ASAL MOLANA NYAMA DHISA PONTÈH

(carèta ḍâri kabupatèn Mekkasân)

Bâḍâ sèttong dhisa sè ka alok kalabân nyama dhisa PONTÈH.

Engghunna bâḍâ è tèmorra kottha Mekkasan, è bhâbâna kecamadhân
Larangan. Dhisa PONTÈH kadhâddhiyân ḍâri lèma‟ kampong iyâ
arèya kampong “Karang Panasan”, Kampung “Panḍhiyân”, Kampong
“Lang–tolang”, Kampong “Kramat”, bân kampong “Rongrongan”.
Sa‟ahèrra kampong Rongrongan èpataḍâ‟ lantaran èpasèttong bân
kampong Karang Panasan. Oca‟ “PONTÈH” èpadhâddhi nyamana
dhisa jârèya kalabân maksod ka angghuy ngèmodhi sèttong
kadhâddhiyân pokpara è dhisa jârèya.
Mènorot carètana bapa’ Drs. Moh. Haris, mènangka sala sèttongnga maghârsarè sè
bâḍâ è dhisa jârèya, ajhârbâ‟âghi jhâ‟ dhibi’na ngaollè carèta ḍâri juju‟na sè asmana Ju‟ Renap
bân Ju‟ Gafur. Salèrana acarèta bâriyâ :
Bâkto Jhâman kona neng è kampong jârèya bâḍâ pan-bârâmpan bengko sè ajhâjhâr
kantos dhâddhi tanèyan lanjhâng, sè ngennengngè emma‟ bân embu’na sèttong bengko, tra-
pottrana sè ella alâ-bhâlâ bengko bâng-sèbâng, mala bâḍâ majhâdi’na sè bengkona ajhâjhâr
kèya neng è jâḍiyâ kantos nambâi bânnya’na bengko neng èjâdiyâ. Kabbhi paḍâ atong rokon
jhembhâr tor asrè. Kadhâri bânnya’ orèng kaḍâruy terro matamoya ḍâ‟ jâḍiyâ alantaran sapa-
sapa sè matamoy ḍâ‟ jâḍiyâ apangrasa perna ḍâri kennengnganna tor pangladhinna orèng sè
bâḍâ neng èjâḍiyâ.
È sèttong arè orèng sè bâḍâ è kampong jârèya salèttro bân ponakanna sè bâḍâ è
kampong laèn. Mongghu orèng Madhurâ majhâḍi ḍâ ponakan nyambhât kacong, dhinèng
kacong ḍâ’ majhâḍi’ nyambhât ghuttèh. Kadhâddhiyân jârèya alantaran kacong apangrasa
anḍi’ kobâsa ḍâ tana pakarangan sè è kennengngè ghuttèna. Mèla ghuttèna ta’ tarèma ḍâ’
pangakona kacongnga. Bâng-sèbângnga paḍâ apangako sè palèng patot nga’anḍi’ pakarangan
jârèya. Kadhâddhiyân jârèya kantos dhâddhi pokpara alantaran bâng-sèbângnga taḍâ’ sè ngala.
Saellana abid kasalèntrowan jârèya so’ è atambâ ghubbrâ saellana sang kacong ngaollè
sokongan ḍâri pan-bârâmpan tan-tarètan bân bhâlâ laènna, dhinèng ghuttèna paḍâ ngaollè
sokongan ḍâri tan-tarètan bân bhâlâ laènna kèya. Kabâḍâ‟ân jârèya asajânè nambâi ghubbrâ
saellana bâḍâ orèng ḍâri kampong laèn sè ro’-noro’ arongrong abhânto kacong kantos mapanas
kabâḍâ‟ân. Mèlana pokpara jarèya kantos dhâddhi pokpara alantaran bâng-sebènga sè ngala

