Türev Alma Kuralları

ONLINE DERS | Matematik

SONER AKINCI

ÖRNEK 02

SONER AKINCI
1. Sabit Fonksiyonun Türevi :
d (a2 x5 + 3x)
f(x) = c ise f'(x) = 0 =?
da
2. Kuvvet Fonksiyonunun Türevi :
f(x) = xn ise f'(x) = n.x(n – 1)

✏ c ! R (c·f(x))' = c·f'(x)

SONER AKINCI
3. İki Fonksiyonun Toplamının ve Farkının Türevi:
(f + g)'(x) = f'(x) + g'(x)
ÖRNEK 03
(f – g)'(x) = f'(x) – g'(x)
d
f(x) = (3x3 + 4x2 + 5mx - 8n) ise f ı(1) = ?

SONER AKINCI
dx

ÖRNEK 01

Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız.

✏ f(x) = x2
SONER AKINCI

✏ f(x) = 2x3
ÖRNEK 04
✏ f(x) = 3x
SONER AKINCI

f(x) = (x3 +2).(2x2 + 4) ise

f (- 1 + h) - f (- 1)
lim =?
✏ f(x) = x h"0 h

✏ f(x) = 3 x
SONER AKINCI

✏ f(x) = 7
ÖRNEK 05

✏ f(x) = x2 + 2x3 + 4
SONER AKINCI

3 - 2x2 + x 4
f(x) = ise f ı(–1) = ?
x3

✏ f(x) = 6x5 – 2x3 + 13

✏ f(x) = x–10
SONER AKINCI

ÖRNEK 06
✏ f(x) = 1
x 1 1 1 1
f(x) = + 2 + 3 ............... + 19 ise f ı(1) = ?
x x x x
✏ f(x) =
SONER AKINCI

1
x2

✏ f(x) = 3 x
x
SONER AKINCI

✏ f(x) = x$3 x

172
Türev Alma Kuralları
ONLINE DERS | Matematik
SONER AKINCI
ÖRNEK 07 ÖRNEK 11

SONER AKINCI
1 P(x) bir polinom olmak üzere;
f(x) = 3 x + x–2 + 2x +
x
P(x) + Pı(x) = x2 + 5x + 2
olduğuna göre f'(1) kaçtır?
ise Pı (2) nin değeri kaçtır ?

SONER AKINCI
SONER AKINCI
ÖRNEK 08 ÖRNEK 12
Pozitif gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonksiyo- a ve b gerçel sayılar olmak üzere, pozitif gerçel sayılar
nu aşağıda verilmiştir. kümesi üzerinde bir f fonksiyonu
f(x) = x2 $ x + x $ 3 x f(x) = axa + bxb
SONER AKINCI

Buna göre f'(1) değeri kaçtır? biçiminde tanımlanıyor.

f(1) = 6 ve f'(1) = 20
olduğuna göre f''(1) kaçtır ?
SONER AKINCI

ÖRNEK 09 ÖRNEK 13
SONER AKINCI

Aşağıda gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f ve g Gerçel sayılarda tanımlı

fonksiyonları verilmiştir.
f(x) = mx2 + (m + 1)·x – 3
f(x) = x2 + 4ax + 3
fonksiyonu veriliyor.
g(x) = x3 + ax2 + 4x + 1
f (x) - f (2)
lim = 10
SONER AKINCI

(f – g)'(1) = 7 olduğuna göre, a değeri kaçtır? x"2 x-2

olduğuna göre, m değeri kaçtır?
SONER AKINCI

ÖRNEK 10 ÖRNEK 14
P(x) bir polinom olmak üzere, f ve g tanımlı olduğu aralıklarda türevlenebilir iki fonksi-
yondur.
P(P'(x) + x) = 3x + 5
4 x
ve g (x) =
SONER AKINCI

olduğuna göre, P'(–1) kaçtır? f (x) =

2- x x-2
olduğuna göre, (f + g)'(x) = 16 değeri kaçtır?
SONER AKINCI

173
Türev Alma Kuralları
ONLINE DERS | Matematik
SONER AKINCI

ÖRNEK 16

SONER AKINCI
3. Çarpım Türevi :
f(x) = (x – 1)·(x – 2)·(x – 3)· · · · · ·(x – 20) ise f ı(3) = ?
y = (f·g)(x) ise y' = f'(x)·g(x) + f(x)·g'(x)
y = (f·g·h)(x) ise y' = f'·g·h + f·g'·h + f·g·h'

4. Bölüm Türevi :

SONER AKINCI
f f ' (x) $ g (x) - f (x) $ g ' (x)
y = ( ) (x) ise y' =
g g2 (x)

✏ ispat : ÖRNEK 17
f(x) = (x2 + 1)·g(x)

SONER AKINCI
fonksiyonu veriliyor.
f'(2) = 12 ve g(2) = – 2 ise gı(2) kaçtır ?

SONER AKINCI

ÖRNEK 15

Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız.

