Na

ma :Di
masDwiSa
put
ro

Ni
m :2003
1032

Tug
asMa
tkul :Pe
mbe
laj
ara
nMa
ssa
geKe
buga
ran

Pr
odi :Pe
nja
ske
sre
k(A)s
eme
ste
r4

Dos
enpe
nga
mpu :AndyWi
dhyaB.U.
,S.
Pd,M.
Or

RANGKUMANSEJARAHMASSAGE

Me
nemuka
n da
n me
ngguna
kannya t
ida
kla
h di
ket
ahui
.Ma
ssa
ge mungki
n
be
ras
alda
rike
bia
saa
nma
nus
iaya
itus
ukame
nge
lus
-el
us,me
nggos
ok-
gos
oka
tau
me
ngur
ut-
urutba
gia
ntubuhya
ngs
aki
tat
aukur
ange
nak.De
nga
nca
rade
miki
an
t
ernya
tar
asas
aki
tat
aut
ida
kena
kit
ube
rkur
anga
tauhi
la
ngs
amas
eka
li.Da
ri
pe
nga
lama
nit
uor
angya
nga
rifme
nemuka
npe
nye
mbuha
nya
ngs
eka
rangdi
kena
l
de
nga
nma
ssa
ge.Ya
ngme
nar
iki
ala
hba
hwac
arape
nye
mbuha
nde
miki
ant
ela
h
t
erda
patdibe
rba
gaibe
laha
nduni
aini
,se
per
ti
:
 DiTi
ongkokda
lam ki
tabKONG FU (
2700SM)t
erda
patt
uli
sanya
ng
be
rhubunga
nde
nga
nma
ssa
geda
nse
nam pe
nye
mbuha
n.Wa
ktui
tut
ela
h
di
kena
lca
rape
mij
ata
n(Pe
tri
ssa
ge)da
ngos
oka
n(Fr
ict
ions
).
 Ba
ngs
aIndi
akunoy
angt
erke
nalt
ela
hme
mil
ikipe
rada
banya
ngt
inggit
el
ah
pul
ame
nge
nalma
ssa
gede
nga
nhygi
enes
epe
rtima
ndi
,me
nggos
okba
danda
n
s
ena
m.Ha
linit
eda
patda
lamki
tabs
uciVEDA.
 Ba
ngs
aMe
sirda
nPe
rsi
aKunoj
ugat
ela
hme
nge
nalma
ssa
geda
nse
nam.
Wa
laupunpe
ningg
ala
nda
lam be
ntukt
uli
sant
ida
kdi
temuka
nte
tapida
pat
di
li
hatpa
dabe
nda
-be
ndar
eli
efpe
ningga
lanme
reka
.
 Pa
dape
rmul
aan157
5ma
ssa
gedi
kemba
ngka
nla
giol
eha
hlibe
dahs
eor
ang
 ke
bangs
aanPe
ranc
isya
it
uAmbr
ois
ePa
re,na
munbe
lum me
mpunya
ida
sar
i
lmi
ah.Ba
ru pa
daa
bad ke
-17,s
eir
ing de
nga
n be
rke
mba
ngnya i
lmu
pe
nge
tahua
nAna
tomida
nFi
si
ologi
,ma
ssa
geme
mpunya
ida
sari
lmi
ah.
 Se
ora
ngBa
ngs
aInggr
is,Dr
.Syde
nha
m(1624-
1689)be
rus
ahame
ngoba
ti
ga
nggua
nkr
oni
sde
nga
nca
rame
kani
s.Ke
mudi
anPr
of.Dr
.P.Hof
fma
nda
ri
J
erma
nda
nTi
ssotda
riPe
ranc
isme
mpr
aka
saiha
lte
rse
butda
lam bi
dang
ke
seha
tan.Pa
dape
rmul
aana
badke
-19ba
nya
kdokt
erPe
ranc
is,di
ant
ara
nya
:
La
isne
,Se
`e,Es
tra
dor
e,De
lpe
ch,Ge
rra
rd,da
n He
ide
lbr
and be
rus
aha
me
nge
mba
ngka
nma
ssa
ge.Sa
mpa
ise
kar
angha
ruski
taa
kuiba
hwaki
tama
sih
me
maka
ima
nipul
asiya
ngbe
ras
alda
rij
ama
nHypoc
rat
usda
nla
in-
lai
n,ya
ng
ki
tapi
li
hda
nse