Ghuttèh bân kacong paḍâ patang pabhen sè akhèrra pas patang torkop, ontong kadhâddhiyân
 bâkto jârèya dhuli èlanglang orèng sè bâḍâ è jâḍiyâ.
Kabâḍâ‟ânna sajânè malarat bâng-sèbângnga paḍâ apangako palèng bhenḍer, mèla
sang kacong pas atantangan carok ḍâ‟ ka ghuttèna. Tantanganna kacong ètarèma tor
èkasaroju‟i ghuttèna. Mèla sabellunna carok èmolaè sang Kacong ngajhâk ḍâ‟ tan-tarètan bân
bhâlâna ka angghuy noro’ abhillâi, bâriyâ kèya ghuttèna paḍâ ngajhâk tan-tarètan tor bhâlâna
kaangghuy noro’ abhillâi abâ’na. Bâng-sèbângnga paḍâ asanat, paḍâ dhuli aghângsè
ghâghâmanna bâng–sèbâng, bâḍâ sè nyoro aghâbây ḍâ‟ panḍhi sè bâḍâ è kampong laèn è
dhisa jaḍiyâ kèya sè kantos satèya kampong jârèya ènyamaè kampong “Panḍhiyân”.
Neng è bâkto sè ella ètantowaghi iyâ arèya neng sèttong kennengngan sè tèghâr
Kacong bân Ghuttèna paḍâ nganarraghi ghâghâmanna ètoro’è bân bhâlâna bâng-sèbâng sè
paḍâ nganarraghi ghâghâmanna kèya. Saellana patang ngoca’è ḍuwâ‟ ghâlimpo’ pas paḍâ
maju, akhèrra patang coco, patang peddhâng carok lèmongan dhâddhi cara kaangghuy
mamarè parkarana. San la abit, patèh la bânnya’ aghâlimpangan, tana aobâ bârna dhâddhi
mèra ḍârâ. Sè ghi‟ ta‟ cato paḍâ ngamok mara cèlèng tato paḍâ ngaddhu kakowadhân. Sè
Kacong bân Ghuttèna paḍâ ta’ ènga‟ polè jhâ‟ sè acarok iyâ antara Kacong bân
Ghuttèna. Sè kaḍuwâ paḍâ ta’ meḍḍhâs ghâghâman, ca‟na orèng paḍâ ta’ èḍḍhi‟ tapa’ palona
panḍhi. Saellana jârèya, Kacong bân Ghuttèna paḍâ ngabâssaghi tarètan bân bhâlâ paḍâ
karè sakonè‟ sè Kacong pas mator ḍâ‟ ka ghuttèna “ ampon Tèh, jhâ‟ terossaghi, mon
èterrossaghi panèka parcoma”. Ghuttèna ajâwâb ” mon bâriyâ karebbhâ bâ’na
sèngko’ norodhânna” . Mèla carok lèmongan pas èambuwâghi kalabân ta’ kabitong bârâmpa
sè tèbhâs kantos orèng-orèng sè ta‟ noro’ acarok ta’ kobâsa ngobhurraghi patèna orèng sè
bânnya’ jârèya. Mèla kennengngan jârèya kantos satèya èberri’ nyama kampong “Lang-
tolang” alantaran bânnya‟na tolang sè akalarkaran.
Dhinèng kennengnganna carok lèmongan èpadhâddhi nyamana kampong iyâ arèya
Kampong “Karang Panasan”, artèna pakarangan sè panas. Kennengnganna orèng aghâbây
ghâghâman kantos satèya ènyamaè kampong “Pandhiyân” . Kennengngan asal orèng sè ro‟-
noro‟ arongrong kantos sajânè ghubbrâna kabâḍâ‟ân satèya ènyamaè Kampong
“Rongrongan”. Mèla kantos satèya neng è dhisa jârèya bâḍâ lèma‟ kampong iyâ arèya
Kampong Karang Panasan, Kampong Pandhiyân, Kampong Lang- tolang, Kampong Kramat,
tor Kampong rongrongan namon saelllana bâḍâna
kamajhuwân jhâman kampong rongrongan èpataḍâ‟ alantaran èpasèttong ḍâ‟ ka Kampong
Karang Panasan.
Dhinèng nyamana dhisa jârèya nokèl ḍâri oca‟na Kacong ka Ghuttèna bâktona acarok iya arèya
“ampon Tèh”..... mèla pas ènyamaè dhisa “PONTÈH”
 Bâdâ polè sè apamangghi laèn iyâ arèya Kacong bân Ghuttèna paḍâ tegghu ḍâri ghâghâman
sè akhèrra kantos paḍâ seppo, pasèdhâna paḍâ kabâḍâ‟ân èmpon. Ḍâri kadhâddhiyân jârèya
orèng ngoca‟aghi “mon ta’ èmpon ta’ matè” akhèrra dhâdhi PONTÈH.
Sè Ghuttè kantos satèya astana bâḍâ è Pontèh ḍâjâ bân orèng èkramattaghi, mèla èjâḍiyâ
ènyamaè “Kampong Kramat”, dhinèng Kacong astana bâḍâ è dhisa Pontèh lao’ bân orèng
èsambhât “Bhuju‟ Kramat” . Kantos satèya dhisa PONTÈH pagghun bâḍâ iyâ arèya è bhâbâ
Kacamatan Larangan Kabhupatèn Mekkasan.
Sè ngangghit : Bambang hartono Hs
 ASAL MOLANA NYAMA DHISA PONTÈH
(carèta ḍâri kabupatèn Mekkasân)

