LAPORANBACAAN

(
PENDI
DI
KANBERBASI
SNI
LAINI
LAIKRI
STI
ANI
)

Di
sus
unol
eh:
(
Nat
ana
elT
ari
gan
)

Dos
enPen
gampu
:
P
dt.Dr
.Pa
ulF
oti
nusGul
o,M.
Th

P
RODIP
ENDI
DI
KANAGAMAKRIST
EN
SE
KOLAHTI
NGGIT
EOLOGIBE
THE
SDABEKASI
2022
P
enu
li
s:
Pdt
.Jo
hnM.Na
ing
gol
an
,S.
Th.
,MA.
,M.
Th.
P
ene
rbi
t:
Bin
aMe
diaI
nf
oma
si
J
ln
.An
colT
imu
rII
INo
.58,Ba
ndu
ng
e
-ma
il
:bmi
pub
li
she
r@g
mai
l
.co
m
We
bsi
te:www.
bmi
tok
o.c
om
De
sig
nCo
ver
:Te
amBa
lL
i_r
HeaP
rod
uct
ion
Ha
kCi
ptaDi
l
ind
ung
iUn
dan
g-u
nda
ng
An
ggo
taI
KAP
IJa
bar
Al
lri
ght
sre
ser
ved
Co
pyr
ig
ht@201
1
I
SBN:97
8-979-
1169-
86-
8
Ce
tak
anP
ert
ama
:Se
pte
mbe
r201
1
DE
SKRI
PSIF
ISI
K:v
ii
i,1
40p
.:i
l
.;21c
m
 BAB1
T
ant
ang
an
P
end
idi
kanKr
is
ten

P
end
idi
kans
el
al
ume
nja
dii
sup
ent
in
gdis
epa
nja
ngs
eja
rahu
matma
nus
ia
.Mu
tu
d
ank
ual
i
tasp
end
idi
kanme
nen
tuk
ane
ksi
st
ens
ida
ris
uat
uma
sya
rak
atd
anb
ang
sa.
I
tu
la
hse
bab
nyas
eti
app
emi
ki
rbe
sard
al
ams
eja
rahu
matma
nus
ias
ena
nti
as
ame
mbe
ri
p
erh
ati
any
ang
sun
ggu
h-s
ung
guht
erh
ada
ppe
ndi
di
kant
erma
sukt
oko
h-t
oko
hna
si
ona
l
k
itad
iI
nd
one
sia
.Pe
ndi
di
kans
el
al
ume
nja
dii
sup
ent
in
gka
ren
ame
nya
ngk
ut
k
epe
nti
nga
nor
angb
any
akd
anme
nen
tuk
anma
sad
epa
nse
seo
ran
gat
aub
ang
sas
eca
ra
k
ese
lu
ruh
an.
Ha
lin
iju
gat
erj
adid
eng
anL
emb
agaP
end
idi
k-
anKe
aga
maa
nKr
is
tend
iIn
don
esi
a.
P
end
idi
kanAg
amas
eri
ngd
ika
mbi
ng-
hi
ta
mka
nbi
l
ama
nat
erj
adib
any
akk
eja
hat
and
al
am
ma
sya
rak
at.P
end
idi
k-
ana
gamad
ise
kol
ahd
itu
duht
ida
kbe
rha
si
lda
nga
galme
mbe
ntu
k
k
epr
ib
a-d
iand
ank
ero
han
iana
nakd
idi
k.Gu
ru-
gur
udi
tu
duht
ida
kbe
rku
al
it
asd
ant
ida
k
ma
mpume
ndi
di
kda
nme
mpe
rba
har
uis
ika
pda
npe
ri
la
kup
ese
rtad
idi
k,Ku
ri
kul
umP
AK
y
angt
ida
kse
sua
ide
nga
nke
but
uha
nda
nti
dakma
mpume
mbe
rij
awa
bte
rha
dap
t
ant
ang
anz
ama
n.Se
muai
tume
nja
dis
ind
ir
any
angs
eri
ngk
itad
eng
ard
ise
kit
ar
p
end
idi
kana
gamad
ise
kol
ah
.Se
tia
ppe
nye
len
gga
raP
end
idi
kanKe
aga
maa
nKr
is
ten
h
aru
sl
aht
eru
sbe
rup
ayas
eca
ras
ung
guh
-su
ngg
uha
garP
end
idi
kanKr
is
tena
tau
P
end
idi
k-
anAg
amaKr
is
teny
angd
il
ak
san
aka
nma
mpume
mbe
ntu
kma
nus
iay
ang
me
nga
la
mip
emb
aha
rua
nhi
dup
,me
mil
i
kik
ara
kte
r,b
eri
l
mu,b
eri
man
,da
n
b
erk
epr
ib
adi
an
.
