulot ng
Bagyong Ambo.
___________________4. Nag-eksperimento ang mga estudyante ng pamuksa ng
mga lamok mula sa mga halamang herbal.
___________________5. Nagkaroon ng “Peace Talk” sa pagitan ng mga rebelde at
sundalo.
___________________6. Laging bilin ng ina sa mga anak na “Magdasal bago
matulog”.
___________________7. Ibinuhos ni Nadine ang lungkot na nadarama sa pagsulat
ng tula.
__________________8. Itinuro ni Mrs. Imelda Cruz ang paraan ng sa pagsulat ng
konseptong papel sa kanyang mga mag-aaral.
__________________9. Nagpasalamat si Aling Martha sa pinaabot ng mga kanyang
mga kababayan na tulong pinansiyal para sa kanyang
anak na maysakit.
70
_________________10. Sumulat ng liham si Nena para sa kanyang mga magulang.
Gawain 3
Panuto: Tukuyin at magbigay ng mga halimbawa sa gamit ng wika batay sa

hinihingi ng bawat sitwasyon sa bawat bilang. Gamitin ang mga kahon sa paglalahad
ng iyong kasagutan.
1. Sa paraang instrumental na gamit ng wika. Bumuo ng isang islogan na

nanghihikayat sa mga kabataan ng gamitin ang sariling wika sa pakikipag-usap.
2. Sumipi ng dalawa o tatlong linya ng mga sikat na artista sa mga teleserye na

naglalahad ng personal na damdamin.
3. Magbigay ng dalawang batas trapiko at ipaliwanag ang gamit nito
4. Bumuo ng dalawang maikling komik strip na pumapaksa sa kahalagahan ng wika

gamit ang wikang heuristiko.
71
5. Gumuhit ng maikling senaryo na kadalasang nagaganap tuwing may dumarating
na mga bisita sa bahay.
6. Bumuo ng dalawang saknong ng tula na naglalaman ng wikang imahinatibo.
7. Gumawa ng isang anunsiyo bilang paggamit ng wikang impormatibo.
RUBRIK SA PAGLIKHA
PAMANTAYAN NAPAKAHUSAY MAHUSAY KATAMTAMAN Nangagailangan

(10puntos) (8puntos) (6puntos) ng pagpapabuti
(2puntos)
A. Napakahusay Mahusay na Di-gaanong Hindi
Pagkamalikhain na ipinamalas ipinamalas ang malikhain nakakikitaan ng
ang pagkamalikhain pagkamalikhain
pagkamalikhain
B. Pagkakabuo Napakahusay Mahusay na Di-gaanong Hindi nabuo ang
ng pagkakabuo pagkakabuo ng nabuo ang gawain
ng gawain gawain gawain
c. Napakahusay Mahusay na Di-gaanong Hindi
Pagpapaliwanag ng naipaliwanag naipaliwanag naipaliwanag
pagpapaliwanag ang gamit ng ang gamit ng ang gamit ng
sa gamit ng wika wika wika wika
KABUUAN 30/30
72
Pangwakas
Mula sa mga iba’t ibang gawaing iyong natapos, natuklasan at naipaliwanag

mo nang mahusay ang gamit ng wika sa iba’t ibang sitwasyon. Dahil dito’y mas
mapauunlad ang iyong pakikipagtalastasan lalong-lalo na sa pang-araw-araw na
pakikipagtalakayan Higit lalo na naipaliliwanag mo ang mahusay ang mga gamit ng
wika batay sa mga angkop na sitwasyon.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Bernales, Rolando A. 2020. Komunikasyon sa Makabagong Panahon.Valenzuela
City: Mutya Pub. House
Bisa, Simplicio P.,Garcia, :Lakandupil C., at Taylan, Dolores R. 1994. Tambinga:
Sining ng Komunikasyon sa Filipino. Maynila: Kagawaran ng Filipino,
Far Eastern University.
Geronimo, Jonathan V.,Petras, Jayson D.,Taylan, Dolores R.1997. Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino. Rex Book Store. Maniila
Philippines.
Jocson, Magdalena O., Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino.
Kagawaran ng Edukasyon. Republika ng Pilipinas.
Ortograpiyang Pambansa, Maynila: Komisyon sa Wkang Filipino. 2014
B. Website
https://www.slideshare.net.gamitngwikasalipunan.seniorhighschoolkomunikas
yonatpananalisiksawikatkultura
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Ang hatol ay nakabatay sa ginawa ng mag-aaral. Kung naisakatuparan o
nagawa ba niya ang hinihingi ng bawat pangungusap o hindi.
Gawain 2
1. Interaksyunal 4. Heuristiko
2. Impormatibo 5. Instrumental at Interaksyunal
3.Impormatibo 6.Regulatoryo
73
7.Imahinatibo
8. Heuristiko
9. Instrumental
10. Personal at Instrumental
Gawain 3
RUBRIK SA PAGLIKHA
PAMANTAYAN NAPAKAHUSAY MAHUSAY KATAMTAMAN Nangagailangan

(10puntos) (8puntos) (6puntos) ng pagpapabuti
(2puntos)
A. Napakahusay Mahusay na Di-gaanong Hindi
Pagkamalikhain na ipinamalas ipinamalas ang malikhain nakakikitaan ng
ang pagkamalikhain pagkamalikhain
pagkamalikhain
B. Pagkakabuo Napakahusay Mahusay na Di-gaanong Hindi nabuo ang
ng pagkakabuo pagkakabuo ng nabuo ang gawain
ng gawain gawain gawain
c. Napakahusay Mahusay na Di-gaanong Hindi
Pagpapaliwanag ng naipaliwanag naipaliwanag naipaliwanag
pagpapaliwanag ang gamit ng ang gamit ng ang gamit ng
sa gamit ng wika wika wika wika
KABUUAN 30/30
74
Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filipino 11
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAING PAGKATUTO
GAMIT NG WIKA
(PANANALIKSIK WIKA)
Basahin ang mga pahayag.
Magandang umaga!
Uy, beshie Okay lang ako Maganda umaga klas!
Ginoong Tagaca.
kumusta kana? beshie, ikaw?
Dito na nagtatapos Maraming salamat sa talakayan

ang ating talakayan, Ginoong Tagaca hanggang sa
Hi! Alvin, kumusta? Hello! Cathy, matagal na
paalam! muling pagkikita, paalam!
hindi kita nakita
Eh, nagbakasyon kasi

Ganun ba! Oo, nga Mario: Alam mo mahal Petra: Naku Mario, tigil-
ako sa probinsya ngayon nakakabahala ang hulog ka talaga ng tigilan mo ako. Ikaw ang
lang ako nakauwi dahil lumabas o magbiyahe sa langit sa buhay ko? malas sa buhay ko. Di ka
na lockdown kami doon
ganitong sitwasyon. Sa man lang magtrabaho lagi
dahil sa COVID-19. tingin ko malapit ng kang nagbibilang ng poste.
Mario: ‘Yun lang, palyado.
mapuksa ang pandemic
COVID-19 na ito.
Sana nga para bumalik na
sa lahat ang dati.
BABALA
Maghigpit na ipinagbabawal ang pag-inom at
pagsisigarilyo sa anumang pampublikong lugar
Paki-usap po isagawa po ang social distancing para makaiwas po
tayo sa violation at hindi makahawa o makakuha ng sakit sanhi
ng COVID-19.-Frontliner ANUNSIYO
ANO: Pagpapatala/Enrollment ng Mag-aaral.
SINO: Mag-aaral
Si Irene na mapangarapin nanaginip ng gising. KAILAN: June 1-30, 2020
Sana tayo na lang Marvin? Kailan mo kaya ako sasagutin? Kupido, SAAN: Online Enrollment at sa Barangay
panain mo naman sa puso ni crush na mahalin niya ako. Please! PAANO: Makipag-ugnayan sa dating Grade 11 adviser
Ano kaya ang gusto niya? Sana ako na lang! hahaha!
Juancho: Alam mo Karyle, hindi lahat ng buhay ay

buhay?
Balitang National at Internasyunal Karyle: Bakit mo naman nasabi iyan, Juancho?
HEADLINES (Napakunot noon)
Pilipinas, COVID-19 Free na at balik na sa Normal ang lahat! Juancho: Kasi tulad ko, buhay pero patay na patay sa
Pangulong Duterte, natuwa sa pagtatapos ng kanyang Build, Build, iyo.
Build Projects para sa bansa. (Ayeeeh! Kinilig naman si Karyle.)
China, matalik na kaibigan pa rin ang Pilipinas para sa ekonomiya.
75
Sa nabasa mong usapan sa iba’t ibang sitwasyon naranasan mo na rin bang
nakipagtalastasan, nakipagbahagian ng nararamdaman o saloobin sa minamahal,
nagtanong, nakipagkumustahan, magtala o kumuha ng impormasyon sa balita o
anunsiyo?
Kung nagawa mo na ito nakatitiyak na ang wika ay iyong taglay upang magamit
sa iba’t ibang sitwasyon tungo sa mabisang pakikipagtalastasan. Ang wika ay may
malayang kaparaanan na magamit sa iba’t ibang sitwasyon lalo na sa sistema ng
pakikipag-ugnayan, samahan, relasyon, at iba pa.
Ang wika ang kasangkapan ng tao sa pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa. Iba’t
iba ang gamit ng wika sa bawat sitwasyon at panahon. Maaaring ito ay simpleng
pakikipag-usap sa kapwa, nagbibigay babala, sumasagot ng mga tanong, at marami
pang iba.
Ang paglinang ng kaalaman sa gamit ng wika sa lipunan ay kailangan na matiyak
kung anong mga pamaraan sa paggamit, kailan, saan at paano ito isinasakatuparan.
Sa mga inihanda mga gawain pokus nito na mapalalim ang paggamit ng wika sa
lipunan. Malalaman mo ang tungkulin o gamit ng wika sa lipunan mula kina Michael A.K.
Halliday at Roman Jakobson sa nakaraang pagtalakay.
At sa mga gawaing ihinanda, higit na mapapalalim ang iyong pang-unawa kung
ano ang gamit ng wika sa lipunan.
Simulan mo na ang muling pagpapayaman ng iyong kaalaman.

Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na
F11EP-Ie-31
nagpapakita ng gamit ng wika sa lipunan
Panuto
Upang mapagyaman ang iyong kahusayan sa paggamit ng wika sa lipunan
kailangang makilala at matuklasan ang tungkulin o gamit ng wika sa pamamagitan ng
isang pananaliksik.
Sa bahaging ito ng gawain hinihiling na isagawa ang pananaliksik-wika o paghahanap
ng mga gamit ng wika sa lipunan na inilatad ni Michael Alexander KirkWood Halliday o
M.A.K Halliday (1973) at Roman Jakobson.
76
Gawain 1
Basahin ang diyalogo.
Malou: Emma, kumusta ka na?
Emma: Uy, Hi, Malou mabuti naman ako. Mabuti naman ako. Ilang taon na ng aba nang
huli tayong magkita?
Malou: Matagal na yata talaga. Noong graduation natin ang huli nating
pagkikita.
Emma: Ikaw, kumusta naman?
Malou: Heto, medyo hindi mabuti. Pinagkaitan yata ako ng tadhana. Hindi na nga pinalad
na makilala ang aking prince charming, nagbibilang pa ng poste sa ngayon!
Emma: Sa palagay ko, sinubukan ka lang ng kapalaran. Darating din ang swerte mo.
Malou: Teka, ano na ang trabaho mo ngayon? Mukhang big time ka na ah. Ang ganda ng
attire mo. Professional na professional!
Emma: Naku, hindi naman. Personal officer ako ngayon sa isang kumpanya rito sa
Malabon.
Malou: Uy, tulungan mo naman ako na makapasok sa kumpanya ninyo. Please!
Emma: Ay, tamang-tama. Kailangang-kailangan naming ng mga sales representatives’
ngayon. Sa palagay ko, puwedeng-puwede ka roon!
Malou: Naku, Emma, tunay na hulog ka ng langit sa akin! Pinagtagpo siguro tayo ng
tadhana ngayon!
Emma: Paano ba ang pumunta sa kumpanya ninyo?
Malou: Madali lang. Sumakay ka lang ng jeep mula rito papuntang McArthur Highway. Sa
Barangay Potrero, bumaba ka sa harap ng Potrero Elementary School, tapos,
sumakay ka ng traysikel. Pahatid ka sa dryaber sa Mutya Publishing House. Nasa
third floor ako.
Emma: Sige. Lunes ng umaga, asahan mo ako. Ihahanda ko ang aking mga application
papers.
Malou: Sige, ingat ka ha.
Emma: Maaraming salamat, Malou.
A. Mula sa binasang diyalogo, ilahad ang mga pahayag batay sa gamit ng wika sa
bawat bilang.
1. Interaksyunal
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
77
2 Instrumental
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Regulatory
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. Personal
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. Imahinatibo
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
6. Heuristik
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
7.Impormatibo
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
78
B. Hanapin sa word search ang mga salitang maaaring nagpapakita o nagpapahayag ng
iba’t ibang paraan ng paggamit ng wika sa iba’t ibang sitwasyon batay sa mga
katanungang nasa loob ng kahon. Isulat ang sagot sa sagutan.
Pamprosesong Kaisipan Pamprosesong Kaisipan

1. Online______ ay trending o usong uri 11. Naglalaman ng mahahalagang
ng pagtitinda ng produkto. kaisipan.
2. Tawag sa ipinapalabas sa telebisyon 12. Tawag sa laging inuulit na salita ng
upang mahikayat na iboto ang isang isang tao, tulad ng OMG!
tumatakbong politiko. 13. Ginagawa tuwing unang araw ng
3. Malalalim na salita na may nakatagong pasukan sa paaralan.
kahulugan. 14. Pagmamano, pag-yukod at pagsasabi
4. Kapag may bagyo ito isinagawa sa ng ‘po’ at ‘opo.’
weather forecasting. 15. Ipinapalabas sa telebisyon na
5. Ginagawa ito ng ibang tao upang naglalaman ng mga larawan at
maalala o matandaan ang isang bagay. impormasyon sa produkto.
6. Tawag sa mga terminong ginagamit sa 16. Hi! Hello! Kumusta! ay isang
agham (science) pambungad na_____.
7. Pagsasahimpapawid sa radio at 17. Ginagawa kapag hindi gusto ang
telebisyon ng mga nagyayari sa inaalok o ang isang bagay, tulad ng
lipunan. pagngiwi ng ulo.
8. Ginagawa ng nasa sari-sari store. 18. Isinasagawa tuwing aalis, tulad na
9. Isinasagawa kapag may importanteng waving hand.
sasabihin pagkatapos ng flag 19. Paraan ng pagkuha ng impormasyon.
ceremony. 20. Kabaliktaran ng pagtanggi.
10. Makabagong paraan ng pagtutula.
79
Mga Sagot
1. ________________________ 11. ________________________

2. ________________________ 12. ________________________
3. ________________________ 13. ________________________
4. ________________________ 14. ________________________
5. ________________________ 15. ________________________
6. ________________________ 16. ________________________
7. ________________________ 17. ________________________
8. ________________________ 18. ________________________
9. ________________________ 19. ________________________
10. ________________________ 20. ________________________
. Mula sa mga salita sa word search, pumili ng sampu at gumawa ng mga halimbawa ng
pahayag, islogan, paskil, tagline at iba pa. Pagkatapos, gamitin sa pangungusap ang mga
salita o wika sa iba’t ibang sitwasyon.
Halimbawa:
Online Business “Open-minded ka ba pwede ba kitang makausap?-Frontrow
1. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
5. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
6. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
7. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
8. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
9. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
10. ______________________________________________________________
______________________________________________________________
80
D. Basahin ang mga sa siniping bahagi ng iskrip sa Pilipinong Pelikulang “Heneral Luna”
ni direktor Jerrold Tarog. Maaaring panoorin ang video gamit ang link na Facebook Page
CINEMA '76 FIL SOCIETY https://web.facebook.com/cinema76fs
Pagkatapos basahin ay sagutin ang mga hinihiling na gawain.
EKSENA: Ang Pagpupulong ng mga Gabinete sa Probinsiya ng Bulacan

(Isang pulong sa gabinete sa sesyon. Sa paligid ng labinlimang mga miyembro ng
Gabinete ay nakaupo sa paligid ng isang mesa, nangangatwiran nang malakas.
Nakatayo sa paligid ang iba pang mga Opisyal na pribado sa talakayan.)
Sinubukan ni Emilio Aguinaldo na mamuno sa pagpapatuloy ngunit nahihirapan.

