1.

परिचय
नोबेल पारितोषिक षिजेत्या भाितीयाने ‘मिम ग
िं िि
ु न’ या शब्दाची व्यापक चचाा केली.
अर्ातज्ञ अित्या कुिाि ेन यािंनी त्यािंच्या ‘डेव्हलपिेंट अँड फ्रीडि’ या पस्
ु तकात आजकाल त्याची िय
झाली आहे.
षिशेित: अषिकम त आणि षिक नशील दे शािंिधील तीव्र लैंगगक अ िानतेचा िंदभा घ्या. ेन यािंच्याकडे
आहे
आमशयाई दे शािंच्या एकूि लोक िंख्येपैकी लाखोंच्या िंख्येने िहहला 'बेपत्ता' अ ल्याचा दािा केला
षिमशष्ट षिषिध आधािािि. गह
ृ ीतकाने, त्याने िोजले की जास्त प्रिािात िहहला ित्ृ यि
ू ुळे
लैंगगक भेदभािािळ
ु े एकूि िहहलािंच्या िंख्येत 6% ते 11% किी आहे , तो काय
"भयिंकि कर्ा अ िानता आणि दल
ु ाक्ष" अ े िंबोधले जाते. ेन यािंनी 'मिम ग
िं िि
ु न'ची व्याख्या स्री
अशी केली.
जे लैंगगक भेदभािािुळे िाजात उपस्स्र्त नाहीत. येर्े ेनने िास्तषिक लोक िंख्येची तल
ु ना केली
अपेक्षक्षत लोक िंख्ये ह मलिंग गि
ु ोत्ति ज्याला िान िागिूक हदली जाईल
जगण्याशी िंबिंगधत िस्तूिंच्या षितििात मलिंग. ज्या अततरिक्त िहहलािंना स्जििंत िाहािे लागेल
अपेक्षक्षत मलिंग गुिोत्तिाशी िास्तषिक ितुल्य किण्या ाठी 'बेपत्ता िहहला' ची िंख्या अ ेल
िेळेचा तो बबिंद.ू
हििलेली स्री = स्जििंत अ िा-या स्रीची िंख्या - िास्तषिक अ लेल्या स्रीची िंख्या
स्जििंत
भाित प्रत्येक क्षेरात गततिानपिे प्रगती कित आहे. दे शाने प्रगती पाहहली अ ली तिी
िा क्षेरे, पििं तु िुलीिंषिरुद्ध पक्षपात अजूनही दे शात प्रचमलत आहे. अनेक दशकािंपा ून, भाितीय
लोक िंख्याशास्रािध्ये अनै गगाकपिे किी बाल मलिंग गुिोत्ति हद ून आले आहे. िुलािंपेक्षा िुलीिंची िंख्या
खूपच किी आहे
जन्िाला आला आहे , ज्यािुळे हििलेल्या स्रीच्या िस्येला जन्ि हदला आहे. िुलीिंपेक्षा पुरािंना प्राधान्य
दे िाऱ्या पालकािंची तकाशुद्ध भेदभािपूिा िागिूक हे मलिंगभेदाच्या या भयिंकि कर्ेचे िूळ कािि आहे.
अ िानता
2. अभ्या ाचे उद्हदष्ट
(i) भाितातील िहहला हििण्याच्या िस्येच्या िुख्य काििािंचे षिश्लेिि किण्याचा प्रयत्न कितो.
(ii) तनिाकिि किण्या ाठी भाित िकािची षिषिध धोििे आणि तितुदी शोधण्याचा प्रयत्न किते
भाितातील हििलेल्या िहहलािंची िस्या.
(iii) हििलेल्या िहहलेच्या िस्येचे तनिाकिि किण्या ाठी ूचक उपाययोजना कििे.
3. पद्धती
अभ्या ा ाठी अिलिंबलेली पद्धत स्पष्टीकििात्िक आणि षिश्लेििात्िक आणि ििानात्िक आहे
आणि षिषिध प्रकाशने, पस्
ु तके, जनाल् , इिंटिनेट इत्यादीिंिधून गोळा केलेल्या दय्ु यि डेटािि आधारित आहे