T
erd
apa
thu
bun
gany
angs
ang
ate
rata
nta
rap
eng
elo
laP
end
idi
kanKe
aga
maa
n
Kr
is
tend
eng
anp
eny
el
en
gga
raa
nPe
ndi
di
kanAg
amaKr
is
tend
ise
kol
ah
.Pe
nye
len
gga
ra
P
end
idi
kanKe
aga
maa
nKr
is
tenh
aru
sl
ahme
mil
i
kik
omi
tme
nya
ngs
ung
guh
-su
ngg
uh
t
erh
ada
ppe
nye
len
gga
raa
n.
T
ant
ang
an:
1
.Pe
ndi
di
kany
angt
ang
gapt
erh
ada
psi
tu
asip
ers
ai
nga
nda
nke
rj
asa
mag
lob
al
.
2.P
end
idi
kany
angma
mpume
mbe
ntu
kpr
ib
adiy
angma
ube
la
jars
eumu
rhi
dup
3
.Pe
ndi
di
kany
angma
mpume
nci
pta
kanma
nus
iay
angma
ndi
ri
.
4.P
end
idi
kany
angma
mpume
mbe
ntu
kma
nus
iay
angk
rea
ti
f.
5
.Pe
ndi
di
kany
angma
mpume
mba
ngu
nka
rak
terd
anp
eri
l
akuma
nus
ia
.
6.P
end
idi
kany
angme
nya
dar
ipe
nti
ngn
yap
end
idi
kann
il
ai
.
Ma
sal
ah
:
1
.Ma
sal
ahmu
tup
end
idi
kany
angma
si
hre
nda
h.
2.Be
lu
mme
mad
ain
yas
is
temp
emb
el
aj
ar
and
ise
kol
ah
-se
kol
ah
.
3
.Ko
mpe
ten
sig
uruy
angk
ura
ng.
4.Me
raj
al
el
an
yak
ri
si
smo
raly
angme
la
ndama
sya
rak
atk
ita
.
 BAB2
P
ent
in
gny
aTr
ans
for
mas
iPe
ndi
di
kanKr
is
tend
iIn
don
esi
a
s
eca
rau
mump
end
idi
kand
apa
tdi
ar
ti
kans
eba
gaiu
sah
ase
cau
ntu
kme
mbi
mbi
ng,
me
mpe
rl
en
gka
pii
ndi
vi
duma
upu
nke
lomp
oku
ntu
kbe
rtu
mbu
hme
nja
did
ewa
sas
ert
a
ma
mpume
nun
ai
kant
upd
ant
ang
gun
gja
wabh
idu
pny
a.J
ikab
erb
ica
rat
ent
ang
p
end
idi
kan
,me
nte
ntu
nyab
any
akk
omp
one
nya
ngt
erl
i
batd
ida
la
mny
a,y
ait
u:p
end
idi
k
p
ese
rtad
idi
k,t
emp
atp
end
idi
kanb
erl
an
gsu
ng,t
uju
anp
end
idi
kand
il
ak
san
aka
n,i
si
p
end
idi
kan
,pr
ose
spe
ndi
di
kand
iup
aya
kan
,ef
ekt
ivi
ta
sda
nef
is
ien
sin
yas
ert
ala
ma
p
end
idi
kanb
erl
an
gsu
ng.Se
muaa
spe
kit
usa
li
ngt
erk
aits
atus
amal
ai
nda
la
mse
tia
p
p
ros
esp
end
idi
kan
Me
mbe
nah
ipe
ndi
di
kand
ipe
nga
ruh
iba
nya
kun
sury
angh
aru
sdi
per
ti
mba
ngk
an
b
aga
ima
nac
ara
nyas
upa
yas
eti
apk
omp
one
nda
la
msi
st
emd
apa
tbe
rj
al
anb
ahk
an
b
erk
emb
angl
eb
ihb
aik
.