Umupo si Apolinario Mabini sa tabi niya.
Emilio Aguinaldo (Pangulo ng bansa)

Apolinario Mabini (Unang Punong Ministro)
Galit kay Heneral Luna sa hapag. Nakaupo sa kanya ang Heneral na si Jose
Alejandrino.
Heneral Jose Alejandrino (Direktor ng Agrikultura at Industriya)
Sa likuran ng parehong kalalakihan ay nakatayo ang ilang mga opisyal, na
kinabibilangan ng Colonel Paco Roman.
Tumataas ang boses ni Luna sa itaas ng pagkalampag.
Luna
Señor Presidente! (ang karamihan ng tao ay natahimik)
Walang pupuntahan ito.
Habang nagtatalo tayo dito lalo lang lumalakas ang mga Amerikano.
Lusubin na natin sila ngayon habang kakaunti pa lang sila.
Kahit pa ikamatay ng karamihan sa atin, mapapalayas natin sila sa Maynila.
Mapapasakamay natin ang intemuros.
Ang ilang mga tao ay nagsasaya, rap ang kanilang mga kamay sa mesa, ang iba ay
malakas na tumutol. Pedro Paterno jeers.
Alejandrino
Nasa kamay na natin ang mga karatig-bayan. May apatnapung libo katao na tayo.
Luna
Limang libo lang ang mg Amerikano. Madali natin silan---
Aguinaldo
Naipadala ko na sina Arguelles at Buencamino ppara makipag-usap na kapayapaan
kay Heneral Otis.
Nakikipag-usap sina Manuel Arguelle at Felipe Buencamino kay General Otis.
81
Mabini
Pinaglalaruan lang nila tayo. Ang balita ay may paparating daw na pitong libo pang
mga sundalo na magpapalakas ng kanilang hanay.
Alejandrino
Tingnan n’yo! Tama si Heneral Luna!
Kailangan na nating kumilos.
Paterno (Tagapangulo ng Gabinete)

Kaaway din ng Espanya ang Amerika
Ang kaaway ng aking mga kaaway, ituturing kong kaibigan.
Kinalaban ng mga Amerikano ang Espanya sa Cuba. Sinakop ba nila ang Cuba?
Hindi! Tinulungan nila ang mga Cubano na sipain ang mga Espanyol. Wala tayong
dapat ikatakot. Pagbigyan naman nating makaranas tayo ng kapayapaan.
Luna
Es un maricon! (Ito ay isang bading!)
(Silid ng panayam habang nasa harap ng watawat ng Pilipinas. Malalim ang iniisip.
Malaswang tunog ng mga kalalakihan na gumagawa ng mga drills ng militar naaanod
sa silid.)
Luna
Walang umiiral nang mag-isa, Joven. Lahat ng mga nauna sa ating, inialay nila ang
buhay nila para sa kalayaan.
Flashback: Intro Gabinete meeting room. Bumalik sa pulong ng Gabinete
Alejandrino
Kung Espanya ang kalaban ng mga Amerikano, bakit hindi sila makiisa sa ating?
Bakit pinipigilan nila tayong pasukin ang Intramuros?
(Nakaupo sa tabi ng Paterno, nag-usap ang Estean Constales)

Sang-ayon ako kay Señor Paterno. Pinipili ko ang kapayapaan.
Luna
Bulag!!! Sa halip na maupo tayo dito, nandoon sana tayo sa labas kasama ang ating
mga kababayan, nangangalap ng armas, naghuhukay ng trintsera, at sinasanay sila
para lumaban. Huwang ninyong pakinggan ang matatamis na salita ng mga
Amerikano. Walang lugar para sa mga bulag sa gabinete na’to!
Costales
Paano ang aming mga negosyo? Kapag nakipaglaban kami, babagsak ang
ekonomiya. Paano naming mapapakain ang mga pamilya namin!
82
Luna
Negosyo o kalayaan? Baya o sarili? Pumili ka.
(Hindi alam ni Costales kung paano tumugon)
Luna
Kilala kita. Kasali kasa Gobyerno Sibil ng Kastila, at nang malagay sa mga pangnib
ang Espanya , lumipat ka agad ng bakod. Ngayong tayo naman ang nasa panganib
makikisiping ka na ba sa bandila ng Amerika?
(Ang ilang mga miyembro ay sumabog sa tawa. Bumabalik sa kanyang kinauupuan si

Costales. Si Paterno ay nawawalan ng pagkagalit.)
Paterno
Magtigil ka nga! Lahat tayo’y may interes! Tao lamang tayo.
Luna
Paano ninyo nasisikmurang mag-usap tungkol sa negosyo kung mga alipin tayo sa
sariling nating bayan?
Paterno
Minamahal ko rin ang ting bayan---
Luna
Pendejadas! (Bobo!)
Aguinaldo (kay Luna)

Sa ngayon kakampi natin ang Amerikano. Nangako sila sa akin sa Hong Kong.
Luna
Gagawin nila ang lahat maunahan lang ang mga ibang bansang may pagnanasa sa
Pilipinas.
American soldier prepare their weapons and ammunition (Inihanda ng sundalong Amerikano
ang kanilang mga sandata at bala..)
General Merritt (Heneral Merritt)

Everyone get ready. We begin in an hour. (Maghanda na ang lahat. Nagsisimula kami sa
isang oras.)
Aguinaldo
Hintayin nating matapos ang Treaty of Paris. Nakasisiguro akong--- I
Luna
May mga delegado ba tayo sa Paris?
83
Aguinaldo
Wala.
Luna
Kahit mga tagamasid man lang? (Tahimik)
Para tayong birheng naniniwala sa pag-ibig ng isang puta!
(Umupo si Luna sa inis. Nasasaktan si Aguinaldo. Tinapik ni Patini si Aguinaldo.

Sumandal si Alejandrino patungo kay Luna upang kumalma. Kahit si Paco Roman ay
umakyat mula sa likuran upang bumulong ng babala kay Luna. Nakasimangot si Luna
sa dalawa. Alam niyang humakbang siya sa linya.)
Sagutin ang mga tanong:

1. Sino-sino ang mga nasa malaking mesa?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
2. Sino ang tagapamagitan o presiding officer sa gabinete na hindi pinakikinggan?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
3. Ano ang nais bigyang diin ni Heneral Luna sa loob ng pagpupulong para bansang
Pilipinas?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
4. Anong dahilan at nasaktan ang damdamin ni Pangulong Aguinaldo sa sinabi ni
General Luna?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
84
5. Anong sitwasyon ang kinakaharap ng Pilipinas habang isinasagawa ang
Pagpupulong ng Gabinete sa Probinsiya ng Bulacan?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
6. Ilarawan ang paraan sa higit na makikitang uri ng tungkulin ng wika na ipinamalas
sa Pulong ng mga Gabinete sa Probinsiya ng Bulacan?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________
7. Isa-isahin ang mga matinding diskusyon ng bawat miyembro ng gabinete?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
____________________________________________________
8. Bakit lubos na nagagalit si Heneral Luna sa pagpupulong?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
9. Ilarawan kung paano naging magulo ang pagpupulong?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
10. Sa iyong palagay, maglahad ng mga punto kung paano nararapat isagawa ang isang
pagpupulong sa loob ng isang round table?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
85
Balikan ang binasang iskrip ng Pelikulang Pilipinong “Heneral Luna” kilalanin at sipiin ang
mga pahayag na tumututukoy sa gamit ng wika batay kahigian ng bawat bilang. Isulat
ang kasagutan sa mga patlang sa loob ng kahon.
1. Interaksyunal
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2 Instrumental
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Regulatory
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. Personal
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. Imahinatibo
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
6. Heuristik
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
86
7.Impormatibo
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Gawain 2
PANANALIKSIK-WIKA SA IBA’T IBANG TUNGKULIN NG WIKA.
Sa gawain ito kailangan makapagsagawa ang survey ng paghahanap ng mga
kadalasang uri ng tungkulin ng wika na ginagawa ng mga mamamayan sa inyong
komunidad. Isagawa ang survey sa loob ng pagtatanong sa sampong (10) katao na
maaaring sasagot sa inyong survey.
Pagkatapos makakuha ng impormasyon bigyan nga interpretasyon sa ginagawa
pag-survey.
A. Survey sa dalas na mga sinusunod regulatori na uri ng tungkulin ng wika.

Piliin ang sagot na Palagi, Madalas, Bihira, at Hindi kung ito ay ginagamit.
Madalas
Palagi
Bihira
Mga Pahayag
Hindi
Regulatori
Pagsunod sa school signage.
Pagtawid sa pedestrian lane
Pangalan ng mga kalye o zone.
Pagtatapon sa tamang basurahan.
Pagsita sa mga helmet pagpasok sa loob ng barangay.
Paalala para sa kalikasan.
Paalala para sa paggamit ng illegal na droga.
Paalala sa pag-inom ng alak at paninigarilyo sa pampbulikong
lugar.
Paglalakad ng dis-oras ng gabi.
Pagpatay sa videoke tuwing sasapit ang alas diyes ng gabi.
Tapat ko Linis ko na batas.
At iba pa______________________________
87
Resulta at Interpretasyon
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
B. Survey sa dalas ng mga ginagamit na parirala na pampersonal na uri ng tungkulin

ng wika.
Madalas
Mga Pahayag Palagi
Bihira
Hindi
Mga ginagamit na parirala sa pagpapahayag ng kaisipan,
saloobin, pananaw at iba pa
Sa aking palagay…
Kung ako ang tatanungin…
para sa akin…
Sa tingin ko…
Sa aking pananaw…
Nais kong iparating na….
Sa aking napag-aralan..
Naniniwala ako/Ako ay naniniawala sa….
Batay sa aking karanasan…
Ayon sa aking pagsusuri, pag-aaral, obserbasyon…
Sa aking pagkaalam/napag-alaman…
Alam naman natin…
Kung pagbabatayan ang aking pananaliksik…
Pakiramdam ko sayo…
Feeling ko lang…
88
Madalas
Mga Pahayag
Palagi
Bihira
Hindi
Alam mo sa akin lang naman…
Marahil ang sagot ay…
Sa aking opinion..
At iba pa._____________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
89
C. Magsagawa ng survey at alamin ang dalas ng pagkagamit ng mga tungkulin o
gamit ng wika lipunan. Matanong sa sampu (10) na katao at itala ang mga
ginagamit na instrumental na pagpapahayag.
INSTRUMENTAL
Madalas
Palagi
Bihira
Hindi
Paraan nga pag-uutos sa mga gawaing bahay
1.
2.
3.
4.
5.
Paraan ng pagsasabi ng nararamdaman sa minamahal
1.
2.
3.
4.
5.
Ginagamit na pantawag o ekpresyon
1.
2.
3.
4.
5.
Pagsulat sa talaarawan
1.
2.
3.
4.
5.
Paraan ng Panghikayat sa mga Komersyal
1.
2.
3.
4.
5.
90
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
REPLEKSYON: Maglahad ng sariling reaksyon o repleksyon sa isinagawang gawaing

pananaliksik. Sundin ang paraan ng pagpapahayag.
Sa aking ginawang pananaliksik nalaman ko na
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Ang pagiging mananaliksik ay kailangan na

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Nalinang o nahubog ko sa aking kakayahan at kakayahan dahil sa pananaliksik ay
ang/mga
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Sa katunayan mahalagang makagawa ako ang pananaliksik sa pag-aaral sapagkat
______________________________________________________________________
91
Pangwakas
Kung isasakatuparan ang mahusay na pakikipagkomunikasyon mabuting
mahusay sa pagpili ng mga salita sa loob ng usapan. Maging angkop sa gamit ng wika
kung ano ang kalagayan ng usapan (formal o imformal)?, sino ang kausap?, saan
naganap ang usapan?, paano ng takbo ng usapan?, kalian nagaganap ang usapan? at
lalo na ang estruktura ng salitang gagamitin.
Rubriks
Pagtataya sa Pagsusuri sa Pelikula
Kratirya 4 3 2 1
1. May batayan ang nabuong pagsusuri.
2. Naging obhetibo sa ginawang pagsusuri
3. Naging tapat sa mga pahayag na ginamit sa pagsusuri
4. Madaling maunawaan ang nilalaman ng pagsusuri
5. Napalutang ang mga tungkulin o gamit ng wika sa pagsusuri
Katumbas: 4-Napakahusay 2-Hindi Mahusay
3-Mahusay 1-Kailangan pang paunlarin
Pagtataya sa Refleksyon
Kratirya 4 3 2 1
1. Ipinakita ang pagiging mananaliksik
2. Nakakitaan pagiging mananaliksik balang-araw
3. Naging tapat sa sariling paraan ng pananaliksik
4. Nagpapakita ng pagkaunawa ang gawain
5. Napalutang ang mga tungkulin o gamit ng pananaliksik bilang
mag-aaral
Katumbas: 4-Napakahusay 2-Hindi Mahusa
3-Mahusay 1-Kailangan pang paunlarin
Pagtataya Sa Kakayahang Pananaliksik

Ganap na Hindi
Naisagawa
Kraytirya naisagawa Naisagawa
8
10 5
1. Malinaw na naiaangkop ang mga sitwasyong
sinuri kaugnay ng gamit ng wika.
2. Naging maayos ang ginawang pananaliksik.
3. May batayan ang mga sitwasyong ginamit
upang maipakita ang gamit/tungkulin ng wika
sa lipunan
4. Komprehensibo ang ginawang pananaliksik.
92
5. Madaling naunawaan ang pag-uulat ng
ginawang pananaliksik.
Ipaliwanag ang kinalabasan ng pagtataya.

