Ma

kal
ahL
it
era
siMe
diaDi
gi
ta
lDa
lamMe
nan
gka
lHo
ax

Ol
ehK
elo
mpo
k5:

Me
gawa
ti
S
ela
okt
avi
an
isy
am
I
r
nawa
ti
I
nd
iwi
dy
aH
Nu
rhe
lmi
na
h
As
rarf
adl
ymu
bar
ak
Ar
man

P
ENGE
MBANGANMAS
YAR
AKATI
SLAM

UNI
VER
SIT
ASI
SLAMNE
GER
IAL
AUDDI
N

MAK
ASS
AR

2
020
 K
ATAP
ENGAN
TAR

P
uji
syu
kurd
iu
cap
kank
eha
di
ra
tAl
l
ahS
WTa
tass
ega
lar
ahma
tNy
ase
hi
ng
gama
kal
ahi
nid
apa
tte
rsu
suns
amp
ai

d
eng
ans
el
es
ai
.Ti
dakl
up
aka
mime
ngu
cap
kant
eri
mak
asi
hte
rha
dapb
ant
uand
ari
pih
aky
angt
el
ahb
erk
ont
ri
bus
i

d
eng
anme
mbe
ri
kans
umb
ang
anb
aikp
iki
r
anma
upu
nma
ter
i
nya
.

P
enu
li
ssa
nga
tbe
rha
raps
emo
gama
kal
ahi
nid
apa
tme
namb
ahp
eng
eta
hua
nda
npe
nga
la
manb
agip
emb
aca
.

B
ahk
ank
ami
ber
har
apl
ebi
hj
auhl
ag
iag
arma
kal
ahi
ni
bis
ape
mba
cap
rak
tek
kand
al
amk
ehi
du
pans
eha
ri
-h
ari
.B
agi

k
amis
eba
gaip
eny
usu
nme
ras
aba
hwama
si
hba
nya
kke
kur
ang
and
al
amp
eny
usu
nanma
kal
ahi
nik
are
na

k
ete
rba
tas
anp
eng
eta
hua
nda
npe
nga
la
manK
ami
.

Un
tuki
tuk
amis
ang
atme
ngh
ara
pka
nkr
i
ti
kda
nsa
rany
angme
mba
ngu
nda
rip
emb
acad
emik
ese
mpu
rna
an

ma
kal
ahi
ni
.
Da
fta
ris
i

K
atap
eng
ant
ar

Da
fta
ris
i

B
abI
pen
dah
ul
ua
n

A.
Lat
arb
ela
kan
g

B
.Ru
mus
anma
sal
ah

C.
Tuj
uan

B
abI
I
pemb
aha
san

A.
Pen
ger
ti
anl
i
ter
asi

B
.Li
te
ras
ime
diad
igi
ta
lda
la
mme
nan
gka
lho
xs

B
abI
I
Ipe
nut
up
 B
ABI
P
ENDAH
ULUAN
A. L
ata
rBe
lak
ang

P
adak
ema
jua
nte
kno
log
ii
nf
orma
sik
omu
ni
kas
isa
ati
ni
ti
dakh
any
ame
mbe
ri
kand
amp
aky
angp
osi
ti
f

t
eta
pij
ugame
mbe
ri
kand
amp
aky
angb
uru
k.P
eny
amp
aia
nak
ani
nf
orma
sib
egi
tuc
epa
tdi
man
ase
ti
apo
ran
g

t
el
ahd
eng
anmu
dahme
mpr
odu
ksii
nf
orma
si
,da
nin
for
mas
iya
ngb
egi
tuc
epa
tte
rse
butme
la
lu
ibe
ber
apa

me
dias
osi
als
epe
rtf
i
 ac
ebo
ok,t
wit
ter
,
 at
aup
unp
esa
nte
lpo
nge
ngg
ams
epe
rti
,
 wh
ats
app
 da
nla
in

s
eba
gai
ny
aya
ngt
id
akd
apa
tdi
f
il
te
rde
nga
nba
ik.

I
nf
orma
siy
angd
ik
el
ua
rka
nba
iko
ran
gpe
ror
angma
upu
nba
danu
sah
ame
la
lu
ime
dias
osi
ald
an

e
lek
tro
nikk
eti
kat
el
aht
erk
ir
imd
and
iba
cao
lehb
any
ako
ran
gda
patme
mpe
nga
ruh
iemo
si,
per
asa
an,
pik
ir
an 

b
ahk
ant
in
dak
ans
ese
ora
nga
tauk
el
omp
ok.S
ang
atd
is
aya
ngk
ana
pab
il
ain
for
mas
iya
ngd
is
amp
aik
an

t
ers
ebu
tad
al
ahi
nf
orma
siy
angt
id
aka
kur
att
erl
ebi
hin
for
mas
ite
rse
buta
dal
ahi
nf
orma
sib
oho
ng(
hoa
x)

d
eng
anj
udu
lya
ngs
ang
atp
rov
oka
ti
fme
ngi
r
ingp
emb
acad
anp
ene
ri
mak
epa
dao
pin
iya
ngn
ega
ti
f.Op
in
i

n
ega
ti
f,f
i
tna
h,p
eny
eba
rke
ben
ci
any
angd
it
eri
mad
anme
nye
ran
gpi
ha
kat
aup
unme
mbu
ato
ran
gme
nja
di

t
aku
t,t
era
nca
mda
nda
patme
rug
ika
npi
ha
kya
ngd
ibe
ri
ta
kans
ehi
ng
gad
apa
tme
rus
akr
epu
tas
ida
n

 
men
imb
ul
ka
nke
rug
ianma
ter
i
.

