T

UGASPAPER

“Pe
ner
apa
nSi
st
emHACCP(Ha
zar
dAn
aly
sisa
ndCr
it
ic
alCo
ntr
olPo
int
)pa
daPr
odu
k
Ay
amBa
karBu
mbuHe
rbDi
Div
isi
Kat
eri
ngDi
etPT
.Pr
imaCi
tr
aNu
tri
ndoSu
rab
aya
.”

Un
tukMe
men
uhi
Tug
asMa
taKu
li
ahKe
tah
ana
nDa
nKe
ama
nanPa
nga
n

Do
senPe
nga
mpu
h:An
it
ati
aRa
tnaMe
gas
ari
,S.
KM.
,M.
PH.

Di
Sus
unOl
eh:

PUT
RIUNT
UNGL
UTERSAT
TU

P1
01
20260

KEL
ASB

F
AKUL
TASKESEHAT
ANMASYARAKAT

UNI
VERS
ITAST
ADUL
AKO

2022
 I
.PENDAHUL
UAN

A.
Lat
arBe
lak
ang

I
ndu
str
ipe
nye
len
gga
raa
nma
kan
anj
asab
ogad
iIn
don
esi
ade
was
ain
ibe
rke
mba
ng
s
ang
atp
esa
t.Be
rba
gai
temp
atk
ate
ri
ngb
ermu
ncu
lanme
nawa
rka
nbe
rba
gai
men
u
ma
kan
any
angb
era
nek
ara
gam.
Var
ia
sime
nub
uka
nha
nyame
nja
did
ayat
ari
kdi
dal
am
ma
kan
ant
ers
ebu
t,t
eta
pik
and
ung
ang
izi
did
ala
mny
ame
nja
dii
ndi
kat
orb
agi
kes
eha
tan
k
ons
ume
n.Ma
kan
any
angk
ini
mul
aib
any
akv
ari
asi
dand
imi
nat
iko
nsu
menb
uka
nsa
ja
y
angme
mpu
nya
ika
ndu
nga
ngi
ziy
angb
aikt
eta
pij
ugah
aru
sme
mil
i
kik
eama
nanp
ang
an
y
angj
el
as.

Pa
nga
nya
ngt
i
daka
mand
apa
tme
nye
bab
kanp
eny
aki
tya
ngd
ise
butd
eng
an
f
ood
bor
neI
l
l
nes
sya
it
uge
jal
ape
nya
kity
angt
i
mbu
lak
iba
tme
ngk
ons
ums
ipa
nga
nya
ng
me
nga
ndu
ngb
aha
n/s
eny
awab
era
cuna
tauo
rga
nis
mep
ato
gen
.

Ke
ama
nanp
ang
ana
dal
ahk
ond
isi
danu
pay
aya
ngd
ipe
rl
uk
anu
ntu
kme
nce
gahp
ang
an
d
ari
kemu
ngk
ina
nce
mar
anb
iol
ogi
s,k
imi
a,d
anb
end
ala
iny
angd
apa
tme
ngg
ang
gu,
me
rug
ika
n,d
anme
mba
hay
aka
nke
seh
ata
nma
nus
ia.
Pan
gany
anga
mand
ans
eha
t
b
erp
era
npe
nti
ngb
agi
per
tumb
uha
nda
npe
nin
gka
tand
era
jatk
ese
hat
anma
sya
rak
at.
S
ala
hsa
tuc
arau
ntu
kme
nja
mink
eama
nanp
rod
uky
ait
ude
nga
nsi
st
emj
ami
nan
k
eama
nanp
ang
any
angd
ise
butAn
ali
si
sBa
hay
ada
nPe
nge
nda
li
anT
it
ikKr
it
i
s(Ha
zar
d
An
aly
sisCr
it
i
cal
Con
tro
lPo
int/
HACCP)
.HA
CCPme
mpu
nya
ipe
ran
ans
ang
ats
tra
teg
is
u
ntu
kme
nja
mink
eama
nanp
rod
uk.