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_____________________________________________________________
Susi sa Pagwawasto
Ang guro ang magpapasya ng kawastuhan ng
Gawain 1 D mga kasagutan ng mga mag-aaral at naayon
sa parmamarak sa ibinigay ng rubriks.
Ang guro ang magpapasya ng kawastuhan ng mga kasagutan ng mga
Gawain 2
mag-aaral at naayon sa parmamarak sa ibinigay ng rubriks.
Gawain 1
A.
Malou: Emma, kumusta ka na? (Interaksyonal Hueristik)
Emma: Uy, Hi, Malou mabuti naman ako. (Interaksyonal). Mabuti naman ako.
(Impormatibo) Ilang taon na ng aba nang huli tayong magkita? (Hueristik)
Malou: Matagal na yata talaga. Noong graduation natin ang huli nating
pagkikita. (Impormatibo)
Emma: Ikaw, kumusta naman? (Interaksyonal Hueristik)
Malou: Heto, medyo hindi mabuti. (Impormatibo) Pinagkaitan yata ako ng tadhana. Hindi
na nga pinalad na makilala ang aking prince charming, nagbibilang pa ng poste sa
ngayon! (Imahinatibo)
Emma: Sa palagay ko, sinubukan ka lang ng kapalaran. Darating din ang swerte
mo.(Personal)
Malou: Teka, ano na ang trabaho mo ngayon? (Hueristik) Mukhang big time ka na ah. Ang
ganda ng attire mo. Professional na professional! (Personal)
Emma: Naku, hindi naman. (Personal) Personal officer ako ngayon sa isang kumpanya rito
sa Malabon. (Impormatibo)
Malou: Uy, tulungan mo naman ako na makapasok sa kumpanya ninyo. Please!
(Instrumental)
Emma: Ay, tamang-tama. Kailangang-kailangan naming ng mga sales representatives’
ngayon. (Impormatibo) Sa palagay ko, puwedeng-puwede ka roon! (Personal)
Malou: Naku, Emma, tunay na hulog ka ng langit sa akin! Pinagtagpo siguro tayo ng
tadhana ngayon! (Imahinatibo)
Emma: Paano ba ang pumunta sa kumpanya ninyo? (Hueristik)
Malou: Madali lang. Sumakay ka lang ng jeep mula rito papuntang McArthur Highway. Sa
Barangay Potrero, bumaba ka sa harap ng Potrero Elementary School, tapos,
93
sumakay ka ng traysikel. Pahatid ka sa dryaber sa Mutya Publishing House. Nasa
third floor ako. (Impormatibo, Regulatori)
Emma: Sige. Lunes ng umaga, asahan mo ako. Ihahanda ko ang aking mga application
papers. (Impormatibo)
Malou: Sige, ingat ka ha. (Interaksyonal, Regulatori)
Emma: Maaraming salamat, Malou. (Interaksyonal)
B.
Pamprosesong Kaisipan Pamprosesong Kaisipan
1. Online______ ay treding o usong na uri ng 11. Naglalaman ng mahahalagang kaisipan.

pagtitinda ng produkto. 12. Tawag sa laging inuulit na salita ng isang
2. Tawag sa ipinapalabas sa telebisyon tao tulad ng OMG!
upang mahikayat na iboto ang isang 13. Ginagawa tuwing unang araw ng pasukan
tumatakbong politiko. sa paaralan.
3. Malalalim na salita na may nakatagong 14. Pagmamano, pag-bow at pagsasabi ng
kahulugan. ‘po’ at ‘opo’.
4. Kapag may bagyo ito isinagawa sa 15. Ipinapalabas sa telebisyon na
weather forecasting. naglalaman ng mga larawan at
5. Ginagawa ito ng ibang tao upang maalala impormasyon sa produkto.
o matandaan ang isang bagay. 16. Hi!, Hello!, Kumusta!, ay isang
6. Tawag sa mga terminong ginagamit sa pambungad na_____.
agham (science) 17. Ginagawa kapag hindi gusto ang inaalok
7. Pagsasahimpapawid sa radio at o ang isang bagay tulad ng pagngiwi ng
telebisyon ng mga nagyayari sa lipunan. ulo.
8. Ginagawa ng bantay sa sari-sari store. 18. Isinasagawa tuwing aalis tulad na waving
9. Isinagawa kapag may importanteng hand.
sasabihin pagkatapos ng flag ceremony. 19. Paraan ng pagkuha ng impormasyon.
10. Makabagong paraan ng pagtutula. 20. Kabaliktaran ng pagtanggi.
94
1. Online business 11. Impormasyon
2. Politikal Ads 12. Ekspresyon
3. Idyomatiko 13. Pagpapakilala
4. Babala 14. Paggalang
5. Paalala 15. Komersyal
6. Siyentipiko 16. Pagbati
7. Pagbabalita 17. Pagtanggi
8. Pagtitinda 18. Pagpapaalam
9. Anunsyo 19. Pagtatanong
10. Spoken Poetry 20. Pagsang-ayon
Pagpupulong ng mga Cabinete sa Probinsiya ng Bulacan

(Isang pulong sa gabinete sa session. Sa paligid ng labinlimang mga miyembro ng Gabinete ay nakaupo sa paligid ng
isang mesa, nangangatwiran nang malakas. Nakatayo sa paligid ang iba pang mga Opisyal na pribado sa talakayan.)
Sinubukan ni Emilio Aguinaldo na mamuno sa pagpapatuloy ngunit nahihirapan. Umupo si Apolinario Mabini sa tabi
niya.
Emilio Aguinaldo (Pangulo ng bansa)

Apolinario Mabini (Unang Punong Ministro)
Galit kay Heneral Luna sa hapag. Nakaupo sa kanya ang Heneral na si Jose Alejandrino.
Heneral Jose Alejandrino (Direktor ng Agrikultura at Industriya)
Sa likuran ng parehong kalalakihan ay nakatayo ang ilang mga opisyal, na kinabibilangan ng Colonel Paco Roman.
Tumataas ang boses ni Luna sa itaas ng pagkalampag.
Luna
Señor Presidente! (ang karamihan ng tao ay natahimik)PERSONAL
Walang pupuntahan ito.
Habang nagtatalo tayo dito lalo lang lumalakas ang mga Amerikano.
Lusubin na natin sila ngayon habang kakaunti pa lang sila.
Kahit pa ikamatay ng karamihan sa atin, mapapalayas natin sila sa Maynila.
Mapapasakamay natin ang intemuros.
Ang ilang mga tao ay nagsasaya, rap ang kanilang mga kamay sa mesa, ang iba ay malakas na tumutol. Pedro
Paterno jeers.
Alejandrino
Nasa kamay na natin ang mga karatig-bayan. May apatnapung libo katao na tayo. INSTRUMENTAL
Luna
Limang libo lang ang mg Amerikano. Madali natin silan--- IMPORMATIBO
Aguinaldo
Naipadala ko na sina Arguelles at Buencamino ppara makipag-usap na kapayapaan kay Heneral Otis.
REGULATORI AT IMPORMATIBO
Nakikipag-usap sina Manuel Arguelle at Felipe Buencamino kay General Otis.
Mabini
Pinaglalaruan lang nila tayo. Ang balita ay may paparating daw na pitong libo pang mga sundalo na magpapalakas
ng kanilang hanay. PERSONAL
Alejandrino
Tingnan n’yo! Tama si Heneral Luna! PERSONAL
95
Kailangan na nating kumilos. PERSONAL AT INSTRUMENTAL
Paterno (Tagapangulo ng Gabinete)

Kaaway din ng Espanya ang Amerika
Ang kaaway ng aking mga kaaway, ituturing kong kaibigan. PERSONAL
Kinalaban ng mga Amerikano ang Espanya sa Cuba. Sinakop ba nila ang Cuba? Hindi! Tinulungan nila ang mga
Cubano na sipain ang mga Espanyol. Wala tayong dapat ikatakot. Pagbigyan naman nating makaranas tayo ng
kapayapaan. IMPORMATIBO, INSTRUMENTAL AT HUERISTIKO
Luna
Es un maricon! (Ito ay isang bading!) PERSONAL
(Silid ng panayam habang nasa harap ng watawat ng Pilipinas. Malalim ang iniisip.
Malaswang tunog ng mga kalalakihan na gumagawa ng mga drills ng militar naaanod sa silid.)
Luna
Walang umiiral nang mag-isa, Joven. Lahat ng mga nauna sa ating, inialay nila ang buhay nila para sa kalayaan.
INTERAKSYONAL
Flashback: Intro Gabinete meeting room. Bumalik sa pulong ng Gabinete
Alejandrino
Kung Espanya ang kalaban ng mga Amerikano, bakit hindi sila makiisa sa ating? Bakit pinipigilan nila tayong pasukin
ang Intramuros? HUERISTIKO
(Nakaupo sa tabi ng Paterno, nag-usap ang Estean Constales)

Sang-ayon ako kay Señor Paterno. Pinipili ko ang kapayapaan. PERSONAL
Luna
Bulag!!! Sa halip na maupo tayo dito, nandoon sana tayo sa labas kasama ang ating mga kababayan, nangangalap
ng armas, naghuhukay ng trintsera, at sinasanay sila para lumaban. Huwang ninyong pakinggan ang matatamis na
salita ng mga Amerikano. Walang lugar para sa mga bulag sa gabinete na’to!
PERSONAL, REGULATORI AT PERSONAL
Costales
Paano ang aming mga negosyo? Kapag nakipaglaban kami, babagsak ang ekonomiya. Paano naming mapapakain
ang mga pamilya namin!
HUERISTIKO AT PERSONAL
Luna
Negosyo o kalayaan? Baya o sarili? Pumili ka. HUERISTIKO AT REGULATORI
(Hindi alam ni Costales kung paano tumugon)
Luna
Kilala kita. Kasali kasa Gobyerno Sibil ng Kastila, at nang malagay sa mga pangnib ang Espanya , lumipat ka agad
ng bakod. Ngayong tayo naman ang nasa panganib makikisiping ka na ba sa bandila ng Amerika? PERSONAL,
IMPORMATIB at HUERISTIKO
(Ang ilang mga miyembro ay sumabog sa tawa. Bumabalik sa kanyang kinauupuan si Costales. Si Paterno ay
nawawalan ng pagkagalit.)
Paterno
Magtigil ka nga! Lahat tayo’y may interes! Tao lamang tayo. REGULATORI at PERSONAL
Luna
Paano ninyo nasisikmurang mag-usap tungkol sa negosyo kung mga alipin tayo sa sariling nating bayan?
HUERISTIKO
Paterno
Minamahal ko rin ang ting bayan--- PERSONAL
96
Luna
Pendejadas! (Bobo!)PERSONAL
Aguinaldo (kay Luna)

Sa ngayon kakampi natin ang Amerikano. Nangako sila sa akin sa Hong Kong. IMPORMATIB
Luna
Gagawin nila ang lahat maunahan lang ang mga ibang bansang may pagnanasa sa Pilipinas. IMPORMATIBO
American soldier prepare their weapons and ammunition (Inihanda ng sundalong Amerikano ang kanilang mga
sandata at bala..)
General Merritt (Heneral Merritt)

Everyone get ready. We begin in an hour. (Maghanda na ang lahat. Nagsisimula kami sa isang oras.) REGULATORI
Aguinaldo
Hintayin nating matapos ang Treaty of Paris. Nakasisiguro akong--- INTERASYONAL
Luna
May mga delegado ba tayo sa Paris? HUERISTIKO
Aguinaldo
Wala. IMPORMATIB
Luna
Kahit mga tagamasid man lang? (Tahimik) HUERISTIKO
Para tayong birheng naniniwala sa pag-ibig ng isang puta! IMAGINATIB
(Umupo si Luna sa inis. Nasasaktan si Aguinaldo. Tinapik ni Patini si Aguinaldo.

Sumandal si Alejandrino patungo kay Luna upang kumalma. Kahit si Paco Roman ay umakyat mula sa likuran upang
bumulong ng babala kay Luna. Nakasimangot si Luna sa dalawa. Alam niyang humakbang siya sa linya.)
Mga Sanggunian
Bernales, Rolando A. et. al. (2013). Akademikong Filipino para sa Kompetetibong Pilipino Batayan at
Sanayang-Aklat sa Filipino 1, Antas Tersarya (Edition 2013 ed.). 105 Engineering Road, Araneta
University Village, Potrero, Malabon City: MUTYA Publishing House Inc.
Espique, Felina P. (2018). Filipino 1 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
(Batayang aklat sa Filipino para sa Senior High School). Boston Street, Cubao, Quezon City
Manila: LORIMAR PUBLISHING, INC.
Leon, E. B. (2018). Tuklas-Diwa Pagbasa Panunuri Pananaliksik Filipino 2 Batayang Aklat sa Filipino
para sa Senyor Hayskul. Quezon City, Metro Manila: LORIMAR PUBLISHING, INC.
https://web.facebook.com/cinema76fs FACEBOOK PAGE CINEMA '76 FIL SOCIETY
97
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
KASAYSAYAN NG PAG-UNLAD NG WIKANG FILIPINO

Panimula
Ang pinakamabisang instrumento upang ang isang tao ay magkaroon ng kalayaan sa pagpapahayag
ng may damdamin at emosyon ay ang kanyang wika. Makikita rito ang ugnayan ng kasaysayan at kultura ng
isang pamayanan. Sa madaling sabi, ang wika ay kasangkapan upang humubog sa pag-iisip ng isang tao
upang magkaroon malayang pakikipag-usap sa lipunang kinabibilangan.
Upang ganap na malaman ng bagong henerasyon sa tunay na pinagdaanan ng wika ay kailangang
maitanim sa kanilang mayamang isipan ang ginagampanang tungkulin ng wika sa pang-araw-araw na
pakikipag-ugnayan.
Sa pamamagitan ng pagbabalik-tanaw sa nakaraan na magbibigay daan tungo sa kalinawan ng
tunay na pinagdaanan ng Wikang Pambansa ay makikita ang tunay na diwa ng pagbabago sa mga rehistro
at barayti ng wika.
Sa nakaraan ay matutukoy natin ang kasaysayang pinagdaanan ng Wikang Filipino tungo sa pag-
unlad ng Wikang Pambansa at paano ito napayaman ang mga unang wika na kinagisnan (Unang
Lengguwahe) sa lipunang kinabibilangan. Katulad na lamang ng mga wikang kinamulatan ay nagkakaroon
ng ebolusyon batay sa sitwasyon. Katulad ng iba pang wika, ito ay nangangailangan ng tunay na proseso
upang magkaroon ng pag-unlad at pagbabago batay na rin sa tagal na pagkakagamit tungo sa pagtuklas ng
panibagong wika ng mayamang isipan ng bawat henerasyon.
Sa mga gawain sa ibaba ay masusukat ang iyong kalaman sa kasaysayan ng Wikang Filipino.
Kailangang malinang ang kakayahan sa pasalitang pakikipagtalastasn gamit ang ating wika: Wikang Filipino.
Kasanayang Pagkatuto at Koda
Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at pag-unlad ng Wikang
Pambansa (F11PS – Ig – 88)
98
GAWAIN 1: Paunang Pagsusulit
Sa pamamagitan ng panimulang pagsusulit na ito ay masusukat ang iyong paunang kaalaman
tungkol sa pinagdaanang pangyayari ng wikang pambansa sa ilalim ng mga mananakop na sumakop sa
Pilipinas at kung paano nga ba umunlad ang Wikang Filipino.?
Panuto : Basahing mabuti ang mga pahayag. Sa bawat gawain ay may mga panutong kailangang sundin
sa pagbibigay ng mga kasagutan
I. Pagkilala: Sa gawaing ito ay kailangan mong tukuyin kung ano ang hinihingi sa bawat aytem upang
matiyak ang mga detalye na lilinang sa iyong kaalaman tungkol sa pinagdaanan ng wikang
pambansa. Isulat ang tamang sagot sa patlang na nakalaan.
__________1. Ito ay katutubong alpabeto na binubuo ng 17 titik na may tatlong katinig at 14 na patinig.
__________2. Ang taon kung kalian dumating sa Pilipinas ang mga Kastila sa pamumuno ni Ferdinand
Magellan.
__________3. Ilang taon ang itinagal ng pananakop ng mga Kastila sa Pilipinas.
__________4. Sa panahong ito ay nagkaroon ng matinding damdaming nasyonalismo ang mga Pilipino.
__________5. Sa panahong ito naitatag ang mga pampublikong paaralan sa Pilipinas gamit ang Ingles
bilang wikang panturo.
__________6. Ang panahon na ito ang itinuturing na panahon ng kadiliman ng Pilipinas.
__________7. Sa panahong ito naipasailalim ang Pilipinas sa batas Militar sa pagpapasya ni Pangulong
Marcos ayon sa batas ng proklamasyon bilang 1081 noong Setyembre 21, 1972.
__________8. Sa panahong ito nailunsad ang palatuntunan ng Ministri ng Edukasyon at kultura sa
pamamagitan ng pagtuturo gamit ang dalawang wika: Pilipino at ingles.
__________9. Panahon kung kailan nilikha ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelth Blg. 184-opisyal
na paglikha ng Surian ng Wikang Pambansa noong ika-13 ng Nobyembre 1936.
_________10. Siya ang itinuturing na “ama” ng Wikang Pambansa.
II.Tama o Mali: Isulat ang TAMA kung totoo ang pahayag at MALI kung hindi. Isulat ang sagot sa patlang
na nakalaan bago ang bilang.
_____1. Bago pa man dumating ang mga kastila ay may sarili na tayong wika na ginagamait.
_____2. Kastila ang nagpalaganap ng Kristyanismo sa mga unang Pilipino.
_____3. Taong 1898 nang dumating ang mga Amerikano sa bansa.
_____4. Sinakop ng mga Hapon ang Pilipinas sa loob ng 4 na taon.
_____5. May 3 mahahalagang layunin ang bansa sa ilalim ng Bagong Lipunan.
99
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAIN 2
Subukan Mo!
Bilang isang paraan upang sukatin ang iyong kalaman sa naging talakayan, kailangan mong subukang
isulat sa alpabetong baybayin ang mga sumusunod na salita.
1. Bansa __________________________________________
2. Wika __________________________________________
3. Panahon ___________________________________________
4. Kasaysayan ___________________________________________
5. Digmaan ___________________________________________
Sa pamamagitan ng mayaman mong kaisipan, ikaw ngayon ay hinahamong lumikha ng isang salawikain
tungkol sa wika. Isulat ito sa pamamagitan ng baybayin.
Sagutin mo Ako!
Gawing gabay ang mga pamantayan sa pagsagot sa mga gabay na tanong sa talakayan.
Nilalaman o Ideya
Organisasyon ng mga Salita
Tamang gamit ng mga bantas
100
1. Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na bumalik sa nakaraan upang tukuyin ang tunay na
pinagngalingan ng wika, paano mo ito isasagawa?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
2. Kung nabubuhay ka na noong panahong sinakop tayo ng iba’t ibang bansa at nasilayan mo ang mga
pagbabagong naganap sa Wika, papayagan mo bang mabago ang kinamulatang Wika ng ating mga
ninuno? Oo o Hindi? Pangatwiranan?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
3. Bilang isang kabatan sa panahon ngayon, sa papaanong paraan mo maipakikita ang pagmamahal
at pagmamalasakit mo sa iyong wika na kinagisnan?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
4. Ano sa palagay mo ang sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kinalaman sa pag-unlad ng wika?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________.
101
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAIN 3
Hanapin Mo!
Magsaliksik sa mga libro o internet ng dalawang tula na nakasulat sa Tagalog at
Ingles. Bigkasin ng may indayog at sa magkaibang pamamaraan sa klase. Habang
binibigkas ang tula ay mainam na unawaing maigi ang ang mga salitang ginamit dito. Itala
ang mga salitang pakiwari mo’y bago sa iyong pandinig o kaya’y hindi gaanong pamilyar
sa iyo.
Panuto : Sa pamamagitan ng mga naitala mong salita sa tulang napakinggan ay hanapin