Ol
ehk
are
nai
tud
ier
ase
rbai
nt
ern
ets
eka
ran
gin
i,ma
sya
rak
atI
nd
one
si
aha
rusme
mah
ami
bet
apa

p
ent
in
gny
ali
te
ras
ime
diaa
gart
id
akt
erma
kank
aba
r 
hoa
ks.
Ter
l
ebi
h,ma
sya
rak
atme
man
gme
nja
dis
asa
ran

me
diama
ssau
ntu
kme
nye
bar
l
uas
kank
aba
rbe
ri
ta
.Me
la
lu
ili
te
ras
ime
dia
,ma
sya
rak
atme
nja
dik
ri
ti
s,p
eka

t
erh
ada
pin
for
mas
ime
diama
ssa
,se
rtama
mpume
ni
ng
kat
kank
ual
i
tasd
ank
uan
ti
ta
sin
tel
ek
tua
l.I
nt
in
ya,

l
i
ter
asi
med
iaa
dal
aha
kti
vi
ta
sya
ngme
nek
ank
ana
spe
ked
uka
sid
ika
la
nga
nma
sya
rak
ata
garme
rek
ata
hu

b
aga
ima
name
nga
kse
s,me
mil
i
hpr
ogr
amy
angb
erma
nfa
atd
ans
esu
aik
ebu
tuh
any
anga
da.
Pen
ti
ng
nyal
i
ter
asi

me
diad
ani
nf
orma
sid
iza
mani
nt
ern
eti
nid
iak
uio
lehDo
senDe
par
teme
nIl
muK
omu
ni
kas
iUGM,Z
ain
udd
in

Mu
daZ
.Mo
ngg
il
o.Di
zama
nse
kar
ang
,di
ame
nye
butma
sya
rak
atk
ebi
ng
ung
anu
ntu
kme
nen
tuk
anb
eri
tay
ang
b
ena
r-b
ena
rfa
ktaa
tau
 ho
aks
.

B
.Ru
mus
anMa
sal
ah

B
erd
asa
rka
nur
ai
anl
at
arb
ela
kan
gya
ngt
el
ahd
ij
el
as
kand
iat
asma
kaa
dap
unr
umu
sanma
sal
ahy
ang

d
apa
tki
tat
ari
kda
la
mma
kal
ahi
ni
ada
la
h:

1
. Ap
ait
uLi
te
ras
i?

2
.Ba
gai
man
ali
te
ras
ime
diad
igi
ta
lda
la
mme
nan
gka
lho
ax?

T
C.uj
uan

1
.Un
tukme
nge
tah
uia
pai
tul
i
ter
asi
!

2
.Un
tukme
nge
tah
uib
aga
ima
nap
era
nli
te
ras
ime
diad
igi
ta
lda
la
mme
nan
gka
lho
ax!
 B
ABI
I
P
EMAB
AHAS
AN
A. L
it
era
si

1
. P
eng
ert
ia
nli
te
ras
i

Na
ti
ona
lIn
sti
tu
tef
orL
it
era
cyme
nde
fi
ni
si
kanl
i
ter
asis
eba
gaik
ema
mpu
ani
nd
ivi
duu
ntu
k

me
mba
ca,me
nul
i
s,b
erb
ica
ra,me
ngh
it
ungd
anme
mec
ahk
anma
sal
ahp
adat
in
gka
tke
ahl
i
any
ang

d
ipe
rl
uk
an d
al
amp
eke
rj
aan
,ke
lu
arg
ada
nma
sya
rak
at.E
duc
ati
onDe
vel
opme
ntCe
nte
r(E
DC)

me
nya
tak
anl
i
ter
asi
leb
ihd
ari
sek
eda
rke
mamp
uanb
acat
ul
is
.Li
te
ras
iad
al
ahk
ema
mpu
ani
nd
ivi
duu
ntu
k

me
ngg
una
kans
ege
napp
ote
nsid
ans
 k
il
l
 y
angd
imi
l
i
kid
al
amh
id
upn
ya.L
it
era
sime
nca
kupk
ema
pua
n

me
mba
cak
atad
anme
mba
cad
uni
a.Ad
apu
npe
nge
rti
anl
i
ter
asi
men
uru
tbe
ber
apap
araa
hl
ian
tar
ala
in

