Επιμέλεια

Μ. Παπακώστα
Φιλόλογος
ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
 Εισάγονται:
(α) με αναφορικές αντωνυμίες ( που, όποιος, ο οποίος, όσος, ό,τι) ή
(β) με αναφορικά επιρρήματα (όπου, όπως, όσο, που, πως, καθώς, σαν,
ωσάν).
 Προσδιορίζουν κάποιον όρο μιας άλλης πρότασης, ο οποίος είτε
υπάρχει στην πρόταση είτε παραλείπεται και εννοείται.

 Οι αναφορικές προτάσεις ανάλογα με το συντακτικό τους ρόλο

διακρίνονται σε ονοματικές και επιρρηματικές.

ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (Ελεύθερες)

Εισάγονται: με αναφορικές αντωνυμίες (ο οποίος, όποιος, όσος, ό,τι).
Προσδιορίζουν: έναν ονοματικό όρο μιας άλλης πρότασης ή εξαρτώνται από
ένα ρήμα.
Χρησιμεύουν ως: υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, ονοματικός
προσδιορισμός.

Παραδείγματα
1. Θα κάνω ό,τι μου ζητήσεις.
2. Όποιος συμφωνεί ας σηκώσει το χέρι του.
3. Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις.
4. Ο Αλκίνοος, που είναι καθηγητής, πήρε στη συνέχεια το λόγο.
5. Το παντελόνι που αγόρασα είναι φανταστικό.

Επιθετικές αναφορικές προτάσεις

●Από τις αναφορικές ονοματικές προτάσεις μια μεγάλη κατηγορία
χρησιμοποιούνται για να προσδιορίσουν κάποιο ουσιαστικό και είτε βοηθάνε
στη διάκριση και αναγνώρισή του είτε απλώς προσθέτουν μια πληροφορία
σχετικά με αυτό.
●Έχουν δηλαδή παρόμοιο ρόλο με αυτόν του επιθετικού προσδιορισμού.
●Εισάγονται: ο οποίος, η οποία, το οποίο, που.

Π.χ.: Η λύση που επέλεξες θα σου δημιουργήσει προβλήματα στη συνέχεια.

Το αυτοκίνητο, το οποίο αγόρασα πρόσφατα, είναι καταπληκτικό.

●Οι επιθετικές αναφορικές προτάσεις μπορούν να είναι:

α. Προσδιοριστικές: όταν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα στον όρο που
προσδιορίζουν και τότε δεν χωρίζονται με κόμμα από την κύρια πρόταση.
Π.χ. Το ρολόι που μου έκανες δώρο είναι πολύ ωραίο.
 Επιμέλεια
Μ. Παπακώστα
Φιλόλογος
Η δύση που είδαμε χθες θα μας μείνει αξέχαστη.
β. Προσθετικές: όταν δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα στον όρο που
προσδιορίζουν και τότε χωρίζονται με κόμμα.
Π.χ. Παρακολούθησα μια συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής, που με άφησε
αδιάφορο.
Μίλησε για την πατρίδα του, που μας ήταν άγνωστη.

Προσοχή στη διαφορά νοήματος! 1.Πέταξαν τα ροδάκινα, που είχαν σαπίσει.

2. Πέταξαν τα ροδάκινα που είχαν σαπίσει.

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ( Ελεύθερες)

Εισάγονται: με αναφορικά επιρρήματα (όπου, οπουδήποτε, όπως, όσο,
οσοδήποτε, όποτε, οποτεδήποτε, καθώς, σαν, ως).
Έχουν θέση: επιρρηματικού προσδιορισμού
Δηλώνουν : τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό, συμφωνία, εναντίωση ή παραχώρηση,
παρομοίωση)

Παραδείγματα:
1. Θα πάμε στον κινηματογράφο όποτε μπορέσω.
2.Θα πάμε διακοπές όπου επιθυμείς.
3.Θα περάσουμε αυτό το απόγευμα όπως θέλετε.
4.Θα παίξω μαζί σας μπάλα μόνο έτσι, όπως σου είπα.
5.Θα δουλέψουμε εντατικά και μεθοδικά, όπως ακριβώς δουλεύουν τα
μυρμήγκια.
6.Όσα δίνεις, τόσα παίρνεις.
 Επιμέλεια
Μ. Παπακώστα
Φιλόλογος
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Α. Στις ακόλουθες περιόδους λόγου: να βρείτε τις αναφορικές προτάσεις
και να υπογραμμίσετε τον όρο της κύριας πρότασης τον οποίο κάθε
αναφορική πρόταση προσδιορίζει.
1. Μαθητές που ενδιαφέρονται για τη δημοσιογραφία επισκέφθηκαν την
έκθεση τύπου.
2. Τα ηλικιωμένα άτομα χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις, τα παιδιά
προσχολικής ηλικίας και οι νιόπαντροι είναι οι τρεις κατηγορίες τουριστών
που θα ευνοηθούν από την παράταση της τουριστικής περιόδου.
3. Στην πόλη που μένω δεν υπάρχει μεγάλη τουριστική κίνηση.
4. Υπάρχει κάποια επιτροπή στο υπουργείο, που ασχολείται με το θέμα αυτό.
5. Ο καθηγητής κάλεσε τους ταραξίες, στους οποίους έκανε αυστηρές
συστάσεις.
6. Τα διηγήθηκε ακριβώς έτσι, όπως έγιναν.
7. Το κύριο πρόβλημα που θέλει να λύσει η κυβέρνηση είναι ο
εκσυγχρονισμός της βιομηχανίας.
8. Απευθυνθήκαμε σε κάποιον κύριο στον οποίο είπαμε τι θέλαμε.
9. Κανείς από εκείνους που πιάστηκαν αιχμάλωτοι δε γλίτωσε.
10. Οι φίλαθλοι απογοητεύτηκαν από τον αγώνα που δεν ήταν ανάλογος με τη
φήμη των δύο αντίπαλων ομάδων.