Bâkto Jhâman kona neng è kampong jârèya bâḍâ pan-bârâmpan bengko sè ajhâjhâr kantos
dhâddhi tanèyan lanjhâng, sè ngennengngè emma‟ bân embu’na sèttong bengko, tra-pottrana sè
ella alâ-bhâlâ bengko bâng-sèbâng, mala bâḍâ majhâdi’na sè bengkona ajhâjhâr kèya neng è
jâḍiyâ kantos nambâi bânnya’na bengko neng èjâdiyâ. Kabbhi paḍâ atong rokon jhembhâr tor asrè.
Kadhâri bânnya’ orèng kaḍâruy terro matamoya ḍâ‟ jâḍiyâ alantaran sapa-sapa sè matamoy ḍâ‟
jâḍiyâ apangrasa perna ḍâri kennengnganna tor pangladhinna orèng sè bâḍâ neng èjâḍiyâ.
È sèttong arè orèng sè bâḍâ è kampong jârèya salèttro bân ponakanna sè bâḍâ è kampong
laèn. Mongghu orèng Madhurâ majhâḍi ḍâ ponakan nyambhât kacong, dhinèng kacong ḍâ’
majhâḍi’ nyambhât ghuttèh. Kadhâddhiyân jârèya alantaran kacong apangrasa anḍi’ kobâsa ḍâ
tana pakarangan sè è kennengngè ghuttèna. Mèla ghuttèna ta’ tarèma ḍâ’ pangakona kacongnga.
Bâng-sèbângnga paḍâ apangako sè palèng patot nga’anḍi’ pakarangan jârèya.
Kacong : “Pakarangan sè è kennengngè ghuttè nèka anḍi’en kaulâ”
Ghuttè : “Mak pas apangrasa anḍi’ kobâsa ḍâ tana pakarangan jâḍiyâ cong. ”
Kacong : “ Tak la lerres pakarangan jâḍiyâ anḍi’en kaulâ tè. Sampèyan koddhuna oning, kaulâ
sè anḍi’ kobâsa ḍâ tana pakarangan sè è kennengngè ghuttè ”
Ghuttè : “Pakarangan jâḍiyâ anḍi’en kaulâ, tana pakarangan jâḍiyâ jhughân kaula sè
ngennengngè. Ben cong bâḍâ è kampong laèn satèya teng-dâteng ko-ngako apangrasa
anḍi’ kobâsa, lakarla tak tao todus”
Kacong : “Sampèyan sè ta’ oning, sampèyan ghun ngennengè, pakarangan sè è kennengngè
ghuttè nèka anḍi’en kaulâ . Polana sè dhaddhi rèng seppo apangrasa palèng lerres”
(Lajhu mangkat a dhina aghi ghuttèna)