s
eba
gai
ber
i
kut:

a
.Me
nur
utE
li
za
bet
hSu
lz
by

Me
nur
utE
li
za
bet
hSu
lz
by“
198
6”,
Lit
era
sii
al
ahk
ema
mpu
anb
erb
aha
say
angd
imi
l
i
kio
lehs
ese
ora
ng

d
al
amb
erk
omu
ni
kas
i“me
mba
ca,b
erb
ica
ra,me
nyi
makd
anme
nul
i
s”d
eng
anc
aray
angb
erb
eda

s
esu
aid
eng
ant
uj
uan
nya
.Ji
kad
id
efi
ni
si
kans
eca
ras
in
gka
t,d
efi
ni
si
li
te
ras
iya
it
uke
mamp
uanme
nul
i
s

d
anme
mba
ca.

b
.Me
nur
utH
arv
eyJ
.Gr
af

Me
nur
utH
arv
eyJ
.Gr
af
f“2
006
”,L
it
era
sii
al
ahs
uat
uke
mamp
uand
al
amd
ir
ise
seo
ran
gun
tukme
nul
i
s

d
anme
mba
ca.

c
.Me
nur
utJ
ackGo
odyn
o

Me
nur
utJ
ackGo
ody
,Li
te
ras
ii
al
ahs
uat
uke
mamp
uans
ese
ora
ngd
al
amme
mba
cad
anj
ugame
nul
i
s.

d
.en
uru
tMe
rri
am–We
bst
er
 Me
nur
utk
amu
son
li
neMe
rri
am–We
bst
er,L
it
era
sii
al
ahs
uat
uke
mamp
uana
tauk
ual
i
tasme
le
k

a
ksa
rad
ida
la
mdi
r
ise
seo
ran
gdi
man
adi
dal
amn
yat
erd
apa
tke
mamp
uanme
mba
ca,
men
ul
isd
anj
uga

me
nge
nal
is
ert
ame
mah
ami
id
e-i
des
eca
rav
is
ual
.

e
. Me
nur
utUNE
SCO

Me
nur
utUNE
SCO“
TheUn
it
edNa
ti
onsE
duc
ati
ona
l,S
cie
nti
f
ica
ndCu
lt
ura
lOr
gan
iz
ati
on”
,Li
te
ras
i

i
al
ahs
epe
ran
gka
tke
ter
amp
il
ann
yat
a,t
eru
tamak
etr
amp
il
and
al
amme
mba
cad
anme
nul
i
sya
ng

t
erl
epa
sda
rik
ont
eksy
angma
nak
etr
amp
il
ani
tud
ipe
rol
ehs
ert
asi
apay
angme
mpe
rol
eh
nya
.

f
. Me
nur
utAl
ber
ta

Me
nur
utAl
ber
ta,L
it
era
sii
al
ahk
ema
mpu
anme
mba
cad
anme
nul
i
s,me
namb
ahp
eng
eta
hua
nda
n

k
etr
amp
il
an
,be
rpi
ki
rkr
i
ti
sda
la
mme
mec
ahk
anma
sal
ah
,se
rtak
ema
mpu
anb
erk
omu
ni
kas
ise
car
a

e
fek
ti
fya
ngd
apa
tme
nge
mba
ngk
anp
ote
nsi
danb
erp
art
is
ip
asi
dal
amk
ehi
du
panma
sya
rak
at.

g
. Na
ti
ona
lI
ns
ti
tu
tef
orL
it
era
cy

Na
ti
ona
lI
ns
ti
tu
tef
orL
it
era
cy,
men
def
i
nis
ik
anL
it
era
sis
eba
gai
“ke
mamp
uani
nd
ivi
duu
ntu
kme
mba
ca,

me
nul
i
s,b
erb
ica
ra,me
ngh
it
ungd
anme
mec
ahk
anma
sal
ahp
adat
in
gka
tke
ahl
i
any
angd
ipe
rl
uk
an

d
al
amp
eke
rj
aan
,ke
lu
arg
ada
nma
sya
rak
at.
”De
fi
ni
si
in
ime
mak
nai
Li
te
ras
ida
rip
ers
pek
ti
fya
ngl
ebi
h

k
ont
eks
tua
l.
Dar
ide
fi
ni
si
in
ite
rka
ndu
ngma
knab
ahwad
efi
ni
si
Li
te
ras
ite
rga
ntu
ngp
adak
ete
ramp
il
an

y
angd
ibu
tuh
kand
al
aml
i
ngk
ung
ant
ert
ent
u.

