FONKSİYONLARDA UYGULAMALAR-3

UYGULAMALAR-3
DÖNÜŞÜMLER

Örnek...1 : FONKSİYONLARDA ÖTELEME

g : R → R, g(x) = x (birim-etkisiz)
fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 1. Y EKSENİNDE ÖTELEMELER

a ) y= f ( x ) f o n k s i y o n u v e r i l d i ğ i n d e k∈ℝ+
o l m a k ü z e r e , y = f ( x )+ k f o n k s i y o n u n u
ç i z m e k i ç i n y = f ( x ) f o n k s i y o n u n g r a f i ğ i Oy
e k s e n i n d e k b i r i m y u k a r ı y ö n d e ö t e l e n i r.
y
4 y=f ( x)+1
3
2 y=f ( x)
1
x
−3 −2 −1 0 1 2 3 4
Örnek...2 : −1
g : R → R, g(x) = x 2
fonksiyonunun grafiğini
çiziniz.

b ) y= f ( x ) f o n k s i y o n u v e r i l d i ğ i n d e k∈ℝ+
o l m a k ü z e r e , y = f ( x )− k f o n k s i y o n u n u
çizmek için y=f(x) fonksiyonun grafiği
Oy e k s e n i n d e k b i r i m a ş a ğ ı y ö n d e
www.matbaz.com

ö t e l e n i r.

3 y=f ( x)
2

1 y=f ( x)−1
x
−3 −2 −1 0 1 2 3 4
−1

Örnek...3 :
g : R → R, g(x) = x3 fonksiyonunun grafiğini Örnek...4 :
çiziniz. Ş e k i l d e y= f ( x ) f o n k s i y o n u y e k s e n i n d e 2 ş e r
b i r i m y u k a r ı v e a ş a ğ ı y a k a y d ı r ı l m ı ş t ı r.
y
y=f(x)+2

2
y=f(x)
1
x
−2 −1 0 1 2
−1

−2 y=f(x)− 2

Çift fonksiyonların grafikleri y eksenine

g ö r e s i m e t r i k t i r.

Te k f o n k s i y o n l a r ı n g r a f i k l e r i o r i j i n e g ö r e
s i m e t r i k t i r.

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 1/4

FONKSİYONLARDA UYGULAMALAR-3
UYGULAMALAR-3
DÖNÜŞÜMLER

2. X EKSENİNDE ÖTELEMELER EKSENLERE GÖRE SİMETRİ

1. X EKSENİNE GÖRE SİMETRİ
a ) y = f ( x ) f o n k s i y o n u v e r i l d i ğ i n d e k∈ℝ+
o l m a k ü z e r e , y= f ( x − k ) f o n k s i y o n u n u y= f ( x ) f o n k s i y o n u v e r i l d i ğ i n d e y = − f ( x )
çizmek için y=f(x) fonksiyonun grafiği f o n k s i y o n u n u ç i z m e k i ç i n y= f ( x )
Ox e k s e n i n d e k b i r i m s a ğ y ö n d e ö t e l e n i r. f o n k s i y o n u n g r a f i ğ i Ox e k s e n i n e g ö r e
y s i m e t r i ğ i a l ı n ı r.
y=x2 y=(x− 2 ) 2 y y=f(x)
2
1 2
x
1 2 1
−2 −1 0 x
−1
−2 −1 −1 0 1 2
−2
−2 y=− f(x)

b ) y = f ( x ) f o n k s i y o n u v e r i l d i ğ i n d e k∈ℝ+
o l m a k ü z e r e , y= f ( x + k ) f o n k s i y o n u n u 2. Y EKSENİNE GÖRE SİMETRİ
çizmek için y=f(x) fonksiyonun grafiği
Ox e k s e n i n d e k b i r i m s o l y ö n d e ö t e l e n i r. y= f ( x ) f o n k s i y o n u v e r i l d i ğ i n d e y = f (− x )
f o n k s i y o n u n u ç i z m e k i ç i n y= f ( x )
y f o n k s i y o n u n g r a f i ğ i Oy e k s e n i n e g ö r e
y=(x+2 ) 2 y=x2 s i m e t r i ğ i a l ı n ı r.
www.matbaz.com