Kadhâddhiyân jârèya kantos dhâddhi pokpara alantaran bâng-sèbângnga taḍâ’ sè

ngala.
***
Saellana abid kasalèntrowan jârèya so’ è atambâ ghubbrâ saellana sang kacong ngaollè
sokongan ḍâri pan-bârâmpan tan-tarètan bân bhâlâ laènna, dhinèng ghuttèna paḍâ ngaollè
sokongan ḍâri tan-tarètan bân bhâlâ laènna kèya. Kabâḍâ‟ân jârèya asajânè nambâi ghubbrâ
saellana bâḍâ orèng ḍâri kampong laèn sè ro’-noro’ arongrong abhânto kacong kantos mapanas
kabâḍâ‟ân. Mèlana pokpara jarèya kantos dhâddhi pokpara alantaran bâng-sebènga sè ngala

Bhâlâ na kacong : “Sampèyan napa nom mak a bhuk bhâng so panakanna dhibi. Torè
 jhe’ akar kar kareb kadhibi’ sampèyan la seppo ampon oning sè
dimma sè lerres”
Kacong : “Tak oning nèka ghuttèna apangrasah palèng kobessah”
Ghuttèh : “Arapah? Palèng kobessah? Cong ben jhek akar kar kareb dhibi’
acaca sè ta bhender”
Bhâlâ na ghuttè : “Been cong dhing acaca sareng majhâḍi na mak pas ngan rèng
ngajhek acarok ”
Bhâlâ na kacong : “ Leh kacong nèka acaca ngan nèka sabab nèka ghuttèna kareb
dhibi’ akarkar apangrasah palèng kobessah”
Kacong : “ Lerres ka’ kan ghuttè lakarla seppo ghun tao ngakoni bhârâng sè
bânni andi’en apangrasah lerres dhining dhibik en padâna ngan
malèng”
Ghuttèh : “Colok’ en bân sromben ben cong dâ’ rèng seppo tak tao ke adhâb.
È rot torot sajân sromben, lakarla rè’ kerè’ po ma seppo” (sambi
norkop kacong)
Kacong : “Sampèyan la seppo pon è dântè’ sareng se kobâssa” (patang torkop)

Ghuttèh bân kacong paḍâ patang pabhen sè akhèrra pas patang torkopontong
kadhâddhiyân bâkto jârèya dhuli èlanglang orèng sè bâḍâ è jâḍiyâ.

***

Neng è bâkto sè ella ètantowaghi iyâ arèya neng sèttong kennengngan sè tèghâr Kacong bân
Ghuttèna paḍâ nganarraghi ghâghâmanna ètoro’è bân bhâlâna bâng-sèbâng sè paḍâ nganarraghi
ghâghâmanna kèya. Saellana patang ngoca’è ḍuwâ‟ ghâlimpo’ pas paḍâ maju, akhèrra patang
coco, patang peddhâng carok lèmongan dhâddhi cara kaangghuy mamarè parkarana. San la abit,
patèh la bânnya’ aghâlimpangan, tana aobâ bârna dhâddhi mèra ḍârâ. Sè ghi‟ ta‟ cato paḍâ
ngamok mara cèlèng tato paḍâ ngaddhu kakowadhân. Sè Kacong bân Ghuttèna paḍâ ta’ ènga‟
polè jhâ‟ sè acarok iyâ antara Kacong bân Ghuttèna. Sè kaḍuwâ paḍâ ta’ meḍḍhâs
ghâghâman, ca‟na orèng paḍâ ta’ èḍḍhi‟ tapa’ palona panḍhi. Saellana jârèya, Kacong bân
Ghuttèna paḍâ ngabâssaghi tarètan bân bhâlâ paḍâ karè sakonè.