2
.Tu
jua
nLi
te
ras
i

Ad
apu
nse
tel
ahk
it
ame
mah
amip
eng
ert
ia
nLi
te
ras
idi
at
as,h
ali
nit
ent
uny
aki
tas
uda
hme
mil
i
ki

g
amb
ara
nme
nge
nai
tuj
uanl
i
ter
asi
,n
aha
dap
aunt
uj
uanl
i
ter
asi
it
use
ndi
r
iia
la
hse
bag
aib
eri
ku
t:

a
. Me
mba
ntume
ni
ng
kat
kanp
eng
eta
hua
nma
sya
rak
atd
eng
anc
arame
mba
cab
erb
aga
iin
for
mas
i

b
erma
nfa
at.
b
. Me
mba
ntume
ni
ng
kat
kant
in
gka
tpe
mah
ama
nse
seo
ran
gda
la
mme
nga
mbi
lke
si
mpu
la
nda
rii
nf
orma
si

y
angd
iba
ca.

c
. Me
ni
ng
kat
kank
ema
mpu
ans
ese
ora
ngd
al
amme
mbe
ri
kanp
eni
l
ai
ank
ri
ti
ste
rha
daps
uat
uka
ryat
ul
is
.

d
. Me
mba
ntume
numb
uhk
and
anme
nge
mba
ngk
anb
udi
pek
ert
iya
ngb
aikd
ida
la
mdi
r
ise
seo
ran
g.

e
. Me
ni
ng
kat
kann
il
ai
kep
ri
bad
ians
ese
ora
ngme
la
lu
ike
gia
tanme
mba
cad
anme
nul
i
s.

f
. Me
numb
uhk
and
anme
nge
mba
ngk
anb
uda
yal
i
ter
asi
dit
eng
ah-
ten
gahma
sya
rak
ats
eca
ral
ua
s.

g
. Me
mba
ntume
ni
ng
kat
kank
ual
i
tasp
eng
gun
aanwa
ktus
ese
ora
ngs
ehi
ng
gal
ebi
hbe
rma
nfa
at.

3
. Ma
nfa
atL
it
era
si

S
ete
la
hme
li
ha
ttu
jua
nli
te
ras
iya
ngb
egi
tub
aik
,ha
li
ni
ten
tun
yama
sya
rak
ata
kanme
nda
pat
kan

b
erb
aga
ima
nfa
atd
ari
ny
a,d
ana
dap
unb
ebe
rap
ama
nfa
atl
i
ter
asi
ia
la
hse
bag
aib
eri
ku
t:

a
.Me
namb
ahp
erb
end
aha
raa
nka
ta“
kos
aka
ta”s
ese
ora
ng.

b
.Me
ngo
pti
mal
ka
nki
ne
rj
aot
akk
are
nas
eri
ngd
igu
nak
anu
ntu
kke
gia
tanme
mba
cad
anme
nul
i
s.

c
. Me
nda
patb
erb
aga
iwa
was
and
ani
nf
orma
sib
aru
.

d
.Ke
mamp
uani
nt
erp
ers
ona
lse
seo
ran
gak
ans
ema
kinb
aik
.

e
.Ke
mamp
uanme
mah
ami
mak
ans
uat
uin
for
mas
iak
ans
ema
kinme
ni
ng
kat
.

f
. Me
ni
ng
kat
kank
ema
mpu
anv
erb
als
ese
ora
ng.

g
.Me
ni
ng
kat
kank
ema
mpu
ana
nal
i
si
sda
nbe
rpi
ki
rse
seo
ran
g.

h
. Me
mba
ntume
ni
ng
kat
kand
ayaf
oku
sda
nke
mamp
uank
ons
ent
ras
ise
seo
ran
g.

i
. Me
ni
ng
kat
kank
ema
mpu
ans
ese
ora
ngd
al
amme
ran
gka
ika
tay
angb
erma
knad
anme
nul
i
s.

4
.Je
ni
s-
Jen
isL
it
era
si

Da
la
mha
li
ni
mes
ki
punp
eng
gun
aani
st
il
ahl
i
ter
asi
sud
ahs
ang
atj
ama
k,n
amu
npa
dad
asa
rny
a

i
st
il
aht
ers
ebu
tte
tapme
ruj
ukp
adak
ema
mpu
and
asa
rse
seo
ran
gda
la
mme
mba
cad
anme
nul
i
s,

me
nga
cup
adal
i
ter
asi
,b
eri
ku
tin
ii
al
ahb
ebe
rap
aje
ni
sl
it
era
siy
ai
tu
:
1
).
Li
te
ras
iDa
sar

L
it
era
sid
asa
rad
al
ahk
ema
mpu
and
asa
rda
la
mme
mba
ca,me
nul
i
s,me
nde
nga
rka
nda
n

b
erh
it
ung
.Tu
jua
nli
te
ras
ida
sari
al
ahu
ntu
kme
ngo
pti
mal
ka
nke
mamp
uans
ese
ora
ngd
al
amme
mba
ca,

me
nul
i
s,b
erk
omu
ni
kas
ida
nbe
rhi
tu
ng.

2
).L
it
era
siP
erp
ust
aka
an

L
it
era
sip
erp
ust
aka
ana
dal
ahk
ema
mpu
and
al
amme
mah
amid
anme
mbe
dak
ank
ary
atu
li
s

b
erb
ent
ukf
i
ksi
dann
on-
fi
ks
i,me
mah
ami
car
ame
ngg
una
kank
ata
logd
ani
nd
eks
,se
rtak
ema
mpu
an

me
mah
ami
in
for
mas
ike
ti
kame
mbu
ats
uat
uka
ryat
ul
isd
anp
ene
li
ti
an
.