Se
la
nju
tny
a,s
ebu
ahs
is
temb
ias
any
ame
mpu
nya
ise
juml
ahc
ir
ian
tar
ala
in:
1
)Ad
aun
sur
,an
ggo
taa
tauk
omp
one
nny
a;
2)Ad
asu
bsi
st
ema
taus
is
temy
angl
eb
ihk
eci
l
;
3
)Ad
asu
pras
is
temy
angme
ngi
ta
ris
is
temi
tus
end
ir
ise
rtame
mbe
ri
d
amp
ak;
4)Ad
ake
ter
kai
ta
n,h
ubu
nga
ndia
nta
rak
omp
one
nat
aud
ian
tar
a
s
ubs
is
tem;
5
)Ad
adi
na
mik
a(g
era
k)d
al
ams
is
temi
tus
end
ir
ise
hin
ggamu
ngk
in
a
day
angl
eb
ihme
non
jold
ari
pad
aya
ngl
ai
n;
 BAB3
T
ang
gun
gJa
wabGe
rej
ate
rha
dapNe
gar
ada
la
mKa
it
ann
yad
eng
anP
end
idi
kan
Ge
rej
ate
rha
dapn
ega
raa
dal
ahs
ebu
ahp
ers
oal
any
angt
ida
kmu
dah
.Da
la
m
p
erk
emb
ang
ann
yas
amp
ais
aati
nip
era
nang
ere
jas
end
ir
ima
si
hbe
lu
mef
ekt
ifd
an
e
fis
ien
.Ma
si
hba
nya
kge
rej
a-
ger
ej
ase
kar
angi
niy
angb
el
umme
nun
juk
kanp
era
nan
nya
s
eca
ran
yat
ada
nko
nkr
ett
erh
ada
pne
gar
a.Ge
rej
a-
ger
ej
ale
bihb
any
akc
end
eru
ng
t
erf
oku
ske
pad
ape
rma
sal
ah
ann
yas
end
ir
i.
I
sti
l
ahg
ere
jab
era
sald
arik
ataYu
nan
i,
E
kkl
es
ia
,ya
ngb
era
rtiu
matAl
l
ahy
angd
ipa
ngg
ilk
el
ua
r,d
iku
dus
kand
and
ikh
usu
ska
n
u
ntu
kdi
pak
aio
lehT
uha
nun
tukma
sukk
eda
la
mtc
ran
gme
ski
punma
si
hdid
al
am
d
uni
a.