Kacong : “Ampon Tèh, jhâ‟ terossaghi, mon èterrossaghi panèka parcoma”

Ghuttè : ”Mon bâriyâ karebbhâ bâ’na sèngko’ norodhânna”

. Mèla carok lèmongan pas èambuwâghi kalabân ta’ kabitong bârâmpa sè tèbhâs
kantos orèng-orèng sè ta‟ noro’ acarok ta’ kobâsa ngobhurraghi patèna orèng sè
bânnya’jârèya. Mèla kennengngan jârèya kantos satèya èberri’ nyama kampong “Lang-
tolang” alantaran bânnya‟na tolang sè akalarkaran.
 Dhinèng kennengnganna carok lèmongan èpadhâddhi nyamana kampong iyâ arèya
Kampong “Karang Panasan”, artèna pakarangan sè panas. Kennengnganna orèng aghâbây
ghâghâman kantos satèya ènyamaè kampong “Pandhiyân” . Kennengngan asal orèng sè ro‟-
noro‟ arongrong kantos sajânè ghubbrâna kabâḍâ‟ân satèya ènyamaè Kampong
“Rongrongan”. Mèla kantos satèya neng è dhisa jârèya bâḍâ lèma‟ kampong iyâ arèya
Kampong Karang Panasan, Kampong Pandhiyân, Kampong Lang- tolang, Kampong Kramat,
tor Kampong rongrongan namon saelllana bâḍâna
Kamajhuwân jhâman kampong rongrongan èpataḍâ‟ alantaran èpasèttong ḍâ‟ ka Kampong
Karang Panasan.Dhinèng nyamana dhisa jârèya nokèl ḍâri oca‟na Kacong ka Ghuttèna bâktona
acarok iya arèya “ampon Tèh”..... mèla pas ènyamaè dhisa “PONTÈH”

Bâdâ polè sè apamangghi laèn iyâ arèya Kacong bân Ghuttèna paḍâ tegghu ḍâri
ghâghâman sè akhèrra kantos paḍâ seppo, pasèdhâna paḍâ kabâḍâ‟ân èmpon. Ḍâri
kadhâddhiyân jârèya orèng ngoca‟aghi “mon ta’ èmpon ta’ matè” akhèrra dhâdhi PONTÈH.
Sè Ghuttè kantos satèya astana bâḍâ è Pontèh ḍâjâ bân orèng èkramattaghi, mèla èjâḍiyâ
ènyamaè “Kampong Kramat”, dhinèng Kacong astana bâḍâ è dhisa Pontèh lao’ bân orèng
èsambhât “Bhuju‟ Kramat” . Kantos satèya dhisa PONTÈH pagghun bâḍâ iyâ arèya è bhâbâ
Kacamatan Larangan Kabhupatèn Mekkasan.
Abhu’-rebbhu’ parkara dhunnya panèka parcoma, apa polè sampè’ madhâdhi kasalèntrowan
dâlâm satarètanan. Bhârâng dhunnya saongghuna tadâ’ artèna sabâb ta’ bhâkal è kebâ matè.
Dhunnya panèka paparènga dâri se kobassa sopajâ bânyak asokkor tor mabânya’ asateka.
Kasennengan orèng panèka benni polana bânya’ dhunyana, dhunya panèka paparènga dâri sè
kobassa sopajâ bânyak asokkor tor mabhanya’ asateka.
 TUGAS BAHASA MADURA
“Mengonversi Plot Cerpen Menjadi Plot Drama”

DISUSUN OLEH :

NURUL MAULYDIA IMAMI

20/XIIH

SMA NEGERI 1 PAMEKASAN

TAHUN PELAJARAN 2021/2022