)
3.L
it
era
siMe
dia

L
it
era
sime
diaa
dal
ahk
ema
mpu
and
al
amme
nge
tah
uid
anme
mah
ami
ber
bag
aib
ent
ukme
dia

“
med
iae
lek
tro
nik
,me
diac
eta
kda
nla
in
-l
ai
n”d
anme
mah
ami
car
ape
ngg
una
ans
eti
apme
diat
ers
ebu
t.

4
).L
it
era
siT
ekn
olo
gi

L
it
era
sit
ekn
olo
gia
dal
ahk
ema
mpu
and
al
am me
nge
tah
uid
anme
mah
amih
al
-h
aly
ang

b
erh
ubu
nga
nde
nga
nte
kno
log
imi
sa
ln
yah
ard
war
eda
nso
ftwa
re,me
nge
rtic
arame
ngg
una
kan

i
nt
ern
ets
ert
ame
mah
ami
eti
kad
al
amme
ngg
una
kant
ekn
olo
gi.
 5
).L
it
era
siVi
su
al

L
it
era
siv
is
ual
ada
la
hpe
mah
ama
nya
ngl
ebi
hke
mamp
uand
al
amme
ngi
nt
erp
ret
asi
danme
mbe
ri

ma
knad
ari
sua
tui
nf
orma
siy
angb
erb
ent
ukg
amb
ara
tauv
is
ual
.L
it
era
siv
is
ual
had
ird
ari
pemi
ki
ra
n

b
ahwas
uat
uga
mba
rbi
sa“
di
bac
a”d
ana
rti
ny
abi
sad
ik
omu
ni
kas
ik
and
ari
pro
sesme
mba
ca.

.L
B i
te
ras
iMe
diaDi
gi
ta
lDa
lamMe
nan
gka
lHoa
x

Me
nur
utK
amu
sBe
sarB
aha
saI
nd
one
si
a(K
BBI
)
,ho
aksa
tau
 ho
ax 
ada
la
hbe
ri
tab
oho
nga
taub
eri
ta

t
id
akb
ers
umb
er.
 
Hoa
xad
al
ahu
sah
aun
tuk
 me
ni
pu 
at
aume
nga
kal
ipe
mba
ca/
pen
den
gar
nyau
ntu
k

me
mpe
rca
yais
esu
atu
,pa
dah
als
angp
enc
ipt
abe
ri
tap
al
sut
ers
ebu
tta
hub
ahwa
 be
ri
ta
 t
ers
ebu
t

a
dal
ah
 pa
ls
u.S
ala
hsa
tuc
ont
ohp
emb
eri
ta
anp
al
suy
angp
al
in
gumu
mad
al
ahme
ngk
la
ims
esu
atub
ara
ng

a
tauk
eja
dia
nde
nga
nsu
atus
ebu
tany
angb
erb
edad
eng
anb
ara
ng/
kej
adi
ans
eja
ti
ny
a.S
uat
u

p
emb
eri
ta
anp
al
sub
erb
edad
eng
an mi
sa
ln
yap
ert
unj
uka
nsu
la
p;d
al
am p
emb
eri
ta
anp
al
su
,

p
end
eng
ar/
pen
ont
ont
id
aks
ada
rse
dan
gdi
boh
ong
i,
sed
ang
kanp
adas
uat
upe
rtu
nju
kans
ul
ap
,pe
non
ton

j
us
trume
ngh
ara
pka
nsu
pay
adi
ti
pu.

H
oak
sad
aka
ren
ake
ber
ada
ani
nt
ern
ets
eba
gaime
diao
nli
neme
mbu
ati
nf
orma
siy
angb
elu
m

t
erv
eri
f
ika
sib
ena
rda
nti
dak
nyat
ers
eba
rce
pat
.Ha
nyad
al
amh
it
ung
and
eti
k,
sua
tup
eri
st
iwas
uda
hbi
sa

l
an
gsu
ngt
ers
eba
rda
ndi
aks
eso
lehp
eng
gun
ain
ter
netme
la
lu
ime
dias
osi
al
.Pe
man
faa
tanme
dias
osi
al

s
aati
nib
erk
emb
angd
eng
anl
ua
rbi
as
a.me
dias
osi
al(
med
sos
)me
ngi
zi
nk
ans
emu
aor
angu
ntu
kda
pat

b
ert
uka
rin
for
mas
ide
nga
nse
samap
eng
gun
a.P
eri
l
akup
eng
gun
aanme
dias
osi
alp
adama
sya
rak
at

I
nd
one
si
aya
ngc
end
eru
ngk
ons
umt
if
,me
mbu
ati
nf
orma
siy
angb
ena
rda
nsa
la
hme
nja
dib
erc
amp
ura
duk
.

