Cebirsel Ifadeler Ve Ozdeslikler Konu Anlatimi3 8213 8214

8.
SINIF
CEBirsel ifadeler
KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

SIRA SENDE
Özdeşlik
3x + 2 = 2x + 3 eşitliğinin özdeşlik olup olmadığını
İçerdiği değişken veya değişkenlerin alabileceği her inceleyelim.
gerçek sayı değeri için doğru olan eşitliklere özdeşlik
denir.
Örnek olarak x + 3 = 3 + x eşitliğinde;
x = 0 olduğunda 0 + 3 = 0 + 3
Sefa TUNCAY
3=3
SIRA SENDE
x = 1 olduğunda 1 + 3 = 1 + 3
(2x + 2) - (x + 1) = x - 3 eşitliğinin özdeşlik olup olmadığını
4=4
inceleyelim.
x = 5 olduğunda 5 + 3 = 5 + 3
8=8
www.ortaokulmatematik.org
x ‘e verilen değerler için eşitlik bozulmadığı için

x + 3 = 3 + x ifadesi bir özdeşliktir.
Sefa TUNCAY
ÖRNEK SIRA SENDE
(x + 4) + (x - 5) = 2x - 1 eşitliğinin özdeşlik olup olmadığını

3.(x - 1) = 3x - 3 ifadesinin özdeşlik olup olmadığı
inceleyelim.
inceleyelim.
ÇÖZÜM
(x + 4) + (x - 5) = 2x - 1 eşitliğinde;
x = 0 olduğunda (0 + 4) + (0 - 5) = 2.0 - 1
4 + (-5) = 0 - 1
-1 = -1 SIRA SENDE
Sefa TUNCAY
4.(2x + 1) = 8x + 1 ifadesinin özdeşlik olup olmadığı

x = 2 olduğunda (2 + 4) + (2 - 5) = 2.2 - 1
inceleyelim.
6 + (-3) = 4 - 1
3=3
x = 6 olduğunda (6 + 4) + (6 - 5) = 2.6 - 1
10 + 1 = 12 - 1
11 = 11
x ‘e verilen değerler için eşitlik bozulmadığı için

(x + 4) + (x - 5) = 2x - 1 ifadesi özdeşliktir.
9
www.sefahoca.xyz @sefahocailematematik sefahocaxyz
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

Kenarlarının uzunluğu (x - y) olan bir karenin alanı
Önemli Özdeşlikler ve Modelleri (x - y)2 ‘dir.
Bilinmesi gerken özdeşlikler tam kare özdeşliği ve iki

kare farkı özdeşliğidir.
1) Tam Kare Özdeşliği

(x- y) (x - y)2
Kenarlarının uzunluğu (x + y) olan bir karenin alanı
Sefa TUNCAY
(x + y)2 ‘dir.
(x - y)
Bu karenin (x - y) olan kenarları x ve -y olarak parçalara

(x + y) (x + y)2 ayrılır.
x -y
(x + y)
x x2 -xy
Bu karenin (x + y) olan kenarları x ve y olarak parçalara

Sefa TUNCAY
ayrılır.
-y -xy y2
x y
x x2 xy Parçaların alanları toplamını bulalım.
x2 - xy - xy + y2
2
y xy y
x2 - 2xy + y2
Parçaların alanları toplamını bulalım.

Sonuç olarak (x - y)2 = x2 - 2xy + y2 ‘dir.
Sefa TUNCAY
x2 + xy + xy + y2
x2 + 2xy + y2
O halde tam kare özdeşlikleri ;
(x + y)2 = x2 + 2xy + y2
2 2 2
Sonuç olarak (x + y) = x + 2xy + y ‘dir.
birincinin karesi + birinci ile ikincinin çarpımının 2 katı + ikincinin karesi
(x - y)2 = x2 - 2xy + y2
birincinin karesi - birinci ile ikincinin çarpımının 2 katı + ikincinin karesi
10
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