लक्ष्िि देवराम
सोनवणे महाववद्यालय
एम. ए च्या
पदिी ाठी ादि केलेला

िंशोधन अहवाल

लक्ष्िि दे ििाि सोनवणे महाववद्यालयाच्या एम. ए. ववभाग दोनच्या अभ्यासक्रमाची अंविक पूर्तर्ा करण्यासाठी हे संिोधन मंबई ववद्यापीठास
सादर करण्यार् येर् आहे.

िंशोधनाचा षििय
भाितीय व्यि ाय चक्र

िागादशाक
प्र्ा.दािोदि वनवृत्ती मोरे

िंशोधन कताा
दशिर् पंविर् च्ोरमले
 कल्याि होलसेल मचंट एज्यके िन सोसायटी सचं वलर् लक्ष्मण देवराम सोनवणे महाववद्यालय कल्याण पविम

कल्याण होलसेल मर्चंट एज्युकेशन सोसायटी सर्च

ं ललत
लक्ष्मण देवराम सोनवणे महालवद्यालय कल्याण पलिम

प्रमाणपत्र
लक्ष्िि देवराम सोनवणे महाववद्यालयाच्या एम ए वव भाग 2 ची दिरथ पवं िर् च्ोरमले
ववद्यार्थयातने भारर्ीय व्यवसाय चक्र या ववषयांर्गतर् संिोधन कायत मार्गदशगक
प्रोफे सर दामोदर मोरे यांच्या मागतदितनाखाली पूणत के ले

2021 र्े 22 मध्ये ही पदवी प्राप्त करण्यासाठी आवश्यक असलेला

अभ्यासक्रमाची एक आवश्यक बाब म्हणून संिोधन प्रबंध
लक्ष्मण देवराम सोनवणे महालवद्यालय यांच्यावर्ीने मंबई ववद्यापीठार् सादर करीर् आहे.

ठिकाण : कल्याि
ठिनाांक :
मागतदितक प्र. प्राचायत
प्रा. दामोदर मोरे प्रो. एनी अँटोनी
लक्ष्मण देवराम सोनवणे. लक्ष्िि देवराम सोनवण
िहाषिद्यालय कल्याण पविम महाववद्यालय कल्याण पविम
 सांशोधकाची र्ृलहतके
1. या सि
ं ोधनामध्ये हरवलेल्या मवहला व तयाचं ी र्स्करी याचं ा अभ्यास के ला जाणार आहे.
2. अभ्या ा िधील आकडेिािी मावहर्ी सरकारी अहवाल सक
ं े र् स्थळे व बाजार सवमर्ीच्या पस्र्कामं धून गृहीर् मानून सि
ं ोधन के ले जाणार
आहे
3. दि सि ं ोधनार्ील तयाचं ी पिर्ाळणी के ली जार् आहे.
ं ोधनामध्ये मलाखर् घेर्ली जाणार असून मलाखर्ीच्या आधारे सि

ऋणननिे श

मी कुमार िशरथ पांडित चोरमुले

लक्ष्िि दे ििाि ोनििे कॉलेज ची षिद्यागर्ा

अ न
ू िला भाितीय व्यि ाय चक्र

हा प्रकल्प उपक्रि दे ण्यात

आलेला अ ून िंशोधनाचे काया कित अ ताना िला अततशय आनिंद होत आहे त्यािुळे

िाझ्या ज्ञानात भि पडली अ ून या कायाा िला प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्षपिे अनेकािंनी िदत

केली त्यािंची मिर ऋिी आहे

हा प्रकल्प कशा पद्धतीने पूिा किािा याबाबत षिस्ति मार्गिशगन दे िािे िाझे

मशक्षक प्रा. िामोिर मोरे यािंनी हकाया केल्याबद्दल िी त्यािंची ऋिी िाहील.