Öˇ·OyHõ P~ÀQƺ =∂ã¨Ñ¨„uHõ

Z_ç@~ü : _® ѨÓëê Ph.D., FCSEPI

J™Èã≤ÜÕ∞\ò Z_ç@~üû : Ѩ^•‡=u, „HÍOuHÍ~ü
=∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ∞: H©IIâıII ~åOëê, ts+¨ ã¨OѨÙ\˜ : 56 • ã¨OzHõ : 3 • =∂iÛ 2005

D ã¨OzHõÖ’...
Hõ@flO J^èŒ=∂^èŒ=∞O!
• ã¨O`å#O HõÅQÍÅO>Ë...? 2
• ÃÑ·™ê Y~°∞ÛÖËx qÅ∞"≥·# |Ǩï=∞`«∞e=fiO_ç 5 L`«Î=∞O ™êfii˚`«O q`«ÎO I
• |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =ÚyÜ«∞@O 6 =∞^茺=∞O Ñ≤`«∞~åi˚`«O II
• JO^•xH©, ™œ+¨ì"åxH© "åºÜ«∂=∂Å∞ 8 J^èŒ=∞O ÉèÏ`«$ q`«ÎOK« I
• ã¨∞Y^•OѨ`«ºO "≥·Ñ¨Ù 10 ¢ã‘Î q`«Î =∞^èŒ=∂^èŒ=∞O II
• ¿ÇÏ`«∞"å^ŒO 12
™⁄O`«OQÍ Hõ+¨ìѨ_ç _»|∞ƒ
• "å`åûºÜ«∞# HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 13
ã¨Oáê~ÚOK«∞, Jk L`«"Î ∂≥ `«=Î ∞
• =∞x+≤ „Ѩ=~°Î#ÃÑ· J=ã¨~åÅ „ѨÉèÏ=O 17
=∂~° æ O , áÈh Ñ≤ „ `åi˚ ` « O `À
• q∂ Ñ≤Å¡Å∞ ''P ÉèÏQÍÅ#∞—— Ѩ@∞ìH˘O@∞#flO^Œ∞‰õΩ =º^èŒ K≥O^Œ∞`«∞<åfl~å? 19 rqã¨∞Î<åfl"å, H˘O`« Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞.
• Ãã·HÍÅr ѨiK«Ü«∞O 21 ™È^Œ~°∞Å ã¨Oáê^Œ#ÃÑ· P^è•~°
• Uq∞\˜ g∞ ã¨=∞㨺? 23 Ѩ_∞» `«∂O>Ë Jk J^è=Œ ∞O – WHõ
• g∞~°∞ |\©ìѨ\˜ì K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl~å? 28 ¢ã‘ Î `≥ K Õ Û ^è Œ # OÃÑ· Ѩ _ ç
• ÃãH±û _çHõΔ#s –„HÍOuHÍ~ü 29 |`« H õ _ ®xH˜ q∞Oz#
• <Õ\˜ Ü«Ú=`«Å‰õΩ Öˇ·OyHõ q^Œº J=ã¨~°=∂? –„HÍOuHÍ~ü 30 J^èŒ=∂^èŒ=∞ Ѩ^Œúu ~ÚOHÀ\˜
ÖË^Œ∞.
• J_»QÆO_ç K≥|∞`å#∞ – Ãã‰õΩû ã¨=∞㨺Å∞–["å|∞Å∞ _®II ѨÓëê 33
–ѨOK«`«O„`«O

RAMSHA - SIRISHA PUBLICATIONS

40, Industrial Estate, Samalkot - 533 440,
Ph : (0884)-2327454
poosha@abhisarika.com
www.sexualcounselling.com
 ã¨O`å#O HõÅQÍÅO>Ë...?
#∂\˜H˜ 15–20 =∞Ok
^Œ O Ѩ ` « ∞ ÅH˜ Ñ≤ Å ¡ Å ∞ Ѩ Ù @ì H õ áÈ=_» " ≥ ∂ ,
PÅ㨠º OQÍ Ñ¨ Ù @ì _ » " ≥ ∂ [~° ∞ QÆ ∞ `ÀOk.
ã¨O`å#O HõÅQÆHõ áÈ=_®xH˜
✦ 33% ˆ H 㨠∞ Ö’¡ ֒Ѩ O Ѩ Ù ~° ∞ +¨ μ _ç
Ö’#∂
✦ 25% ˆHã¨∞Ö’¡ ֒ѨO ¢ã‘ÎÖ’#∞
✦ 25% ˆHã¨∞Ö’¡ ֒ѨO ~Ú^ŒÌiÖ’#∞
LO@∞O_»QÍ
✦ 17% =∞Ok q+¨Ü«∞OÖ’ HÍ~°}ÏÅ∞
JO`«∞zHõ¯@O ÖË^Œ∞.
=∞QÆ"åà◊§ ^ÀëêÅ QÆ∞iOz# „ѨѨOK«
P~ÀQƺ ã¨Oã¨÷ x"ÕkHõ „ѨHÍ~°O
✦ 12% =∞OkÖ’ "≥iHÀã≤Öò
✦ 10% =∞OkÖ’ c*ÏÅ "≥·Ñ¶¨ÅºO
✦ 7% =∞OkÖ’ „áÈ¿ãì@∞, â◊√„HõHÀâ◊
"åº^èŒ∞Å∞
✦ 6% =∞OkÖ’ g~°ºHÀâ◊ x~å‡}OÖ’
=∂iÛ 2005
^ÀëêÅ∞
✦ 4% =∞OkÖ’ g~° º „^Œ = OÖ’
Ö’áêÅ∞
✦ 4% =∞OkÖ’ g~° º Hõ } Ïʼnõ Ω
K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O KåÅHõáÈ=_»O
✦ 3% =∞OkÖ’ g~°º =ºuˆ~Hõ UO\©
ÉÏ_ôÅ∞O_»@O
✦ 2% =∞OkÖ’ Ãã‰õΩû ã¨=∞㨺Å∞
✦ 1% =∞OkÖ’ g~°º Hõ}ÏÅ∞ Jã¨ÖË
L`«ÊuÎ HÍHõáÈ=_»O
✦ 4% =∞OkÖ’ Ǩ~À‡#∞ ^ÀëêÅ∞
LO_»@O
✦ 47% =∞OkÖ’ HÍ~°}O `≥eÜ«∞Hõ
áÈ=_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk!
Ãã‰õΩû ã¨=∞㨺Š=Å¡ W<≥Êùiìe\©
✦ ã¨Ô~·# >ˇÿOÖ’ Ãã‰õΩûÖ’ áêÖÁæ#Hõ
(áêÖÁæ#@O ‰õΩ^Œ~°Hõ)
✦ `« y #O`« =º=kè Ö ’
Ãã‰õΩûÖ’ áêÖÁæ#Hõ
✦ ãÔ̈~#· ~°u ÉèOí y=∞Å∞ J#∞ã¨iOK«Hõ
✦ ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 ÃãˆHû ‰õΩ^Œ~°Hõ
✦ Juj„Ѷ¨∞㨯Å#O, 㨯Å#O [~°QÆHõ
áÈ=_»O (Non-Consutmmation of
marriage), #ѨÙOã¨Hõ`«fiO, Ѩ~åOQÆ∞‡Y
(i„\’„ˆ Q _£ ) 㨠¯ Å#O ÖÏO\˜ Ãã‰õ Ω û
㨠= ∞㨠º Å =Å¡ #∂\˜ H ˜ 3% =∞Ok
ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ã¨O`å#O Hõ#ÖËHõáÈ`«∞<åfl~°∞.
D ~° O QÆ O Ö’ Jaè ™ êiHõ Z#ÖË x
Hõ$+≤KÕã≤# "≥·#O áê~î°‰õΩʼnõΩ `≥eÜ«∞xk
HÍ^Œ∞. ã¨QÆ@∞# U_®kH˜ 480–600 =∞Ok
xã¨ûO`«∞Öˇ·# áê~î°‰õΩÅ Wà◊§Ö’ Ѩã≤ Ñ≤Å¡Å
z~°∞#=ÙfiÅ kq\©Å∞ "≥eyOK«QÆÅQÆ@O
x[OQÍ =∂ J^Œ$+¨Oì , =∂ [#‡‰õΩ ™ê~°H÷ `õ .«
~å¢ëêìO`«~°O #∞Op, ~åROÖ’ U^À XHõ
=¸Å#∞Op á¶È<À, L`«Î~°"≥∂ 'q∂ "≥·^ŒºO
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} •2
=Å¡ =∂‰õΩ ã¨O`å#O HõÅQÆÉ’`ÀOk— Jx
XHõ â◊√Éè"í å~°Î "≥∂ã¨∞H˘zÛ#ѨC_»ÖÏ¡ =∞#ã¨∞
㨠O `À+¨ O `À Ѩ Ù ÅHõ i 㨠∞ Î O k. D
HÍ~°º„Hõ=∂xfl xifiѶ¨∞flOQÍ H˘#™êyOK«
_®xH˜ H˘`«Î ã¨∂ÊùiÎ xã¨∂ÎO@∞Ok.
H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ áê\˜OKåe
ÃÑà◊ § ~Ú U_®k QÆ _ » = #∞<åfl,
~° [ `À`« û =O [iyáÈ~Ú<å 㨠O `å#O
PtOKÕ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ (¢ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_®) H˘xfl
ã¨∂K«#Å∞ áê\˜OKåe. H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
✦ á⁄Q͉õ Ω U ~° ∂ Ѩ O Ö’#∂
fã¨∞HÀ=^Œ∞Ì (ã≤QÆÔ~\ò, c_ô, K«∞@ì, HÍ~å
([~åÌ) H˜m§, QÆ∞\Ïö, áê<£=∞™êÖÏ, `«OÉωõΩ
áœ_»~°∞, =Ú‰õΩ¯á⁄_»∞O (#â◊ºO)– Jhfl
x¿+^èŒ"Õ∞.
✦ PůǨÅ∞ Ѩ~=° ∞ x¿+^èOŒ (™ê~å,
„ÉÏOn, q㑯, l<£, ~°=Ú‡ =ÔQ·~åÖË HÍ^Œ∞
c~°∞ ‰õÄ_® `åQÆ=^Œ∞Ì).
✦ =∂^ŒHõ „^Œ"åºÅ∞ g~°º Hõ}ÏÅ#∞
áê_»∞KÕ™êÎ~Ú. Jq JÅ"å@∞O>Ë `«HõΔ}O
=∂#∞HÀ"åe. JO^Œ∞‰õΩ _ôZ_çHõΔ<£ ÃãO@~°¡
#∞Oz HÍx ~Ú`«~° „á⁄ÃѶ+¨#Öòû #∞Oz
HÍx ã¨Ç¨Ü«∞O fã¨∞HÀ"åe. Z=~°O`«@
"å~°∞ =∂#_»O Hõ+¨ìO.
✦ _®Hõ~ì ∞° „Ñ≤¢ã¨¯~ÚÉò K≥Ü∞« º ‰õΩO_®
J#=㨠~ ° O QÍ U =∞O^Œ ∞ Å∂
"Õã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. Hõ_»∞ѨÙÖ’ JÅû~°¡H˜ "å_Õ
=∞O^Œ ∞ Å∂, H© à ◊ § "å`« Ñ ¨ Ù =∞O^Œ ∞ Å∂,
Ü«∂O\©_„ç ѨÃãO@∞¡, Ãã·HÀ„\ÏÑ≤H± =∞O^Œ∞Å∞,
H˘xfl j„Ѷ¨∞㨯Å# x"å~°}∫+¨^è•Å∞ Ãã‰õΩû
ã¨=∞㨺efl ã¨$+≤ì™êÎ~Ú, ÖË^• g~°ºHõ}ÏÅ#∞
áê_»∞ KÕ™êÎ~Ú.
✦ 㨠∞ Y "åº^è Œ ∞ Å∞, [#<åOQÆ
"åº^èŒ∞Å∂ UO =zÛ<å "≥O@<Õ _®Hõìifl
Hõ e ã≤ Ѩ Ó iÎ HÀ~° ∞ û "≥ · ^ Œ º O f㨠∞ H˘x
áÈQ˘@∞ì H À"åe. (QÆ < Õ i Ü« ∂ =O\˜
ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ g~°º <åàÏÅ#∞ =¸¿ãã≤
ã¨O`å#O HõÅQƉõΩO_® KÕ™êÎ~Ú).
✦ =$uÎs`åº JkèHõ LëÈ‚„QÆ`« Ö’#∂,
~°™êÜ«∞<åÅ =∞^蕺 ѨxKÕ¿ã "åiH˜ g~°º
Hõ}ÏÅ ã¨OYº, x~å‡}O P~ÀQƺHõ~°OQÍ
LO_» H õ áÈ=K« ∞ Û. Hõ # ∞Hõ "å~° ∞
Ñ‘iÜ«∂_çHÖõ Qò Í K≥HÑõ π KÕ~ÚOK«∞‰õΩx gÖˇ#·
ã¨O~°HõΔ} K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
=∂iÛ 2005
✦ [#<åOQÆ ^ÀëêÅ∞#fl@ì~Ú`Õ (L^•
: 㨠∂ Hõ ; Ѩ Ù ~° ∞ ëêOQÆ O , HÍ=∞Ñ‘ ~ î ° O ÃÑ·
"≥ O „@∞Hõ Å ∞ ÖË H õ á È=_» O , =pÛ
~å#@∞ìO_»@O, =¸„`«<åà◊O ã¨Ô~·# KÀ@
ÖËHáõ È=_»O, =ic[O, ÃÇÏiflÜ«∂, "≥iHÀã≤Ö,ò
c*ÏÅ<˘Ñ≤Ê, ã¨Å∞Ѩ٠"≥Ú^ŒÖ#·ˇ q Uq∞ L<åfl
"≥·^Œº ã¨Ç¨Ü«∞O fã¨∞HÀ"åe.
✦ kfifÜ«∞ ÖˇO· yHõ ÅHõ} Δ ÏÅ∞ Jaè=$kú
K≥ O ^Œ ‰ õ Ω O_®, P_» Q ˘O`« ∞ `À, z#fl
c*ÏÅ`À, á⁄_» = Ù â◊ s ~° O `À ÖÏ=ÙQÍ
LO\Ï~°∞ H˘O^Œ~°∞. JÖÏO\˜"å~°∞ ‰õÄ_®
"≥O@<Õ (U =Ü«∞ã¨∞ "åÔ~·<å) "≥·^Œº ã¨ÅǨ
fã¨∞HÀ"åe.
✦ ÃÑà◊§~Ú# U_®k áê@∞ Ãã‰õΩûÖ’
(ã¨QÆ@∞# "å~åxH˜ 3–4 ™ê~°∞¡) áêÖÁæ<åfl
QÆ ~ ° ƒ ù O ~åx ^Œ O Ѩ ` « ∞ Å∞ _®Hõ ì i fl
ã¨O„ѨkOKåe.
g~°º ѨsHõΔH˜ ã¨∂K«#Å∞
_®Hõ~ì ∞° `˘Å∞`« =∞QÆ"å_çH˜ Ãã"≥∞<£ >ˇã∞¨ ì
KÕ~Ú™êÎ_»∞. JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ g∞~°∞ 2–4
~ÀAÅáê@∞ Ãã‰õΩûÖ’, ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆOÖ’,
x„^ŒÖ’ 㨯eOK«‰õΩO_® LO_ç... JѨC_»∞
g~°ºO ¿ãHõiOz >ˇã¨∞ìH˜ ~Ú"åfie.
Ǩ Ï ã¨ Î „Ѩ Ü ≥ ∂ QÆ O ^•fi~å g~° º O
¿ãHõ i OK« @ O ɡ ã ¨ ∞ ì . g~åºxfl Hõ O _À"£ ∞
(x~À^è£)Ö’H˜ H͉õΩO_® â◊√„Éèí"≥∞ÿ# á⁄_ç,
"≥_»ÖÏÊ\˜ QÍA ã‘™êÖ’H˜ ¿ãHõiOKåe.
g~°ºO |Ü«∞@ zOkáÈ`Õ ZO`« H˘OK≥O
zOkáÈ~Ú<å 㨈~– >ˇã¨∞ìH˜ ѨxH˜~å^Œ∞.
=∞~À 3–4 ~ÀAÅ∞ áÈxzÛ =∞m§
„Ѩ Ü « ∞ uflOKåe. g~° º O ¿ãHõ i Oz#
J~°QÆO@Ö’ >ˇã¨∞ì KÕ~ÚOKåe.
=∞Oz g~°ºO ÅHõΔ}ÏÅ∞
P g~°ºO ã¨∞=∂~°∞ 1.5–3 q∞.b. LO_ç
J~°QOÆ @Ö’ Jk hÔ~á· È"åe. ^•x pH 7.2
to 8.0 LO_®e. p=Ú ~°OQÆ∞Ö’ HÍx,
Z„~°QÍ HÍx LO_»‰õÄ_»^Œ∞. ^•<À¡ Hõhã¨O
1 q∞.b H˜ 30 q∞eÜ«∞#¡ÃÑ·# g~°ºHõ}ÏÅ∞,
"å\˜Ö’¡ 50% H˜ P~ÀQƺHõ~"° ∞≥ #ÿ x~å‡}=Ú,
K«∞~°∞ÔH·# á¶ê~°fi~ü¤ Hõ^ŒeHÍ LO_®e. p=Ú
Hõ}ÏÅ∞, ~°HõÎ Hõ}ÏÅ∂ Juã¨fiÅÊOQÍ `«Ñ¨Ê
Z‰õ Ω ¯= LO_» ‰ õ Ä _» ^ Œ ∞ . „Ѷ ¨ H Àì A "≥ Ú II
~°™êÜ«∞<åÅ∞ ã¨Ô~·# ~åtÖ’ LO_®e.
g~°ºOÖ’ UO\©ÉÏ_ôÅ∞ LO_» ‰õÄ_»^Œ∞.
yiH©Å∞ H˘>Ëì g~°º Hõ}ÏÅ∞, QÆ∞OѨÙÅ∞QÍ
J`«∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞ g~°º Hõ}ÏÅ∂ LO_»@O
=∞Ozk HÍ^Œ∞.
zH˜`«û
=∞O^Œ∞Å`À zH˜`«û J<ÕHõ=∞OkÖ’
ã¨`«Êùe`åeã¨∞ÎOk. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ –
JO>Ë g~Àº`« Ê ^Œ H õ Hõ } ÏÅ∞ Jã¨ Ö Ë
ÖË#ѨC_»∞, ÖË^• Jq L`«ÊuÎ ™ê=∞~åúºxfl
âßâ◊fi`«OQÍ HÀÖ’Ê~Ú#ѨC_»∞, [#∞º^ÀëêÅ∞
"≥ÚIIq L#flѨC_»∞ – "≥·^Œº zH˜`«û =Å¡
„ѨÜ≥∂[#O LO_»^Œ∞. g~°º Hõ}ÏÅ L`«ÊuÎ
=∂=¸Å∞QÍ<Õ LO_ç Jq |Ü«∞\˜H˘KÕÛ
=∂~°æO =¸ã¨∞HÀ=_»O =O\˜ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡
=∞O^Œ∞Å∞ ѨxH˜~å=Ù. â◊G"Õ∞ (PѨˆ~+¨<Õ)
JѨÙ_»∞ ã¨Ô~·# zH˜`«û.
JÖÏO\˜ H˜¡+¨ì ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ q∞#Ǩ,
QÆ∞iÎOK«QÆey# g~°º ^ÀëêÅ∞#fl J<ÕHõ
=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μefl "≥·^ŒºO ^•fi~å `«O„_»∞efl
KÕÜ«∞QÆÅO.
Z<åflà◊√§?
B+¨^Œè zH˜`û« J=ã¨~Ñ° _¨ Õ "åiH˜ zH˜`û«
Ѷ¨e`åÅ∞ |Ü«∞@ Ѩ_»\ÏxH˜ ã¨∞=∂~°∞ 3
<≥ÅÅ∞ =º=kè Ѩ_»∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë
g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎH˜ ã¨QÆ@∞# 74 ~ÀAÅ
HÍÅO Ѩ_»∞`«∞Ok. Jq ã¨öeOK«|_®eû#
KÀ@∞H˜ KÕ~°_®xH˜ =∞~À 10–14 ~ÀAÅ∞
Ѩ_»∞`«∞Ok. W"åà◊ g~°ºOÖ’ q_»∞^ŒÖˇ·#
Hõ } ÏÅ∞ 㨠∞ =∂~° ∞ 84–88 ~ÀAÅ
„H˜`«O=#fl=∂@!
Hõ#∞Hõ g~°º ^ÀëêÅ∞#fl"å~°∞ Hõh㨠ѨHOΔõ
3 <≥ÅÅ #∞Oz 6 <≥ÅÅ áê@∞ =∞O^Œ∞Å∞
"å_®e.
^Õx`À?
zH˜`«û H˘KÕÛã¨iH˜ ã¨O^Œ~åƒùxfl |\˜ì
zH˜`«û =∂~°æO ZOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Ǩ~À‡#∞
Ö’áêÅ∞#fl "åiH˜ Ǩ~À‡#¡#∞ WO*ˇHõΔ#∞/
=∂„`«Å ~°∂ѨOÖ’ W"åfieû LO@∞Ok.
Ǩ~À‡#∞ JkèHõOQÍ L#fl"åiH˜ "å\˜x
`«yæOKÕO^Œ∞‰õΩ =∞O^Œ∞e™êÎ~°∞.
[#<å=Ü«∞"åʼnõΩ W<≥ÊùHõΔ#∞ ™ÈH˜`Õ
Ãã"≥ ∞ <£ Hõ Å Û~° ∞ , Ü« ∂ O\˜ | Ü≥ ∂ „QÍ"£ ∞
KÕ~ÚOz `«y# =∞O^Œ∞e¿ãÎ ™êѶ¨Åºâ◊H˜Î
uiy =ã¨∞ÎOk. ™ê^è•~°}OQÍ g~°ºOÖ’ 5/
hpf Hõ<åfl JkèHõOQÍ p=Ú Hõ}ÏÅ∞O>Ë
W<≥ÊùHõΔ#∞O^Œx QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. Ü«∂O\©
|Ü« ∂ \˜ H ± zH˜ ` « û 2–4 "å~åÅáê@∞
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 3
ÉèÏ~åºÉè~í eΰ ^ŒiÌ H© KÕ¿ãÎ<Õ Ñ¶e¨ `«O LO@∞Ok.
㨯Å# ^ÀëêÅ∞O\Ï~Ú H˘O^ŒiH˜.
_»Ü«∂a\˜ãπ =Å¡, W`«ˆ~`«~° HÍ~°}ÏÅ =Å¡
g~° º O |Ü« ∞ \˜ H ˜ H͉õ Ω O_® Ѩ Ù ~° ∞ +¨ μ _ç
=¸„`åâ◊Ü«∞OÖ’H˜ q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok.
WÖÏ Ö’Ö’Ñ¨ Ö Ë JÜÕ ∞ º 㨠¯ Å<åxfl
i„\’ˆQ_£ W*ωõΩºÖË+¨<£ JO\ÏO. nx =Å¡
ѨÙ~°∞+¨μ_çH˜ ~°uÖ’ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok HÍx
g~°ºO q_»∞^ŒÅ HÍ^Œ∞. ã≤OѨ^äÀ"≥∞ÿ"≥∞\˜H±
U*ˇO@∞¡ =ÔQ~· å =∞O^Œ∞Å`À zH˜`û« =Å¡ D
ã¨=∞㨺 f~°∞`«∞Ok.
g~°ºHõ}ÏÅ∞ ÃÑ~°QÆ_®xH˜ JÖ’¡Ñ¨uÖ’
HÀ¡q∞Ѷ<‘ £ ã≤„>Ë\ò =∂„`«Å∞ 25mg _Àã¨∞Ö’
<≥ Å ‰õ Ω 25 ~ÀAÅ áê@∞ "å_ç O k, 5
~ÀAÅ∞ QͺÑπ ~Ú™êÎ~°∞. WÖÏ H˘xfl <≥ÅÅ∞
"å_ç™êÎ~°∞.
FSH ™ê÷ ~ Ú =∂=¸Å∞QÍ LO_ç ,
"≥iHÀã≤Öò ÖˉõΩO_®, c*ÏÅ∞ LO_®eû#
Ãã·AÖ’<Õ L#fl =∂=¸Å∞ =º‰õΩÖÎ =ˇ iH© D
=∞O^Œ∞ ÃÑ^ŒQÌ Í Ñ¨xK≥Ü∞« º@O ÖË^xŒ „ѨÑO¨ K«
P~ÀQƺ ã¨Oã¨÷ ¿Ñ~˘¯Ok.
WOHÍ J<ÕHõ =∞O^Œ∞Å∞<åfl~Ú. "≥Ú`«ÎO
g∞^Œ P =∞O^Œ∞ÖËg Q˘Ñ¨Ê Ѷ¨e`åe=fi@O
ÖË^Œ∞.
„á⁄ÖÏH˜ ì < £ Ǩ  ~À‡#∞ Jkè H õ O QÍ
L#fl"åiH©, Ñ≤@∂º@s Ǩ~À‡#¡ L`«ÊuÎ
JÅÊOQÍ (Hypogonadotropic
hypogonadism) L#fl"åiH© Kall-
man's Syndrome =O\˜ Ѩiã≤` ÷ ∞« Å∞#fl
"åiH© `«Ñ¨Ê q∞QÆ`å "åiH˜ "≥·^Œº zH˜`«û
Pâß[#HõOQÍ LO_»@OÖË^xŒ _®II áêO_»º<£
XHõ "åºã¨OÖ’ „"å™ê~°∞.
HÍx Ѩ Ù ~° ∞ +¨ μ Å =O^è Œ º `« fi 㨠= ∞㨠º
q+¨Ü«∞OÖ’ =∂ zH˜`«û ã¨ÅǨÅ∞ "ÕÖÏk
=∞OkH˜ Ѷ¨eOKå~Ú. =∂ J#∞Éèí=O "Õˆ~QÍ
LOk!
zH˜`«ûÖËx Ѩiã≤÷`«∞Å∞
HÍx, ZO`« Q˘Ñ¨ Ê "≥ · ^ Œ º O ‰õ Ä _®
JO^Œ i H© Ѷ ¨ e OK« ^ Œ ∞ Hõ ^ •! Ѷ ¨ e 㨠∞ Î O
^Œ#∞HÀ=_»O, Ѷ¨eOKåÅ#∞ HÀ=_»O ^Œ∞~åâ◊
‰õ Ä _®! L^•Ç¨ Ï ~° } H˜ g~° º OÖ’ Jã¨ Ö Ë
Hõ } ÏÅ∞ ÖË x "å~° ∞ O\Ï~° ∞ (azoo-
spermia). g~°º"Õ∞ q_»∞^ŒÅ HÍx"å~°∞
=∂iÛ 2005
(aspermia) LO\Ï~°∞. WÖÏO\˜"åiH˜
"≥·^Œº zH˜`«û/â◊G zH˜`«û H˘kÌ =∞OkˆH
Ѷ¨e™êÎ~Ú. q∞QÆ`å "åiH˜ Ѷ¨eOK«=Ù.
P^èŒ∞xHõ zH˜`«û
JÖÏO\˜ "åiÖ’ H˘O^Œi c*ÏÅ#∞
Ǩ~À‡#∞Å ^•fi~å „¿Ñˆ~Ñ≤Oz g~°º Hõ}ÏÅ#∞
JÅÊ ã¨OYºÖ’ JѨiѨHõfi ™ê÷~ÚÖ’<≥·<å
L`«ÊuÎ KÕÜ«∞=K«∞Û. (Jk ‰õÄ_® JO^ŒiH©
™ê^茺O HÍ^Œ∞. g~°º Hõ}ÏÅ#∞ L`«ÊuÎ
KÕ Ü « ∞ QÆ Å \˜ + ¨ Ø º _Õ " Õ ∞ l H͉õ Ω O_®
L#fl"åiˆH gÅ=Ù`«∞Ok).
JÖÏ L`«ÊuÎ J~Ú# g~°º Hõ}ÏÅx
HÍx, "å\˜ =∂`«$Hõefl HÍx "≥∞ÿ„HÀ h_çÖò
^•fi~å c*ÏÅ #∞Oz (Zã≤_ç_≥·q∞ãπ #∞Oz)
¿ãHõ i Oz "å\˜ x „Ѩ ` Õ º Hõ Hõ Å Û~° ∞
„^•=}ÏÖ’¡ Ѩ i Ѩ H õ fi =∞ÜÕ ∞ ºÖÏ KÕ ã ≤ ,
ÖË|ˆ~@sÖ’ ¢ã‘Î JO_»Hõ}O ֒ѨeH˜ q_çz
ÃÑ_»`å~°∞.
WÖÏ JO_»Hõ}O ֒ѨeH˜ g~°º Hõ}Ïxfl
„Ѩ " Õ â ◊ ÃÑ@ì _ ®xfl ICSI (Intra
Cytoplasmic Sperm Injection) JO\ÏO.
ÖË^• MIST (Micro Insemination
Sperm Transfer) JO\ÏO.
J`« º ÅÊ ã¨ O YºÖ’ `« Ü « ∂ ~° ~ ¸º,
J=#@∞ì O _Õ D g~° º Hõ } ÏÅ#∞
¿ãHõiOK«_®xH˜ „Ѩã¨∞Î`«=Ú#fl Ѩ^Œú`«∞Å∞:
MESA (Micro Epididymal Sperm
Aspiration)
MAESA (Macro Epididymal
Sperm Aspiration)
PESA (Percutaneous Epidi-
dymal Sperm Aspiration)
TESE (Testicular Sperm Extra-
ction)
SPERB (Sperm Retrieval from
the Bladder)
VASA (Vasal Sperm Aspi-ration)
("Õã¨Hõìq∂ i=~°ûÖò ÃѶ~ÚÅ~Ú# "åiH˜).
(q+¨Ü«∞O _®II áêO_»º<£ ™œ[#ºO)
D q^è•<åÅ qxÜ≥∂QÍxH˜ "≥Ú`«ÎO
Y~°∞Û (q^è•<åxfl |\˜)ì <≥ʼnõΩ ~°∂. 50,000
#∞Oz ÅHõΔ ÃÑ· zÅ∞‰õΩ HÍ=K«Ûx JOK«<å!
(IVF`À ã¨Ç¨).
™ê=∂#∞ºxH˜ D q^è • <åÅ∞
„Ѩ ã ¨ ∞ Î ` « O Ö’ JO^Œ x „^•Hõ Δ Ö Ë J~Ú<å
ã¨q∂Ѩ Éèíq+¨º`«∞Î =∂„`«O Pâß[#HõOQÍ
LOk.
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 4
 q∂~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl =ºH˜Î`À K«Hõ¯\˜ J#∞|O^èŒO U~°Ê_®ÅO>Ë– U~°Ê_ç# J#∞|O^èŒO
^Œ$_è»=∞"åfiÅO>Ë– D Zxq∞k HÍ#∞HõÅ∂ WzÛ K«∂_»O_ç q∂ˆH `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
F~°∞ÊQÍ q#O_ç : Z^Œ∞\˜=∞x+≤ q∂`À U^≥<· å K≥áêÊÅ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ „â◊^QúŒ Í, FÑ≤QÍæ q#O_ç.
K≥=ÙÅ∞ áêˆ~ã≤ q∂ PÖ’K«#Ö’ q∂~°∞ Ѩ_áç ÈHõO_ç. =∂@=∂@H© J_»∞Ѥ _¨ H» Oõ _ç. U^À XHõ ["å|∞
K≥ѨÊ_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_»HõO_ç. 'q#_»"Õ∞— H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ =ÚYºO.
PáêºÜ«∞`« ѨOK«O_ç : ã¨O^Œ~åƒùxfl |\˜ì, =ºH˜Îx |\˜ì KÕ`«∞Å∞ Jaè#O^Œ# ѨÓ~°fiHõOQÍ,
<˘Hõ¯_»O, Éèí∞[O `«@ì_»O, "≥#∞fl `«@ì_»O, ǨÏ`«∞ÎHÀ=_»O, „¿Ñ=∞QÍ =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ìHÀ=_»O– =O\˜
"å\˜x PáêºÜ«∞`«`À x~°fiiοãÎ Pf‡Ü«∞`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
#=ÙfiÅ∞ q~°l=∞‡O_ç : Ǩ~ÚQÍ #=ÙfiHÀQÆey# „Ѩu™ês =∞#ã¨∞Ö’x |~°∞=Ù (LO>Ë)
kyáÈ`«∞Ok. rq`«O `ÕeHõ=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx HÍ~°∂ì#∞¡, Ǩ㨺 ã¨xfl"ÕâßÅ∞, *’H±û JO^ŒOQÍ
K≥ѨÊ_»O <Õ~°∞Û‰õΩx.... W^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ Ǩ~ÚQÍ #=ÙfiHÀ=_»O JÅ=~°∞ÛHÀO_ç. Jk q∂`À
ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ LO_®Åx HÀ~°∞‰õΩ<ÕÖÏ KÕã¨∞ÎOk.
UHÍO`«O =^ŒÅO_ç : x~°O`«~°O h_»ÖÏ JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx LO_»_»O =∞Ozk HÍ^Œ∞. „Ѩu
=∞x+‘ HÍ¿ãûѨ٠`å#∞ XO@iQÍ LO_®Å#∞‰õΩ<Õ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞O\Ï~Ú. JÖÏO\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ QÆ∞iÎOz
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åix UHÍO`«OQÍ =kÖˇÜ∞« ºO_ç. Jk KåÖÏ "Õ∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ k. JO`ÕHÍx ‰õÄ_®Ñ¨_ç
'ZO^Œ∞HõÖÏ L<åfl=Ù?— <å`À K≥ѨÙÊ. <Õ#∞ 'hˆHOHÍ<å?— JO@∂ u<≥Ü«∞º^Œ∞Ì.
„Ѩ`ºÕ HõO JxÑ≤OK«O_ç : „Ѩu ~ÀE ZO`«z#fl^≥<· å ã¨~ˆ 'Wk hHÀã¨O „Ѩ`ºÕ HõO— JxÑ≤OKÕk
U^À XHõ\˜ K≥Ü«∞ºO_ç.
HÍy`«O`À ѨÅ∞‰õΩÅ∞ : '^ä•OH±û—, 'S Ö"£ Ü«¸—, 'W"åà◊ =O@ KåÖÏ ÉÏQÆ∞Ok—, 'D
„_≥ãπÖ’ KåÖÏ ÉÏ=Ù<åfl=Ù— ÖÏO\˜ Ѩ^•Å∞ <À\˜`À K≥ѨʉõΩO_® HÍy`«O q∂^Œ ~åã≤ TÇ≤ÏOK«x
q^èŒOQÍ JOkOK«O_ç – _≥·xOQ∑ >Ë|∞Öò, „_≥ã≤OQ∑ >Ë|∞Öò, ÉÏ`ü ~°∂O _À~ü, PÖˇ‡Â~å `«Å∞ѨÙ
֒Ѩe"ÕѨÙ, J^ŒÌOq∂^Œ JuH˜Oz.......... ~ÚÖÏ! Jã¨Î=∂#∂ HÍ^Œ∞. JѨÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ =∂„`«"Õ∞!
„Ѩâ◊Oã≤OK«_®xH˜ ã¨OHÀzOK«HõO_ç : Z^Œ∞\˜ =ºH˜ÎÖ’ q∂‰õΩ #zÛ# JOâ◊O q∞=∞‡efl
PHõ@∞ì‰Ωõ O>Ë– „ѨâO◊ ã≤OK«_®xH˜ "≥#∞HÍ_»HOõ _ç. x*Ï~Úf`À ‰õÄ_ç# „ѨâO◊ ã¨H˜ q∞Oz# L`Õ[Î HõO
ÖË^Œ∞.
LÖÏ¡ã¨O : `«~°QÆx LÖÏ¡™êxH˜ L^•`«Î"≥∞ÿ# =∂~åæÖˇ<Àfl L<åfl~Ú. JO^Œih P^Œ~°OQÍ
ѨÅHõiOK«_»O q∞=∞‡efl LÖÏ¡ã¨OQÍ LOK«∞`«∞Ok. q∂ ã¨Ç¨Ï"åã¨O HÀ~°∞‰õΩ<ÕÖÏ KÕã¨∞ÎOk.