ÖRNEK SIRA SENDE
(x + 1)2 ‘in eşitini bulalım. (x - 1)2 ‘in eşitini bulunuz.
ÇÖZÜM
l.ÇÖZÜM YOLU
(x + 1)2 cebirsel ifadesi bir tam karedir.
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
birincinin karesi + birinci ile ikincinin çarpımının 2 katı +
ikincinin karesi (x - 3)2 ‘in eşitini bulunuz.
(x + 1)2 = x2 + 2.x.1 + 12
(x + 2)2 = x2 + 2x + 1
ll.ÇÖZÜM YOLU
SIRA SENDE
2
(x + 1) = (x + 1) . (x + 1)
(x - 6)2 ‘in eşitini bulunuz.
= x.x + x.1 + 1.x + 1.1
Sefa TUNCAY
= x2 + 2x + 1
SIRA SENDE SIRA SENDE
(x + 4)2 ‘in eşitini bulunuz. (2x + 5)2 ‘in eşitini bulunuz.

Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
SIRA SENDE
(x + 5)2 ‘in eşitini bulunuz.
(3x - 2)2 ‘in eşitini bulunuz.
11
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

ÖRNEK SIRA SENDE
a + b = 5 ve a.b = 6 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır? a - b = 4 ve a.b = 12 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır?
ÇÖZÜM
Bu tür sorularda verilenleri kullanarak istenene

ulaşacağız.
Sefa TUNCAY
(a + b) ‘nin karesi alındığında a2 + b2 ifadesini içeren bir
cebirsel ifadeye ulaşırız.
(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 olduğunu biliyoruz. Soruda

verilenleri bu ifadede yerine yazalım. SIRA SENDE
(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 a - b = 5 ve a.b = 24 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır?
52 = a2 + b2 + 2.6
25 = a2 + b2 + 12
a2 + b2 = 13
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
SIRA SENDE
a - b = 4 ve a.b = 60 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır?
2 2
a + b = 6 ve a.b = 8 olduğuna göre a + b kaçtır?
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
SIRA SENDE
a + b = 13 ve a.b = 36 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır? a + b = 14 ve a.b = 24 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır?
12
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

ÖRNEK SIRA SENDE
a2 + b2 = 20 ve a.b = 8 olduğuna göre a + b kaçtır? a2 + b2 = 52 ve a.b = 24 olduğuna göre a + b kaçtır?
ÇÖZÜM
Bu tür sorularda verilenleri kullanarak istenene

ulaşacağız.
Sefa TUNCAY
(a + b) ‘nin karesi alındığında a2 + b2 ifadesini içeren bir
cebirsel ifadeye ulaşırız.
(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 olduğunu biliyoruz. Soruda

verilenleri bu ifadede yerine yazalım. SIRA SENDE
(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 a2 + b2 = 20 ve a.b = 8 olduğuna göre a - b kaçtır?
(a + b)2 = 20 + 2.8
(a + b)2 = 20 + 16
(a + b)2 = 36
(a + b) = 6
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
SIRA SENDE
a2 + b2 = 40 ve a.b = 12 olduğuna göre a - b kaçtır?
2 2
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
SIRA SENDE
a2 + b2 = 116 ve a.b = 40 olduğuna göre a - b kaçtır?

2 2
13
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

2) İki Kare Farkı Özdeşliği ÖRNEK
Kenar uzunlukları x olan bir karenin alanı x2 ‘dir. x2 - 1 cebirsel ifadesinin eşitini bulalım.
x
ÇÖZÜM
x x2 x2 - 1 ifadesi iki tam karenin farkı olarak x2 - 12 şeklinde

yazılabilir.
Sefa TUNCAY
x2 - y2 = (x - y) . (x + y)
Alanı x2 olan bir kareden alanı y2 olan bir kareyi kesip x2 - 12 = (x - 1) . (x + 1)

çıkaralım.
şeklinde yazılabilir.
x
Kalan parçanın alanı

x2 - y2 ‘dir.
x
y
y
SIRA SENDE
Kalan parçayı 2 eş parçaya bölelim. x2 - 16 cebirsel ifadesinin eşitini bulalım.