ngayon ang mga kahulugan nito sa diksyunaryo o sa internet. Pagkatapos
matukoy ang mga kahulugan nito ay gamitin sa isang pangungusap.
Ilarawan Mo!
Sa pamamagitan ng isang time line, ilarawan ang kasaysayan ng pag-unlad ng
wika mula alibata hanggang sa panahon ng kontemporaneo batay sa talakayang ginawa.
Ikaw na ang bahalang bumuo o lumikha ng ilustrayon mo sa gagawing time line.
102
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAIN 4
Hanapin Mo!
Gamit ang internet, magsaliksik ng mga pangyayari tungkol sa pag-unlad o pagbabagong naganap
sa wika sa mga panahong pinagdaanan nito. Magtala lamamng ng dalawang mahalagang pangayyari.
Panahong Pinagdaanan ng Wika Mga Pangyayari sa Wika
Kastila
Propaganda
Amerikano
Hapones
Pagbangon mula sa Digmaan
Bagong Lipunan
Kontemporaneo
103
Palalimin Natin!
Batay sa pagbabagong naganap sa wika sa ibat-ibang panahon nito, ikaw ay lilikha ng AKROSTIK
mula sa salitang “KASAYSAYAN” na nagpapaliwanag ng tunay na pinagdaanan nito tungo sa pagbabago.
Bigkasin sa klase.
K
A
S
A
Y
S
A
Y
A
N
Pangwakas:
Sa pagtatapos ng mga gawain ay natuklasan mong hindi nga biro ang pangyayaring pinagdaanan
ng ating wikang pambansa. Bagamat salita na maituturing ay napakahalaga ang papel na ginagampanan
nito sa ating pang-araw-araw na pamumuhay at sa kultura na mayroon tayo batay narin sa lipunang ating
ginagalawan o kinabibilangan. Kaya bilang isang sundalo sa hinaharap na tagapagtaguyod ng wikang
sariling atin ay gamitin mo ito ng wasto at naaayon sa tamang paggagamitan nito.
Dahil na rin sa pagbabagong nagaganap rito ay hindi natin maiwasan na tayo ay magkaroon ng
kalituhan kung mayroon nga bang “istandard” ng salita na dapat gamitin? Makikita na tin na ang
pagbabagong naganap sa wika ay ang pag-usbong o pagsibol ng mga ibat-ibang barayti at rehistro ng wikang
gagamitin.
Ngunit kung inyong pag-iisahin at palalalimin ang tunay na pag-unawa sa mga salitang ito ay
magkakaroon ng tunay at pagkakaisa ang bawat taong gagamit nito magkakaiba man ang kultura at lipunang
ginagalawan.
Sanggunian:
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino ni Servillano T. marquez, jr. PhD.
104
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
I.Pagkilala
1. Alibata
2. 1521
3. 333
4. Propaganda
5. Amerikano
6. Hapon
7. Pagbangon mula sa Digmaan
8. Bagong Lipunan
9. Kontemporaneo
10. Manuel L. Quezon
II.Tama/Mali
1. Tama
2. Tama
3. Tama
4. Tama
5. Tama
Gawain 2
Maaring iba-iba ang kasagutan ng mga mag-aaral. Ngunit sa pagmamarka ng kanilang kasagutan
dapat nakatuon ito sa:
Nilalaman o Ideya 3 puntos

Organisasyon ng mga Salita 1 puntos
Tamang gamit ng mga bantas 1 puntos
Gawain 3
Maaring iba-iba ang mga kasagutan ng mga mag-aaral
Gawain 4
Maaring iba-iba ang kasagutan ng mga bata ngunit gawing gabay ang pamantayan sa pagmamarka
sa gagawing pagbigkas dito.
Paglakas at paghina ng boses 10 puntos
Tindig at galaw sa entablado 10 puntos
Emosyon ng pagbigkas 10 puntos
Nilalaman ng Akrostik 10 puntos
Kabuoang presentasyon 10 puntos
105
106
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
KASAYSAYAN NG WIKA
Ang pagkakaroon natin ng isang wikang ikauunawa at ikapagkakaisa ay bunga

ng hangarin ng mamamayang Pilipino na maalis ang gapos ng pagkakaalipin at
pagkabusabos sa mapagbalatkayong mga dayuhan. Hinangad ng mga Pilipino sa
pangunguna ng mabunying mambabatas ng lalawigang Quezon na si Manue L. Quezon
na tayo ay magkaroon ng isang masasabing Wikang sarili – Wikang Filipino…Wikang
Pambansa.
Di kaila sa atin na maraming dayuhan ang nanirahan sa ating bansa. Sa
paninirahang ito ang kanilang dalang kultura o aspekto ng buhay ay napasama sa ating
katutubong pamumuhay. Ang pandarayuhan at paninirahan ng mga Malay, Indonesyo,
Arabe, Intsik, Kastila, Amerikano, Hapon at iba pa ay nag-iwan ng malaking
impluwensiya sa ating kultura lalo na sa ating mga katutubong wikain.
Sa ganitong kalagayan naging masalimuot at lumubha ang ating suliranin sa
wika. Bunga nito ang mga Pilipino ay watak-watak at madaling nasakop at naalipin
nang mahabang panahon. Kaya’t noong kapanahunan ng ating Pangulong Manuel L.
Quezon, pinangunahan niya ang layuning magkaroon ng mga Pilipino.
Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika
(F11PB-If-95)
Gawain 1
Pagsasanay 1
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot upang mabuo ang impormasyon at itiman ang
bilog sa sagutang papel.
AB CD
OOOO 1. .Sa loob ng mahabang panahon ng pananakop ng Espanya, ang
wikang opisyal at wikang panturo ay
a.Ingles c.Espanyol
b.Niponggo d.Tagalog
107
AB CD
OOOO 2. Pagdating ng mga Kastila sa ating lipunan, tinuruan nila ang ating
mga ninuno ng pagsulat sa
a. Alpabetong Espanyol c.Alpabetong Romano
b. Alpabetong Griyego d.Alpabetong Arabik
OOOO 3. Batay sa rekomendasyon ng Komisyong Schurman noong Marso 4,

1899 ang tanging wikang panturo ay
a.Tagalog c.Ingles
b.Espanyol d.Niponggo
OOOO 4. Sa Konstitusyong Probisyonal Katipunero ang wikang opisyal na

kasulatan.
a.Espanyol b.Ingles c.Tagalog d.Pilipino
OOOO 5.Sa Konstitusyon ng Malolos (Enero 21, 1899) itinadhanang

pansamantalang gamitin ang
a. Tagalog c. Espanyol
b. Pilipino d. Ingles
OOOO 6. Noong Mayo 24, 1934, pinagtibay ni Pangulong Franklin D.

Roosevlt ng Estados Unidos ang batas
a. Asemblea c. Tydings-Mcduffie
b. Konstitusyon d. Biak na Bato
OOOO 7.Pinagtibay noong Pebrero 8, 1935 ang Pambansang Asamblea ang

Probisyong Pangwika sa
a.Seksiyon 1, Artikulo XIII c.Seksiyon 3, Artikulo XIII
b.Seksiyon 2, Artikulo XIII d.Seksiyon 4, Artikulo XIII
OOOO 8. Ang naguna sa paggawa ng resolusyon tungkol sa wikang

pambansa ay si Wenceslao Q. Vinzons kinatawan mula sa
a. Albay c. Camarines Norte
b. Camarines Sur d. Masbate
OOOO 9. Ang Style Committee ang nagbigay ng huling pasiya sa burador ng

Konstitusyon mula sa Seksiyon 3, Artikulo XIV ng Konstitusyon ng
a.1933 b.1934 c.1935 d.1937
OOOO 10. Oktubre 27, 1936, itinagubilin ni Pangulong Manuel L. Quezon sa

kanyang mensahe sa Asemblea Nasyonal ang paglikha ng isang __na
gagawa ng pag-aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas.
a. Linangan ng Wikang Pilipinino
b. Kalingangan sa Wikang Pambansa
c.Surian ng Wikang Pambansa
d. Komisyon sa Wikang Pambans
108
AB CD
OOOO 11.Nagkaroon ng unang hakbangin upang ang Filipinas ay magkaroon
ng Wikang Pambansa noong
a.1949 b.1935 c.1955 d.1987
OOOO 12.Nobyembre 13, 1936 ang Batas Komonwelt ay nagtatag ng Surian

ng Wikang Pambansa?
a.Blg. 134 b.Blg. 184 c.Blg. 144 d.Blg. 14
OOOO 13. Noong 1937, iminungkahi ng SWP sa kanilang resolusyon na ang

Wikang Pambansa ay batay sa
a.Iloko b.Tagalog c.Cebuano d.Waray
OOOO 14.Noong Enero 12, 1937 hinirang ng Pangulo ang mga kagawad ng
Surian ang unang Surian ng Wikang Pambansa, alinsunod sa?
a. Seksiyon 1, Batas Komonwelt 184
b.Seksiyon 1, Batas Komonwelt 185
c. Seksiyon 1, Batas Komonwelt 186
d. Seksiyon 1, Batas Komonwelt 187
OOOO 15. Unang naging Pangulo ng SWP ay si Jaime de Veyra mula sa

a. Cebuano c. Bisaya, Hiligaynon
b. Bisaya, Samar-Leyte d. Bisaya, Panay
OOOO 16. Naging unang Kagawad ng SWP sa mga Ilocano ay si

a. Felimon Sotto c.Casamiro Perfecto
b. Santiago A. Fonacier d.Cecilio Lopez
OOOO 17. Hindi tinanggap ni Felimon Sotto ang maging kagawad ng SWP
pinalitan siya ni
a. Felix H. Rodriguez c. Hadji Butu
b. Isidro Abad d. Felix S. Salas
OOOO 18. Si Hadji Butu ang kagawad at kumakatawan sa mga wika ng

minoryang Pilipino.
a.Cebuano b.Tausug c.Bikol d.Hiligaynon
OOOO 19.Nobyembre 9, 1937, bunga ng ginawang pag-aaral ng Batas

Komonwelt Blg. 184, ipinapahayag na halos ang wikang ito ang
nakatutugon sa batas na ito
a.Pilipino b.Tagalog c.Filipino d.Ingles
OOOO 20. Noong Hunyo 18, 1938 may naganap na pagbabago sa Seksyon
10 ng Batas Komonwelt Blg. 184 at sinusugan ng anong Batas na
tuwirang pangasiwaan ng Pangulo ng Pilipinas ang SWP.
109
AB CD
a. Batas Komonwelt Blg. 332 c. Batas Komonwelt Blg. 334
b. Batas Komonwelt Blg. 333 d. Batas Komonwelt Blg. 335
OOOO 21. Ang balarilang letra ni Lope K. Santos na naging kagawad ng SWP
ay binubuo ng
a.28 b.20 c.31 d.16
OOOO 22. Noong 1940, ang Alpabeto ng Wikang Pambansa ay nakilala sa

tawag na____
a. Ey-bi-si b. Abakada c. Alfabeto d. Alpaveto
OOOO 23.A Tagalog English Vocabulary at Ang Balarila ng Wikang

Pambansa, ang dalawang diksyunaryo na ipinalimbag ng SWP sa
panukala ni
a. Julian Cruz Balmaceda c.Cecilio Lopez
b.Jayme C. De Veyra d.Manuel Luiz M. Quezon
OOOO 24.Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg.____ay

ipinahayag ng Pangulong Quezon ang Wikang Pambansa ng Pilipinas
ay Tagalog.
a.133 b.134 c.135 d.136
OOOO 25. Abril 1, 1940, Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap

Blg. ____ binigyang pahintulot ang pagpapalimbag ng isang
Diksyunaryo at isang gramatika ng Wikang Pambansa.
a.263 b.236 c.623 d.233
OOOO 26.Abril 12, 1940, pinalabas ng Kalihim ang pagtuturo ng wikang

pambansa mula sa mataas na paaralan at mga paaralang normal.
a. Kalihim Jorge E. Bacobo c.Kalihim Loenora Briones
b. Kalihim Arim Luistre d.Kalihim Andrew Gonzales
OOOO 27. Itinakdang pasimulan nang ituro ang wikang pambansa ng

Pilipinas sa lahat ng paaralang-bayan at pribado sa buong bansa.
a.Hunyo 19, 1940 c.Hunyo 20, 1940
b.Hulyo 19, 1940 d.Oktubre 19, 1940
OOOO 28. Sa bisa ng atas na ito, ibinalik ang SWP.