=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} •5

 ™ê^è•~°}OQÍ „Ѩu ¢ã‘ÎH˜ 45 #∞Oz
50 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’ |Ç≤Ï+¨μì
„Hõ=∞OÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ ~å=_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù
`«∞Ok. H˘O`« =∞OkÖ’ XHõ¯™êiQÍ
<≥Åã¨~°∞Å∞ ~å=_»O PyáÈ`Õ H˘O`«
=∞OkÖ’ <≥Åã¨~∞° Å∞ 㨄Hõ=∞OQÍ<Õ =ã¨∂,Î
„™ê=O =∂„`«O `«yæáÈ`«∞Ok.
HÍQÍ =∞i H˘O`« =∞OkÖ’ Ñ‘iÜ«∞_£û
=∞^茺֒ ˆQÑπ ÃÑiyáÈ`«∞Ok. JO>Ë 30
~ÀAʼnõΩ ~å"åeû# |Ç≤Ï+¨μì 60 ~ÀAÅH˜ ÖË^•
WOHÍ Z‰õ Ω ¯= =º=kè Ö ’ ~å=_» O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. |Ç≤Ï+¨μì K«„HõO JѨã=¨ ºOQÍ
`«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. D |Ç≤Ï+¨μì K«„HõOÖ’
=∂~°∞ÊÅ`À áê@∞QÍ =KÕÛ H˘xfl âßs~°Hõ
=∂~°∞ÊÅ∞, J<å~ÀQƺ ÉÏ^èŒÅ∞ P"≥∞#∞
=∂#ã≤Hõ JÅ[_çH˜ QÆ∞iKÕ™êÎ~Ú. D ¿ã*ì <ò Õ
'"≥∞<Àáê*ò— (Menopause) Jh, =Ú@∞¡_Q» _Æ O»
Jh JO\ÏO.
W=hfl =Ü≥∂ã¨ÇϨ [OQÍ =KÕÛ =∂~°∞ÊÖË.
P_»ÑÅ≤ H¡ ˜ 12–14 Uà◊√§ ~åQÍ<Õ ÃÑ^Œ=Ì ∞x+≤
ZÖÏ J=Ù`«∞O^À 45 Uà◊√§ ~åQÍ<Õ
|Ç≤Ï+¨μìÅ∞
=Ú@∞¡_» QÆ_O» JÖψQ J=Ù`«∞Ok. Jk
ZO`« ã¨ÇϨ ["≥∂ Wn JO`Õ.
=ÚyÜ«∞@O
Ѩ Ù \˜ ì # "≥ O @<Õ „Ѩ f P_» Ñ ≤ Å ¡ H © ¢ã‘ÎÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# =ÚYº q+¨Ü«∂Å∞
XH˘¯Hõ¯ JO_®â◊Ü∞« OÖ’#∂ ã¨∞=∂~°∞
20 ÅHõÅΔ JO_®Å∞ =ÙO\Ï~Ú. P Ñ≤Å¡ _®II _ç. ã¨∞^è•~å}˜ MBBS
~°[ã¨fiÅ JÜÕ∞ºÖ’QÍ g\˜ ã¨OYº KåÖÏ
`«yæáÈ`«∞Ok. P"≥∞ ~°[ã¨fiÅ J~Ú# KåÖÏ JѨ ã ¨ = ºOQÍ =∂~° \ ÏxH˜ JO_» "åÇ≤ÏHõÅ∞, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ‰õÄ_®
<å\˜#∞O_ç <≥Å<≥ÖÏ XH˘Hõ ¯ \˜ D J=HÍâßÅ∞ Z‰õΩ¯=. ™ê^è•~°}OQÍ D H© Δ } ˜ O K« _ » O (atrophy) "≥ Ú ^Œ Å ∞
JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ~Úº P"≥∞‰õΩ |Ç≤Ï+¨μì "≥∞<Àáê*ò 45–50 ã¨OIIÅ =∞^躌 =ã¨∞OÎ k. ÃÑ_»`å~Ú. c["åÇ≤ÏHõ „^Œ"åefl L`«ÊuÎ
HõeQˆ ÖÏ KÕ™êÎ~Ú. "≥∞<Àáê*ò =KÕÛã¨iH˜ KåÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ 55 ã¨OIIÅ =~°‰õÄ K≥Ü«∞º@O `«QÆ∞æ`«∞Ok. =¸ºHõãπá⁄~°
P"≥∞ JO_®â◊Ü∂« ÅÖ’ JO_®Åhfl MÏm |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ HõxÑ≤OKÕ ¢ã‘ÅÎ ∞ =ÙO\Ï~°∞. H©Δ}˜ã¨∞ÎOk. =∞~À q^èŒOQÍ K≥áêÊÅO>Ë
J~ÚáÈ`å~Ú. Hõ#∞Hõ P"≥∞‰õΩ JѨC_»∞ JO_®â◊Ü«∂Å K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O `«QÆæ_»O c["åÇ≤ÏHõ =Ú_»∞K«∞‰õΩO@∞Ok. Ü≥∂x
JO_»O q_»∞^ŒÅ =ÙO_»^∞Œ . |Ç≤Ï+¨μì ‰õÄ_® „áê~°OaèOK«QÍ<Õ Jq L`«ÊuÎKÕ¿ã ¢ã‘Î á⁄_çQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x ^•fi~°O
LO_»^Œ∞. x*ÏxH˜ P"≥∞‰õΩ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ Ǩ  ~À‡#¡ ™ê÷ ~ ÚÖ’¡ ‰õ Ä _® `Õ _ ®Å∞ z#fl^Œ~Ú ~°u Hõ+¨ì`«~°OQÍ =ÙO@∞Ok.
PyáÈ=\ÏxH˜ XHõ ~Ô O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ ~å=@O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ_»`å~Ú. g\˜=Å¡ [#<åOQÍÅ =^ŒÌ =ÙO_Õ "≥O„@∞HõÅ∞
=ÚO^Œ∞ #∞Op, JO_®â◊Ü∂« Å K«∞~°∞‰õΩ H˘xfl âßs~°Hõ =∂~°∞ÊÅ∞ ~å=@O ‰õÄ_® `«Q∞Æ `
æ å~Ú. Ü≥∂x^•fi~°O ^Œy~æ ,° =¸„`«
^Œ#O `«Q∞Æ ` æ ∞« Ok. |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ PyáÈ~Ú# ã¨Ç¨Ï["Õ∞. ¢ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∞ =º=ã¨÷Ö’ ^•fi~° O ^Œ y æ ~ ° =Ù#fl K« ~ ° ‡ OÖ’
`« ~ åfi`« XHõ 3–4 㨠O IIÅ =~° ‰ õ Ä ‰õÄ_® =∂~°∞ÊÅ∞ =™êÎ~Ú. "åºkèx~À^èŒHõ â◊H˜Î Ö’Ñ≤ã¨∞ÎOk. W<≥ÊùHõΔ#∞¡
JO_®â◊Ü∂« Å∞ Ѩx K≥Ü∞« ºQÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. JO_®â◊Ü«∂Å∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ~Ú, `˘O^Œ~°QÍ ™È‰õΩ`å~Ú. W<≥ÊùHõΔ#¡ =Å¡
Hõ#∞Hõ D ^ŒâÖ◊ ’ P"≥∞‰õΩ |Ç≤Ï+¨μì K«„HõO "å\˜ LѨi`«ÅO g∞^Œ <≥„~Ô Å∞ U~°Ê_»`å~Ú. ^Œ∞~°^Œ, =∞O@, `≥Å¡|@ì XH˘¯Hõ¯™êi
=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} •6
Z„~°|@ì ‰õÄ_® [~°QÆ\ÏxH˜ J=HÍâ◊O
LO@∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O K«∞@∂ì=Ù#fl
(Hõ O _» ~ ° Ñ ¨ Ù `åà◊ § ) eQÆ " ≥ ∞ O@¡ Ѩ @ ∞¡
ã¨_»Å@O`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Ѩ_çHõ@∞ìÖ’H˜
*ψ~ (Prolapse) J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=QÍ
LO@∞Ok.
WHõáÈ`Õ, =∞#O =ÚO^Œ∞ K≥ѨC‰õΩ#fl
¢ã‘ΠǨ~À‡#¡ `Õ_®Å =Å¡ ~˘=Ú‡Ö’¡#∂,
Ñ≤ ~ ° ∞ ^Œ ∞ Ö’¡ # ∂, á⁄uÎ Hõ _ » ∞ Ѩ Ù
„áêO`«OÖ’#∂ ÉÏQÍ H˘=Ùfi KÕ~°∞`«∞Ok.
K«~‡° O =Ú_»∞`«Å∞ Ѩ_∞» `«∞Ok. ÃÑ^Œ=ÙÅ
ÃÑ·<å, QÔ _»O¤ g∞^• "≥O„@∞HõÅ∞ ÃÑ~°Q_Æ O»
"≥ Ú ^Œ Å =Ù`« ∞ Ok. #_» ∞ O<˘Ñ≤ Ê ,
H©à§◊ <˘Ñ¨ÙÊÅ∞ ‰õÄ_® "≥Ú^ŒÅ∞ HÍ=K«∞Û.
H˘O^ŒiH˜ ~°HõÎáÈ@∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
JѨ C _» Ñ ¨ C _» ∞ "≥ ∞ _» #∞O_ç , =ÚYO
#∞O_ô "≥ K « Û \˜ Pq~° ∞ ¡ ~å=@O
(Flushings), LO_»∞O_ç =ÚK≥Û=∞@Å∞
(Sweatings) Ѩ @ ì _ » O [~° ∞ QÆ ∞ `« ∞ Ok.
~å„uà◊√§ qѨs`«OQÍ K≥=∞@Å∞ áÈã≤
x„^Œ Y~å|=Ù`« ∂ =ÙO@∞Ok. D
`«`«OQÆ=∞O`å Hõeã≤ gix =∂#ã≤Hõ
PO^Àà◊#‰õÄ, kQÆ∞Å∞‰õÄ QÆ∞iKÕã¨∞ÎOk.
qѨs`«"≥∞ÿ# `«Å<˘Ñ≤Ê ‰õÄ_® ~å=K«∞Û.
H˘O`« = ∞=∞Ok ¢ã‘ Î Å Ö’ "≥ ∞ <Àáê*ò
㨠= ∞Ü« ∞ OÖ’ Öˇ · O yHõ Ñ ¨ ~ ° " ≥ ∞ ÿ # HÀiHõ
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Wk ‰õÄ_® Ǩ~À‡#¡
`Õ_®Å =Å¡ =KÕÛ^Õ.
|Ç≤Ï+¨μì K«„HõO JѨã¨=º=∞=QÍ<Õ
P"≥ ∞ ‰õ Ω =ÚYºOQÍ H˘xfl ~° H ÍÖˇ · #
ÉèíÜ«∂Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. "≥Ú^Œ\˜k 'D—
=Ü«∞ã¨∞Ö’ QÆ~°ƒù"Õ∞q∞\˜? Jx. J~Ú`Õ
Ô ~ O_» = k 'ˆ H #û~ü ™ÈH˜ O ^Õ " ≥ ∂ — J#fl
J#∞=∂#O. =¸_» = k |Ç≤ Ï +¨ μ ì Å ∞
JѨ„Hõ=∞O J=@O =Å¡ K≥_»∞ ~°HõÎO
XO\’¡ xÅfiKÕi D J<å~ÀQͺÅhfl
HõÅ∞QÆ∞ `«∞<åflÜ«∞x. <åÅæ=k `«#‰õΩ
=$^•úѨºO =KÕÛã≤O^Œx!
P"≥∞ _®Hõìifl Hõ#ûÖòì K≥Ü«∞ºQÍ<Õ P
_®Hõì~ü =ÚO^Œ∞QÍ K≥Ü«∂ºeûOk P"≥∞‰õΩ
=∂#ã≤Hõ ^è~·≥ åºxfl=fi_»O. `«~åfi`« P"≥∞#∞
=∂iÛ 2005
ѨÓiÎQÍ Ñ¨sHõΔKÕã≤ P"≥∞ Jxfl q^è•ÖÏ
P~ÀQƺOQÍ =ÙO>Ë P ã¨OQÆu =∞#ã¨∞‰õΩ
ǨÏ`«∞ΉõΩ<ÕÖÏ K≥ѨÊ_»O!
P"≥∞ â◊s~°O Ö’#ÜÕ∞º z#flz#fl
~°∞QƇ`«ÅH˜ ã¨fiÅÊ zH˜`«û J=ã¨~°Ñ¨_ç`Õ
Jk K≥Ü«∞º_»O.
ǨÏ~À‡#∞ „\©\ò"≥∞O\ò
D "≥KÛ« \˜ Pq~°∂,¡ =ÚK≥Û=∞@Å∂,
x„^•Éè í O QÆ O , kQÆ ∞ Å∂ WÖÏO\˜
ÅHõ}
Δ ÏÅhfl ÉÏQÍ Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO>Ë H˘xfl
<≥ÅÅáê@∞ Ju `«‰õΩ¯= _Àã¨∞Ö’(0.01
mg) D¢™Èì*ˇ<£ Ǩ~À‡#∞x W=fi=K«∞Û.
~°uÖ’ Hõ+¨ìOQÍ =Ù#flѨÙ_»∂, Ü≥∂x
ÉÏQÍ á⁄_ç Q Í JxÑ≤ O z #Ѩ C _» ∂ ,
D¢™Èì*ˇ<£ „H©=Úx Ö’HõÖòQÍ ‰õÄ_®
"å_»`å~°∞.
Uk U"≥∞<ÿ å D „\©\"ò ∞≥ O\ò Z‰õΩ¯=
HÍÅO fã¨∞HÀ=_»O =Å¡ iã¨∞¯‰õÄ_®
=ÙO@∞Ok. nx=Å¡ ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ Z„~°|@ì
PQƉΩõ O_® J=fi_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ@ì=K«∞Û.
JO`Õ HÍHõ ~˘=Ú‡ ˆH#û~°∞, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞
Hˆ #û~°∞ =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. HÍÖËÜ∞« O,
QÍÖò ÉË_¡ ~» ∂° ^≥|ƒ u<˘K«∞Û. giÖ’ WOHõ
U W`« ~ ° =∞O^Œ ∞ Å∞ "å_ç < å KåÖÏ
*Ï„QÆ`«ÎQÍ "å_®eû =ã¨∞ÎOk.
áÈãπì–"≥∞<Àáê*ò c¡_çOQ∑
™ê^è • ~° } OQÍ 40 㨠O =`« û ~åÅ∞
^•\˜ # `« ~ åfi`« XHõ U_®k áê@∞
|Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~åÖË^ŒO>Ë Jk '"≥∞<Àáê*ò—
H˜O^Õ ÖˇH¯õ Ö’H˜ fã¨∞HÀ"åe. XHõ"àÕ ◊ D
=Ü«∞ã¨∞Ö’ P~°∞ <≥ÅÅáê@∞ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞
PyáÈ~Ú P `«~åfi`« =∞m§ ~°Hõ΄™ê=O
HõxÑ≤¿ãÎ =∂„`«O XHõ™êi _®Hõìifl Hõ<£ã¨Öòì
K≥Ü∞« º@O =∞Ozk. WÖÏHÍHõ, |Ç≤Ï+¨μÅì ∞
Jã¨Å∞ PQƉõΩO_® KåÖÏ JѨã¨=ºOQÍ
=∂iáÈ~Ú<å, 52 ã¨O=`«û~åÅ `«~åfi`«
‰õÄ_® |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =ã¨∞Î<åfl‰õÄ_® "≥O@<Õ
J„â◊ ^ Œ ú K≥ Ü « ∞ º‰õ Ω O_® _®Hõ ì ~ ü H ˜
K«∂Ñ≤OK«∞HÀ=_»O =∞Ozk. n<Õfl 'áÈãπì
"≥∞<Àáê[Öò c¡_Oç Q∑— JO\Ï~°∞. nxH˜ QÆÅ
HÍ~°}ÏÅ∞ K«∂ã≤, „\©\ò"≥∞O\ò W"åfieû#
J=ã¨~°O =ÙOk.
Jã¨Å∞ WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ
J=Ù`«∞Ok?
nxH˜ KåÖÏ HÍ~°}ÏÅ∞O_»=K«∞Û.
P"≥∞#∞ ѨÓiÎQÍ Ñ¨sHõΔKÕ¿ãÎ HÍh HÍ~°}O
`≥eÜ«∞^Œ∞. =ÚYºOQÍ Z‰õΩ¯= HÍÅO
áê@∞ D¢™Èì*ˇ<£ Ǩ~À‡#∞ fã¨∞HÀ=_»O
=Å¡ D ~°Hõ΄™ê=O [~°∞QÆ=K«∞Û. Ü≥∂x
=∂~°Oæ Ö’ U^≥<· å ÃÑã¨ûs HÍh, Å∂Ñπ HÍh
=∞iÛáÈ=_»O =Å¡ (Foreign body) HÍx,
W<≥ÊùHõΔ<£ =Å¡, JO_»"åÇ≤ÏHõ ˆH#û~ü =ÖÏ¡,
JO_®â◊Ü«∞ HõO`«∞Å =ÖÏ¡ – g\˜ =Å¡
D ~°HõÎ „™ê"åxH˜ J=HÍâ◊O =ÙOk.
30–50 âß`«O ˆHã¨∞Ö’¡ [#<åOQÆ
=º=ã¨÷H˜ ™ÈH˜# ˆH#û~°∞=Å¡ D ~°HõOQÍ
JHÍÅ ~°Hõ΄™ê=O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
_»Ü«∂QÀflã≤ãπ
Ü≥∂x =∂~åæxfl (P/V) ѨsHõΔ KÕã≤
[#<åOQÆ =º=㨠÷ Ö ’ ֒Ѩ O U^≥ · < å
=ÙO^Õ"≥∂ K«∂_®e.
D¢™Èì * ˇ < £ Z‰õ Ω ¯= _À㨠∞ Ö’
fã¨∞‰õΩ#fl^Õ"≥∂, Z‰õΩ¯= HÍÅO "å_ç#
P^è•~°=ÚO^Õ"≥∂ K«∂™êÎ~°∞. ~°HõÎáÈ@∞,
Ç‘Ï"≥∂QÀ¡a<£ âß`«O ѨsHõΔ K≥Ü«∂ºe.
c["åÇ≤ Ï Hõ Ѩ i ã≤ ÷ u , QÆ ~ åƒù â ◊ Ü « ∞
Ѩiã≤÷u JOK«<å "≥Ü«∞º\ÏxH˜ D & C
K≥Ü«∂ºeû ~å=K«∞Û.
XHõ"àÕ ◊ QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« HõO`«∞Å∞ ÖÏO\˜q
L#fl@∞ì J#∞=∂#O =¿ãÎ J¢ÖÏ왜O_»∞,
Ç≤Ï¢™Èì™È¯Ñ‘, ÖËÑ~¨ À™È¯Ñ‘ ÖÏO\˜ ѨsHõÅΔ ∞
J=ã¨~°=∞ø`å~Ú.
„\©\ò"≥∞O\ò
HÍ~°}Ïxfl |\˜ì „\©\ò"≥∞O\ò KÕ™êÎ~°∞.
XHõ"Õà◊ HÍ~°}O Ug∞ HõxÑ≤OK«Hõ JÖψQ
~°Hõ΄™ê=O [~°∞QÆ∞`«∂ =Ù#fl@¡~Ú`Õ
QÆ~åƒùâÜ
◊ ∂« xfl `˘ÅyOK«=Åã≤ ~å=K«∞Û#∞
(Hysterectomy).
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} •7
 JO^•xH©˜, ™œ+¨ì"åxH©
"åºÜ«∂=∂Å∞
q∂ JO^ŒO, Ǩ˙O^•`«#O, PHõ~°¬} q∂~°∞ ‰õÄ~°∞Û<Õ Ñ¨^Œúuh, xÅ∞Û<Õ Ñ¨^Œúuh
|\˜ì ÉÏQÍ =∂iáÈ`«∞Ok. QÆ∂x`À ‰õÄ~°∞Û<Õ "åà◊√¡, J+¨ì=OHõ~°Å∞QÍ xÅ∞Û<Õ "åà◊¥§
=∞#H˜ ZO`À=∞Ok HõxÑ≤™êÎ~°∞. "åà◊§x K«∂ã≤ 'HÍã¨Î x\Ï~°∞QÍ xÅ∞K«∞O>Ë gà◊§
™⁄"Õ∞‡O áÈ~ÚOk— J#∞‰õΩO@∂<Õ... =∞#O ‰õÄ_® J^Õ Ñ¨x KÕã¨∂ÎO\ÏO.
z#fl`«#OÖ’ =zÛ# JÅ"å@∞¡ ÃÑ^ŒÜ Ì ∂« ºHõ áÈ=Ù. J~Ú<å "å\˜x Hõ+Ñì¨ _¨ ç ZÖÏQÀ
=∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û, Ѩ@∞ì^ŒÅ LO>Ë!
J~Ú`Õ z#flѨÊ\˜ #∞Op q∂Ô~ÖÏ xÅ∞K«∞O>Ë, ‰õÄK«∞O>Ë, ^•xˆH "≥#∞fl JÅ"å@∞
Ѩ_»∞`«∞Ok. ÃÑ^ŒÌÜ«∂ºHõ ã¨iQÍ xÅ|_»^•=∞O>Ë q∂ "≥#∞fl ã¨Ç¨ÏHõ iOK«^Œ∞. 2
xq∞ëêÅ∞ ã¨iQÍ xÅ|_»QÍ<Õ / ‰õÄ~ÀÛQÍ<Õ "≥#∞flÖ’ <˘Ñ≤Ê =KÕÛã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë
H˘xfl HõO_»~åÅ∞ |ÅÇ‘Ï# Ѩ_»@=¸, H˘xfl QÆ\˜ìѨ_çáÈ=_»=¸ [~°∞QÆ∞`å~Ú Hõ#∞Hõ.
=∞Ô~ÖÏ?
JO^Œ∞ˆH D "åºÜ«∂=∂Å∞! g\˜x H˘xfl "å~åÅáê@∞ „Ѩu~ÀE KÕÜ«∞O_ç. P
`«~åfi`« â◊s~°OÖ’ =KÕÛ =∞Oz =∂~°∞ÊH˜ q∂ˆ~ ZO`À QÆ~°fiѨ_»`å~°∞. <≥=∞‡kQÍ 3,4
"åºÜ«∂=∂Å`À „áê~°OaèOz 1–2 "å~åÖ’¡ "≥Ú`«ÎO 7 "åºÜ«∂=∂Å∞ K≥Ü«∞º_®xH˜
ã≤^ŒúѨ_»O_ç.

1. gѨÙx QÀ_»H˜ PxÛ gÖˇ·#O`«
x\Ï~°∞QÍ ‰õÄ~ÀÛO_ç. q∂ Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞,
Éè í ∞ *ÏÅ zѨ Ê Å∞ ‰õ Ä _® QÀ_» H ˜
P#∞HÀ"åe. `«Å x\Ï~°∞QÍ LOK«O_ç.
KÕ ` « ∞ Å∞ `˘_» Å ÃÑ· P#∞ÛHÀO_ç .
"≥∂zѨÊÅ∞ _˘Hõ¯Å =^ŒÌ LO_®e.
WѨC_»∞ á¶È\’Ö’ =∂kiQÍ `«Åx
<≥=∞‡kQÍ H˜OkH˜ =OK«∞`«∂ ^•O`À
áê>Ë Éè∞í [O ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞H˜ "åÅÛO_ç.
q∂ ÔQ_»¤O q∂ "≥∞_» kQÆ∞= ÉèÏQÍxfl
^•^•Ñ¨Ù `åˆH ^•HÍ `«Å =OK«O_ç. =∞m§
<≥=∞‡kQÍ
`«Å Z`«∞`
Î ∂«
"≥#∞flx QÀ_»H˜
J^Œ = ∞O_ç .
WÖÏ 5 ™ê~°∞¡
K≥Ü«∞ºO_ç.
2. Z_»=∞
=∂iÛ 2005
„ѨH¯õ ‰õΩ uiy Ѩ_∞» HÀ¯O_ç. _˘Hõ¯Å H˜O^Œ
@s¯ @=Öòx K«∞@∞ìK«∞\˜ì "Õã¨∞HÀO_ç.
Z_»=∞ "≥∂KÕux =ÚO^Œ∞H˜ Kåz, ‰õΩ_ç
KÕu`À#∂, Z_»=∞ KÕu`À#∂ _»|∞Öò
ÃãÅ∂º\ò á⁄l+¨<Ö£ ’ Ѩ_∞» HÀO_ç (á¶È\’Ö’
=Öˇ).
D ã≤u÷ Ö’ q∂ #_»∞O ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz
`«Å=~°‰õÄ QÆÅ ÉèÏQÆO ÃÑ·H˜ ÖËã¨∞ÎOk.
Ѷe¨ `«OQÍ |~°∞=Ù ÉËÅ<£û J=_®xH˜ ‰õΩ_ç
HÍex x\Ï~°∞QÍ Kåz <ÕÅÃÑ· P#ÛO_ç.
Z_»O HÍÅ∞ =∞_çz ‰õΩ_ç HÍe H˜O^ŒH˜
`À¿ãΠ㨠á È~° ∞ ì WOHÍ ÉÏQÆ ∞ O@∞Ok.
D™êi #_»∞O ^ŒQÆæ~° #∞Oz `«Å=~°‰õΩ
QÆÅ ÉèÏQÍxfl ÃÑ·H˜ J~°÷ K«O„^•HÍ~°OÖ’
H˘kÌQÍ =Oz =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ ~°O_ç.
WÖÏ 5–6 ™ê~°∞¡ K≥Ü«∞ºO_ç.
3. É’~å¡ Ñ¨_∞» HÀO_ç. KÕ`∞« Å∞ ~Ô O_»∂
W~° ∞ Ѩ H õ ¯ ÖÏ =Ú_ç z KÕ u "Õ à ◊ § #∞
K≥=ÙʼnõΩ `åH˜OK«O_ç. D á⁄l+¨<£Ö’
á⁄@ìÃÑ·<å, `˘_»ÅÃÑ·<å |~°∞=O`å "≥∂Ñ≤
Kèåf, `«Å QÍÖ’¡H˜ Z`«OÎ _ç. Éè∞í *ÏÅ∞ <ÕÅ
#∞Oz ã¨∞=∂~°∞ 6 JOQÆ∞àÏÅ∞ Z`«∞Î
ÖË"åe. TÑ≤i =∂=¸Å∞QÍ Ñ‘ÅÛ=K«∞Û.
5 ÃãHõ#∞¡O_ç iÖÏHõû=fiO_ç. WÖÏ 6 ™ê~°∞¡
K≥Ü«∞ºO_ç.
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} •8
 4. "≥ÅH¡ Ö˜ Ï Ñ¨_∞» ‰õΩx KÕ`∞« Å∞ ~Ô O_»∂ ÉÏ~å¡ ^Œ∂~°OQÍ KåѨO_ç (ѨHΔ˜ ~Ô Hõ¯ÖÏ¡).
HÍà◊√¡ `˘_»Å =^ŒÌ =∞_»z, ÃÑ·HÔ `«OÎ _ç. "≥∂HÍà◊√§ q∂ â◊s~°O #∞Oz 90O HÀ}OÖ’
LOK«∞`«∂ `«∞O\˜ ÉèÏQÍxfl ‰õΩ_ç ѨH¯õ H˜ "åÅÛO_ç. Kèåfx uÑ¨Ê ‰õÄ_»^∞Œ ! `˘_»Å∞,
HÍà◊√¡ =∂„`«"Õ∞ X~°QÍe. 10 ÃãHõ#∞¡ JÖÏ LO_ç =∞m§ Ü«∞^ä•™ê÷<åxH˜ ~°O_ç.
~ÚÖÏ 6 ™ê~°∞¡ ‰õΩ_çѨHõ¯H˜, 6 ™ê~°∞¡ Z_»O ѨHõ¯H˜ ѨOKåe.

5. D™êi "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx Ô~O_»∞ J~°KÕ`«∞Å∂

`«ÅH˜O^Œ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. Kåz L#fl HÍà◊§#∞ XHõ J_»∞QÆ∞
"≥#H˜¯ ÖωõΩ¯x Jiáê^•Å∞ <ÕÅÃÑ· PxÛ, x\Ï~°∞QÍ
QÍÖ’¡H˜ #_»∞=Úx, `˘_»efl ÖËѨO_ç. WÖÏ 10 ÃãHõ#∞¡O_ç
=∞~°ÖÏ H˜O^ŒH˜ kOK«O_ç. 6 ™ê~°∞¡ iÑ‘\ò K≥Ü«∞ºO_ç.
6. Ô~O_»∞ "≥∂HÍà◊§ q∂^Œ, Ô~O_»∞ J~°KÕ`«∞Å q∂^Œ
P#∞‰õΩx [O`«∞=ÙÖÏ xÅ∞KÀO_ç. Z_»=∞ HÍÅ∞x ÃÑ·HÔ uÎ
QÍÖ’¡ x\Ï~°∞QÍ KåK«O_ç. ‰õΩ_ç KÕux ‰õÄ_® JÖψQ
QÍÖ’¡H˜ ÃÑ·HÔ uÎ x\Ï~°∞QÍ =ÚO^Œ∞H˜ KåK«O_ç. JO>Ë ‰õΩ_ç
HÍeq∂^Œ, Z_»=∞ KÕu q∂^• P#∞ ‰õΩ<åfl~°#fl=∂@.
WÖÏ 10 ÃãHõ#∞¡O_ç =∞m§ 4 áê^•Å q∂^ŒH˜ ~°O_ç. JÖÏ
4 ™ê~°∞¡KÕã≤, D™êi ‰õΩ_ç HÍÅ∞, Z_»=∞ KÕ~Ú`À =∞~À
4 ™ê~°∞¡ K≥Ü«∞ºO_ç.
7. D™êi É’~å¡ Ñ¨_»∞‰õΩx Éèí∞[=¸, `«ÖÏ ÃÑ·ÔHuÎ
"≥∂ KÕ`«∞Å∞ Ô~O_ç\˜ q∂^• J#∞HÀO_ç (ѨÙã¨ÎHõO
K«^Œ∞=Ù`«∞#fl@∞ìQÍ). ‰õΩ_ç HÍÅ∞ HõO_»~åÅ#∞ ayOz
`˘_»#∞Oz áê^ŒO ^•HÍ "≥Ú`«OÎ HÍÅ∞x QÍÖ’¡H˜ ÖËÑO¨ _ç.
q∂ áê^ŒO Éè∂í q∞ #∞Oz J_»∞QÆ∞ Z`«∞Î ÖË¿ãÎ KåÅ∞. JÖÏ
2 ÃãHõ#∞¡O_ç, H˜O^ŒH˜ kOK«O_ç. WÖÏ ‰õΩ_ç HÍÅ∞`À 6
™ê~°∞¡, Z_»=∞ HÍe`À 6 ™ê~°∞¡ K≥Ü«∞ºO_ç.

=∂Ô~¯\’¡ LOk. PSYCHOLOGY SUCCESS SERIES =∂Ô~¯\’¡ LOk.

K«^Œ=O_ç...! K«kqOK«O_ç...! K«^Œ=O_ç...! K«kqOK«O_ç...!

ã¨ÔHûãπ ǨÏÖ’!(Öˇ·Ñ¶π ÃãÉÏ=Ù<åfl~å!

ìÖò "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò)
·
g∞ PÖ’K«<åq^è•<åxfl =∂iÛ, D ѨÙã¨ÎHõOÖ’x JOâßÅ∞ áê\˜¿ãÎ, U
g∞Ö’ Ѩ@∞ì^ŒÅ, [|∞ƒÅ~Ú<å gÅ~Ú#O`« ^Œ∂~°OQÍ
áêl\˜"£ käOH˜OQ∑#∞ ÃÑOz LO\Ï~Ú. Jn QÍHõ, =∞x+≤
g∞~°∞ g∞ ~°OQÍÖ’¡ ã¨ÔHûãπ JÜÕ∞ºÖÏ „ѨâßO`«OQÍ, P#O^ŒOQÍ, P~ÀQƺOQÍ
LO_»_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Jxfl JOâßÅ∂
=∂ˆ~Û Juâ◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# „QÆO^äŒ"Õ∞ nxÖ’ L<åfl~Ú.