Da
la
mIn
ji
lYo
han
es1
7,g
ere
jab
erf
ung
siu
ntu
kme
mpe
nga
ruh
idu
nia
me
la
lu
ikc
had
ir
an-
Nya
.Ge
rej
adi
pi
li
hda
ndi
pan
ggi
l“k
el
ua
r'me
nja
diu
matq
qpi
l
iha
n
Al
l
ahy
angd
ipa
ngg
ilu
ntu
ktu
ruts
ert
ada
nme
nga
mbi
lba
gia
nda
la
mpr
ose
s
p
emb
ent
uka
nbu
mis
eba
gaic
ipt
annb
aru
,ba
iks
aati
nima
upu
nke
la
kke
tik
aKr
is
tus
d
ata
ngk
emb
al
i.Ge
rej
ame
mil
i
kit
uga
sda
nfu
ngs
iya
nga
kti
fda
la
mme
wuj
udk
ans
urg
a
d
anb
umib
aru
.Tu
hanYe
susme
ngu
tusg
ere
jay
angt
el
ah'
di
pan
ggi
lke
lu
ar'
un
tuk
me
nge
mba
ngk
ank
ary
ake
sel
ama
tanAl
l
ahk
esc
lu
ruhd
uni
a,s
upa
yap
ote
nsik
uas
aya
ng
t
el
ahd
itu
nju
kka
nda
la
mke
mat
ia
nda
nke
ban
gki
ta
n-Ny
ada
patd
ir
eal
i
sas
ika
n
d
ise
tia
pte
mpa
tda
nwa
ktu
,dima
nap
ung
ere
jab
era
da.Ge
rej
adi
di
ri
kano
lehYe
sus
Kr
is
tus
.Di
al
ahp
end
ir
i,p
emi
l
ik,k
epa
lad
ant
rad
ema
rkd
arig
ere
jai
tus
end
ini
.Ge
rej
a
t
ida
kbi
sap
uny
aas
asl
ai
n,
das
arl
ai
n,d
ari
pad
aYe
susKr
is
tus
.Ye
susme
ndi
ri
kan
g
ere
jab
uka
nsc
bag
ait
uju
ant
apis
eba
gaia
la
t.
.
 BAB4
T
ang
gun
gJa
wabGe
rej
a
T
erh
ada
pPe
ndi
di
kan
Ba
ngs
aIn
don
esi
aya
ngt
erd
ir
ida
rib
erb
aga
isu
kub
ang
sad
ant
ese
bard
iri
bua
n
p
ula
uin
ime
rup
aka
nsu
atuk
eku
ata
nya
ngl
ua
rbi
as
a.
Kek
uat
any
angl
ua
rbi
as
ait
ubi
sa
b
erd
amp
akp
osi
ti
fka
la
udi
kel
ol
ad
eng
anb
aik
,na
munj
ugad
apa
tme
nja
dis
umb
er
k
onf
li
kya
ngh
eba
tka
la
usa
la
hme
nan
gan
iny
a.Ke
sad
ara
nte
rha
dapk
epe
lb
aga
ia
nda
n
j
ugas
eka
li
gusk
esa
dar
ant
erh
ada
ppe
nti
ngn
yak
ebe
rsa
maa
nin
iun
tukme
mba
ngu
n
asi
ona
li
ta
s,s
ebe
nar
nyat
el
ahd
ir
in
ti
sda
la
mto
ngg
ak-
ton
gga
kse
jar
l
b
ang
saI
nd
one
sia
.
Se
tia
pin
sanI
nd
one
siay
angme
ngh
unik
awa
sanNu
san
tar
aya
ngme
mbe
nta
ngd
ari
Sa
ban
gsa
mpa
iMe
rau
ked
and
anSa
ngi
rsa
mpa
ikeRo
te,s
eha
rus
nyame
mpu
nya
i
k
esa
dar
any
angb
ers
if
ana
si
ona
lya
ngf
und
ame
nta
lde
nga
npe
rny
ata
and
an
k
eny
ata
an“
Bhi
nne
kaT
ung
galI
ka
'.