a. Batas Komonwelt Blg. 50 c. Batas Komonwelt Blg. 5
b. Batas Komonwelt Blg. 15 d. Batas Komonwelt Blg. 150
OOOO 29. Ipinag-utos niya ang pagpalit ng pamagat ng pambansang awit sa

“Diwa ng Bayan” at pagsasalin ng titik nito sa wikang Tagalog.
a.Jose P. Laurel c.Manuel L. Quezon
b.Jose P. Rizal d.Carlos P. Garcia
110
AB CD
OOOO 30. Noong 1942, ayon kay Prof. Leopoldo Yabes, ang Pangasiwaang
Hapon ang nag-utos na baguhin ang probisyon ng Konstitusyon at
gawin opisyal na wika ang
a.Kastila, Niponggo at Tagalog
b.Ingles, Tagalog at Niponggo
c.Ingles, Kastila at Wikang Pambansa
d.Ingles, Kastila at Arabik
OOOO 31. Hulyo 19, 1942, ibinaba ang Order Militar, Blg. __na nagdeklara sa
mga Wikang Hapon at Tagalog bilang opisyal na mga wika sa
Pilipinas.
a.13 b.14 c.15 d.16
OOOO 32. Artikulo IX, Seksiyon 2, Konstitusyong____nakasaad na ang

Pamahalaan ay magsagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad
at pagpapalaganap ng Tagalog bilang pambansang wika.
a.1943 b.1944 c.1941 d.1945
OOOO 33.Hunyo 7, 1940, pinagtibay ang Batas ng Komonwelt Blg.___, ang

Pambansang Wika ay Piipino at magiging opisyal simula Hulyo 4,
1946.
a.570 b.571 c.572 d.573
OOOO 34. Nalimbag ang abakada sa unang balarilang Tagalog noong

a.1941 b.1942 c.1943 d.1944
OOOO 35.Hulyo, 1946, pinalitan si De Veyra bilang director ng SWP.

a. Jose Villa Panganiban c.Hadji Butu
b. Isidro Abad d.Cecilio Lopez
OOOO 36.Hulyo 28, 1947, siya’y nakapagpalimbag ng mga panayam at

inumpisahang ang Diksyunaryong Tagalog at siya ang pangatlong
direktor ng SWP.
a. Julian Cruz Balmaceda c.Felix S. Rodriguez
b.Santiago A. Fonnacier d.Felimon Sotto
OOOO 37. Disyembre 29, 1947, hinirang ni Pangulong Roxas ang pangatlong
direktor, SWP.
a. Cirio H. Panganiban c.Isidro Abad
b. Casimiro Perfecto d.Cecilio Lopez
OOOO 38. Marso 26, 1954, nilagdaan ni Pangulong Magsaysay ang Proklama
Blg. __na ipagdiwang ang Linggo ng Wika tuwing Marso 29-Abril 4.
a.12 b.333 c.570 d.186
111
AB CD
OOOO 39. Hinirang ni Pangulong Magsaysay ang pang-apat na director ng
SWP at binigyang diin niya ang linggwistik at pinasigla nito ang
makabago lingguwistikong pag-aaral at nilinang ang katutubong wika
sa Pilipinas.
a. Cecilio Lopez c.Cirio H. Panganiban
b. Casamiro Lopez d.Isidro Abad
OOOO 40. Mayo 25, 1955, nagbitiw sa tungkulin dahil sa kakulangan ng

pondo kaya’t hunalili ang panlimang director ng SWP.
a. Jose Villa Panganiban c.Julian Cruz Balmaceda
b. Cecilio Lopez d.Casamiro Perfecto
OOOO 41. Setyembre 23, 1955, nilagdaan ni Pangulong F. Magsaysay Sr.

ang Proklama Blg.na ipagdiwang ang Linggo ng Wika taon-taon tuwing
Agosto 13-19.
a.186 b.333 c.570 d.12
OOOO 42.Bilang direktor, binalikat niya ang pagsasalin at pananaliksik.

Naging bunga nito ang paggamit ng wikang pambansa sa mga
diploma, pasaporte at iba pa.
a. Jose Villa Panganiban c. Cirio H. Panganiban
b. Cecilio Lopez d.Ponciano B.P. Pineda
OOOO 43.Agosto 13, 1959, Pinalabas ng Kalihim Jose E. Romero ng

Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg. ___
na ang Wikang Pambansa ang salitang Pilipino ay siyang gagamitin.
a.7 b.8 c.9 d.10
OOOO 44. Sino ang pangulo ng bansa ang tumibay na awitin ang Lupang
Hinirang sa titik Pilipino at sa kanyang Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 60, 1963?
a.Diosdado P. Macapagal c.Ramon F. Magsaysay Sr.
b.Ferdinand E. Marcos d.Corazon A. Aquino
OOOO 45.Ipinalabas noong 1962 ng Kalihim Alejandro Roces ang Kautusang

Pangkagawaran Blg. __ na nag-uutos mula 1963-1964, ipalimbag ang
lahat ng sertipiko at diploma ng pagtatapos sa wikang Pilipino.
a.24 b.25 c.26 d.27
OOOO 46.Nilagdaan niya ang Tagapagpaganap Blg. 96 noong Oktubre 24,

1967 na nagtatadhanang ang lahat ng gusali, edipisyo at tanggapan
ng pamahalaan ay nakasulat na sa Pilipino.
a.Ferdinand E. Marcos c.Ramon F. Magsaysay Sr.
b.Carlos P. Garcia d.Ponciano B.P. Pineda
112
AB CD
OOOO 47. Marso 27, 1968, pinalabas niya sa memorandum sirkular blg. 172
na ang mga letterhead ng mga kagawaran, tanggapan at mga sangay
ng pamahalaan batay sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 ay
nararapat na nasusulat sa Pilipino
a.Rafael M. Sales c.Ernesto M. Maceda
b.Jose E. Romero d.Nita P. Buenaobra
OOOO 48. Agosto 5, 1968, pinalabas ni Rafael M. Salas ang Memorandum

Sirkular Blg.___na nananawagan sa mga pinuno at empleado ng
pamahalaan na dumalo sa mga seminar ng SWP.
a.199 b.177 c.188 d.200
OOOO 49.Agosto 6, 1968, nilagdaan ng Pangulo ang Kautusang

Tagapagpaganap Blg.__ na nag-aatas sa lahat ng ahensya ng
pamahalaan na gamiting ang wikang Pilipino sa lahat ng opisyal na
komunikasyon at transaksiyon ng pamahalaan.
a.187 b.167 c.197 d.207
OOOO 50. Ipinalabas ng Kalihim ng Edukasyon na si_______ang kautusang

Pangkagawaran Blg. 21 na gamitin ang Filipino sa pagbigkas ng
Panunumpa at katapatan sa Saligang Batas at sa bayan
a. Rafael M. Salas c.Isidro Carino
b. Ernesto M. Maceda d.Jorge E. Romero
Pagsasanay 2
Panuto: Talakayin ang mga sumusunod. Sumulat ng isa hanggang dalawang talata na
pagpapaliwanag batay sa tanong.
1. Naramdaman ko na maraming balakid kaugnay ng wikang pambansa noong

Panahon ng Espanyol________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
________________________________________________________

Panahon ng Rebolusyong Pilipino
_________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
________________________________________________________
113
Panahon ng
Amerikano_________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
________________________________________________________
Rubrik ng Pagtatasa

ng mga kaisipan
gramatika
Kabuuan 30 _____
Gawain 2
Panuto
Batay sa editorial cartooning na ito. Gawan ito ng munting pagtalakay ang tema
ng Buwan ng wika 2020 sa pamamagitan ng pagbuo ng isang Sanaysay.
Iginuhit ni John Reiven Paguio Parallag

Isabela-Rehiyon 02
Kalakok, Tuguegarao City, Cagayan NSPC 2020
114
Sanaysay
Pamagat: Wika ng Kasaysayan, Kasaysayan ng Wika: Ang mga Katutubong Wika sa

Maka-Filipinong Bayanihan Kontra Pandemya
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_____________________________.
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_____________________________.
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_____________________________.
Rubrik ng Pagtatasa

Tumpak ang mga datos at impormasyong 10 _____
ginamit sa pagtalakay
paglalahad ng sanaysay
Matibay ang ibinigay na argumentasyon at 10 _____
gumamit ng mahahalagang ebidensiya
Sumunod sa mga panuntunan nang maayos 10
na pagsulat ng sanaysay
Kabuuan 50 _____
Gawain 3
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot upang mabuo ang impormasyon at itiman ang
bilog
sa sagutang papel.
AB CD
OOOO 1. Agosto 7, 1969, Memorandum Sirkular Blg. ___pinalabas ni Kalihim
Ernesto M. Maceda na bumago sa Memo. Sirkular Blg. 199 na dumalo
sa seminar at gamitin ang wikang Pilipino.
a.277 b.177 c.77 d.270
115
AB CD
OOOO 2. Pebrero 25, 1970, lumabas ang resolusyon __na nagtatadhana na
gamitin ang wikang pambansa bilang wikang panturo sa antas
elementarya.
a.70 b.37 c.27 d.170
OOOO 3. Agosto 17, 1970, pinalabas ng Kalihim Tagapagpaganap Alejandro

Melchor ang Memo. Sirkular Blg. ____ na nagtatalaga na may
kakayahang tauhan upang mamahala ng lahat ng komunikasyon sa
Pilipino.
a.348 b.777 c.834 d.384
OOOO 4. Taong 1970, nagretiro si Jose Villa Panganiban kaya’t hinirang ni

Pangulong Marcos bilang pang-anim na director sa SWP si
a. Jorge B. Romero c. Cirio H. Panganiban b.
Ponciano B.P. Pineda d. Macario Pineda
OOOO 5. Bilang director ng SWP nagkaroon ng komite ang SWP sa

Gramatika at Leksikograpiya, Edukasyon at Kultura, Popularisasyon at
mga suliranin, paglalathala at istandardisasyon.
a. Alejandro Melchor c.Rafael M. Salas
b. Ponciano B.P. Pineda d.Ernesto M. Maceda
OOOO 6. Marso 4, 1971, pinalabas ng Kalihim Alejandro Melchor ang

Memorandum Sirkular Blg. __na lahat ng tanggapanng pamahalaan
na magdaos ng palatuntunan sa alaala ng ika-183 sa kapanganakan ni
Balagtas.
a.244 b.434 c.344 d.443
OOOO 7.Marso 16, 1971, nilagdaan ng Pangulong Ferdinand Marcos ang

Kautusang Tagapagpaganap Blg. ___ na nagpapanauli sa SWP.
a.203 b.340 c.403 d.304
OOOO 8.Ang pagdaragdag at Pinagyamang Alpabeto (1976) ay nangyari ang

pagdaragdag noong
a.1971 b.1972 c.1973 d.1974
OOOO 9. Hulyo 29, 1971, hiniling sa memo sirkular Blg. ___na lahat ng
tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng palatuntunan sa
pagdiriwang ng Linggo ng Wika Pambansa, Agosto 13-19.
a.884 b.848 c.288 d.488
OOOO 10. Pinagtibay ng Sanggunian ng SWP ang pinagyamang alpabeto na

binubuo ng 31 letra noong
a.Oktubre 1, 1971 c. Oktubre 3, 1971
b. Oktubre 2, 1971 d. Oktubre 4, 1971
116
AB CD
OOOO 11.Disyembre 1, 1972, nilagdaan ng Pangulong Ferdinand Marcos ang
kautusang Panlahat Blg. ___nag-utos na limbagin sa Pilipino at Ingles
sa Official Gazette.
a.27 b.7 c.37 d.17
OOOO 12. Dapat gumawa ng Batasang Pambansa ng mga hakbang tungo sa

paglinang at pormal na adapsyon ng isang panlahat na wikang
pambansa ng tatawaging Pilipino.
a. Biak na Bato c.Saligang Batas 1987
b. Saligang Batas 1937 d.Saligang Batas 1973
OOOO 13. Hulyo 19, 1974 nilagdaan ni Juan S. Manuel, ang Kautusang
Pangkagawarang Blg. 25 ang patakarang
a. Pinagyamang Alpabeto c.Patakarang MTB-MLE
b. Edukasyon Para sa Lahat d.Edukasyong Bilinggwal
OOOO 14.Hulyo 21, 1978, nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura

Juan L. Manuel ang Kautusang Pangministri Blg. _____na nag-uutos
na isama ang Pilipino sa lahat ngkurikulum na pandalubhasaang
antas.
a.19 b.20 c.21 d.22
OOOO 15.Nilagdaan niya ang Kautusang Blg.22 noong Hulyo 21, 1978, ang
lahat ng pangmataas na edukasyong institusyon ay magbubukas ng
anim (6) nay unit sa Pilipino at 12 yunit sa kursong pagtuturo.
a. Jorge B. Romero c.Ferdinand E. Marcos
b. Rafael M. Salas d.Juan L. Manuel
OOOO 16. Pagpapalit ng pangalan ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP) sa

Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (LWP).
a. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 1791 (1981)
b. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 1719 (1981)
c. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 1971 (1981)
d. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 1179 (1981)
OOOO 17. Tinukoy sa pagbabagong mungkahi ni Dr. Ernesto Constantino ng

UP Diliman na gawing 28 letra ang alpabetong tinaguriang Bagong
Alfabeto.
a.1983 b.1987 c.1988 d.1985
OOOO 18.Taong 1986, Pinalabas ng CHED memorandum Blg. 59 na

nagtatadhana ng ___na yunit na Filipino sa kolehiyo.
a.3 b.6 c.9 d.12
117
AB CD
OOOO 19. Batas Republika Blg. ___nilikha ang Komisyon sa Wikang Filipino
(KWF)
a.7401 (1986) c.7104 (1986)
b.1047 (1987) d.4107 (1987)
OOOO 20. Paletra ang pasalitang pagbaybay sa wikang Filipino na nakaayon

sa tunog-
a.Ingles b.Tagalog c.Pilipino d.Filipino
OOOO 21. Nilagdaan ni Pang. Corazon C. Aquino noong Enero, 1987 sa

pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117 ang___bilang
kapalit ng Surian ng Wikang Pambansa.
a.SWP b.KWF c.LWP d.Surian ng Wika
OOOO 22. Marso 12, 1987, isang order Pangkagawaran Blg. ____s. 1987, na
gamitjn ang Filipino sa pagtukoy sa wikang Pambansa ng Pilipinas.
a.23 b.32 c.22 d.134
OOOO 23. Sang-ayon sa Artikulo XIV seksiyon 6-9 ng Konstitusyon ng

1987.Ang wikang pambansa ng Pilipinas at ito ay nararapat na
payabungin at pagyamanin sa wikang umiiral sa Pilipinas at sa iba
pang mga wika.
a.Ingles b.Tagalog c.Filipino d.Pilipino
OOOO 24. Mayo 21, 1987, isinulong sa pamamagitang ng DECS Order Blg.
___s, 1987 pinapayagan na magamit ang wika sa mga rehiyon bilang
opisyal na mga wikang pantulong sa pagtuturo, lalo na sa paglinang
ng pangunahing literasi.
a.54 b.53 c.52 d.55
OOOO 25. Anong artikulo at seksyon ng saligang-batas nakasaad na Filipino

ang wikang pambansa?
a.Art. 14, Sek 5, 1987 c.Art. 14, Sek.6, 1987
b. Art. 4, Sek. 6, 1987 d. Art. 14, Sek. 7, 1987
OOOO 26.Kailan isinulong ang “The 1987 Policy on Bilingual Education”?