p
ang
any
angd
iha
sil
kani
ndu
str
ipa
nga
nse
bag
aia
cua
nda
lamp
eng
elo
laa
nke
ama
nan
p
ang
and
idu
nia
3.Pa
dat
ahu
n2003d
an2004,
din
ega
ra-
neg
araAs
iak
asu
spe
nya
kit
y
angd
ise
bab
kank
are
nak
era
cun
anp
ang
ant
el
ahme
nin
gka
tka
ren
aad
any
ape
nye
dia
an
p
ang
and
ari
ind
ust
rij
asab
ogau
ntu
kke
per
l
uan
-ke
per
l
uans
epe
rti
dik
ant
i
nse
kol
ah,
k
ant
i
npe
rus
aha
an,
danu
ntu
kke
per
l
uans
osi
al
.Pe
nye
babk
era
cun
anp
ang
and
ari
pro
duk
j
asab
ogaa
tauk
ate
ri
ngk
emu
ngk
ina
nda
patd
ise
bab
kana
dan
yami
kr
obap
ato
gen
,
k
ond
isi
san
it
asi
danh
igi
ene
,se
rtat
emp
atme
ngo
lahma
kan
any
angb
uru
k.Ha
lin
i
me
nun
juk
kanb
ahwama
sih
k
ura
ngn
yak
eama
nanp
ang
anp
adai
ndu
str
ipe
nye
len
gga
raa
nma
kan
an.
Pe
nel
i
ti
any
angd
il
aku
kanp
ada43k
ate
ri
ngd
iwi
l
aya
hJa
kar
tame
nun
juk
kan
d
it
emu
kan
nyak
uma
nEs
che
ri
ci
aco
lid
anS
tap
hyl
oco
ccu
sau
reu
spa
das
amp
lema
kan
an,
y
angme
nun
juk
kanp
erl
upe
nge
cek
ank
ebe
rsi
hand
ans
ani
t
asi
pad
aus
ahak
ate
ri
ng.
S
emu
aje
nisp
rod
ukp
ang
anme
mpu
nya
ire
sik
ome
nja
dib
aha
yaj
i
kap
ena
nga
nan
p
rod
ukn
yat
i
dakd
il
aku
kand
eng
anb
aik
.Di
per
l
uka
npe
nga
was
and
anp
ema
nta
uane
kst
ra
d
imu
lai
dar
ipe
ner
ima
anb
aha
nba
kuh
ing
gap
rod
uka
mans
amp
aik
eta
nga
nko
nsu
men
.
T
uju
anp
ene
li
ti
ani
nia
dal
ahu
ntu
kme
ngi
den
ti
fi
kas
ipe
ner
apa
nsi
st
emHACCPp
ada
p
rod
ukAy
amBa
karBu
mbuHe
rbd
iPT
.Pr
imaCi
t
raNu
tri
ndo(
PCN)
.Ha
sil
stu
dii
ni
b
erma
nfa
ats
eba
gai
rek
ome
nda
sip
erb
aik
and
ala
mra
ngk
ame
mpe
rta
han
kans
ist
em
ma
naj
eme
nmu
tuy
angt
el
aht
erc
apa
ise
rta
u
ntu
kpe
nge
mba
nga
npr
ose
durHACCPp
adap
rod
uky
angl
ai
nse
hin
ggame
ngh
asi
l
kan
p
rod
uky
anga
manu
ntu
kdi
kon
sums
i.Ha
lin
ise
sua
ide
nga
npe
rat
ura
nya
ngs
eca
rat
ega
s
t
el
ahd
iat
urb
ahwap
rod
use
npr
odu
kpa
nga
nha
rusma
mpuu
ntu
kme
men
uhi
ber
bag
ai
p
ers
yar
ata
npr
odu
ksi
seh
ing
gad
apa
tme
mbe
ri
kanj
ami
nand
iha
sil
kan
nyap
rod
ukp
ang
an
y
anga
mand
anb
ermu
tub
agi
k
ons
ume
n.

B.
Rumu
sanMa
sal
ah

Pe
nge
nda
li
anmu
tuma
kan
and
eng
ans
tan
darHA
CCPp
erl
udi
l
aku
kanme
ngi
nga
t
k
eja
dia
nfo
odb
orn
esi
l
ln
ess
ang
atmu
daht
erj
adi
apa
bil
ake
ama
nanp
ang
ant
i
dak
t
erj
ami
n.
 I
I
.PEMBAHASAN

A.
Tah
apPe
ner
apa
nHa
zar
dAn
aly
sisCr
it
ic
al
Co
ntr
olPo
int
s(HACCP)d
iPTPr
imaCi
tr
a
Nu
tri
ndo(
PCN)

Pe
nga
mat
and
il
aku
kanp
adap
ela
ksa
naa
npe
men
uha
nst
and
ark
eama
nanp
ang
an
d
eng
anHACCPp
rod
uks
amp
elA
yamBa
karBu
mbuHe
rb.
Unt
ukme
lak
uka
nHACCP
d
ipe
rl
uk
an1
2la
ngk
ahd
eng
anp
ene
rap
an7p
ri
nsi
pHACCP.
Lan
gka
hawa
lda
lam
p
ene
rap
anHACCPa
dal
ahp
emb
ent
uka
nTi
mHACCPp
adas
ist
emp
rod
uks
iAy
amBa
kar
Bu
mbuHe
rbd
ivi
siCa
ter
in
gDi
et
,de
nga
nHa
sil
ana
li
sas
eba
gai
ber
ik
ut:

1
.Pe
mbe
ntu
kanT
imHACCP
T
imHACCPy
angt
erd
apa
tpa
daPTPr
imaCi
t
raNu
tri
ndot
erd
ir
ida
rib
ebe
rap
aan
ggo
ta
d
eng
and
isi
pl
i
nil
muy
angb
erb
eda
-be
da.
Ang
got
aTi
mbe
rju
mla
h4o
ran
gda
nma
sin
g-
ma
sin
gme
mpu
nya
itu
gasmu
lai
dar
ipe
nan
ggu
ngj
awa
bda
purp
asi
en,
mut
ure
sik
o,r
uma
h
t
ang
ga,
dant
ekn
ik.
Pema
nta
uand
il
aku
kans
eti
ap6b
ul
ans
eka
lid
and
iko
rek
sio
leh
p
ena
ngg
ungj
awa
bda
pury
angme
nja
dis
ala
hsa
tua
ngg
otat
i
mHACCP.