1
.Pe
rke
mba
nga
nho
aks

H
oaxd
ibu
ats
ese
ora
ng/
kel
omp
okd
eng
anb
era
gamt
uj
uan
.Ho
axb
ias
any
amu
ncu
lk
eti
kas
ebu
ahi
su

me
ncu
atk
epe
rmu
kaa
n,n
amu
nba
nya
kha
lya
ngb
elu
mte
run
gka
pat
aume
nja
dit
and
ata
nya
.Di
In
don
esi
a,
h
oaxmu
la
ima
raks
eja
kpe
mil
i
hanp
res
id
en2
014s
eba
gai
damp
akg
enc
arn
yak
amp
any
edi
med
ias
osi
al
.

H
oaxb
ermu
ncu
la
ngu
name
nja
tuh
kanc
it
ral
awa
npo
li
ti
kal
i
ask
amp
any
ehi
ta
mat
auk
amp
any
ene
gat
if
.

Me
nur
utDe
wanP
ers
,Ke
tuaDe
wanP
ers(
Yos
epAd
iPr
ase
tyo
),h
oax:
damp
akb
eru
bah
nyaf
ung
sime
dia

s
osi
ald
arime
diap
ert
ema
nand
anb
erb
agis
ara
name
nya
mpa
ika
npe
nda
patp
oli
ti
kda
nme
ngo
men
tar
i

p
end
ir
ia
nor
angl
ai
nda
nma
rak
nyah
oax
 d
iIn
don
esi
a 
j
ugak
are
naa
dan
yak
ri
si
ske
per
cay
aant
erh
ada
p

me
diama
in
str
eam(
TV,
Rad
io,
dl
l.
).

T
uju
ano
ran
gme
mbu
ath
oak
sad
al
ahu
ntu
kMe
mbu
at,me
ngg
ir
in
g,d
anme
mbe
ntu
kop
in
i

p
ubl
i
k/p
ers
eps
i,
Unt
ukb
ers
ena
ng-
sen
angy
angme
ngu
jik
ece
rda
sand
ank
ece
rma
tanp
eng
gun
ain
ter
net

d
anme
dias
oci
al
,Le
lu
con
/se
ked
ari
se
ng,Me
nja
tuh
kanp
esa
in
g(b
la
ckc
amp
aig
n),P
romo
sid
eng
an

p
eni
pua
n,Aj
aka
nun
tukb
erb
uata
mal
an
-ama
la
nba
iky
angs
ebe
nar
nyab
elu
mad
ada
li
lya
ngj
el
asd
i

d
al
amn
ya.

2
.Je
ni
s–J
eni
sI
nf
orma
siH
oak
s

F
aken
ews
 (
Ber
i
tab
oho
ng)
.Be
ri
tay
angb
eru
sah
ame
ngg
ant
ik
anb
eri
tay
anga
sl
i.B
eri
tai
nib
ert
uj
uan

u
ntu
kme
mal
su
kana
taume
mas
ukk
ank
eti
dak
ben
ara
nda
la
msu
atub
eri
ta
.Pe
nul
i
sbe
ri
tab
oho
ng

b
ias
any
ame
namb
ahk
anh
al
-h
aly
angt
id
akb
ena
rda
nte
orip
ers
eng
kok
ola
n,ma
kina
neh
,ma
kinb
aik
.

B
eri
tab
oho
ngb
uka
nl
ahk
ome
nta
rhu
mort
erh
ada
psu
atub
eri
ta
.

Cl
i
ckb
ait
 (
Tau
tanj
eba
kan
).T
aut
any
angd
il
et
akk
ans
eca
ras
tat
egi
sdi
dal
ams
uat
usi
tu
sde
nga
ntu
jua
n

u
ntu
kme
nar
i
kor
angma
sukk
esi
tu
sla
in
nya
.Ko
nte
ndid
al
amt
aut
ani
nis
esu
aif
akt
ana
munj
udu
ln
ya

d
ibu
atb
erl
ebi
ha
nat
aud
ipa
san
gga
mba
rya
ngme
nar
i
kun
tukme
man
ci
ngp
emb
aca
.

Co
nfi
r
mat
io
n b
ias(
Bi
ask
onf
i
rma
si
).K
ece
nde
run
ganu
ntu
kme
ngi
nt
erp
ret
asi
kank
eja
dia
nya
ngb
aru

t
erj
adi
seb
aikb
ukt
ida
rik
epe
rca
yaa
nya
ngs
uda
had
a.