a.Mayo 20, 1987 c.Mayo 21, 1988
b.Mayo 21, 1987 d.Mayo 1, 1987
OOOO 27. Sa bagong saligang batas (1987), binanggit na ang Wikang

Pambansa ay patuloy na payayabungin at paunlarin salig sa
a. Ingles at Tagalog c. Mga umiiral na wikain at wika sa Pilipinas
b. Mga wikang dayuhan d. Mga diyalekto sa Pilipinas
118
AB CD
OOOO 28.Taong 1996, anong Commission on Higher Education (CHED)
memorandum itinadhana na 9 na yunits na pangangailangan ng
Filipino sa Kolehiyo?
a.Blg. 58 b.Blg. 57 c.Blg. 59 d.Blg. 95
OOOO 29.Inaatas ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 52, s.1987 ang Atas

Tagapagpaganap Blg. ____sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan,
opisina, ahensiya at iba pa na gamitin ang Filipino sa opisyal na mga
transaksiyon, komunikasyon at respondensiya.
a.337 b.336 c.335 d.337
OOOO 30. May kautusang espesyal para sa Filipino ang MEC Order Blg.
___s. 1987, base sa resolusyon ng National Board of Education sa
antas tersarya, magkakaroon ng na yunit sa Filipino.
a.24 b.23 c22 d.25
OOOO 31. Agosto 25, 1988, nilagdaan ni Pangulong Corazon A. Aquino ang
Atas Tagapagpaganap Blg. ____ na gamitin ang Filipino sa opisyal ba
nga transaksiyon ng pamahalaan.
a.235 b.345 c.335 d.333
OOOO 32.Marso 19, 1990, ipinalabas ng Kalihim ng Edukasyon, ang

Kautusang Pangkagawaran Blg. 21 na gamitin ang Filipino sa
pagbigkas ng panunumpa at katapatan sa Saligang Batas at sa bayan.
a. Kalihim Francisco Duque c.Kalihim Isidro Carino
b. Kalihim Estela Carino d.Kalihim Armin Luistro
OOOO 33. Agosto 14, 1991, ipinatupad ng Saligang Batas, 1987 Art. IV,
Seksyon 9 na itatag ang KWF sa Bisa ng Batas Republika Blg.
a.7014 b.7204 c.7104 d.7044
OOOO 34. Marso 20, 1992 nahirang parin bilang Komisyoner sa KWF si
a. Ernesto Cubar c.Ponciano BP Pineda
b. Teresita G. Pineda d.Florentino Hornedo
OOOO 35. Mayo 13, 1992, binigyan ng depinisyon ng KWF ang Filipino sa
pamamagitan ng Resolusyon Blg. ___ na sinusugan ng Resolusyon
Blg. 96-1 noong Agosto,1996.
a.96-1 b.2-19 c.1-92 d.92-1
OOOO 36. Hulyo 17, 1997, nilagdaan ni Pangulong Fidel V. Ramos ang
proklamasyong Blg. ____na idaos ang Buwan ng Wikang Pambansa
tuwing Agosto 1-31.
a.1040 b.1045 c.1041 d.1142
119
AB CD
OOOO 37. Ingles ang dapat gamiting wikang pambansa sa ilalim ng
Edukasyong Bilinggwal sa mga
a. Agham at Panlipunan c.Agham at Matematika
b. Mapeh d.Araling Panlipunan
OOOO 38. Enero 1999, nagretiro si Ponciano B.P. Pineda, ipinalit sa kanya si
Dr. Nita Buenaobra na Bikolano at ang Pangulo ng Pilipinas ay si
a. Fidel V. Ramos c.Joseph E. Estrada
b. Corazon Cojuangco- Aquino d.Gloria Macapagal-Arroyo
OOOO 39.Nilagdaan ni____ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 236, s. 1999

na nagtatadhana sa pagdiriwang ng Buwan ng Wika mula Agosto 1-31
sa pangunguna ng KWF.
a. Lourdes Quisumbing c. Andrew Gonzales
b. Butch Abad d. Lourdes Briones
OOOO 40.Agosto 17, 2001, Kautusang Pangkagawaan Blg.____s.2001,

itinatadhana ng Konstitusyon 1986 sa patuloy na pagpapayabong at
pagpapayaman ng Filipino
a.43 b.44 c.45 d.46
OOOO 41.Noong 2006, sino ang Pangulo ng KWF?

a. Ponciano B.P. Pineda c.Virgilio S. Almario
b. Nita P. Buenaobra d.Dr. Ricardo Ma. Duran Nolasco
OOOO 42.Anong kautusang pangkagawaran ang institusyonalisasyon ng

Mother Tongue-Based Mutilingguwal na Edukasyon (MTB-MLE)
a.Blg. 25, s. 1974 c.Blg. 52, s. 1997
b.Blg. 29, s. 2009 d.Blg. 74, s. 2009
OOOO 43.Ang Alpabeto ay may 31 titik

a.Alibata c.Pinagyamang Alpabeto, 1976
b.Abakada d.1987 Alpabeto
OOOO 44. Aling Institusyon ang nagsasagawa ng mga pananaliksik tungkol

sa wika?
a. DepEd c.Kongreso
b. Komisyong Konstitusyonal d.KWF
OOOO 45. Ayon sa pagtatakda ng batas, ipinag-utos ang paggamit ng Filipino

sa mga sumusunod maliban sa isa alin dito?
a. pambansang sentro ng midya
b.gusali, edippisyo at tanggapan ng pamahalaan
c.letterhead ng mga kawanihan at tanggapan
d.sertipiko at diploma
120
AB CD
OOOO 46.Ayon sa Artikulo XIV, seksyon 7 ng Saligang Batas ng 1986, ukol
sa layunin ng Komisyon at Pagtuturo, ang mga opisyal ng Pilipinas ay
a. Filipino at hanggat walang itinatadhana ng batas, Ingles
b. Filipino, Ingles, Kastila at Arabik
c. Filipino at Ingles
d. Filipino, Ingles at Kastila
OOOO 47. Ayon sa Tala, 3,800 salitang magkatulad at magkawangis na

a. Tagalog at Bisaya c.Tagalog at Intsik
b. Tagalog at Hiligaynon d.Tagalog at Kiwi
OOOO 48. Sa pag-aaral ni Otto Dempwolff noong 1934, anong pangkat

kabilang ang Tagalog na batayan ng Wikang pambansa?
a. Indonesian subgroup ng Austronesian
b. Malayo Indonesian
c. Indonesia
d. Austroneian American
OOOO 49. Nang makahimok ang mga Indonesyan laban sa mga Olandes at
isigaw nilang “Satu Bangsa! Satu Bahasa! Satu Tumair!” (Isang Bansa,
Isang Wika! Isang Inang Bayan!), pinatunayan nila na ang Wika ay__
a. nagbubuklod ng bansa c. nagbabago o dinamiko
b. lumilinang ng malikhaing pag-iisip d. Sinasalitang tunog
OOOO 50.Lumalawak ang kahulugan ng mga bokabularyo ng isang wika

kapag
a.ang mga lumang salita ay nagkakaroon ng bagong kahulugan
b.ang mga lumang salita ay napapalitan ng bagong salita
c.ang mga lumang salita ay napapalian ng bgaong kahulugan
d.ang mga lumang salita ay nagkakaroon ng bagong paraan ng
pagbigkas
Gawain 4
Panuto
Ipaliwanag ang nilalaman ng batas, kautusang tagapagpaganap, mga
proklamasyon, at kautusang pangkagawaran. Sumulat ng isa hanggang dalawang
talata na pagpapaliwanag batay sa tanong.
1. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (Abril 1, 1940)
121
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________.
2. Proklamasyon Blg. 263 (1954)
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________.
3. Artikulo XIV Seksyon 6 ng Saligang-Batas ng 1987
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________.
4. CHED Memorandum Blg. 59 (1996)
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________.
5. Kautusang Pangkagawaran Blg. 45, serye 2001
________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________.
Rubrik ng Pagtatasa

ng mga kaisipan
gramatika
Kabuuan 30 _____
122
Gawain 5
Panuto
Kung bibigyan ka ng pagkakataong umakda ng dalawang Batas Pangwika, ano-
ano ito? Ano sa palagay mo ang magiging ambag sa wika ng bawat batas na iyong
iaakda?
Batas 1:_____________________________________________________________
Ambag sa wika:______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Batas 2:_____________________________________________________________
Ambag sa wika:______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Rubrik ng Pagtatasa
Puntos
Malinaw ang pagtatalakay at paghahanay ng mga 10 _____
kaisipan
Tama ang gamit ng bantas, baybay at gramatika 10 _____
Kabuuan 20 _____
Pangwakas
Nagiging makasaysayan at makulay ang Wikang Pambansa dahil walang

sinumang Pilipino ang magnanasang wasakin ang magandang bayang pinangarap at
itinatag ng ating mga ninuno.
Kung mayroon man ay natitiyak kong hindi natin kalahi ang mga iyon. Tayong mga
dugong kayumanggi ay may malasakit na likas sa ating mga puso. Batid ng daigdig kung
paano tayo magmahal sa sarili nating kalinangan at sa ating katutubong kaugalian at
kabihasnan.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Taylan, Dolores R., Petras, Jayson D. & Geronimo, Jonathan V. (2016),

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino. Lungsod
ng Quezon: Rex Book Store, Inc.
Jocson, Magdalena O. (2016), Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang

Pilipino. Lungsod ng Quezon: Vibal Group, Inc.
123
Baello, Maria Lourdes R. et al., (2005), Sining ng Pakikipagtalastasan
Tumangan, Alcomtiser P. et al., (2000), Sining ng Pakikipagtalastasan

Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Pagsasanay 1
1.c 14.b 27.a 40.a
2.c 15.b 28.a 41.a
3.c 16.b 29.a 42.a
4.c 17.b 30.a 43.a
5.c 18.b 31.a 44.a
6.c 19.b 32.a 45.a
7.c 20.b 33.a 46.a
8.c 21.b 34.a 47.a
9.c 22.b 35.a 48.a
10.c 23.b 36.a 49.a
11.b 24.b 37.a 50.a
12.b 25.a 38.a
13.b 26.a 39.a
Gawain 3
1.a 14.d 27.c 40.d
2.a 15.d 28.c 41.d
3.d 16.d 29.c 42.d
4.b 17.d 30.c 43.c
5.b 18.c 31.c 44.d
6.d 19.c 32.c 45.a
7.d 20.a 33.c 46.a
8.d 21.c 34.c 47.b
9.d 22.c 35.c 48.b
10.d 23.c 36.c 49.a
11.d 24.c 37.c 50.c
12.d 25.c 38.c
13.d 26.b 39.c
124
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAING PAGKATUTO
Panimula (SusingKonsepto)
Bawat bansa ay may kanya-kanyang wikang pambansa. Ang Pilipinas, na
itunuturing na isang malayang bansa, ay may sariling wikang pambansa. Ito ay ang
Wikang Filipino. Bakit mahalagang magkaroon tayo ng wikang pambansa? (Dr. Isidro
Dyan, isang dalub-wika mula sa Malayo – Polinesya Oktubre 7,2016, www.facebook.com/i.am.Filipino
)
Ang wikang Filipino ay salamin ng bayan na siyang bumibigkis tungo sa

pagkakaisa. Ang wikang pambansa ay isang mahalagang instrumento sa pagkakaroon
ng pambansang pagkakaisa,pagkakakilanlan at nasyonalismo.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO at Koda: Nakapagbibigay ng opinion o pananaw

kaugnaysamganapakinggangpagtalakaysawikangpambansa. (F11PN-If-87)
Panuto: Muling basahin ang kasaysayan ng wikang pambansa sabawat panahon ng

pananakop.
Gawain I. Batay sa iyong sariling pananaw o opinyon, sagutin ang mga sumusunod na
katanungan, Isulat sa loob ng kahon ang kasagutan
MgaKatanungan Kasagutan
1. Ano ang unang naganap sa
bansang Pilipinas na pagbabagong
isinagawa ng mga Kastila ? Bakit?
2. Bakit katutubong wika ang ginamit
ng mga Kastila sa pagtuturo?
3. Ano ang mga naitulong ng mga
Kastila upang mapayabong ang
ating wika?
4. Ilahad ang dahilan o mga dahilan
bakit Tagalog at Niponggo ang
magging wikang opisyal noong
panahon ng Hapones?
125
5. Ipaliwanag ang ibigsabihin ng
"isangbansa, isangdiwa."
Gawain II. Pag-aralan ang sumusunod na mahahalagang yugto sa kasaysayan ng

wikang pambansa. Pumili ng isa at ilahad ang pananaw sa loob ng isang talata
1. Panahon ng mgakastila-Ipinagamit ang wikangkatutubo.
2. Panahon ng mgaAmerikano- Malayangipinagamit ang wikangIngles.Itinuro ang

Ingles samgapaaralan.
3. Panahon ng Hapon- TinawagnaGintongPanahon ng Tagalog.
____________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Rubrik sapagtatasa ng isinulatnasanaysay:

Mayamansasaliksiknaimpormasyon - 20%
Malinaw ang pagtatalakay at paghahanay ng mgakaisipan - 15%
Tama ang gamit ng bantas, baybay, at kapitalisasyon - 10%
Malinaw na pagtalakaysapaksa 5%
_____________
Kabuuan - 50%
126
GAWAIN III: Gumawa ng isang spoken poetry o patulang pagpapahayag patungkol
sapag-unlad at kasaysayan ng Wikang Pambansa. Gamitin ang mgasumusunod na
tanong o pahayag bilang gabay:
“WIKANG Filipino: Wikang mapagbago”

Sa panulat ni: Aleck Nicolle L. Reyes
Wikang Filipinong pag-aari natin
Dapat itong bungkalin at pagyamanin
Bawat minuto, oras ito’y gamitin natin
Kahit sino ay walang makakaangkin
Noon pa man ito’y ating kinagisnan

At ngayo’y patuloy na natututunan
Salamat sa ating kanunununuan
Dahil sa wika na para bagang daan
Ngunit sa pagdaan ng mga panahon

Wika noon, ay ibang-iba sa ngayon
Mga taong nakikibagay sa panahon
Na siyang dahilan ng pagbabago ngayon
Wika ay di naman masamang magbago

Daan ito sa pakikipagkapwa-tao
Sinuma’y walang makapipigil dito
Kahit na sino, kahit tayo pang tao
Mga Gabay na Tanong:
1. Ano ang dahilan ng pagbabago ng wika?