2.
Lay
outDa
purCa
ter
in
gDi
et

De
nahd
apu
rdi
vi
siCa
ter
in
gDi
etPTPCNd
iba
gime
nja
di2r
uan
gany
ait
uar
eap
rep
are
d
ana
reap
rod
uks
i.Ar
eap
rep
area
dal
aht
emp
atp
ers
iap
anb
aha
n-b
aha
nun
tukme
nu
ma
sak
ank
ate
ri
ngk
ees
oka
nha
ri
nya
.Ar
eap
rod
uks
ime
rup
aka
nte
mpa
tek
sek
usi
pro
ses
p
ema
sak
anb
aha
n-b
aha
nya
ngt
el
ahd
ipe
rsi
apk
ans
ebe
lumn
yad
iar
eap
rep
are
.
3.
Des
kri
psi
Pro
duk
Ay
amb
aka
rme
rup
aka
nma
sak
ano
lah
and
ari
dag
inga
yamy
angd
ibe
rib
umb
uke
cap
h
ing
gama
dud
and
idi
amk
and
ala
mwa
ktut
ert
ent
uun
tukme
ngh
asi
l
kanr
asama
nisd
an
g
uri
h.S
ebe
lumd
ipa
ngg
angd
agi
nga
yamd
ir
ebu
sde
nga
nja
hed
anj
eru
kni
pi
sun
tuk
me
ngh
il
ang
kanr
asaa
mis
,ke
mud
iand
agi
ngd
ir
end
amd
eng
anb
umb
uba
kars
ela
ma
b
ebe
rap
ame
nitu
ntu
kse
lan
jut
nyame
lal
uip
ros
esp
ema
ngg
ang
an.
Yan
gme
mbu
atp
rod
uk
a
yamb
aka
rin
ibe
rbe
dad
ari
yan
gla
ina
dal
ahd
ari
camp
ura
nbu
mbur
emp
ahd
ida
lamn
ya
y
ait
uor
ega
no,
thy
mel
eav
es,
danb
ayl
eav
es.
Bah
ani
nid
ica
mpu
rka
npa
daa
yamy
ang
t
el
ahd
ir
ebu
ste
rl
ebi
hda
hul
u,
kemu
dia
ndi
pan
gga
ngd
ala
mov
en.
Des
kri
psi
pro
dukd
an
p
eng
ola
han
Ay
amBa
karBu
mbuHe
rbs
eca
ral
eng
kapd
apa
tdi
l
ih
ats
eba
gai
ber
ik
ut:

a
.Na
maPr
odu
k:Ay
amBa
karBu
mbuHe
rb

b
.Ba
hanBa
ku:

1
.
Dag
ingAy
am
2.
Bawa
ngPu
ti
h
3.
Jah
e
4.
Dau
nJe
ruk
5.
Ket
umb
ar
6.
Bumb
u
7
.Re
mpa
h-r
emp
ah(
Ore
gan
o,t
hymel
eav
es,
bayl
eav
es)
8.
Sao
sTo
mat
9
.Ke
capMa
nis

c
.Me
tod
ePe
ngo
lah
an

1
.Pe
reb
usa
npa
das
uhu1
00C,
sel
ama1
0me
nit

2.
Pema
ngg
ang
anp
adas
uhu200Cs
ela
ma30me
nit

d
.Je
nisKe
mas
an:Co
nve
rPa
ck

e
.Ko
ndi
siPe
nyi
mpa
nan:Di
si
mpa
nda
lamr
uan
gany
angs
eju
kda
nke
ri
ng.

f
. Ma
sas
imp
an:4J
am

g
.Ca
raPe
nya
ji
an:Re
adyT
oEa
t

h
.Me
tod
eDi
st
ri
bus
i:An
gku
tde
nga
nku
ri
rde
nga
nte
mpa
tbe
rsi
h,s
uhur
uan
g&
b
eba
sda
rib
au.

i
.Id
ent
i
fi
kas
ipe
ngg
una
an:Ko
nsu
msi
Umu
m
T
abe
l1.De
skr
ip
siBa
han

J
eni
sBa
hanBa
ku
Kr
it
eri
ape
ner
ima
anBa
anb
aku

Ay
am Ka
rak
ter
is
ti
kfi
si
k:

1
.Di
t
eri
mad
ala
mke
ada
ans
ega
rda
n
l
ang
sun
gdi
gun
aka
nun
tukb
aha
n
b
akup
ros
esa
taud
isi
mpa
nse
bag
ais
toc
k
d
ala
mke
ada
and
ibe
kuk
an.
2.
Dit
eri
mah
any
ada
rip
ema
soky
angt
el
ah
d
ise
tuj
uio
lehT
imHACCP
(
den
ganme
mer
ik
san
otap
emb
eli
ana
tau
p
eng
ir
ima
nda
rip
ema
sok
)

Ba
wan
gPu
ti
h Ka
rak
tei
st
ikf
i
sik
:

Da
lamb
ent
ukk
upa
s,t
ers
imp
and
ala
m
p
las
ti
k

J
ahe Ka
rak
ter
is
ti
kfi
si
k:
Da
lamb
ent
uku
tuh
,ti
daka
dat
and
abu
suk
,
s
uda
hdi
cuc
ibe
rsi
h,d
an
t
ers
imp
and
ala
mke
mas
anp
las
ti
k.
Da
unJ
eru
k Ka
rak
ter
is
ti
kfi
si
k:

Da
lamb
ent
uku
tuhd
ant
ers
imp
and
ala
m
k
ema
san
.

Ke
tumb
ar Ka
rak
ter
is
ti
kfi
si
k:
Da
lamb
ent
ukk
eri
ng,
ter
si
mpa
nda
lam
k
ema
sany
angt
di
akb
oco
r

Bu
mbu(Ga
ram,
gul
apa
sir
,MS
G,BP) Ka
rak
ter
is
ti
kfi
si
k:

Da
lamb
ent
ukc
amp
ura
nke
ri
ng,
ter
si
mpa
n
d
ala
mke
mas
any
angt
i
dakb
oco
r

Re
mpa
h–r
emp
ah(
Ore
gan
e,t
hymel
eav
es, Ka
rak
ter
is
tif
i
sik:
b
ayl
eav
es)
Di
t
eri
mad
ala
mbo
tol
kema
san
,te
rsi
mpa
n
d
ala
mke
mas
any
angt
ert
utu
pda
nte
rse
gel
.

Ke
capMa
nis Ka
rak
ter
is
ti
kfi
si
k:

Di
t
eri
mad
ala
mbo
tol
kema
san
,te
rsi
mpa
n
d
aamk
ema
sany
angt
ert
utu
pda
nte
rse
gel

S
aosT
oma
t Ka
rak
ter
is
ti
kfi
si
k:
 Di
t
eri
mad
ala
mbo
tol
kema
san
,te
rsi
mpa
n
d
aamk
ema
sany
angt
ert
utu
pda
n
b
ers
ege
l.

4.
Des
kri
psi
Bah
anBa
ku
Ba
han
-ba
hany
angd
ibu
tuh
kand
ala
mpe
ngo
lah
anp
rod
ukAy
amBa
karBu
mbuHe
rb
me
ngg
una
kanb
aha
nba
kub
asa
hda
nke
ri
ng.
Bah
anBa
kub
asa
hya
it
uAy
am,
bawa
ng
p
uti
h,j
ahe
,da
nda
unj
eru
k.S
eda
ngk
anb
aha
nba
kuk
eri
nga
nta
ral
ai
nse
per
tik
etu
mba
r,
b
umb
u(g
ara
m,g
ulap
asi
r,
MSG,
BP)
,re
mpa
h-r
emp
ah
(
ore
gan
o,t
hymel
eav
es,
bayl
eav
es)
,se
rtak
eca
pma
nisd
ans
aost
oma
t.De
skr
ip
si
Ba
hanBa
kud
apa
tdi
l
ih
atp
adaT
abe
l1.

Ko
nsu
msi
pro
dukAy
amBa
karb
umb
uHe
rbd
ibe
ri
kank
epa
dap
asi
enr
uma
hsa
kity
ang
d
idi
st
ri
bus
ika
nawa
lke
pad
aba
gia
nin
sta
las
igi
zia
taud
apu
rru
mahs
aki
tke
mud
ian
d
idi
st
ri
bus
ika
nke
pad
apa
sie
n.Ay
amBa
kary
angt
el
ahd
ibe
ri
kand
apa
tla
ngs
ung
d
iko
nsu
msi
ata
udi
si
mpa
nte
rl
ebi
hda
hul
u,
aka
nte
tap
iti
dakd
apa
tme
lewa
tiwa
ktu
s
imp
any
angt
el
ahd
it
ent
uka
n.Ba
tasu
murs
imp
any
angd
it
eta
pka
nol
ehp
iha
kPTPCN
y
ait
u4j
ams
ete
lahp
eny
aji
and
ari
dap
urd
eng
an
p
ert
i
mba
nga
nbe
rda
sar
kanu
jil
abo
rat
ori
umma
sak
any
angme
lewa
tib
ata
s4j
am
me
mpu
nya
ire
sik
obe
rke
mba
ngn
yab
akt
eri
pad
ama
sak
an.
Kon
sums
ipr
odu
kAy
amBa
kar
b
umb
uHe
rbd
ibe
ri
kank
epa
dap
asi
enr
uma
hsa
kity
angd
idi
st
ri
bus
ika
nawa
lke
pad
a
b
agi
ani
nst
al
asi
giz
iat
aud
apu
rru
mahs
aki
tke
mud
ian
d
idi
st
ri
bus
ika
nke
pad
apa
sie
n.Ay
amBa
kary
angt
el
ahd
ibe
ri
kand
apa
tla
ngs
ung
d
iko
nsu
msi
ata
udi
si
mpa
nte
rl
ebi
hda
hul
u,
aka
nte
tap
iti
dakd
apa
tme
lewa
tiwa
ktu
s
imp
any
angt
el
ahd
it
ent
uka
n.Ba
tasu
murs
imp
any
angd
it
eta
pka
nol
ehp
iha
kPTPCN
y
ait
u4j
ams
ete
lahp
eny
aji
and
ari
dap
urd
eng
anp
ert
i
mba
nga
nbe
rda
sar
kanu
ji
l
abo
rat
ori
umma
sak
any
angme
lewa
tib
ata
s4j
amme
mpu
nya
ire
sik
obe
rke
mba
ngn
ya
b
akt
eri
pad
ama
sak
an.
.

5.
Pen
yus
una
nDi
agr
amAl
i
r
Di
agr
ama
li
rya
ngd
ibu
atb
erd
asa
rka
npe
nga
mat
anp
adap
ros
esp
rod
uks
iAy
amBa
kar
Bu
mbuHe
rbd
imu
lai
dar
iba
hand
it
eri
mah
ing
game
nja
dima
sak
any
angt
el
ahs
iap
d
isa
ji
kank
epa
dak
ons
ume
n.Di
agr
amd
ibu
atd
anl
ang
sun
gdi
ver
if
i
kas
ipa
dak
ond
isi
p
ros
ess
ebe
nar
nyad
ila
pan
gan
.Di
agr
ama
li
rda
patd
il
ih
atp
adag
amb
ar2.
Kon
fi
rma
si
Ba
gana
li
rdi
lap
ang
an.Ko
nfi
rma
sib
aga
nal
i
rme
rup
aka
n
p
eme
ri
ksa
anu
lan
gan
tar
adi
agr
ama
li
rya
ngs
uda
hdi
bua
tol
ehp
ene
li
ti
den
ganp
ros
es
p
rod
uks
iya
ngt
erj
adi
ses
ung
guh
nyad
iPTPr
imaCi
t
raNu
tri
ndo
.Be
rda
sar
kanb
aga
nal
i
r
y
angt
el
ahd
ibu
atp
ene
li
ti
unt
ukHACCPp
rod
ukAy
amBa
karBu
mbuHe
rbs
uda
hse
sua
i
d
eng
and
ocu
men
tco
ntr
olHACCPd
iPTPr
imac
it
raNu
tri
ndo
.

I
den
ti
fi
kas
iBa
hay
a(Pr
in
sip1
)
T
aha
pid
ent
i
fi
kas
iba
hay
ame
rup
aka
nta
hap
anu
ntu
kme
mbe
rig
amb
ara
nme
nge
nai
p
ote
nsi
bah
ayay
angmu
ngk
ind
apa
tte
rja
did
ari
kes
elu
ruh
anp
ros
esp
rod
uks
i.
Pe
mer
ik
saa
nin
iha
rusd
il
aks
ana
kans
eba
gai
tah
apu
tamau
ntu
kme
ngi
den
ti
fi
kas
ise
mua
b
aha
yay
angt
erj
adi
bil
apr
odu
kpa
nga
ndi
kon
sums
i.J
eni
sba
hay
aya
ngmu
ngk
int
erd
apa
t
d
ida
lamma
kan
and
ibe
dak
ana
tas3k
elo
mpo
kya
it
u:Ba
hay
afi
si
kbe
rup
abe
nda
-be
nda
a
sin
gya
ngs
eha
rus
nyat
i
dakb
ole
hte
rda
patd
ida
lamma
kan
an,
Bah
ayab
iol
ogi
s
d
ise
bab
kano
lehb
akt
eri
pat
oge
n,v
ir
usa
taup
ara
sity
angd
apa
tme
nye
bab
kan
k
era
cun
ana
tau
punp
eny
aki
ti
nf
eks
i,Ba
hay
aki
miak
are
nat
ert
el
ann
yat
oks
ina
lami
ata
u
b
aha
nki
miay
angb
era
cun
.Po
ten
sib
aha
yab
erd
asa
rka
npe
nga
mat
ans
ela
map
ros
es
p
rod
uks
ida
pap
atd
il
ih
atp
adaT
abe
l2.
2.
Pen
ent
uanCr
it
ic
alCo
ntr
olPo
int(
CCP)(
Pri
nsi
p2)
I
den
ti
fi
kas
ipe
nen
tua
nti
t
ikk
end
ali
kri
t
isa
tauc
ri
ti
cal
con
tro
lpo
intp
adap
rod
uks
iAy
am
Ba
karBu
mbuHe
rbDi
vi
siCa
ter
i
ngDi
etd
il
aku
kanmu
lai
dar
ipr
ose
spe
rsi
apa
nai
r
p
ere
bus
anh
ing
gap
eny
aji
an.
CCPd
it
eta
pka
nbe
rda
sar
kana
nal
i
sab
aha
yay
angt
el
ah
d
it
eta
pka
n.Pe
net
apa
nCCPb
ias
adi
t
era
pka
nde
nga
nde
cis
iont
reea
taub
ias
adi
seb
ut
d
eng
anp
oho
nke
put
usa
n.Po
honk
epu
tus
and
it
era
pka
npa
das
umb
erb
aha
nba
kud
an
p
end
uku
ng,
tah
apa
npr
ose
s,s
ert
afo
rmu
las
ise
sua
ide
nga
nba
hay
any
ama
sin
gma
sin
g.

Be
rda
sar
kanh
asi
lpe
nga
mat
any
angs
uda
hdi
l
aku
kanp
adap
ros
esp
emb
uat
anAy
am
Ba
karBu
mbuHe
rb,
did
apa
tka
ndu
a
p
ros
esy
angme
mil
i
kiCCPy
ait
upr
ose
sco
oli
ng(
pen
din
gin
an)d
ans
erv
ing(
pen
yaj
i
an)
.
Ha
lin
ida
patd
ij
el
ask
ans
eba
gai
ber
i
kut
:

Pr
ose
sCo
oli
ng(
Pen
din
gin
an)
Pa
dap
ros
esi
nit
emp
atu
ntu
kme
ndi
ngi
nka
npr
odu
kbe
rad
adi
temp
aty
ang
t
erb
ukad
ant
i
dakt
ert
utu
pde
nga
nba
ikd
iru
angp
eng
ola
han
.Me
nur
utPe
rat
ura
n
Me
nte
riKe
seh
ata
nRe
pub
li
kIn
don
esi
aTe
nta
ngHi
gi
eneS
ani
t
asi
Jas
abo
ga,
men
gen
ai
p
ers
yar
ata
nya
ngs
uda
hdi
t
eta
pka
nun
tukj
asab
ogak
ate
ri
ngg
olo
nga
nBb
ahwap
ada
r
uan
gpe
ngo
lah
anma
kan
anh
aru
ste
rpi
sahd
ari
rua
ngt
emp
atp
eny
imp
ana
nba
han
ma
kan
an.
Apa
bil
aha
lin
idi
aba
ika
nak
anme
mun
cul
kan
k
ont
ami
nas
ida
ril
i
ngk
ung
any
angt
erj
adi
bai
kfi
si
kma
upu
nbi
ol
ogi
.

Pa
dap
ros
esi
nip
erl
udi
l
aku
kanp
ene
mpa
tanp
end
ing
ina
npr
odu
kdi
temp
aty
angl
ebi
h
s
ter
il
den
gans
ir
kul
asi
yan
gba
iks
ehi
ngg
ame
min
ima
lka
nre
sik
oko
nta
min
any
ang
t
erj
adi
.

Pr
ose
sSe
rvi
ng(
Pen
yaj
i
an)
Pa
dap
ros
esp
eny
aji
ant
erb
uka
nyama
kan
any
angd
isa
ji
kanme
nja
dif
akt
ory
ang
b
ere
sik
ote
rja
dik
ont
ami
nas
i.Ru
angPe
nya
ji
any
angme
nja
dis
atud
eng
anb
agi
an
p
ack
agi
ngb
utu
hpe
rha
ti
anl
ebi
hte
rka
ith
igi
enes
ani
t
asi
kar
yawa
nny
a.Ka
ren
a
s
eti
dak
nyas
ebe
lumd
il
aku
kanp
ack
agi
ngs
eba
ikn
yap
rod
ukt
eta
pdi
t
utu
pte
rl
ebi
hda
hul
u
s
ela
map
ros
ess
ela
nju
tny
aak
and
il
aku
kan
.Me
ski
puns
uda
hme
ngg
una
kanAPDt
eta
pi
b
any
akn
yaj
uml
ahk
ary
awa
nya
ngb
era
dad
iru
angp
ack
agi
ngd
apa
tme
nin
gka
tka
n
r
esi
kok
ont
ami
nas
isi
l
anga
nta
rab
aha
nma
kan
and
anl
i
ngk
ung
an
s
eki
t
ar.

Pr
ose
sya
ngme
rup
aka
nCCPh
aru
s
d
il
aku
kand
eng
anb
ena
rse
sua
iSOP,
aga
rme
ngh
il
ang
kanb
aha
yay
angt
erj
adi
.Ke
lal
ai
an
p
adas
aatme
lak
uka
nbe
ber
apap
ros
esd
apa
tme
nimb
ul
kanb
aha
yap
adas
ist
em
p
rod
uks
i.Pr
ose
sya
ngme
rup
aka
nCPj
ugat
eta
pme
mer
l
uka
nko
ntr
olu
ntu
kpe
nce
gah
an
p
ote
nsi
bah
aya
.

Pe
nen
tua
nBa
tasKr
it
isDi
Set
ia
pCr
it
ic
alCo
ntr
olPo
int
s(CCP)(
Pri
nsi
p3)
Be
rda
sar
kani
den
ti
fi
kas
iba
hay
ada
nti
t
ikk
end
ali
kri
t
isp
adap
rod
uks
iAy
amBa
karb
umb
u
He
rb,
mak
aba
task
ri
ti
sun
tukme
nce
gahb
aha
yab
iol
ogi
s,f
i
sikd
an
k
imi
awi
pad
apr
ose
spe
ngo
lah
anp
ang
and
apa
tdi
l
ih
atp
adaT
abe
l3.
Pro
duk
sia
yam
b
aka
rma
siht
erd
apa
tbe
ber
apap
ros
esp
eng
erj
aany
angd
apa
tme
nimb
ul
kan
t
erj
adi
nyar
is
ikot
erh
ada
pol
aha
npa
nga
n.Ri
si
koy
angd
apa
tte
rja
dia
nta
ral
ai
n,y
ait
u
t
erc
ema
rny
aol
aha
npa
nga
ndi
kar
ena
kank
ond
isi
rua
nga
nco
oli
ngy
angk
ura
ng
me
ndu
kun
g,k
ebe
rsi
hanl
i
ngk
ung
anp
adar
uan
gse
rvi
ngd
anp
ack
agi
ngs
ert
aAPD
k
ary
awa
n.