'ã¨ÔHûãπ— ~°∞. 75/– ~°∞. 60/– Jã¨Å∞ ''ǨÏÖ’...! ÉÏ=Ù<åfl~å...?!—— JO>Ë,

ÃÑ· Jxfl q^è•Å∞QÍ ''ÉÏ=Ù<åfl~å...?!—— Jx
J_»QÆ_»"Õ∞.
=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} •9
 „Ѩu ã¨O™ê~°OÖ’#∂ ^ŒOѨ`∞« Å∞ XHõi
H˘Hõ ~ ° ∞ ^Œ Q Æ æ ~ ° Ü Õ ∞ º J=HÍâßÅ∞
Z#∞flO\ÏÜ≥∂, H˘\Ï¡_»∞H˘x q_çáÈQÆÅ
㨠O ^Œ ~ åƒù Å ∂ J#∞flO\Ï~Ú. *Ï˝ Ñ ¨ H õ O
ÃÑ@∞ì H À=Åã≤ O ^Œ Ö Ï¡
^•OѨ`«º=∞O@∂ ZHõ¯_® LO_»^Œ∞† U
ÃÑ~ü à Ѷ H ± ì

qÉèË^Œ=¸ ~åx/ÖËx HÍѨÙ~°=¸ LO_»^Œ∞–

ã¨∞Y ^•OѨ`«ºO "≥·Ñ¨Ù...
Jx!
„Ѩu ^ŒâÖ◊ ’#∂ ^ŒOѨ`∞« e^ŒiÌ =º=Ǩ~°
ÃÑ\Ïì Ö Ï `« ‰ õ Ω ¯=QÍ ÃÑ\Ïì Ö Ï #∞Oz Z=iH˜ Hõ=¸ºxˆH+¨<£ ã≤¯Öò K«Hõ¯QÍ
â‹·eÖ’#∂ Ö’@∞áê@∞¡O\Ï~Ú. P Ö’@∞
‰õ Ω @∞O| x~° fi Ǩ Ï } ^•HÍ „Ѩ u z#fl LO@∞O^À, Z=~°∞ `«#"≥·Ñ¨Ù #∞OKÕ HÍHõ
áê@¡#∞ QÆ∞iÎOz ѨÓ_»∞Û‰õΩ<Õ J=HÍâßÅ∂
q+¨Ü«∞OÖ’#∂ `«QÍ^•Å∞ "≥Ú^ŒÖ∫`å~Ú. Z^Œ ∞ \˜ =∞x+≤ HÀ}O #∞Oz ‰õ Ä _®
LO\Ï~Ú. qA˝Ö#·ˇ "åà◊√§ P J=HÍâßÅ#∞
H˘`« Î Q Í ÃÑo§ KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω #fl "åà◊ √ § q+¨Ü«∂xfl K«∂_»QÆÅ∞æ`å~À "åi`À ¿ãflǨÏ
QÆ ∞ iÎ O z P Ö’áêÅ#∞ 㨠i KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω x
QÆ ∞ ~° ∞ Î O K« ∞ HÀ=Åã≤ # áê~ÚO>Ë q ∞@O>Ë |O^è Œ O QÍx ^•OѨ ` « º |O^è Œ O QÍx
^•OѨ`åºxfl âßOu=∞Ü«∞O, ã¨∞Y=∞Ü«∞O
'^•OѨ ` « º O JO>Ë ~ÚÖÏ LO_®e. =∞^èŒ∞~°OQÍ LO@∞Ok.
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
ÉèÏ~°ºO>Ë ~ÚÖÏ „Ѩ=iÎOKåe. Éèí~°ÎO>Ë D D q^Œ º H˘O^Œ i H˜ [#‡`« ó =¿ãÎ
H˘`«ÎHÍѨÙ~°O q^èOŒ QÍ LO_®e—– ÖÏO\˜ ÉèÏ"åÅ∞ =ÚO^Œ∞ H˘O^ŒiH˜ <Õ~°∞Û‰õΩx, ™ê^èŒ# KÕ¿ãÎ =ã¨∞ÎOk.
~Ú+¨ ì Ñ ¨ _ ç ÃÑo§ KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω #fl"åiH˜ QÍ<Õ U~°Ê~°∞K«∞H˘x LO_»‰õÄ_»^Œ∞. =∞~À =ÚYº q+¨Ü«∞O :
™ê^è•~°}OQÍ ÃÑà◊§~Ú# H˘`«ÎÖ’ HÍѨÙ~°O UѨÙÊ_≥`
· Õ P ''H˘Å|^Œ—Ì — ^ŒQ~æÆ ° ÃÑ@∞ì‰Ωõ x
KåÖÏ „käe¡OQ∑QÍ LO@∞Ok. `«Ñ¨ÙÊÅ∞, ^•OѨ ` « º OÖ’H˜ J_» ∞ QÆ ∞ ÃÑ\˜ ì #
rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ „Ѩ=~°Î#x H˘Å=_»O `˘eHÍÅOÖ’ „Ѩ u Ü« Ú =‰õ Ω _» ∞ , „Ѩ u
Ö’áêÅ∞ L<åfl Jq Hõ#|_»=Ù. `«Ñ¨ÙÊÅhfl "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ_»`å"≥∂, JѨÙÊ_Õ z‰õΩ¯Ö’¡ HÍÅ∞
XѨÙÊÅ∞QÍ#∂, Éèíq+¨º`«ÎO`å |OQÍ~°∞ Ü«Ú=f J<£HÍx¬Ü∞« ãπQÍ (J„ѨÜ∞« `«flOQÍ<Õ)
ÃÑ_»`å=∞#fl =∂@. ^•OѨ`«ºO QÆ∞iOz `« = ∞ `« e ¡ ^ Œ O „_» ∞ Å ^•OѨ ` « º â‹ · e x
ã¨fiѨflOQÍ#∂ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. W^ŒÌ~°∂ `å=Ú Pâ◊ Å ∞ Z‰õ Ω ¯=QÍ ÃÑ@∞ì ‰ õ Ω O>Ë
QÆ_Ñ» ɨ ’ÜÕ∞ rq`«O QÆ∞iOz Pâ◊ŠѨOk~°∞¡ J#∞Hõi™êÎ~°∞. '=∂ J=∂‡<å#flÅ∞ D
PâßÉèíOQÍÅ∂ Z‰õΩ¯=QÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. q+¨Ü«∞OÖ’ WÖÏ LO_Õ"å~°∞— J<Õk P
JÅ∞¡`å~°∞.
JÖÏ HÍHõ 㨠= ∞Ü« ∂ xH˜ "åiH˜
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi =∞^茺 LO_Õ ^Œ O Ѩ ` « ∞ e^Œ Ì ~ ° ∂ JO^Œi ^•OѨ`åºÅ∂ XˆHÖÏ ã¨ ∞ Êù ~ ° } H˜ =㨠∞ Î O k.
áêl\˜ " £ Ü« ∂ \˜ @ ∂º_£ (J#∞‰õ Ä Å `« = ∞ ^•OѨ ` « º Ѩ Ù LO_»=Ù. „Ѩu ^•OѨ`«º=¸ Jk ã¨~Ô #· ^Œx JxÑ≤¿ãÎ
^Œ $ Hõ Ê ^ä Œ O ) =Å¡ z#fl z#fl qÉè Ë ^ •Å∞ `˘e 㨠O =`« û ~° ^ÕxHõ^Õ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#k. J^Õ Hõ~Ô Hõhì , ~ÚOˆHn
"≥ Ú QÆ æ Ö ’<Õ `« ∞ OK« ∞ ‰õ Ω áÈ`å~Ú. _» | ∞ƒ HÍÖÏxfl XHõi<˘Hõ~∞° J~Ú#ѨÊ\˜H© JO^Œi HÍѨÙ~åÅ∂ Hõ Ô ~ ‰õ Ω ì HÍ^Œ h
ÃÑ`«Î#O, ~ÚO\˜ ã¨O~°HõΔ}, ÉÏ^茺`«Å∞ J~° ÷ O KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω <Õ H˘xfl ^Œâ◊Ö’¡Oz Ѩi}Ï=∞O J#flO`« Q Í P
Z=~°∞ x~°fiiÎOKåe, Z=i Jaè~°∞K«∞ÅH˜ HÍÅOQÍ QÆ∞iÎOKåe. K≥O^Œ∞`å~Ú. ÃÑà◊§~Ú# `˘e Ѩ
^ ú u
Œ Ö’ „Ѩ=iÎ
™ êÎ ~ ∞° .
„áê^è•#º`« Åaè™ÈÎOk ... ÖÏO\˜ JOâßÅÃÑ· XHõ i Jaè „ áêÜ« ∂ ã¨O=`«û~°HÍÅO XÔH`«∞Ά q∞QÆ`å
x~° ‚ Ü « ∂ Å∞ D 㨠= ∞Ü« ∞ OÖ’ ~° ∂ Ѩ Ù Jk Ô~O_À"åiH˜
Å#∞, Pâ◊Å#∞, Pâ◊ `˘e ã¨O=`«û~åÅ∞ XÔH`«∞Ά a_»¤Å∞ #zÛ`Õ FˆH. ÖËHáõ È`Õ<Õ
k^Œ∞̉õΩO\Ï~Ú. Ü« ∂ Å#∞ XHõ ~ ° ∞ ѨÙ@ì_»O ^ŒQÆæ~°∞flOz "åà◊√§ `« O \Ï! JѨ Ù Ê_Õ
H˘xfl ‰õ Ω @∞OÉÏÖ’¡ Ѩ ~ ° ã ¨ Ê ~° QÆ ∞ iÎ O z JO^Œ ∞ ‰õ Ω ÃÑ^ŒÌ"åà◊§ÜÕ∞º =~°‰õÄ XHõf~°∞, ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ J=ã¨~°O
JOwHÍ~°O`À ~Ú=hfl "å@O`«@ J"Õ XHõ J#∞QÆ∞}OQÍ PÃÑ·# =$^•úѨº=∞O`å XHõ f~°∞QÍ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
„Hõ=∞OÖ’ Ѩ_çáÈ`Õ, H˘xfl ‰õΩ@∞OÉÏÖ’¡ ™ê^茺"≥∞ÿ# "Õ∞~°‰õΩ LO@∞O^Œx ã¨∂÷ÅOQÍ qÉèílOK«∞
=∂„`« O W~° ∞ =Ùi JǨ  Å∂ _è ô H ˘x „Ѩ=iÎOKåe. `«=∞ ^•OѨ`«ºO `˘e
ã¨OѶ¨∞~°¬}Å∞ `«Öˇ`«∞Î`å~Ú. ~Úëêì x fl, J~Ú ã¨ O =`« û~°OÖ’ „Ѩu

HÍѨÙ~°OÖ’ JǨÏO KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO>Ë..
<å=∂>Ë <≥QÍæÅ<Õ Ñ¨O`«O `«ÖˇuÎ`Õ... U
\˜.q.Kèå<≥Öò K«∂_®e? ¿Ñ¶<£ Z‰õΩ¯=QÍ
=∂iÛ 2005
ëêìxfl, HÀiHõbfl Z^Œ∞\˜ =∞x+≤ <˘K«∞ÛHÀx Ü« Ú =fÜ« Ú =‰õ Ω Å∂ KÕ Ü « ∂ eû# Ѩ x
q^èOŒ QÍ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« _»O JÅ=~°K∞« HÀ"åe. XHõ@∞Ok. J=HÍâ◊O ÅaèOz#ѨÙÊ_»ÖÏ¡
nxfl Hõ=¸ºxˆH+¨<£ ã≤¯Öò JO\ÏO. q∂q∂ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ ^•OѨ`åºÅ#∞
ã¨ì_ô KÕÜ«∞O_ç. PÜ«∂ ^ŒOѨ`«∞Å∞ XHõi`À
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 10
XHõ~°∞ ZÖÏ "≥∞ÅQÆ∞`«∞<åfl~°∞? "åi
ã¨Yº`« Z\Ï¡ L#flk?
XHõix ~Ô O_À"å~°∞ âßã≤OKÕ `«~Ç° ¨
^•OѨ`«º=∂, q+¨Ü«∂xfl ~Ú^ŒÌ~°∂
K«iÛOK«∞‰õΩx XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =KÕÛ
`«~°Ç¨Ü«∂? Jaè=∂xOK«∞‰õΩO\Ï~å?
^≥|ƒÖÏ_»∞‰õΩO\Ï~å? ^≥ÑÙ¨ ʉõΩO\Ï~å......
"åi „ѨÉÏè =O q∂ q∂^Œ ZO`« LOk?
U q^èŒOQÍ LOk? QÆ=∞xOK«O_ç.
q∂~° ∞ ÉÏQÍ ~Ú+¨ ì Ñ ¨ _ Õ q∂
|O^è Œ ∞ =ÙÅ/¿ãflÇ≤ Ï `« ∞ Å HÍѨ Ù ~åxfl
‰õÄ_® D HÀ}O #∞Oz ѨijeOK«=K«∞Û.
JO^Œ∞Ö’ q∂‰õΩ Uk ã¨~Ô #· ^ŒxÑ≤™ÈÎOk. Uk
ã¨i HÍ^Œx Ñ≤™ÈÎOk? ZO^Œ∞Hõx?
W=hfl g∞ ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 ã¨O|O^èŒ
ÉÏO^è Œ " åºÅ QÆ ∞ iOz XHõ "≥ ∂ K« ∂ ~ü
JO_»™êìO_çOQ∑ U~°Ê~°∞™êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë
XHõ =ºH˜Î „Ѩ=~°Î#ÃÑ· J`«x ‰õΩ@∞O|O
„Ѩ É è Ï ==¸, J`« x H˜ #zÛ# =º‰õ Ω Î Å
„ѨÉèÏ==¸ KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok.
J`«x/P"≥∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞, P^Œ~å≈Å∞,
„Ѩ = ~° Î < å "å\˜ #∞Oz H˘O`« ~° ∂ Ѩ Ù
k^Œ∞̉õΩO\Ï~Ú.
`˘e ã¨O=`«û~åÅ∞
Ѷ¨ã≤ìÜ«∞~ü PѶπ "Õ∞ˆ~*òx ǨÏh=¸<£
~ÚÜ«∞~üQÍ =i‚™êÎO. P ã¨O=`«û~° HÍÅOÖ’
#=^ŒOѨ`∞« Å =∞^躌 ^•OѨ`º« Éèqí `«"åºxH˜
J=ã¨~°"≥∞ÿ# ѨÙ<åk – =∞Oz^À, K≥_»∞^À –
U~°Ê_»∞`«∞Ok.
`˘e ã¨O=`«û~° HÍÅOÖ’ U~°Ê_»¤ X_ç
^Œ∞_»∞‰õΩefl ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ ã¨ik^Œ∞̉õΩ#fl
Ü«Ú= ^ŒOѨ`∞« Å âı+r¨ q`«O KåÖÏ K«H¯õ QÍ
QÆ_çKÕ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=. J~Ú`Õ ã¨=∞㨺
Åhfl "≥Ú^Œ>Ë_»∞Ö’<Õ =Úyã≤áÈ~Ú#@∞ì
HÍ^Œ∞.
`˘e „¿Ñ=∂"Õ â ◊ O `« ˆ Q æ H õ XHõ i
Ö’@∞áê@∞¡ XHõ i H˜ J~° ÷ = ∞=Ù`« ∂ ,
`«QÍ^•ÅH˜, Ѷ¨∞~°¬}ÅH˜ ^•i `≥~°∞™êÎ~Ú.
P_»Ñ≤Å¡ÔH·`Õ J`«Î=∂=∞Å∞, =∞~°∞^Œ∞Å∞,
P_»Ñ¨_»∞K«∞Å∞, `À\˜HÀ_»à◊√§ "≥ÚIIÅQÆ∞
"åi`À =KÕÛ ã¨=∞㨺Å∞O\Ï~Ú. ^•OѨ`º« O
=∂iÛ 2005
Ѩ@¡ HõÅÅ∞ HõO@∂=zÛ# "åiH˜ "åi HõÅÅ∞
<≥~°"Õ~°HõáÈ`Õ HõeˆQ 'Hõ#∞qѨÙÊ—Å∞O\Ï~Ú.
"åi PâßÉè í O QÍÅ∞ H˘`« Π㨠= ∞㨠º Å∞
ã¨$+≤ì™êÎ~Ú.
g\˜H˜ Pã≤Î ã¨=∞㨺Å∞, Pi÷Hõ ã¨=∞㨺Å∞,
L^ÀºQÆã¨∞ÎÖˇ·# "åiH˜ ‰õΩ@∞O| ÉÏ^茺`«Å
ѨOѨHõOÖ’ ¿ÑpÅ∞... WÖÏO\˜q `À_≥·`Õ
K≥ѨÊ<Õ JHõ¯ˆ~¡^Œ∞.
„Ѩ u 㨠O ^Œ ~ ° ƒ ù O Ö’#∂ W`« ~ ° ∞ Åx
xOkOK«_»O =∂x W~°∞=Ù~°∂ ÉÏ^茺`«
fã¨∞‰õΩx, `«=∞O`« `å=ÚQÍ Ñ¨iëê¯~åxH˜
„Ѩܫ∞uflOK«_»O J=ã¨~°O. XHõi<˘Hõ~°∞
q=∞i≈OK«∞HÀ‰õΩO_® WzÛѨÙK«∞Û‰õΩO@∂,
Ѩ~°ã¨Ê~° JOwHÍ~°Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ# Ѩiëê¯~åÅ∞
"≥`«∞‰õΩ¯O@∂O>Ë ã¨=∞㨺Å∞ q∞QÆÅ=Ù.
Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ>ËìHõ
'ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ— #∞Oz '`«e¡^ŒO„_»∞Å∞—QÍ
Ѩ i }Ï=∞O K≥ O ^Œ _ » O rq`« O Ö’ Zxfl
㨠O `ÀëêÅ#∞ xOѨ Ù `« ∞ O^À Jxfl
ÉÏ^躌 `«Å#∂, ã¨=∞㨺Å#∂ `«ÅHÔ `«∞` Î ∞« Ok.
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞QÍ =∂i# q∂ J=ã¨~åÅ∞
=∂~°`å~Ú, „áê^è•#º`«Å∞ =∂~°`å~Ú.
x#fl\˜ ^•HÍ q∂ ~Ú^ŒÌ~°∂ XHõiHÀã¨O
XHõ~°∞ J#fl@∞ì LO_Õ^ŒÖÏ¡ WѨÙÊ_»∞ a_»¤
HÀã¨"Õ∞ J#fl@∞ìO\Ï~°∞– =ÚMºOQÍ ¢ã‘Î!
a_»¤ ~åHõ`À ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 KåÖÏ
J_» ˚ ã ¨ ∞ ì " ≥ ∞ O@∞¡ J=㨠~ ° Ñ ¨ _ » ` å~Ú. k#
K«~°ºÖ’, x„^ŒÖ’, PǨÏ~°OÖ’, qǨ~°OÖ’,
Ãã‰õΩûÖ’... Jxfl\’¡#∂ =∂~°∞ÊÖÁ™êÎ~Ú.
"å\˜H˜ ã≤^ŒúѨ_»x"åi ã¨O™ê~åÖ’¡ =∞m¡
z„~° ∞ |∞„~° ∞ Å∞ `« Ö ˇ ` « ∞ Î ` å~Ú,
J=Ù<å? W"≥ ∂ +¨ # Öò "≥ ∞ K« ∂ i\©
(=∂#ã≤ H õ Ѩ i Ѩ H õ fi `« ) KåÅx
ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÖ’¡ W"Õ `«QÍ^•Å∞QÍ
Ѩi}q∞™êÎ~Ú.
^Õ x q∂^À HÀѨ O ^Õ x q∂^À
=ºHõ Î O J=Ù`« ∞ O@∞Ok. ~Úq
ã‘iÜ«∞ãπ `«QÍ^•ÖË J~Ú`Õ g\˜
„Ѩ É è Ï =O Ñ≤ Å ¡ Å q∂^Œ ‰õ Ä _®
LO@∞Ok.
H˘`«Î ÉÏ^茺`«Å =Å¡ U~°Ê_Õ H˘`«Î
㨠= ∞㨠º efl QÆ ∞ iÎ O z =∞iO`«
ÉËÅ<£û_£QÍ =º=ǨÏiOKåe. ÉèÏQÆ™êfiq∞H˜
ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ__» O» ^•fi~å "åi XuÎ_xç `«y¿æ ãÎ...
`«Öˇ`«ÎQÆÅ ã¨=∞㨺Å∂ `«‰õΩ¯"Õ LO\Ï~Ú.
Ñ≤Å¡ÅO^Œ~°∂ `«Ö’ QÆ∂\˜H©...
Ñ≤ Å ¡ Å ∞ ÃÑ^Œ Ì " åà‹ §  , ÃÑo§à◊ § ~Ú,
L^ÀºQÍÖ’¡, "åºáê~åÖ’¡ „Ѩ"ÕtOz Z=i
^•i "å~°∞ Ѩ>HìË ,õ ÖË^• ^ŒOѨ`∞« Ö’¡ ~Ú^Œ~Ì ∂°
HÍx, XHõ~°∞ HÍx i>ˇÿ~°Ü«∂ºHõ Öˇ·Ñ¶π "Õˆ~QÍ
LO@∞Ok. JѨÊ\˜H˜ ÉÏ^茺`«Åhfl fˆ~
Ü« ∞ #∞‰õ Ω O@∞O_» Q Í H˘`« Î ÉÏ^è Œ º `« Å ∞
(=∞#=Å∞, Pi÷Hõ ÉèÏ~åÅ∞ "≥ÚIIq) =zÛ
Ѩ_»∞`«∂O_»@O =∂=¸ÖË!
ÉèÏ~åºÉè~í eΰ ^ŒiÌ H© XHõi =∂#ã≤Hõ Pã¨~å
XHõiH˜ ÉÏQÍ J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º >ˇÿO ‰õÄ_®
~Ú^Õ! JѨÊ\˜H˜ ~Ú^ŒÌi =∞^蕺 K«Hõ¯\˜
J=QÍǨÏ# U~°Ê_»∞`«∞Ok. XHõi QÆ∞iOz
XHõ ~ ° ∞ H˘`« Î Q Í `≥ Å ∞㨠∞ HÀ=Åã≤ O ^Õ g ∂
ÖË^ŒxÑ≤Oz<å, WOHÍ J~°÷O HÍx HÀ}ÏÅ∞
Z<Àfl LO\Ï~Ú.
KåÖÏ=∞Ok ^ŒOѨ`«∞Ö’¡ D >ˇÿOÖ’
‰õÄ_® – âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ JÅã¨@Å =Å¡,
=Ü«∞ã¨∞`À áê@∞ ÃÑiˆQ Jã¨Ç¨Ï#O =Å¡ –
HÀѨ ` åáêÅ∞ XHÀ¯™êi Zyã≤ Ñ ¨ _ » ∞
`«∞O\Ï~Ú. XHõi<˘Hõ~∞° `«ÑÙ¨ ÊѨ@∞ìHÀ=_»O,
xOkOK«∞HÀ=_»O =∂=¸ÖË!
D >ˇÿOÖ’... r=#â‹·eÖ’ z#fl z#fl
=∂~°∞ÊÅ∞, `«y#O`« UHÍO`«O, P^蕺u‡Hõ
zO`«#, ѨÙã¨HÎ õ Ѩ~#°î O, ǨcÅ#∞ H˘#™êyO
K«_O» , "≥ÚHõ¯Å ÃÑOѨHOõ , ÉèÏ~°O HõeyOK«x
~Ú`«~° "åºÑ¨HÍÅ∞ Öˇ·Ñ¶πx `ÕeHõ KÕ™êÎ~Ú.
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 11

(QÆ`« ã¨OzHõ `«~°∞"å~Ú)
QÆ∞„~åbfl QÍ_ç^Œbfl |Ü«∞@‰õΩ `ÀÅ
=∞<åfl~°∞.
QÆ ∞ „~åbfl |Ü« ∞ @‰õ Ω `Àe"Õ â ßO.
QÍ_ç^ŒÅ∞<åfl~Ú, "å\˜h `Àe"ÕâßO.
~Ô O_çO\˜h J#∞ã¨iOz ~å=Ú_»∞ ^˘OQÆ
Jâ◊fi`«~°∞Å∞<åfl~Ú (P_» QÍ_ç^Œ‰õΩ =∞QÆ
QÆ∞„~°O =Å¡ ѨÙ\˜#ì [O`«∞=ÙÅq) "å\˜Ö’
QÆ∞„~°=Ú JÉèÏ=O, QÍ_ç^• JÉèÏ="Õ∞.
"å\˜x `Àe"ÕÜ«∂ÖÏ, JHõ¯ˆ~¡^•?
D 㨠O kè Q Æ ú ã ≤ ÷ u JÉè Ï =O =Å¡
HõeyOk. Hõ#∞Hõ JÉèÏ=O „Ѩ=∂}=∞=Ù
`«∞#flk. q^Œ∞º`«∞Î ÖËx ~åy fÔQÖ’¡
q^Œ ∞ º`« ∞ Î LO_» ^ Œ ∞ . Jk JÉè Ï ="Õ ∞ .
J~Ú<å "å\˜x q^Œ∞ºfÎQÅÆ <Õ JO\Ï=Ú.
D q^èŒOQÍ ‰õÄ_® ''JÉèÏ=O—— „Ѩ=∂}
=∞=Ù`«∞#flk.
L`«~Î Ñ° H¨ OΔõ : â◊|=Ì Ú #O^Œ∞ SuǨϺO
JO`« ~ åƒù = "≥ ∞ ÿ =Ù#flk. J#∞=∂#
„Ѩ=∂}OÖ’ J~å÷Ñu¨ ,Î ã¨OÉè=í O, JÉèÏ=O
~Úq∞_ç L<åfl~Ú.
SuǨº^Œ∞Å∞ „Ѩ=∂}ÏÖË. HÍx, Jq
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ "Õ∞=Ú K≥ÑÊ≤ # <åÅ∞QÆ∞
=∂iÛ 2005
¿ÇÏ`«∞"å^ŒO
„Ѩ=∂}ÏÅÖ’#∂ ~Úq∞_ç L<åfl~Ú.
Hõ#∞Hõ "å\˜x "Õ~ˆ ¿Ñ~˘¯#=Åã≤# Ѩx ÖË^∞Œ .
''‰õΩO_»—— J<åfl=∞#∞HÀO_ç. ^•xx
U=∞\˜` ì À, U™êÔ~ÃÑ· U ‰õΩ=∞‡i `«Ü∂« ~°∞
KÕ ã ≤ < å, U LëÈ‚ „ QÆ ` « Ö ’ HÍeÛ<å, U
„ѨÜ≥∂[<åxfl ™êkèOz<å (L^•. =∞Oz
hà◊§ ‰õΩO_», T~°QÍÜ«∞‰õΩO_») Jk
‰õΩO_»ÜÕ∞ Hõ^•. ‰õΩO_»`À ÉÏ@∞ ^•x
SuǨϺ=¸, „ѨÜ∂≥ [#=¸ J#∞ã¨iOKÕ
L<åfl~Ú. J=㨠~ ° = ∞~Ú`Õ PÜ« ∂
q+¨ Ü « ∂ Å#∞ PÖ’z™êÎ O . J=㨠~ ° O
ÖË H õ á È`Õ ‰ˆ H =ÅO ‰õ Ω O_» QÆ ∞ iOKÕ
„Ѩã¨Oy™êÎO.
á⁄QÆ#∞ J#∞ã¨iOz xѨC LO_»@O
J#∞=∂#"Õ ∞ Hõ ^ •? ~å=Ú_» ∞ =zÛ
"≥à§◊ QÍ<Õ =ã¨∞=Î ÙÅ∞ áÈ=@O [iy`Õ – P
J<Õ J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. Hõ#∞Hõ
J~åú Ñ ¨ u Î J#∞=∂#"Õ ∞ QÍx "Õ ˆ ~
„Ѩ = ∂}O HÍ^Œ ∞ . LѨ á ê^•ºxfl
J#∞ã¨iOz LѨáê^ŒHOõ U~°Ê_»∞`«∞#flk†
á⁄QÆ#∞ J#∞ã¨iOKÕ xѨC TÇ≤ÏOѨ|_»∞
`«∞#flk. á⁄QÆ LѨáê^Œº=∞~Ú`Õ xѨC
LѨáê^ŒHõO HÍ^•? JO^Œ∞ˆH J~åúѨuÎ
J#∞=∂# =∞=Ù`«∞#flk.
Uk ã¨OÉè=í =∞#∞‰õΩO@∞<åfl"≥∂ Jk
‰õÄ_® =ã¨∞Î=ÙÖ’<Õ LOk. ‰õΩOK«OÖ’
<åÅ∞QÆ∞ =∂xHõ Å∞<åfl~Ú QÆ^•! Wk
ÉèÏ=ã¨OÉè=í "Õ∞ Hõ#∞Hõ J#∞=∂# „Ѩ=∂}
=∞~ÚOk.
Jã¨OÉèí=`Õ ''JÉèÏ=——=∞~ÚOk. XHõ
=ã¨∞=Î ÙÖ’QÍx, P =ã¨∞=Î Ù#∞ J#∞ã¨iOz
QÍx =∞~À =ã¨∞Î=Ù L#fl^Œ#∞ ÉèÏ=O
ZO`« J#∞=∂#"≥∂, ÖË^Œ#∞ ÉèÏ=O
–~åOëê
‰õ Ä _® JO`Õ J#∞=∂#O. Hõ # ∞Hõ
''JÉèÏ=O—— ‰õÄ_® J#∞=∂#"Õ∞.
g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê# <åÅ∞QÆ∂ „Ѩ=∂}ÏÖË.
Jq <Õ#∞ K≥Ñ≤Ê# <åÅ∞QÆ∞ „Ѩ=∂}ÏÅ
Ö’#∂ ~Ô O_çO\˜H˜ JO`«~åƒùQÍÅ∞. Hõ#∞Hõ
"å\˜x JOwHõiOK«=Åã≤# ѨxQÍx,
`« $ }© H õ i OK« = Åã≤ # JQÆ ` « º OQÍx
HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞. "å\˜Ü«∞O^Œ∞ <å‰õΩ
''JÉèÏ=——"Õ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
ѨÓ~°fiѨHõΔO : ''J~å÷ѨuÎ „Ѩ=∂}"£∞
J<≥·HÍOuHõ`åfi`ü JO@∞<åfl=Ú.
<Õ # ∞ J~å÷ Ñ ¨ u Î x „Ѩ = ∂}OQÍ
„ѨuáêkOKå#∞. g∞~°∞ ^•xx J#∞=∂#
ÉèÏQÆOQÍ JOwHõiOKå~°∞. Jk J<åºÜ«∞O.
J~åúѨuÎH˜ =ºaèKå~° ^À+¨=ÚOk.
JO^Œ∞Hˆ Jk J#∞=∂# „Ѩ=∂}OHÍ^Œ∞.
"Õ∞Ѷ¨∂Å∞ ÖËHõáÈ`Õ =~å¬Å∞ ‰õΩiÜ«∞=Ù.
J=Ù<å? Hõ#∞Hõ D "Õ∞Ѷ¨∞O =Å¡ =~°¬O
J#∞=∂xOѨ|_»∞`«∞#flk. á⁄QÆH,© xѨCH©
=∞^茺 ã¨O|O^èŒ"Õ∞ J#∞=∂#=∞~Ú`Õ
"Õ∞Ѷ¨∞O Ѩ\˜ì#ѨC_»ÖÏ¡ =~°¬O ‰õΩiã≤
f~åe. XH˘¯Hõ ¯ Ѩ C _» ∞ "Õ ∞ Ѷ ¨ ∂ Å∞
QÆOcè~°OQÍ Ñ¨\˜ì#ѨÊ\˜H© =~°¬O ‰õΩ~°=^Œ∞.
"Õ∞Ѷ¨∞O ÖˉõΩO_® =~°¬O ‰õΩ~°=^Œ<Õk
ã¨`«º"Õ∞ J~Ú<å "Õ∞Ѷ¨∞O L#flѨÊ\H©
=~°¬O ‰õΩ~°=Hõ áÈ=@O ã¨`«º=∞=Ù`«∞Ok.
á⁄QÆ=ÙO>Ë xѨC LO_ç f~åe. xѨC
ÖËx^Õ á⁄QÆ LO_»^∞Œ . W^Õ J#∞=∂<åxH©,
J~åúÑu¨ HÎ © `Õ_®. J#∞=∂<åxH˜ =ºaèKå~°
^À+¨O ÖË^Œ∞. J~åúѨuÎH˜ =ºaèKå~°^À+¨O
L#flk. Hõ#∞Hõ J~åúÑu¨ xÎ "Õ~ˆ „Ѩ=∂}OQÍ
fã¨∞HÀ"åÖËQÍx, ^•xx J#∞=∂#OÖ’
JO`«~åƒùQOÆ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ .
(WOHÍ=ÙOk)
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 12
 13
"å`åûºÜ«∞# HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞
„¿Ñ=∞ J<Õk KåÖÏ z„`«=∞~Ú#
=∂#ã≤HÍ#∞Éèí∂u. Jk ã¨$+≤ìã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#
™œO^Œ~°ºO! P ™œO^Œ~°ºO „Ѩf „áê}˜H˜
ZѨC_À XHõѨC_»∞ J#∞Éèí"≥·Hõ "Õ^Œº"Õ∞
J=Ù`«∞Ok. ZO`« „¿Ñq∞Oz<å ã¨O`«$Ñ≤Î
JO@∂ LO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ „¿Ñ=∞Ö’ ^ŒÇ¨Ïº
QÆ∞}O =ÙO@∞Ok. P ^•Ç¨ÏO |Ü«∞Å∞
^Õ i O^Œ O >Ë Jk ^Õ Ç ¨  Å#∞ ^Œ Ç ≤ Ï Oz
"ÕÜ«∞=Åã≤O^Õ– WO`«H© Jk |Ü«∞Å∞
^Õ~°Hõ =∂#^Œ∞.
D „¿Ñ=∞^•Ç¨xH˜ ã¨fiѨ~°ÉèË^Œ"Õ∞
=ÙO_»^Œ∞, J^˘Hõ |∞∞`À^ÕfiQÆO J#∞
‰õΩO^•O.
Uk U"≥∞ÿ<å Hõ#ºHõÅ∞<åfl~°∞. "åiq
ÖË`«=∞#ã¨∞ûÅ∞. ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u <≥~°∞QÆx
"å~°<Õ J#∞‰õΩO^•O. "å~°∞ =∞#ã≤zÛ
Z=i#<åfl „¿Ñq∞OK«QÅÆ ~°∞. "åi „¿Ñ=∞‰õΩ
HÍ=∞O Ѩ~°=∂=kè HÍHõáÈ~Ú<å Ѷ¨e`«
=∞=Ù`« ∞ #flk. Ü≥ ∞ =~° ~ Ú`Õ "åix
PHõiO¬ K«∞HÀ QÆÅ∞QÆ∞`å~À, Z=Ô~`
· Õ "åix
=∂iÛ 2005
Ѩ Ó l㨠∂ Î Hõ e ã≤ "≥ ∞ Åã≤ u~° ∞ QÆ ∞ `« ∂
=ÙO\Ï~À "åix „¿Ñq∞™êÎ~°∞.
Ѩ~°^•~°ÅÖÏHÍ^Œ∞† "åà◊√¡ *Ï}Å∞.
"åiH˜ HÍ=∂#∞Éèí=O =ÙOk. „¿Ñ=∞‰õΩ
Ѩ ~ ° = ∂=kè HÍ=∞=∞#fl Jaè „ áêÜ« ∞ O
"åiÖ’ =ÙOk. ÃÑ·QÍ q"åǨÏO=Å# "å~°∞
ÃÑ^ŒÌ |O^À|ã¨∞ÎÖ’ LOK«|_»`å~°∞.
"åà◊ § x 㨠q ∂Ñ≤ O K« @=¸ Hõ + ¨ ì " Õ ∞ ,
„áêi÷OK«@=¸ Hõ+¨ì"Õ∞.
Hõ # ∞Hõ Hõ # ºefl „Ѩ ` « º Hõ Δ O QÍ#∂,
Ѩ~°^•~°efl Ѩ~ÀHõΔOQÍ#∂ „áêi÷OK«@O
[~°∞QÆ∞`ÀOk. `«=∞ K«∞@∂ì =Ù#fl |O^À
|ã¨∞ÎÅ=Å¡ "å~˘Hõ"Õà◊ Ü≥∞=i #~Ú<å
„¿Ñq∞Oz<å, „¿Ñq∞OK«#>Ë¡ #\˜™êÎ~°∞.
Hõ # ∞Hõ „Hõ = ∞„Hõ = ∞OQÍ Z=~À XHõ
~åÜ«∞ÉÏix ¿ãHõiOK«∞HÀ=Åã≤ =ã¨∞ÎOk.
¢ã‘ÎÜÕ∞ `«# ~åÜ«∞ÉÏix ѨO¿Ñ@@¡~Ú`Õ
J^Œ $ +¨ ì O Hõ e ã≤ =zÛ#>Ë ¡ , HÍx Jk
J™ê^è Œ º =∞~Ú# 㨠O QÆ u . WHõ
™ê^茺"≥∞ÿ#^ŒÖÏ¡ J`«<Õ P"≥∞ =^ŒÌ‰õΩ
~åÜ«∞ÉÏ~°O ѨOѨ@O!
HÍ=∂㨠‰ õ Ω Î Ö ˇ · # "å~° ∞ ^Œ ∂ uHõ e fl
P„â◊ ~ ÚOz Ѩ ~ ° ^ •~° e fl „¿Ñˆ ~ Ñ≤ O z
™êkèOKåÅx K«∂™êÎ~°∞. Wk ˆH=ÅO
J^è Œ ~ ° ‡ "≥ ∞ ÿ # HÍ=∞O. WÖÏ U~° Ê _ç #
ã¨O|O^è•Å∞ ˆH=Å HÍ"≥∂ѨÉè’QÍxˆH
xˆ~ÌtOѨ|_ç#O^Œ∞#, "å\˜Ö’¡ „¿Ñ=∞
„áÈ^ŒƒÅ=ÚO_»^Œ∞. PǨfixOz# "å_»∞,
PǨfixOѨ|_ç# P"≥∞– ~Ú^ŒÌ~°∂ HÍ=∞
ã¨∞MÏÅHÀã¨"∞Õ HõeÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`ÀOk.
QÆ#∞Hõ J\˜ì ã¨O|O^èOŒ ã¨~fi° „`å hK«"∞≥ #ÿ k.
Hõ # ºHõ Å #∞ „¿Ñq∞OKÕ " å~° ∞ J\˜ ì
„¿Ñ=∞=Å¡ Hõ e ˆ Q q=~åºÜ« ∂ Å#∞
„QÆ Ç ≤ Ï ™êÎ ~ ° ∞ . P"≥ ∞ QÆ ~ ° ƒ ù = u J~Ú`Õ
LÉèíÜ«ÚÅ rq`åÅH© „Ѩ=∂^ŒO Hõ^•!
J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ „¿Ñq∞ã¨∞Î<åfl~°O>Ë
ã¨=∞ã¨Î „Ѩ=∂^•Å‰õΩ ã≤^ŒúѨ_Õ Hõ^•!–
JÖψQ P"≥∞ Ѩ~°^•~° J~Ú#ѨÊ\˜H©,
`«#‰õΩ ^•OѨ`«ºã¨∞YO ÖË#ѨC_»∞ P
Éèí~°Îx q_çz ÃÑ\˜ì, `å#∞ =∞#™ê~å
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 13
HÀ~° ∞ ‰õ Ω #fl =∞~˘Hõ x `À =∞#∞QÆ _ »
[~°∞ѨÙHÀ=K«∞Û#∞. Jk J^èŒ~°‡OHÍ^Œ∞.
JÖÏHÍHõ, Éèí~°ÎKå@∞# J#ºÑ¨Ù~°∞+¨μx`À
~° ` « ã ¨ ∞ MÏxfl á⁄O^Œ ∞ `« ∂ ÃÑ· H ˜ =∞Ǩ 
Ѩ u „=`« =Öˇ # ∂, UHõ K åi}˜ = Öˇ # ∂
#\˜ O KÕ P"≥ ∞ SÇ≤ Ï HÍ=Ú+≤ ‡ HÍʼnõ Ω
^Œ ∂ ~° = ∞=Ù `« ∞ Ok. P`« ‡ =OK« # ,
Ѩ ~ ° = OK« # KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω #fl^Œ = Ù`« ∞ Ok.
`å<≥=i P„â◊Ü«∞OÖ’ L#fl^À, J\˜ì
P„â◊Ü«∂xfl ѨÓiÎQÍ q_çz ÃÑ_ç`ÕQÍx
#∂`åfl„â◊ Ü « ∂ xfl á⁄O^Œ @ O ¢ã‘ Î
^èŒ~°‡OHÍ^Œ∞.
J~Ú`Õ WHõ¯_˘Hõ ã¨O^ÕǨÏO U~°Ê_»∞
`« ∞ #flk. #Ѩ Ù O㨠H õ ` åfik Jx"å~° }
HÍ~°}ÏÅ=Å¡ Éèí~°Î `«#O`« `å#∞QÍ
ã¨O`å<åiúÜ≥ÿ∞ `«# ÉèÏ~°º#∞ W`«~°∞Å`À
qxÜ≥ ∂ yOz#@¡ ~ Ú`Õ JO^Œ ∞ HÍ"≥ ∞
JOwHõiOK«=KåÛ? JO^Œ∞Ö’ ^À+¨O
ÖË^•? ÖË^Œx =∞# ^èŒ~°‡âߢ™êÎÅ∞ K≥ѨÙ
`«∞<åfl~Ú. ã¨O`å<åi÷Ü∞ÿ≥ Ѩ~Ñ° Ù¨ ~°∞+¨μx`À
Hõe¿ã ¢ã‘Î =Oâ’^•ú~‰° Ωõ ~åÅ∞QÍ ZOK«|_ç,
Ѩu„=`«QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}˜OѨ|_çOk. HÍx,
W\Ï¡ xÜ≥∂yOK«|_ç# ¢ã‘ÎÅ∞ `«=∞ Éèí~°Î
~Ú+¨ìѨ_ç `å=Ú W+¨ìѨ_»x ѨÙ~°∞+¨μx`À
Hõ e Ü« ∞ =Åã≤ =zÛ#Ѩ C _» ∞ Jk
=ºaèKå~°"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. JÖψQ `«=∞‰õΩ
W+¨Oì ÖËx Éè~í ` ΰ À HÍѨÙ~°OKÕ¿ã ¢ã‘ÅÎ ∞‰õÄ_®
=ºaèKåi}∞ÖË J=Ù`«∞<åfl~°∞.
✿ ^è Œ ~ å‡~° ÷ HÍ=∂ÅÖ’ =Ú#∞‡O
^Œ∞q "≥#∞Hõ\˜ "å\˜H<õ åfl L`«=Î ∞ =∞<åfl~°∞
QÆ^•, HÍ=∂¿ÑHõΔ`À [i¿Ñ HõÅ~ÚHõÅ
Hõ<åfl J~åú¿ÑHõΔ`À [i¿Ñ HõÅ~ÚHõÅ∞
L`«Î=∞=∞x nx Jaè„áêÜ«∞O HÍ^•?
J=Ù#∞. HÍ=∂¿ÑHõΔHõ<åfl, J~åú¿ÑHõΔ
Q˘Ñ¨Ê^Œ<Õ =∞# ѨÓ~°∞fiÅ Jaè„áêÜ«∞O.
J~åú¿ÑHõΔ Hõ<åfl HÍ=∂¿ÑHõΔ L#fl`«=∞x
P^èŒ∞x‰õΩÅ Jaè„áêÜ«∞O. Hõ\ÏflÅ`À
[iˆQ Jã¨∞~°q"åǨÅ Hõ<åfl, HÍ=∂~°∞÷Öˇ·
Ü« Ú =f Ü« Ú =‰õ Ω Å∞ KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω <Õ
QÍO^èŒ~åfiÅ∞, ã¨fiÜ«∞O=~åÅ∞ Q˘Ñ¨Ê=x
"Õ∞=Ú Jaè„áêÜ«∞ Ѩ_»∞`«∞<åfl=Ú.
=∂iÛ 2005
^èŒ<åxfl ã¨OáêkOK«@"Õ∞ ÅHõΔºOQÍ
QÆÅk QÆ}˜Hõ. D"≥∞ˆH "Õâ◊ºJx¿Ñ~°∞.
J~° ÷ " Õ ∞ ÅHõ Δ º OQÍ P"≥ ∞ HÍ=∂xfl
¿ãqã¨∞ÎOk. x~°~°÷Hõ"≥∞ÿ# ã¨O|O^è•Å#∞
P"≥∞ ã‘fiHõiOK«^Œ∞. J~å÷¿ÑHõΔ`À [iˆQ
HõÅ~ÚHõÅhfl =ºaèKå~°"Õ∞ J=Ù`å~Ú.
✿ J~Ú`Õ Éè Ï ~åºÉè í ~ ° Î Å
ã¨O|O^èOŒ Ö’ Pi÷Hõ ã¨O|O^èOŒ LO_»^•?
Éèí~°Î ÉèÏ~°º#∞ áÈ+≤™êÎ_»∞ QÆ#∞Hõ, P
Éè Ï ~åºÉè í ~ ° ΠŠ㨠O |O^è Œ O =ºaè K å~° O
HÍ^•?
W^Õ J~° ÷ â ßG"Õ ` « Î Å ∞ "Õ ¿ 㠄Ѩ â ◊ fl .
ˆH=ÅO Pi÷Hõã¨O|O^èŒO =Å¡<Õ ÉèÏ~åº
Éè í ~ ° ΠŠ㨠O |O^è Œ O xeKÕ @ @¡ ~ Ú`Õ ,
JO`«H<õ åfl Z‰õΩ¯= ^è#Œ =O`«∞_»∂, ^•`å
ÅaèOz#ѨC_»∞ P"≥∞ J`«xfl q_çz ÃÑ\˜ì
áÈ=Åã≤ O ^Õ † JÖÏ Ü≥ ∞ Hõ ¯ _À QÍx
[~°QÆ@O ÖË^Œ∞QÆ^•!
✿ J~Ú`Õ #Ѩ Ù O㨠‰ õ Ω _» ~ Ú#
Éè í ~ ° Î H õ < åfl Ѩ Ù O㨠‰ õ Ω _≥ · # Ѩ Ù ~° ∞ +¨ μ _» ∞
Åaè O z#Ѩ C _» ∞ P ~ÚÖÏ¡ Å ∞ Éè í ~ ° Î x
q_çzÃÑ\˜ì áÈ^•?
áÈ=\ÏxH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ HÍ~°}ÏÅ∞
L#flѨÊ\˜H© áÈ=K«∞Û#∞† áÈHõáÈ=K«∞Û#∞.
JÖÏ áȉõΩO_® x~ÀkèOK«QÆÅ *Ïe,
¿ãflǨÏ=Ú, ‰õΩ@∞O| Q“~°==Ú =O\˜ U
"åº=~° Î # HÍ~° } ÏÅ∞<åflÜ≥ ∂ Jq
L`«Î=∞"≥∞ÿ#q. J"Õ ^èŒ~°‡"≥∞ÿ, QÆ$Ç≤Ï}©
^èŒ~°‡OQÍ ã‘fiHõiOѨ|_ç, J~°÷ HÍ=∂Å#∞
~°^Œ∞Ì KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
Hõ # ∞Hõ Éè Ï ~åºÉè í ~ ° Î e fl |Okè O KÕ q
J~°H÷ Í=∂Å∞ HÍ=Ù. ^è~Œ ‡° "Õ∞. J~°H÷ Í=∂Å∞
LѨ É è ’ QÍÅ∞ =∂„`« " Õ ∞ . ^è Œ ~ ° ‡ O
#tOz#Ѩ C _Õ g\˜ „áê|źO
ɡ·Å∞^Õ~°∞`«∞Ok.
D™êi "å`åûÜ«∞#∞_ç Jaè=∞`«
"Õ∞q∞\’ K≥ѨC‰õΩO^•O: ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨
㨠O |O^è • xH˜ „¿Ñ=∞ÜÕ ∞ „Ѩ ^ è • #=∞x
"å`åûÜ« ∞ #∞_» < åfl_» ∞ , D „¿Ñ=∞
K«‰õΔΩ„Ñ‘u=Å¡ [xã¨∞ÎO^Œ<åfl_»∞† J@∞
`« ~ åfi`« LÉè í Ü « Ú Å =∞#㨠∞ ûÅ∂
HõeÜ«∂e. D =∞#ã¨ûOQÆ=∞O ^Œ∂uHÍ
=ÚYOQÍ ÅaèOK«^Œ∞. ^Œ∂uHõ ã¨OHõÅÊO
=∂„`«"Õ∞. ã¨OHõÅÊ=∞#QÍ Z`«∞ÎQÆ_».
^Œ∂uHÍ=ÚYOQÍ „Ѩܫ∞uflOK«@O
Hõ<åfl J`«_∞» QÍx, P"≥∞QÍx ã¨fiÜ«∞OQÍ
„Ѩܫ∞uflOK«@"Õ∞ L`«Î=∞O. Hõ#ºÅ∞,
q`«O`«∞=ÙÅ∞, "Õâ◊ºÅ∞– giÜ≥∞_» D
ã¨fiÜ«∞O „ѨÜ∞« `«flO ѨÙ~°∞+¨μxH˜ ™ê^躌 =∞=Ù
`«∞Ok QÍx, Ѩ~^° •~°Å q+¨Ü∞« OÖ’ JÖÏ
™ê^茺O HÍ^Œ∞ QÆ^•?
WHõ ¯ _Õ á⁄~° É Ï@∞ |_Õ k . XHõ i
~ÚÖÏ¡Å∞QÍ#∞O_ç „Ñ¨^äŒ=∞ Ѩ~åºÜ«∞O
™êǨÏã¨O KÕÜ«∞=Åã≤# ¢ã‘Î („Ѩ^äŒ=∞
™êǨÏã¨) Å∞<åfl~°∞. "åiH˜ Ѩ~å~Ú"å_ç`À
¿ãfiK«ÛùQÍ =∂\Ï¡_Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ LO@∞Ok–
JÖÏO\˜ "åi`À <åÜ«∞‰õΩ_Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ
=∂\Ï¡ _ ç #K« Û K≥ á êÊe. #=∞‡Hõ O
HõeyOKåe. ¿ãfiK«ÛùQÍ =∂\Ï¡_»\ÏxH˜
ǨωõΩ¯ÖËx ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ ^Œ∂`«ÖË â◊~} ° ºO
QÆ^•! JÖψQ KåÖÏ™ê~°∞¡ `«=∞jÖÏxfl
áÈQ˘@∞ì ‰ õ Ω #fl ¢ã‘ Î Å ∞<åfl~° ∞ . "åi`À
Ü≥∞^Œ∞@|_ç =∂\Ï¡_»@"Õ∞ z#fl`«#OQÍ
LO@∞Ok. JÖÏO\˜ ¢ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’
‰õ Ä _® ^Œ ∂ uHõ Ö Ë =∞Oz^Œ x =∞Ǩ Ï i¬
JO@∞<åfl_»∞.
✿ „Ѩ^= Œä ∞ ™êǨÏã¨ÅQÆ∞"åiH˜ q+¨Ü∞«
áêiâ◊√^茺O ÖË^Œ∞ QÆ^•! JÖÏO\˜ "åiÔH·
„ѨÜ∞« uflOK«@O „áê}„Ѩ=∂^ŒO QÆ^•!
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 14
 JO^Œ∞‰õΩ ã¨O^ÕǨÏOÖË^Œ∞. Éèí~°Î`À
HÍѨÙ~°O KÕã¨∞Î#fl P"≥∞ XHõ¯`Õ Ñ¨~°^•~°
HÍ^Œ∞. JÖÏO\˜ ¢ã‘ÎÅ *’eH˜ áÈ=@O
„áê}„Ѩ=∂^Œ"∞Õ . JnQÍHõ J^è~Œ ‡° O ‰õÄ_®.
Éèí~°Î=Å# Ѩi`«ºlOѨ|_ç# "å~°∞†
Éè~í #ΰ ∞ Ѩi`«ºlOz#"å~°∞† q`«O`«∞=ÙÅ∞–
g~°∞ Ѩ~°^•~°Å∞ HÍ~å? HÍ=K«∞Û HÍx,
Hõ#ºÅ=Öˇ g~°∞ q"åǨ~°÷"≥∞ÿ „Ѩܫ∞`«flO
KÕÜ∞« ^ŒQ"æÆ å~°∞. g~°O`å „Ñ¨^=Œä ∞ ™êǨÏã¨ÖË
J=Ù`å~° ∞ . ÃÑ· Q Í giH˜ ¿ãfiK« Û ù Q Í
~Ú`« ~ ° ∞ Å`À =∂\Ï¡ _ Õ Ç¨ Ï ‰õ Ω ¯
LO@∞Ok. JÖÏO\˜"åi`À ѨiK«Ü∂« xfl
=∂iÛ 2005
U~°Ê~°K∞« H˘x „ѨÜ∞« uflOz ã≤káú ⁄O^Œ@O
J^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞.
✿ J~Ú`Õ Ñ¨iK«Ü∞« O KÕã∞¨ HÀ=@O
ZÖÏQÆ?
„¿Ñ=∞‰õΩ K«‰õΔΩ„Ñ‘uÜÕ∞ JO‰õΩ~å~°Ê}
=∞x J<åfl~°∞QÆ^•! Hõ#∞Hõ ѨiK«Ü«∞O
„Ѩ^äŒ=∞^Œ~°≈#O`À J=Ù`«∞Ok. JѨC_»∞
㨠∞ O^Œ ~ ° = 㨠∞ Î ^Œ ~ ° ≈ #O =Å# D
„|ǨχKåiH©, P ¢ã‘=Î ¸iÎH© ~åQÀ^ŒÜ∞« O
Hõ e y`Õ JѨ C _» ∞ Ѩ i K« Ü « ∞ „Ѩ ã ¨ H ˜ Î
=ã¨∞ÎOk.
~¸ ã¨O^Œ~°≈<åÅ∞ ™ê^è•~°}OQÍ
ã¨ Ç ¨ Ï [OQÍ<Õ LO\Ï~Ú. J#∞~å
QÀ^ŒÜ«∞O ZѨC_≥·`Õ HõeyO^À JѨC_»∞
LÉèíÜ«ÚÅ∂ „Ѩܫ∞`«flѨÓ~°fiHõ ã¨O^Œ~°≈
<åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω O\Ï~° ∞ .
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞, *Ï˝`«∞Å∞, =∞Ǩ=∂„`«∞Å∞,
"≥·^Œ∞ºÅ∞ =Ú#flQÆ∞"åi ~Úà◊§Ö’¡#∞,
Ü«∞[˝, Ü«∂QÆ, f~å÷k ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’#∂
„ѨÜ∞« `«fl ѨÓ~°fiHõOQÍ ã¨O^Œ~≈° # ÉèÏQͺxfl
HõeÑ≤OK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.
J\˜ì „ѨÜ∞« `«flѨÓ~°fiHõ ã¨O^Œ~≈° <åʼnõΩ
¿ÇÏ`«∞=ÙÖˇ·# ~åQÆÅHõΔ}ÏÅ#∞ =ÚO^Œ∞
K≥ѨC‰õΩO^•O.
J`«xfl K«∂_»QÍ<Õ P"≥∞ =ÚYO
„ѨѶ¨ÙÅ¡ K«O„^ŒaO|O=Öˇ qHõtã¨∞ÎOk.
A@∞ì=Ú_ç q_»∞`«∞Ok. HõK«ÉèÏ~åxfl
K« ∞ @∞ì ‰ õ Ω <Õ q∞+¨ ` À ‰õ Ω K« É è Ï ~åxfl
„Ѩ^iŒ ≈ã¨∞OÎ k. #QÆÅ#∞, Ѩq∞@#∞ Ѩ^ÑÕ ^¨ Õ
ã¨~∞° ‰Ì Ωõ O@∞Ok. J_»∞QÆ∞ ÃÑ^Œqx ֒ѨeH˜
ÖωõΩ¯x <À~°∞ayã¨∞ÎOk. J`«_®"≥∞#∞
ZQÍkQÍ J=Ö’H˜ ¿ ãÎ P"≥ ∞ ^Œ $ +≤ ì
=∞o§OK« ∞ ‰õ Ω O@∞Ok. J`« _ » ∞ ^Œ $ +≤ ì
=∞o§OK« ∞ ‰õ Ω O>Ë JѨ C _» ∞ P"≥ ∞
Ô~ѨÊÖÏ~°Ê‰õΩO_® K«∂ã¨∞ÎOk.
JѨ C _» ` « # ∞ Z=iQÆ ∞ iOKÀ
=i‚ ã ¨ ∞ Î # fl@∞¡ P"≥ ∞ ~° ∂ Ѩ ã ¨ O Ѩ ^ Œ x
=i‚ ™ êÎ _ » ∞ † J^Œ O `å `« # ‰õ Ω
J#fi~ÚOK«∞‰õΩO@∂ z~°∞#=Ùfi #=Ùfi`«∂
J^ŒO`å `«# QÆ∞iOz HÍ#@∞¡, qh
q##@∞¡ #\˜ã¨∞ÎOk. `å#∞ `åºy=Öˇ,
Éè’y=Öˇ „Ѩ=iÎOz P"≥∞#∞ PHõi¬™êÎ_»∞.
Ѩ~°¢ã‘ÎÅ Ü≥∞_» "≥·=ÚMϺxfl #\˜ã¨∂Î,
"åiH˜ ÖË x qHÍ~åÅ#∞ =Ù#fl@∞¡ Q Í
=i‚™êÎ_»∞. P"≥∞ X_çÖ’ a_»¤ =Ù#flѨC_»∞
P a_»¤ K«∞|∞HÍxfl =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ì‰õΩx
J`« x `« e ¡ JO^•xfl =i‚ ™ êÎ _ » ∞ .
`åO|∂ÅO JOk™êÎ _ » ∞ . P a_» ¤ # ∞
`å#∂ ZO`À =Ú^Œ∞ÌKÕ™êÎ_»∞.
P a_»¤H˜ P@ÉÁ=∞‡Å∞ H˘x~ÚzÛ
U^À =OHõ ` À P"≥ ∞ `À =∂@Å∞
HõÅ∞ѨÙ`å_»∞. P"≥∞#∞ K«∂_»#@∞¡ #\˜Oz
HÍ=∞ã¨∂„`åÅÖ’x JO^•Å#∞ =i‚™êÎ_∞» .
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 15

Dq^è Œ O QÍ LÉè í Ü « Ú Å‰õ Ä
ÉÏǨϺѨiK«Ü«∞O (¿ãflǨÏO) U~°Ê_»∞
`«∞Ok.
<庙êÅ∞, xˆHΔáêÅ∞– Jx =ã¨∞Î=ÙÅ∞
Ô ~ O_» ∞ ~° H ÍÅ∞. ZѨ C _À J=㨠~ °
"≥∞#ÿ ѨC_»∞ fã¨∞‰õΩO^Œ∞‰õΩQÍ#∞, ^•K«=∞x
~ÚKÕÛ^•xx <åºã¨=∞O\Ï~°∞. _»|∞ƒ
JÖÏO\˜k. Jk ^•K«=∞x ~ÚzÛ =∞m§
J_» Q Æ _ » ∞ . J`« Î ~ ° ∞ Å∞, ÃãO@∞¡
™œQÆ O kè H ÍÅ∞ Jq ^•K« = ∞x ~ÚzÛ
JѨC_»ÑC¨ _»∞ =zÛ J_çy ѨÙK«∞Û‰õΩO@∂
=ÙO\Ï_»∞. D q^èŒOQÍ P"≥∞‰õΩ "å\˜ÃÑ·
=∞=∞`« HõeyOz#@¡=Ù`«∞Ok. "å\˜x
J#∞Éè í q OKåÅ#fl HÀÔ ~ ¯ Hõ e yOz
#@¡ = Ù`« ∞ Ok. =∂\˜ =∂\˜ H © =zÛ
fã≤ÔHàı§"å\˜x xˆHΔáêÅO\Ï~°∞.
`« # K≥ Ö ˇ ¡ e KÕ P"≥ ∞ `À ¿ãflǨ Ï O
KÕ~ÚOz P q∞+¨ÃÑ· P"≥∞ `«# ~ÚO\˜HÀ
UHÍO`« 㨠÷ Ö ÏxHÀ Ѩ ^ Õ Ñ ¨ ^ Õ "≥ à ı § ÖÏ
U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. Dq^èŒOQÍ
P"≥∞‰õΩ `«# ‰õΩ@∞O|O`À ѨiK«Ü«∂xfl
HõeyOz#@¡=Ù`«∞Ok.
HõO™êe"åix ã¨fi~°‚HÍ~°∞ÅO\Ï~°∞†
|OQÍ~°O =<≥fl K«∂_»\ÏxH˜ xHõ+¨O
(w@∞~å~Ú) K«∂_®e† =∞}∞Å „Ѩâ◊ã≤Î,
K«∂_»_®xH˜ qHõ@O (J^À~°HõO~å~Ú)
K«∂_®e HõOK«∞ y<≥flÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe
Hõ#∞Hõ PÜ«∂ Ѩ#∞Å xq∞`«OÎ P"≥∞ "åi
~ÚO_» ¡ ‰ õ Ω "≥ à ı § @Ѩ C _» ∞ J`« # ∞
=∂iÛ 2005
ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»`å_»∞. JѨC_»∞ ¿ãflǨÏO
W#∞=∞_çã∞¨ OÎ k. Z‰õΩ¯=HÍÅO P"≥∞ =^ŒÌ
QÆ_»Ñ¨QÆÅ∞QÆ∞ `å_»∞† P"≥∞‰õΩ `≥eÜ«∞x
Z<Àfl q+¨Ü∂« Å#∞ `≥eÜ«∞*ˇÑÙ¨ `å_»∞. P
q^èOŒ QÍ `«# „ѨuÉèÏ qâıëêÅ#∞ P"≥∞‰õΩ
`≥eÜ«∞*ˇÑ≤Ê#@¡=Ù`«∞Ok,
`«# K≥Öˇ¡Ö’, ѨiKåiHÀ P"≥∞#∞
"≥#Hõ "Õã¨∞H˘x =KÕÛ@@∞¡QÍ "åQÍfi^•Å∞
ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. ÖËq_ôÅ∞ H˘_»`å_»∞†
á⁄QÆ _ » ∞ `å_» ∞ † Dq^è Œ O QÍ ¿ãflǨ  xfl
ÃÑOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ U^À
q∞+¨ÃÑ· â◊s~° ã¨Ê~°≈ KÕ™êÎ_»∞. ¿ãflǨÏ
=∂„`«OQÍ<Õ† HÍ=∞O`À HÍ^Œ∞.
✿ ѨiK«Ü«∞O JO`«=~°‰õÄ "≥o§#
`«~åfi`« ~ÚOHõ P@OHõ"Õ∞q∞\˜?
J~Ú<å `˘O^Œ ~ ° Ѩ _ » ‰ õ Ä _» ^ Œ ∞ .
„¿Ñ=∞q+¨Ü«∞OÖ’ ¢ã‘Î `«#O`« `å#∞
K˘~°=fã¨∞‰õΩO>Ë `«Ñʨ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Uáê\˜
`˘O^Œ~°áê@∞#∂ „ѨHõ\˜OK«‰õÄ_»^Œ∞.
JÖÏ „Ѩ^Œi≈¿ãÎ HÍ~°º"≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅ∞QÆ∞
`«∞Ok.
✿ Éè~ í #ΰ ∞ q_çz# P"≥∞, Éè~í ΰ q_çz
ÃÑ\˜ì# P"≥∞, q`«O`«∞=Ù– g~°O^Œ~°∂
ѨÙ~°∞+¨ ã¨OѨ~å¯#∞Éèí=O L#fl"åˆ~QÆ^•!
q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® Hõ#ºÅ JÖÏO\˜"åi
q+¨ Ü « ∞ OÖ’=Öˇ Ü≥ ∞ O^Œ ∞ =Å#
`˘O^Œ~°Ñ¨_»‰õÄ_»^Œ∞?
Hõ#ºÅ‰õΩ „Ѩ}Ü«∂#∞Éè=í O LO_»^∞Œ :
Hõ#∞Hõ "å~°∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ Éˇki áÈ`å~°∞.
D ¢ã‘ÅÎ ‰õΩ J#∞Éè=í O =ÙO@∞Ok† Hõ#∞Hõ
„Ñ≤Ü«ÚxKÕ+¨ìefl Hõ#ºÅHõ<åfl ã¨Ê+¨ìOQÍ
QÆ∞iÎOK« QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. J~Ú<å g~°∞#∂fl
jÅ=`« ∞ Å∂ Hõ ^ •! =∂<åaè = ∂<åÅ∞
giH˜ h fl LO\Ï~Ú. Ö’HÍѨ " å^Œ c è u
LO@∞Ok. P`« ‡ 㨠O Ü« ∞ =∞<åxH˜
Ѩ @ ∞ì ^ Œ Å =ÙO@∞Ok. jÅ=`« ∞ Å∞QÍ
LO_®Å#fl HÀÔ~¯ LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH
XHõ Ñ ¨ \ Ïì # Ѩ ~ ° Ñ ¨ Ù ~° ∞ +¨ 㨠O Ѩ ~ å¯xH˜
~Ú+¨ìѨ_»~°∞.
Hõ # ∞Hõ < Õ "åix „Hõ = ∞„Hõ = ∞OQÍ
Ö’|~°K«∞HÀ"åe. QÆ~°ƒù^è•~°}ÉèíÜ«∞O,
Ö’HÍѨ"å^Œ ÉèíÜ«∞O áÈQ˘\˜ì q"åǨÏO
KÕ ã ¨ ∞ HÀ=K« ∞ Û#∞. q"åǨ Ï O =Å¡ ¢ã‘ Î
rq`åxH˜ Ãã÷ Â ~ ° º O U~° Ê _» ∞ `« ∞ Ok.
q"åǨ Ï "Õ ∞ P"≥ ∞ ‰õ Ω JÉè í Ü « ∞ O. P
JÉè í Ü « ∞ O Hõ Å QÆ \ ÏxH˜ KåÖÏHÍÅO
Ѩ_»∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ ã¨Ê~°≈‰õΩ JOwHõiOz
#O`« =∂„`å# `˘O^Œ~°Ñ¨_»Hõ, P"≥∞‰õΩ
ѨÙ=ÙfiÅ∂, J`«Î~°∞fiÅ∂, p~°Å∂ H˘xã¨∂Î,
P"≥∞ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `å#∞ "å_»∞‰õΩO@∂
`«# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ P"≥∞H˜ã∂¨ Î =∞iH˘<åflà◊√¡
¿ãflǨÏOQÍ<Õ rq™êÎ_»∞. D ¿ãflǨÏO
|Ç≤Ï~°OQÆ =∞~Ú#ѨÊ\˜H© `«Ñ¨CÖË^Œ∞.
P"≥ ∞ |O^è Œ ∞ =ÙÅ∞ `« Ñ ¨ C ÃÑ@∞ì H À
‰õÄ_»^Œ∞.
=∞Oz Hõ O _» ∞ "åÅ∞, Ѩ Ù =ÙfiÅ∞,
LOQÆ~åÅ∞ P"≥∞H˜zÛ `å<Õ JÅOHõiã¨∂Î
=ÙO\Ï_»∞. ~ÚÖÏ LO@∂ =ÙO_»QÍ,
XHõ~ÀA# P"≥∞`À Hõeã≤ ^Õ"åÅÜ«∂xH˜
áÈ`«∂, P"≥∞ A`«∞Î=Ú_çÖ’x ѨÙ=Ùfi<˘Hõ
^•xx Jiú™êÎ_∞» . JѨC_®"≥∞ ~ÚzÛO^•,
J`« x fl Ѩ i }Ü« ∞ =∂_ç O ^Œ x J~° ÷ O .
JѨC_®"≥∞#∞ PÅÜ«∞OÖ’<Õ, UHÍO`«OQÍ
JeOQÆ # K« ∞ O|#, `åO|∂ÖÏÅ`À
Ѩi„QÆÇÏ≤ ™êÎ_∞» . WHõ "åi ^•OѨ`º« rq`«O
„áê~°OÉèí =∞~Ú#@∞¡. (ã¨âı+¨O)
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 16
 Ãã·HÍÅl PѶπ Z"≥∂+¨<£û

=∞x+≤ „Ѩ=~°Î#ÃÑ· J=ã¨~åÅ „ѨÉèÏ=O

=∂™È¡"£ ã≤^•úO`«O
„á⁄II Ñ≤.q. Hõ$ëê‚~å=Ù
PO„^è• Ü«¸x=iû\˜

H˘xfl J=ã¨~åÅ∞ âßs~°H=õ ∞h =∞iH˘xfl J=ã¨~åÅ∞ Ѩ~㰠ʨ ~°

=∂#= ã¨O|O^è•Ö’¡, JÉèϺ™ê#∞ÉèÏ"åÖ’¡ U~°Ê_»`åÜ«∞h =∞#O
Éè Ï qOK« = K« ∞ Û. "≥ Ú ^Œ \ ˜ " å\˜ x âßs~° H õ J=㨠~ åÅ∞QÍ,
Ô~O_À"å\˜x =∂#ã≤Hõ J=ã¨~åÅ∞QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û. =∂#ã≤Hõ
J=ã¨~åÅ ã¨fi~°∂Ѩ ã¨fiÉèÏ"åÅ∞ ã¨=∂[ Ѩiã≤` ÷ ∞« Å∞ q∂^Œ, =ºH˜Î
J#∞Éèí"åÅ q∂^Œ P^è•~°Ñ¨_»`å~Ú. =∞øeHõ"≥∞ÿ# âßs~°Hõ
J=ã¨~åÅ∞ fi#ѨC_Õ =∂#ã≤Hõ J=ã¨~åÅ∞ =ºH˜Î rq`«OÖ’
„áê=ÚYº`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. JÖÏ Jx âßs~°Hõ"≥∞ÿ# J=ã¨~åÅ
x=$uÎÃÑ· =ºH˜Î JÉèϺã¨O, ™ê=∂lHõ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ „ѨÉèÏ=O
LO_»^Œx HÍ^Œ∞.
★★★

XHõ Ãã· O \˜ + ¨ μ ì rq`« 㨠∞ MÏÅx ZO^Œ ∞ ‰õ Ω `« º lOz

JǨÏiflâ◊Å∂ „ѨÜ∂≥ QÆâßÅÖ’ „â◊q∞™êÎ_∞» ? XHõ HõàÏHÍ~°∞_»∞ Z<Àfl
Hõ+¨ì#ëêìÅHÀiÛ ZO^Œ∞‰õΩ `«# ^èպܫ∞O "≥·Ñ¨Ù ™êyáÈ`å_»∞?
=∂#=ÙÅ „Ѩ=~°Î#Ö’x aè#fl`åfixfl, H˜¡+¨ì`«x ˆH=ÅO
H˘O^ŒÔ~O^Œ∞‰õΩ n#[#∞Å#∞ L^ŒúiOK«\ÏxH˜ `«=∞ rq`åxfl
Éè∫uHÍ=ã¨~åŠѨ~O° QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀÖËO. JO^Œ∞‰õΩ L#fl`«"∞≥ #ÿ
`åºQÆO KÕ™êÎ~°∞? XHõ P@QÍ_»∞ ˆ~~ÚO|=à◊√§ `«# H“â◊ÖÏxfl
J=ã¨~åefl, qÅ∞=efl, Pâ◊Ü«∂efl, P^Œ~å≈efl ‰õÄ_® =∞#O
ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ `åѨ„`«Ü«∞ Ѩ_»`å_»∞?
ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok. "å\˜`À =Ú_ç=_ô
L^ÕfiQÍÅ∞ LO\Ï~Ú.
J„|ǨO =∂™È¡ =∞#∞+¨μºÅ J=ã¨~åÅ∞ „Hõ=∂#∞QÆ`«OQÍ
P`«‡ LO\ÏÜ«∞x „ѨuáêkOKå_»∞.
qHꋬO
=∞x+≤ J=㨠~ åÖ’¡ J`« º O`« „Ѩ ^ è • #"≥ ∞ ÿ # k Éè ∫ uHõ
QÆ}º`å=ã¨~åÅ∞ : J=ã¨~åÖˇ·# PHõe, ^•Ç¨ÏO, x„^Œ, ÃãH±û ÖÏO\˜q. g\˜H˜
B#fl`«ºO, QÆ∞iÎOѨÙ, ã¨O|OkèOz# Ö’@∞ fi#ѨC_Õ =∞x+≤ ™ê^è•~°}OQÍ W`«~°
J=ã¨~åÅ QÆ∞iOz PÖ’zOK«QÅÆ ∞QÆ∞`å_»∞. PÜ«∂ J=ã¨~åÅ∞
Ǩϟ^•
f~°∞ÛH˘<Õ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ =ºH˜Î `«# „Ѩ=~°Î#x `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ
„¿Ñ=∞, ã¨Ç¨Ïr=<å=ã¨~åÅ∞ =∂~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞.
~°HõΔ}Ï=ã¨~åÅ∞ : ~°HõΔ}, Éèí„^Œ`« ~°HõΔ} ÖË^• Éèí„^Œ`å=ã¨~åÅ∞ ˆH=ÅO âßs~°Hõ Éèí„^Œ`«‰õΩ
=∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ LO_»=Ù. =∂#ã≤Hõ, ™ê=∂lHõ Éèí„^Œ`«Å∞
âßs~°HÍ=ã¨~åÅ∞ : PHõe, ^•Ç¨ÏO, x„^Œ, ÃãH±û Ãã·`O« ~°H}
Δõ Ï=ã¨~åÖË. âßs~°H"õ ∞≥ #ÿ J=ã¨~åÅ∞ Kåe#O`« "Õ∞~å
=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 17

`«$Ñ≤Î K≥Ok#ѨC_Õ ~°HõΔ}Ï=ã¨~åÅ∞ =ºHõÎ=∞=Ù`å~Ú.
~°HõΔ}Ï=ã¨~åÅ∞ fi#ѨC_Õ „¿Ñ=∞, ã¨Ç¨Ïr=<å=ã¨~åÅ∞
=ºH˜Î „Ѩ=~°Î#Ö’ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. „¿Ñ=∞ JO>Ë Öˇ·OyHõ
„¿Ñ=∞ HÍ^Œ∞. `«#∞ H˘O^Œi`À, `«#`À H˘O^Œ~°∞ L<åfl~°#fl
ÉèÏ=#. ã¨Ç¨Ïr=#O, =º‰õΩÎÅ =∞^茺 ¿ãflǨÏO, #=∞‡HõO,
WzÛѨ Ù K« ∞ ÛH˘<Õ ^è À ~° } ˜ , ™êxflÇ≤ Ï `« º O W=hfl „¿Ñ=∞,
ã¨ÇϨ r=<å=ã¨~åÅ∞. H˘O`«"∞Õ ~° D J=ã¨~åÅ∞ fi#ѨC_»∞
QÆ}º`å=ã¨~åÅ∞ (Zã‘ì"£∞ h_£û) =ÚYºáê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú.
QÆ}º`å=ã¨~åÅ∞ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞. ã‘fiÜ«∞QÆ}º`« (ÃãÖòÊù Zã‘"ì ∞£ ),
Ѩ~°QÆ}º`« (Zã‘ì"£∞ „Ѷ¨O J^Œ~üû).
ã‘fiÜ«∞QÆ}º`«Ö’ P`«‡qâßfiã¨O, ã‘fiÜ«∞ ™ê=∞~°º÷ O, ã‘fiÜ«∞
=∂iÛ 2005
B#fl`«ºO, ¿ãfiK«Ûù "≥Ú^ŒÖˇ·# ã‘fiÜ«∞ ÉèÏ=# Öˇ<Àfl LO\Ï~Ú.
Ѩ~Q° } Æ º`«Ö’ W`«~∞° Å∞ =∞#q =∞xflOKÕf~°∞, WKÕÛ Q“~°=O, =∞#
H© i Î „ Ѩ u +¨ ì Å ∞, ™ê=∂lHõ ™ê÷ ~ Ú "≥ Ú ^Œ Ö ˇ · # ™ê=∂lHõ
=∞#fl#Å∞O\Ï~Ú.
JOK≥ÅOK≥Å∞QÍ D J=ã¨~åefl ã¨Ñ¶¨bHõ$`«O KÕã¨∞‰õΩ#fl
=ºH˜ÎÖ’ P`«‡ã≤kú (ÃãÖòÊù Ü«∂‰õΩÛ=Öˇ·*Ë+¨<£ : P`«‡ „Ѩ™ê÷Ѩ#)
J=㨠~ åÅ∞ `« Ö ˇ ` « ∞ Î ` å~Ú. Wq Jxfl J=㨠~ åÖ’¡ H ©
J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ#q. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq Ö’@∞ f~°∞ÛHÀ"åÅ#fl `«Ñ¨#
#∞Oz HÍHõ Jaè=$kú K≥O^•Å#fl PHÍOHõΔ #∞Oz L^Œƒùq™êÎ~Ú.
=∂™È¡ ã≤^•úO`«OÖ’ Ju=ÚYº"≥∞ÿ# JOâ◊O D ÃãÖòÊù
Ü«∂‰õΩÛ=Öˇ·*Ë+¨<£ J<Õ^Õ. =∞x+≤ `å<Õq∞ HÍQÆÅ_À Jk HÍ"åe.
`«#Ö’ L#fl â◊HΘ ™ê=∞~å÷ºxfl, ã¨$[<å`«‡Hõ`x« =ºH©HÎ iõ OK«∞HÀ"åe.
`«#∞ qHõã≤OKåe, P`«‡ã≤kú á⁄O^•e. J^Õ J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ#
J=ã¨~°O.
™ê^è•~°}OQÍ „¿Ñ=∞, QÆ}º`å= ã¨~åÅ∞ H˘O`«"Õ∞~° ã¨O`«$Ñ≤Î
Ѩ_ç#ѨC_Õ P`«‡ã≤kú `«Öˇ`«∞Î`«∞Ok. =∞x+≤‰õΩO_Õ ‰õΩ`«∂ǨÏÅO
– D „ѨѨOKåxfl, `«#x `å#∞ J~°÷OKÕã¨∞HÀ"åÅ#fl PHÍOHõΔ
– D J=㨠~ å#∞flOKÕ `« Ö ˇ ` « ∞ Î ` « ∞ Ok. ™œO^Œ ~ åº~å^è Œ #
™êÇ≤Ï`åºaèÖÏ+¨, *Ï˝#`«$+¨‚ "≥Ú^ŒÖˇ·# =hfl P`«‡ã≤kú J=ã¨~åÖË.
=º‰õΩÖÎ ’¡ =º`庙êÅ∞#flѨÊ\˜H© "≥Ú`«OÎ q∂^Œ D J=ã¨~åÅ∞
„Hõ=∂#∞QÆu (ǨÏÜ«∞~ås¯) ##∞ã¨i ™êÎ~Ú. „H˜Ok J=ã¨~åÅ∞
ѨÓiÎQÍ ÖË^• áêH˜ΔHõOQÍ fi#ѨC_Õ ÃÑ· J=ã¨~åÅ∞ „Ѩ=~°Î#x
xˆ ~ ú t ™êÎ ~ Ú. J~Ú`Õ WO^Œ ∞ ‰õ Ω q∞#Ǩ  ~ÚOѨ Ù Å∞ Ãã· ` « O
LO_»=K«∞Û. PHõe`À JÅ=∞\˜ã¨∞Î#fl =ºH˜Î ™ê^è•~° }OQÍ PHõe
f~°∞ÛHÀ=\ÏxˆH `«Ñ™≤ êÎ_∞» HÍh „¿Ñ=∞ HÀã¨"∂≥ , QÆ∞iÎOѨ٠HÀã¨"∂≥
Ѩi`«Ñ≤OK«_»∞. WOHÍ ÉÏźOÖ’ D J=ã¨~åÅ∞ fi#f~°∞
ÃÑ^≥ÌÂ<åHõ P =ºH˜Î „Ѩ=~°Î#ÅÃÑ· ZO`À „ѨÉèÏ"åxfl K«∂Ѩ٠`«∞Ok.
=∂™È¡ `«# ã≤^•úO`åxfl KåÖÏ q=~°OQÍ ~°∂á⁄OkOKå_»∞.
J~Ú`Õ L^ÕfiQÍefl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_»OÖ’ J=ã¨~åÅ áê„`«x
=∞#O Ѩijeã¨∞Î<åflO. HÍ|\˜ P q=~åÖ’¡H˜ =∞#O =∞iO`«
Ö’`«∞QÍ "≥àϧeû# Ѩx „Ѩã¨∞Î`åxH˜ ÖË^Œ∞.
=∞#∞+¨ μ ºÅ J=㨠~ åÅ∞, Jq f~° @ O, f~° H õ áÈ=_» O
J#fl^•xH˜, L^ÕfiQÍÅH˜ q_»nÜ«∞~å#O`« ã¨O|O^èŒO LOk Jx
WO`« ‰ õ Ω =ÚO^Œ ∞ J#∞‰õ Ω <åfl=Ú. D J=㨠~ åÅ∞ ZO`«
qã¨Î$`«"≥∞ÿ#"À =∂™È¡ ã≤^•úO`«O ã¨∂zã¨∞ÎOk. PHõe f~°@O
#∞Oz P`« ‡ ã≤ k ú á⁄O^Œ @ O ^•HÍ =∞#∞+¨ μ ºÅ‰õ Ω Z<Àfl
J=ã¨~åÅ∞O\Ï~Ú. P J=ã¨~åÅ x=$uÎ ÉÏǨϺ „ѨÑO¨ K«O q∂^Œ,
=∂#= ã¨O|O^è•Å q∂^Œ P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. r=Ѩi}Ï=∞O,
Ѩ ~ åº=~° } O, Ѩ ~ ° ã ¨ Ê ~° =∂#= 㨠O |O ^è • Å∞, JÉè Ï ºã¨ O
L^ÕfiQÆr=<åxH˜ „áêuѨkHõÅ∞. J=ã¨~åÅ∞ =∞#∞QÆ_» QÆu
xˆ~Ìâ◊HÍÅ∞.
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 18
K≥·Öò¤ Ãã·HÍÅl –„HÍOuHÍ~ü

q∂ Ñ≤Å¡Å∞ ''P ÉèÏQÍÅ#∞——

Ѩ@∞ìH˘O@∞#flO^Œ∞‰õΩ
=º^èŒ K≥O^Œ∞`«∞<åfl~å?
`«# JOQÍÅÃÑ· KÕ~Ú"Õã≤ "åo§^Œ Ì i x Hõ Å =xKÕ Û k HÍ^Œ ∞ .
#"Õ fi "å_» ∞ ! pè ! "≥ ^ Œ = ! =∞#ã¨∞ûÖ’ J~Ú`Õ, '<å JHõ¯H˘_»∞‰õΩ –
Zxfl™ê~° ∞ ¡ K≥ Ñ ≤ Ê <å <å‰õÄ`«∞ix áê_»∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞— J<Õ
q#"Õ q ∞\˜ ~ å!— Jx ÉèÏ"åxH˜ =KÕÛã≤Ok.
<åÅ∞QÆ∞ "ÕãO≤ k. J~Ú<å
P Ѩ x =∂# ÖË ^ Œ ∞ .
~°"Õ∞+π WO\’¡ Ѩiã≤÷u
|O^è∞Œ =ÙÖÁzÛ<å, q∞„`«∞ K«∂^•ÌO.
~å=∞ÅH˜; KåÖÏ =„sQÍ LOk. `«# ÖÁzÛ<å ‰õÄ_® JÖÏ JHõ¯_» K≥~Úº ~°"Õ∞+π
Ô ~ O_Õ à ◊ § H˘_» ∞ ‰õ Ω Ñ¨ ^ Õ – Ѩ ^ Õ `« # "ÕÜ∞« _»O`À =∞#ã¨ûO`å P ÉÏ|∞ ã¨iQÍ <åÅ∞ˆQà◊§
JOQÍÅ#∞ Ѩ@∞ìH˘O@∞<åfl_»∞. ''"≥^Œ=! L<åfl_®? ÖË^•? Jx ѨijeOK«_O» `À<Õ H˘_» ∞ ‰õ Ω `« #
Zxfl™ê~°∞¡ K≥Ñ≤Ê<å q#_»O ÖË^Œ∞. pèpè! ~å=∞ÅH˜;H˜ ã¨iáÈÜÕ∞k. JOQÍxfl
|Ü« ∞ @#∞O_ç Z=Ô ~ · < å =¿ãÎ `« Ö Ñ¨@∞ìH˘x
Z`«∞HÎ ÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl#∞!—— Jx ~ÀE ÃÑ·Hˆ =∞~À WO\’¡ ã¨OѶ¨∞@#
#Å∞ѨÙHÀ=_»O,
`«# Jã¨Ç¨Ï<åxfl =ºHõÎѨiKÕk. Hõ=∞Å =O@ QÆkÖ’ arQÍ LOk. P_çOK«_»O
P `«~∞° "å`« ~ÀA P ÉÏ|∞ =∞~°ÖÏ U^À Ѩx LO_ç ɡ_£~°∂"£∞Ö’H˜ =zÛOk. KÕ ã ¨ ∞ Î < åfl_» ∞ .
`« # =¸_Õ à ◊ § ‰õ Ä `« ∞ ~° ∞ , "≥O@<Õ ~°"Õ∞+π
<åÅ∞ˆQà◊§ `«# JHõ¯H˘_»∞‰õΩ ‰õΩ `å#∞ \©<*Õ ò
XHõ i JOQÍÅ∞ XHõ ~ ° ∞ #∞Oz KÕã¨∞Î#fl
Ѩ @ ∞ì H ˘x L<åfl~° ∞ . ǨÏãÎ̈ „ѨÜ∂≥ QÆO
XHõ ¯ ™êiQÍ P"≥ ∞ Ö’ *Ï˝Ñ¨HõO =zÛO
=O^Œ Ö Ïk PÖ’K« # Å∞ k. WO`« z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ `«# H˘_»∞‰õΩ
=KÕÛ™ê~Ú. ã≤QÆ∞æ, ÉèíÜ«∞O, ǨÏã¨Î „ѨÜ∂≥ QÆO KÕÜ∞« _»O Uq∞ @x `«Å
Pâ◊ Û ~° º O, [Å^Œ i OѨ Ù Å∞ „|^ŒÌÅ∞ H˘@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. ''pè pè—— J^Õq∞
HõeQÍ~Ú. Jã¨Å∞ W^ŒO`å Ѩ x ~å! JÖÏ KÕ Ü « ∞ ‰õ Ä _» ^ Œ x
x["Õ∞<å? JxÑ≤OzOk. H˘kÌ =∞O^ŒeOKå_»∞.
¿ãѨ\˜H˜ `Õ~°∞H˘x, ''J^Õq∞
Ѩx~å "≥^èŒ=ÖÏ¡~å?—— JO@∂ Wk Ñ≤Å¡Å∞#fl Wà◊§Ö’¡
K≥~˘Hõ\˜ "Õã≤, ''=∞m§ JÖÏ ™ê^è•~°} ^Œ$â◊º"Õ∞!
=Ú@∞ì H˘#fl@∞¡ `≥ e ¿ãÎ z#flÑ≤ Å ¡ Å ∞#fl Wà◊ § Ö’¡ , „Ѩ u
K« O ¿Ñ™êÎ # ∞!—— Jx `«e¡–^ŒO„_»∞Å∞ W@∞=O\˜ ^Œ$âߺÅ#∞
ÃÇÏK«ÛiOzOk. JѨÊ\˜#∞O_ç K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. H˘<åflà◊√§ JkèHõO
=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 19
QÍ#∞, H˘<åflà◊√¡ J@∞=O\˜ Ѩ#∞ÖËq∂
KÕÜ∞« ‰õΩO_®#∞ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. KåÖÏ=∞Ok
K«^Œ∞=ÙH˘#fl `«e¡–^ŒO„_»∞Ö’¡ WÖÏ `«=∞
Ñ≤Å¡Å∞ `«=∞ JOQÍÅ#∞ Ѩ@∞ìHÀ=_»O
`«QÆxkQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.
™ê^è•~°}OQÍ ''ÃãH±û—— JO>Ë |∂`«∞
Jx Éè Ï q㨠∂ Î , 15 Uà◊ √ § =Ü« ∞ 㨠∞ û
=zÛ<å, "åi áê~î°º„QÆO^è•ÅÖ’ ÃãH±û
Ãã·#∞û L<åfl, `«=∞ Ñ≤šʼnõΩ 'P \ÏÑ≤H±—
=KÕÛ@ѨÊ\˜H˜ ''P q+¨Ü∂« Å∞ hÔHO^Œ∞‰õΩ?
JÖÏO\˜ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»‰õÄ_»^Œ∞!—— –
WÖÏ x¿+^è•Å∞ ÃÑ>Ëì "åÔ~O`À =∞Ok
L<åfl~°∞. J@∞=O\˜ PO^Àà◊<å
=∞#ã¨Î`«fiO L#fl"å~°∞ z#flÑ≤Å¡Å∞
`«=∞ JOQÍÅÃÑ· KÕ`«∞Å∞ "Õ¿ãÎ
ã¨Ç≤ÏOK«QÆÅ~å?
™ê^è • ~° } OQÍ ™êO„Ѩ ^ •
Ü«∞"≥∞ÿ# ‰õΩ@∞OÉÏÅ "å~°∞ P
ÉèÏQÍÅ#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_∞» HÀ~°<Õ
ÉèÏ=# <å@∞‰õΩáÈ~ÚOk. J^Õ
ÉèÏ=# HÍ~°}OQÍ, 'Ñ≤Å¡Å∞— P
Éè Ï QÍÅ#∞ `åH˜ # Ѩ Ù _» ∞ `« e ¡ –
^ŒO„_»∞Å∞, W`«~° ÃÑ^ŒÌÅ∞ JuQÍ
ã¨ÊOkã¨∞Î<åfl_»∞.
ã¨Ç¨Ï[=∂? Jã¨Ç¨Ï[=∂?
x*ÏxH˜ Ñ≤ Å ¡ Å ∞ `« = ∞
JOQÍÅ#∞ `åHõ_»O ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#
„Ѩ „ H˜ Ü « ∞ . ÃãH± û Ãã· # ∞û Ѩ @ ¡
Q“~° = Éè Ï =O LO_ç , â◊ s ~°
x~å‡}O (Anatomy) x~° fi Ǩ Ï }
(Physiology) ŠѨ @ ¡ 㨠~ ° ~ Ú#
^Œ $ HÀ}O L#fl"å~° ∞ JO`« Q Í
ã¨ Ê OkOK« ~ ° ∞ . J=㨠~ ° " ≥ ∞ ÿ ` Õ Ñ≤ Å ¡ Å ‰õ Ω
q=i™êÎ ~ ° ∞ . XHõ " Õ Å ∞ <À\’¡
ÃÑ@∞ìH˘#flѨÙ_»∞, HÍà◊§"Õà§◊ #∞ `åH˜#ѨÙ_»∞
Ѩ\Oì˜ K«∞HÀx `«e¡ ^ŒO„_»∞Å∞ – JOQÍÅx
QÍx Ñ≤ÅÅ¡ ∞ `åH˜`Õ "≥O@<Õ <å<åÃÇ·Ï~å<å
Ѩ_®¤xH˜ HÍ~°}O "åi „Ѩ=`«` Î !Õ "åi‰õΩ#fl
^Œ$HõÊ^äŒO, "å~°∞ ÃÑiy# "å`å=~°}O,
`«=∞ K«^Œ∞=ÙÅ ^•fi~å â◊s~°O QÆ∞iOz
=∂iÛ 2005
á⁄Ok# J=QÍǨÏ# W=hfl `«e¡^ŒO„_»∞Å
„Ѩ=~°#Î #∞ âßã≤™êÎ~Ú. Jq uiy Ñ≤ÅÅ¡ ÃÑ·
„ѨÉèÏ=O K«∂ѨÙ`å~Ú.
Ñ≤Å¡Ö’¡ Öˇ·OyHõ Pã¨H˜Î
JkèHõOQÍ LO@∞Ok.
KåÖÏ=∞Ok Öˇ·OyHõ Ѩ~°"≥∞ÿ# Pã¨H˜Î,
[#<åOQÍÅ#∞ `åHÍÅ<Õ WK« Û ù
Ü« ∞ =fi#OÖ’ JÅ=_» ∞ `« ∞ O^Œ x á⁄~°
|_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. x*ÏxH˜ W^ŒO`å
Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ\˜ì#ѨÊ\˜#∞O_Õ "åiH˜ WO`À
– JO`À LO@∞Ok. Jk „Hõ=∞OQÍ
ÃÑ~° ∞ QÆ ∞ `« ∂ áÈ`« ∞ Ok. Ô ~ O_Õ à ◊ §
=Ü«∞ã¨∞û‰õΩ `«=∞ JOQÍÅ#∞ W`«~°
JOQÍÅ#∞ `åHÍÅ<Õ ‰õ Ä ºiÜ« ∂ ã≤ \ ˜
JkèHõO J=Ù`ÀOk.
=∞Å=¸„`åÅ∞ q㨠i ˚ O Ѩ K Õ ¿ ã
㨠= ∞Ü« ∞ OÖ’#∂, ™êfl#O KÕ ~ ÚOKÕ
@ѨC_»∞ Ñ≤šʼnõΩ `«=∞ JOQÍŠѨ@¡
^Œ$+≤ì ™êiOK«_»O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Jk
L`« ∞ ûHõ ` « Q Í =∂~° ∞ `« ∞ Ok. JÖψ Q
JOQÍÅ#∞ `åH˜#ѨÙ_»∞ HõÖæË ÃãÔ<ûÕ +¨<£ Ѩ@¡
P㨠H ˜ Î ÃÑ~° ∞ QÆ ∞ `« ∞ Ok. JѨ Ê \˜ # ∞Oz
"å\˜x `åHõ_»O, "å\˜ QÆ∞iOz „Ѩâ◊flÅ∞
J_»Q_Æ O» „áê~°Oaè™êÎ~∞° . q∂~°∞ Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ
ÃãH± û Z_» ∞ ºˆ H +¨ < £ WHõ JѨ Ê \˜ # ∞O_ç
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@ì=K«∞Û. '"≥^èŒ"å! J@∞=O\˜
"å\˜ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_‰» Äõ _»^∞Œ — Jx "åi
Pã¨HHΘ ˜ ÉèOí QÆO HõeOæ K«_O» =Å#, "åiÖ’
=∞iO`« Pã¨H˜Î ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«# `«e¡
JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ JO^À J~°O÷ HÍHõ, J^Õ^À
`å<Õ `≥ Å ∞㨠∞ HÀ"åÅ#∞ ‰õ Ω O\Ï_» ∞ .
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ =^ŒÌ<Õ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞_»O
Ñ≤šʼnõΩ ã¨~°^•. JÖÏ KÕÜ«∞_»O ^•fi~å
`«e¡– ^ŒO„_»∞Å∞ Z>ˇ#¬<£ `«=∞ÃÑ· U
"Õ ∞ ~° ‰ õ Ω O^À Ѩ s H˜ Δ O K« ∞ HÀ
E™êÎ~°∞.
JѨ~å^èŒÉèÏ"åxH˜
QÆ∞iHÍ=^Œ∞Ì!
QÆ∞iKÕÜ«∞=^Œ∞Ì!
q∂ Ñ≤Å¡Å Öˇ·OyHõ`«`«fiO
Ѩ@¡ q+¨c*ÏÅ∞ "ÕÜ«∞=^Œ∞Ì.
"åiH˜ `« = ∞ JOQÍŠѨ @ ¡
L`« ∞ ûHõ ` « Hõ e æ # Ѩ Ù _» ∞ ^•x
`« Q Æ x Ѩ x QÍ q∂~° ∞
JѨ~å^èŒÉèÏ"åxH˜ QÆ∞iJ=Ù`«∂,
"åiÖ’ JѨ ~ å^è Œ Éè Ï "åxfl
ÃÑOK«=^Œ∞Ì. áêl\˜"£QÍ "åi
P㨠‰ õ Ω Î Å Ñ¨ @ ¡ ã¨ Ê OkOz,
gÅ~Ú# JOâßÅ∞ q=iOz
K≥áêÊe. JO`ÕQÍx u@ì_»O,
QÆã¨~°_»O, H˘@ì_»O ^•fi~å "åi
P㨉õΩÎÅÃÑ· hà◊√§ z=∞‡_»O,
"åiÖ’ `«Ñ¨C KÕã¨∞Î<åfl =∞<Õ ÉèÏ=##∞
ÃÑOK«_»O =Å#, Jk ÃÑ^ŒÌ"å~°~Ú<å
"≥#flO@∞`«∂<Õ LO@∞Ok. J=hfl "åi
"≥ · " åÇ≤ Ï Hõ rq`åÅÃÑ· „Ѩ É è Ï "åÅ∞
K«∂ѨÙ`å~Ú.
JÖψQ q∂ Ñ≤Å¡Å∞ – "Õˆ~ Ñ≤Å¡Å`À
P_» ∞ H˘O@∞#flѨ Ù _» ∞ , JOQÍÅ#∞
`å‰õΩ`«∞O>Ë ‰õÄ_® =„sHÍ=^Œ∞.Ì Ü«Ú=f
Ü«Ú=‰õΩÅ =∞^躌 J@∞=O\˜ `åHõ_®Å#∞
ÃãH±ûHÍ~°ºOQÍ ZOK«∞`å~°∞.
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 20
 „HÍOuHÍ~ü
Ãã·HÍÅr ѨiK«Ü«∞O
✤ HõÅÅO>Ë Uq∞\˜? "å\˜Hˆ =∞~Ú<å „Ñ¨`ºÕ Hõ
J~å÷Å∞O\ÏÜ«∂?
✤ JfO„kÜ« ∞ *Ï˝ # O (ESP) x[OQÍ
LO^•?
✤ =ºH˜Î`«fiO JO>Ë Uq∞\˜? ^•xfl ZÖÏ
qHõ ã ≤ O Ѩ K Õ ã ¨ ∞ HÀ=K« ∞ Û? ZÖÏ
=∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û?
✤ ¢ã‘,ΠѨÙ~°∞+¨μÅ ÃãH±ûÖ’ Éè^Ë •Å∞O \ÏÜ«∂?
JO>Ë ZÖÏ LO\Ï~Ú?
✤ z#flÑ≤ Å ¡ Å ∞ =∂\Ï¡ _ » ¤ O ZÖÏ
<Õ~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞?
✤ „¿Ñ=∞O>Ë Uq∞\˜ ? ZÖÏ „¿Ñ=∞Ö’
Ѩ_»`å~°∞?
✤ Z_» fi ~° ì ~ Ú*ò " ≥ ∞ O@∞¡ =∞x+≤ x ZÖÏ
„ѨÉèÏq`O KÕ™êÎÎ~Ú?
✤ WO\˜e*ˇ<£û JO>Ë Uq∞\˜? ^•<≥flÖÏ
H˘Å∞™êÎ~°∞?
✤ |Ü≥∂Ѷ‘_£ÉϺH± JO>Ë Uq∞\˜?
✤ \˜.q.Å∞, K«Å#z„`åÅ „ѨÉÏè =O „Ѩ[ÅÃÑ·
ZÖÏ LO@∞Ok?
✤ =∂#ã≤Hõ [|∞ƒÅ∞, âßs~°Hõ [|∞ƒÅ
q+¨Ü«∞OÖ’ =∞#ã¨∞û áê„`« Uq∞\˜?
✤ Ãã·HÍÅl JO>Ë...
W@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz K«iÛOKÕ^Õ
=∞<Àq*Ï˝# âßGO (Ãã·HÍÅl) JO>Ë.
=∞<Àq*Ï˝ # âßG=∞O>Ë , =∂#=ÙÅ,
[O`«∞=ÙÅ „Ѩ=~°Î# QÆ∞iOz `≥e¿Ñ âßGO.
™ê^è • ~° } OQÍ =∞#O =∞#∞+¨ μ Å „Ѩ = ~° Î #
QÆ∞iOKÕ Z‰õΩ¯=QÍ K«iÛOK«∞ H˘O\ÏO. =∞#O
=∞#∞+¨μºÅO HÍ|\˜ì. [O`«∞=ÙÖË Ãã·HÍÅr
Ѩ„uHõÅ∞ #_çѨ`Õ, [O`«∞=ÙÅ QÆ∞iOKÕ Z‰õΩ¯=
~åã¨∞ ‰õΩO\Ï~Ú. U=∞O\Ï~°∞?
„Ѩ=~°Î# QÆ∞iOz
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ Pã¨H˜Î
=∞x+≤ „Ѩ=~°Î# QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞ HÀ"åÅ<Õ
P㨠H ˜ Î ~ÀA–~ÀAH˜ ÃÑ~° ∞ QÆ ∞ `« ∂ =™ÈÎ O k.
56 = ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù „ѨK«∞~°}
q^•º~°∞Å÷ `À ZÖÏ „Ѩ=iοãÎ, ZÖÏ É’kè¿ãÎ, =∞Oz
Ѷ¨e`åÅ∞ =™êÎÜ≥∂ Jx Láê^蕺ܫÚÅ∞, XHõi
„Ѩ = ~° Î # XHõ ~ ° ∞ `≥ Å ∞㨠∞ H˘x , 㨠O ™ê~åxfl
㨠∞ Y㨠O `ÀëêÅ =#OQÍ =∂~° ∞ ÛHÀ"åÅx
^ŒOѨ`«∞Å∞, Ñ≤Å¡efl U q^èŒOQÍ ÃÑOKåÅx `«e¡
^ŒO„_»∞Å∞, HÍi‡‰õΩÅ`À, L^ÀºQÆ∞Å`À ZÖÏ
„Ѩ = iÎ ¿ ãÎ =∞Oz Ѷ ¨ e `åÅ∞ =™êÎ Ü ≥ ∂ Jx
Ü«∂[=∂<åºÅ∞ PÖ’zã¨∞<Î åfl~Ú. P „ѨÜ∞« `«flO
KÕã∞¨ <Î åfl~Ú. Ãã·HÍÅl qâı+¨ P^Œ~} ° á⁄O^Œ_®xH˜
HÍ~°}O `«=∞x `å=Ú J~°÷OKÕã¨∞HÀ"åÅx
„Ѩ Ü « ∞ uflO K« _ » O , Z^Œ ∞ \˜ " åix J~° ÷ O
KÕã¨∞HÀ"åÅx „Ѩܫ∞uflOK«_»OQÍ K≥ѨCHÀ=K«∞Û.
J@∞=O\˜ âߢ™êÎxH˜ Z<Àfl LѨâßYÅ∞<åfl~Ú.
Uq∞\’ P LѨâßYÅ∞?
H˜x¡ HõÖò Ãã·HÍÅl, ZH±ûѨi"≥∞O@Öò Ãã·HÍÅl,
Z_»∞ºˆH+¨#Öò Ãã·HÍÅl, WO_»¢ã≤ìÜ«∞Öò Ãã·HÍÅl,
㨠∂ ¯Öò Ãã· H ÍÅl, ™È+¨ Ö ò Ãã· H ÍÅl,
_≥ = ÅÑπ " ≥ ∞ O@Öò Ãã· H ÍÅl, Ãã· H ÍÅl PѶ π
Ѩ~°û<åe\˜, Ãã·HÀ"≥∞„\©, WO[hiOQ∑ Ãã·HÍÅl
"≥Ú^ŒÅQÆ∞ Z<Àfl LѨâßYÅ∞ =∞<Àq*Ï˝#âßGOÖ’
L<åfl~Ú. XHÀ¯ LѨâßY ^•xH˜ ã¨O|OkèOz#
~°OQÍxfl QÆ∞iOz K«iÛã¨∞ÎOk.
Ãã·HÍÅlã¨∞ìÅ∞ ZHõ¯_≥Hõ¯_»
ѨxKÕã¨∞Î<åfl~°∞?
"≥Ú`«ÎO =∞<À "≥·*Ï˝x‰õΩÅÖ’ 57 âß`«O
=∞Ok HÍÖË r ÅÖ’, Ü« ¸ x =iû\© Å Ö’<Õ
L<åfl~° ∞ . 15 âß`« O =∞Ok Ǩ  ã¨ Ê @à◊ § Ö’,
Hõ=¸ºx\© ÃãO@~°¡Ö’ L<åfl~°∞. „Ѩ~Ú"Õ\ò
„áêH©ìãπÖ’ 3 âß`«O =∞Ok, al<≥ãπ, WO_»¢ã‘ì,
Hõ#ûeìOQ∑Ö’ 5 âß`«O =∞Ok, „ѨÉèí∞`«fi ã¨Oã¨÷Ö’¡
5 âß`«O =∞Ok ã¨∂¯à◊§Ö’ 6 âß`«O =∞Ok,
W`«~° ~°OQÍÅÖ’ =∞~À 5 âß`«O =∞Ok L<åfl~°∞.
=∞#^ÕâO◊ Ö’ KåÖÏ=∞Ok =∞<À "≥*· Ï˝x‰õΩÅ∞ âßGO, ~°™êÜ«∞# âߢ™êÎÖÏ¡Qˆ , D âßGO ‰õÄ_®
Hˆ =ÅO Ü«¸x=iû\©Å‰õΩ, HÍÖËrňH Ѩiq∞`«"∞≥ ÿ J<ÕHõ „ѨÜ≥∂QÆ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ U~°Ê~°K«∞H˘x
áÈÜ« ∂ ~° ∞ . |Ü« ∞ @ U P~° æ < ≥ · * Ë + ¨ < £ ‰ õ Ω âߢã‘ÎÜ«∞ âßGOQÍ ~°∂ѨÙk^Œ∞̉õΩOk.
Ãã· H ÍÅl㨠∞ ì Å ∞ ÖË ~ ° ∞ . Hõ < £ û Åì h ûÅ∞ ÖË = Ù.
JO`≥ O ^Œ ∞ ‰õ Ω , ~åROÖ’ „Ѩ = ÚY "≥ ∞ O@Öò
Pã¨∞Ѩ„uQÍ ¿Ñ~°∞ á⁄Ok# qâßYѨ@flO „ѨÉ∞íè `«fi
=∂#ã≤Hõ P~ÀQƺ Hˆ O„^ŒOÖ’ WѨÊ\˜H© Ãã·HÀ^ä~≥ Ñ° ≤
KÕÜ«∞_®xH˜ XHõ¯ Ãã·HÍÅlã¨∞ì ‰õÄ_® ÖË~°∞.
=∞# „áêO`« O Ö’ Ü« ¸ x=iû\© Å Ö’
ѨxKÕ¿ã U Ãã·HÍÅlã¨∞ì |Ü«∞@ áêѨÙÅ~ü
HÍÖË^Œ∞. D =∞^茺HÍÅOÖ’ D âßGO Ѩ@¡
Z‰õΩ¯= =∞‰õΩ¯= HõxÊ™ÈÎOk. JO^Œ∞‰õΩ ™êHõΔºO
– Jxfl Ѩ„uHõÅÖ’ Ãã·HÍÅlH˜ ã¨O|OkèOz#
qq^èŒ ji¬HõÅ∞, "å\˜H˜ =ã¨∞Î#fl ã¨ÊO^Œ#ÖË.
^•O`À Ü« ¸ x=iû\© Å ‰õ Ω Ñ¨ i q∞`« " ≥ ∞ ÿ #
H˘O`« = ∞Ok |Ü« ∞ @ „áêH© ì ã π KÕ Ü « ∞ _» O ÃÑ·
`«~°˚#Éèí~°˚#Å∞ Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞.
=∞<Àq*Ï˝#âßGO
ѨÙ@∞ìHõ QÆ∞iOz
=∞<Àq*Ï˝ # âßGO "≥ Ú ^Œ @ `« ` « Î fi
âßGOÖ’ JO`« ~ åƒù Q Æ O QÍ<Õ LO_Õ k .
`åufi‰õ Ω Å‰õ Ω Z^Œ∞Ô~·# „Ѩâ◊flÅ#∞ |\˜ì, "å\˜
Ѩiëê¯~åÅ∞ ^˘iˆH „Hõ=∞OÖ’ qq^èŒ q*Ï˝#
âߢ™êÎÅ Pq~åƒù=O [iyOk.
`åufiHõ PÖ’K«<å ^èÀ~°}˜ ѨiѨHõfi ã≤÷uH˜
=zÛ#Ѩ Ê \˜ #∞O_ç '`« # QÆ ∞ iOz—
`≥ Å ∞㨠∞ HÀ"åÅ<Õ ‰õ Ω `« ∂ Ǩ Ï ÅO =∞x+≤ H ˜
ÃÑiyOk. ''=∞# K«∞@∂ì L#fl „ѨѨOKåxfl
ã¨=∂*Ïxfl =∞#O ZÖÏ J#∞Éèíqã¨∞Î<åflO?——
''„ѨѨOK«O QÆ∞iOz =∞# J#∞Éèí"åxH˜, =∞#
â◊s~°O ѨxKÕ¿ã f~°∞‰õΩ U^≥·<å ã¨O|O^èŒO
JO@∂ LO>Ë, P ã¨O|O^èŒO"Õ∞q∞\˜?——
''J#∞Éè í = =Ú, „Ѩ = ~° Î # Å#∞ =∞#O
H˘Å=QÆ Å =∂? =∞#O U Ѩ i ã≤ ÷ ` « ∞ ÅÖ’
q+¨Ü«∂Å#∞ <Õ~°∞Û‰õΩO\Ï=Ú?——
''=∂#=ÙÅ∞ „Ѩ=~°Î#Ö’#∞, „ѨHõ$uÖ’#∞
ZO^Œ∞‰õΩ JO`« aè#flOQÍ LO\Ï~°∞?
H˘O`«=∞OkH˜ ZO^Œ∞‰õΩ JO`« f„="≥∞ÿ#
„Ѩ=~°<Î å ã¨=∞㨺 Å∞O\Ï~Ú?—— – =O\˜ „Ѩâfl◊ Å∞
PÖ’K«<åѨ~°∞Å#∞ K«∞@∞ì=Ú\Ïì~Ú. "å\˜H˜
ã¨=∂^è•<åÅ∞ "≥kˆH „Hõ=∞OÖ’ =∞x+≤ ã¨fiÉèÏ=O
QÆ∞iOz, „Ѩ=~°Î# QÆ∞iOz, =∞#ã¨∞û QÆ∞iOz
Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =KåÛ~Ú. Éè∫uHõ
1860Ö’ QÆ™êìÖò ÃѶHflõ ~ü "Elementeder
Phychopysik" J<Õ „QÆO^ä•xfl ~å™ê_»∞.
=∂iÛ 2005 • 21
 „HÍOuHÍ~ü
nx<Õ H˘O`«=∞Ok ''„ѨÜ∂≥ QÍ`«‡Hõ =∞<Àq*Ï˝# Ãã·HÀ Z<åeã≤ãπ =ÚYº"≥∞ÿ#k.
âßG—— P~°OÉèíOQÍ Ñ¨iQÆ}˜OKå~°∞. 1879Ö’ "≥ Ú `« Î O g∞^Œ , Ãã· H ÍÅl Ѩ Ó iÎ ™ ê÷ ~ Ú
[~°‡hÖ’x ÖˇÑ· lπ Q∑ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ "≥Ú^Œ\˜ âßGOQÍ =∂i =O^Õà◊√§ ‰õÄ_® xO_»ÖË^Œx
=∞<Àq*Ï˝#âßG „ѨÜ∂≥ QÆâßÅ#∞ qÖòÃÇÏÖò‡ L<£ì K≥áêÊe. „Hõ=∞OQÍ qq^èŒ „Ѩ`ÕºHõ LѨâßYÅ∞QÍ
™ê÷Ñ≤OKå_»∞. Jaè=$kú K≥O^Œ∞`«∂ <Õ_∞» L#fl`«"∞≥ #ÿ Q“~°"åxfl
„Hõ=∞OQÍ =∞<À q*Ï˝# âßG „ѨÜ≥∂QÍÅ∞ á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞ `ÀOk.
L^Œº=∞OQÍ =∂i, ѨÙ@ì Q˘_»∞QÆ∞ÖÏ¡ ÖËKå~Ú.
XHõ Ѩãa≤ _»¤ Zky#@∞ìQÍ<Õ Ãã·HÍÅl ‰õÄ_®
„Hõ=∞OQÍ Z<Àfl ^Œâ◊Å#∞ ^•\˜, <Õ_»∞ XHõ Q˘Ñ¨Ê
™ê÷~ÚH˜ =zÛOk.
D „Hõ = ∞OÖ’ J<Õ H õ 㨠∂ „`åÅ#∞,
ѨijÅ#Å#∞ x~åú~°} KÕÜ«∞_®xH˜ J<ÕHõ~°HÍÅ
Ѩ^Œú`«∞ÅÖ’, J<ÕHõ ~°HÍŠѨiã≤÷`«∞ÅÖ’ "ÕʼnõΩ
"ÕÅ∞ „ѨÜ≥∂QÍÅ∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk.
H˘`« ΠѨ ^ Œ ú ` « ∞ Å∞ J=`« i 㨠∞ Î # flѨ Ù _» ∞
ã≤^•úO`åÅ, "å^•Å (isms) HÍÅO XHõ\˜
LO_»Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. `«=∞ – `«=∞ W*ÏÅÖ’x
x*ÏÅ#∞ K≥ѨÊ_®xH˜, Z^Œ∞\˜"åi W*ÏÅÖ’
x[OÖË ^ Œ x K≥ Ñ ¨ Ê _®xH˜ D 㨠O ^Œ ~ åƒù Å Ö’
Z‰õΩ¯= „áê^è•#º`« LO@∞Ok.
„Ѩ ^ è • #"≥ ∞ ÿ # W*ÏÅÖ’ ¢ã¨ ì H õ Û ~° e ["£ ∞ ,
ѶO¨ Hõ#Δ e["£∞, a¿ÇÏqÜ«∞i["£∞, QÔ ™êìÖÃìò ã·HÍÅl,

<å<Ày˚<åÖò–9 ÃãÊi‡Ãã·_£
Wk g~°ºHõ}Ïefl xsfi~°ºO KÕã¨∞ÎOk.
Advt.

56 = ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù „ѨK«∞~°} =∂iÛ 2005 • 22

 „HÍOuHÍ~ü „HÍOuHÍ~ü
MA(S), MA (PPM), MD(AM), HDSE, YCC, DAP, DJ.
HYPNO-PSYCHOTHERAPIST, CONSULTANTANT IN HRD
& PSYCHOLOGY.
PO„^è•ÉϺOH± „ѨHõ¯#, ÖÏã¨<£ûÉË,
"≥·*ÏQ∑ – 530 017
Uq°\÷
á¶È<£ :0891–2721543, 5543926
Cell No : 98481 - 90302
Email: krantikar@sify.com
g°
|ÅÇ‘Ï#∞}‚Ü«∂º#∞! ‹¬=°‹¬¼?
W=fi_»"∞Õ =∂ Ѩx. q∂ˆH^Œ~Ú<å [|∞ƒ LO^Œx ÉèÏq¿ãÎ, ™ê÷xHõ
HÍfieÃѶ·_£ _®Hõì~üx HõÅã≤ ѨsHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀO_ç. J=ã¨~°O
„Ѩ : <å‰õΩ P~°∞ ã¨O=`«û~åÅ „H˜`O« ÃÑà◊§~ÚºOk. <å ÉèÏ~°º
=Ü«∞ã¨∞Ö’ KåÖÏ z#flk. P"≥∞‰õΩ Ñ¨<≥flO_»∞ ã¨OIIÅ∞ <å‰õΩ J#∞‰õΩO>Ë, PÜ«∞<Õ Ñ¨sHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=∞x K≥ѨÙ`å~°∞.
ѨO^˘q∞‡k ã¨OIIÅ∞. <å‰õΩ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ Z‰õΩ¯=. K«^Œ∞=Ù '#∂ºÔ ~ ¿ã÷ x Ü« ∂ — J<Õ =∂#ã≤ H õ [|∞ƒÖ’ q∂‰õ Ω #fl
áê_»=Ù`«∞O^Õ"∂≥ Jx ÉèÜ í ∞« O "Õã∞¨ OÎ k. U HÍ~°}O =Å¡<À KåÖÏ ÅHõΔ}ÏÅhfl HõxÊ™êÎ~Ú. HÍã¨Î Ü≥∂QÍ, ^蕺#O ("≥∞_ç>Ë+¨<£),
|ÅÇ‘Ï#OQÍ `«Ü∂« ~°Ü∂« º#∞. Hõà√◊ § QÆ∞O@Å∞ Ѩ_@ » O, Ö’`«∞‰õΩ „áê}ÏÜ«∂=∞ KÕÜ«∞O_ç. =∞#ã¨∞ „ѨâßO`« Ѩ_»∞`«∞Ok. â◊s~°O
áÈ=_»O [iyOk. J#flO ã¨iQÍ u<åÅxÑ≤OK«_O» ÖË^∞Œ . ã¨#flQÍ K« ∞ ~° ∞ QÍæ =∂~° ∞ `« ∞ Ok. PHõ e ‰õ Ä _® ÃÑ~° ∞ QÆ ∞ `« ∞ Ok.
J~ÚáÈÜ«∂#∞. #~åÅ∞ ÖÏy#@∞¡, HõO_»~åÅ∞ Ñ‘H#˜ @∞¡, `˘_»Å∞ P`«‡qâßfiã¨O ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘x, áÈl\˜"£ käOH˜OQ∑ KÕ¿ãÎ,
QÆ∞Ol#@∞¡ LO@∞Ok. `«Å<˘Ñ≤Ê, Hõà√◊ § ÖÏQÆ_O» =O\˜ âßs~°Hõ Ô~O_»∞ =¸_»∞ "å~åÖ’¡ P~ÀQƺOQÍ =∂~°QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. g∞
㨠= ∞㨠º Å∞ L<åfl~Ú. D 㨠= ∞㨠º Å =Å# #Å∞QÆ ∞ iÖ’ J#∞=∂# x=$uÎ HÀã¨O XHõ™êi _®Hõì~ü`À ѨsH˜ΔOK«∞H˘x,
u~°QÆ_®xH˜ J==∂#OQÍ LOk. ã≤QÆ∞æ, ÉèíÜ«∞O, "≥ÚǨÏ=∂@O U^Œ~Ú<å J<å~ÀQƺO LO>Ë =∞O^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® "å_»O_ç.
=Å# U Ѩ h KÕ Ü « ∞ ÖË H õ á È`« ∞ <åfl#∞. |Ü« ∞ @"åà◊ § `À <å ÉèÏ~°ºÃÑ· J#∞=∂#OQÍ LOk!
=∂\Ï¡_®ÅO>Ë XHõ>Ë X}∞‰õΩ – K≥=∞@∞¡ Ѩ>™ìË êÎ~Ú. <åÅ∞ˆQà◊§
„H˜`«O <Õ#∞ KåÖÏ JO^ŒOQÍ, ^Œ$_è»OQÍ LO_Õ"å_çx. WѨC_»∞ „Ѩ : Wk Zxq∞^Œ= L`«Î~°O. <å ã¨=∞㨺‰õΩ q∂~°∞ ["å|∞
<åHõ O >Ë z#fl"åà◊ § Hõ O >Ë , |ÅÇ‘ Ï #OQÍ L<åfl#∞. <å‰õ Ω W=fiHõ á È`Õ #∂@H˜ `˘Oɡ · ` ˘q∞‡k áêà◊ √ § YzÛ`« O QÍ
P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ HÀ"åÅxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ^Œ"åMÏ<åÖ’ [i¿Ñ ѨsHõÅΔ ∞ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩO\Ï#∞.
QÆ∞iOz <å‰õΩ Jã¨ûÅ∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. <Õ#∞ U ѨsHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞ <å =Ü«∞ã¨∞û 20 ã¨OIIÅ∞. ÃÑo§ J~Úº ã¨O=`«û~°O
HÀ"åe? ZÖÏO\˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e? J=Ù`ÀOk. <å ÉèÏ~°ºÃÑ· qѨs`«OQÍ J#∞=∂#OQÍ LOk.
– ¿Ñ~°∂, T~°∂ ÖË^Œ∞ P"≥∞‰õΩ 18 ã¨OIIÅ∞. Z=~°~Ú<å ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ HõxÊ¿ãÎ KåÅ∞,
"åà◊ § x K« ∂ ã≤ #=Ùfi`« ∞ Ok. Ѩ i K« Ü « ∞ O L#fl"åi`À
#∂ºÔ~ÿã÷xÜ«∂ HÍ=K«∞Û =∂\Ï¡_∞» `«∞Ok ‰õÄ_®! #∞=Ùfi ZO^Œ∞‰õΩ #=Ùfi`«∞<åfl=Ù? "å_çH˜
[ : ¿Ñ~°∞, T~°∞, Z„_»ãπ ÖˉΩõ O_® Öˇ@~°∞¡ "Õ¿ãÎ WHõ=ÚO^Œ∞ h‰õΩ ã¨O|O^èŒO Uq∞\˜? Jx xÅn¿ãÎ – U_»∞ã¨∞ÎOk. =∂
ѨijeOK«|_»=Ù. XHõ"Õà◊ q∂~°_çy# „Ѩâ◊fl‰õΩ, q∂ ¿Ñ~°∞ „ѨH˜¯O\˜H˜ Z=~°~Ú<å ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ =¿ãÎ, "åà◊§<Õ K«∂ã¨∞ÎOk.
~°Ç¨Ï㨺OQÍ LOK«=Åã≤# J=ã¨~°O ~ÀA–~ÀAH˜ <å Éè Ï ~° º ÃÑ·
LO^Œ x Éè Ï q¿ãÎ , "Õ ∞ "Õ ∞ ¿Ñ~° ∞ „HÍOuHÍ~ü QÍi ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ÃãO@~ü qѨ s `« O QÍ J#∞=∂#O
=∂~° Û _» " ≥ ∂ , S_≥ O \˜ \ © =ã¨∞ÎOk. U Ѩx K≥Ü«∞º|∞kú
`≥ e Ü« ∞ ‰õ Ω O_® á⁄_ç JHõ Δ ~ åÅ∞ Ç≤ÏáÈfl–ÃÇÏÖòÎHõ¡Éò HÍ=_» O ÖË ^ Œ ∞ . ~ÀE J^Õ
ÃÑ@ì_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WHõáÈ`Õ, PÖ’K«#. ^•O`À |Ü«∞@‰õΩ
Z=i [|∞ƒ‰õÄ "Õ∞=Ú =∞O^Œ∞Å∞ _À~ü.<≥O. 9–134, "≥o§ – uiy "≥#H˜¯ =zÛ <å
ã¨∂zOK«_O» QÍx, Ѷ֨ Ï<å ѨsHõÅΔ ∞ N ™ê~ÚÉÏÉÏ >ˇOѨÙÖò =^ŒÌ, ÉèÏ~°º#∞ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞. WÖÏ Ñ¨k,
KÕ ~ ÚOK« ∞ HÀ=∞x K≥ Ñ ¨ Ê _» O QÍx kÖòã¨∞H±#QÆ~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 500 060 Ѩk¿ÇÏ#∞ ™ê~°∞¡ ~å=_»O <å
[~°QÆ^Œ∞. Jk =∂ Ѩx HÍ^Œ∞. á¶È<£ : 040– 24150138, 56277553 QÆ b ¡ Ö ’ JO^Œ i H© `≥ Å ∞㨠∞ .
''Ãã·HÍÅl——‰õΩ ã¨O|OkèOz#O`« ÃãÖò : 98481–90302, 0891–5627004 Z‰õΩ¯= PÖ’zOK«_O» =Å¡ <Õ#∞
=~° ‰ õ Ω ã¨ Å Ç¨  Å∞, 㨠∂ K« # Å∞
56 = ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù „ѨK«∞~°} =∂iÛ 2005 • 23
 „HÍOuHÍ~ü
gH±QÍ J~ÚáÈ`«∞<åfl#∞. <å "≥O„@∞HõÅ∞
Jxfl T_çáÈ`«∞#flq. XHõ™êi H˘\Ïì#∞.
<åˆHq∞ `≥eÜ«∞^Œ∞ JO@∞Ok. <Õ#∞
K« ∂ ã≤ # P_» " åà◊ √ § KåÖÏ=∞Ok
=∞Oz"åà◊√§ HÍ^Œ∞. ÃÑà◊§~Ú<å Ѩ~å~Ú
ѨÙ~°∞+¨μÅ`À ã¨O|O^è•Å∞ L<åfl~Ú. <å
ÉèÏ~°º‰õÄ_® J@∞=O\˜ ^Õ"≥∂#x <å
J#∞=∂#O. <å ÉÏ^è#Œ ∞ J~°O÷ KÕã∞¨ H˘x,
<Õ#∞ Uq∞ KÕÜ«∂Ö’ K≥ѨÊO_ç.
– ~å=ÚÅ∞, P~°∂‡~ü
<≥y\˜"£ ^èŒ$HõÊ^•xfl q_»<å_»O_ç !
[ : D „ѨѨOK«OÖ’ =∞Oz–K≥_»∞
J<Õq „ѨHõ¯„ѨHõ¯<Õ LO\Ï~Ú. Jq
Ô ~ e\˜ " £ Ѩ ^ •Å∞. K≥ _ » ¤ ¢ ã‘ Î Å ∞ –
K≥_çáÈ=_®xH˜ HÍ~°}O ѨÙ~°∞+¨μÖËHõ^•!
JO>Ë , Ѩ Ù ~° ∞ +¨ μ Å ÉÏ^è Œ º `« ‰ õ Ä _®
ã¨=∂#OQÍ LOk. J@∞=O\˜ ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡
<Õ # ∞ =∞Oz"å_ç x — Jx q∂~° ∞
ÉèÏqã¨∞Î#flѨÙ_»∞, P ~°HõO‰õΩ K≥O^Œ‰õΩO_®
'=∞Oz ¢ã‘—Î ÖÏ P"≥∞ LO_»=K«Û<Õ WOy`«
*Ï˝#O q∂ÔHO^Œ∞‰õΩ ÖË^Œ∞. XHõ „ѨHõ¯
##∞fl ^Õ=Ù_çQÍ H˘Å∞ã¨∂ÖÎ @ ˇ ~°∞¡ ~å™êÎ~∞° .
㨠= ∂^è • #O ~åHõ á È`Õ K« ™ êÎ # x
ɡki™êÎ~°∞. q∞=∞‡efl Ѩ\˜ìOK«∞HÀ=_»O
ÖË^xŒ '<åÃÑ· ‰õÄ_® q∂‰õΩ J#∞=∂#"Õ∞!——
PÜ«∞#‰õΩ Z<ÀflѨ#∞Å∞O_ç ã¨=∂^è•#O
W=fiÖË^Œx J#∞HÀ=K«∞ÛHõ^•! q∂ ÉèÏ~°º
HÍHõ ` åmÜ« ∞ OQÍ JÖÏ K« ∂ ã≤ O ^Œ x
P"≥∞‰õΩ J#∞=∂xã¨∞Î<åfl~°∞. WHõ¯_»
\’@ÖòQÍ Z^Œ∞\˜=ºH˜ÖÎ ’ U QÆ∞}O LOk
J<Õ^•xHõO>Ë, q∂~°∞ K«∂¿ã '^èŒ$HõÊ^èŒO—
Ö’<Õ JO`å LOk. Z„~° J^•ÌÅ∞`À
K« ∂ ¿ãÎ , „Ѩ Ñ ¨ O K« O JO`å Z„~° Q Í
Hõ x Ê㨠∞ Î O k. Éè í ∂ `« ^ •Ì Å `À K« ∂ ¿ãÎ
„ѨѨOK«O KåÖÏ ÃÑ^ŒÌQÍ HõxÊã¨∞ÎOk.
=∞#㨠∞ û‰õ Ä _® J@∞=O\˜ ^ Õ . q∂
=∂#ã≤Hõ ^Œ~°Ê}OÖ’ q∂ PÖ’K«#Å
„Ѩ u aOÉÏÅ∞ Hõ x Ê™êÎ ~ Ú. HÍx–Jq
x*ÏÅ∞ HÍ^Œ∞.
56 = ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù „ѨK«∞~°}
áêuˆHà◊√§ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å ZÖÏ
„Ѩ = iÎ O KåÖ’ `≥ e Ü« ∞ x "å~° ∞ ZO`À
=∞Ok L<åfl~° ∞ . J@∞=O\˜ k
Ѩ^≥Ìxq∞^Õà◊§ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ ÃÑ^ŒÌ"åà◊§ÖÏ
„Ѩ=iÎOKåÅO>Ë Hõ+¨ìO. q∂ ÉèÏ~°ºÖ’
z#flÑ≤Å¡Å =∞#ã¨Î`«fiO áÈÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
P"≥∞ Z=~°~Ú<å HõxÊ¿ãÎ #=Ùfi`«∞Ok.
^•xfl q∂~°∞ ã¨O|O^è•Å∞ LO>Ë<,Õ JÖÏ
KÕ™êÎ~O° @∞<åfl~°∞. ѨiK«Ü∞« O L#fl"åi`À
=∂\Ï¡_»∞`«∞Ok— JO@∞<åfl~°∞. 'UO!
#∞=Ùfi =∂\Ï¡ _ » " å?— Ѩ i K« Ü « ∞ O
L#fl"åi`À =∂\Ï¡_ç#O^Œ∞ˆH J#∞=∂#
Ѩ_çáÈ`Õ, ~ÀA ѨÙ~°∞+¨μÖˇO`À =∞Ok
¢ã‘ Î Å #∞ K« ∂ ã≤ #=Ùfi`« ∂ LO\Ï~° ∞ .
=∂\Ï¡_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. ÉèÏ~°ºÅO`å
J#∞=∂xOK«_»O ÖË^Œ∞Hõ^•! HÍ|\ì̃, q∂
ÉèÏ~°ºÃÑ· q∂~°∞ U~°Ê~°K«∞‰õΩ#fl =ºuˆ~Hõ
(<≥y\˜"£) ^èŒ$HõÊ^è•xfl q_»<å_»O_ç.
<å ã¨=∂^è•#O K«kq‰õÄ_® q∂‰õΩ
J#∞=∂<åÅ∞ PQÆ H õ á È`Õ , q∂‰õ Ω
'áê~°<å~Ú_£— J<Õ J#∞=∂<åÅ [|∞ƒ
=zÛ#@∞ì ÖˇHõ¯. H˘xfl ã¨O=`«û~åÅ∞
Ü« ∂ O\˜ Ãã· H À\˜ H ± =∞O^Œ ∞ Å`À
Ãã·H˜Ü«∂„\˜ãπì zH˜û`«û KÕ™êÎ~°∞. "≥o§
PÜ«∞xfl HõÅ=O_ç.
<å HÍѨÙ~°O xÅɡ@ìO_ç ?
<Õ#∞ WO@~ü K«k"å#∞. =Ü«∞ã¨∞û 23
㨠O IIÅ∞. <å‰õ Ω 4–5 㨠O =`« û ~åÅ∞
=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ Ѷ≤\òû =KåÛÜ«∞@. JѨC_»∞
<å `«Å‰õΩ, á⁄@ì‰õΩ "å`«Å∞ ÃÑ\Ïì~°∞.
H˘xfl K≥@¡ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®#∞. =∞m§ XHõ
㨠O =`« û ~åxH˜ =zÛOk. =∂=¸Å∞
K≥@¡=∞O^Œ∞Å∞‰õΩ `«QÆæHõ áÈ=_»O`À Ѷ≤\òû
ÃãÊ+¨eãπì#∞ Hõe™ê#∞. nxfl 3 ã¨OIIÅ∞
"å_»=∞<åfl~°∞. <Õ#∞ ã¨O=`«û~°O#flˆ~
"å_®#∞. Jq "å_» ‰ õ Ω – WѨ Ù _» ∞
`«Å<˘Ñ≤Ê, [fi~°O, x„^ŒÑ¨@ìHõáÈ=_»O,
*Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Î ã¨#flyÅ¡_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk.
J~Ú^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ „H˜`«O <å‰õΩ <å
"Õ ∞ #=∂=∞ ‰õ Ä `« ∞ i`À q"åǨ Ï O
Uq∞\˜ g∞ ã¨=∞㨺
✦ =∂#ã≤Hõ ã¨=∞㨺Å∞
✦ ^•OѨ`«º ã¨=∞㨺Å∞
✦ ÃãH±û ã¨=∞㨺Å∞
✦ Ñ≤Å¡Å ã¨=∞㨺Å∞
✦ ˆHs~ü ÔQ·_≥<£û
✦ „Ѩ=~°Î#Ö’ Ö’áêÅ∞
✦ "åºáê~° ã¨=∞㨺Å∞
✦ Ãã·HÀ^ä≥~°Ñ≤
✦ =∂#ã≤Hõ P~ÀQƺO
✦ „¿Ñ=∞Å∞–ÃÑo§à◊√§
✦ "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò   WO_»¢ã≤ìÜ«∞Öò Ãã·HÍÅl
✦ ¢ÔH·ã≤ãπ "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò
✦ =ºH˜Î`«fi qHÍã¨O
✦ a¿ÇÏqÜ«∞~ü =∂_çѶ≤ˆH+¨<£
=ºH˜ÎQÆ`«OQÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞
HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë 5 ~°∂IIÅ∞
™êìOѨÙÅ∞ ѨOáêe. g∞ „Ѩâ◊flÅ∞
ѨOѨ=Åã≤# z~°∞<å=∂ :
„HÍOuHÍ~ü
PO„^è•ÉϺOH± „ѨHõ¯#,
ÃÑ^Œ "åÖËÎ~ü – 530017
á¶È<£ : 0891 – 0891 – 5543926,
2721543, 5627004
J~ÚºOk. XHõ ÉÏ|∞ ѨÙ>Ëì=~°‰õΩ <å
Éè Ï ~° º ÉÏQÍ<Õ LOk. `« ~ ° ∞ "å`« <å
`«e¡`À Q˘_»=Å∞ „áê~°OÉèíO JÜ«∂º~Ú.
##∞fl '#∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ Ñ¨xKÕÜ«∞=Ù, h=Å¡
ã¨∞YOÖË^Œx— "åà◊§ ѨÙ\˜ìO\˜H˜ áÈ~ÚOk.
<Õ#∞ K«∂¿ãÎ Jã≤ΠѨO[~°OÖÏ L<åfl#∞.
P"≥ ∞ JÖÏ áÈ=_» O `À
`« @ ∞ì H ÀÖË H õ á È`« ∞ <åfl#∞. ^Œ Ü « ∞ KÕ ã ≤
<åHÍѨÙ~°O xÅɡ@ì~°∞.
#QÆOѨe¡ ~å*Ëâ◊fi~°~å=Ù
"≥ÚÅ∞QÆ∞
h~°ã¨ =∞#ã¨Î`åfixH˜ ã¨fiã≤Î
=∂iÛ 2005 • 24
 „HÍOuHÍ~ü
K≥ѨÊO_ç!
'<åˆH"À [|∞ƒÅ∞<åfl~Ú!— JO@∂
Ѩ^ՖѨ^Õ _®Hõì~°¡ =^ŒÌ‰õΩ u~°∞QÆ∞`«∂ –
Jã≤ Î Ñ ¨ O [~° O ÖÏ J~ÚºOk q∂~° ∞ .
q∂‰õΩ#flq 'WÑ≤ÖˇÑ≤û—, ^•xH˜ 2 #∞O_ç 5
㨠O =`« û ~åÅ∞ XHõ ¯ Ѩ Ó @‰õ Ä _®
PѨ ‰ õ Ω O_® =∞O^Œ ∞ Å∞ "å_» = Åã≤
LO@∞Ok. "å\˜x =∞^茺֒ PÑ≤"Õ™ê~°∞.
p\˜H˜ – =∂\˜H˜ U^À [|∞ƒ – ã¨=∞㨺,
JO@∂ h~° ã ¨ O QÍ x¿ãÎ [ OQÍ L<åfl
Éèí~°Î#∞ U ¢ã‘Î ZO`ÀHÍÅO ã¨Ç≤ÏOK«^Œ∞.
P"≥ ∞ q∂‰õ Ω âßâ◊ fi `« O QÍ U=∂„`« O
^Œ ∂ ~° O J~Ú#@∞¡ HÍ^Œ ∞ . Jk
`å`å¯eHõ JÅQÆ_»O =∂„`«"Õ∞. q∂
ÉèÏ~°º `«Ñ¨ÊHõ uiy q∂ =^ŒÌ‰õΩ =ã¨∞ÎOk.
DÖ’QÍ – <åˆH^À [|∞ƒÅ∞<åflÜ«∞<Õ
„Ѩ=$uÎH˜ QÆ∞_£Éˇ· K≥ѨÊO_ç. q∂HÍ=∞O^Œ∞
ã¨∂@=fiHõáÈ`Õ _®Hõì~°∞¡ =∂~°∞™êÎ~°∞.
„Hõ = ∞O `« Ñ ¨ Ê ‰õ Ω O_®#∂ P HÀ~° ∞ Ê
"å_»O_ç. ~ÀA L^ŒÜ«∞O Z^Œ~Ú<å
H˘kÌ Q Í ux F J~° Q Æ O @ "åH˜ O Q∑
KÕÜ«∞O_ç P `«~°∞"å`« „áê}Ü«∂=∞O
KÕ Ü « ∞ O_ç . '<åˆ H [|∞ƒÅ∞ ÖË = Ù!
~ÀA–~ÀAH˜ <Õ # ∞ P~ÀQÆ º OQÍ,
P#O^ŒOQÍ, â◊H˜Î=O`«OQÍ =∂~°`å#∞—
Jx =∞#ã¨∞ûÖ’ J#∞H˘O@∂ LO_»O_ç.
gÅ~Ú# arQÍ Ñ¨#∞Å∞ ÃÑ@∞ìHÀO_ç.
PSYCHOLOGY SUCCESS SERIES
0
~°∞. 3
ã¨O™ê~°O – Ãã·HÍÅr
D ~°K«# #= ã¨O™ê~åÖ’¡#∂, ^ŒâßÉÏÌÅ K«i„`«
xOѨىõΩ#fl ^•OѨ`åºÖ’¡#∂ ‰õÄ_® #∂`«# ã¨∞Y
ã¨O`ÀëêʼnõΩ Ñ¨ÓÅÉÏ@ "Õ™ÈÎOk.
56 = ã¨O=`«û~°Ñ¨Ù „ѨK«∞~°}
<å =∞~°^ŒÅx =∞~°záÈÖËHõ
áÈ`«∞<åfl#∞.
<å‰õ Ω ÃÑO_ç ¡ J~Úº 3 㨠O IIÅ∞
J~ÚºOk. <Õ#∞, <åÉèÏ~°º P#O^ŒOQÍ<Õ
LO\Ï=Ú. <å‰õΩ ÃÑà◊§~Ú# ã¨O=`«û~°O
#∞O_ç <å =∞~° ^ Œ Å `À 㨠O |O^è Œ O
U~° Ê _ç O k. P q+¨ Ü « ∞ O JO^Œ i H˜
`≥ e ã≤ O k. <å =∞~° ^ Œ Å ∞ <å`À<Õ
LO\Ï#O@∞Ok. ^•xH˜ <åÉè Ï ~° º
JOwHõiOK«_»O ÖË^Œ∞. <Õ#∞ XÑ≤ÊOKÕ
„Ѩ Ü « ∞ `« fl O KÕ ã ≤ < å <åÉè Ï ~° º ,
JOwHõiOK«_O» ÖË^∞Œ . WѨC_»∞ D W^ŒiÌ
=∞^躌 W~°∞‰õΩ¯áÈÜ«∂#∞ rq`«O JO@∂
LO>Ë <å =∞~° ^ Œ Å ∞`À<Õ LO\Ï#∞.
go§^ŒÌi`À ã¨O`À+¨OQÍ LO_®ÅO>Ë
Uq∞KÕÜ«∂e? <å =∞~°^ŒÅ∞ ‰õÄ_® <å
KÕ`« `åe Hõ\˜ìOK«∞‰õΩOk. HÍx P"≥∞‰õΩ
[#=iÖ’ q"åǨÏO Kտ㠄Ѩܫ∞`«flO
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. <å =∞~°^Œex =ke<Õ#∞
LO_» Ö Ë # ∞. <å =∞~° ^ Œ Å ∞ <å`À<Õ
LO_»_®xH˜ `«y# Ѩiëê¯~°O K≥ѨÊO_ç.
– ~°=∞}, QÆ#fl=~°O
J„Hõ=∂ʼnõΩ–JѨ„Hõ=∂ʼnõΩ
ã¨ÅǨeKÕÛ HÍÅ"£∞ HÍkk!
q∂~À `« Ñ ¨ C KÕ ã ¨ ∞ Î < åfl~° ∞ . P
0 ~°∞.5
~°∞. 6
g∞ PÖ’K«<å q^è•<åxfl, ^èŒ$HõÊ^ä•xfl =∂iÛ, g∞
=ºH˜Î`åfixfl qHõã≤OѨ*Ëã≤ q*Ë`«QÍ =∂ˆ~Û Ju
â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# „QÆO^äŒ"Õ∞
'=∞#¿ã XHõ ѨÓÅ`À@—
`«ÑC¨ #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_O¤» ZÖÏ J<Õ^•xH˜
Ѩ i ëê¯~° O J_ç y `Õ ÉÏQÆ ∞ O_Õ k .
JO`Õ Q Íx, P"≥ ∞ #∞ ‰õ Ä _® Ô ~ O_À
ÉèÏ~°ºQÍ LOK«∞HÀ=_®xH˜ Ѩiëê¯~°O
Uq∞@x J_» Q Æ _ » O Ö’q∂ L^Õ ú â ◊ º O
Uq∞\˜? K«@ì=ºuˆ~Y, ã¨=∂[ =ºuˆ~Y
q^è • #O 'kfi Éè Ï ~° º `« fi O— W@∞=O\˜
"≥ ∞ ÿ Q Íq∞Ѩ ^ Œ Ì ` « ∞ ʼnõ Ω 'q∂ Ãã· H ÍÅl
JOwHõ i OK« ^ Œ ∞ . q∂ =∞~° ^ Œ e `À
ã¨O|O^èŒO ^•fi~å U~°Ê_ç# á⁄~°áê@∞#∞
k^Œ ∞ Ì H À"åÅO>Ë , =∞Oz 㨠O |O^è Œ O
=KÕ Û ÖÏ q∂~° ∞ ã¨ Ç ¨ Ï Hõ i Oz, P"≥ ∞
rq`åxfl P"≥∞ H˘#™êyOKÕÖÏ KÕÜ∞« O_ç.
P"≥∞‰õΩ `≥eq `«‰õΩ¯=`«#O‰õΩ – q∂
Ju `≥ e q `Õ @ Å∞, ™êfi~å÷ Å ‰õ Ω
|ÅÜÕ∞ºk q∂ =∞~°^ŒÖË. x[OQÍ q∂
=∞~° ^ Œ e „¿Ñq∞OKÕ "å~° ~ Ú`Õ P"≥ ∞
rq`« O Ö’ #∞O_ç `˘ÅyáÈO_ç .
JѨC_»∞QÍx q∂‰õΩ „ѨâßO`«`« ~å^Œ∞.
ÖË ‰ õ Ω O>Ë q∞ Éè Ï ~° º q∂‰õ Ω ^Œ ∂ ~° O
J~Ú Ü«∞ XO@i`«#O`À _ç„ÃÑ+¨~ü‰õΩ
QÆ∞~°~Úº J<ÕHõ ã¨=∞㨺ʼnõΩ |Å=fi=Åã≤
=ã¨∞ÎOk. Jã¨Å∞ HõO>Ë =_ô¤ =Ú^ŒÌ#fl@∞¡
`«=∞ ÉèÏ~°ºÃÑ· „¿Ñ=∞#∞ K«∂Ñ≤OK«ÖËx
„ѨuXHõ¯~°∞ á⁄iyO\˜ ѨÙÅ¡‰õÄ~°ÅÃÑ·
"≥∂AÅ ÃÑOK«∞H˘x "åiÃÑ· ZHõ¯_»ÖËx
„â◊^ŒúÅ#∞ Hõ#Ѩi¿ãÎ Jk „¿Ñ=∞~ÚºáÈ^Œ∞.
PSYCHOLOGY SUCCESS SERIES
0
=ºH˜Î`«fi qHÍã¨O
Wk g∞Ö’x 'J^Œ∞ƒù`« =ºH˜Îx— "≥eH˜ ÖÏy q∞=∞‡efl
ã¨=Ú#fl`«OQÍ fiÛk^ŒÌQÆÅ „QÆO^äŒO!
=∂iÛ 2005 • 25
ˆ H =ÅO |∂@Hõ Ñ ¨ Ù „¿Ñ=∞ =∂„`« " Õ ∞ ! Ãã·<£û Ѷ≤HõΔ<£Å∞, ã¨∂_ÀÃã·#∞û Ѷ≤HõΔ<£Å∞ JѨ Ê \˜ H ˜ =¸_è » # =∞‡HÍÅÃÑ· ^Œ $ +≤ ì
J=HÍâ◊"å^Œ „¿Ñ=∞ =∂„`«"Õ∞. Jx K≥Ñʨ |_Õ ~Ô O_»∞ ™êÇ≤Ï`«º q^è•<åÅÖ’ xÅѨ_»O "å\˜ f„=`«#∞ |\˜ì JkèHõO
Ç≤Ïáêfl\˜[OÖ’ Z^Œ∞\˜"åix WOw¡ +¨μÖ’ J<ÕHõ #=ÅÅ∞ L<åfl~Ú.
JÖψQ WOw¡+¨μ ã≤x=∂ʼnõΩ H˘^Œ=ÖË^Œ∞.
KÕ Ü « ∞ =Åã≤ =zÛOk. U ™ê=∂lHõ
L^Œ º =∞"≥ ∞ ÿ < å JѨ Ê \˜ J=㨠~ åÅ
xÜ«∞O„uOK«=KåÛ? HõÅÊ# (Fiction) "Õ~∞° ? '"åã¨=Î O— (Fact) „áêuѨ k è H õ à ѷ < Õ =™êÎ ~ Ú. WѨ C _» ∞
XHõ `≥Å∞QÆ∞ #=ÅÖ’ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "Õ~°∞. HõÅÊ# ZѨC_»∞ HõÅÊ<Õ. XHÀ™êi q^•º=O`«∞Ö’¡ KåÖÏ =¸_è»#=∞‡HÍÅ
=∂@Å∞ Ѩ _ ç á È~Ú# áêѨ # ∞ H˘xflHõ Å Ê#Å∞ "å㨠Π" åʼnõ Ω ^Œ Q Æ æ ~ ° Ö ’ ÉèÏs#∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_®¤=<Õ K≥áêÊe.
Ãã·HÍÜ«∂„\˜ãπì Ç≤ÏѨfl>ˇÿ*ò KÕã≤ QÆ`«OÖ’H˜ LO_» = K« ∞ Û. JO>Ë , XHõ =∂@Å∞ WOHÍ L<åfl~Ú Hõ^•! J#=K«∞Û. ZO`À
fã≤HÔ o§ =∂\Ï¡_Oç Kå_»∞. JO`Õ H͉õΩO_® Ѩ_çáÈ~Ú# áêѨ#∞ QÆ`«OÖ’H˜ fã¨∞ÔHo§ H˘O`« Jq^Œº–Jq*Ï˝#OÅ „áêuѨkHõÃÑ·
=∞x+≤x Ç≤ÏѨfl>ˇÿ*òKÕã≤, Ju „‰õÄ~°OQÍ =∂\Ï¡ _ ç O Kå_» x LOk K« ∂ ™ê~å! =∞# #~° # ~å# *Ïi¡ O K« ∞ HÀ=_» O
Ç≤ Ï Oã≤ O K« = K« Û x Jx Ü« ∞ O_» = ¸i J^Œ#fl=∂@ ^•xfl 'U*Ëi„ÔQ+¨<£— (Age ã¨Ç¨Ï["Õ∞. D ^Œâß|ÌOÖ’ =∂ÖÏO\˜
=i‚OK«_O» [iyOk. W^Õ QÍx ™ê^Œº"≥∞` ÿ ,Õ Oregression) JO\Ï~° ∞ . Wq "åi^Œ$+≤ì – =ºHõ` Î fi« qHÍã¨O, Ü«Ú=‰õΩÅÖ’
=∂#=ÙÅ#∞ Q˘Ñ¨Ê"Õ∞^è•=ÙÅ∞QÍ, huQÆÅ Ç≤ Ï áêfl\˜ [ O ^•fi~å ™ê^è Œ º "Õ ∞ WHõ P^Œfiqâßfi™êxfl ÃÑOK«_»O, rq`åÅÖ’
"åÅ¡QÍ, ^ÕâßxH˜ J=ã¨~O° JÜÕ∞º, q^èOŒ QÍ „‰õ Ä ~° O QÍ Ç≤ Ï Oã≤ O K« _ ®Å∞, <Õ ~ åÅ∞ Q˘Ñ¨Ê"åiQÍ ÃÑiˆQÖÏ KÕÜ∞« _»O „Hõ=∞OÖ’
fiÛk^ŒÌ=K«∞Û QÆ^•! KÕ~ÚOK«_®Å∞ gÅ∞HÍ^Œ∞. „Ѩã¨∞Î`«O ™êQÆ∞`«∞Ok. <Õ\˜ =∞# 'q∂Ãã·HÍÅl—
'D\˜ q —Ö’ =㨠∞ Î # fl ZѶ π . S.P~ü . L^Œ º =∞O ‰õ Ä _® XHõ ™ê=∂lHõ
KÕ`«|_ç =∞# JáÈÇ¨Ï J#∞‰õΩO>Ë,
ã‘iÜ«∞ÖòÖ’ ‰õÄ_® „Ñ≤Ü«Ú~åe`À â◊~°`ü L^Œº=∞OÖÏO\˜^Õ. QÆ`«OÖ’ L^Œº=∂Å∞
ã¨=∂[OÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl D JOâßxH˜
ÉÏ|∞x K«O¿ÑÖÏ Ç≤ÏѨfl>ˇÿ*ò KÕÜ«∞_»O... WѨ Ê \˜ 㨠= ∂*ÏxH˜ J#=㨠~ ° O
Ãã·#∞û ã¨=∂^•#O W=fiQÆÅ∞QÆ∞`«∞O^•?
W=hfl É’yãπ, Jã¨Å∞ 'Ç≤Ïáêflã≤ãπ— JxÑ≤ ™ êÎ ~ Ú. <Õ \ ˜ L^Œ º =∂Å∞ =KÕ Û
„Ѩu^•xH˜ Ãã·#∞û ã¨=∂^è•#O W=fiQÆey<å
^Œ â ßÉÏÌ Å Ö’x [<åÉè Ï J#=㨠~ ° O QÍ
WOHÍ =¸_» #=∞‡HÍÅ∞O_» _ ®xH˜ J<Õk XHõ =∞QÆ`« =O\˜ ã≤÷u =∂„`«"Õ∞.
XHõKÕ`«|_ç, ÉÏ}Ï=∞u, ^≥Ü«∞ºO, Ѷ ‘ Å =Ù`å~Ú. J~Ú# JHõ ¯ _» H õ ¯ _»
HÍ~° } "Õ ∞ q∞\˜ ? „Ѩ K å~° Ö ’Ѩ = ∂?
Éè í ∂ `« O "≥ · ^ Œ º O... =O\˜ q =¸_è » # =∞‡HÍÅ∞ H˘#™êQÆ ∞ `« ∂ <Õ
^ŒÜ«∞KÕã≤ ã¨=∂^è•#O `≥Å∞ѨQÆÅ~°∞.
=¸_è»#=∞‡HÍÖË. 1979–1987Å =∞^茺 LO\Ï~Ú.
JÅ∞"åÅ [Ü«∞„ѨHÍâò, HõsO#QÆ~ü "Õ∞^è•=ÙÅ∞QÍ, hu Ѩ~∞° Å∞QÍ, ^ÕâßxH˜
g\˜H˜ =ºuˆ~HõOQÍ Z<Àfl ™ê=∂lHõ, Ãã#· ∞û
lÖÏ¡. LѨ Ü ≥ ∂ QÆ Ñ ¨ _ Õ " åiQÍ 'ÃÇÏá⁄fl\˜ [ O—
L^Œº=∂Å∞ #_çÑ≤<≥ѨÊ\˜H˜ – WѨÊ\˜H˜
Ѷ≤HõΔ<£ÅÖ’ á¶êºH±ìÅ∞O_»Å<ÕÅ ÖË^•? KåÖÏ=∂~° ∞ Ê ã¨ = ∂[OÖ’ =zÛOk. KÕÜ«∞_»O =∂>ˇÖÏ L<åfl, 'q∂ Ãã·HÍÅl—
L^ÕÌâ◊ºO Jk. P „Hõ=∞OÖ’ áê~î°‰õΩÅ
=∞#㨠Π` « fi OÖ’ ZO`À
Invigorating, =∂~°∞Ê=zÛO^Œ#_®xH˜ "ÕÖÏk L`«Î~åÖË
Z#Ô~˚H±û Rejuvenating ™êHõΔºO. =∞#=∞O`å =∂~°∞`«∂, =∞#
ã¨=∂*Ïxfl =∂~°∞ÛHÀ=_»OÖ’<Õ qHÍã¨O
ǨÏÜ«∞QÆO^èŒ, â◊`å=i, q^•iHõO^Œ, |Å, =Úã≤¡ Å LO@∞Ok. P „Ѩܫ∞`«flO JO`å Hõe¿ã
JѨÓ~°fi ã¨"Õ∞‡à◊#O`À `«Ü«∂~°∞ KÕã≤# â◊H“κ+¨^èŒO.
KÕ^•ÌO!
JÅã¨@, xã¨û`«∞Î=, |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ `˘ÅyOz
`Õ*’=O`«∞efl KÕã¨∞ÎOk. L`åûǨÏOQÍ áêÖÁæ<Õ@@∞ì '=HΔÀ*ÏÅ— ã¨=∞㨺...
KÕã¨∞ÎOk. ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μe^ŒÌiH© „âı+¨ªO. Ѩ`«ºO ÖË^Œ∞. <å =Ü«∞ã¨∞û 20 ã¨OIIÅ∞. ÃÑà‹·§ 4
60 ˆHѨÓûºÅ∞û "≥Å: ~°∂.220 ã¨OIIÅ∞ J~ÚºOk. q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë,
90 ˆHѨÓûºÅ∞û "≥Å: ~°∂.320 <å‰õΩ =HΔÀ*ÏÅ∞ Kå#flqQÍ L#fl~Ú. <å
Ys^Œ∞ ZO.F. KÕã≤ áÈãπì / H˘iÜ«∞~ü ^•fi~å ‰õÄ_® `≥Ñ≤ÊOK«∞HÀ=K«∞Û. Ü≥ÚHõ¯ Éèí~°Î‰õΩ ~°uÖ’ ѨÓiÎ Jã¨O`«$Ñ≤Î
''~åR=∞O`«\Ï _ôÅ~°∞¡ HÍ=Öˇ#∞—— Wã¨∞<Î åfl#∞ HÍx =HΔÀ*ÏÖË Hõ^• P_»"åiH˜
RISHI PHARMA JO^ŒO. ^•O`À <Õ#∞ <å Éè~í #ΰ ∞ JO`«QÍ
40, Industrial Estate, Samalkot - 533 440. PHõi¬OK«∞HÀÖËáÈ`«∞<åfl#∞. <å‰õΩ Jq
=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 26
ÃÑiˆQ =∂~°æO LO^•?
– Ñ≤. J#O`«ÅH˜;
– HÀ~°∞@¡
H˘xfl Ѩiëê¯~åÅ∞
q∂ ÉèÏ~°º J_çy#@∞¡ q∂ˆ~ „Ѩâ◊fl
J_çy# F =∞Ǩ#∞ ÉèÏ"å! – q∂ ÉèÏ~°º,
PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ ÖË^Œx K≥ѨÊ_»O =∂x –
q∂ ÉèÏ~°º, J_çy#@∞¡ '<å Éèí~°Î#∞ <Õ#∞
PHõi¬OK« ÖËHõáÈ`«∞<åfl#∞!—— Jx ¿Ñ~°∞
=∂~°∞ÛH˘x ~åÜ«∞_»O ZO^Œ∞‰õΩ?
㨠ˆ ~ ! 㨠= ∞㨠º Z=~° ∞ J_ç y <å
㨠= ∞O[㨠O QÍ LO>Ë ã¨ = ∂^è • #O
W=fi_»OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞.
1) Kèåf‰õΩ KÕ¿ã H˘xfl ZHõû~üÃã·AÅ
=Å# =HΔÀ*ÏÅ Ãã·AÅ#∞ ÃÑOK«=K«∞Û.
x*ÏxH˜ =HΔÀ*ÏÅ Ãã·A P q^èŒOQÍ
ÃÑiy#@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎO^ŒO>Ë! HÍ~°}O
K«∞@∂ìL#fl HõO_»~åÅ ™ê÷~Ú ÃÑ~°QÆ_»O
=Å# =HΔÀ*ÏÅ∞ ÃÑiy#@∞¡ HõxÊ™êÎ~Ú.
('™œ+¨ ì = =— J#∞ ~åOëê–ts+¨
„ѨK«∞~°}Ö’ WO_»∞=Ú ã¨O|OkèOz#
"åºÜ«∂=∞~Ú#ѨÙ_»∞)
2) Ç≤ÏáÈfl^ä~≥ Ñ° Ö≤ ’x qA=Öò W"Õ∞[s
>ˇH˜flH±Å ^•fi~å 2 ÃãO\˜ q∂@~°¡ #∞O_ç
5 ÃãO\˜ q ∂@~° ¡ =~° ‰ õ Ω =HΔ À *ÏÅ∞
ÃÑ~° ∞ QÆ ∞ `åÜ« ∞ x H˘xfl Ѩ i â’^è Œ # Å∞
K≥ѨÙ`«∞<åfl~Ú.
3) HÍÃã‡\˜ H ± 㨠~ ° ˚ s ^•fi~å
ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û.
D z=ik =ºÜ«∞O`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl
=º=Ǩ~°O. W"Õg ÖˉõΩO_® =HΔÀ*ÏÅ∞
ÃÑ^Œ Ì Q Í Hõ x ÊOKåÅO>Ë , áêº_£ Å ∞#fl
„ÉÏ㨠s Å∞ "å_» ∞ ‰õ Ω O>Ë ã¨ i ! WHõ
HÍÃã‡\˜H± ã¨=∞¿ãº LO_»^Œ∞. Öˇ·OyHõOQÍ
`« $ Ñ≤ Î Åaè O K« H õ á È`Õ – ^Œ $ Hõ Ê ^ä • Å#∞
=∂~°∞ÛHÀ"åe. =∂~°∞ÛHÀÖËHõáÈ`Õ – ÃÑ·
=¸_»∞ Ѩ^Œú`«∞Ö’¡ "≥Ú^Œ\˜ Ô~O_»∂ ¢>ˇÿ
KÕã≤ K«∂_»O_ç. Ѷ¨e`«O =¿ãΠ㨈~ã¨i!
~åHõáÈ`Õ q∂ ÉèÏ~°º q∂H˜zÛ# Hõ@flO`À
P"≥∞‰õΩ HÍÃã‡\˜H± ã¨~°˚s KÕ~ÚOK«O_ç.
=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 27
 g∞~°∞ |\©ìѨ\˜ì K«^Œ∞=Ù`å~å?
KåÖÏ=∞Ok q^•º~°∞Å÷ H˜ HõO~î™° êÎÑ> ¨ ìË
JÅ"å@∞O@∞Ok. gà◊ √ § q+¨ Ü « ∞
Ѩi*Ï˝#O HõO>Ë, ѨsHõΔÖ’¡ áêã¨=fi_®xˆH
Z‰õΩ¯= „áê^è•#ºO W™êÎ~∞° . ^•O`À H˘xfl
„Ѩ â ◊ fl ʼnõ Ω ã¨ = ∂^è • <åÅ#∞ =∂„`« " Õ ∞
ZOK« ∞ H˘x, "å\˜ < Õ „_ç Ö ò KÕ ã ¨ ∂ Î
‰õÄ~°∞ÛO\Ï~°∞. `«^•fi~å "åi \ÏÔ~æ\òx
"å~°∞ KÕ~°∞HÀ=KÕÛ"≥∂ HÍx, rq`«OÖ’
ZO`À HÀÖ’Ê`å~° x q^•º~° ∞ ÷ Å ÃÑ·
„ѨÜ≥∂QÍÅ∞ KÕã≤# „aã¨ìÖò Ü«¸x=iû\©
=∞#ã¨Î`«fi âßG"Õ`«ÎÅ∞ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞.
"≥∞^Œ_»∞ÃÑ· XuÎ_ç
U^≥ · < å XHõ q+¨ Ü « ∞ O QÆ ∞ ~° ∞ Î
ÃÑ@∞ìHÀ"åÅx Ѩ^Õ Ñ¨^Õ Kտ㠄Ѩܫ∞`«flO
"≥ ∞ ^Œ _ » ∞ ÃÑ· XuÎ _ ç Hõ Å æ * Ë ã ¨ ∞ Î O k. D
„Hõ=∞OÖ’ J<ÕHõ JOâßÅ∞QÍx, ¿Ñ~°∞¡,
JOÔHÅ eã¨∞ìx QÍx QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ"åÅx
KÕ¿ã iǨ~°ûÖòû`À, Ѩ~ÀHõΔOQÍ "≥∞^Œ_»∞
*Ï˝ Ñ ¨ H õ á⁄~° Ö ’¡ L#fl J^Õ `« ~ ° Ç ¨ 
㨠= ∂Kå~åxfl =∞~° z á⁄=∞‡x g∞~° ∞
=∞#ã¨∞û‰õΩ P^ÕâßÅ∞ Wã¨∞Î#fl@∞¡ ÖˇHõ¯
Jx âßG"Õ`«ÎÅ∞ q=~°} Wã¨∞Î<åfl~°∞.
^•O`À, g∞~°∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩ#flq *Ï˝Ñ¨HõO
=zÛ J@∞=O\˜ `«~Ç° ¨ W`«~° q+¨Ü∂« Å∞
Ju 㨠∞ Å∞=ÙQÍ =∞iÛáÈ~Ú,
J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞ QÆ∞~°∞ΉõΩ ~å=x "å~°∞
JO@∞<åfl~°∞.
|\©ì Ѩ@ì‰õΩO_® K«kq`Õ...?
|\˜ ì Ѩ @ ì ‰ õ Ω O_® K« k "Õ W`« ~ °
q^•º~° ∞ ÷ Å ÃÑ· =∞#㨠Π` « fi âßG"Õ ` « Î Å ∞
„ѨÜ≥∂QÍÅ∞ KÕã≤#ѨÙ_»∞ "å~°∞ KåÖÏ
iÖÏH± û _£ Q Í "≥ Ú `« Î O JOâßÅ#∞
H˘xfl™ê~°∞¡ K«kq q+¨Ü«∂Å#∞ ѨÓiÎQÍ
J~°÷O KÕã¨∞H˘O\Ï~°x `ÕeOk. ^•xfl
J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞ |Ü«∞@ÃÑ@ì_»O ^•fi~å
`«=∞ *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Îx ÃÑOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.
Jã¨Å∞ P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜ÎH˜
=∂iÛ 2005
J~°÷O Uq∞@O>Ë, U^≥·`Õ =ÚYº"≥∞ÿ#^À
Jk ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ |Ü«∞@‰õΩ ~å=_»O,
U^≥·`Õ J#=ã¨~°"≥∂ Jk `å`å¯eHõ
㨇$u Ѩ^OŒä Ö’ LO_ç Hõ#∞=∞~°∞QÔ á· È=_»O.
JO>Ë, J#=ã¨~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞ ZO`«
`«fii`«OQÍ =∞iÛáÈ`Õ JO`« UHÍ„QÆ`«,
*Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Î ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. Ѩ^ՖѨ^Õ H˘xfl
JOâßÅ#∞ JuQÍ, J^Õ Ñ¨xQÍ |\©ì
Ѩ@ì_»O ÖË^• *Ï˝Ñ¨HõO ÃÑ@∞ìHÀ"åÅ<Õ
„ѨÜ∞« `«flO =Å# J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ q+¨Ü∂« Å∞
‰õÄ_® =∞iÛáÈ=_»O ã¨OÉèíqã¨∞ÎOk.
|\˜ìѨ_ç`Õ "≥#∞HõÉÏ>Ë...!
g∞Hõà◊§ =ÚO^Œ∞#fl J<ÕHõ =∞Okx
K«∂_»O_ç. |\©ìѨ>Ëì"å~°∞, ѨsHõΔÖ’¡ KåÖÏ
=∞OkHõO>Ë =∞Oz =∂~°∞¯Å∞ ™êkèOz
LO\Ï~°∞. H˘<Õflà◊§ `«~°∞"å`« rq`«OÖ’
KåÖÏ =∞OkHõO>Ë "≥#∞Hõ|_ç LO\Ï~°∞.
gÅ~Ú#O`« „ѨâßO`«OQÍ LO_ç, *Ï˝ÑH¨ Oõ
ÃÑ@∞ì H ˘<Õ „Ѩ Ü « ∞ `« fl O KÕ ¿ ãÎ `« Ñ ¨ Ê Hõ
q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞.
ÉÏQÍ J=㨠~ ° " ≥ ∞ ÿ # q+¨ Ü « ∂ Å∞
*Ï˝Ñ¨HõO ~å"åÅO>Ë "≥Ú^Œ@ iÖÏH±û_£QÍ
LO_®e. UHÍ„QÆ`« HÍ"åe.
Hõ k ÖË HÍy`« O ÃÑ· ~åÜ« ∞ QÆ Å =∂?
UHÍ„QÆ`« ÖËHõáÈ~Ú<å JO`Õ! <≥y\˜"£
käOH˜OQ∑, ÉèíÜ«∞O, >ˇ#¬<£, Ü«∂OQÆ˚~Ú\©
=O\˜ q *Ï˝ Ñ ¨ H õ â ◊ H ˜ Î x `« y æ O KÕ ™ êÎ ~ Ú.
UHÍ„QÆ ` « # ∞ ÖË ‰ õ Ω O_® KÕ ™ êÎ ~ Ú. g∞
*Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜ÎH˜ ÃÑ·q J_»¤O‰õΩÅ∞QÍ xe¿ãÎ,
=ÚO^Œ∞ "å\˜x [~ÚOKåe. ^•xH˜
"≥∞_ç>Ë+¨<£ =O\˜ „Ѩ„H˜Ü«∞ʼnõΩ `À_»∞
áêl\˜"£ käOH˜OQ∑x JÅ=~°∞ÛHÀ"åe.
JѨC_»∞ ™ê~°=O`«"∞≥ #ÿ ^Œ∞xfl# Éè∂í q∞ÖÏ
g∞ =∞#ã¨∞û =∂~°∞`«∞Ok. WHõ g∞~°∞ UO
<å\˜ < å, J^Œ ∞ ƒù ` « " ≥ ∞ ÿ # Ѷ ¨ Å ™êÜ« ∞ O
=ã¨∞ÎOk.
â◊√ÉèíO
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 28
 ÃãH±û _çHõΔ#s
C-section
Abbreviation for Cesarean section.
ã≤ – ÃãHõ Δ < £ : ã≤ * Ë i Ü« ∞ <£ PѨ ˆ ~ +¨ < £ ˆ H
á⁄\˜ì¿Ñ~°∞
calendar method
A contraceptive method based on
calculating “safe” days based on
a formula involving a woman’s
longest and shortest periods.
Hˆ ÅO_»~ü "≥∞^ä_Œ £ (ˆHÅO_»~∞° Ѩ^uúŒ ) nxˆH
ˆ H Δ = ∞HÍŠѨ ^ Œ ú u Jx ‰õ Ä _® ¿Ñ~° ∞ .
QÆ~°ƒùx~À^èŒO HÀã¨O |Ç≤Ï+¨μì ˆHÅO_»~°∞ÃÑ·
P^è•~°Ñ_¨ .ç . U~ÀAÖ’¡ Ãã‰õΩûÖ’ áêÖÁæO>Ë
QÆ~ƒ° Où ~å^À x~°‚ ~ÚOK«∞‰õΩx P ~ÀAÖ’¡
=∂„`« " Õ ∞ Hõ Å =_» O ^•fi~å QÆ ~ åƒù x fl
x~ÀkèO K«_»O. Wk U=∞O`« #=∞‡^ŒQÆæ
Ѩ^Œúu HÍ^Œ∞.
call girl
A high-priced female sex worker
who usually works out call from a
home or office as opposed to
getting customers on the street or
at a brothel.
HÍÖòQÍàò : Ys^≥·# Ãã‰õΩû HÍi‡‰õΩ~åÅ∞.
=ºaè K å~° QÆ $ Ǩ Ï Ö’¡ O p, g^è Œ ∞ Ö’¡ O z
H͉õΩO_® D"≥∞ WO\˜=^ŒÌ<À, PѶ‘ã¨∞
=^ŒÌ<À ~°Ç¨Ï㨺 PǨfi<åÅ∞ JO^Œ∞H˘x
"≥ o § Hõ ã ¨ ì = ∞~° ¡ H ˜ Öˇ · O yHõ ¿ã=Å∞
JOkã¨∞ÎOk.
candida albicans
The fungus that causes
candidiasis, otherwise known as a
yeast infection.
ˆHO_ç_® PeƒHõ<£û : ¢ã‘ÎÅÖ’ `≥Å¡|@ì
"åºkè H ˜ , Ѩ Ù ~° ∞ +¨ μ Ö’¡ tâ◊ fl O z=~°
^Œ∞~°^ÅŒ ‰õΩ, tâ◊fl K«~‡° O ѨQ∞Æ à◊§‰õΩ, ~°uÖ’
=∞O@‰õΩ „Ѩ^•è # HÍ~°}"≥∞#ÿ Dã¨∞ì *Ïu
rq. nxˆH "≥ÚheÜ«∂ Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~°∞.
nx=Å¡ Hõ e ˆ Q "åºkè x ˆ H x¤ Ü « ∂ ã≤ ã π ,
=∂iÛ 2005
SEX
DICTION
ARY
The Illustrated
Dictionary
of
Sexology
"≥ Ú heÜ« ∂ ã≤ ã π , Dãπ ì W<≥ Ê ù H õ Δ < £
JO@∞O\Ï~°∞.
cannula
A tube inserted into the body
through which fluids and tissue
can be removed. These are often
used during abortions and other
gynecological procedures.
ˆH#∞ºÖÏ : â◊s~°O ֒ѨeH˜ ZH˜¯OKÕ
Q˘@ìO. nx ^•fi~å â◊s~°O Ö’x H˘xfl
„^Œ " åÅ#∂, \˜ + ¨ Ø ºÅ#∂ `˘Åy㨠∞ Î O
\Ï~°∞. L^•Ç¨Ï~°}H˜ nxx JÉÏ~°¬<£
„Ѩ„H˜Ü«∞Ö’#∞ J<ÕHõ W`«~° ¢ã‘Î ~ÀQÆ
zHõ`«ûÅÖ’#∞ "å_»`å~°∞. by
Dr. DVR Poosha
cantharides
A white crystalline powder made Rs. 150 only
from the dried bodies of Cantharis, (incl. of postage)
a beetle native to France and Spain,
and Lytta vesicatoria, a common "...a boon to all those who are
Spanish fly. Although praised as an interested in Human Sexuality..
not only to practitioners but also
aphrodisiac, in reality the extract
causes inflammation and irritation to general public ... one of the
of the urinary tract, capable of best works in human sexuality
by an Indian."
producing priapism and even
-Dr. D. Narayana Reddy
death. Cantharides are popularly
Chairman, Council of Sex
known as Spanish fly. Education and Parenthood
ˆHO^äŒÔ~·_£û : ˆHO^ä•iãπ, ™êÊx+π ÃѶ¡Â J<Õ International
H©@HÍÅ â◊s~åxfl ZO_»Éˇ\˜ì ^•#∞flOz
Ramsha-Sirisha Publications,
`«Ü«∂~°∞ KÕã≤# `≥Å¡\˜ á⁄_ç. P H©@HõO
40, Indl. Estate,
¿Ñi@ D á⁄_ç<Õ ™êÊx+π ÃѶ¡Â JO\Ï~°∞. SAMALKOT - 533 440.
™êÊx+π ÃѶ¡Â HÍ=∞=~°÷Hõ B+¨^èŒOQÍ „Ѩã≤kú E.G.Dt. A.P.
K≥Ok<å Jk KåÖÏ „Ѩ=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ#k. Ph: 0884-2327454
=¸„`«<åà◊O=∞O@, ZO`«H© `«QÆæx JOQÆ
ã¨OÎ Éè#í O, z=iH˜ =∞~°}O ‰õÄ_® ™êÊx+π WO@Ô~fl\ò^•fi~å H˘#∞HÀ¯"åÅO>Ë
ÃѶ¡Â =Å¡ ã¨OÉèíqOK«QÆÅ=Ù. www.sexualcounselling.com/publications.html
x visit KÕÜ«∞O_ç.
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 29
 <Õ\˜ Ü«Ú=`«‰õΩ Öˇ·OyHõ q^Œº J=ã¨~°=∂?
1. Öˇ·OyHõ q^Œº J<Õ =∂@ W\©=Å
ÉÏQÍ „áêK« ∞ ~° º O á⁄OkOk. nxH˜
HÍ~° } O Uq∞\˜ ? "≥ # ∞Hõ \ ˜ ~ÀAÖ’¡
q*Ï˝#O JO@∂ L#fl^•?
[ : <Õ\˜ =∂#=Ù_»∞ „ѨѨOK«OÖ’
Jxfl q+¨ Ü « ∂ Åh âß¢ã‘ Î Ü « ∞ OQÍ
<Õ~°∞ÛHÀ\ÏxH˜ „Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î<åfl_»∞.
J^Õ q^èOŒ QÍ `«=∞ ѨÙ@∞ìH‰õ Ωõ HÍ~°}"≥∞#ÿ ,
`«=∞ â◊s~åxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞iÜ«Ú
㨠∞ Y„Ѩ ^ Œ " ≥ ∞ ÿ # q"åǨ Ï rq`åxH˜
HÍ~° } "≥ ∞ ÿ # Öˇ · O yHõ q^Œ º Ü≥ Ú Hõ ¯
J=ã¨~åxfl QÆ∞iÎOzOk <Õ\˜ Ü«Ú=`«!
HÍ|\˜ì âߢã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# Öˇ·OyHõ q^Œº#∞
<Õ~°∞ÛH˘x `«=∞ rq`åxfl ~°ã¨=∞Ü«∞O
KÕ ã ¨ ∞ HÀ=\ÏxH˜ Ü« Ú =fÜ« Ú =‰õ Ω Å∞
L`åûǨÏO K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH D
=∞^茺 Öˇ·OyHõ q^Œº J<Õ =∂@ ÉÏQÍ
„áêK«∞~°ºO á⁄OkOk.
"≥#∞Hõ\˜ ~ÀAÖ’¡ Öˇ·OyHõq^Œº ÖË^Œ∞
Jx J#∞HÀ=@O KåÅ á⁄~°áê@O_ç.
H˘xfl=O^Œ Š㨠O II=Úʼnõ Ω Ñ¨ Ó ~° fi "Õ ∞
=∞#^Õâ◊OÖ’ Öˇ·OyHõ q^Œº "≥e¡qiã≤Ok.
Jk XHõ âßGOQÍ, Hõ à ◊ Q Í ZO`À
Jaè=$kú K≥OkOk. "å`åûºÜ«∞#∞_»∞,
H˘HÀ¯Hõ =∞Ǩâ◊Ü«Ú_»∞, HõàϺ}=∞Å∞¡_»∞
=O\˜"å~°∞ Öˇ·OyHõ âߢ™êÎaè=$kúH˜ ZO`À
Hõ $ +≤ KÕ â ß~° ∞ . HÍ=∞âߢ™êÎ x fl
QÆ ∞ ~° ∞ ‰õ Ω Å=ÚÅÖ’ áê~î å ºOâ◊ O QÍ
É’kèOKå~°∞. HÍ=∞Hõà–◊ K«`∞« +¨Ê+≤ì HõàÅ◊ Ö’
XHõ\˜QÍ "≥e¡qiã≤# ~ÀAÅ∞ Jq. Jk
XHõ Ѩ q „`« " ≥ ∞ ÿ # âßG=ÚQÍ
Ѩ~°y}˜OKå~°∞. Hõ#∞Hõ<Õ ^Õ"åÅÜ«∂Å
g∞^Œ 㨠O Éè ’ QÆ Ñ¨ ^ Œ ú ` « ∞ Å∞, â◊ $ OQÍ~°
tÖÏÊÅ∞ K≥ H õ ¯ |_ç # q. P Öˇ · O yHõ
tÅÊ㨠O Ѩ ^ Œ D ~ÀA‰õ Ω ‰õ Ä _®
q^Õ â ◊ Ñ ¨ ~ åº@‰õ Ω Å#∞ qâı + ¨ O QÍ
PHõi¬ã¨∞Î#flq. HÍx q^Õj ѨiáêÅ#Ö’
=∞# Q˘Ñ¨ Ê Öˇ · O yHõ âßGO
Hõ#∞=∞~°∞ÔQ·áÈ~ÚOk.
2. _®Hõì~°∞QÍ~°∂ ''Öˇ·OyHõ q^Œº——
JO>Ë Uq∞@O\Ï~°∞?
WHõ ¯ _» =ÚYº"≥ ∞ ÿ # q+¨ Ü « ∞ O
Uq∞@O>Ë – Öˇ · O yHõ q^Œ º #∞ QÆ ∞ iOz
KåÖÏ=∞OkH˜ KåÖÏ JáÈǨÏÅ∞ L<åfl~Ú.
Öˇ·OyHõ q^Œº JO>Ë ˆH=ÅO Ãã‰õΩû, (ÖËHõ)
=∂iÛ 2005
ã¨OÉè’QÆ=Ú J<Õ ^Œ∞~°a„è áêÜ«∞O L#flk.
Wk KåÖÏ ^Œ ∞ ~° ^ Œ $ +¨ ì H õ ~ ° " ≥ ∞ ÿ #
q+¨Ü«∞=∞O_ç.
Öˇ · O yHõ JOQÍÅ#∞ QÆ ∞ iOz,
"å\˜f~°∞`≥#∞flÅ∞, Jq ѨxKÕ¿ã q^è•#O,
=Ü« ∞ 㨠∞ û`Àáê@∞ "å\˜ Ö ’¡ =KÕ Û
=∂~°∞ÊÅ∞ =∞iÜ«Ú ã¨O`å<À`«ÊuÎx
QÆ∞iOz ѨÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞ ÖˇO· yHõ
q^Œº Jx K≥ѨCHÀ=K«∞Û.
3. Öˇ · O yHõ q*Ï˝ # O J=㨠~ ° O
JO\Ï~å? <å L^Õ Ì â ◊ º O Uq∞@O>Ë
Ѩâ◊√ѨHΔͺ^Œ∞Å =Öˇ<Õ =∞x+≤ ‰õÄ_®
„ѨHõ$u ã≤^ŒúOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀÖË_»O\Ï~å?
[: KåÖÏ =∞Oz „Ѩâ◊flO_ç. Ѩâ◊√
ѨHΔͺ^Œ∞Å∞ Öˇ·OyHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞
K«∂z <Õ~°∞ÛH˘O@∞<åflÜ«∞x Ѩiâ’^èŒ#Å
^•fi~å x~°∂Ñ≤OK«|_çOk. Öˇ·OyHõ HÍ~°º
HõÖÏáêÅ∞ HõO@Ѩ_»‰õΩO_® z#flѨÊ\˜
#∞O_ç q_ç Q Í ÃÑOK« | _ç # HÀ`« ∞ Å
[O@Å∞ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# `«~°∞"å`«
‰õÄ_® P Öˇ·OyHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ *’eH˜
áÈÖË^Œ∞, HÍ~°}O D HÀ`«∞Å [O@
''K« ∂ z <Õ ~ ° ∞ ÛHÀÖË ^ Œ ∞ —— Hõ # ∞Hõ ! J^Õ
q^è Œ O QÍ =∞x+≤ ‰õ Ä _® K« ∂ z
<Õ~°∞ÛHÀ=Åã≤O^Õ. HÍx =∞#∞+¨μÅÖ’
㨠O Éè ’ QÆ O QÆ ^ Œ ∞ ʼnõ Ω =∂„`« " Õ ∞
Ѩ i q∞`« " ≥ ∞ ÿ á È~ÚOk. Hõ # ∞Hõ =∞x+≤
K«∂z <Õ~°∞ÛHÀÖË_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ Wk
K≥~Úº, Wk HÍÅ∞, Wk =Ú‰õΩ¯ Jx
Ñ≤ Å ¡ Å ‰õ Ω =Ú^Œ ∞ Ì =Ú^Œ ∞ Ì Q Í <Õ ˆ ~ Ê
`« e ¡ ^ Œ O „_» ∞ Å∞ [#<åOQÍÅ „Ѩ ã ¨ H ˜ Î
=KÕ Û ã¨ i H˜ U =∂\Ï K≥ Ñ ¨ Ê ‰õ Ω O_®
^•>Ë™êÎ~°∞. Ñ≤Å¡Å∞ J_çy<å Jk XHõ
|∂`«∞, =∂\Ï¡_‰» Äõ _»^xŒ Jã¨Éºíè Hõ~"° ∞≥ #ÿ
q+¨Ü«∞=∞<Õ K≥_»∞ Jaè„áêÜ«∞O P Ѩã≤
Ǩ Ï $^Œ Ü « ∂ ÅÖ’ #Ü« ∂ <À Éè í Ü « ∂ <À
Hõey™êÎ~°∞. HÍ|\˜ì Öˇ·OyHõ q*Ï˝<åxfl
âß¢ã‘ Î Ü « ∞ OQÍ <Õ ~ ° Ê =Åã≤ # ÉÏ^è Œ º `« ,
<Õ ~ ° ∞ ÛHÀ=Åã≤ # J=㨠~ ° = Ú <Õ \ ˜
=∂#=ÙxH˜ L#flk.
4. Öˇ·OyHõ q*Ï˝#O ÖË#O^Œ∞=Å#
ZÖÏO\˜ 㨠= ∞㨠º Å∞
HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞O\Ï~°∞?
[: Wk KåÖÏ =∞Oz „Ѩ â ◊ fl O_ç .
Öˇ·OyHõ J*Ï˝#O =Å# #+¨ìO JO`å
WO`å HÍ^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Öˇ·OyHõOQÍ
â◊s~°OÖ’ =KÕÛ =∂~°∞ÊÅ#∞ QÆ∞iOz Ug∞
`≥eÜ«∞x XHõ J=∂‡~Ú, JÉσ~Ú
L<åfl~°#∞HÀO_ç. P J=∂‡~Ú Ñ¨Ù+¨Ê=u
J~Ú#ѨC_»∞ ZO`« QÍÉè~í å Ѩ_∞» `«∞O^À
PÖ’zOK« O _ç . J^Õ q^è Œ O QÍ P
JÉσ~ÚH˜ "≥ Ú ^Œ \ ˜ ™ êi x„^Œ Ö ’
g~°ºã¨¯Å#O J~Ú`Õ J`«#∞ ZO`«
Éè í Ü « ∞ Ѩ _ » ` å_À K≥ Ñ ¨ Ê ÖË = Ú. g~° ∞
Z=i`À#∂ K≥ѨCHÀÖË~°∞. =∂#ã≤HõOQÍ
ÉÏ^èÑŒ _¨ ` » å~°∞. J^Õ q^èOŒ QÍ QÆ~ƒ° Où ZÖÏ
=㨠∞ Î O ^À `≥ e Ü« ∞ x XHõ ÃÑO_ç ¡ H Íx
J=∂‡~Ú á⁄~°áê@∞# QÆ~ƒ° =ù u J~Ú`Õ
P J=∂‡~Ú rq`«O Uq∞\˜? `≥eã‘
`≥eÜ«∞x Ü«Ú=‰õΩÅ∞ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞
ZÖÏ =™êÎÜ≥∂ `≥eÜ«∞Hõ "Õâ◊ºÅ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
"≥ o §, P~ÀQÆ º O <åâ◊ # O
KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω O@∞<åfl~° ∞ . zH˜ ` « û 㨠i QÍ
KÕ ~ ÚOK« ∞ HÀ~° ∞ . Ü« Ú =`« J_» ¤ ^ •~° ∞ ¡
`˘Hõ¯‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ Öˇ·OyHõ q^Œº
KåÖÏ J=ã¨~°O. J^Õ q^èŒOQÍ Öˇ·OyHõ
q^ŒºÖ’ F<å=∂Å∞ ~åx Z<Àfl [O@Å∞,
q"åǨ Ï rq`åxfl #~° H õ „ áêÜ« ∞ O
KÕã¨∞H˘O@∂, ZO`À=∞Ok q_®‰õΩÅ∞,
P`«‡ ǨÏ`«ºÅ`À `«=∞ rq`åÅ∞ <åâ◊#O
KÕã¨∞H˘O@∞<åfl~°∞. g~°O^ŒiH© Öˇ·OyHõ
q^Œº g∞^Œ ã¨Ô~·# J=QÍǨÏ# =ÙO>Ë
㨠∞ Y„Ѩ ^ Œ " ≥ ∞ ÿ # rq`åxfl
QÆ_»Ñ¨QÆÅ∞QÆ∞`å~°x <å #=∞‡Hõ=∞O_ç.
5. Öˇ·OyHõ q^Œº#∞ "åºÑ≤Î KÕ¿ã
ÉÏ^è Œ º `« # ∞ „Ѩ É è í ∞ `« fi "Õ ∞ –
fã¨∞HÀ"åÅO\Ï~å?
[: `«Ñ¨Ê‰õΩO_®! HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë
Öˇ · O yHõ *Ï˝ # =Ú <Õ ~ ° Ê =Åã≤ # `˘e
QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ `«e¡^ŒO„_»∞ÖË. "å~°∞ Ñ≤šʼnõΩ
Ug∞ K≥ѨÊÖËHõáÈ`«∞<åfl~°∞. `«~°∞"å`«
㨠∂ ¯Å∞Ö’, HÍÖË l Ö’¡ nx QÆ ∞ iOz
áê~îåºOâ◊OQÍ Ug∞ É’kèOѨ|_»∞@ ÖË^∞Œ .
D =Ü« ∞ 㨠∞ ûÖ’ `≥ e Ü« ∞ x Öˇ · O yHõ
q+¨Ü∂« Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Öˇ#x `«ÇϨ `«ÇϨ
=ÙO@∞Ok. HÍx "åiÖ’ D q+¨Ü∞« =Ú
`≥ e ã≤ # "å~° ∞ Z=fi~° ∂ =ÙO_» ~ ° ∞ .
âß¢ã‘ Î Ü « ∞ "≥ ∞ ÿ # Öˇ · O yHõ q^Œ º K≥ ¿ ÑÊ
ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ =∂Ô~¯@∞ìÖ’ ÖË=Ù. g~°∞ ÖˇO· yHõ
q^Œº#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë L#fln, ÖËxn
=ÓÇ≤ÏOK«∞HÀ=@O Z=~°∞ Uk K≥a`Õ
56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 30
Jk #=∞‡@O, KÒHõ É Ï~° ∞ Ãã‰õ Ω û Ѩ ٠㨠ΠH õ = ÚÅ ^•fi~å k#Ѩ„uHõÖ’¡ K«∂¿ã LO\Ï~°∞.
`≥Å∞ã¨∞HÀ=@O, KÒHõÉÏ~°∞ ã≤x=∂Å #∞Oz K≥`«Î áÈQÆ∞ 9. z=~°QÍ XHõ „Ѩâ◊flO_ç _®Hõì~°∞QÍ~°∂! Öˇ·OyHõ q^Œº
KÕ Ü « ∞ @O [~° ∞ QÆ ∞ `« ∞ <åfl~Ú. ^•x`À =∞iH˘xfl H˘`« Î "åºÑ≤ÎH˜ g∞ =O`«∞ Hõ$+≤QÍ WO`«=~°‰õΩ Uq∞ KÕâß~°∞? =∞#
PáÈǨÏÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ ÃÑOK«∞H˘O\Ï~°∞. nxH˜ „Ѩ[Å#∞ g∞iKÕÛ ã¨ÅǨÅ∞ Uq∞\˜?
JO`«O JO@∂ =ÙO_»^Œ∞. nxH˜ `À_»∞QÍ Ãã‰õΩûx QÆ∞iOz
Hõh㨠J~°›`«Å∞ ÖËx"å~°∞ Ãã‰õΩû ÃãÊ+¨eã¨∞ìÅ=∞O@∂ Ѩ„uHÍ
„ѨHõ@# ^•fi~å J=∂Ü«∞Hõ „Ѩ[Å#∞ ^•~°∞}OQÍ "≥∂ã¨O
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH âߢã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# Öˇ·OyHõ q*Ï˝<åxfl
„ѨÉèí∞`«fi"Õ∞ ã¨∂¯à◊§Ö’, HÍÖËrÅÖ’, „QÍ=∂ÅÖ’ =Ü≥∂[#
q^•º ˆHO„^•ÅÖ’ É’^èŒ<åOâ◊OQÍ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\ÏìÅx <å =∞#q.
6. Öˇ·OyHõ q^Œº U =Ü«∞ã¨∞û"åiH˜ <Õ~åÊÅO\Ï~°∞?
[: =∞# â◊s~°O QÆ∞iOz =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜
=Ü«∞ã¨∞û U=∞@O_ô? `«e¡ `«# Ñ≤šʼnõΩ ™êfl#O <Õˆ~Ê
=Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ =∞~å‡OQÍÅ#∞ ZÖÏ â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ"åÖ’
<Õ~åÊe. J^Õ q^èOŒ QÍ ã¨∂¯à◊§Ö’ HÍÖËlÖ’¡ ÖˇO· yHõ JOQÍÅ#∞
QÆ∞iOz `≥eÜ«∞*ˇáêÊe. ÃÑO_ç¡=Ü«∞ã¨∞û =KÕÛã¨iH˜ Ãã‰õΩûx
QÆ∞iOz âߢã‘Ü Î ∞« "≥∞#ÿ J=QÍǨÏ# HõeyOKÕ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ „Ѩ[ʼnõΩ
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’xH˜ `Õ"åe.
7. „QÍg∞} "å`å=~°}OÖ’ ‰õÄe<åe KÕã¨∞H˘x „|uˆH
J=∂Ü«∞‰õΩÅ∞ =∞#^Õâ◊OÖ’ Z‰õΩ¯==∞Ok Hõ^•? =∞i giH˜
Öˇ·OyHõ q^Œº <Õ~åÊÅO>Ë ZÖÏ?
[: J^Õg∞ Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ k HÍ^Œ∞! K«∂_»O_ô, ‰õΩ@∞O| ã¨OHˆ =Δ ∞
Ѩ^èŒHÍÅ ^•fi~å H˘xfl =O^ŒÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Y~°∞Û
ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. „QÍg∞} „Ѩ*ÏhHõO HÀã¨O „QÍ=∞ ¿ãqHõÅ
^•fi~å, ã≤x=∂Å ~°∂ѨOÖ’, LѨ<庙êÅ ^•fi~å, ˆ~_çÜ≥∂,
\˜.q.Å^•fi~å Öˇ·OyHõ q^Œº#∞ "åºÑ≤Î KÕÜ«∞º=K«∞Û. ÃÑO_ç¡
KÕã¨∞HÀÉ’ÜÕ∞ Ü«Ú=f, Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ „QÍ=∞ ¿ãqHõÅ ^•fi~å
ã¨q∞+≤ì K«~°Û`À Öˇ·OyHÍ=QÍǨÏ# á⁄O^Õ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û.
JÖÏQÆ<Õ =Ü≥∂[# q^•ºÅÜ«∂Å ^•fi~å ‰õÄ_® Öˇ·OyHõ
q^Œº#∞ É’kèOK«=K«∞Û. ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}‰õΩ =∞# [: <Õ#∞ Ãã‰õΩû Z_»∞ºˆH+¨<£ =∞iÜ«Ú Z~Ú_£û J<Õ Ô~O_»∞
„ѨÉèí∞`«fiO ÃÑ>Ëì Y~°∞ÛÖ’ H˘kÌâß`«O Öˇ·OyHõ q^•º"åºÑ≤ÎH˜ ѨÙã¨HÎ ÍÅ#∞ `≥Å∞QÆ∞Ö’ „"å™ê#O_ç. JO`ÕH͉õΩO_® HÍÖËlÖ’¡,
Y~° ∞ ÛÃÑ_ç ` Õ ‰õ Ω @∞OÉÏÅ∞ "å@O`« @ J"Õ ã¨∂¯à◊§Ö’¡, „QÍ=∂ÅÖ’ <Õ\˜ =∂#=Ù_»∞ „ѨѨOK«OÖ’ Jxfl
xÜ«∞O„uOK«|_»`å~Ú. J^Õ q^èOŒ QÍ ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞, Z~Ú_£û q+¨ Ü « ∂ Åh âß¢ã‘ Î Ü « ∞ OQÍ <Õ ~ ° ∞ ÛHÀ\ÏxH˜ „Ѩ Ü « ∞ `« fl O
ÉÏi #∞O_ç, W+¨ìOÖËx QÆ~åƒùÅ #∞Oz „Ѩ[Å∞ |Ü«∞@ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ `«=∞ ѨÙ@∞ìHõ‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ#, `«=∞
Ѩ_»=K«∞Û#∞. â◊s~åxH˜ ã¨O|OkèOz# =∞iÜ«Ú ã¨∞Y„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# q"åǨÏ
rq`åxH˜ HÍ~°}"≥∞ÿ# Öˇ·OyHõ q^Œº Ü≥ÚHõ¯ J=ã¨~åxfl
8. Öˇ · O yHõ q^Œ º =Å# Ü« Ú =`« K≥ _ ç á È`ÀOk Jx QÆ∞iÎOzOk <Õ\˜ Ü«Ú=`«! HÍ|\˜ì âߢã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# Öˇ·OyHõ
H˘O`«=∞Ok ÃÑ^ŒÌÅ∞ JO@∞<åfl~°∞. nxH˜ g∞ ã¨=∂^è•#O q^Œº#∞ <Õ~°∞ÛH˘x `«=∞ rq`åxfl ~°ã¨=∞Ü«∞O KÕã¨∞HÀ\ÏxH˜
Uq∞@O\Ï~°∞? Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞ L`åûǨÏO K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ D
[: KåÖÏ=∞Ok „Ѩâ◊fl J_çQÍ~°O_ç! <Õ#∞ "≥Ú@ì "≥Ú^Œ@ =∞^茺 Öˇ·OyHõ q^Œº J<Õ =∂@ ÉÏQÍ „áêK«∞~°ºO á⁄OkOk.
K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ Öˇ·OyHõ q*Ï˝#O JO>Ë Ãã‰õΩû (ÖËHõ) ã¨OÉè’QÆ=Ú qHõ Ö ÏOQÆ ∞ Å ^•fi~å „Ñ¨ K å~° = Ú KÕ ã ¨ ∞ Î < åfl#∞. <å
Jx J#∞H˘<Õ ÃÑ^Œ Ì Ö Ë Öˇ · O yHõ q^Œ º J=㨠~ ° O ÖË ^ Œ ∞ Ǩ Ï ã¨ Ê @Öò Ö ’ Ãã‰õ Ω û H“xûeOQ∑ ÃãO@~° ∞ ^•fi~å ÃãH± û
JO@∞<åfl~°∞. HÍx ÖˇO· yHõ q*Ï˝#O QÆ∞iOz ѨÓiÎ J=QÍǨÏ# ã¨=∞㨺Å`À =∞iÜ«Ú ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å`À =KÕÛ"åiH˜ "≥·^Œº=Ú
=Ù#fl U ÃÑ^ŒÌ=∞x+‘ D =∂@J#~°∞. KåÖÏ=∞Ok ÃÑ^ŒÌÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl#O_ç. =∞# áê~î°‰õΩʼnõΩ ~ÚKÕÛ ã¨ÅǨ Uq∞@O>Ë
ÖˇO· yHõ q^Œº#∞ HÍÖËlÖ’¡ „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ@ì=Åã≤# J=ã¨~åxfl <˘H˜¯ g∞‰õΩ ÖˇO· yHõ ã¨O|O^è"Œ ∞≥ #ÿ ã¨=∞㨺QÍx, [|∞ƒQÍx, =¿ãÎ ^•z
=Hͯ}˜ã¨∞Î<åfl~°∞. H˘kÌ ~ÀAÅ „H˜`«O Ü«Ú.l.ã≤. Kè≥·~°‡<£ ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩO_® J~°›`« Hõey# "≥·^Œ∞ºÅ ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ "åi
~åq∞Ô~_ç¤QÍ~°∞ Öˇ·OyHõ q^Œº#∞ HÍÖËrÖ’ „Ѩ"Õâ◊ ÃÑ@ì=Åã≤# ã¨ÅǨQÍx, "≥·^Œº=ÚQÍx fã¨∞HÀO_ç. JO`ÕQÍx #H˜e _®Hõì~°¡
J=ã¨~åxfl „Ѩ™êÎqOKå~°∞. P q+¨Ü«∂xfl g∞~°O^Œ~°∂ ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ "≥∂ã¨áÈHõO_ç! "åi ¿ÑѨ~°∞ „ѨHõ@#Å#∞
=∂iÛ 2005 #=∞‡HõO_ç! W^Õ <å =∞#q. 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 31
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
D kQÆ∞= KÀ@¡ i+≤ á¶ê~å‡ (Jaè™êiHõ) =∞O^Œ∞Å∞ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234
B+¨^èŒO ˆHѨÓûÅ∞û "≥Å ~°∞.
Jâ◊fiQÆO^èŒ 60 60
_®II \˜. HõàÏ=u, _®II \˜. Hõ$+¨‚=∂Kåi _®II _ç. ~å[=∞øo P=∞ÅH˜ 60 55
Jaè™êiHõ H“xûeOQ∑ ÃãO@~ü, ã¨∞*Ï`å H©¡xH±, 186/Z, `≥eáê_»,
1–11–141, âߺ"£∞ÖÏÖò ae¤OQ∑û, H˘`«Î Ô~·ãπq∞Å∞¡ =^ŒÌ, J~°∞˚# 60 50
ÉËQÆO¿Ñ@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ – 16 ^•=∞#¯~ü <åHÍ, „ÉÏÇ≤χ 60 60
ÃãÖò : 98482 37811 aè"åO_ç. ^ä•<Õ lÖÏ¡. QÆ∞_»∂p 60 45
_®II l. ^èŒ#∞O[Ü«∞ P~ü.Ü«∞O.Ñ≤. N ^èŒ#ÅH˜; "≥∞_çHõÖò ™Èì~üû ǨÏi„^Œ 60 55
Jaè™êiHõ H˜¡xH±, ~å"£∞|*Ï~ü, #∂º P~ü.\˜.ã≤. |™êìO_£ Z^Œ∞~°∞QÍ
[y`åºÅ – 505 327 ǨÏs`«H˜ 60 45
N =~°ã≤kú q<åÜ«∞Hõ ™êfiq∞ QÆ∞_ç Hõˆ~ÖÏ 60 45
HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡ Z^Œ∞~°∞QÍ,
á¶È#∞ : 94401 52567 Hõ~°∂flÅ∞. á¶È<£: 08518 – 257042 HõÑ≤HõK«∞Û 60 75
_®II l. ~å[~°`åflHõ~ü _ç.Ü«∞O.Ñ≤.(Z) Ü«∞+≤ì=∞^èŒ∞ 60 45
ÖÏ=}Ϻ H©¡xH±, ti_ç™ê~Ú "≥∞_çHõÖò   [#~°Öò ™Èì~°∞û
ëêÑπ <≥O: 11, =ÚxûѨÖò HÍOÃÑ¡‰õΩû â◊`å=i 60 40
Zãπ.a.S., =º=™êÜ«∞âßY =^ŒÌ,
"≥∞\òѨe¡ – 505 325 HÍ¡H± @=~ü, =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü. „uѶ¨Å 60 55
HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡ á¶È<£: 08542 – 245998 t„QÆ∞ 60 60
_®II Z. â◊OHõ~ü Ñ≤.Ü«∞O.Ñ≤. QÀ‰õΩÖò á¶ê~å‡ "≥∞_çHõÖò   [#~°Öò ™Èì~°∞û =∞Ol+¨ì 60 50
Åe`« H©¡xH±, |ãπ™êìO_£ ~À_£, ëêÑπ <≥O. 1, Åâ◊√# 60 50
zQÆ∞~°∞=∂q∞_ç. =ÚxûѨÖò ëêÑ≤OQ∑ HÍOÃÑ¡‰õΩû ѨÙ#~°‚= 60 40
HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡., 505 467 P~ü.\˜.ã≤. |™êìO_£ „ѨHõ¯#
ã¨OQÍÔ~_ç¤. á¶È<£: 08455 – 275656 â◊Å¡H˜ 60 60
N \˜. =∞ÖË¡â◊O Z#Ô~˚H±û 30 120
18–1–119, L~°∞û, É’„_®ãπ "≥OHõ\ò ~åѶ¨∞= "≥∞_çHõÖò ™Èì~°∞û
=~°OQÆÖò – 506 229 P~ü.\˜.ã≤. |™êìO_£ „ѨHõ¯ gkèÖ’,
Ѩ\Ï<£K≥~°∞. =∂ JnèHõ$`« _ç¢ã≤ì|∂º@~°∞¡
á¶È<£ : 2423229
N JÖˇ¡ <å~åÜ«∞} á¶È<£: 08455 – 242745. [O@#QÆ~åÅ∞, ~°OQÍÔ~_ç¤, "≥∞^ŒH±,
a._ç._ç. KåÖò <≥O. 60, =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖϡʼnõΩ :
Ç≤ÏáÈfl ÃÇÏÖòÎ Hõ¡Éò
~°∂"£∞ <≥O 27, =s¡, N ™ê~ÚÉÏÉÏ >ˇOѨÙÖò =^ŒÌ, =∞ǨÏi¬ á¶ê~å‡ _ç¢ã≤ì|∂º@~üû,
_®II l.Ü«∞"£∞. ÉèÁ™êÖˇ ~À_£, WO. <≥O. 1–11–141, âߺ"£∞ÖÏÖò ae¤OQ∑û,
kÖòã¨∞H±#QÆ~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 60 ÉËQÆO¿Ñ@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞–16.
=ÚO|Üü∞ – 400 018 á¶È<£: 040–24150138,
á¶È<£ : 24903945 á¶È<£ : 2776 7820, ÃãÖò : 98496 86404.
ÃãÖò: 98481–90302,
N Ñ≤. Nx"åã¨~å=Ù HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡ :
QÆ∞O@∂~°∞ ÃãÖò : 98499 27629 Ç≤ÏáÈfl ÃÇÏÖòÎ Hõ¡Éò _®II l. ^èŒ#∞O[Ü«∞,
_®II Ñ≤à◊§ ^Œ∞~åæ~å=Ù, qâßYѨ@flO PO„^è•ÉϺOH± „ѨHõ¯#, ÖÏã¨<£ûÉË, ÅH©; H˜¡xH±, ~åO|*Ï~ü,
ÃãÖò : 93928 44435 qâßYѨ@flO. á¶È<£ :0891–2721543 [y`åºÅ – 505 327.
á¶È<£ : 08724–222567,
ÃãÖò : 94401 52567
''~åR=∞O`«\Ï _ôÅ~°∞¡ HÍ=Öˇ#∞——
x*Ï=∂ÉÏ^£, PkÖÏÉÏ^£ lÖϡʼnõΩ :
Rishi Pharma _®II l. ~å[~°`åflHõ~ü
40, Industrial Estate, =º=™êÜ«∞ ¿ãì\òÉϺOH± „ѨHõ¯#,
Samalkot. 533440 K≥·`«#º#QÆ~ü, "≥∞\òѨe¡–505 325.
Ph & Fax : 0884-2327454 á¶È<£ : 08725–225422.
: 0884-2329454 ÃãÖò : 94401 39670
=∂iÛ 2005 56= ã¨O=`«û~° „ѨK«∞~°} • 32