2. Sa iyong palagay, ano-ano pa ang mga pagbabagong nagaganap sa ating
wikang Filipino?
3. Nararapat bang sumunod sa pagbabago ang wika sa pag-usad ng panahon?
Bakit?
4. Bilang kabataan sa makabagong panahon, ano ang inyong katungkulan sa
pagbabago ng wika natin?
Panuto: Gumawa ng isang spoken poetry o patulang pagpapahayag at pagpapaliwanag

tungkol sa pag-unlad o pagbabago ng Wikang Pambansa. Gamitin ang mga sumusunod
na tanong o pahayag bilang gabay:
1. Ano ang naging batayang wika ng ating wikang pambansa?
127
2. Isa-isahin ang mga argumento ng mga eksperto kung bakit natukoy na Tagalog ang
nakatugon sa pangangailangan ng isang wikang pambansa.
3. Ano-anong batas hanggang sa kasalukuyan ang nagtataguyod sa wikang pambansa?
4. Tukuyin ang mahahalagang yugto ng kasaysayan ng wikang pambansa.
PANUKATAN NG PAGHATOL
- Nilalaman (kabuluhang hatid ng tula
at bigat ng diwang nakapaloob) 20%
- Pisikal na Kaanyuan (tindig, kasuotan, tingin) 15%
- Boses (lakas at hina, bilis at bagal,
intonasyon at tamang pagbigkas) 15%
- Dramatikong Kaangkupan (paraan ng
pagbibigay-kahulugan saMtula at istilong ginamit) 35%
- Kabuuang Pagtatanghal at Impak sa Madla 15%
KABUUAN 100%
Unawain mo
Para sa mga may internet connection: Pakinggan ang pagtalakay ni Virgilio Almario ukol
sa wikang Filipino mula sa Investigative Documentaries ng GMA Affairs sa post ng
rappler.com (https://www.youtube.com/watch?v=K36PKvcEpVQ)
Para sa mga walang internet connection basahin ang pagtalakay ukol sa wikang Filipino
Ang estado ng wikang Filipino
(The state of the Filipino language)
Published on Aug 20, 2014
“Nakapanayam ng Rappler si Virgilio Almario, tagapangulo ng Komisyon sa Wikang
Filipino, para kunin ang kanyang opinyon sa estado ng pambansang wika. Napag-usapan din
ang mga hakbanging kailangang gawin upang mapaunlad ang wikang Filipino.”
Ayon kay Gng. Virgilio Almario ang kaniyang layunin ay iproklama ang isang wikang
pambansa batay sa katutubong wika, dahil magiging daan ito sa pakakabuklod- buklod
nating mga mamamayang Filipino. Naisip din niya ito sapagkat noong sila’y nagsagawa ng
“Summit Conference for Peace” sa Bukidnon na kung saan ay kanilang inanyayahan ang mga
etnikong grupo na dumalo doon nila natuklasan ang malaking suliranin ng mga Lumad na
kung saan ayon sa kanila ay hindi nila lubusang naiintindihan ang mga dokumentaryo ukol
sa kalayaan at maging mismo sa kanilang sariling kapakanan sa kadahilanang nakasulat ito
sa wikang Ingles. Maging ang simpleng mga “form” ay nakasulat din sa wikang Ingles. Tama
nga naman ang punto ng mga Lumad paano tayo magkakaroon ng tuwirang kalayaan kung
128
nasa wikang Ingles ang midyum sa mga sulatin. Nangangahulugan lang ito na hindi tayo
nagkakaisa.
Ano na nga ba ang estado ng wikang Filipino sa ngayon? Ayon din sa kaniya ang
wikang Filipino ay ginagamit na ng halos lahat ng mamamayan mula Batanes hanggang Tawi-
tawi samakatuwid ang wikang Filipino ay tumatayong “lingua franca” halimbawa ang isang
Bisaya at Ilokano ay nagtagpo mag-uusap sila sa wikang Filipino.
Pagdating naman sa mga bagong salita ayon sa kaniya walang masama dito sapagkat
kailangan nating paunlarin ang ating wika araw-araw, ang pagpasok ng mga bagong salita
ay nangangahulugan lang na aktibo at buhay ang ating wika. Ngunit ang nakakalungkot ay
mas maraming kolonyal na mga salita ang bago, ayon nga sa Konstitusyon ng 1987 dapat
nating linangin at paunlarin ang wikang Filipino sa pamamagitan ng katutubong wika, sa
kadahilanang mas dominante ang wikang Ingles mas maraming bokabularyo ang
nadadagdag sa wikang Ingles. Ang “reorientation” na kanilang isinasagawa upang mapalakas
ang katutubong sa pamamagitan ng paglahok ng mga katutubong wika ng Pilipinas sa ating
Pambansang wika.
Ayon rin sa kaniya hindi ang Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang nagpapaunlad
ng ating wika kundi tayo mismo, tayong mga mamamayan na gumagamit ng wikang ito. Ang
gawain lang ng KWF ay pangasiwaan, kung may nakakalimutan katulad na lang ng mga
katutubong wika ay agad silang magsasagawa ng mga hakbang upang mas paunlarin ang
mga katutubong wikang ito.
Mahalagang magkaroon ng ortograpiya ang isang bansa sapagkat nararapat na

magkaroon ng istandardisong paggamit ng wika, at ang istandardisyong ito ay kinakailangan
para sa tinatawag na intelekwalisasyon o kultibasyon ng isang wika, hindi magkakaroon ng
mataas na yugto ang paggamit ng wikang Filipino kung hindi ito magiging istandardisado.
Bilang mga mamamayan nararapat natin itong gamitin ng gamitin upang

maramdaman natin ang diwa ng wikang ito, upang mapalinang natin ito, at maisapuso natin
ang kasaysayan at sibilisasyon ng wikang ito. Hindi natin mabibigyang importansiya ang
wikang ito kung pilit nating iwawaksi at patuloy na yakapin ang wikang kolonyal.
Para sa susunod na henerasyon mananatiling buhay at maunlad ang estado ng wikang

Filipino, at sana sa paglipas ng panahon makamtan natin ang tunay na kalayaan – ang
kalayaan na hindi nababahiran ng sariling pagkakulong, at tuluyan ng masilayan ang gahum
para sa wikang Filipino na matagal ng inaasam.
Sanggunian: https://www.youtube.com/watch?v=K36PKvcEpVQ
129
Gawain IV: Magsagawa ng maikling saliksik tungkol sa isyusa” Ang Wikang Filipino ba
ay kulang saTerminolohiya”? Itala at ipaliwanag sa pamamagitan ng slide show
presentation.
(Pagpapakita ng Slide Show presentation ng mag-aaral)

RUBRIK SA PAGTATASA NG SLIDE SHOW PRESENTATION
Maayos at Hindi gaanog maayos at mahusay na Hindi
mahusay na naisagawa Naisagawa
naisagawa 2 1
3
ORGANISAD Naihayagnan Bahagyangnaihayag ang mgaisyu Hindi
O gmaayos at organisado
lohikal ang ang
isyu paghahana
y ng isyu
KALINAWAN Malinaw at Hindi gaanongmalinaw at Mahirapun
NG madalingmau madalingunawain ang presentasyon awain at
PRESENTAS nawaan ang sundan ang
YON presentasyon daloy ng
presentasy
on
KAHANDAAN Nagpapakita Handasapresentasyonngunithindigaan Hindi lubos
ng ongnaipaliwanag ang
lubosnakaha kahandaan
ndaan
Suriin Mo
Pag-aralan ang poster ukol sa pag-unlad ng wika sa iba-ibang yugto ?.Ipaliwanag ang
kaugnayan ng poster sa mga sumusunod na katanungan.
https://edwardmambalabid.wordpress.com/2015/08/10/filipino-wikang-pambansang-kaunlaran/
130
Gawain V: Ipaliwanag ang sumusunod sa pamamagitan ng paggamit ng
poster.
A. Ang wika ay daluyan ng maganda, mabuti, makatao, makabayan, at maka-

Diyos na mga isipan at saloobin ngating lahi
B. Ang pambansang wika ay hindi lamang wika kundi pananaw rin at pagtingin na
maka-Filipino”.
C. Bakit mahalaga ang Wikang Filipino?
D. Kanino nakasalalay ang hinaharap n gating Wika? Bakit?
E. Bilang mag-aaral ano na ang kalagayan ng wikang Filipino ngayon?
Gawain 5. Bilang iang milenyal, iguhit kung paano mo maipagmamalaki ang

Wikang Filipino sa ibang lahi.
RUBRIC SA PAGTATASA NG POSTER
MGA KRAYTERYA 4 3 2 1
Pagkamalikhain
Presentasyon
Organisasyon
KaangkupansaPaksa
PANGWAKAS:
Ang bawat mananakop ay may dalang sariling wika na malaki ang naiambag
upang ang wikang pambansa natin ay umunlad at yumabong.
Filipino ang wikang pambansa natin. Ito ang nagbubuklod sa lahat ng mga Pilipino
na nagpapakita na tayo ay nagkakaisa at may sariling pagkakakilanlan.
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Del Rosario, M. (2017). PinagyamangPluma: Komunikasyon at

Pananaliksiksawika at Kulturang Filipino. Lungsod Quezon: Phoenix Publishing
House, Inc.
Dr. George Francisco (2007) komunikasyonsaAkademikong Filipino
131
B. Internet
https://edwardmambalabid.wordpress.com/2015/08/10/filipino-wikang-
pambansang-kaunlaran/
http://www.language.org/online papers/wika6.html
http://www.scribd.com/doc/109042737
www.facebook.com/i.am.Filipino
https://www.youtube.com/watch?v=K36PKvcEpVQ
132
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
KASAYSAYAN NG PAG-UNLAD NG WIKANG FILIPINO

Panimula
Ang wika ay nagsisilbing pagkakakilanlan ng isang mamamayan, kailangang mapayaman ito upang
magsilbing daan sa maayos at mabisang talastasan tungo sa pinakamataas na diskursyo. Bagamat punum-
puno ng mga pangyayari ang wika upang mas lalo itong mapaunlad ay nangangailangan pa rin ito ng
pagsisinop at tunay na malalimang pag-aaral para rito. Bilang ang wika ay bahagi ng propesyunal na
pagsulat, ito ay may pamantayang kailangang sundin ayon sa layunin ng may-akda.
Kinikilala ng mga manunulat partikular sa pagsulat ng sanaysay ang mga anyo o uri ng pagsulat na
masasabing propesyonal o teknikal. Ilan sa mga ito ay sanaysay na naglalahad, sanaysay na
nangangatwiran at sanaysay na nagsasalaysay. Bagaman patunay lamang na lubog at babad na ang mga
mag-aaral sa ganitong mga anyo ng pagsulat, ipamamalas pa rin sa gawaing ito ang iyong husay sa paglikha
ng mga sulating katulad nito. Interpretasyon ng may-akda ang kaniyang ipinapakita sa kaniyang mga sulatin.
Ang paghahabi at pagtagpi-tagpi ng mga pangyayari ay tunay ngang nakasulat na sa kasaysayan,
ganun pa man nakalulungkot isiping karamihan sa makabagong henerasyon ngayon ay kapos sa kaalaman
at kamalayan sa nangyari sa nakaraan.
Ang mga pangyayaring ito ay bahagi lamang ng karansan na siyang magiging daan tungo sa pag-
unlad ng bagong umaga na mauunawaan kung paano nga ba nabago ng wika ang pananaw at isipan ng
isang tao.
Ang sanaysay ay isang sulating hindi maitatatwa kaninuman lalo na sa taglay nitong ganda at
katangian. Masasabing isa ito sa pinakamalayang paraan ng pagpapahayag ng emosyon at damdamin.
Katulad ni Dr. Jose P. Rizal na minsa’y naging sandata ang pluma upang makalikha ng isang obra na siyang
gigising sa natutulog na diwa ng mga Plipino.
Pagsulat ang isa sa pinakamabisang paraan upang maibahagi ang pananaw sa paksang pinag-
uusapan. Kaya’t sa mga gawaing nakahanda sa linggong ito ay higit pa nitong lilinangin at pabubutihin ang
iyong kakayahan sa pagsulat.

Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang partikular na yugto ng kasaysayan ng Wikang Pambansa
(F11PU – Ig – 86)
133
GAWAIN 1: Sanaysay na Naglalahad
Panuto : Ikaw ay susulat ng sanaysay na nagpapakita ng mga pangyayaring naganap sa mga panahong
pinagdaanan tungo sa pag-unald ng wika. Ipakikita mo sa iyong sulatin kung paano umunlad ang
katutubong wika. Gawan ito ng sariling pamagat.
___________________________________________
134
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAIN 2: Sanaysay na Nangangatwiran

Panuto : Ikaw ay susulat ng sanaysay na nangangatwiran sa mga pangyayaring naganap sa panahong
pinagdaanan tungo sa pag-unald ng wika. Sa bawat impormasyon na iyong ilalatag sa iyong
sulatin ay maipakita mo dapat ang katangian ng isang sanaysay na nangangatwiran. Gawan mo
ng sariling pamagat ang sanaysay na isusulat mo.
___________________________________________
135
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAING 3: Sanaysay na Nagsasalaysay

Panuto : Ikaw ay susulat ng sanaysay na nagsasalaysay sa mga pangyayaring naganap sa panahong
pinagdaanan tungo sa pag-unlad ng wika. Isasalaysay mo ang mga pangayayaring naganap tungo
sa pag-unlad ng wika sa ibat-ibang panahon ng pananakop sa bansa. Sa sanaysay na iyong
isasagawa ay nagkukwento ka lamang ngunit dapat ito ay nakasulat sa anyong pasanaysay.
Gawan mo ng sariling pamagat ang sanaysay na isusulat mo.
___________________________________________
136
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAIN 4: Sanaysay na Naglalarawan

Panuto : Ikaw ay susulat ng sanaysay na naglalarawan sa mga pangyayaring naganap sa panahong
pinagdaanan tungo sa pag-unald ng wika. Paglalarawan ang konsepto ng sanaysay na iyong
isusulat. Gawan mo ng sariling pamagat ang sanaysay na isusulat mo.
___________________________________________
137
Pamantayan sa Pagpupuntos
Kategorya Higit na Nakamit ang Bahagyang Hindi nakamit Hindi
Inaasahan Inaasahan Nakamit ang
ang Inaasahan Napatunaya
(5) (4) Inaasahan (2) n
(3) (1)
Introduksyon Nakapanghihikaya Nakalahad sa Nakalahad sa Hindi malinaw *Hindi nakita
t ang introduksyon. introduksyon introduksyon
ang sa ginawang
Malinaw na ang ang introduksyon at sanaysay
nakalahad ang pangunahing pangunahing
ang
pangunahing paksa paksa subalit
panbgunahing
paksa gayundin gayundin ang hindi sapat ang paksa. Hindi rin
ang panlahat na panlahat na pagpapaliwana
nakalahad ang
pagtanaw ukol pagtanaw ukol g ukol ditto.
panlahat na
ditto. ditto. pagpapaliwana
g ukol ditto.
Diskusyon Makabuluhan ang Bawat talata ay May Hindi *
bawat talata dahil may sapat na kakulangan sa nadebelop ang
sa husay na detalye. detalye pangunahing
pagpapaliwanag at ideya
pagtalakay tungkol
sa paksa.
Organisasyo Lohikal at Naipakita ang Aylohikal ang Walang *
n ng mga mahusay ang debelopment pagkakaayos patunay na
Ideya pagkakasunod- ng mga talata ng mga talata organisado ang
sunod ng mga subalit hindi subalit ang mga pagkakalahad
ideya; gumamit din makinis ang ideya ay hindi ng sanaysay
ng mga transiyunal pagkakalahad. ganap na
na pantulong nadedebelop
tungo sa
kalinawan ng mga
ideya.
Konklusyon Nakapanghahamo Naipakikita ang
Hindi ganap na May *
n ang konklusyon pangkalahatannaipakita ang kakulangan at
at naipakikita ang g palagay o pangkalahatan walang pokus
pangkalahatang pasya tungkolg palagay o ang konklusyon
palagay o paksa s apaksa batay
pasya tungkol
batay s akatibayan sa mga
sa paksa batay
at mga katwirang katibayan at sa mga
inisa-isa sa mga katwirangkatibayan at
bahagaing gitna inaisa-isa samga katwirang
bahaging gitna.
inisa-isa sa
bahaging gitna
Mekaniks Walang Halos walang Maraming Napakarami at *
pagkakamali sa pagkakamali pagkakamali sa nakagugulo
mga bantas, sa mga bantas, mga bantas, ang mga
kapitalisasyon kapitalisasyon pagkakamali sa
138
kapitalisasyon at at at mga bantas,
pagbabaybay. pagbabaybay. pagbabaybay kapitalisasyon
at
pagbabaybay
Gamit Walang Halos walang Maraming Napakaramio *
pagkakamali sa pagkakamali pagkakamali sa at nakagugulo
estruktura ng mga sa estruktura estruktura ng ang
pangungusap at ng mga mga pagkakamali sa
gamit ng mga pangungusap pangungusap estruktura ng
salita at gamit ng at gamiot ng mga
mga salita mga salita pangungusap
gamit ang mga
salita
Kabuoan
Pangwakas:
Sa pagtatapos ng gawain ay nalinang o nahasa pa lalo ang husay mo sa pagsusulat. Ang mag
sanysay na iyong isinulat ay maari mong ibahagi sa iba upang lubos nilang maunawaan ang pagbabagong
naganap sa wika.
Tunay ngang patunay na ang pagsulat ng mga nangyari sa kasaysayan ay isang hamon sa buhay.
Pangayyaring kailanma’y hindi na mabubura sa kasaysayan na lalo pang pinatibay ng panahon.
Kaya’t dapat mong pagyamanin at palaguin ang wika na kinagisnan mo upang sa gayun ay magamit
ito ng tama sa anumang larang na iyong paggagamitan. Ipagmalaki at payabungin. Gamition ang sariling
wika natin.
Sanggunian:
Maaring ang sagot ng bata ay base sa kanyang natutunan o naitalasa talakaya.
Susi sa Pagwawasto
Ang mga bata ay may ibat-ibang konsepto kung paano sisimulan at tatapusin ang sulatin.
139
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________
Seksiyon: _______________________________ Petsa:__________
GAWAING PAMPAGKATUTO
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
Suriin at unawain ang mga paskil sa ibaba:
www.wikipedia.org www.hiphils.net
www.wheninmanila.com www.sigridsays.com
• Ano ang ipinahihiwatig ng mga paskil sa itaas?