Da
lamp
ela
ksa
naa
nny
aPTPCNy
angt
el
ahme
meg
angs
ert
i
fi
katI
SO22000ma
mpu
me
lak
san
aka
nsi
st
emHACCPd
eng
anb
aik
.Pr
ose
spe
nge
cek
kany
angd
il
aku
kant
i
ap6
b
ul
ans
eka
lis
esu
aid
eng
ans
yar
atmi
ni
mal
pel
aks
ana
anHACCPp
adaI
SO22000.
Tah
ap
Pr
odu
kay
amb
aka
rbu
mbuHe
rbd
imu
lai
dar
ipr
ose
spe
reb
usa
nai
rhi
ngg
ase
rvi
ng
d
ike
tah
uit
erd
apa
t2t
aha
pya
ngme
rup
aka
nCr
it
i
cal
Co
ntr
olPo
inty
angh
aru
sdi
was
pad
aiy
ait
uta
happ
end
ing
ina
n(c
ool
i
ng)d
anp
eny
aji
an
(
ser
vi
ng)
.Do
cume
ntc
ont
rol
HACCPp
iha
kPTPCNs
end
ir
ime
mil
i
kit
i
ti
kkr
it
i
sya
ngs
ama
y
akn
ipa
dap
ros
esc
ool
i
ngd
ans
erv
ing
.Ti
t
ikk
ri
ti
sin
ibe
rda
sar
kant
i
ngk
aty
angp
ali
ng
r
is
kant
erj
adi
nyak
ont
ami
nas
isi
l
ang
.Pa
dar
uan
gany
angd
igu
nak
anu
ntu
kta
hapc
ool
i
ng
s
end
ir
ime
mpu
nya
isu
huy
angt
i
ngg
i,d
isa
mpi
ngu
ntu
kpr
ose
spe
ngo
lah
anj
uga
d
ika
ren
aka
nku
ran
gcu
kup
nyaA
irc
ond
it
io
nerACy
angd
ipa
san
g.T
aha
pco
oli
ngy
ang
d
igu
nak
anu
ntu
kpe
ndi
ngi
nanb
era
dad
iru
angy
angt
erb
ukad
anr
awa
nko
nta
min
an.
Pr
ose
spe
ndi
ngi
nans
end
ir
ime
mbu
tuh
kanwa
ktud
ima
nat
erd
apa
tje
dat
ung
guy
ang
me
mic
ube
rke
mba
ng
b
iak
nyab
akt
eri
.J
edawa
ktua
nta
rap
end
ing
ina
nda
npe
nya
ji
and
ian
gga
pkr
it
i
s
k
are
nad
apa
tme
nye
bab
kank
ont
ami
nas
isi
l
angd
ari
uda
ra.
Ha
lin
ida
patd
ian
ti
si
pas
ide
nga
npr
ose
sco
oli
ngAy
amBa
karBu
mbuHe
rbd
il
et
aka
ndi
t
rayy
angt
ert
utu
ppl
ast
i
kpe
li
ndu
nga
tauc
ove
run
tukt
raya
gart
i
dakt
erk
ont
ami
nas
iol
eh
d
ebua
tau
punb
akt
eri
.Ru
ang
anj
ugab
era
dad
iru
angp
eng
ola
hany
angme
mpu
nya
isu
hu
t
i
ngg
idi
per
l
uka
npe
namb
aha
nAi
rco
ndi
t
ion
er(
AC)u
ntu
ksi
rk
ul
asi
uda
ray
angl
ebi
h
t
erj
aga
.

Pa
dat
aha
pse
rvi
ngme
ngg
una
kanr
uan
gany
angme
nja
dis
atut
emp
atd
eng
an
p
ack
agi
ngd
anp
emo
rsi
ans
ehi
ngg
adi
waj
i
bka
nba
gik
ary
awa
nya
ngme
mas
uki
rua
nga
n
t
ers
ebu
tun
tuks
ela
lume
ngg
una
kanA
PD.
APDmi
ni
mal
pen
utu
pke
pal
ada
nma
ske
r
b
erf
ung
siu
ntu
kme
nce
gaht
erj
adi
nyak
ont
ami
nas
ian
tar
ami
kr
oor
gan
ismed
ari
mul
ut
p
eke
rjad
eng
anma
kan
any
angd
iol
ah.
Pen
ang
gun
gja
wabd
ivi
siCa
ter
in
gDi
etme
nca
tat
k
epa
tuh
anp
enj
ama
hma
kan
ana
lamh
alk
epa
tuh
anme
ngg
una
kana
laty
angwa
ji
b
d
igu
nak
any
ait
uAPDs
aatk
ont
akl
ang
sun
gde
nga
nma
kan
ana
gard
apa
tle
bih
me
nin
gka
tka
nke
sad
ara
nse
ti
app
eke
rjad
anme
ngu
ran
git
erj
adi
nyak
ont
ami
nas
i
t
erh
ada
pma
kan
an.
Kel
ebi
hand
ari
are
ain
iad
ala
hte
rse
dia
nyae
xha
ustf
an.
Pel
et
akk
an
e
xha
ustf
ant
epa
tdi
at
asr
akme
jap
adas
udu
tka
nanr
uan
gpe
mor
si
an.
Exh
aus
tfa
n
b
erf
ung
siu
ntu
kme
ngh
isa
pud
arad
ala
mru
angu
ntu
kdi
bua
ngk
elu
ar,
danp
adas
aaty
ang
b
ers
ama
anj
uga
a
kanme
nar
iku
dar
ase
gard
ari
lu
ark
eda
lamr
uan
gan
.Pe
ngg
una
ane
xha
ustf
anj
uga
b
ert
uj
uanu
ntu
kme
nge
nda
li
kand
ebub
era
cun
/as
ap/
gasd
anu
apd
anj
i
kat
i
dak
d
ike
nda
li
kana
kanme
mbe
ri
kand
amp
akk
ese
hat
anb
agi
pek
erj
a.