Β. Να βρείτε το συντακτικό ρόλο των αναφορικών που υπάρχουν στις

ακόλουθες περιόδους λόγου.
1. Αυτοί είναι οι μαθητές που παρατήρησε ο καθηγητής.
2. Σας έφερα τις εφημερίδες που ζητήσατε.
3. Οι μαθητές που ήρθαν για πρώτη φορά στο σχολείο μας προσαρμόστηκαν
γρήγορα.
4. Στις κορφές των βουνών, απ’ όπου το μάτι αγκαλιάζει την απέραντη
θάλασσα, υπάρχουν ερείπια από αρχαίες ακροπόλεις. (Κ. Ουράνης).
5. Στις μέρες μας αναπτύχθηκε πολύ ο πολιτικός τύπος, του οποίου κύριος
σκοπός είναι η διάδοση πολιτικών ιδεών.
6. Στις εφημερίδες βρίσκουμε όλα τα θέματα για τα οποία ενδιαφερόμαστε.
7. Τα παιδιά με τα οποία παίζω είναι συμμαθητές μου.
8. Θα πάμε εκεί που ήμασταν και χθες;
9. Όποιος πεινάει καρβέλια ονειρεύεται.
10. Μην κάνεις ό,τι δεν πρέπει.
 Επιμέλεια
Μ. Παπακώστα
Φιλόλογος
Γ. Στις ακόλουθες περιόδους λόγου να επισημάνετε την επιρρηματική
σημασία των αναφορικών προτάσεων.
1. Παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τα περιπετειώδη έργα, που μας δίνουν
δυνατες συγκινήσεις.
2. Καταριέται τη μοίρα του, που τον έκανε φτωχό.
3. Μου χρειάζεται ένα έξυπνο παιδί, που να με βοηθά στη δουλειά μου.
4. Δε θα το ξεχάσω, όσα χρόνια κι αν περάσουν.
5. Τακτοποίησε το δωμάτιό σου όπως νομίζεις.

Δ. Στις ακόλουθες περιόδους να αντικαταστήσετε την αντωνυμία που, με

άλλα αναφορικά, απρόθετα ή εμπρόθετα, ώστε η φράση να αποκτήσει
μεγαλύτερη σαφήνεια.
1. Να σου γνωρίσω τη φίλη που σου μίλησα.
2. Το μάθημα που θα διαγωνιστείς είναι εύκολο.
3. Η ιστορία που βασίζεται αυτό το δράμα είναι αληθινή.
4. Ο γείτονας του Γιώργου, που του μίλησες, είναι πολύ καλός.
5. Δεν εγκρίνω τον τρόπο που φέρεσαι.
6. Εσύ είσαι η αιτία που τα παθαίνω αυτά.
7. Πλύθηκε με το αφρόλουτρο που πλένεσαι κι εσύ.
8. Το μέρος που διανυκτερεύσαμε άρεσε στο Γιώργο.
9. Αυτό είναι το διαμέρισμα που ενδιαφέρομαι.
10. Δώσε μου το μαχαίρι που τραυματίστηκες.

Ε. Να υπογραμμίσετε τις αναφορικές προτάσεις, να τις χαρακτηρίσετε

(ονοματικές – επιρρηματικές) και να γράψετε ποιος είναι ο συντακτικός
τους ρόλος.
1. Όποιος προσπαθεί βρίσκει λύσεις.
2. Είδα τον Απόστολο, που είναι συμμαθητής του αδελφού μου.
3. Θα κάνω, ό,τι θέλεις εσύ.
4. Πανηγύριζαν σα να είχαν νικήσει.
5. Πάρε το βιβλίο όποιου συμμαθητή σου θέλεις.
6. Θα γίνει ό,τι πεις εσύ.
7. Ο Γιάννης προσπάθησε όσο μπορούσε.
8. Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις.
9. Τα γατάκια που γεννήθηκαν χθες ήταν μαύρα.
10. Όσοι μπορούσαν ανέβηκαν στο βουνό.
11. Έλαμπε από χαρά το πρόσωπό του, όπως ο ήλιος στα χιοινισμένα βουνά.
12. Όποιος παρέβαινε τη διαταγή του θα παραπεμπόταν στο στρατοδικείο.
13. Τα βάζει συχνά με τους γονείς του, που δεν τον αφήνουν να κάνει ό,τι
θέλει.
14. Ήταν τόσο μόνη, που πολλές φορές στενοχωριόταν.
 Επιμέλεια
Μ. Παπακώστα
Φιλόλογος
15. Ήθελα να ευχαριστήσω όσους συνεργάστηκαν μαζί μου.