• Anong damdamin ang nararamdaman mo sa tuwing nakakakita ng mga
establisyementong may mga larawang maka-Pilipino?
• Bakit mahalagang gamitin ang wikang Filipino sa pagtatayo ng mga
establisyemento at negosyo sa ating bansa?
Ang wika ay buhay, samakatuwid ang wikang Filipino ay buhay, nagbabago,

umaakma sa pagkakataon at umaagpang sa paglipas ng panahon. Ang wikang
140
Filipino ay masasabing nagdaan sa masalimuot na mga yugto at patuloy na
magdaraan pa sa paglinang at pag-aaral upang umangkop sa nagbabagong
panahon, bagong henerasyon at sa yumayamang teknolohiya. Sa mga
naihandang gawain, titiyakin ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may
kaugnayan sa pag-unlad ng Wikang Pambansa hanggang sa kasalukuyang
panahon.
Ang Wikang Pambansa sa Kasalukuyan
• Ang sumusunod ay ibat ibang kautusang ipinairal ng ating pamahalaan tungkol sa

pagkasulong ng ating wika (Dayag,et.al, 2011):
• Nobyembre 1936- Inaprobahan ng Kongreso ang Batas Komonwelt Bilang 184 na
lumikha ng Surian ng Wikang Pambansa na naatasang gumawa ng pag-aaral ng
mga katutubong wika at pumili ng isa na magiging batayan ng wikang pambansa.
• Disyembre 30, 1937 - Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
ng Pangulong Quezon, ang Wikang Pambansa ay ibabatay sa Tagalog.
• Abril 1, 1940 - Ipinalabas ang Kautusang Tagapagpaganap na nagtadhana ng
paglilimbag ng isang balarila at isang diksyunaryo sa Wikang Pambansa.
Ipinahayag pa ring ituturo ang wikang pambansa sa mga paaralan sa buong
Pilipinas na nagsimula noong Hunyo 19, 1940.
• Hunyo 7, 1940 - Pinagtibay ng Batas-Komonwelt Blg. 570 na nagtadhana na
simula sa Hulyo 4, 1946. Ang Wikang Pambansa ay isa sa mga opisyal na wika
ng bansa.
• Marso 26, 1954 - Nagpalabas ng isang kautusan ang Pangulong Ramon
Magsaysay sa taunang pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa mula sa
Marso 29 - Abril 4. Subalit ang petsa ng pagdiriwang ay inilipat sa Agosto 13-19
tuwing taon.
• Agosto 12, 1959- Tinawag na Pilipino ang Wikang Pambansa ng lagdaan ni
Kalihim Jose Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Blg 7. Ayon
sa kautusang ito, kaylaman at tutukuyin ang pambansang wika ay Pilipino ang
gagamitin.
• Oktubre 24,1967- Nilagdaan ni Pangulong Marcos ang isang kautusang
nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali at mga tanggapan ng pamahalaan ay
panganlan sa Pilipino.
• Marso, 1968 - Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap, Rafael Salas, ang isang
kautusan na ang lahat ng pamuhatan ng liham ng mga kagawaran, tanggapan at
mga sangay nito ay maisulat sa Pilipino.
• Agosto 7, 1973- Nilikha ng Pambansang Lupon ng Edukasyon ang resolusyong
nagsasaad na gagamiting midyum ng pagtuturo mula sa antas elementarya
hanggang tersyarya sa lahat ng paaralang pambayan o pribado at pasisimula sa
taong panuruan 1974--75.
• Hunyo 19, 1974 - Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ng Kagawaran ng Edukasyon
at Kultura ang Kautusang Pangkagawaran Blg.25 para sa pagpapatupad ng
edukasyong bilingwal sa lahat ng kolehiyo at pamantasan.
• Pagkatapos ng Rebolusyon ng Edsa, bumuo muli ang pamahalaang
rebolusyonaryo ng Komisyong Konstitusyonal na pinamunuan ni Cecilia Palma.
141
Pinagtibay ng Komisyon ang Konstitusyon at dito nagkaroon muli ng pitak ang
tungkol sa Wika:
Artikulo XIV - Wika
• Sek. 6 - Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang,

ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na Wika sa Pilipinas at
sa iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng Batas at sang-ayon sa
nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin
ang Pamahalaan upang ibunsad at paspasang itaguyod ang paggamit ng Pilipinas
bilang midyum na opisyal na Komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa
sistemang pang-edukasyon.
• Sek. 7 -Ukol sa mga layunin ng Komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang
opisyal ng Pilipinas ay Filipino at , hanggat walang itinatadhana ang batas, Ingles.
Ang mga wikang panrelihiyon ay pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon
at magsisilbi na pantulong sa mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod ng kusa
at opsyonal ang Kastila ng Arabic.
• Sek. 8 - Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat
isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.
• Sek. 9 - Dapat magtatag ag Kongreso ng isang Komisyon ng Wikang Pambansa
na binubuo ng mga kinatawan ng ibat ibang mga rehiyon at mga disiplina na
magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at
iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanitili.
• Agosto 25, 1988 - Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 ay ipinalabas at
nilagdaan ni Pangulong Corazon Aquino na nagtatadhana ng paglikha ng
Komisyong Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-aaral ng Filipino. Gayon
din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa mga
paaralan sa mga piling asignatura.
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag-
unlad ng Wikang Pambansa (F11WG – Ih – 86)
142
Gawain 1
Gamit ang naihandang grapiko, punan ng bunga ang mga natatanging pangyayari
kaugnay ng kasaysayan ng ating wikang pambansa. Isulat ang iyong kasagutan
sa loob ng kahon.
Sulyap sa Kasaysayan ng Wikang Pambansa
Mga Sanhi Mga Bunga
Pagpili ng isang wika na

pagbabatayan ng wikang
pambansa
Paglilimbag ng isang balarila

at diksyunaryo sa wikang
pambansa
Pagkakaroon ng Pagdiriwang
ng linggo/buwan ng wikang
pambansa
Pagpapatupad ng
edukasyong bilingwal sa mga
pamantasan
Pagtatadhana na ang lahat

ng mga gusali at mga
tanggapan ng pamahalaan ay
pangalanan sa Pilipino.
143
Gawain 2
Basahin at unawain ang mga pangungusap na may kinalaman sa kasaysayan ng wikang

pambansa. Pagkatapos, tukuyin ang naging sanhi at bunga ng mga pangyayaring ito.
Isulat ang iyong kasagutan sa naihandang patlang sa bawat bilang.
1. Sa pagpasok ng panahon ng Bagong Lipunan ay nabigyang- sigla ang mga
pagsasadula.
Sanhi:___________________________________________________________
Bunga:___________________________________________________________
2. Ipinahayag ni Pangulong Ferdinand Marcos ang pagpapairal ng Batas

Militar dahil sa lalong sumasamang kalagayang pangkabuhayan at pampulitika.
Sanhi:___________________________________________________________
Bunga:___________________________________________________________
3. Marami ang nag-akalang hindi na maiiwasan ang pagdanak ng dugo dahil sa

pagsupil sa ilang mga anyo ng pamamahayag.
Sanhi:___________________________________________________________
Bunga:___________________________________________________________
4. Napatuon sa Pilipinas ang mata ng daigdig dahil sa pananabik kung kailan at

kung hanggang saan maipagtatagumpay pamahalaang diktadura.
Sanhi:___________________________________________________________
Bunga:___________________________________________________________
5. Nagbalik sa romantisismo ang karamihan sa mga nobelang lumabas sa

Liwayway sa panahong ng bagong lipunan sa layuning mapili ang mga ito upang
maisapelikula.
Sanhi:___________________________________________________________
Bunga:___________________________________________________________
Gawain 3:
Gumawa ng VLOG na hindi hahaba sa sampung (10) minuto na naglalaman sa
iyong sariling pananaw hinggil sa maaaring maging bunga ng ilang mga usaping
pangwika sa Pilipinas sa kasalukuyan. Pumili lamang ng isa mula sa mga nakalahad sa
ibaba.
1. Paggamit sa wikang Filipino bilang lingua franca ng telebisyon, radio, diyaryo at
pelikula.
2. Pagtuturo ng mga aralin sa primary gamit ang ‘mother tongue’ ng mga mag-aaral
sa ilalim ng K to 12.
144
3. Paglipana ng mga ‘novelty movies’ o mga pelikulang pangkasiyahan na
naglalaman ng mababang pormalidad ng wika.
4. Higit na paggamit ng wikang Ingles sa kalakal at komersyo.
5. Sa pagbuo ng mensahe, madalas na ginagamit ang code-switching o
pagpapalit-palit ng Ingles at Filipino sa pagpapahayag.
Gawain 4
Bumuo ng isang sanaysay na iikot sa temang “ Wika at Social Media: Mga
Kabataan sa Kasalukuyan at Hinaharap” gamit ang mga natamong kaalaman sa
pagpapahayag ng sanhi at bunga.
Pamantayan sa pagmamarka
Kategorya Indikasyon Puntos
Gamit ng Wika May angkop at mahusay na paggamit 10
ng wika partikular sa paglalahad ng
sanhi at bunga
Nilalaman Kakikitaan ng mahusay na 10
paghahanay ng mga ideya kaugnay
ng ibinigay na tema.
Kabuoang Puntos 20
Gawain 5
Pagsusuri: Panoorin ang pagtalakay ni Dr. Rolando Tolentino sa Lektura 8: Wika
at Social Media (www.facebook.com/PSLLF/live). Mula sa pinanood na pagtalakay,
kilalanin ang iba’t ibang sangkap na nag-uugnay sa wika at social midya gamit ang
konsepto ng sanhi at bunga.
Pangwakas
Sa bawat pagkilos, may tiyak na dahilan at may tiyak ding kalalabasan. Kaugnay ng mga
usapin hinggil sa ating wikang pambansa, walang katiyakan kung anong mga pagbabago
pa ang magaganap sa hinaharap. Ngunit ang isa lamang ang tiyak, ang pagbabago ay
hindi maiiwasan sa inaasam-asam nating pag-unlad.
Mga Sanggunian
A . Aklat
145
Rubin, Ligaya Tiamson et.al. (2006).“Panitikan sa Pilipinas”. Rex Bookstore.Lungsod ng
Quezon.
Dayag, A. at del Rosario MG. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Filipino Espina, B. at Borja, F. (2011).Komunikasyon sa Akademikong Filipino. Iloilo
City. West Visayas State University Publishing House. Severo, J.M. (2015)..
B. Internet
Lektura 8: Wika at Social Media ni Dr. Rolando Tolentino
(www.facebook.com/PSLLF/live)
www.lourddeveyrablogspot.com www.facebook.com
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1 Gawain 2 Gawain 3 Gawain 4
Ang guro ang Ang kawastuhan ng Ang guro ang Ang guro ang
magpapasya sa kasagutan ay magpapasya sa magpapasya sa
kawastuhan ng ibabatay sa kawastuhan ng kawastuhan ng
kasagutan ng mga konseptong pinag- kasagutan ng mga kasagutan ng mga
mag-aaral. aralan mag-aaral. mag-aaral.
146

Komunikasyon at Pananaliksik

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Komunikasyon at Pananaliksik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

11

LEARNING ACTIVITY SHEET

Learning Activity Sheet

Content Editors: Mark-Jhon R. Prestoza, Jun-jun R. Ramos, Rey Pascual,Jennifer S.

Printed by DepEd Regional Office No. 02

Mga Kasanayang Pampagkatuto Pahina

Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong 1

Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga 20

Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, 32

Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (Facebook, 43

Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa 53

Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa 61

Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng 67

Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na nagpapakita 75

Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa 98

Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa isinulat na 107

Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga 125

Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang partikular na 133

Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may 140

Learning Activity Sheet

Printed by DepEd Regional Office No. 02

Mga Kasanayang Pampagkatuto Pahina

Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong 1

Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga 20

Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, 32

Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya (Facebook, 43

Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa 53

Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa 61

Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng 67

Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na nagpapakita 75

Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa 98

Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa isinulat na 107

Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga 125

Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang partikular na 133

Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may 140

Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Nang lalangin nitong Diyos itong mundo sa pag-ibig

Saka ngayon Malaya na’t nag-iisa itong bansa

Dapat lamang tantuin itong wika ay pambigkis

Kung ikaw ay Pilipinong sa bayan ay nagmamahal

Gawain 2. Basahin at unawain natin ang akdang nasa ibaba.

Mga Kahalagahan ng Wika

Halaw mula sa Batayang Aklat

B. May ilang konseptong pangwika ang nabanggit sa siniping akda. Ipaliwanag

Mababatid lamang ang halaga ng pambansang wika kapag isinaalang-alang

Sa mensahe ni Pang. Manuel L. Quezon sa Unang Pambansang Asamblea

Alinsunod sa Batas Komonwelt Blg. 184, itinatag ang Surian ng Wikang

Noong 13 Disyembre 1937, sinang-ayunan batay sa Kautusang

Noong 1986, pumapel ang SWP sa paghahanda ng salin ng Saligang Batas ng

Ano ang maaaring ipakahulugan nito? Na ang “Filipino” ay nangangailangan

Kailangan ang KWF dahil ito ang ahensiyang makapagmumungkahi ng mga

Higit pa rito, inilantad ng nasabing mga usapin ang pangangailangang

Ang kasaysayan ng KWF ay kasaysayan din ng pagpupundar ng pambansang

Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas

Saligang Batas ng Biyak-na-Bato (1896) Ang Wikang Tagalog ang magiging

Saligang Batas ng 1973 Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga

Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA

SEK.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay

SEK.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na

EBOLUSYON NG WIKANG PAMBANSA

1940 – ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa lahat

1959 – ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon ang Kautusang

1987 – Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, alinsunod sa Konstitusyon na

Pangalan: _______________________ Lebel:

Pangalan: _______________________ Lebel: