దాయ్హకుక్ చట

ట్ ం-2009

దేశంలో 6 నుంచి 14 ఏండ

ల్ లోపు ఉనన్
బాలలందరికీ ఉచిత నిరబ్ంధ దయ్ను
అందించటానికి ఉదే
ద్ ంచిన చట
ట్ మే Right to Free
a-d Compulsory Educatio- Act 2009. ఈ
దాయ్హకుక్ చట
ట్ ం 2009 ఆగ ట్ 28న రాష
ట్ పతి
ఆమోదం పొందింది. కేంద
ర్ ప
ర్ భుత ం 2009 ఆగ ట్
26న ఈ బిలు
ల్ ను ఆమోదించింది. జముమ్క మ్ర్
మిన దేశంలోని అనిన్ రార్ట్ లు, కేంద
ర్ పాలిత
పా
ర్ ంతాలో
ల్ ఈ చట
ట్ ం 2010 ఏపి
ర్ ల్ 1న అమలో
ల్ కి
వచిచ్ంది. ఈ చట
ట్ ంలో 7 అధాయ్యాలు, 38 కష్ను
ల్ ,
ఒక అనుబంధ డూయ్ల్ ఉనాన్యి.

దాయ్హకుక్ చట
ట్ ం ముఖాయ్ం లు

అధాయ్యం -1
 కష్న్-1

- చట
ట్ ం పేరు: ఉచిత నిరబ్ంధ దయ్ బాలల హకుక్
చట
ట్ ం 2009
- చట
ట్ ం పరిధి: జముమ్క మ్ర్ మిన త్ ం
దేశం మొత
త్ త్ ంది.
వరి
- చట
ట్ ం అమలు తేదీ: 2010, ఏపి
ర్ ల్ 1

కష్న్-2

- 6 నుంచి 14 ఏండ
ల్ మధయ్ వయ నన్ రు
బాలబాలికలు
- పా
ర్ థమిక దయ్ అంటే 1 నుంచి 8 తరగతి వరకు
- కాయ్పిటేషన్ ఫీజు అంటే బడి ప
ర్ కటించిన ఫీజు
కాకుండా ఇతర రూపాలో
ల్ చెలి
ల్ ంచే చందాలు
- థ్ నిక ప
ర్ భుత ం అంటే నగరపాలక సంస
థ్ లేదా
జిలా
ల్ పరిషత్ లేదా గా
ర్ మ పంచాయతీ

అధాయ్యం-2
 కష్న్-3

- 6 నుంచి 14 ఏండ
ల్ లోపు బాలలందరికీ ఉచిత
పా
ర్ థమిక దయ్ పొందే హకుక్ ఉంటుంది.
- బాలలు పా త్ చేయడానికి ఎలాంటి
ర్ థమిక దయ్ పూరి
రు ం చెలి
ల్ ంచాలి న అవరసరం లేదు.

కష్న్-4

- 6 నుంచి 14 ఏండ
ల్ లోపు వయ నన్ పిల
ల్ లు
మధయ్లోనే బడి మాని త్ రిని తిరిగి రి
వయ కు తగిన తరగతిలో చేరుచ్కో లి.
- వయ కు తగిన తరగతిలో చేరిన బాలలు తోటి
దాయ్రు
థ్ లతో సమానంగా ఆ తరగతి వరకు కా లి న
మరా
థ్ య్లను పొందటానికి ప
ర్ తేయ్క కష్ణ ఇ లి.
- ఈ ధంగా పా
ర్ థమిక దయ్లో ప
ర్ ంచిన బాలలు
14 ఏండు
ల్ నిండినపప్టికీ ఎలిమెంటరీ దయ్ను
త్ చే వరకు ఉచిత దయ్ను పొందే హకుక్ ఉంది.
పూరి
- ఆ దాయ్రు
థ్ లకు కష్ణ కాలవయ్వధి కనీసం మూడు
నెలలు, గరిష
ట్ ంగా రెండేండ
ల్ వరకు ఉండవచుచ్.
 కష్న్-5

- బడిలో పా త్ చే సదుపాయం
ర్ థమిక దయ్ పూరి
లేకపోతే ప
ర్ భుత నియంత
ర్ ణలో ఉనన్ ప
ర్ భుత
ౖ నా బదిలీ కోరే
త్ ంపు పొందిన ఏ ఇతర బడికె
గురి
హకుక్ బాలలకు ఉంటుంది.

అధాయ్యం-3

కష్న్-6

- ఆరీ
ట్ ఈ అం లు అమలు చేయటానికి పరిసర
పా
ర్ ంత పరిధిలో బడి లేకపోతే చట
ట్ ం అమలో
ల్ కి వచిచ్న
మూడేండ
ల్ లోపు ప
ర్ భుత ం లేదా థ్ నిక సంస
థ్ బడిని
నెలకొలాప్లి.
- 1 నుంచి 5 తరగతుల వరకు కిలోమీటర్
దూరంలోపు పాఠ లను ఏరాప్టు చేయాలి. 6
నుంచి 8 తరగతుల బాలలకు 3 కి.మీ.లోపు
పాఠ లను ఏరాప్టుచేయాలి.
ర్ ౖ మె నౖ కలయ్ంతో బాధపడే బాలలకు ర ణా
- తీవ
 కరాయ్ లు ఏరాప్టుచేయాలి. లేకపోతే ఇంటివదే
ద్
దయ్నందించాలి.

కష్న్-7

- చటా
ట్ నిన్ అమలుచే ందుకు నిధులను సమకూరేచ్
బాధయ్త రాష
ట్ , కేంద
ర్ ప
ర్ భుతా లకు సమానంగా
ఉంటుంది.
- రెగుయ్లర్ పాఠ లలో
ల్ బోధించే టీచర
ల్ ందరికీ
ప
ర్ తేయ్క అవసరాలునన్ పిల
ల్ లకు బోధించేందుకు తగిన
కష్ణ ఇ లి.

కష్న్-8

-ప
ర్ భుత నియంత
ర్ ణలో లేని బడిలో పిల
ల్ లను
చేరిప్ంచి, పా
ర్ థమిక దయ్కు పెటి
ట్ న ఖరుచ్ను తిరిగి
చెలి
ల్ ంచాలని అడిగే హకుక్ దాయ్రి
థ్ తలి
ల్ దండులకు
ఉండదు.

కష్న్-9
- తమ ఆ స పా
ర్ ంతాలో
ల్ పుటి
ట్ నపప్టి నుంచి 14
ఏండు
ల్ వచేచ్వరకు పిల
ల్ లందరి రికారు
డ్ లను థ్ నిక
ప
ర్ భుత ం ఇంటింటి సరే దా రా నిర ంచాలి.

కష్న్-10

- 6 నుంచి 14 ఏండ
ల్ లోపు పిలల
ల్ ను పరిసర
పాఠ లలో చేరిప్ంచటం ప
ర్ తి తలి
ల్ దండి
ర్ లేదా
సంరకష్కుడి బాధయ్త.

కష్న్-11

- ఆరేండు
ల్ నిండే వరకు పా
ర్ థమిక దయ్కు బాలలను
సం దు
ధ్ లను చేయటానికి పూర పా
ర్ థమిక దయ్లో
చేరిప్ంచడం ప
ర్ తి తలి
ల్ దండి
ర్ లేదా సంరకష్కుడి
బాధయ్త.

అధాయ్యం-4

కష్న్-12

- బడులు ప
ర్ భుత గా
ర్ ంటు
ల్ ఎంత తం
పొందుతునాన్యో బడిలో చేరిన పిల
ల్ ల్లో అంత తం
మందికి ఉచిత నిరబ్ంధ పా
ర్ థమిక దయ్ను
అందించాలి. కనీసం 25 తానికి తగ
గ్ కుండా
పిల
ల్ లను బడిలో చేరుచ్కో లి.
ర్ య, న దయ,ౖ నిక పాఠ లలు
- కేందీ
దాయ్రు
థ్ ల సంఖయ్లో 25 తం ల్టు
బల నవరా
గ్ లకు, ప
ర్ తికూల పరి థ్ తులు ఉనన్
పిల
ల్ లకు కేటాయించాలి.

కష్న్-13

- బాలబాలికలను బడిలో చేరుచ్కోవటానికి

కాయ్పిటేషన్ ఫీజు వ లు చేయరాదు. బడిలో
చేరుచ్కొనేందుకు ఎలాంటి ఎంపిక పరీకష్
నిర ంచరాదు. అనుమతి లేకుండా పరీకష్ నిర త్
జరిమానా ధిత్ రు.

కష్న్-14

- వయ ధు కరణ పత
ర్ ం లేదనన్ కారణంతో
బడిలో ప
ర్ నిన్ తిరసక్రించరాదు.

కష్న్-15
- దాయ్సంవత రంలో బడిలో ప
ర్ నికి
ధారణంగా జూన్ 12 నుంచి ఆగ ట్ 31వరకు
గడు ఉంటుంది. గడు తరా త ప
ర్ శం కోరినా
తిరసక్రించకూడదు.

కష్న్-16

- బడిలో ప
ర్ శం పొందిన బాలలను పా
ర్ థమిక దయ్
త్ యేయ్వరకు బడి నుంచి తొలగించకూడదు.
పూర

కష్న్-17

- బాలలను రీరకంగా గానీ, మాన కంగా గానీ

ధించరాదు. అలాంటి చరయ్లకు పాలప్డిన
ౖ కర్మ కష్ణా చరయ్లు తీ కో లి.
ఉపాధాయ్యులపె

కష్న్-18

-ప త్ ంపు లేకుండా పాఠ లలను

ర్ భుత గురి
థ్ పించకూడదు. ఈ నియమానిన్
ఉల
ల్ ంఘించిన రు కాష్రు లు.

కష్న్-19
- డూయ్ల్లోని నియమాలను పాటించని
త్ ంపు ఇవ కూడదు. ఈ చట
పాఠ లలకు గురి ట్ ం
అమలుకు ముందే థ్ పించిన పాఠ లలు చట
ట్ ం
అమలో
ల్ కి వచిచ్న నాటి నుంచి మూడేండ
ల్ లోపు తమ
ంత ఖరుచ్లతో డూయ్ల్లోని నియమనిబంధనల
మేరకు కరాయ్లు ఏరాప్టుచేయాలి.

కష్న్-20

- డూయ్ల్లోని నియమాలు, పా
ర్ మాణికాలు
త్ గా చేరచ్టం లేదా సవరణ
తొలగించటం, కొత
చేయటం కేంద
ర్ ప
ర్ భుత పరిధిలో ఉంటుంది.

కష్న్-21

- అన్ ఎయిడెడ్ పాఠ లలు తపప్ ప

ర్ తి
పాఠ లలోనూ థ్ నిక ప
ర్ జాప
ర్ తినిధులు, బడిలోని
దాయ్రు
థ్ ల తలి
ల్ దండులు, ఉపాధాయ్యులతో బడి
యాజమానయ్ సంఘానిన్ ఏరాప్టుచేయాలి. కమిటీ
త్ ం సభుయ్లో
మొత ల్ 50 తం మ ళలు ఉండాలి. ఈ
కమిటీకి పాఠ ల ప
ర్ ధానోపాధాయ్యుడు కనీ నర్గా
ఉండాలి.

కష్న్-22

- పాఠ ల యాజమానయ్ కమిటీ ఏటా నవంబర్లో

పాఠ ల అభివృది
ధ్ ప
ర్ ణాళికలను రూపొందించాలి.

కష్న్-23

- ఉపాధాయ్యుల నియామకంలో అవసరమె

ౖ న
అరతలు, ఉదోయ్గ షరతులు, నిబంధనలు
కచిచ్తంగా పాటించాలి.

కష్న్-24

- ఉపాధాయ్యులు సమయపాలన పాటించాలి.

నిరా త్ చేయాలి.
ధ్ రిత సమయంలో పాఠాయ్ం లు పూరి

కష్న్-25

- డూయ్ల్లో నిరా
ధ్ రించిన ధంగా దాయ్రు
థ్ లు-
త్ ప
ఉపాధాయ్యుల నిషప్తి ర్ తి పాఠ లలో తపప్నిసరిగా
ఉండేలా ప
ర్ భుత ం చరయ్లు తీ కో లి.
 కష్న్-26

త్ చేయాలి. మొత
- ఉపాధాయ్యుల ఖాళీలను భరీ త్ ం
ఉపాధాయ్ య పో ట్ ల్లో ఖాళీలు పది తానికి
మించకుండా చూడాలి.

కష్న్-27

- జనాభా గణన, ఎనిన్కల ధులకు తపప్

ఉపాధాయ్యులను ఏ దేయ్తర పనులకు
నియోగించరాదు.

కష్న్-28

- ఏ ఉపాధాయ్యుడు కూడాౖ పె టు టూయ్షన్ ,

ౖ పె టు బోధన పనులు చేయరాదు.

అధాయ్యం-5

కష్న్-29

- బాలల జా
ఞ్ నం, థ్ య్ం,ౖ నె పుణాయ్లు
మర
పెంపొందించి రి సర తోముఖాభివృది
ధ్ కి తోడప్డే
పాఠయ్ప
ర్ ణాళిక, మూలాయ్ంకన ధానానిన్ నిరా
ధ్ రించి
త్ చేయాలి.
పూరి

కష్న్-30

త్ యేయ్వరకు బాలలు
- ఎలిమెంటరీ దయ్ పూర
ఎలాంటి బోరు
డ్ పరీకష్లు రాయాలి న అవసరం లేదు.
అధాయ్యం-6

కష్న్-31

ౖ బాలలకు ఉనన్ హకుక్లను పరి లించి,

- దయ్పె
కాపాడే ఏరాప్ట
ల్ ను సమీకిష్ంచి సమర
థ్ వంతంగా
అమలయేయ్ందుకు తగిన చనలు చే బాలల
హకుక్లను పరయ్ కిష్ంచాలి.

కష్న్-32

- దాయ్హకుక్ చట
ట్ ం ఉల ౖ న పకష్ంలో
ల్ ంఘనకు గురె
ౖ నా థ్ నిక ప
ఎవరె ర్ భుతా నికి ఫిరాయ్దు చేయవచుచ్.

కష్న్-33, 34
- బాలల హకుక్ల రకష్ణకు జాతీయ, రాష
ట్ సల
సంఘాలను ఏరాప్టుచేయాలి.

అధాయ్యం-7

కష్న్-35

- చట
ట్ ం అమలు కోసం సంబంధిత ప
ర్ భుతా లకు
మార
గ్ దర క తా
ర్ లు, ఆదే లను కేంద
ర్ ప
ర్ భుత ం
జారీచేత్ ంది.

కష్న్-36

- కాష్రౖ మె న నేరాలకు సంబంధిత ప

ర్ భుత ప
ర్ కటన
దా రా అధీకృతం చే న అధికారి ఆమోదం పొందిన
తరా తే పా
ర్ కూయ్షన్ చేపటా
ట్ లి.

కష్న్-37

- సదుదే
ద్ శంతో చేపటి
ట్ న చరయ్లకు రకష్ణ కలిప్ంచాలి.

కష్న్-38
- చట
ట్ నియమాలు రూపొందించటానికి సంబంధిత
ప
ర్ భుతా నికి అధికారం ఉంటుంది.

డూయ్ల్ బడి నియమాలు, పా

ర్ మాణికాలు

1 నుంచి 5వ తరగతి వరకు

- 60 మంది దాయ్రు
థ్ లకు ఇద
ద్ రు ఉపాధాయ్యులు
- 61 నుంచి 90 మంది బాలల వరకు ముగు
గ్ రు
ఉపాధాయ్యులు
- 91 నుంచి 120 మంది దాయ్రు
థ్ ల వరకు
నలుగురు
- 121 నుంచి 200 వరకు ఐదుగురు
ఉపాధాయ్యులు
- 150 మించి దాయ్రు
థ్ లు ఉంటే ఐదుగురు
ఉపాధాయ్యులు, ఒక ప
ర్ ధానోపాధాయ్యుడు
- 200 మించి దాయ్రు
థ్ లు ఉంటే
ప
ర్ ధానోపాధాయ్యుడు కాకుండా ప
ర్ తి 40 మంది
దాయ్రు
థ్ లకు ఒక ఉపాధాయ్యుడు ఉండాలి
- 1 నుంచి 5వ తరగతి వరకు దాయ్ సంవత రంలో
200 పనిదినాలు, 800 బోధనా గంటలు ఉండాలి.