Sefa TUNCAY
x x
x-y x-y
x y x y
y y
x-y x-y
SIRA SENDE
Oluşan parçaları birleştirelim. x2 - 100 cebirsel ifadesinin eşitini bulalım.
y x
x-y x-y
x y
Sefa TUNCAY
Yeni oluşan dikdörtgenin alanı ile kalan parçanın alanı

birbirine eşit olmalıdır. SIRA SENDE
x+y x2 - 81 cebirsel ifadesinin eşitini bulalım.
x-y x-y
x+y
Dikdörtgenin Alanı = (x - y) . (x + y) ‘dir.
O halde x2 - y2 = (x - y) . (x + y) ‘dir.
14
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

a2 - 4b2 cebirsel ifadesinin eşitini bulunuz. x2 - y2 = 15 ve x - y = 5 olduğuna göre x + y ‘nin sonucu

kaçtır?
Sefa TUNCAY
9a2 - 16b2 cebirsel ifadesinin eşitini bulunuz. x2 - y2 = 18 ve x - y = 2 olduğuna göre x + y ‘nin sonucu
kaçtır?
Sefa TUNCAY
4a2 - 25b2 cebirsel ifadesinin eşitini bulunuz. x2 - y2 = 25 ve x + y = 25 olduğuna göre x - y ‘nin sonucu
kaçtır?

Sefa TUNCAY
x2 - y2 = 30 ve x + y = 10 olduğuna göre x - y ‘nin sonucu

kaçtır?
64a2 - 9b2 cebirsel ifadesinin eşitini bulunuz.
15
8.SINIF
CEBirsel ifadeler
ÖRNEK SIRA SENDE

2 2
50 - 48 = 2.x olduğuna göre x kaçtır? 7.A = 1002 - 402 olduğuna göre A kaçtır?
ÇÖZÜM
502 - 482 ifadesi iki kare farkıdır.
Sefa TUNCAY
502 - 482 = (50 - 48) . (50 + 48) şeklinde yazılır.
502 - 482 = (50 - 48) . (50 + 48)

SIRA SENDE
502 - 482 = 2 . (98)
2.A = 19052 - 19032 olduğuna göre A kaçtır?
O halde x = 98 olmalıdır.
SIRA SENDE
10002 - 9992 = a olduğuna göre a kaçtır?

Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
SIRA SENDE
402 - 352 = 5.b olduğuna göre b kaçtır?
SIRA SENDE
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
482 - 122 = 60.c olduğuna göre y kaçtır?
16
8.SINIF
CEBirsel ifadeler
Çarpanlara Ayırma SIRA SENDE
2x + 40 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.

Bir cebirsel ifadeyi çarpanlarına ayırmak, ‘’cebirsel
ifadenin hangi iki cebirsel ifadenin çarpımı olduğunu
bulmak’’ demektir.
Çarpanlara Ayırma Yöntemleri
Sefa TUNCAY
Ortak Çarpan Parantezine Alma
SIRA SENDE
Özdeşliklerden Yararlanma
-6x + 24 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
Modellerden Yararlanma
1) Ortak Çarpan Parantezine Alma
Cebirsel ifadedeki terimlerin çarpanlarından ortak

olanları belirlenip ortak olarak parantez dışına, geriye
kalan terimler ise parantez içinde yazılır.
SIRA SENDE
20 - 5x cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.

ÖRNEK
Sefa TUNCAY
3x + 15 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
3x + 15 = 3.x + 3.15 = 3 . (x + 5)
Burada 3 ve (x + 5) ifadeleri çarpanlardır.

SIRA SENDE
SIRA SENDE
4x + 12 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayırınız.