J
adi
men
uru
tsa
yaPe
ner
apa
nSi
st
emHa
zar
dAn
ali
si
sCr
it
i
cal
Con
tro
lPo
int(
HACCP)
Pa
daPr
odu
kAy
amBa
karBu
mbuHe
rbDi
Div
isi
Kat
eri
ngDi
etPT
.Pr
imaCi
t
raNu
tri
ndo
S
ura
bay
asu
dahb
aikd
ant
epa
tal
asa
nny
aka
ren
aPT
.Pr
imaCi
t
raNu
tri
ndo(
PCN)s
uda
h
me
nja
dis
eba
gai
sal
ahs
atuk
ate
ri
ngs
eha
tte
lahme
mpu
nya
ist
and
arHACCPp
adas
ala
h
s
atup
rod
ukn
yay
ait
uAy
amBa
karBu
mbuHe
rb.
Pen
gen
dal
i
anmu
tuma
kan
and
eng
an
s
tan
darHACCPp
erl
udi
l
aku
kanme
ngi
nga
tke
jad
ianf
ood
bor
nei
l
ln
ess
ang
atmu
dah
t
erj
adi
apa
bil
ake
ama
nanp
ang
ant
i
dakt
erj
ami
n.
 I
I
I.
PENUT
UP

A.
Kes
imp
ula
n

S
ela
mat
aha
ppr
ose
spe
mbu
ata
nAy
amBa
karBu
mbuHe
rbDi
vi
siCa
ter
in
gDi
ety
ang
d
imu
lai
dar
ipe
rsi
apa
nai
rpe
reb
usa
nhi
ngg
ape
nya
ji
ant
erd
apa
t3j
eni
spo
ten
sib
aha
ya
y
angd
it
in
jaud
ari
seg
ibi
ol
ogi
s,f
i
sik
,da
nki
mia
.Da
lamp
ela
ksa
naa
nny
aPTPCNy
ang
t
el
ahme
meg
angs
ert
i
fi
katI
SO2
2000ma
mpume
lak
san
aka
nsi
st
emHACCPd
eng
anb
aik
.
T
aha
pPr
odu
kay
amb
aka
rbu
mbuHe
rbd
imu
lai
dar
ipr
ose
spe
reb
usa
nai
rhi
ngg
ase
rvi
ng
d
ike
tah
uit
erd
apa
t2t
aha
pya
ngme
rup
aka
nCr
it
i
cal
Con
tro
lPo
inty
angh
aru
sdi
was
pad
ai
y
ait
uta
happ
end
ing
ina
n(c
ool
i
ng)d
anp
eny
aji
an(
ser
vi
ng)
.Ti
t
ikk
ri
ti
spa
dat
aha
p
p
end
ing
ina
n(c
ool
i
ng)d
anp
eny
aji
an(
ser
vi
ng)me
rup
aka
nti
t
ik-
ti
ti
kya
ngd
ian
gga
ppa
li
ng
me
mun
gki
nka
nte
rja
din
yak
ont
ami
nas
i.J
edawa
ktua
nta
rap
end
ing
ina
nda
npe
nge
mas
an
d
ian
gga
pkr
it
i
ska
ren
ada
patme
nye
bab
kank
ont
ami
nas
i
s
il
angd
ari
uda
ra.

B.
Sar
an

Pe
ner
apa
nSi
st
emHa
zar
dAn
ali
si
sCr
i
ti
cal
Con
tro
lPo
int(
HACCP)Pa
daPr
odu
kAy
am
Ba
karBu
mbuHe
rbDi
Div
isi
Kat
eri
ngDi
etPT
.Pr
imaCi
t
raNu
tri
ndoS
ura
bay
a.Ha
rust
eru
s
me
mpe
rha
ti
kank
ebe
rsi
hand
ala
mpe
ner
i
maa
nba
hanb
akud
anj
ugay
angl
ai
n-
la
inn
ya.
 DAF
TARPUST
AKA

Ra
cma
dia
,eta
l.Ame
rtaNu
tr(
201
8)1
7-281
7
DOI
:10.
247
3/a
mnt
.
v2i
1
.201
8.
17
-28