6 నుంచి 8వ తరగతి వరకు

-ప
ర్ తి తరగతికి ఒక ఉపాధాయ్యుడు ఉండాలి. కింది
అం లకు కనీసం ఒక ఉపాధాయ్యుడు ఉండాలి.
1. జా
జ్ న సం, లెకక్లు, 2. మాజిక సం
3.భాషలు
-ప
ర్ తి 35 మంది దాయ్రు
థ్ లకు కనీసం ఒక
ఉపాధాయుయ్ డు ఉండాలి.
- బడిలో చేరుచ్కునన్ దాయ్రు
థ్ ల సంఖయ్ 100కు
త్ కాల ప
మించితే పూరి ర్ ధానోపాధాయ్యుడితోపాటు
1. చిత
ర్ కళ, 2. ఆరోగయ్ం, య్యామ దయ్
త్
3. వృతి ట్ ౖ టె ం బోధకులు ఉండాలి
దయ్లకు పార్
- 6-8 తరగతులకు 220 పనిదినాలు, 1000
బోధనా గంటలు ఉండాలి.
-ప
ర్ తి టీచర్కు ఒక తరగతి గది ఉండాలి
- రానికి కనీసం బోధన 45 గంటలు ఉండాలి.
పా
ర్ కీట్ బిట్

1. 1 నుంచి 5వ తరగతి వరకు ఉనన్ పా

ర్ థమిక
పాఠ లలో
ల్ పిల
ల్ ల నమోదు 89 అయితే,
దాయ్హకుక్ చట
ట్ ం-2009 ప
ర్ కారం ఎంతమంది
ఉపాధాయ్యులు ఉండాలి?

1) ఆరుగురు 2) ఐదుగురు 3) ముగు

గ్ రు 4)
ఇద
ద్ రు

2. దాయ్హకుక్ చట
ట్ ం-2009 ప
ర్ కారం పాఠ లలో
రానికి ఉపాధాయ్యుడు పనిచేయాలి న
పనిగంటలు?

1) సం ద
ధ్ తా సమయానిన్ కలుపుకొని 40 బోధనా
గంటలు
2) సం ద
ధ్ తా సమయానిన్ కలుపుకొని 45
బోధనా గంటలు
3) సం ద
ధ్ తా సమయానిన్ మిన యించుకొని 45
బోధనా గంటలు
4) సం ద
ధ్ తా సమయానిన్ మిన యించి 40
బోధనా గంటలు

3. దాయ్హకుక్ చట
ట్ ం-2009 ఎపప్టి నుంచి
అమలులోకి వచిచ్ంది?

1) 2009, మారిచ్ 10 2) 2009, ఏపి

ర్ ల్ 10
3) 2009, ఏపి
ర్ ల్ 1 4) 2009, మారిచ్ 1

4. ఆరీ
ట్ ఈ-2009 Sec-10 ప
ర్ కారం?

1) తలి
ల్ దండులు 6-14 ఏండ
ల్ వయ నన్ తమ
పిల
ల్ లను ధిగా బడిలో చేరిప్ంచాలి
2) ఉపాధాయ్యులు చేరిప్ంచాలి
3) థ్ నిక సరప్ంచ్ చేరిప్ంచాలి 4) అధికారులు
చేరిప్ంచాలి

5. ఆరీ
ట్ ఈ-2009 కింది ఏ సమూహపు పిల
ల్ లకు
త్ త్ ంది?
వరి
1) 0-14 ఏండు
ల్ 2) 6-14 ఏండు
ల్
3) 5-16 ఏండు
ల్ 4) 1-16 ఏండు
ల్

6. ఆరీ
ట్ ఈ-2009, Sec-29 చించేది?

1) దాయ్రి
థ్ సర తోముఖాభివృది
ధ్ కి దోహదపడే
పాఠయ్ ప
ర్ ణాళిక రూపొందించడం
2) నిరంతర సమగ
ర్ మూలాయ్ంకనం ప
ర్ శపెట
ట్ డం
3) బాలల జా
ఞ్ నం, థ్ య్లు,ౖ నె పుణాయ్లు
మరా
పెంపొందించడం 4)ౖ పె వనీన్

7. ఆరీ
ట్ ఈ-2009 ధికానిది?

1) జనన ధు కరణ పత
ర్ ం లేకునాన్ బడిలో
చేరుచ్కో లి
2) కాయ్పిటేషన్ ఫీజు వ లు చేయరాదు
3) దాయ్ సంవత రంలో ఎపుప్డు వచిచ్నా
చేరుచ్కో లి
4) జరు ఉండి అనుతీ ణ్ ౖ డె తే అదే తరగతిలో
త్ రు
కొన గించాలి