Mi
si
nf
orma
ti
on 
(I
nf
orma
siy
angs
al
aha
taut
id
aka
kur
at)
.I
nf
orma
siy
angs
al
ahd
ant
id
aka
kur
atd
ibu
at

t
eru
tamad
eng
ant
uj
uanu
ntu
kme
ni
pu.
S
ati
r
e. 
Seb
uaht
ul
is
any
angme
ngg
una
kanh
umo
r,i
r
oni
,ha
lya
ngd
ibe
sar
-be
sar
kanu
ntu
kme
ngo
men
tar
i

k
eja
dia
nya
ngs
eda
ngh
ang
at.
Ber
i
tas
ati
rda
patd
ij
ump
aid
ipe
rtu
nju
kant
el
ev
is
ise
per
tiS
“at
urd
ayNi
gh
t

L
ive
”da
n“T
hisH
ourh
as2
2Mi
nu
tes
”.

P
ost
-tr
uth
 (
Pas
ca-
keb
ena
ran
).K
eja
dia
ndi
man
aemo
sil
ebi
hbe
rpe
rand
ari
pad
afa
ktau
ntu
kme
mbe
ntu
k

o
pin
ipu
bl
ik
.

P
rop
aga
nda
.Ak
ti
vi
ta
sme
nye
barl
ua
ska
nin
for
mas
i,f
akt
a,a
rgu
men
,go
sip
,se
ten
gah
-ke
ben
ara
n,a
tau

b
ahk
ank
ebo
hon
ganu
ntu
kme
mpe
nga
ruh
iop
in
ipu
bl
ik
.

3
.Li
te
ras
iDi
gi
ta
l

P
era
nli
te
ras
idi
gi
ta
lsa
nga
tpe
nti
ng
,ka
ren
ade
nga
nli
te
ras
idi
gi
ta
lma
mpume
mbu
atk
it
aun
tuk

b
erp
iki
rkr
i
ti
s,k
rea
ti
f,
dani
nov
ati
fda
la
mme
ngh
ada
pima
sal
ahy
angs
eda
ngt
erj
adi
.Li
te
ras
idi
gi
ta
lju
ga

ma
mpume
mba
ntud
al
amme
mec
ahk
anma
sal
ah
,be
rko
mun
ik
asime
nja
dil
ebi
hla
nca
r,d
anj
ugama
mpu

b
erk
ola
bor
asid
eng
anl
ebi
hba
nya
kor
ang
.Li
te
ras
idi
gi
ta
lse
ndi
r
ida
patd
iar
ti
kans
eba
gaik
eca
kap
an

me
ngg
una
kanme
diad
igi
ta
lde
nga
nbe
ret
ik
ada
nbe
rta
ngg
ung
jawa
bun
tukme
mpe
rol
ehi
nf
orma
sid
an

b
erk
omu
ni
kas
i.

Ad
ati
gap
il
art
ran
sfo
rma
sid
igi
ta
l,
yai
tut
ran
sfo
rma
sid
igi
ta
lpa
dama
sya
rak
at,
dun
iau
sah
a,d
an

p
eme
ri
nt
aha
n.L
it
era
sid
igi
ta
lse
ndi
r
iha
dird
al
amme
nun
jan
gpi
l
art
ran
sfo
rma
sid
igi
ta
lpa
dama
sya
rak
at,

d
ima
nai
nf
ra
str
ukt
urd
anr
egu
la
sime
nja
dip
ayu
ngu
ntu
kme
ni
ng
kat
kan
 di
gi
ta
lawa
ren
ess
,d
 i
gi
ta
l

k
nowl
ed
geh
,
 yg
ien
icb
eha
vio
r,
 d
and
 i
gi
ta
lsk
il
l
,”B
eri
ku
tin
iad
al
ahg
amb
ark
era
ngk
a d
igi
ta
lli
te
rac
y

f
ra
mewo
rk.
 Ga
mba
rdia
tasme
nun
juk
anb
ahwab
ent
ukn
yat
ape
ni
ng
kat
anl
i
ter
asid
igi
ta
ldi
tu
ang
kan

d
al
amb
erb
aga
ipr
ogr
amu
ntu
kme
mbe
ntu
kta
le
nta
-ta
le
ntad
igi
ta
lIn
don
esi
a.T
aha
ppa
li
nga
wal

b
eru
paGe
rak
anNa
si
ona
lLi
te
ras
iDi
gi
ta
lya
ngb
ert
uj
uanme
mbe
ri
kand
asa
r-d
asa
rli
te
ras
idi
gi
ta
l

k
epa
das
el
ur
uhl
ap
is
anma
sya
rak
at.

P
era
nke
lu
arg
ada
la
mha
lin
iad
al
ahme
nge
duk
asid
anme
nja
dic
ont
ohd
al
amp
ros
es

p
eny
era
pani
nf
orma
siy
angb
ere
darl
ua
sdi
dun
iama
ya.
Aya
hda
nIb
uha
rusme
nja
dic
ont
ohd
al
am

me
ngi
den
ti
fi
kas
ima
nak
ahb
eri
tay
angt
eri
nd
ik
ash
i
 oa
x ma
upu
nbe
rma
nfa
atu
ntu
kdi
pah
ami
.