✏ f(x) = (x2 - 1)·(3x + 2) ise f ı(3) = ? ÖRNEK 18

SONER AKINCI

x2 + 4x
f(x) =
g (x)
g(1) = g'(1) = – 2 ise f ı(1) = ?

✏ f(x) = (x3 + 2)·(x2 - x + 1) ise f ı(1) = ?

SONER AKINCI

ÖRNEK 19
✏ f(x) = (x3 + 2)·(3x + 2)·(x + 5) ise f ı(1) = ?
SONER AKINCI

x4 - 1
f(x) =
(x2 + 1) 2
olduğuna göre, f'(1) değeri kaçtır?

✏ f(x) = x3x++34x
2
ise f ı(x) = ?
SONER AKINCI

ÖRNEK 20
f ve g gerçel sayılarda tanımlı birer fonksiyon,
f(x) = x3 – 3x2 – 18x
✏ f(x) = 35xx +- 24
SONER AKINCI

ise f ı(x) = ?
g(x) = 3x + 9
d f
olduğuna göre, ( ) nin değeri kaçtır?
dx g x = 2
SONER AKINCI

✏ f(x) = 25xx +- 13 ise f ı(x) = ?

174
Türev Alma Kuralları
ONLINE DERS | Matematik
SONER AKINCI
ÖRNEK 23
5. y = fn(x) in Türevi :

SONER AKINCI
1
f( ) = x4 + x2 + 3 olduğuna göre f'(1) kaçtır ?
y = fn(x) ise y' = n·f n–1(x) x2

6. Bileşke Fonksiyonun Türevi :

SONER AKINCI
y = (fog)(x) ise y' = g'(x)·f'(g(x)

ÖRNEK 21

SONER AKINCI
Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız.
ÖRNEK 24
✏ f(x) = (4x2 + 3)2 f ve g gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve türevle-
nebilir iki fonksiyon olmak üzere
f(x2 + g(x)) = g2(x)
SONER AKINCI

g(1) = g'(1) = 1 ise f '(2) kaçtır ?

✏ f(x) = (x2 +3x + 5)3

SONER AKINCI

✏ f(x) = 3x + 1

ÖRNEK 25
SONER AKINCI

4
f(x) = :1 + _ x + x2 i3D ise f ı(1) = ?
✏ f(x) = (1 + (x – 1)2)4
SONER AKINCI

✏ y = f(x3)
SONER AKINCI

ÖRNEK 26
✏ y = f3(x2) f(x) = 3x2 – x + 1 , g(x) = 2x – 1
olduğuna göre, (fog)'(2) değeri kaçtır?
SONER AKINCI

ÖRNEK 22
f, uygun aralıkta tanımlı pozitif değerli bir fonksiyon,
f2(x) = x3 + 4x + 7
ise f'(3) kaçtır ?
SONER AKINCI

175
Türev Alma Kuralları
ONLINE DERS | Matematik
SONER AKINCI
ÖRNEK 27 ÖRNEK 30

SONER AKINCI
f doğrusal bir fonksiyon olmak üzere, Pozitif gerçel sayılarda tanımlı f fonksiyonu,
f(x·f(x)) = x2 – 2x – 2 f(x) = x+ x
olduğuna göre, f'(5) + f(5) ifadesinin değeri kaçtır?
olduğuna göre, f'(4) kaçtır?

SONER AKINCI
SONER AKINCI
ÖRNEK 28 ÖRNEK 31
f ve g reel sayılarda tanımlı ve türevli iki fonksiyondur. Pozitif gerçel sayılarda tanımlı f fonksiyonu,
f(4x) = x·g(3x + 1) x+1
f(x) =
x+1+1
SONER AKINCI

f'(4) = 6 ve g'(4) = 5
olduğuna göre, f'(0) kaçtır?
olduğuna göre, g(1) değeri kaçtır?
SONER AKINCI

f ' (x)
y= f (x) ise y' =
2 f (x) ÖRNEK 32
SONER AKINCI

1 f(x) = x + f (x)
y= x ise y' =
2 x olduğuna göre, f'(20) kaçtır?
SONER AKINCI

ÖRNEK 29

Aşağıdaki fonksiyonların türevlerini alınız.

✏ f(x) = 3x2 + 2
SONER AKINCI

ÖRNEK 33

2x + 1 + 3 2x + 1
f(x) = 6 2x + 1
✏ f(x) = 3 3x + 5
olduğuna göre f'(2) kaçtır ?
SONER AKINCI

✏ f(x) = x2 + 3 x2 + 4
SONER AKINCI

176
Türev Alma Kuralları
ONLINE DERS | Matematik
SONER AKINCI
ÖRNEK 35 ÖRNEK 39

SONER AKINCI
f(x) = x2 + 2x + 1 Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f ve g fonksiyon-
ları için
g(x) = x3 + x + 1
d f(–2) = f'(–2) = 3
olduğuna göre (fog) kaçtır?
dx x=1
g'(3) = 5
olduğuna göre, (gof)(x2 – 3x) fonksiyonunun x = 1

SONER AKINCI
noktasındaki türevinin değeri kaçtır?