2 y
1 y=f(x) 4 y=f(−x)
x
3
−2 −1 0 1 2
−1 2
1
−2 x
−4 −3 −2 −1 0 1 2 3 4
−1

Örnek...5 :
y
y= f ( x ) v e r i l i y o r.
Buna göre, şıklarda
y=f(x) 2 Örnek...6 :
verilen ifadelerin 1 y
x y = f ( x ) v e r i l i y o r. y=f(x) 2
grafiklerini çiziniz?
−2 −1 0 1 2 Buna göre, şıklarda
verilen ifadelerin 1
−1 x
grafiklerini çiziniz?
−2 −2 −1 0 1 2
−1
a ) y=f (x+2) b ) y=f (x−2)
−2
y y
2 2 a ) y=−f (x) b ) y=f (−x)
y=f(x) y=f(x)
1 1 y y
x x y=f(x) 2 y=f(x) 2
−2 −1 0 1 2 −2 −1 0 1 2
1 1
−1 −1 x x
−2 −2 −2 −1 0 1 2 −2 −1 0 1 2
−1 −1
−2 −2

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 2/4

FONKSİYONLARDA UYGULAMALAR-3
UYGULAMALAR-3
DÖNÜŞÜMLER

Örnek...7 : y Örnek...9 : y

y= f ( x ) v e r i l i y o r. y = f ( x ) v e r i l i y o r. y=f(x)
Buna göre, şıklarda y=f(x) 2 y=−2−f (x)
1
verilen bağıntıların 1 bağıntısının grafiğini
grafiklerini çiziniz? x x
çiziniz.
−2 −1 0 1 2 −1 0 1 2 3
−1

−2 −2

a ) y=f (x)+2 b ) y=−f (x)

y y

y=f(x) 2 y=f(x) 2
1 1
x x
−2 −1 0 1 2 −2 −1 0 1 2
−1 −1

−2 −2 Örnek...10 :
y
y = f ( x ) v e r i l i y o r.
y = f ( x+ 1 ) − 1 g r a f i ğ i n i 1
www.matbaz.com

çiziniz?
−1 1 x
c ) y=f (−x) d ) y=−f (−x) 0

y=f(x)
y y

y=f(x) 2 y=f(x) 2
1 1
x x
−2 −1 0 1 2 −2 −1 0 1 2
−1 −1

−2 −2
UYARI – 1

y= f ( x ) v e r i l d i ğ i n d e a > 1 k o ş u l u y l a v e r i l e n
y= a . f ( x ) f o n k s i y o n u y = f ( x ) f o n k s i y o n u n u n
dikey gerilmişi (uzatılmışıdır). Şekli
Örnek...8 : inceleyiniz.
y
y=f(x)
y= f ( x ) v e r i l i y o r . y
y=f (−x)+1 b a ğ ı n t ı s ı n ı n 2 y=3.f(x)
grafiğini çiziniz.
1
x 3
−2 −1 0 1 2
−1 y=f(x)
1
−2 x

−1

−3

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 3/4

FONKSİYONLARDA UYGULAMALAR-3
UYGULAMALAR-3
DÖNÜŞÜMLER

Ay n ı m a n t ı k l a 0 < a< 1 i s e y= f ( x ) i n
b a s t ı r ı l m ı ş ı e l d e e d i l i r. Örnek...11 :
Ö r n e ğ i n , y= f ( x ) i n g r a f i ğ i n d e n
1 y=f(x) fonksiyonunun y
y a r a r l a n a r a k y= . f(x) i n g r a f i ğ i n i g r a f i ğ i v e r i l i y o r. B u n a
3
çizelim. göre, şıklarda verilen
1
fonksiyonlarının
y grafiklerini çiziniz.
−1 1 x
y=f(x) 0

3 y=f(x)

1 f(x)
x a) y=2f(x) b) y=
2
0
y y

1 1

−1 1 x −1 1 x
UYARI – 2 0 0

y=f(x) verildiğinde a>1 koşuluyla verilen y=f(x) y=f(x)

y=f(a.x) fonksiyonu y =f(x) fonksiyonunun
www.matbaz.com

y a t a y d a s ı k ı ş t ı r ı l m ı ş ı d ı r. Ş e k l i
inceleyiniz.
y
c ) y=f (2x) d ) y=f ( 2x )
2 y=f(2.x) y=f(x) y y
1
x 1 1
−2 −1 0 1 2 3 4
−1 −1 1 x −1 1 x
−2 0 0

−3 y=f(x) y=f(x)

Ay n ı m a n t ı k l a 0 < a< 1 i s e y= f ( a . x )
fonksiyonu y =f(x) fonksiyonunun yatayda
g e r i l m i ş i ( u z a t ı l m ı ş ı ) e l d e e d i l i r.
Ö r n e ğ i n , y= f ( x ) i n g r a f i ğ i n d e n

( ) 1
y a r a r l a n a r a k y=f . x i n g r a f i ğ i n i
2
çizelim.
y

2 y=f(x)
1
x
−2 −1 0 1 2 3 4
−1
−2
−3

11. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 4/4