Sefa TUNCAY
SIRA SENDE

SIRA SENDE
6x + 18 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayırınız.
17
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

2x - 4y cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım. 4x2 - 12x cebirsel ifadesinin çarpanlarını bulunuz.
Sefa TUNCAY
4a - 18b cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım. 2x2 - 20x cebirsel ifadesinin çarpanlarını bulunuz
3a - 15b cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım. 2x3 + 16x cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
Sefa TUNCAY
3x2 - 15x cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım. 5x3 - 15x cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
Sefa TUNCAY
4x2 + 8x cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım. 3x3 - 9x cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
18
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

2) Özdeşliklerden Yararlanma SIRA SENDE
Bazı önemli özdeşlikleri daha önce öğrenmiştik. x2 + 16x + 64 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
x2 + 2xy + y2 = (x + y) . (x + y)
x2 - 2xy + y2 = (x - y) . (x - y)
x2 - y2 = (x - y) . (x + y)
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
Tam kare özdeşliği ve iki kare farkı özdeşliği olan cebirsel
ifadeler çarpanlarına ayrılabilir. x2 - 4x + 4 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
ÖRNEK
x2 + 2x + 1 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.

ÇÖZÜM
SIRA SENDE
2 2 2
x + 2x + 1 = x + 2.x.1 + 1 olduğundan tam kare
özdeşliğidir. x2 - 6x + 9 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
Sefa TUNCAY
x2 + 2.x.1 + 12= (x + 1) . (x + 1)
O halde çarpanlar (x + 1) ve (x + 1) ‘dir.
x2 + 10x + 25 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım. x2 - 10x + 25 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
Sefa TUNCAY
SIRA SENDE
SIRA SENDE
x2 - 24x + 144 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
x2 + 14x + 49 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
19
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

9x2 + 6x + 1 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım. 9x2 - 6x + 1 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.
Sefa TUNCAY
Sefa TUNCAY
Sefa TUNCAY
20
8.SINIF
CEBirsel ifadeler

ÖRNEK SIRA SENDE
x2 + ax + 9 cebirsel ifadesinin tam kare ifade belirtmesi x2 - ax + 16 cebirsel ifadesinin tam kare ifade belirtmesi
için a doğal sayısı kaç olmalıdır? için a doğal sayısı kaç olmalıdır?
ÇÖZÜM
x2 + ax + 9 = x2 + ax + 32 ifadesi tam kare ise bu cebirsel

ifade (x + 4)2 olmalıdır.
Sefa TUNCAY
x2 + ax + 9 = (x + 3)2
x2 + ax + 9 = x2 + 2.x.3 + 9
SIRA SENDE
x2 + ax + 9 = x2 + 6x + 9
4x2 + ax + 9 cebirsel ifadesinin tam kare ifade belirtmesi
a = 6 olmalıdır. için a doğal sayısı kaç olmalıdır?
SIRA SENDE
Sefa TUNCAY
x2 + ax + 25 cebirsel ifadesinin tam kare ifade belirtmesi

için a doğal sayısı kaç olmalıdır?
SIRA SENDE
4x2 + ax + 14 cebirsel ifadesinin tam kare ifade belirtmesi

SIRA SENDE
x2 - ax + 81 cebirsel ifadesinin tam kare ifade belirtmesi SIRA SENDE

Sefa TUNCAY

4x2 - ax + 16 cebirsel ifadesinin tam kare ifade belirtmesi
21
‘‘Ulaşamadığımız öğrenci bizim değildir.’’
prensibi ile çıktığımız bu yolda
daha fazla öğrenciye ulaşmak adına
bu dökümanın orjinal halinin
fotokopiyle çoğaltılarak
kullanılmasında hiçbir
sakınca yoktur.
Dökümanın kopyalanıp , kesilip değiştirilerek kullanılması

herşeyden önce kul hakkıdır ve
kişinin vicdanı ile ilgili bir durumdur.
Lütfen emeğe, alın terine ve

dökümanın hazırlanması için harcanan zamana
saygı duyalım.
Sefa TUNCAY
22

Cebirsel Ifadeler Ve Ozdeslikler Konu Anlatimi3 8213 8214

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cebirsel Ifadeler Ve Ozdeslikler Konu Anlatimi3 8213 8214

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

8.