SONER AKINCI
ÖRNEK 36 ÖRNEK 40

f (h) - 2 g(5x – 1) = f–1(2x2 + 1)

f(0) = 2 ve lim =3
h"0 h
olduğuna göre (foh)'(14) değeri kaçtır ?
g(x) = (x2 + x)3·f(x) + 4x
SONER AKINCI

olduğuna göre, (fog)'(0) kaçtır ?

SONER AKINCI

ÖRNEK 37 ÖRNEK 41
SONER AKINCI

f(2x – 1) = x2·g(2 – 4x) f ve g tanımlı oldukları aralıkta türevlenebilir iki fonksiyon

olmak üzere,
f'(3) = m ve g'(–6) = n
f(x + 2) = ax2 + 4x – 1
olduğuna göre, g'(–6) nın m ve n cinsinden değerini
bulunuz. g(x – 1) = x3 + ax – 2
SONER AKINCI

(2f – g)'(2) = (g – f)'(2)

olduğuna göre, a değeri kaçtır?
SONER AKINCI

ÖRNEK 38 ÖRNEK 42
f ve g gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve türevle- f ve g gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve türevle-
nebilen birebir fonksiyonlardır. nebilir fonksiyonlardır.
(fog) (x) - f (5) h(x) = g –1(x)
SONER AKINCI

lim =4
x"2 x-2 1
g'(x) =
olduğuna göre, g'(2)·f'(5) değeri kaçtır? 1+x
eşitlikleri sağlanmaktadır.

Buna göre, h''(x) fonksiyonunun h(x) türünden

eşitini bulunuz.
SONER AKINCI

177
Türev Alma Kuralları
ONLINE DERS | Matematik
SONER AKINCI

7. Zincir Kuralı : TÜREVİN FİZİKSEL YORUMU :

SONER AKINCI
y = f(t) , t = g(u) , u = g(x) olmak üzere, Bir hareketlinin t sürede aldığı yol s(t) ile, t anındaki
dy dy dt du hızını belirten fonksiyon v(t) ile ve t anındaki ivmesini
= $ $
dx dt du dx belirten fonksiyon a(t) olsun.
şeklinde türev alınır. s'(t) = v(t) (Yolun türevi hıza eşittir)

SONER AKINCI
v'(t) = a(t) (Hızın türevi ivmeye eşittir)

ÖRNEK 43
y = t2 + t + 1
t = 2m2 + m

SONER AKINCI
m=x+1
dy ÖRNEK 46
olduğuna göre, değeri kaçtır?
dx x=1
Bir hareketlinin t sn sonra aldığı yolu veren fonksiyon
s(t) = t3 + t2 + 2t – 4
SONER AKINCI

olduğuna göre, başlangıçtan kaç saniye sonra

8 m/sn2 dir?
SONER AKINCI

ÖRNEK 44

y = u2 – 2u
u = t2 + 1
t = 2x – 3ise ÖRNEK 47
SONER AKINCI

dy
olduğuna göre, değeri kaçtır?
dx x=1 Hava ile şişirilmiş küre şeklindeki bir balonun hacminin
artış hızı, r = 1 olduğunda 2 cm3/sn dir.
Buna göre, balonun bu andaki yüzey alanının artış
hızı kaç cm2 /sn dir ?
SONER AKINCI

ÖRNEK 45
SONER AKINCI

ÖRNEK 48

Bir küpün bütün ayrıtları 5 cm/dk hızla büyüyor.

Küpün ayrıt uzunluğu 4 cm olduğu anda yüzey alanı-
nın değişim hızı kaç cm2/dk olur ?
SONER AKINCI
SONER AKINCI

178
Türev Alma Kuralları
ONLINE DERS | Matematik
SONER AKINCI
ÖRNEK 49

SONER AKINCI
Bir dairenin yarıçapı sabit olarak 2cm/dk hızla büyü-
mektedir.
Yarıçapının 12 cm olduğu anda, alanın artış hızı kaç
cm2 /dk olur?

SONER AKINCI
SONER AKINCI
ÖRNEK 50

13 metrelik merdiven duvara dayalı vaziyette durmakta-

dır. Merdiven alt ayaklarından kayıyor ve bu esnada mer-
divenin en üst noktası 2m/dk hızla aşağı doğru kayıyor.
SONER AKINCI

Merdivenin en üst noktası yere 5m mesafe kaldığı

anda merdivenin alt ucunun hızı kaç m/dk olur?
SONER AKINCI

ÖRNEK 51
SONER AKINCI

Taban yarıçapı 12 cm olan silindir şeklindeki bir cisim

ısıtılıyor.
Silindirin hacminin artış hızı 6 cm3 /sn olduğu anda
yüksekliğin artış hızı kaç cm/sn olur?
SONER AKINCI
SONER AKINCI
SONER AKINCI
SONER AKINCI

179