De
mik
ianj
ugama
sya
rak
ath
aru
sbe
la
jard
anme
mbe
rie
duk
asiy
angp
ent
in
gde
nga
nti
daks
ert
a

me
rtame
nye
bar
kanb
eri
tay
angt
id
akj
el
ask
ebe
nar
ann
yad
eng
anb
ij
ak.S
emb
oya
n“j
emp
olmu
,

h
ari
mau
mu”k
in
ite
ras
ase
mak
inn
yat
ada
la
mme
nyi
ka
pii
nf
orma
siy
angb
ere
dard
idu
ni
ama
ya.
Mak
a

y
angh
aru
sdi
l
aku
kana
dal
ahme
nan
amk
ane
ti
kad
ier
adi
gi
ta
lse
bag
aib
eri
ku
t,y
ai
tu
:

 Mi
nt
al
aha
naku
ntu
kti
dakme
ngu
nci
aku
nag
art
eta
pte
rpa
nta
u

 Me
nga
jakk
ri
ti
sme
nyi
kap
ii
nf
orma
si

 P
eng
gun
aanme
diab
logd
apa
tme
la
ti
han
aku
ntu
kme
nja
dip
enu
li
s

 E
ksp
lor
asi
min
atd
anb
aka
tde
nga
nin
for
mas
iya
nga
da

 K
ons
is
tenme
ner
apk
anh
uku
mji
kame
la
ngg
ard
ana
pre
si
as
ij
ik
abe
rha
si
l
 I
ng
atk
anme
ngh
in
dar
ita
yan
gani
kl
anr
oko
k,mi
r
as,
dann
ark
oba

 Me
nan
amk
ane
ti
kab
erk
omu
ni
kas
idi
med
ias
oci
al

 Me
mpe
rke
nal
ka
nke
ane
kar
aga
man
,da
nsi
tu
asi
eko
nomi
 B
ABI
I
I

P
ENUT
UP

A.
Kes
ei
mpu
la
n

L
it
era
sia
dal
ahk
ema
mpu
ani
nd
ivi
duu
ntu
kme
ngg
una
kans
ege
napp
ote
nsid
ans
ki
ll
yan
gdi
mi
li
kid
al
am

h
id
upn
ya.
Li
te
ras
ime
nca
kupk
ema
pua
nme
mba
cak
atad
anme
mba
cad
uni
a.

Me
nur
utK
amu
sBe
sarB
aha
saI
nd
one
si
a(K
BBI
)
,ho
aksa
tauh
oaxa
dal
ahb
eri
tab
oho
nga
taub
eri
ta

t
id
akb
ers
umb
er.H
oaxa
dal
ahu
sah
aun
tukme
ni
pua
taume
nga
kal
ipe
mba
ca/
pen
den
gar
nyau
ntu
k

me
mpe
rca
yai
ses
uat
u,p
ada
hal
san
gpe
nci
pt
abe
ri
tap
al
sut
ers
ebu
tta
hub
ahwab
eri
tat
ers
ebu
tad
al
ah

p
al
su
.Sa
la
hsa
tuc
ont
ohp
emb
eri
ta
anp
al
suy
angp
al
in
gumu
mad
al
ahme
ngk
la
ims
esu
atub
ara
nga
tau

k
eja
dia
nde
nga
nsu
atus
ebu
tany
angb
erb
edad
eng
anb
ara
ng/
kej
adi
ans
eja
ti
ny
a.S
uat
upe
mbe
ri
ta
an

p
al
sub
erb
edad
eng
anmi
sa
ln
yap
ert
unj
uka
nsu
la
p;d
al
amp
emb
eri
ta
anp
al
su
,pe
nde
nga
r/p
eno
nto
nti
dak

s
ada
rse
dan
gdi
boh
ong
i,s
eda
ngk
anp
adas
uat
upe
rtu
nj
uka
nsu
la
p,p
eno
nto
nju
str
ume
ngh
ara
pka
n

s
upa
yad
it
ip
u.
 DAF
TARP
UST
AKA

h
ttp
s:/
/ej
our
nal
.
stmi
k-
wp.
ac.
i
d/i
nd
ex.
php
/i
ct
ech
/ar
ti
cl
e/
vi
ew/
55

h
ttp
s:/
/www.
komp
asi
an
a.
com/
ri
an
ama
ran
to/
5a0
514
97a
208
c04
236
55f
d56
/ta
ngk
al
-h
oax
-de
nga
n

-
li
te
ras
i-
di
gi
ta
l

h
ttp
s:/
/www.
r
ese
arc
hga
te.
net
/pu
bl
ic
ati
on/
336
756
024
_UR
GENS
I_L
ITE
RAS
I_DI
GI
TAL
_DAL
AM_
ME

NAN
GKAL
_HOAX
_INF
ORMAS
I_K
ESE
HAT
AN_
DI_
ERA_
DIGI
TAL

h
ttp
s:/
/sc
b.t
el
komu
ni
ver
si
ty
.a
c.i
d/
men
ang
kal
-h
oak
s-d
eng
an-
li
te
ras
i-
di
gi
ta
l-
di
-n
ew-
nor
mal
/