Un
tukme
nge
rtit
ang
gun
gja
wabg
ere
jad
ite
nga
hma
sya
rak
atI
nd
one
s
ia
,se
car
aumu
m,k
itap
erl
ume
mpe
rha
ti
kanb
ebe
rap
apo
koky
angme
-
d
asa
r,y
ait
u:
A.P
emb
aur
an
Se
bag
aima
nat
el
ahd
ise
but
kanb
ahwab
ang
saI
nd
one
siat
erd
ir
ida
ri
b
any
aks
ukuy
angme
ngh
unid
iba
nya
kpu
la
u,Ke
ane
kar
aga
mane
tni
s
d
ank
ul
tu
ri
sad
al
ahf
akt
aya
ngma
uti
dakma
u(c
ond
iti
osi
nqu
aon
)
h
aru
sdi
ter
imao
lehs
ia
pap
uny
angme
nja
diwa
rgan
ega
raRe
pub
li
k
I
nd
one
sia
.Ke
ane
kar
aga
mant
ers
ebu
tti
daku
sahd
isa
la
hka
nat
aub
ahk
an
d
ir
eka
yas
aun
tukd
ise
rag
amk
an.Ya
ngp
erl
udi
l
aku
kana
dal
ahme
nde
kat
i
me
ner
ima
,me
nyi
as
ati
,ba
hka
nme
nsy
uku
rik
ean
eka
rag
ama
nte
rse
bul
.

St
rat
egiy
angp
al
in
gme
nda
sara
dal
ahb
aga
ima
nama
si
ng-
mas
inga
ngg
ota
ma
sya
rak
att
ida
kme
nye
sat
kand
ir
ide
nga
nca
rab
erp
iki
rya
nge
ksk
lu
sif
,
k
el
omp
oki
sme
,su
kui
sme
.Go
lon
gan
ismey
angj
ust
rume
nin
gka
tka
nsu
hup
ert
ent
ang
an
d
ans
al
in
gke
tid
akme
nge
rti
ana
nta
ran
ggo
tama
sya
rak
at.
Bag
aima
name
ndi
di
k
ma
sya
rak
ata
garma
mpume
ngi
nde
nti
fi
kas
ika
ndi
rid
eng
anl
i
ngk
ung
and
ima
name
rek
a
h
idu
p.
Me
mba
urd
eng
anma
sya
rak
ata
tau'
gu
yub
'(b
aha
saJ
awa
)de
nga
nma
sya
rak
at
u
mum.P
emb
aur
ans
eba
gai
man
adi
scb
utk
and
ida
la
mKa
musUmu
mBa
has
aIn
don
esi
a
a
nta
ral
ai
nme
mpu
nya
iar
tiy
angs
amad
eng
anp
erc
amp
ura
nda
npe
nca
mpu
ran(
WJ.
S.
P
urwa
dar
min
ta,1
985
;ha
l.99)
.
De
nga
nde
mik
iand
ind
ing
-di
ndi
ngp
emi
sa
hsc
har
usn
yas
ema
kin
d
imi
ni
mal
i
sas
i,
mes
kip
uni
tut
ida
kbe
rar
tib
ahwah
ak-
haki
ndi
vi
dua
tau
punk
el
omp
ok
ma
sya
rak
atd
iti
ada
kan
.Ar
ti
nya
,ba
hwap
erb
eda
ans
uku
,ag
ama
,r
as,d
ang
olo
nga
n
g
olo
nga
nda
la
mma
sya
rak
att
ida
kme
nja
dip
emi
cup
erp
eca
hana
taud
isi
nt
egr
asi
,a
pal
ag
i
h
alt
ers
ebu
tte
la
hdi
sep
aka
tid
al
amSu
mpa
hPe
mud
a28Ok
tob
er1
928.Ki
taj
uga
h
aru
sma
mpume
nga
tak
and
anme
man
ife
sta
si
kank
ehi
dup
anb
ahwame
man
gki
ta
b
erb
eda
.
Ge
rej
ase
jaka
walj
ugad
ita
nda
ide
nga
nla
tarb
el
ak
angy
angr
aga
m.
Or
ang
-or
angYa
hud
i‘a
sl
i'
yan
gme
nja
diKr
is
ten
,or
angb
uka
nYa
hud
i
y
angme
nga
nuta
gamaYa
hud
iya
ngme
nja
diKr
is
tend
ano
ran
g-o
ran
g
k
afi
rya
ngme
nja
diKr
is
tena
dal
ahc
ika
lba
kalg
ere
jay
angmu
la
-mu
la
y
angb
ers
if
atr
aga
m.