li
dikis
eca
rai
lmi
ah.
 Pe
mba
har
uanma
ssa
get
imbulpa
dape
rte
nga
hana
badkeduaa
bad19de
nga
n
munc
ulnya s
eor
ang a
hlibe
rna
ma Me
zge
rdiAms
ter
dam ya
ng ba
nya
k
me
nyumba
ngka
nte
naga da
n pi
kir
annya p
ada pe
rke
mba
nga
n ma
ssa
ge.
He
lle
dayme
mba
wame
todema
ssa
ge-
nyakeSt
ockhol
m da
nme
mpe
rba
iki
me
todeLi
ngya
ngke
mudi
andi
ber
ina
maMa
ssa
geSwe
dia
.
 DiJ
erma
n,Tobby Chon da
n Mons
enge
ilme
nya
tuka
n me
todeMe
zge
r.
Ke
mudi
anba
nya
kbu
kudi
ter
bit
kandi
ant
ara
nyaol
ehBum,Bohm,Re
ibma
yer
,
Hof
fa,Dol
li
nge
r,da
nDubi
nus
.
 Wa
laupunMe
zge
rbe
sarj
asa
nyaba
gipe
rkmba
nga
nma
ssa
get
apii
ati
dak
ma
lakuka
npe
nye
lidi
kans
endi
ri
.Ha
linidi
lakuka
nMons
enge
il.Pa
dat
ahun
1910Ros
ent
halme
ner
bit
kanbukus
eba
gaiha
silpe
nel
it
ianda
rit
eor
iMe
zge
r
da
nahl
iya
ngl
ain.
 Za
bludows
kida
riRus
iame
mpe
laj
arima
ssa
ger
akya
tRus
iada
nFi
nla
ndi
a
s
ert
ape
nga
ruhnyat
erha
dapt
ubuh.Us
aha
nyadi
la
njut
kanKi
rchbe
rgya
ng
me
nga
rangbuku”He
nbuc
hde
rMa
ssa
gee
nHe
ilgymna
sti
ek”.
 I
ame
nul
ispe
nga
ruhma
ssa
get
erha
dappe
reda
randa
rahs
eca
rame
kani
sda
n
r
efl
ekt
ori
sya
ngme
nye
babka
npe
mbe
sar
anvol
umeka
pil
er.
 Pa
dat
ahun1915t
erb
itbukuda
riDr
.Mul
lerya
itu”
Lehbuc
hde
rMa
ssa
ge”di
Munc
hengl
adba
ch.Ka
ranga
ninis
uda
hbe
rda
sari
lmi
ah.Ba
nya
kpe
nda
pat
da
hul
udi
kri
ti
kda
ndi
ti
ngga
lka
n.Pe
nda
pat
nyadi
ikut
iol
ehFr
oli
ep.Nor
stor
m,
Kl
een,Hi
ll
ede
y,Edi
nge
r,Aue
rba
ch,da
nCor
nel
is
.Buku-
bukul
aindi
kar
ang
ol
ehPr
of.A.Hof
fa,Goc
ht,s
tor
k,da
nDubi
nus
.Da
lam buku-
bukut
ers
ebut
ma
nipul
asil
amama
sihdi
guna
kans
esua
ide
nga
nte
mpa
tdima
ssa
ge.
 Ma
ssa
gediI
ndone
sia
 Se
bel
umPe
rangDuni
ake
-IIs
uda
hadaor
angI
ndone
siaya
ngbe
laj
arma
ssa
ge
da
rior
angBe
landa
.Te
rut
amada
ris
erda
duBe
landaba
gia
nke
seha
tan.
 Pa
daj
ama
nme
rde
ka,t
erdor
ongol
ehpe
nye
lengga
raa
nAs
ianGa
mesya
ng
me
mbut
uhka
nba
nya
kte
nagaa
hlima
ssa
ge,t
ela
hdi
ada
kanpe
ndi
dika
nkhus
us
a
hlima
ssa
gediSur
aka
rta
,Ba
ndung,da
nse
mar
ang.De
was
ainima
ssa
ge
s
ema
kinba
nya
kdi
pel
aja
rida
nme
nja
dima
takul
iahwa
jibdiFPOK UPI
.
Da
lam ha
liniya
ngdi
aja
rka
nte
rut
amama
ssa
geunt
ukol
ahr
aga
wan,ya
ng
di
tuj
uka
nke
padape
mbi
naa
nkondi
sij
asma
ni.