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

Örnek olarak x + 3 = 3 + x eşitliğinde;

x ‘e verilen değerler için eşitlik bozulmadığı için

ÖRNEK SIRA SENDE

(x + 4) + (x - 5) = 2x - 1 eşitliğinin özdeşlik olup olmadığını

4.(2x + 1) = 8x + 1 ifadesinin özdeşlik olup olmadığı

x ‘e verilen değerler için eşitlik bozulmadığı için

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

Bilinmesi gerken özdeşlikler tam kare özdeşliği ve iki

1) Tam Kare Özdeşliği

Bu karenin (x - y) olan kenarları x ve -y olarak parçalara

Bu karenin (x + y) olan kenarları x ve y olarak parçalara

x x2 xy Parçaların alanları toplamını bulalım.

Parçaların alanları toplamını bulalım.

birincinin karesi - birinci ile ikincinin çarpımının 2 katı + ikincinin karesi

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

(x + 1)2 ‘in eşitini bulalım. (x - 1)2 ‘in eşitini bulunuz.

SIRA SENDE SIRA SENDE

(x + 4)2 ‘in eşitini bulunuz. (2x + 5)2 ‘in eşitini bulunuz.

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

a + b = 5 ve a.b = 6 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır? a - b = 4 ve a.b = 12 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır?

Bu tür sorularda verilenleri kullanarak istenene

(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 olduğunu biliyoruz. Soruda

(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 a - b = 5 ve a.b = 24 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır?

a + b = 13 ve a.b = 36 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır? a + b = 14 ve a.b = 24 olduğuna göre a2 + b2 kaçtır?

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

a2 + b2 = 20 ve a.b = 8 olduğuna göre a + b kaçtır? a2 + b2 = 52 ve a.b = 24 olduğuna göre a + b kaçtır?

Bu tür sorularda verilenleri kullanarak istenene

(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 olduğunu biliyoruz. Soruda

(a + b)2 = a2 + 2ab + b2 a2 + b2 = 20 ve a.b = 8 olduğuna göre a - b kaçtır?

a2 + b2 = 116 ve a.b = 40 olduğuna göre a - b kaçtır?

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

x x2 x2 - 1 ifadesi iki tam karenin farkı olarak x2 - 12 şeklinde

Alanı x2 olan bir kareden alanı y2 olan bir kareyi kesip x2 - 12 = (x - 1) . (x + 1)

Kalan parçanın alanı

Kalan parçayı 2 eş parçaya bölelim. x2 - 16 cebirsel ifadesinin eşitini bulalım.

Oluşan parçaları birleştirelim. x2 - 100 cebirsel ifadesinin eşitini bulalım.

Yeni oluşan dikdörtgenin alanı ile kalan parçanın alanı

x+y x2 - 81 cebirsel ifadesinin eşitini bulalım.

Dikdörtgenin Alanı = (x - y) . (x + y) ‘dir.

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

a2 - 4b2 cebirsel ifadesinin eşitini bulunuz. x2 - y2 = 15 ve x - y = 5 olduğuna göre x + y ‘nin sonucu

SIRA SENDE SIRA SENDE

SIRA SENDE SIRA SENDE

x2 - y2 = 30 ve x + y = 10 olduğuna göre x - y ‘nin sonucu

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

ÖRNEK SIRA SENDE

502 - 482 ifadesi iki kare farkıdır.

502 - 482 = (50 - 48) . (50 + 48)

10002 - 9992 = a olduğuna göre a kaçtır?

10.A = 412 - 92 olduğuna göre A kaçtır?

402 - 352 = 5.b olduğuna göre b kaçtır?

40.A = 322 - 82 olduğuna göre A kaçtır?

482 - 122 = 60.c olduğuna göre y kaçtır?

KAZANIM : 8.2.1.3. Özdeşlikleri modellerle açıklar.

Çarpanlara Ayırma SIRA SENDE

2x + 40 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.

Çarpanlara Ayırma Yöntemleri

1) Ortak Çarpan Parantezine Alma

Cebirsel ifadedeki terimlerin çarpanlarından ortak

20 - 5x cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.

3x + 15 cebirsel ifadesini çarpanlarına ayıralım.

Burada 3 ve (x + 5) ifadeleri çarpanlardır.