Da
la
mko
ndi
sis
osi
als
epe
rtii
nit
ida
kbe
rar
tib
ahwa
g
ere
jat
ida
kpu
nyama
sal
ah
.Ma
sal
ahs
osi
alt
ers
ebu
tna
mpa
kdid
al
am
Ki
sa
hPa
raRa
sul6:
1-
2,y
ait
uba
gai
man
aja
nda
-j
and
aya
ngb
erl
at
ar
b
el
ak
angb
uka
nYa
hud
idi
tel
an
tar
kan
.Na
mung
ere
jame
mbe
rij
al
ank
el
ua
r
d
eng
and
ipi
l
ihn
yap
arad
iak
en(
Kis
,6:
2-7)
.Me
man
gad
ama
sal
ah
,na
mun
a
daj
al
ank
el
ua
r.
De
mik
ianj
ugad
eng
anl
at
arb
el
ak
angy
angb
erb
edai
tu
me
nimb
ul
ka
npe
rbe
daa
nin
ter
pre
tas
ida
npe
rse
psit
eol
ogi
s,n
amu
nte
tap
a
daj
al
ank
el
ua
myas
eba
gai
man
ate
rda
patd
ida
la
mKi
sa
hPa
raRa
sul
1
5:1
-21
.Ke
ren
dah
anh
ati
,ke
ter
buk
aana
dal
ahmo
dalu
tamau
ntu
kme
ngh
arg
ai
o
ran
gla
in
.Sa
li
ngme
ngh
orma
ti
,sa
li
ngme
ngh
arg
aip
erb
eda
anh
aru
s
d
ina
mpa
kka
nda
la
mke
hid
upa
nin
ter
nge
rej
a(E
f.S:
21)
.Me
man
gle
bih
mu
dah“
sal
i
ngme
ren
dah
kan
'da
ri
pad
a's
al
in
gme
ren
dah
kand
ir
i'
.

BAB5
KE
SIMP
ULAN:
Bu
kui
nis
ang
atb
agu
sun
tukma
has
is
wa,
at
auGu
ruk
are
nab
ukui
ni
memb
ant
uki
tau
ntu
k
p
eng
emb
ang
and
ir
ime
la
lu
ike
bia
sas
har
i-
har
i.
Danb
ent
ukp
ela
ksa
anp
eng
emb
ang
an
d
ir
id
il
in
gku
nga
nke
lu
arg
ame
rup
aka
nor
angp
ert
amay
angme
mbe
rip
eng
aru
hte
rha
dap
p
erk
emb
ang
and
ir
iki
ta
.Da
nke
bia
saa
nPe
nge
mba
nga
nDi
rik
itai
nij
ugame
nun
juk
kan
b
ahwak
itame
la
kuk
ank
ebi
as
aans
eha
ri
-h
arima
kaa
kanme
nja
dik
ans
ebu
ah
p
erk
emb
ang
ank
epr
ib
adi
ank
itad
ant
ia
pin
div
idu
.
KE
LEBI
HANBUKU:
Ke
leb
iha
nbu
kui
nimu
dahd
ipa
hamiWa
la
upu
nis
iny
abe
rat
,ta
pit
eta
pmu
dahu
ntu
k
d
ime
nge
rtid
anj
ugama
ter
in
yas
ang
atb
agu
ska
li
mata
taub
aha
sap
emb
aca
ans
ang
at
s
opa
n.
Buk
uin
idi
l
eng
kap
ind
eng
anl
at
ih
an-
l
ati
hanu
ntu
kle
bihme
nge
nald
ir
i
k
ita
.Me
mba
ntup
eng
emb
ang
and
ir
iki
ta
.
KE
LEMAHANBUKU:
Ad
aba
gia
npe
nje
la
sany
gte
rl
al
ube
rte
let
el
ese
hin
ggap
emb
acas
edi
ki
tbi
ngu
ng
d
eng
anma
ksu
dda
rii
sip
enj
el
as
ant
ers
ebu
t